5.พฤติกรรมการสูบบุหรี่

บทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ่วยสอน พฤติกรรมการสูบบุหรี่ เข้าสู่ระบบ

ยินดีต้อนรับน้องๆ เข้าสู่บทเรียน เกี่ยวกับพฤติกรรมการสูบบุหร่ี น้องๆ ทราบความหมายของพฤติกรรมการสูบ บุหร่ี กันบ้างไหมค่ะ ร ไม่ทราบค่ะ พี่ๆสอน หน่อยได้ไหมค่ะ

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ ➢ การสูบบุหรี่ยังคงเป็ นปัญหาสาธารณสุขท่ีสาคัญในสังคมไทย โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นท่ีอัตรา การสูบบุหรี่ยงั คงมแี นวโน้มเพม่ิ ขนึ้ การสูบบุหร่ีส่วนใหญ่เร่ิมต้นในช่วงทเี่ ป็ นวยั รุ่น โดยวัยรุ่นท่ี เร่ิมต้นสูบบุหร่ีต้ังแต่อายุยังน้อยจะมีโอกาสกลายเป็ นผู้ใหญ่ที่ติดบุหร่ีสูงและมีโอกาสเลิกสูบ บุหรี่ได้ยาก (คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 2555 อ้างอิงใน วัลลภา อินทชัยศรี, 2556) ร ➢ Glynn and Hirschman ได้แบ่งข้ันตอนของการพัฒนาพฤติกรรมการสูบบุหร่ีของบุคคล ออกเป็ น 4 ระยะ ดังนี้ (วิลาวัณย์ ประทีปแก้ว และคณะ, 2552 อ้างอิงใน วัลลภา อินทชัยศรี, 2556)

Glynn and Hirschman ได้แบ่ง พฤติกรรมการสูบบุหร่ีของบุคคล ออกเป็น 4 ระยะ ดังน้ี ไปเรียนรู้กันเลย ร ค่ะพ่ี พวกหนูพร้อม เรียนแล้วค่ะ

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ ➢ ระยะท่ี 1 ระยะปลูกฝัง (Preparatory Stage) ระยะนีเ้ ป็ นช่วงทเ่ี ดก็ พฒั นาทัศนคติที่มีต่อการสูบ บุหรี่ แต่จะยังไม่มีผลเสียร้ายแรงต่อการนาไปสู่พฤติกรรมการสูบบุหร่ี โดยเด็กในระยะอายุ 4 เดือนจะสามารถรู้เกย่ี วกบั บุหร่ีทมี่ อี ยู่ในสิ่งแวดล้อมรอบตัวเดก็ และภายในอายุ 3 ปี เด็กมากกว่า ร้อยละ 90 จะเร่ิมคุ้นเคยกับบุหร่ี ระยะนี้การรับรู้เกี่ยวกับบุหร่ีจะมีผลต่อการพัฒนาความ ต้องการ และการสร้างบุคลกิ ภาพตามรูปแรบบทเ่ี ดก็ ต้องการ ซ่ึงรูปแบบบุคลกิ ภาพนีจ้ ะมอี ทิ ธิพล ต่อพฤติกรรมการสูบบุหร่ีของเดก็ ในระยะต่อมาในการทาให้เดก็ เร่ิมสูบบุหร่ีและผ่านเข้าสู่ระยะ ต่างๆจนกลายเป็ นคนสูบบุหรี่เป็ นนิสัย

พฤติกรรมการสูบบุหร่ี ➢ ระยะที่ 2 ระยะเริ่มทดลอง (Initiation) คือ ระยะที่เด็กเริ่มทดลองสูบบุหรี่เป็ นคร้ังแรก ซ่ึงอาจมี คร้ังที่ 2 และ 3 ตามมา เด็กส่วนใหญ่มักผ่านเข้าสู่นะยะนี้ โดยมีการเริ่มลองสูบบุหร่ีอย่างน้อย 1 มวน ในระยะนีม้ ปี ัจจัยเกย่ี วข้องเป็ นจานวนมาก โดยเฉพาะการมเี พ่ือนสูบบุหร่ี และการท่เี พื่อน ชักชวนให้สูบบุหร่ี รวมท้งั การอยากรู้อยากลองของเดก็ ทม่ี ผี ลให้เด็กพฒั นาผ่านระยะนีแ้ ละเข้าสู่ ระยะท่ี 3 อย่างรวดเร็ว ร

พฤติกรรมการสูบบุหร่ี ➢ ระยะที่ 3 ระยะเริ่มสูบบุหรี่ (Becoming) เป็ นระยะท่ีวัยรุ่นอาจยงั ไม่คิดว่าตนเองเป็ นผู้สูบบุหรี่ เน่ืองจากเป็ นช่วงทที่ ดลองมีพฤติกรรมการสูบบุหร่ี เช่น การซื้อบุหรี่ การสูบบุหร่ีที่สัมพนั ธ์กับ กิจกรรมอื่นๆ เช่น หลังรับประทานอาหาร เมื่อดื่มสุรา เม่ือไปเท่ียวกับเพื่อน ในระยะนี้การสูบ บุหรี่ของวัยรุ่นจะถูกกระตุ้นโดยสิ่งแวดล้อมที่ทาให้มีการสูบเป็ นระยะๆ โดยเกี่ยวข้องกับ กจิ กรรมทเ่ี คยทา ร

พฤติกรรมการสูบบุหร่ี ➢ ระยะท่ี 4 ระยะสูบบุหรี่ประจา (Maintenance) บุคคลทเ่ี ข้าสู่ระยะนีจ้ ะมกี ารสูบบุหร่ีประจาและ มกี ารกาหนดภาพลักษณ์ของตนเองว่าเป็ นคนสูบบุหร่ี โดยส่วนมากบุคคลจะใช้เวลาประมาณ 2 ปี หรือมากกว่าในการผ่านข้ันตอนต่างๆของการสูบบุหรี่ และเข้าสู่การเป็ นคนสูบบุหรี่จัดและ ต้องสูบอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตามแต่ละบุคคลจะมีความแตกต่างของระยะเวลาในการพฒั นา พฤติกรรมการสูบบุหรี่แตกต่างกนั ไป ร

สาหรับ ทอมกินส์ (Tomkins) ได้จาแนก พฤติกรรมการสูบบุหร่ีของบุคคลไว้ 4 ประการ ดังน้ี ไปเรียนรู้กันเลยค่ะ ร ค่ะพ่ี พวกหนูพร้อม เรียนแล้วค่ะ

พฤติกรรมการสูบบุหร่ี ➢ ทอมกนิ ส์ (Tomkins) ได้จาแนกพฤติกรรมการสูบบุหร่ีของบุคคลไว้ 4 ประการ ดังนี้ (วิลาวณั ย์ ประทปี แก้ว และคณะ, 2552 อ้างองิ ใน วลั ลภา อนิ ทชัยศรี, 2556) ร

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ 1. พฤติกรรมการสูบบุหรี่ทเี่ ป็ นนิสัยเคยชิน (Habitual smoking) ผู้สูบบุหรี่ประเภทนีม้ ักจะติดที่ ปากตลอดเวลา จะมีบุหร่ีติดตัวหรือใกล้ตัวตลอดเวลา เมื่อสูบบุหรี่จะทาให้มีความรู้สึกดีขึน้ หรืออาจมีความรู้สึกว่าการสูบบุหรี่ช่วยให้เกิดความภูมิฐาน เกดิ ความมน่ั ใจในพฤติกรรมของ ตน กลุ่มนี้จะเป็ นแบบอัตโนมัติ นักสูบบุหร่ีประเภทนี้ถ้าต้องการเลิกสูบบุหรี่จะต้องทาความ เข้าใจลกั ษณะของพฤติกรรมของการสูบรบุหรี่ของตนเองเพ่ือจะนาไปสู่การเลกิ สูบบุหรี่ได้

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ 2. พฤติกรรมการสูบบุหร่ีท่ีมองโลกในแง่ดี (Positive affect smoking) แบบฉบับของผู้สูบบุหรี่ ประเภทนี้ ถือว่าการสูบบุหรี่เป็ นการกระตุ้นช่วยให้เกดิ ความพอใจ เกดิ ความสุข ความต่ืนเต้น เพ่ือผ่อนคลายความเครียด เช่น การสูบบุหร่ีหลังอาหารแต่ละเมื้อ เดก็ วยั รุ่นทส่ี ูบบุหร่ีเพื่อท่ีจะ แสดงให้เห็นว่ามีความเป็ นผู้ใหญ่หรือสูบบุหรี่เพราะเอาตัวอย่างของผู้ที่ตนเองรัก เช่น ทาตาม ดาราภาพยนตร์ที่ตนเองชอบ กลุ่มนีบ้ างรคนมีความสุขท่ีได้ถือบุหรี่ มีความสุขท่ีได้สัมผัสกับ ควันบุหรี่ท่ีพ่นออกจากปากและจมูก คนท่ีมีพฤติกรรมการสูบบุหร่ีแบบนี้ถ้าชักจูงให้เลิกสูบ บุหรี่ต้องใช้ความพยายามอย่างมาก

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ 3. พฤติกรรมการสูบบุหรี่เนื่องจากมองโลกในแง่ลบ (Negative affect smoking) ผู้สูบบุหร่ี ประเภทนีจ้ ะสูบบุหร่ีเป็ นบางคร้ังไม่ต่อเน่ือง เช่น เม่ือมีความเปล่ียนแปลงทางอารมณ์ ได้รับ ความกดดัน มีปัญหา เพ่ือระงับอารมณ์ก็จะสูบบุหรี่ เช่น เมื่อรู้สึกต่ืนตัว หวาดกลัว ความสุข ความเศร้า เขนิ อาย การเข้าสังคม การอยู่คนเดียว พฤติกรรมการสูบบุหร่ีไม่ได้ติดตัว สืบเนื่อง ปกตแิ ล้วการลดพฤติกรรมการสูบบุหรี่ในรกลุ่มนีท้ าได้ง่าย เพยี งแต่พยายามค้นหาว่าจะสูบบุหรี่ เมื่อไหร่ จะหาอะไรมาทดแทนการสูบบุหรี่

พฤติกรรมการสูบบุหร่ี 4. พฤติกรรมขาดการสูบบุหร่ีไม่ได้ (Addiction smoking) ผู้สูบบุหรี่ประเภทนีถ้ ือว่าบุหรี่เป็ นสิ่ง ที่จาเป็ นที่ขาดไม่ได้ การสูบบุหรี่จะช่วยให้สบายใจขึน้ มีความพอใจ ช่วยลดความรู้สึกกดดัน ช่วยทาให้บรรยากาศดี คดิ อะไรออกง่ายขนึ้ บุคคลกลุ่มนีถ้ ้าเลิกสูบบุหรี่อาจทาได้ยากจะต้องใช้ กระบวนการพยายามความต้ังใจมากเป็ นพเิ ศษ ต้องได้รับการส่งเสริมกาลงั ใจที่จะเลิกสูบบุหร่ี ให้ได้ มขี ้อเสนอแนะสาหรับนักติดบุหร่ีปรระเภทนีว้ ่า ก่อนถึงวนั ท่ีจะเลิกสูบบุหรี่ให้สูบบุหรี่ให้ มากขึน้ เท่าตัวหรือหลายเท่าเป็ นการทาโทษตนเอง บังคับตนเองให้สูบบุหร่ีมากๆจะทาให้เกิด ความไม่สบายใจ เช่น เจ็บคอ ไอ เสียงแหบ เพื่อจะได้รู้สึกถึงความไม่ดีจากโทษของบุหรี่ที่ ได้รับ ความไม่สบายใจหลังสูบบุหรี่ซึ่งอาจจะเลิกสูบบุหร่ีอย่างเด็ดขาด การเลิกบุหร่ีของคน กลุ่มนีอ้ าจใช้วธิ ีต่างๆมาช่วยหลายทาง

น้องๆ เห็นกันไหมค่ะว่า จากความรู้พฤตกิ รรม การสูบบุหร่ี มักจะทาให้คนทั่วไปตดิ บุหร่ีกันได้ง่าย หัวข้อพฤตกิ รรมการสูบบุหร่ีมีความสาคัญกับการ นามาปรับใช้ในชีวติ ประจาวันมากเลยนะค่ะ ร ใช่ค่ะ หนูว่าสาคัญจรงิ ค่ะส่วนใหญ่ คนที่ตดิ บุหร่ีจะเกดิ จากพฤตกิ รรม เคยชนิ กับคนรอบข้างค่ะ

สาหรับ กลุ่มพัฒนาวชิ าการสานัก ควบคุมการบรโิ ภคยาสูบ (2553) ได้ จาแนกลักษณะการบรโิ ภคยาสูบหรอื การ สูบบุหร่ีได้ 3 ลักษณะ ดังน้ี ร งั้นไปเรียนรู้กันต่อ เลยนะค่ะ

พฤติกรรมการสูบบุหรี่ ➢ กลุ่มพฒั นาวิชาการสานักควบคุมการบริโภคยาสูบ (2553) ได้จาแนกลักษณะการบริโภคยาสูบ หรือการสูบบุหรี่ได้ 3 ลกั ษณะ ดงั นี้ (วลั ลภา อนิ ทชัยศรี, 2556) 1. การสูบบุหร่ีปัจจุบันชนิดมีควัน (Current smoking) หมายถึง ผู้ท่ีสูบบุหร่ีเป็ นประจา/ทุกวัน และสูบบุหร่ีเป็ นคร้ังคราว 2. การสูบบุหรี่เป็ นประจา/ทุกวันชนิดมคี วัน (Daily smoking) หมายถึง ผู้ท่สี ูบบุหรี่เป็ นประจาทุก วัน อย่างน้อยวันละ 1 คร้ัง ท้ังนีอ้ าจสูบหมรดหรือไม่หมด 1 มวน และรวมถึงพฤติกรรมการสูบ ทุกวัน แต่เคยหยุดบ้างเป็ นคร้ังคราวเม่ือมีเหตุจาเป็ นใดๆ จากน้ันจึงกลับมาสูบเป็ นปกติทุกวัน เมื่อสิ้นสุดเง่ือนไขดังกล่าว โดยคานวณปริมาณการสูบบุหร่ีแล้วว่าเป็ นผู้ท่ีสูบมากกว่า/เท่ากับ 100 มวนขนึ้ ไปใช่วงชีวติ ทผี่ ่านมา 3. การสูบบุหรี่เป็ นคร้ังคราวชนิดมคี วนั (Occasional smoking) หมายถึง ผู้ทส่ี ูบบุหร่ีไม่ทุกวัน โดย ไม่จากดั ว่าในแต่ละคร้ังหรือวนั ทส่ี ูบบุหรี่น้ันจะสูบในปริมาณเท่าใด

น้องๆ เห็นไหมค่ะว่าพฤตกิ รรมการสูบบุหร่ีมีผล ทาให้คนใหม่ๆ ติดบุหรี่กันเพ่มิ ข้ึน ถ้าหากน้องๆ ปรับเปลี่ยนพฤตกิ รรมให้ดีและดาเนนิ ชีวติ ให้ ถูกต้องน้องๆ ห่างไกลจากบุหร่ีแน่นอนค่ะ ร ขอบคุณความรู้ดีๆค่ะ พวกหนูจะ ช่วยกันแนะคนรอบข้างให้ห่างไกล จากบุหร่ีกันนะค่ะ

จบการนาเสนอคะ