โครงการฝึกอาชีพประชาชนพัฒนาคนทุกช่วงวัยตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประจำปี พ.ศ. 2566

ก คำนำ เอกสำรฉบับน้ี ได้รวบรวมบทเรยี นควำมสำเรจ็ ของครวั เรอื นต้นแบบของโครงกำรฝึกอำชพี ประชำชน พัฒนำคนทกุ ชว่ งวยั ตำมหลักปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี ง ประจำปีงบประมำณ พ.ศ. 2566 ของพื้นท่ีบรกิ ำรของ ศูนย์ศึกษำและพัฒนำชุมชนลำปำง จำนวน 8 จังหวัดภำคเหนือตอนบน ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ ลำปำง ลำพูน แม่ฮ่องสอน เชียงรำย น่ำน พะเยำ และ แพร่ เพ่ือเป็นแนวทำงในกำรขับเคลื่อนโครงกำรฯ ให้เกิดประสิทธภิ ำพของงำนและเป็นประโยชน์ต่อกำรนำไปปรบั ใช้ในกำรดำเนินชวี ติ ตำมหลักปรชั ญำของ เศรษฐกิจพอเพยี ง ศูนย์ศึกษำและพฒั นำชุมชนลำปำง สิงหำคม ๒๕๖๖

สารบญั ข เรอ่ ื ง หนา้ ก คานา ข สารบัญ 1 ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวดั เชยี งใหม่ ๓ ๕ นางอมั พร จโิ นฟู ๗ ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวัดลาพนู ๙ ๑๑ นางประไพศร ีเงาศร ี ๑๓ ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวดั ลาปาง ๑๖ นางสาวสันทนา มะณีรตั น์ ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน นางราพึง พลจนั ทึก ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวดั เชยี งราย นางกศุ ล บญุ สมภพ ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวดั น่าน นางลา อนิ ตาวนิ ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวัดพะเยา นางสี ศีวลิ ยั ถอดบทเรยี นความสาเรจ็ ครวั เรอื นต้นแบบ จงั หวัดแพร่ นางราตร ี ทะนันชยั

๑ แบบบันทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจน ท่ปี ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทกุ ชว่ งวัยตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2566 จงั หวดั เชยี งใหม่ .......................................................................................................................................................... 1. ข้อมูลท่วั ไปของครวั เรอื น ชอื่ –สกุล นางอมั พร จโิ นฟู อายุ 71 ปี โทรศัพท์ - จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 3 คน อาชพี หลกั เย็บผา้ อาชพี รอง - รายเฉลย่ี ก่อนเขา้ รว่ มโครงการ (นอ้ ยกว่า 38,000/ ปี) = 3,000 บาท/เดือน หลังรว่ มโครงการ 3,200 – 3,400 บาท/เดือน 2. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทกั ษะอาชพี โครงการ ฯ 1 ) อาชพี ท่ีเลือกฝกึ อบรม ปลาส้ม 2 ) หลังจากการฝึกอบรม ทา่ นได้รบั ความรูอ้ ะไรบา้ ง - การแปรรูปถนอมอาหาร ในสูตรใหม่ ความรูใ้ หม่ ท่ีไม่เคยทราบมาก่อน เพราะสูตรพ้ืนถ่ินด้ังเดิม ใชส้ ่วนผสมและวธิ กี ารท่แี ตกต่างกันตามพ้ืนท่ี การปรบั ประยกุ ต์ใช้ - ทาใ ห้ เกิ ดก ารวเิ คราะ ห์ พูดคุยแ ลกเปลี่ยนร่วมกั บ สมาชิกท่ีเข้ารับการอบรม ด้ ว ย กั น ในเรอ่ ื งการทาปลาส้ม - ความรูด้ ้านการตลาดสมัยใหม่ของวทิ ยากร ท่ีให้ข้อมูลแนะนาได้ดีมาก แต่ตนเป็นเพียงผู้สูงอายุ วัย 71 ปี มีปญั หาอุปสรรค ในการเขา้ ถึงชอ่ งทางการตลาด แบบสมยั ใหม่ ทา่ นได้นาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร - นาไปใช้ในการถนอมอาหาร เพื่อลดรายจ่ายให้แก่ครอบครวั แต่ยังไม่สามารถผลิตเป็นอาชีพ ท่ีถาวรได้ เนอ่ื งจากต้องมตี ้นทนุ เรอ่ ื งของวัตถุดิบหลัก (ปลา) และอาเภอสารภีก็เปน็ แหล่งจาหน่ายปลาส้ม มีหน่วยงาน/บคุ คลใดบ้างท่เี ข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มีการสนับสนุนอย่างไร - ปกครองอาเภอ - สานักงานพฒั นาชุมชนอาเภอ - ครู กศน. - ผู้ใหญ่บา้ น/ ผ้ชู ว่ ยผใู้ หญ่บา้ น ทา่ นได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ นี้ ทา่ นสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน 200 - 400 บาท / เดือน 3) ปัญหา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ - อยากให้มีการฝึกอบรม ที่สามารถพูดคุยกับวทิ ยากรได้โดยตรงแบบตัวต่อตัว การฝึกอบรม แบบออนไลน์ มีปัญหาอุปสรรคมาก ในการส่ือสาร การฟัง การทาตาม ทาให้บรรยากาศการฝึกอบรม ไมค่ ่อยนา่ สนใจ - การทาปลาส้ม ในแต่ละพ้ืนที่ มีสูตรท่ีต่างกัน อยากให้มีคาแนะนาหรอื การสอนที่หลากห ลาย มากขึ้น มีการอธบิ ายความแตกต่างของสูตร เพือ่ ให้เห็นความแตกต่างของการใชว้ ตั ถุดิบท่ีต่างชนดิ กัน

๒ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ พัชรนั ธร จนั ทรเ์ พ็ญโรจน์ ผู้จดั เก็บข้อมูล (นางสาวพชั รนั ธร จนั ทรเ์ พ็ญโรจน์)

๓ แบบบนั ทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนทีป่ ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชน พัฒนาคนทกุ ชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2566 จงั หวดั ลาพูน .......................................................................................................................................................... 1. ข้อมูลทว่ั ไปของครวั เรอื น ชอ่ื -สกุล นางประไพศร ีเงาศร ี อายุ 54 ปี ทอ่ี ยู่ บา้ นเลขท่ี 92 หมูท่ ี่ 1 ตาบลปา่ สัก อาเภอเมืองลาพนู จงั หวัดลาพูน โทรศัพท์ - จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 5 คน อาชพี หลกั เกษตรกรรม อาชพี รอง เลย้ี งเปด็ รายได้เฉลี่ยก่อนรว่ มโครงการ 3,300 บาท/เดือน หลงั รว่ มโครงการ 3,800 บาท/เดือน 2. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทกั ษะอาชพี โครงการฯ 1) อาชพี ทเี่ ลือกฝกึ อบรม ไขเ่ ค็มไอโอดีน 2) หลังจากฝึกอบรมท่านได้รบั ความรอู้ ะไรบา้ ง ได้ความรูเ้ รอ่ ื งการทาไขเ่ ค็มไอโอดีน ซงึ่ เปน็ แปรรูปไขเ่ ปด็ ให้มีมลู ค่าเพ่มิ ขึ้น สามารถลดรายจา่ ยในการ ซอ้ื ไข่เค็มในครวั เรอื น และสามารถทาเพือ่ จาหน่ายเปน็ อาชพี เสรมิ ท่านได้นาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร,วางแผนอยา่ งไร) ข้าพเจ้านาความรูท้ ี่ได้รบั จากการฝึกอบรมการทาไข่เค็มไอโอดีนไปปรบั ใช้ในการประกอบอาชีพเสรมิ เนื่องจากในครวั เรอื นของข้าพเจา้ มีการเล้ียงเป็ด ซ่งึ นาไข่เป็ดที่เหลือจากการกินมาแปรรูปเป็นไข่เค็มไอโอดีน เพ่ือจาหน่ายเป็นการเพิ่มรายได้ให้กับครวั เรอื น และมีการนาความรูท้ ี่ได้จากการฝึกอาชพี นาไปเผยแพรใ่ ห้กับ กลุ่มแม่บ้าน บ้านสันคะยอม หมู่ที่ 1 ตาบลป่าสัก อาเภอเมืองลาพูน จงั หวัดลาพูน เพื่อเป็นการแปรรูปอาหารไว้ กินในครวั เรอื นและจาหนา่ ยเปน็ อาชพี เสรมิ ต่อไป มีหน่วยงาน บุคคลใดบา้ ง ทีเ่ ข้ามาสนับสนนุ การพัฒนาอาชพี มีการสนับสนุนอย่างไร สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอเมืองลาพูน ส่งเสรมิ สนับสนุนการปลูกผักสวนครัว เพื่อลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ และนอ้ มนาหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชใ้ นการดาเนินชวี ติ การพฒั นาอาชพี การทาไข่เค็ม และแนะนาแหล่งเงนิ ทุนในหมู่บ้านหรอื แหล่งทุนจากกองทุนพัฒนาบทบาทสตร ี หากมีความต้องการเงนิ ทุน ในการประกอบอาชพี ทา่ นได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการนี้ทา่ นสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน 200 บาท/เดือน - สรา้ งรายได้จานวน 500 บาท/เดือน 3) ปญั หาอุปสรรคข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ควรมงี บประมาณสนบั สนุนวสั ดุประกอบโครงการฝกึ อาชพี เพ่ิมขึ้น และสนบั สนนุ งบประมาณเพ่มิ เติมแก่ ครวั เรอื นทเี่ ขา้ รว่ มอบรมฯ หลังจบหลักสูตรการอบรม เพอื่ เป็นทุนในการเรม่ ิ ต้นทาอาชพี เสรมิ อยา่ งม่ันคง

๔ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ ประไพศร ีเงาศร ี ผู้ให้ข้อมูล ( นางประไพศร ีเงาศร ี )

๕ แบบบนั ทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนทป่ี ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทุกชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี ๒๕๖๖ จงั หวัดลาปาง .......................................................................................................................................................... 1. ข้อมูลทั่วไปของครวั เรอื น ชอื่ -สกุล นางสาวสันทนา มะณีรตั น์ อายุ 44 ปี ท่อี ยู่ 89/1 บ้านหัวทงุ่ หมู่ที่ 8 ตาบลปงเตา อาเภองาว จงั หวัดลาปาง โทรศัพท์ - จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 2 คน อาชพี หลัก รบั จา้ งทวั่ ไป อาชพี รอง - รายได้เฉลยี่ ก่อนรว่ มโครงการ 3,000 บาท/เดือน ๒. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทักษะอาชีพโครงการ ฯ 1) อาชพี ที่เลือกฝกึ อบรม ทากลว้ ยสติ้ก 2) หลังจากการฝึกอบรม ท่านได้รบั ความรูอ้ ะไรบ้าง จากการฝึกอบรมทากล้วยสต้ิก ทาให้ได้รบั ความรูใ้ นเรอ่ ื งการแปรรูปกล้วยซึ่งเป็นวัตถุดิบท่ีหาได้ง่าย ในท้องถิ่น ราคาไม่แพง ได้รูเ้ ทคนิควธิ กี ารและข้ันตอนการทากล้วยหนึบซึ่งเป็นวธิ กี ารถนอมอาหารท่ีสามารถ สรา้ งมูลค่าเพิ่มให้กับวัตถุดิบได้ สามารถทาเป็นอาชีพเสรมิ เพ่ือสรา้ งงาน สรา้ งรายได้เพิ่มให้กับครอบครวั อีกทางหนึง่ ทา่ นได้นาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร, วางแผนอยา่ งไร) ได้นาความรูท้ ่ีได้ มาปรบั ใช้ในชวี ติ ประจาวัน โดยการนากล้วยท่ีปลูกในครวั เรอื นและในชุมชนมาใชเ้ ป็น วัตถุดิบในการผลิต ซงึ่ ชว่ งแรกได้ทดลองทากินเองในครวั เรอื น กินกับกาแฟตอนเชา้ แทนขนมปัง สามารถชว่ ย ลดรายจา่ ยได้ส่วนหน่งึ ต่อมาได้ลองให้เพือ่ นบ้านชมิ ให้คนรจู้ กั ชมิ ได้รบั คาติชมจงึ ได้นามาปรบั ปรุงให้ดีขึ้น และ ได้ทดลองนาไปฝากขายในรา้ นค้าในหมู่บา้ น ซง่ึ โอกาสต่อไปจะนาไปฝากขายตามรา้ นขายของชาหรอื รา้ นกาแฟ เพือ่ สรา้ งรายได้เพมิ่ ให้กับครอบครวั มีหน่วยงาน/บุคคลใดบ้าง ทีเ่ ข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มกี ารสนับสนนุ อยา่ งไร 1. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภองาว 2. องค์การบรหิ ารส่วนตาบลปงเตา ท่านได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ นี้ ท่านสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน ...............200................... บาท/เดือน - สรา้ งรายได้ ............................300.................. บาท/เดือน ๓) ปัญหา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ 1. วัตถดุ ิบในพนื้ ที่มีเกือบทกุ บา้ น ทาให้ผลิตภัณฑย์ งั ไม่เปน็ ทน่ี ิยมสาหรบั คนในพ้นื ที่ 2. กลมุ่ ลกู ค้าเปา้ หมายส่วนใหญ่จะเปน็ คนมอี ายุ เด็กและวยั รนุ่ ไม่ค่อยนยิ ม 3. ผลติ ภัณฑจ์ ะมคี วามหอม หวาน แต่จะหนึบถงึ แข็งผสู้ ูงอายุทานไม่ได้ 4. ราคาขายไม่สามารถตั้งราคาสูงเทา่ ท่ีวางขายทวั่ ไปได้ 5. ในชว่ งฤดูฝน มแี ดดนอ้ ย ทาให้ผลิตกล้วยสติ๊กได้นอ้ ย 6. ถ้ามเี ครอ่ ื งอบ จะชว่ ยใหก้ ลว้ ยมคี วามหนบึ อรอ่ ยและเก็บรกั ษาไว้ได้นานมากขน้ึ

๖ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ อรพรรณ อยนู่ ิยม ผู้จดั เก็บข้อมูล ( นางอรพรรณ อยนู่ ยิ ม ) นักวชิ าการพฒั นาชุมชนชานาญการ

๗ แบบบันทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนท่ปี ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทุกชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2566 จงั หวัด แม่ฮ่องสอน .................................................................................................................. 1. ข้อมูลทว่ั ไปของครวั เรอื น ชอ่ื – สกลุ นางราพงึ พลจนั ทึก อายุ 57 ปี ทอี่ ยู่ 273 หมู่ 2 ต.ขนุ ยวม อ.ขนุ ยวม จ.แมฮ่ อ่ งสอน โทรศัพท์ 080-8632695 จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 2 คน อาชพี หลกั แมค่ ้า (กลว้ ยทอด) อาชพี รอง - . 2. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทกั ษะอาชพี โครงการ ฯ 1) อาชพี ท่ีเลือกฝึกอบรม แปรรูปอาหารกลว้ ยทอด 2) หลังจากฝึกอบรมทานได้รบั ความรูอ้ ะไรบ้าง ความรู้ เทคนิค วธิ กี ารในการทากลว้ ยทอด นอกจากนยี้ ังทาให้สามารถคานวณต้นทนุ ในการทากลว้ ยทอด เพ่ือเปน็ อาชพี ได้ . ท่านได้นาความรูไ้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร, วางแผนอย่างไร) ทาให้สามารถมองภาพขั้นตอนการดาเนินกิจการได้ชัดเจนข้ึน ตั้งแต่กระบวนการผลิต,การตลาด การจาหน่าย,การเข้าถึงลูกค้าเป้าหมายว่าต้องใช้วัตถุดิบ(กล้วย) แบบใดจึงจะสามารถผลิตสินค้าได้ ดี สามารถทราบถึงจานวนที่ผลิตได้ และยังชว่ ยให้สามารถคาดการณ์ต้นทนุ ท่ีใชไ้ ด้ นอกจากนี้ยังได้เรยี นรูเ้ ทคนคิ การทอด กระบวนการแปรรูปต้ังแต่หั่นกลว้ ย ชุบแปง้ ไปจนถึงการทอด มีหน่วยงาน/บุคคลใดบา้ ง ทเี่ ข้ามาสนับสนนุ การพัฒนาอาชพี มีการสนับสนุนอย่างไร - สานักงานพฒั นาชุมชนอาเภอขนุ ยวม ให้การสนบั สนนุ ประสานตามโครงการฝึกอาชพี ประชาชนพัฒนา คนทุกชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ปี 2566 - สานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวัดแม่ฮ่องสอน สนับสนุนวัสดุประกอบอาชพี ได้แก่ กล้วย น้ามันพืชและ น้ า ต า ล โ ด ย ไ ด้ รั บ ง บ ป ร ะ ม า ณ ต า ม แ ผ น ป ฏิ บั ติ ร า ช ก า ร ป ร ะ จ า ปี ข อ ง จั ง ห วั ด แ ม่ ฮ่ อ ง ส อ น ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 “โครงการส่งเสรมิ อาชีพด้านการเกษตรให้กับประชาชนและครวั เรอื นให้ พอเพียงต่อการบรโิ ภค” ทา่ นได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ นี้ ท่านสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน 200 บาท/เดือน - สรา้ งรายได้ 1,500 บาท/เดือน 3) ปญั หา อุปสรรค ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะ อยากให้มีการจดั อบรมท่ีง่ายและสะดวกมากกว่านี้ เน่อื งจากสถานทไ่ี มเ่ ออื้ อานวยต่อการจดั ฝึกอบรม

๘ .ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ ภมู กิ รติ มากศิร ิ ผู้เก็บข้อมูล (นายภมู กิ รติ มากศิร)ิ นักวชิ าการพฒั นาชุมชนปฏิบตั ิการ สานักงานพฒั นาชุมชนจงั หวดั แมฮ่ ่องสอน

๙ แบบบนั ทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนทีป่ ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทกุ ชว่ งวัยตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี ๒๕๖๖ จงั หวดั เชยี งราย .......................................................................................................................................................... 1. ข้อมูลทั่วไปของครวั เรอื น ชอื่ -สกลุ นางกุศล บญุ สมภพ อายุ 58 ปี ทีอ่ ยู่ 197 หมูท่ ่ี 4 ต.สถาน อ.เชยี งของ จ.เชยี งราย โทรศัพท์ 080-0321189 จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 2 คน อาชพี หลกั ทานา อาชพี รอง - รายได้เฉล่ียก่อนรว่ มโครงการ 3,000 บาท/เดือน หลงั รว่ มโครงการ 3,550 บาท/เดือน สามารถลดรายจา่ ยได้ 250 บาท/ เดือน ๒. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทกั ษะอาชพี โครงการ ฯ 1) อาชพี ทเ่ี ลือกฝึกอบรม ทาไข่เค็มไอโอดีน ๒) หลังจากการฝึกอบรม ท่านได้รบั ความรูอ้ ะไรบ้าง หลังจากฝึกอบรม ได้รบั ความรูเ้ ก่ียวกับการประกอบอาชีพเสรมิ ทาไข่เค็มไอโอดีน จากสูตรท่ีแตกต่าง ไปจากความรูเ้ ดิม คือ การดองน้าเกลือ มาเพิ่มความรูส้ ูตรการใช้ดินสอพองพอกไข่ และคลุกด้วยแกลบดา ซงึ่ วทิ ยากรบอกเป็นเทคนิคที่ทาให้ไข่เค็มมีรสกลมกล่อมมากขึ้น (แต่ก็จะมีต้นทุนการทาเพิ่มมากขึ้น) และได้นา สูตรการทามาแบ่งปนั ญาติพ่ีนอ้ ง และเชญิ มารว่ มทาสูตรใหม่ ไว้สาหรบั แบง่ ปันในครวั เรอื น ท่านได้นาความรูไ้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร, วางแผนอย่างไร) เ มื่ อ ไ ด้ ถ่ า ย ท อ ด ค ว า ม รู ้ก า ร ท า ไ ข่ เ ค็ ม ไ อ โ อ ดี น สู ต ร พ อ ก ดิ น ส อ พ อ ง แ ล ะ แ ก ล บ ด า ใ ห้ กั บ ญ า ติ พ่ี น้ อ ง ได้แบ่งปันให้กับเพื่อนบ้าน จากนั้นซอ้ื ไข่เป็ดมา 1 แผง (30 ฟอง) ราคา 150 บาท มาทาไข่เค็มเพ่ือที่จะนาไป จาหน่ายให้กับผู้สูงอายุที่มาทากิจกรรมท่ีโรงเรยี นผู้สูงอายุของเทศบาลตาบลสถาน ในราคา 3 ลูก 25 บาท ก็เป็นท่ีสนใจและสามารถจาหน่ายได้ จึงได้วางแผนว่าในอนาคต จะรวมกลุ่มกันทาไข่เค็ม โดยขอสนับสนุน งบประมาณจากเทศบาลตาบลสถาน และอยากต่อยอดโดยทดลองใช้ไข่ไก่ ซึ่งปัจจุบัน นางกุศล บุญสมภพ ได้เล้ียงไก่ไขอ่ ยแู่ ลว้ มีหน่วยงาน/บคุ คลใดบา้ ง ท่ีเข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มีการสนับสนุนอย่างไร 1. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอเชยี งของ ได้เข้ามาสนับสนุน ส่งเสรมิ ให้นางกุศล บุญสมภพ เข้ารว่ ม โครงการ โคก หนอง นา โมเดล และเป็นครวั เรอื นต้นแบบ เป็นศูนย์เรยี นรู้ อีกท้ังยังส่งเสรมิ การเพิ่มรายได้ จากการเลี้ยงไก่ไข่ โครงการสง่ เสรมิ อาชพี อยา่ งสมา่ เสมอ พรอ้ มทั้งสง่ เสรมิ ให้ลดรายจา่ ยโดยการปลูกผักสวนครวั เล้ยี งไก่ไข่ เลีย้ งกบ เลี้ยงหอยขม 2. สานักงาน กศน. ได้อบรมอาชพี เสรมิ อื่นๆ 3 . เ ท ศ บ า ล ต า บ ล ส ถ า น ส นั บ ส นุ น โ ค ร ง ก า ร ส่ ง เ ส ร มิ อ า ชีพ เพิ่ ม ร า ย ไ ด้ ใ ห้ กั บ ก ลุ่ ม ผู้ สู ง อ า ยุ ทไ่ี ปเข้าโรงเรยี นผสู้ ูงอายุ ได้สนับสนุนงบประมาณ และการจาหน่าย

๑๐ ๗ ท่านได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ น้ี ทา่ นสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน ......250...... บาท/เดือน - สรา้ งรายได้ ........500............. บาท/เดือน ๓) ปัญหา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ ไมม่ ที นุ ในการต่อยอด ต้องทาไขเ่ ค็ม และอาชพี เสรมิ แบบค่อยเป็นค่อยไป ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอ่ื จารุ ชยั พินิจ ผู้จดั เก็บข้อมูล (นางสาวจารุ ชยั พนิ จิ )

แบบบันทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนท่ีประสบผลสาเรจ็ ๑๑ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทุกชว่ งวัยตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี ๒๕๖๖ จงั หวัด น่าน .......................................................................................................................................................... 1. ข้อมูลทั่วไปของครวั เรอื น ชอ่ื -สกุล นางลา อนิ ตาวนิ อายุ 74 ปี ทอี่ ยู่ 88 บ้านนาคา หม่ทู ่ี 4 ตาบลหนองแดง อาเภอแมจ่ รมิ จงั หวัดน่าน โทรศัพท์ - จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น อาศัยอยู่คนเดียว อาชพี หลกั การเกษตร อาชพี รอง - รายได้เฉลยี่ ก่อนรว่ มโครงการ 3,600 บาท/เดือน ๒. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทักษะอาชีพโครงการ ฯ 1) อาชพี ที่เลือกฝกึ อบรม ทาปลาส้ม ๒) หลังจากการฝึกอบรม ท่านได้รบั ความรูอ้ ะไรบ้าง จากการฝึกอบรมตามโครงการฝึกอาชีพประชาชนพัฒนาคนทุกช่วงวัยตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียง และได้เรยี นรูฝ้ ึกปฏิบัติจรงิ ในการทาปลาส้ม ทาให้ได้เรยี นรูเ้ ทคนิคและกรรมวธิ ใี นการทาท่ีแตกต่างไปจาก ท่ีเคยทาแบบเดิม ๆ ได้เรยี นรูเ้ คล็ดลับใหม่ๆ สาหรบั การทาปลาส้มไม่ให้มีกลิ่นเหม็นคาว และที่สาคัญคือสามารถ ประยุกต์กรรมวธิ ีการทาให้เหมาะสมกับภูมิปัญญาพ้ืนบ้านจากวั ตถุดิบท่ีมี รวมถึงการบรรจุภัณฑ์ให้สวยงาม เหมาะสาหรบั การสรา้ งมูลค่าเพ่ิม เพ่ือต่อยอดให้กับการประกอบอาชีพให้มีรายได้เพ่ิมและสามารถวางจาหน่ายได้ ซง่ึ สามารถนามาทาไวร้ บั ประทานเองได้ เปน็ การสรา้ งความน่ั คงทางอาหาร ทา่ นได้นาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร, วางแผนอย่างไร) ได้นาความรูแ้ ละกรรมวธิ ีการทาปลาส้ม มาทดลองทาเองที่บ้าน เพ่ือทาไว้รบั ประทาน นอกจากน้ียังได้ นาความรูท้ ี่ได้จากทีมวทิ ยากรมาแลกเปลี่ยนเรยี นรูก้ ับเพื่อนบ้าน เพื่อแบ่งปันเทคนิค เคล็ดลับในการทาปลาส้มให้ ได้ รสชาติท่ีอร่อย และสามารถเก็บไว้ได้นาน และสามารถนามาใส่บรรจุภัณฑ์เพื่อวางจาหน่ายสร้างรายได้เสรมิ ท้งั นไี้ ด้วางแผนจะทาปลาส้มแบบหั่นเป็นชน้ิ และปลาส้มบดละเอยี ด ให่เหมาะกับปลาหลากหลายชนดิ ที่สามารถหาได้ใน แต่ละฤดู มีหน่วยงาน/บุคคลใดบา้ ง ท่ีเข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มีการสนับสนนุ อย่างไร สานักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด/อาเภอ สนับสนุนเร่อื งการฝึกอาชีพตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อลดรายจา่ ย และเพ่ิมรายได้ในครวั เรอื น ติดตาม สนับสนุน ให้เพิ่มพูนทักษะและเพิ่มประสิทธภิ าพในการประกอบ อาชีพ เช่น การวางแผน การบรหิ ารจัดการ การพัฒนากระบวนการผลิต การเพ่ิมมูลค่าของผลิตภัณฑ์สู่มาตรฐาน การเพิม่ ชอ่ งทางการจาหน่าย ส่งเสรมิ การรวมกล่มุ ในการประกอบอาชพี ในชุมชน ท่านได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ นี้ ทา่ นสามารถ - ลดรายจา่ ยจานวน 300 บาท/เดือน - ทั้งนย้ี งั ไม่ได้ทาเป็นอาชพี เสรมิ เนื่องจากไม่สามารถหาวตั ถดุ ิบนามาทาปลาส้มได้ ๓) ปญั หา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ ขาดวัตถุดิบในการทา เชน่ ปลา บางครง้ั หายากและขาดทนุ ในการประกอบอาชพี

๑๒ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ ลา อนิ ตาวนิ ผ้ใู ห้ข้อมลู ( นางลา อินตาวนิ )

๑๓ แบบบนั ทึกการถอดบทเรยี นครวั เรอื นยากจนทป่ี ระสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทุกชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2566 จงั หวดั พะเยา ................................................................................ 1. ข้อมูลทั่วไปของครวั เรอื น ชอ่ื -สกุล นางสี ศีวลิ ยั อายุ 74 ปี ทอี่ ยู่ บ้านเลขที่ 36 หม่ทู ่ี 4 ตาบลบา้ นต๋อม อาเภอเมอื งพะเยา จงั หวดั พะเยา โทรศัพท์ 086-5678367 จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 2 คน อาชพี หลัก นวดแผนไทย อาชพี รอง เก็บของเก่าขาย รายได้เฉลี่ยก่อนรว่ มโครงการ 1,200 บาท/เดือน หลังรว่ มโครงการ 1,500 บาท/เดือน 2. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทักษะอาชพี โครงการฯ ๑) อาชพี ที่เลือกฝึกอบรม ไข่เค็มไอโอดีน ๒) หลังจากการฝึกอบรม ท่านได้รบั ความรูอ้ ะไรบ้าง ได้รูว้ ธิ ีการทาไข่เค็มท้ังแบบพอกดินสอพองและแบบดองน้าเกลือ อย่างละเอียดทุกขั้นตอน และ ได้ฝกึ ปฏิบตั ิจรงิ ทดลองทา ทาให้สามารถนากลับมาทาเองทบ่ี ้านได้ ท่านนาความรูไ้ ปใชป้ ระโยชน์อย่างไร (ทาอะไร, วางแผนอย่างไร) ไข่เค็ม เป็นอาหารท่ีเกิดขึ้นมาจากภูมิปัญญาชาวบ้านในการถนอมอาหารของคนไทย เพื่อท่ีจะเก็บ ไข่เป็ดไว้กินได้นาน ๆ จึงนาไปดองกับน้าเกลือ น้าดินสอพองมาพองไ ว้หรอื สูตรอ่ืน ๆ ตามแต่ละพื้นท่ี จนกลายมาเป็นไข่เค็มสุดอรอ่ ย และถือเป็นอาหารท่หี ลาย ๆ บ้านมกั จะมตี ิดเอาไว้ จากที่ได้ฝึกอาชีพทาไข่เค็มมาแล้วนั้น ได้นาความรูใ้ นการทาไข่เค็มมาทากินเองในครวั เรอื นและ ส่วนทีเ่ หลอื ได้นามาวางขายในบา้ นเพื่อขายให้แก่ลกู ค้าท่ีมานวดแผนไทยและคนทว่ั ไป โดยได้ทาตามข้ันตอน ดังน้ี ไขเ่ ค็มพอกดินสอพอง ดังน้ี ๑. นาดินสอพองเคล้ากับเกลอื แลว้ ใส่นา้ คนให้เขา้ กัน ๒. ลา้ งไข่เปด็ ด้วยน้าส้มสายชู แลว้ ล้างด้วยน้าเปล่าให้สะอาดอกี ครงั้ สะเด็ดน้าจนแห้งสนิท 3. นาไขล่ งชุบและพอกแกลบดาท้งิ ไว้ ก่อนพอกทกุ ครง้ั ให้เคล้าส่วนผสมดังกลา่ วให้เขา้ กัน 4. นากระปุกมีฝาปิดหรอื ถุงพลาสติกมาใส่ไข่เค็มที่พอกดินสอพองเสรจ็ แล้ว เรยี งลงในกระปุกแล้ว ปิดฝาให้สนิทหรอื ถุงพลาสติกแล้วนาหนังยางมารดั เพ่ือกันลมเข้า ท้ิงไว้ 10-12 วัน ทอดเป็นไข่ดาวได้ 20-25 วัน ต้มเป็นไข่เค็มได้ (มนั ไหลเย้มิ ) ทาไขเ่ ค็มดองเกลือ ดังน้ี 1. ไขเ่ ปด็ ดิบ 10 ฟอง 2. เตรยี มภาชนะสาหรบั ดองไข่ (เลือกภาขนะท่ีไม่ทาปฏิกิรยิ ากับเกลือ เช่น โหลแก้ว แก้วพลาสติก กะละมงั หรอื เครอ่ ื งเคลอื บดินเผา) 3. เกลือ 1 ถ้วย 4. น้าสาหรบั ต้มนา้ เกลือ 4 ถ้วย (หรอื 1 ลติ ร) 5. ลา้ งไข่เปด็ ให้สะอาด สะเด็ดน้าจนแห้งสนิท ใส่ลงในโหลแก้ว เตรยี มไว้ 6. 7.ทาน้าเกลอื สาหรบั ดองไข่ โดยใส่เกลือกับน้าลงในหมอ้ นาขึ้นตั้งไฟจนเดือด และคนให้เกลือละลาย จนหมด ยกลงจากเตา พักทิ้งไวจ้ นเย็นสนิท

๑๔ 8. เทน้าเกลือท่ีเย็นแล้วลงในโหลไข่จนท่วมไข่ จากนั้นใช้ถุงพลาสติกใส่น้าวางทับลงไปให้ไข่เป็ดจม อยู่ใต้น้า ตลอดเวลา ปิดฝาให้สนิท เก็บไว้ในที่รม่ นานประมาณ 2-3 อาทิตย์ สาหรบั ทาไข่ดาว เก็บไว้นาน ประมาณ 2 อาทิตย์ สาหรบั ทาไข่ต้ม เก็บไว้นานประมาณ 3 อาทิตย์ ในอนาคตหากสามารถเพิ่มกาลังการผลิตได้มากขึ้นจะนาไปขายที่ตลาดในหมู่บ้าน เมื่อไข่เค็ม เปน็ ทร่ี จู้ กั มากขนึ้ จะนาไปขายในตัวจงั หวัดหรอื ส่งขายต่างจงั หวัดต่อไป โดยจา้ งเพอ่ื นบา้ นและคนในหมู่บ้าน ชว่ ยทาด้วย เพื่อเพมิ่ กาลังการผลติ ให้เพยี งพอกับความต้องการของตลาด มีหน่วยงาน/บุคคลใดบ้าง ที่เข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มีการสนับสนุนอย่างไร - บ้านต๋อมกลาง หมู่ท่ี 4 ตาบลบ้านต๋อม เป็นหมู่บ้านท่ีมีความรกั ใคร่ สามัคคี ปรองดอง ผู้นาชุมชน ในหมู่บ้าน ได้แก่ พระสงฆ์ ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ชว่ ยผู้ใหญ่บ้าน กลุ่มแม่บ้าน ฯลฯ รว่ มกันให้การชว่ ยเหลือครวั เรอื น ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ด้อยโอกาสในหมู่บ้าน โดยจัดกิจกรรมผ้าป่าสามัคคีในช่วงเดือนเมษายน ของทุกปี เพ่ือหาทุนสาหรบั ให้การชว่ ยเหลอื กลุ่มแม่บา้ นมอบถงุ ยังชพี และปจั จยั ในการดารงชพี แก่ครวั เรอื นดังกล่าว - เทศบาลตาบลบา้ นต๋อม จดั กิจกรรมรดน้าดาหัวผู้สูงอายเุ ปน็ ประจาทุกปี เพื่อสืบสานวฒั นธรรม และ มอบถงุ ยังชพี เป็นการให้ความชว่ ยเหลือในเบือ้ งต้น - สานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวดั พะเยา จดั กิจกรรมฝกึ อบรมอาชพี ทาไขเ่ ค็มไอโอดีน โดยกลุ่มเป้าหมาย ประกอบด้วย ครัวเรอื นยากจนตามฐานข้อมูลระบบบรหิ ารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบช้ีเป้า (TPMAP)/ข้อมูลจากระบบ Thai QM/ข้อมูลความจาเป็นพ้ืนฐาน (จปฐ.)/ ครัวเรอื นกลุ่มเปราะบาง ผ้ดู ้อยโอกาส บา้ นต๋อมกลาง หมทู่ ่ี 4 มผี เู้ ขา้ รว่ มกิจกรรม จานวน 5 ครวั เรอื น ท่านได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการฯ น้ี ท่านสามารถ - ลดรายจา่ ย จานวน 200 บาท/เดือน - สรา้ งรายได้ จานวน 100-200 บาท/เดือน ๓) ปัญหา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ ด้วยสภาพรา่ งกายท่ีไม่พรอ้ ม (ตาบอด) ทาให้การเดินทางไปไหนมาไหน ไม่สะดวก แต่ด้วยมีความรู้ ด้านการนวดแผนไทย ทาให้สามารถสรา้ งเป็นอาชพี เพ่ือเสรมิ รายได้ให้กับตนเองและสามารถเป็นวทิ ยากร สอนการนวดแผนไทยได้ การทาไข่เค็มเป็นอีกอาชีพที่สนใจ แต่ต้องมีคนคอยช่วยเนื่องจากม องไม่เห็น จึงต้องได้รับ การชว่ ยเหลอื จากเพอ่ื นบ้านหรอื สามี เป็นผู้จดั เตรยี มวัสดุ อุปกรณ์ให้ จงึ สามารถทาเองได้ และเป็นชอ่ งทาง ลดรายจา่ ยและเพมิ่ รายได้ให้ครอบครวั ได้อีกทาง กิจกรรมฝึกอาชีพไข่เค็มไอโอดีน เป็นกิจกรรมที่ดี อยากให้มีงบประมาณสนับสนุนอย่างต่อเน่ือง การดาเนนิ การกิจกรรมนี้ และอยากให้มงี บประมาณสนับสนนุ วสั ดุ อุปกรณ์ เพอื่ ให้ครวั เรอื นนากลับมาทาต่อ ท่ีบ้านด้วย เพอ่ื เป็นทุนต้ังต้นให้แก่ครวั เรอื น และได้มีทุนในการต่อยอด ขยายผลสู่ครวั เรอื นข้างเคียง

๑๕ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอ่ื ธนพร ใจยืน ผู้ให้ข้อมูล/ผู้จดั เก็บข้อมูล (นางธนพร ใจยิน) นักวชิ าการพฒั นาชุมชนชานาญการ

๑๖ แบบบนั ทึกการถอดบทเรยี น ครวั เรอื นยากจนท่ีประสบผลสาเรจ็ ตามโครงการฝกึ อาชพี ประชาชนพัฒนาคนทุกชว่ งวยั ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2566 จงั หวัดแพร่ ..................................................................................................................................................... ๑. ข้อมูลทั่วไปของครวั เรอื น ชอ่ื – สกลุ นางราตร ี ทะนันชยั อายุ 55 ปี ที่อยู่ เลขที่ 27 หม่ทู ี่ 5 ตาบลตาหนักธรรม อาเภอหนองมว่ งไข่ จงั หวดั แพร่ โทรศัพท์ 087-1777479 จานวนสมาชกิ ในครวั เรอื น 3 คน (ชาย 1 หญิง 2) อาชพี หลกั เกษตรกร (ทานา) อาชพี รอง - รายได้เฉลีย่ ก่อนเข้ารว่ มโครงการ 5,500 บาท/เดือน หลงั รว่ มโครงการ 5,800 บาท/เดือน ๒. ข้อมูลถอดบทเรยี นด้านทกั ษะอาชพี โครงการฯ ๑) อาชพี ท่ีเลือกฝกึ อบรม ไขเ่ ค็มไอโอดีน ๒) หลังจากการฝึกอบรม ทา่ นได้รบั ความรอู้ ะไรบา้ ง จากการท่ีได้อบรมการทาไข่เค็มไอโอดีน ตามโครงการฝึกอาชีพประชาชนพัฒนาคนทุกช่วงวัยตาม หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 วทิ ยากรโดย นายคารณ ภัคสุววรณ นางสาวลกั ษณา ผ่องทอง และ นายภมู ิปณต มะวาฬ ณ ศูนยศ์ ึกษาและพฒั นาชุมชนพิษณโุ ลก ทาให้ได้รบั ทราบถึง แนวคิดในการทาไข่เค็มทานเอง ซึ่งเราสามารถกาหนดระดับความเค็มได้ตามความเหมาะสมของเรา ไม่เค็ม จนเกินไปเหมือนตามทอ้ งตลาด ได้รบั ทราบวธิ ี กระบวนการ ผลติ ไข่เค็มตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ใชว้ ัตถดุ ิบ ที่เป็นธรรมชาติ ปลอดภัย หาได้ในพน้ื ท่ีใกลต้ ัว รวมถึงตัวอย่างการทาตลาด เชน่ ส่งโรงพยาบาลซง่ึ ต้องการอาหาร ทป่ี ลอดภัยและมีคณุ ประโยชนต์ ่อผู้ปว่ ย นอกจากน้ียงั มกี ลุ่มคนรกั สุขภาพทส่ี ามารถเขา้ ถึงผลติ ภัณฑข์ องเรา ท่านได้นาความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์อยา่ งไร (ทาอะไร, วางแผนอย่างไร) จากการที่ได้อบรมการทาไข่เค็มไอโอดีน ได้ทดลองซื้อไข่เป็ดในพ้ืนท่ี นามาทารบั ประทานในครอบครัว และในหม่ญู าติพนี่ ้องบรเิ วณบ้าน ประเมินผลตอบรบั ฟังความคิดเห็น หาสิ่งท่ีควรปรบั ปรุง โดยเป็นการดาเนนิ การ ในลักษณะของการให้ แลกเปล่ียนกับสิ่งอ่ืน เช่น เรานาไข่เค็มไปให้เขา เขาให้ผักหรอื ปลากับเรามา เป็นการแลกเปลี่ยนสงิ่ ทมี่ ใี นชุมชน จากนั้นเมอื่ ได้สูตรทล่ี งตัวตรงตามความต้องการของลกู ค้า ได้เรม่ ิ ผลติ จาหน่าย โดยติดต่อรา้ นค้าในชุมชนเป็นที่แรก จากนั้นลองติดต่อรา้ นอื่นๆในชุมชนใกล้เคียง และขยายไปยังโรงเรยี น และ โรงพยาบาล เม่ือมียอดสั่งซอื้ เพิม่ มากข้นึ จะได้มีการหาสมาชกิ เพื่อการรวมกลุ่ม เพ่ิมจานวนการผลิต และอาจเปน็ วสิ าหกิจเพ่ือชุมชนต่อไป มีหน่วยงาน/บุคคลใดบา้ ง ท่เี ข้ามาสนับสนุนการพัฒนาอาชพี มกี ารสนับสนุนอยา่ งไร หน่วยงานในพ้ืนท่ีลาดับแรกที่เข้ามาสนับสนุน ได้แก่ การศึกษานอกระบบ หรอื กศน. ได้มีการจัดอบรม การทาไข่เค็ม กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ผู้สูงอายุที่เรยี นกศน. จึงได้ใชโ้ อกาสนี้ในการสรรหาสมาชิกกลุ่มที่จะเกิดข้ึน หน่วยงานต่อมา ได้แก่ สานักงานเกษตรอาเภอท่ีจะให้ความรูเ้ รอ่ ื งของแหล่งวัตถุดิบ ไม่ว่าจะเป็น ไข่เป็ด หรอื แกลบ โดยอนาคตอาจต้องมกี ารเลย้ี งเป็ดในชุมชนลดต้นทุกการผลติ ต่อไป ทา่ นได้รบั การพัฒนาอาชพี จากโครงการนี้ ทา่ นสามารถ - ลดรายจา่ ย จานวน 100 บาท/เดือน โดยเปน็ การรบั ประทานไขเ่ ค็มบา้ งเปน็ บางม้อื หรอื การนาไปแลก กับผกั หรอื เนือ้ สัตวบ์ างชนดิ กับคนในชุมชน - สรา้ งรายได้ จานวน 300 บาท/เดือน โดยหลงั จากน้ีอาจมรี ายได้เพม่ิ ขน้ึ อยา่ งต่อเน่ือง ๓) ปญั หา อุปสรรค ข้อคิดเห็น และข้อเสนอแนะ ในการผลิตจานวนมาก อาจต้องใช้เครอ่ ื งจักรเข้ามาช่วย จึงอาจต้องมีการกู้เงนิ แหล่งทุนดอกเบี้ยต่า อย่างกองทุนพัฒนาบทบาทสตร ี หรอื อื่นๆ ตามมา และสูตรที่ทาการอบรมจากวันแรกเป็นสูตรมาตรฐานหรอื สูตร ด้ังเดิม จงึ อาจต้องเพ่ิมสูตรอ่ืนๆหรอื รสชาติอนื่ ๆ ตามมา

๑๗ ภาพประกอบการนาอาชพี ไปใชป้ ระโยชน์ ลงชอื่ นายพรี พัฒน์ แจง้ ศรพี งศ์ ผู้ให้ข้อมลู นกั วชิ าการพฒั นาชมุ ชนชานาญการ