["NPEREEMNEEZNUNLENLOGNTEGUVEOUORRDS\u2019PAVRAONNCGE P R OPGRROAGMRMAMA MS EEPSTEP\u2013 TD\u2013E CDE2C0 223023 GEEF UW MEDEWERKERS EEN OPLEIDING DUURZAME BOUWTECHNIEKEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST SEMINARIES \u2022 06\/10: Duurzaam bouwen gaat digitaal \u2022 17\/11: Warmtepompen \u2022 08\/12: RENOLUTION! OPLEIDINGEN \u00b7 1 TOT 4 DAGEN \u2022 Beheer van overhitting: 2d \u2022 Dakrenovatie: 2d \u2022 Isolatie van de voorgevel: 2d \u2022 Inventarisatie: 1d \u2022 Omkeerbare ontwerpen: 2d \u2022 Hernieuwbare energie: 2d \u2022 Warmtepomp: 2d \u2022 Circulaire economie: Renovatie: 2d \u2022 Energiebeheer: 3d \u2022 Werfbeheer: 2d \u2022 Verwarming en sanitair warm water: 4g \u2022 Duurzame materialen: 2d Ontdek onze opleidingen van het 2de semester 2023 op onze website! 50 \u20ac\/DAG \u00a9 Be Circular Oostraat - Laureaat: Deco Sege rom - Foto: Bernard Boccara Raadpleeg ook: FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN Gratis professionele helpdesk voor al uw projecten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0800 85 775 \u2013 [email protected] GIDS DUURZAME GEBOUWEN De referentiewebsite voor het ontwerp van uw projecten www.gidsduurzamegebouwen.brussels INFO EN INSCHRIJVING: WWW.LEEFMILIEU.BRUSSELS\/OPLEIDINGDUURZAMEGEBOUWEN","50 A+302 \u2198\u2003 Systeemkaart van H+N+S, Tractebel en IMDC: onderzoek naar hoe we met ruimtelijke ingrepen op maat van het landschap Deaan de slag kunnen en oplossingen kunnen bieden voor de waterstress in het reli\u00ebfrijke landschap tussen Geraardsbergen en Aalst. bodem als bond-\u00ad genoot Dendervallei Landschap met lage ruggen en beekdalen Hoge rug Stedelijk gebied Bronniveau 1 Bronniveau 2","A+302 Labo Ruimte: De Droge Delta 51 Omdat de waterhuishouding ook een ruimtelijke opgave landschap een drainagemachine maakte: water versneld is waar planners en ontwerpers nog te weinig voeling mee hebben, lanceerde Labo Ruimte het ontwerpend afvoeren maakt het mogelijk om overal waar we willen te onderzoek De Droge Delta. De eerste fase van het onder- zoek leverde een droogte-atlas op die de uitdagingen en bouwen of landbouw te bedrijven. Door het aanleggen van mogelijke ruimtelijke ingrepen in kaart brengt. Omdat die ingrepen erg verschillend zijn per gebied, afhankelijk grachten en verharding, door bebossing (met naaldbossen) van het reli\u00ebf, de ondergrond en de locatie in het water- systeem, gingen drie ontwerpteams aan de slag met drie en ontbossing (van loofbossen) tastten we de capaciteit gebieden. De studie van de Dendervallei illustreert hoe ook elders in Vlaanderen het landschap sturend kan van het landschap om water te bergen steeds verder aan. worden om droogte \u00e9n wateroverlast te bestrijden. Ingrepen in waterlopen, zoals verdiepen en rechttrekken, Julie Mabilde zorgden ook voor een lagere stromingsweerstand en een De voorbije zomers beheerste water het nieuws: in 2021 met de zondvloed die de Vesdervallei overspoelde, het jaar nadien hogere stroomsnelheid, waardoor het water sneller naar zee door aanhoudende droogte en watertekorten. In vergelijking met andere Europese regio\u2019s kampt Vlaanderen met een afgevoerd wordt en we het niet meer kunnen inzetten tijdens hoge waterstress. Hoewel er op jaarbasis voldoende regen valt om aan onze watervraag te voldoen, voeren we nog te droge periodes. veel water naar de riolering af, waardoor we in periodes van droogte in de problemen komen. De extremere weerspa- \t De oplossing voor het droogteprobleem ligt in een omslag tronen veroorzaakt door de klimaatverandering maken dit probleem nog urgenter. van versneld afvoeren naar ter plekke infiltreren, vasthou- \t Dat heeft onder meer te maken met de manier waarop we onze omgeving inrichten en gebruiken. In de loop der den en vertragen van water. Ook voor de bestrijding van eeuwen, maar in een verhoogd tempo in de laatste zeventig jaar, zijn vele moerassige gronden verdwenen en legden we wateroverlast is het overigens een goede strategie om water een fijnmazige waterinfrastructuur aan die van het Vlaamse veel meer bovenstrooms te bufferen en valleigebieden te ontlasten bij piekbuien. Dit is een ruimtelijk vraagstuk: het vereist een heel andere inrichting van onze ruimte en onze landschappen, en is dus een ontwerpopgave. \t Precies om ook ruimtelijke planners, stedenbouwkundigen en ontwerpers meer voeling te laten krijgen met de droogte- problematiek lanceerde Labo Ruimte, het samenwerkingsver- band tussen het Team Vlaams Bouwmeester en het Departe- ment Omgeving, in 2020 het ontwerpend onderzoekstraject \u2018De Droge Delta\u2019. Een onderzoeksteam bestaande uit Cluster Landschapsarchitecten, Sweco en Universiteit Antwerpen bracht de uitdagingen in kaart, maakte een droogte-atlas, en schoof een set aan ruimtelijke maatregelen naar voren om droogte te bestrijden. \u2003\u2192 \u2198\u2003 Cluster maakte een kaart van geomorfologische landschapsstructuren \u2013 zoals dekzandruggen, het krijtmassief en moeren \u2013 die potentieel veel water kunnen vasthouden en ontwikkeld kunnen worden tot grote zoetwaterlichamen.","+52 Labo Ruimte: De Droge Delta A 302 \t Hun watersysteemkaarten laten zien waar \u2013 op basis van de Kleine Nete, waar water in de Kempische zandruggen microreli\u00ebf \u2013 het best ge\u00efnfiltreerd wordt. Ze tonen welke kansen er liggen om meer water vast te houden in de on- geborgen kan worden, kan evolueren tot een belangrijk diepe ondergrond, en waar we, door minder te draineren en afstroming te beperken, de natuurlijke grondwaterstromen drinkwatergebied voor Vlaanderen. Ook de Moervaartde- kunnen herstellen, zodat we beter gewapend zijn tegen de gemiddelde zomerdroogte. pressie en de dekzandrug Maldegem-Stekene bieden heel \t Wanneer de neerslag die tijdens de winter valt moet die- nen als seizoensbuffer om de droge zomer door te komen, wat mogelijkheden om veel water vast te houden. Studie- zijn echter grote volumes nodig. Ontharden, water laten infiltreren en vasthouden om droogte te bestrijden moet bureau Omgeving bracht er in beeld hoe een zoetwaterlinie overal gebeuren, maar zal in het ene gebied veel meer im- pact hebben op strategische watervoorraden dan in het ontwikkeld kan worden als buffer tegen droogte \u00e9n tegen de andere. Die verschillen hebben voornamelijk te maken met de opslagcapaciteit van de ondergrond. In het Kempense oprukkende verzilting vanuit het kanaal Gent-Terneuzen en landschap kunnen we door de dikke zandlaag potentieel veel meer water opslaan dan in de Westhoek, waar je al snel op de Westerschelde. een ondoordringbare kleilaag stoot. Om te weten waar die strategische gebieden, die als een soort waterschuur voor \t De Denderflanken, het derde onderzoeksgebied, licht Vlaanderen kunnen fungeren, gelegen zijn, dook Cluster landschapsarchitecten in de archieven. Zij maakten een in de kaart van Cluster niet op als strategisch waterop- kaart van geomorfologische landschapsstructuren \u2013 zoals dekzandruggen, het krijtmassief en moeren \u2013 die potentieel slaggebied, en precies daarom illustreert het ontwerpend veel water kunnen vasthouden en ontwikkeld kunnen wor- den tot grote zoetwaterlichamen. onderzoek van H+N+S landschapsarchitecten, Tractebel en \t Twee van de drie onderzoeksgebieden waar de ontwerp- teams die aan de slag gingen met het werk van de UA, Cluster IMDC hoe we ook in andere gebieden in Vlaanderen, met en Sweco verder onderzoek naar deden, zijn gelegen ter hoogte van dergelijke potenti\u00eble waterschuren. Het team ruimtelijke ingrepen op maat van het landschap, aan de slag van Lama landschapsarchitecten toont hoe het gebied van kunnen en oplossingen kunnen bieden voor de waterstress. Voor het ontwerpend onderzoek focuste het team op de Molenbeek, in het noordwesten van de Gaverse Meersen, in het reli\u00ebfrijke landschap tussen Geraardsbergen en Aalst. \t De Dender wordt vooral gevoed door regenwater, en de grote reli\u00ebfverschillen, moeilijk doordringbare bodems en een smalle vallei zorgen ervoor dat het rivierpeil sterk fluctueert in de loop van de seizoenen. Een belangrijke uitdaging is hoe we die grote debietschommelingen kunnen afvlakken in de tijd. De grafiek met de afvoerdebieten van de Molenbeek illustreert mooi de opgave: na de neerslagpieken van de winter daalt het beekdebiet snel naar een veel lager zomerdebiet. Door het water hogerop langer vast te houden en de waterafvoer te vertragen, kunnen we ook tijdens de droge zomerperiode langer water beschikbaar houden. \u2003\u2192 \u2198\u2003 De grafiek met de afvoerdebieten van de Molenbeek: na de neerslagpieken van de winter daalt het beekdebiet snel naar een veel lager zomerdebiet.","A+302 Labo Ruimte: De Droge Delta 53 \u2198\u2003 Vijf onderdelen van het toekomstbeeld voor de Dendervallei uit het ontwerpend onderzoek van H+N+S, Tractebel en IMDC: het ontwikkelen van een methodiek om de bodem en het watersysteem opnieuw sturender te maken. Hoge rug Bronnen en bovenloop Beekdalen en middenloop Steile flanken Lage ruggen Beekdal Steile flank Infiltratiemogelijkheid Hoge rug Lage rug Rerassering met bebossing Infiltratielandschap Wadi\u2019s en wateraanvoer Buffers in brongebied Stedelijk gebied met historische kern Dichtbebouwd stedelijk gebied","+54 Labo Ruimte: De Droge Delta A 302 \t In het Denderbekken herkennen we drie grote structuren: \t Het team van H+N+S,Tractebel en IMDC wilde met dit de Dendervallei met haar overstromingsvlakte, de Den- ontwerpend onderzoek een methodiek ontwikkelen om de derflanken met kleinere (bron)beekvalleien die van elkaar bodem en het watersysteem opnieuw sturender te maken gescheiden worden door lagere plateaus, en de hogere pla- bij het nemen van maatregelen om droogte of waterover- teaus of kouters langs de rand van het bekken. last te bestrijden, en om bepaalde vormen van landgebruik \t Met deze ruimtelijke structuur en het reli\u00ebf van de Den- kritisch tegen het licht te houden. De methodiek die ze op dervallei moeten we aan de slag om van het gebied een spons- de Dendervallei testten kan een basis zijn voor een actiever, landschap te maken dat water langer vasthoudt. De ingrepen strategischer en sturender open-ruimtebeleid, waarbij niet die het ontwerpteam voorstelt verhogen de wateropvangca- bestemmingen op een gewestplan, maar wel de eigenschap- paciteit van de gebieden hogerop (door meer infiltratie en het pen van het landschap en de ondergrond bepalend zijn voor beperken van de directe afstroom van water) en verlagen de de te maken keuzes. afstroomsnelheid in beken en rivieren naar het dal. \t De hoge rug heeft door zijn bodemsamenstelling een In samenwerking met grote potentie voor infiltratie. In de bebouwde gebieden op die hoge rug moet het hemelwater daarom de tijd krijgen om langzaam in de bodem te sijpelen. Dat kan door de opvang van regenwater af te koppelen van de riolering, door lokale depressies in het landschap in te zetten als infiltratiezones, en door aan de dorpsranden en aan de achterzijdes van de verstedelijkte linten wadi\u2019s en collectieve infiltratiezones aan te leggen die de dieper gelegen zandlagen kunnen voeden. \t Wanneer meer water in de rug infiltreert, zullen de la- gergelegen brongebieden vernatten: waar het ge\u00efnfiltreerde water op een dichte kleilaag stoot, komt het immers weer aan de oppervlakte en laat het kleine beekjes ontspringen. In dit steil hellende gebied kan het te snel afstromen van dit kwelwater en het regenwater verhinderd worden door in de bronbeekvalleien over een grote breedte hindernissen voor het wegstromen van water in te richten. De cascade aan buf- ferbekkens die zo ontstaat vermindert bij hevige regenval de wateroverlast benedenstrooms, en vangt het water op voor tijden van droogte. \t De beekdalen, waarvan het verval verder naar het oosten vermindert, moeten naar hun van nature natte condities teruggebracht worden, door greppels te dempen, draina- gesystemen te verwijderen en de te diep uitgeschuurde beekvalleibodem opnieuw te verhogen en te verbreden. Het landgebruik zal zich moeten aanpassen aan die natte om- standigheden. Extensief grasland of uitbreiding van moe- rasgebied en natte bossen zijn dan mogelijke pistes. \t Een systeem van terrassen op de steilere, vooral zuidge- richte flanken langs die beekdalen, waarbij hellingbossen en graslandpercelen met houtwallen parallel aan de hoog- telijnen elkaar afwisselen, vertraagt de waterafstroom en erosie en voorkomt zo wateroverlast in de beekdalen en de Dendervallei. \t Op de lagere, noordgerichte flanken van de beekdalen ten slotte kan een veel fijnmaziger landbouwlandschap ontstaan, en is een combinatie van maatregelen nodig die inzetten op het infiltreren, afleiden en capteren van water voor de landbouw. Grotere wadi-structuren, net op de rand van het beekdal, verhinderen dat het water te snel naar de beek afstroomt. Afleidingskanaaltjes vanuit de reeds ge- noemde bufferbekkens hogerop in de brongebieden kunnen op hun beurt strategisch gepositioneerde bufferbekkens voeden, gesitueerd ter hoogte van enkele dwars op de flank ingesleten dalen, zodat hier een groot volume aan water opgeslagen kan worden.","A+302 55 Terrazzo XXL_910 Grigio Chiaro 25 Goffart Polom\u00e9 Architectes Photography Antoine Richez STONE Olsene Grote Steenweg 13, 9870 Olsene T. +32 (0)9 388 91 11 [email protected] www.stone.be","Zwembad Zwevegem - Artabel architectenbureau Bouwen en verbouwen wil je in stijl doen. Met oerdegelijke materialen die je gebouw FUTUREPROOF maken. In een matchende kleur en hedendaagse uitvoering. De Aliplast aluminium systemen openen een warme wereld van mogelijkheden voor architecten en constructeurs. Het resultaat van onze TECHNISCHE EXPERTISE en investeringen in INNOVATIE EN DESIGN. Veranderende woningbehoeften, daar spelen wij op in. www.aliplast.com - [email protected]","A+302 A+ 50 jaar archief 57 In 2023 bestaat A+ 50 jaar! Om dit te vieren bieden we in elk nummer een unieke blik op ons rijke tijdschriftenar- chief, aan de hand van een heruitgave van enkele oude artikels die aansluiten op de thematiek van het huidige num- mer. Deze keer grijpen we terug naar A+99 (1988), A+156 (1999), A+236 (2012) en A+241 (2013). Owopnatidtmeerrilsidjmne e","58 A+ 50 jaar archief A+302 Waterlopen zijn niet meer weg te denken uit de architectuur en ste- denbouw. Een duik in het archief van A+ toont dat ontwerpers de voorbije decennia hun blikveld stelselmatig hebben verruimd, maar laat evenzeer zien dat we vandaag, een halve eeuw later, nog maar aan het begin van een omwenteling staan. Emmanuel van der Beek \u2190\u2003 In 1988 wijdt A+ een nummer aan landschapsarchitectuur (A+99). Het nummer laat Jacques Wirtz aan het woord. Van hem worden verschillende projecten toegelicht, waaronder de universiteitscampus in Wilrijk, waarin water een sleutelrol speelt.","A+302 A+ 50 jaar archief 59 Ze zijn niet meer bij te houden, de ver- nieuwingsprojecten waarin steden hun water opnieuw de vrije loop laten. Leu- ven haalt de Dijle uit haar betonnen kokers, Brussel doet hetzelfde met de Zenne. In Tienen gaat de Gete weer meanderen. Van Halle tot Gullegem: overal worden waterlopen ingezet om een nieuwe habitat te ontwerpen, niet alleen voor de mens. De toekomstbeel- den die daarbij horen kennen intussen hun eigen gemeenplaatsen: weelderig begroeide oevers, een zwerm vrolijk fladderende vogels in de lucht, kinderen spelend op stapstenen aan het water. \t Wie naar de toekomst durft te kijken, ziet dat we er nog niet zijn. De talloze projecten die ruimte willen geven aan het water zijn vooralsnog een druppel op een hete plaat. Belgi\u00eb blijft een ver- hard land, het water heeft nog lang niet de speelruimte die het nodig heeft. Wie een blik in het verleden werpt, ziet tege- lijk dat we er ook al even over bezig zijn. Een duik in het archief van A+ leert dat de strijd voor het water al een hele tijd op dezelfde problemen botst. Nu eens doet de redactie haar beklag over tal- mende overheden, dan weer fulmineert een auteur tegen de traagheid van de architecten zelf. \t Maar met wat goede wil lees je in hetzelfde archief ook vooruitgang. Het betoog van Lucien Kroll (zie verder) bijvoorbeeld klinkt vandaag minder avant-garde dan destijds. De selectie die hier volgt is te klein om conclusies te trekken, maar ze lijkt op z\u2019n minst te suggereren dat ontwerpers en on- derzoekers hun blikveld stelselmatig hebben verruimd, dat de idee\u00ebn over water een stevige schaalsprong heb- ben genomen, en, vooral, dat de sense of urgency groter is dan ooit. Is het niet bij beleidsmakers, dan wel bij de onderzoekers en ontwerpers die in A+ het woord hebben genomen. Nu de praktijk nog. \u2003\u2192 \u2192\u2003 In 1999 publiceert A+ een nummer met de titel \u20183 x ecologie\u2019 (A+156). Het wordt mee samenges- teld door gastredacteur Lucien Kroll. Het opvallendste project dat wordt uitgelicht, is zonder twijfel Ecolonia, een wijk in het Nederlandse Alphen aan den Rijn.","60 A+ 50 jaar archief A+302 De schoonheid van CO1 het water &%\u00c9 &*\u00c9 '%\u00c9 '*\u00c9 (%\u00c9 (*\u00c9 )%\u00c9 )*\u00c9 *%\u00c9 **\u00c9 2\u00b0 *\u00c9 &%\u00c9 &*\u00c9 '%\u00c9 '*\u00c9 (%\u00c9 (*\u00c9 )%\u00c9 )*\u00c9 In 1988 wijdt A+ een nummer aan land- schapsarchitectuur (A+99). Het num- *\u00c9 mer laat Jacques Wirtz (1924\u20132018) aan het woord, de landschapsarchitect uit AVi# Hj[[da` Schoten die internationale bekendheid 52\u00b0 \u001dJ@\u001e verwierf met privaat en publiek groen overal ter wereld. Van hem worden ver- C schillende projecten toegelicht, waaron- der de universiteitscampus in Wilrijk. Volgens\t\u2018The\tFuture\t \t In het ontwerp voor de universi- teitscampus krijgt water een sleutelrol. 8dg`\u0015HVcY Commons\t2070\u2019,\tis\tde\tzee\t Vijvers, dijken en wallen vormen, aldus H]^elVh] Wirtz, een barri\u00e8re tussen het verkeer en **\u00c9 >Whm_Y^ een\t\u2018common\u2019,\teen\twaardevol\t de universiteit, en verschaffen het leven op de campus een bijzondere intimiteit. HJC@H\u0015I8G=6:;B;:>8\u0015C\u0015HD:GEI6=G6I>DC\u0015 gemeenschappelijk\tgoed.\t In totaal wordt 3,6 hectare aan nieuwe watervlakken aangelegd. Opvallend is HJC@\u0015IG6;;>8\u0015 Maar\thet\tstructurerende\t dat het artikel de nadruk legt op de ar- H:E6G6I>DC\u0015 potentieel\tvan\tdeze\tcommon\t chitecturale kwaliteiten van het water. H8=:B:\u0015:6HI De effecten op het ecosysteem komen nauwelijks aan bod. Misschien zijn ze te *%\u00c9 voor\tmaatschappij\ten\t vanzelfsprekend om op te merken, mis- )*\u00c9 <jc[aZZi\u0015HVcY schien vindt de auteur ze niet relevant. ecologische\tsystemen\tblijft\t nagenoeg\tonontgonnen.\t Hoog\ttijd\tdus\tom\tin\tzee\tte\t CddgY\u0015=^cYZg\u0015Hdji]\u0015IHH )%\u00c9 gaan\tmet\tde\ttoekomst. Hjc`\u0015HVcY Adc\\\\\u0015HVcY HJC@\u0015IHG86=;:;B>8:\u0015\u0015HH:DEJ6IG=6I>DC\u0015 CddgY]^cYZg (*\u00c9 Zee in Zicht 7a^\\\\]\u00157Vc` Ddhi]^cYZg (%\u00c9 ;V^gn\u00157Vc` BVg\\\\ViZ\u0015HVcY LZhi]^cYZg '*\u00c9 De noodzaak van '%\u00c9 DdhiYnX` @l^ciZWVc` D het water @Zci <DD9L>C\u0015 HZeVgVHi^VdccY\u0015OZ di ic^ \u0082Z\u0015 7 V c ` >c\u0015Gjni^c\\\\Zc 7j^iZc\u0015GViZa C^Zjleddgi\u00157Vc` Dat is tien jaar later wel anders. In 1999 \u001dJ@\u001e H6C9H publiceert A+ een nummer met de titel \u20183 HZeVgVi^dc\u0015OdcZ D_[ x ecologie\u2019 (A+156). Het nummer wordt &*\u00c9 HZeVgVi^dc\u0015OdcZ mee samengesteld door gastredacteur 7VcX\u00157gZZYi 7VcX\u0015HbVa Lucien Kroll (1927\u20132022), van wie ook &%\u00c9 een aantal projecten wordt opgenomen. :el[h Dji\u0015Gjni^c\\\\Zc Het editoriaal zet Kroll op het podi- 9nX`\u0015DXX^YZciVa um als pleitbezorger van radicale ex- *\u00c9 perimenten in een landschap waarin, :kda[hgk[ volgens de redacteurs, op dat moment 51\u00b0 >ch9]ddgZk\u0015IZgVg[[\u0015^XH\u0015OidgcZV^i niet veel meer te vinden is dan \u2018verdien- I]Z\u0015KVgcZ >ch]dgZ\u0015IgV[[^X\u0015OdcZ 9WbW_i stelijk ambachtelijk werk\u2019. **\u00c9 \t Het opvallendste project dat wordt I]Z\u0015G^Y\\\\Z\u0015dg\u0015AZ\u00158daWVgi CdgY\\\"EVh\\\"YZ\\\"8VaV^h uitgelicht, is zonder twijfel Ecolonia, \u001d;G6C8:\u001e een wijk in het Nederlandse Alphen aan den Rijn. Hoewel Kroll in de rest van &%\u00c9 &*\u00c9 '%\u00c9 '*\u00c9 (%\u00c9 (*\u00c9 )%\u00c9 )*\u00c9 *%\u00c9 **\u00c9 2\u00b0 *\u00c9 &%\u00c9 &*\u00c9 '%\u00c9 '*\u00c9 (%\u00c9 (*\u00c9 )%\u00c9 )*\u00c9 het nummer geregeld het overheidsbe- c. geldof leid op de korrel neemt, richt hij zijn pijlen hier op zijn collega\u2019s: \u2018Het lijkt Printed in October 2011 and updated up until December 2010 This product has been derived in part from material obtained from the IMRAY map C30 Notice: this map is not for navigation. magnificentsurroundings.org makes no warranties or Printed and publish wel eigenaardig dat op het gebied van Harwich to Hoek van Holland and Dover Strait, WGS 84 representations, express or implied, with respect to this product. magnificentsurroundings.org Supported by the Be has not verified the information within this product or quality assured it. A+236 nl belgisCh tijdsChrift voor arChiteCtuur A+236 A+236\tC1 \u2190\u2003 In 2012 wijdt A+ een nummer aan de Belgische kust (A+236). De gevolgen van de ecologische crisis juni \u2013 juli 2012 zijn een werkelijkheid geworden die ontwerpers in rekening moeten brengen. Weerbaarheid is het nieuwe adagium. de kust | bouwen in hout | beatriz Colomina jun \u2013 jul 2012 bel \u20ac 12,50 | int \u20ac 19,50 tweemAAndelijks de kust icasd | brussel | kantoor van afgifte gent x \u2013 p405054 hAAr grondgebied en 02360 Architectuur in vrAAg gesteld 771375 507012 techniek bouwen met gelijmd gelamelleerd hout, gelamineerd fineerhout en massieve houtpanelen interview","A+302 A+ 50 jaar archief 61 )**\u00c9 %\u00c9 *%*\u00c9 *\u00c9 Adc\\\\*#*\u0015\u00c93\u00b0\u0015:6HI Adc\\\\#\u00153\u00b0*\u0015:\u00c9 6HI *\u00c9&%\u00c9 &%&\u00c9 *\u00c9 &*\u00c9'%\u00c9 '%'\u00c9 *\u00c9 '*(\u00c9 %\u00c9 (%(\u00c9 *\u00c9 (*)\u00c9%\u00c9 )%)\u00c9 *\u00c9 )**\u00c9 %\u00c9 *%*\u00c9 *\u00c9 **\u00c94\u00b0 4\u00b0*\u00c9 *\u00c9&%\u00c9 &%\u00c9 c.geldof | msurr de milieuvriendelijkheid de ministe- ries vaak vooruitstrevender zijn dan de *\u00c9 *\u00c9 architecten.\u2019 Het is van het ministerie van Huisvesting dat Kroll de opdracht BVVh\u0015LZhi\u0015DjBiZVgV\u0015hI\u0015HLHZhi\u0015DjiZg\u0015IHH krijgt om een masterplan voor honderd milieuvriendelijke woningen te maken. BVVh\u0015LZhi\u0015>cBcZVgV\u0015hI\u0015HLHZhi\u0015>ccZg\u0015IHH AVi# AVi# \t De spil in het masterplan is een vij- 52\u00b0 52\u00b0 ver die \u2018zorgvuldig vormeloos\u2019 wordt CC aangelegd. Daarrond komt een autolu- we wijk, met ruimte voor onverwachte >e[a\u0016lWd >e[a\u0016lWd ingrepen van bewoners. Veel aandacht >ebbWdZ >ebbWdZ wordt besteed aan de afvoer van het water: het wordt zo lang mogelijk aan ;adVi^c\\\\\u0015=V;gWaddVjig^c\\\\\u0015=VgWdjg **\u00c9 **\u00c9 de oppervlakte gehouden en via grep- HDJI=:GC\u0015CHDDGJII==\u0015:H:G6C\u0015CDGI=\u0015H:6 pels afgevoerd naar de vijvers, waar het gezuiverd wordt. Het water, dat door de Z gZZ Z g Z Z hele site loopt, wordt op die manier de 7da ruggengraat van het ontwerp. c \u0015 < d c \u0015 < d De dreiging van c \u0015 K V c \u0015 K V het water d a a Z a Z In 2012 wijdt A+ een nummer aan de Belgische kust (A+236). De toon is in- 7 tussen veranderd. De gevolgen van de ecologische crisis zijn een werkelijk- Ha^_`\\\\Vi Ha^_`\\\\Vi heid geworden die ontwerpers in reke- ning moeten brengen. Weerbaarheid is *%\u00c9 *%\u00c9 het nieuwe adagium. Tekenend is een voorstel van CcASPAR, een interdis- HX]djlZcWVc` HX]djlZcWVc` ciplinaire werkgroep, om de kustlijn open te breken en ze op nauwkeurig )*\u00c9 )*\u00c9 afgebakende plaatsen te transformeren tot een landschap van duinen, slikken, 7Vc_VVgY 7Vc_VVgY schorren en veengebieden. De natuur zelf, klinkt uit het betoog, is in staat om )%\u00c9 )%\u00c9 voor de weerstand te zorgen die de eco- logische crisis vraagt, maar ontwerpers 7a^\\\\]\u00157Vc` GVWhWVc` GVWhWVc` DdhiZghX]DZadYhZiZghX]ZaYZ (*\u00c9 (*\u00c9 moeten haar ruimte geven. LZhiZghX]LZaZYhZiZghX]ZaYZ \t Een soortgelijk geluid klinkt door in I]dgcidcWVc` I]dgcidcWVc` een studie van Christian Nolf en Bruno De Meulder (KU Leuven) naar de Stie- (%\u00c9 (%\u00c9 tekst Caroline Goossens, Charlotte Geldof mervallei in Genk. De studie verschijnt beelden magnificentsurroundings.org in 2013 in een nummer dat inzoomt op <ddiZ\u00157Vc` <ddiZ\u00157Vc` KA6@I:\u0015 KA6@I:\u0015 GVVc GVVc de wisselwerking tussen water en stad K6C\u00159:\u0015 K6C\u00159:\u0015 (A+241). Het pleidooi klinkt vandaag vertrouwd: het water moet zo traag G66C G66C mogelijk worden afgevoerd, betonnen kanalen moeten plaats ruimen voor me-\u2003\u2192 '*\u00c9 '*\u00c9 DdhiZcYZ\u00157Vc` OZZaVcY OZZaVcY '%\u00c9 '%\u00c9 DdhiZcYZ\u00157Vc` \u001dI=:\u0015C:I=:G\u001dIA=6:C\u00159CH:\u001eI=:GA6C9H\u001e &*\u00c9 &*\u00c9 P[[Xhk]][ P[[Xhk]][ i]Zi]Z LZcYj^cZWVc` LZcYj^cZWVc` [jij[jgZij\u0015XgdZb\u0015Xbdbdcbhdch HigddbWVc` HigddbWVc` Eeij[dZ[ Eeij[dZ[ '%,'%%,% &%\u00c9 &%\u00c9 8hk]][ 8hk]][ [kmfeehj D_[kmfeehj LZhi\\\"KaVVcLYZZghZic\\\"KaVVcYZgZc *\u00c9 *\u00c9 \u001d7:A<>JB\u001e \u001d7:A<>JB\u001e 51\u00b0 51\u00b0 51\u00b0 B6E\u00158%B& 6E\u00158%& =Vgl^=X]V\u0015gild\u0015^=X]d\u0015Zid`\u0015=kVdcZ\u0015`=\u0015dkVaacV\u0015c=**\u00c9YdaaVc**\u00c9Y VcY\u00159VdckZYg\u001549\u00b0\u0015HdikgZVg^i\u0015HigV^i \\\"\\\" &\/'%%\u0015%%%&\/'%%\u0015%%% )**\u00c9 %\u00c9 *%*\u00c9 *\u00c9 Adc\\\\*#*\u0015\u00c93\u00b0\u0015:6HI Adc\\\\#\u00153\u00b0*\u0015:\u00c9 6HI *\u00c9&%\u00c9 &%&\u00c9 *\u00c9 &*\u00c9'%\u00c9 '%'\u00c9 *\u00c9 '*(\u00c9 %\u00c9 (%(\u00c9 *\u00c9 (*)\u00c9%\u00c9 )%)\u00c9 *\u00c9 )**\u00c9 %\u00c9 % *%*\u00c9 *\u00c9 *% **\u00c94\u00b0 &%* 4\u00b0*\u00c9 &*&% *\u00c9&%\u00c9 '%&\u0015*`b &%\u00c9 '%\u0015`b hed bPyrminategdniafincdenptusbulrisrhoeudndbiyngmsa.ogrngif,iTceennttosounrsrtoeullnindginsglasa.onrg1,4T3e,n9t0o0on0sGtelnlitn,gBsellagaiunm1.43, 9000 Gent, Belgium. \u201cTo live close to the sea\u201caTnodlivweitchlotshee tsoeathiessteoabaenadwwaritehotfhtehesebaioilsogtoicbael oarwigairnesoofftlhiefeb. iIotliosgaiclasol otroigbiensawofalriefe. It is also to be aware %& %( & *( ,* . ,&%\u0015cb . &%\u0015cb elgiaSnuVpopcoartieodnbFyouthnedaBteiolgni.aEndVitoecdatJiuonneF2o0u1n1dation. Edited June 2011 of rythms and patterns -oftirdyathl msysstaonledspaantdtedrniass-totliedsa,lwsyasvteo-lsehsaapnedsdainadstwolaevse,-wmaovvee-msheanptse,scaunrdrewntasvae-nmdowvienmdse,nts, currents and winds, a changing meteorologya, tchheamnguilntigplme evtaeroiarotliognys, othf eamcoualtsitplilneeva-,riaantido,nwsiothf alclotahsatl,intoe h-,aavenda, pweirtvhaaslilvtehsaetn, stoe have a pervasive sense \\\" of chaos and cosmos, choafocshmaos.a\u201dn(dKecnonsemthosW, hchitaeo2s0m0o6s).\u201d (Kenneth White 2006) \\\" YZch^i^Zh\u0015d[\u0015i]Z\u0015XYdZbcbh^di^cZhh\u0015d[\u0015i]Z\u0015Xdbbdch k^h^i\u0015mmm$cW]d_\\\\k_^Yh[^id\u0015mjimkmhh$eckWd]Zd_d_\\\\]_Yi[$edhj]i\u0015k[dhhge\u0015ik]dZZ\u0015aV_di]Zhii$e\u0015^ch][d\u0015[gdbg\u0015Vi]i^Zd\u0015caViZhi\u0015^c[dgbVi^dc","62 A+ 50 jaar archief A+302 anderende waterlopen, grachten, over- FOCus a+241\t 31 stromingszones en infiltratiebekkens \u2013 stuk voor stuk lowtechoplossingen die De\tondoorlaatbaarheid\tvan\t betaalbaar zijn en meteen toepasbaar. de\tbodem\tals\tgevolg\tvan\tde\t Volgens de auteurs heeft de Stiemer voortschrijdende\tverstedelij- de potentie om de losse elementen van king\tis\teen\tvan\tde\tbelangrijk- de nevelstad met elkaar te verbinden, ste\toorzaken\tvan\tde\twater- zoals de grote hoeveelheid verspreide problemen\tin\tVlaanderen.\tHet\t eengezinswoningen en publieke voor- verstedelijkte\ten\tdus\tverharde\t zieningen zoals C-Mine en het (toen areaal\tkan\tzijn\tnegatieve\t nog toekomstige) Sportbos. impact\top\tde\twatercyclus\t \t De twee laatste studies tonen dat slechts\tbeperken\tindien\ter\t het denkwerk over water een schaal- maatregelen\tworden\tgetrof- sprong heeft genomen. Plannen tonen fen\tom\thet\twater\tweer\tin\tde\t nu geen wijken, maar hele waterlopen, bodem\tte\tlaten\tdringen\ten\thet\t kilometers lang. De schaalsprong is te\tvergaren. zelfs de kern van het betoog dat Nolf bron\tC.\tNolf,\tgebaseerd\top\t en De Meulder houden. De auteurs Corine\tLand\tcover\t(2006)\t: zien naast talloze initiatieven en wet- built-up\tsurface gevend werk vooral een gebrek aan co\u00f6rdinatie, waardoor veel denkwerk Inventaris van com- maar moeizaam doorsijpelt in de penserende maatre- praktijk, een probleem dat volgens de gelen die de impact auteurs echter verdampt zodra ont- van de verstedelijking werpers de waterloop als \u00e9\u00e9n systeem op de watercyclus beschouwen. beperken \t Waterlopen hebben dus de kracht om Meer ruimte voor de rivier structuur in het versnipperde ruimte- \u2022 verplaatsing van dijken lijke beleid te brengen. Het optimisme \u2022 herprofilering van de oevers onder de waterlijn van het betoog is \u2022 reactivering van meanders frappant. Zelfs al heeft decennialang \u2022 nieuwe overstromingsgebieden ruimtelijk beleid het water tot een pro- bleem gemaakt, in het water zelf zou retentie de oplossing kunnen schuilen om de infiltratie problemen van de nevelstad het hoofd afkoppeling van de te bieden. rioleringsstelsels voor regenwater en voor afvalwater opslag en hergebruik van regenwater infiltratie Bekkenbeheersplan | Sigmaplan Codes van Goede Praktijk Watertoets Bekkenbeheersplan + 30% van de capaci- 300m3\/ha 4 m2\/100 m2 teit van de rivier ondoordrin- dakbedekking bare bedek- king Het\tpreventieve\twaterbeleid\tkrijgt\tvorm\tdoor\tmaatregelen\tin\t Cumulatieve ruimtelijke impact van verband\tmet\tde\tdoordringbaarheid\tvan\tde\tbodem,\thet\tafzon- de compensatiemaatregelen van derlijk\tafvoeren\tvan\tregenwater\ten\tde\tbijbehorende\tretentie- stedelijke zones capaciteit,\thet\topnieuw\tverbinden\tvan\trivieren\ten\tmeanders\ten\t het\tcre\u00ebren\tvan\toverstromingsgebieden.\tAl\tzijn\tdeze\tmaatre- gelen\ter\top\tgericht\tmeer\truimte\taan\thet\twater\tte\tbieden,\ttoch\t worden\tze\tamper\top\telkaar\tafgestemd\t(in\tVlaanderen\talleen\t zijn\ter\trespectievelijk\tde\tWatertoets,\tde\tCodes\tvan\tGoede\t Praktijk,\tde\tbekkenbeheersplannen,\thet\tSigmaplan,\tenz.). A+241 nL belgIsch tIJDschrIft voor archItectuur A+241 \u2190\u2003 In 2013 verschijnt in een nummer dat inzoomt op de wisselwerking tussen water en stad (A+241) een apriL \u2013 mei 2013 studie over de Stiemervallei in Genk. Men hield er toen al een pleidooi om het water zo traag mogelijk af staD en water | collectIef wonen | Junya IshIgamI | DomInIque Perrault staD en water te voeren, en betonnen kanalen te ruilen voor meanderende waterlopen, grachten, overstromingszones en COLLeCtieF infiltratiebekkens. wOnen Wil je meer zien van het A+-archief? Met een A+ More-abonnement krijg je gratis toegang tot het volledige A+-archief, met alle tijdschriften van 1973 tot nu! Zie a-plus.be\/nl\/abonnement. interview apr \u2013 mei 2013 bel \u20ac 12,50 | Int \u20ac 19,50 tweemaandeLijks Junya IshIgamI icasd | brussel kantoor van afgifte brugge x pb733","","64 A+302 \u2197\u2003 In samenwerking met Aquafin en Water-link werkt de stad Antwerpen aan een reeks tuinstraten waarin het bufferen en laten infiltreren van water centraal staan. De Lange Ridderstraat is de eerste die werd gerealiseerd, een pilootproject dat dient als een inspiratiebron voor andere steden en gemeentes.","A+302 Stad Antwerpen \u2013 Aquafin \u2013 Water-link, Tuinstraten, Antwerpen 65 Wereldwijd krijgt water een steeds crucialere betekenis. zame insijpeling van het idee dat een radicale mindshift Lange periodes van droogte en episodes van intense re- noodzakelijk is. Liselotte De Waele van Aquafin gidst me genval en overstromingen tonen dat er een revolutie no- door de Lange Ridderstraat in de Sint-Andrieswijk, de dig is in de omgang met water. De voorbije jaren werkten eerste van enkele recent gerealiseerde tuinstraten waarin stad Antwerpen, Aquafin (beheersmaatschappij voor wa- waterhuishouding een centrale rol speelt. terzuivering in het Vlaams Gewest), en Water-link (wa- terleidingbedrijf voor de Antwerpse regio) aan de lang- Bart Tritsmans \u2013 Foto\u2019s Frederik Beyens insTijrpaegleing","66 A+302 \u2198\u2003 De pompen die in de straat opgesteld zijn brengen het regenwater uit de buffervaten in het straatbeeld. De boordstenen verbeelden de rivierbedding.","A+302 67","+68 Stad Antwerpen \u2013 Aquafin \u2013 Water-link, Tuinstraten, Antwerpen A 302 In juli 2011 werd Kopenhagen getroffen door een wolkbreuk. \t De tuinstraten worden beschouwd als pilootprojecten, Als antwoord op het extreme weerfenomeen, dat door de verduidelijkt De Waele. Gedurende tien jaar worden de klimaatverandering met grotere regelmaat zal voorkomen, werking en het onderhoud opgevolgd, en wordt gemonitord werkte de stad het eerste klimaatadaptieve plein uit. Tien jaar of de waterhuishouding aan het vooropgestelde doel voldoet. geleden legde men er de T\u00e5singe Plads in Kopenhagen. Het In de tuinstraten zou immers geen druppel regenwater in plein werd grotendeels onthard en in nauwe samenspraak de riolering mogen terechtkomen. De straat werd deels met de buurtbewoners heraangelegd tot een \u2018stedelijke wil- onthard en aangelegd in waterdoorlatende kleiklinkers voor dernis\u2019. Naast het hergebruik van materialen is vooral de een betere infiltratie, en ook de daken van de omliggende waterhuishouding de belangrijkste innovatie in dit project. woningen wateren af naar de buffer- en infiltratieputten in Het regenwater van het plein, de omliggende straten en de de onderfundering van de straat. daken van de buurt wordt opgevangen in bufferbekkens, \t Het bufferen en laten infiltreren van water kent een lange vanwaar het water naar het \u2018regenwoud\u2019 stroomt, waar het geschiedenis. \u201cAl jaren worden er bij de straataanleg poreuze traag in de bodem kan infiltreren. Door het integreren van buizen met schotten gebruikt om het regenwater traag te laten verschillende educatieve speelelementen in de watercyclus, insijpelen, maar veel mensen weten niet dat die systemen be- wordt water bovendien opnieuw zichtbaar gemaakt. staan.\u201d De Waele benadrukt het belang van een radicale wijzi- \t De voorbije twee eeuwen werd water steeds meer uit ging in ons denken over water. \u201cVoorbijgangers hebben meestal het straatbeeld geweerd. Ook in Belgische steden werden niet door dat er onder deze straat een complex watersysteem rivieren ingedijkt en overwelfd, en werden vlieten en ruien verborgen zit. Ik zag ooit iemand een asbak vol peuken in een gedempt of verborgen onder de straatstenen. Vandaag van de kolken ledigen! We moeten mensen bewust maken van krijgt water (noodgedwongen) weer ruimte. Onder de de waarde van water.\u201d Bovengronds kunnen de tuinstraten noemer \u2018Antwerpen breekt uit\u2019 implementeert de stad bijdragen aan de ommekeer in het denken over water. haar ambities uit het groenplan, het waterplan en het klimaatplan aan de hand van specifieke projecten in de Waterrevolutie stedelijke ruimte. In samenwerking met Aquafin en Wa- De Lange Ridderstraat, in het oude stadscentrum, is een ter-link worden een reeks tuinstraten gerealiseerd. De smalle straat die gevrijwaard is van zwaar of doorgaand ver- eerste tuinstraat in Antwerpen werd in 2021 ingehuldigd, keer. De Waele geeft aan dat er ook volop ge\u00ebxperimenteerd en sindsdien dient het pilootproject als een inspiratiebron wordt met een aangepaste wegopbouw voor drukkere ver- voor andere steden en gemeentes. Met de Green Deal keersassen, waarbij poreuze elementen aangebracht worden tuinstraten zal het Infopunt Publieke Ruimte met partners onder de wegenis om een maximale infiltratie toe te laten. FEBE, Commons Lab en Aquafin de tuinstraat bij zo veel De tuinstraten bieden als pilootproject de mogelijkheid om mogelijk steden en gemeenten introduceren. te experimenteren en bij te sturen, want voor alle betrokken partners vraagt deze benadering om een aanpassing. \u201cDe re- Rivier in de straat alisatie gaat soms langzaam, maar we proberen een bewust- In de Lange Ridderstraat in de Sint-Andrieswijk in Ant- wording te cre\u00ebren voor het belang van de waterhuishouding. werpen is de school net uit. Kinderen fietsen en wandelen Het is van belang om die benadering vanaf het begin van een door de straat, auto\u2019s rijden stapvoets voorbij en wanneer project op te nemen in het programma.\u201d De urgentie van deze de zon even doorbreekt installeert een bewoner zich met aanpak wordt steeds duidelijker, en de tuinstraten tonen dat een boek op een keukenstoel voor zijn woning. Liselotte er vooruitgang gemaakt wordt in de benadering van water. De Waele, die als projectmanager bij Aquafin betrokken Ondanks de groeiende bewustwording hebben Belgische was bij de realisatie van de eerste vijf Antwerpse tuinstra- steden, ook tien jaar na de aanleg van de T\u00e5singe Plads ten, toont hoe de pompen die in de straat opgesteld zijn het in Kopenhagen, nog geen gelijkaardige klimaatadaptieve regenwater uit de buffervaten in het straatbeeld brengen. stedelijke ruimtes. Toch is Liselotte De Waele optimistisch. \u201cIn deze straat wilden de bewoners graag weer een riviertje Steeds meer gemeentes besteden aandacht aan de waterhuis- door de straat laten lopen\u201d, legt De Waele uit. \u201cDe boord- houding en het beperken van de hittestress. Projecten zoals stenen verbeelden de rivierbedding, en de regenwater- de tuinstraten kunnen als voorbeeld dienen dat een andere pompen brengen het water boven de grond.\u201d De tuinstraat aanpak mogelijk is. Ik vraag haar of ze aan een revolutie werd in nauwe samenwerking met de buurt aangelegd. Er werkt, wat ze met klem bevestigt. \u201cJa, we proberen echt een werd gestart met een leeg-blad-bevraging, om de wensen revolutie teweeg te brengen. En ik ben hoopvol, want bij van de bewoners maximaal in het ontwerp op te nemen partners met wie we samenwerken, zowel openbare besturen en zo van bij de aanvang een draagvlak te cre\u00ebren. Samen als studiebureaus en aannemers, zien we de laatste tijd een met bewoners werden delen van de straat onthard, werden steeds grotere betrokkenheid. Dus kom me over enkele jaren tuintjes aangeplant en werd ge\u00ebxperimenteerd met de nog eens interviewen om te kijken hoever we dan staan met aanleg van de wegenis. de waterrevolutie.\u201d Architect Location Client Total floor area Stadsontwikkeling Lange Ridderstraat, Antwerpen Stad Antwerpen 1,000 m2 Stad Antwerpen Aquafin Programme Vlaamse Milieumaatschappij Budget Website (VMM) Replacing the existing paving \u20ac 420,000 antwerpen.be with planting beds, trees, herb Landscape architect (excl. VAT and fees) and vegetable gardens, grass Project name beds, climbing plants Bonnie van der Burgh Product\/Supplier Pilootproject Tuinstraten Completion Vandersanden (clay pavers) May 2021","DHEETKWUNESGTLAVTAENN S-line\u00ae gevelstenen en kleiklinkers Minder materiaal, even hoogwaardig U wilt meer. Meer mogelijkheden voor circulair bouwen. En meer doen onze traditionele bakstenen. S-line\u00ae is een van de resultaten van ons met minder grondstoffen en energie. Dat alles mogelijk maken lijkt duurzaamheidsprogramma Together to Zero. Laten we samen de lijnen een hele kunst, maar komt in feite neer op de kunst van het weglaten. naar morgen uitzetten met S-line\u00ae. Slank. Slim. Sterk. Dat is precies wat S-line\u00ae doet. Gevelstenen en kleiklinkers met het juiste maatje minder, en juist daarom maken ze direct verschil binnen Samen op weg naar de nieuwe standaard. uw bouw- en bestratingsproject. En dit met alle kwaliteiten van Meer weten over S-line\u00ae gevelstenen en kleiklinkers? Scan de QR-code.","+70 R\u00e9servoir A \u2013 Carbonif\u00e8re, L\u2019Eau d\u2019Heure, Cerfontaine \u2013 Charleroi A 302 Charleroi De Eau d\u2019Heure strekt zich uit over bijna 50 kilometer, van de bron in het natuurgebied van Cerfontaine tot het stedelijk grondgebied van Charleroi, en doorkruist verschillende gemeentes. Aan de loop van de rivier werd een pre-operationele studie gewijd, met onder meer een territoriaal charter op initiatief van Charleroi M\u00e9tropo- le, om tot een leidraad te komen voor toekomstige inter- venties. Het CITW (Centre d\u2019Ing\u00e9nierie touristique de Wallonie) gaf de architecten-stedenbouwkundigen van R\u00e9servoir A en de landschapsontwerpers van Carbonif- \u00e8re de opdracht om een territoriaal ontwikkelingsplan uit te tekenen dat de stedelijke en landelijke entiteiten met elkaar verbindt. Het bood de kans om een nieuw parcours te cre\u00ebren dat de landschappelijke, toeristische en economische verlangens van de verschillende spelers met elkaar verzoent. Am\u00e9lie Poirel \u2013 Beelden S\u00e9bastien Lacomblez Een pad langs het waterCerfontaine \u2191\u2003 De voorstudie van R\u00e9servoir A en Carbonif\u00e8re voor de ontwikkeling van de oevers van de rivier die aan de meren van Eau d\u2019Heure ontspringt, omvat een wandelparcours van 47 km dat van de bron in Cerfontaine naar de monding in de Samber in Charleroi loopt.","A+302 71 \u2191\u2003 Met de aanleg van wandelpaden langs de rivier Eau d\u2019Heure wil Charleroi M\u00e9tropole de link herstellen tussen enerzijds het stedelijke en anderzijds het rurale karakter in de omgeving. Er wordt daarbij ingezet op het valoriseren van het landschap en een zachte toegankelijkheid tot het water.","+72 R\u00e9servoir A \u2013 Carbonif\u00e8re, L\u2019Eau d\u2019Heure, Cerfontaine \u2013 Charleroi A 302 De architecten beginnen met het gebied van de Eau d\u2019Heure \t Met het oog op de klimaatverandering dient de stuwdam in kaart te brengen. Ze zijn er opgegroeid en het ligt hen na van Eau d\u2019Heure, een massieve lineaire structuur, als wa- aan het hart. Ze gaan op zoek naar paden en routes langs terreserve voor extreem droge periodes. Om de mobiliteit de oevers, die meestal verwilderd zijn, maar soms ook on- te verbeteren, wordt een extra verbinding met de meren van rechtmatig werden toege\u00ebigend. Door de bestaande paden Eau d\u2019Heure voorzien aan de hand van een 200 meter lange te verbinden met nieuwe, willen ze een ononderbroken rode voetgangersbrug die de twee oevers met elkaar verbindt. draad trekken en voor samenhang zorgen door ankerpun- Het uitgangspunt is dat naarmate dit pad meer gebruikt ten op het pad aan te brengen. Dat het traject van de rivier zal worden, de gebruikers zich eraan zullen hechten en het samenloopt met de spoorlijn tussen Charleroi en Couvin, zullen willen behouden. Naast een toeristische route is het bemoeilijkt de opdracht omdat het oversteken beperkt is tot immers vooral ook een weg voor dagelijks gebruik. de plaatsen waar onder de sporen een doorgang is. Vandaar \t Bij werken op territoriaal niveau zijn heel wat entiteiten dat er ter hoogte van die zones ook lusvormige paden naast betrokken, en \u00e9\u00e9n enkel bestuursinstrument, zoals hier \u2018idea het lineaire pad werden aangelegd. consult\u2019, lijkt dan essentieel om alles samen te smeden. Som- \t De ingrepen zijn bescheiden en proberen geen natuur- mige actoren, zoals gemeentes, kunnen meer terughoudend problemen op te lossen. Ze willen in de eerste plaats verval zijn, terwijl de ambities van andere partijen verder reiken. De voorkomen en de schoonheid van deze plekken tonen. Vaak operatie heeft een participatieve aanpak en tracht naar alle geven ze gewoon meer vorm aan de bestaande natuurlijke voorstellen te luisteren. De architecten en landschapsarchi- geologie. De aanpak wil dus zo weinig mogelijk ingrijpen op tecten proberen op basis van de ontmoetingen en discussies de rivierbedding en haar natuurlijke loop niet belemmeren. een samenhangend charter uit te werken. Het biedt geen De studies gaan over het traject en de impact die dit na- oplossing voor klimaatproblemen, maar is een poging om de tuurlijk element kan hebben op het dagelijks leven van de actoren van eenzelfde gebied samen te brengen. Zo ontstaat gebruikers. Slechts hier en daar reiken de ingrepen tot aan er meer samenhang, wat uiteindelijk een collectief bewust- de oevers en fungeren ze als interface met het pad. Het zijn zijn bewerkstelligt van de uitdagingen die het behoud van poorten, observatie- of ontdekkingsplekken waar de wande- dit gebied met zich meebrengt. laar kan stoppen, het landschap bewonderen en genieten. \u2198\u2003 Door de menselijke activiteit te beperken tot enkele weloverwogen plekken langs het pad, wordt het natuurgebied beschermd. De aanleg van het pad verhindert bovendien dat de rivierboorden verkaveld of ontwikkeld zouden worden. Architect Programme Procedure\t Completion Reservoir A This mission concerns the reali- Open Call CITW+ September 2022 sation of a pre-operational study Website relating itself to the development Client Total floor area of a tourist path along the 47 kilo- reservoira.org meters of the Eau d\u2019heure river, Centre d\u2019ing\u00e9nierie touristique 47 km from its source in Cerfontaine, to de Wallonie Project name its confluence with the Sambre in Budget Charleroi. Landscape architect Les Chemins de l\u2019Eau d\u2019heure \u20ac 80,000 Carbonif\u00e8re (excl. VAT and fees) Location Lead contractor Charleroi Metropole Trace TPI Idea Consult (Tourism & recrea- tion, culture & heritage)","A+302 73 TAUW VOOR GECONTROLEERD BODEMBEHEER Uw project verdient een grondige expertise Bodembeheer is meer dan een loutere formaliteit bij de uitvoering van een bouwproject. Al van bij het ontstaan van uw bouwplannen zorgt onze kennis van zaken voor een goed inzicht in de mogelijkheden en uitdagingen qua bodemverontreiniging en waterhuishouding. Eens de plannen definitief vorm krijgen, garandeert onze expertise een vlot verloop van vergunningsaanvragen en een passend plan rond grondverzet. Ons projectbeheer leidt daarmee tot een betere kosteninschatting, een breder zicht op alternatieve oplossingen en een realistische uitvoeringstermijn. U kunt vertrouwen op TAUW als projectpartner om uw bodem- en milieubeheer te optimaliseren. www.tauw.be","Waterwijken74 A+302 1 4 Midden Rodebeek \u2013 Paul Huymanslaan \u2013 Hoog Kleine Maalbeek \u2013 Leuvensesteenweg: bedrijven\u00ad Driesstraat: waterinfrastructuur als cluster als waterbatterij voor de ontmoetingsplek in een seizoenswijk omgeving 3 Woluwebedding \u2013 Kruisveld: wonen en werken in een moeraswijk 2 Zaventem 5 Beneden Rodebeek \u2013 Sint-Stevens- Beneden Kleine Maalbeek \u2013 Vervloesem \u2013 Woluwe Shopping Woluwe Oudstrijderslaan \u2013 Molenstraat: Center: herbronnen en verkoelen waterwijken en tussenland in de van een infiltratiewijk oksel van de Brusselse Ring (R0) 4 Kraainem R0 Hoog Klein Maalbeek 5 Beneden Kleine Maalbeek 3 Woluwebedding 1 Woluwelaan Midden Rodebeek 2 Beneden Rodebeek Woluwe voor Woluwe \u2197\u2003 Kruising van hydro-geologische en typo-morfologische condities als onderlaag voor een veelvoud aan waterwijken en -projecten","A+302 Fallow \u2013 1010au, Woluwe Waterland 2050 75 In Woluwe Waterland* verbinden ontwerpbureaus De oostelijke Rand van Brussel is een territorium vol con- 1010au en Fallow een complexe wateropgave met een serie kleinschalige en maatschappelijk waardevolle flicten, die niet zelden een gevolg zijn van wrijving tussen projecten. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor die opgave wordt op buurtniveau, dicht bij bewoners en stedelijke patronen en de ondergrond. Dat geldt zeker voor gebruikers, georganiseerd. Essenti\u00eble samenhang wordt ontleend aan de omvattende figuur van het stroombek- de waterhuishouding: er is lange tijd vergeefs gepoogd om ken. Door die hydrologische contour als sturend kader te kiezen, verankert Woluwe Waterland zichzelf in de het water met een massa rioolbuizen, ondergrondse storm- wetmatigheden van het landschap. waterbekkens en pompinstallaties aan de mores van de Tim Peeters 20ste-eeuwse stad te onderwerpen. Zo zijn rivieren in buizen gepropt, is het landschap op grote schaal verhard, en is vitale infrastructuur boven op waterlopen aangelegd. En passant is afgerekend met het verleden: bronnen, vijvers en beken \u2013 ooit centrale plekken in gemeenschappen \u2013 verdwenen eerst onder de grond en daarna uit het geheugen. \u2003\u2192 Watersysteemkaart \u2193\u2003 Watersysteemkaart: van een drainerende stadsrand naar een levendig sponsland hydro-geologie Bron: eigen verwerking van Watersysteemkaart, ECOBE Droog droog Jan Staes en Patrick Meire uit: Staes. J., Meire, P. (2020) Tijdelijtkijdneatlij(ksenizaote(nsegeizbooenndaeanl) Methodologie voor de opmaak van de watersysteemkaarten Permanpeenrtmnaantent nat voor Vlaanderen. (versie 2020\/01\/16), Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep Ecosysteembeheer, ECOBE 020-R251. 16","+76 Fallow \u2013 1010au, Woluwe Waterland 2050 A 302 \t Deze aanpak heeft, zo blijkt nu, de Brusselse Rand \t De voorgestelde strategie legt de aard en het tijdspad van niet alleen ruimtelijk verminkt maar ook onvoldoende afzonderlijke ingrepen niet vast: flexibiliteit in de uitvoering beschermd. Woluwe Waterland treft een stadsdeel aan dat is cruciaal voor de slaagkans. Wel wordt een nieuwe vorm structureel lijdt onder overstromingen, langdurige droogte van bestuurlijke regie op buurtniveau voorgesteld om het ho- en ernstige waterverontreiniging. Het is zonneklaar dat gere schaalniveau niet uit het oog te verliezen: zogenoemde een oplossing voor deze problemen, nog afgezien van de wijkwaterschappen co\u00f6rdineren de opgave en bewaken de bijkomende druk van verdere verstedelijking en klimaat- samenhang tussen thema\u2019s en schaalniveaus. verandering, niet ligt in n\u00f3g meer rioolbuizen, n\u00f3g meer \t Woluwe Waterland illustreert de voorgestelde strategie bekkens en n\u00f3g meer pompen. De complexe ruimtelijke middels een serie speculatieve ingrepen in een vijftal van die en bestuurlijke situatie in het gebied bemoeilijkt echter de wijkwaterschappen. De voorbeelden zijn geordend rondom implementatie van alternatieven. een matrix waarin landschappelijke positionering en type \t Toch is er, zo stellen 1010au en Fallow, een manier om wa- grondgebruik zijn gekruist, en tonen zo een brede waaier aan ter en stad ook in dit geval met elkaar te verenigen. De sleutel inspirerende interventies \u2013 een wijkwaterschool, een nieuw tot verbroedering ligt op een schaalniveau dat aansluit op dorpsplein op de plek van een historische dries, getransfor- (behoeften en kansen in) de realiteit: door het vraagstuk op meerde kantoorgebouwen in een moeraslandschap. Het is te delen in een serie hanteerbare projecten kan het onder- waar dat deze verbeeldingen een nog ongewisse toekomst deel worden van andere transformatieopgaven. De gesloten begeleiden, maar ze onderschrijven in ieder geval \u00e9\u00e9n rots- figuur van het stroombekken fungeert daarbij als kader vaste observatie: in een meer adaptieve en sociale stad(srand) waarbinnen stapsgewijs wordt gewerkt aan het herstel van prevaleert de onverbiddelijke logica van het landschap en drie kerntaken van het landschap: water steeds op de juiste het water. plekken laten infiltreren, bufferen of afvoeren. Dat kader vormt tegelijkertijd een stabiele drager voor de aanpak van *\t Woluwe Waterland is onderdeel van een breder onderzoek naar de sociale vraagstukken in een dynamisch stadsdeel. 20ste-eeuwse Rand van Brussel dat in 2021 werd uitgevoerd in het kader van Labo Ruimte XX+I, een initiatief van het Team Vlaams Bouwmeester, Labo ruimte, Brusselse Bouwmeester en Perspective Brussel. \u2198\u2003 Woluwedal: kantoortransformaties voor meer wonen en moerasland","A+302 77 \u2197\u2003 Hoog Kleine Maalbeek: bedrijvencluster als waterbatterij voor haar omgeving Beneden Kleine Maalbeek: een hemelwateraquaduct als radicale interpretatie van een collectief hemelwaternet\u2003 \u2193 Architects Location Procedure Completion 1010au The 20th century belt in and Competition with Brussels 2022 Fallow around Brussels Government Architect (BMA) Total floor area Website Programme Client N\/a 1010au.net A model for the creation of a Brussels Bouwmeester Maitre fallow.eu water-conscious and liveable Architecte Budget urban environment around the Team Vlaams Bouwmeester Project name Woluwe Valley. Humans and Departement Omgeving N\/a non-humans cohabit in water perspective.brussels Woluwe Waterland 2050 districts, where no single drop of water is wasted.","78 A+302","A+302 BMA Label: Herbronnen \/ Re(S)Sources 79 In de naam van de stad hoor je het nog: Brussel \u2013 Dat is niet zo verwonderlijk. Vanaf de 19de eeuw verdwijnen Broek-zele \u2013 ontstond als \u2018nederzetting bij het moeras\u2019. met de aanleg van het gemengde rioleringssysteem steeds De zompige grond onder de straten van onze hoofdstad meer bronnen rechtstreeks in de riolering. Als \u2018parasitair wordt veroorzaakt door honderden bronnen die in het water\u20191 zorgt het bronwater voor een hogere belasting van Hoofdstedelijk Gewest opborrelen, en die de vele wa- de riolering (bij droog weer ongeveer 120.000\u00a0m2 per dag in terlopen in het Zennebekken (de Woluwe, de Maalbeek, de winter, ongeveer 40.000\u00a0m2 per dag in de zomer), wat bij de Molenbeek,\u2026) voeden. Los van de plaatsnamen is intense regenbuien voor meer overstorten zorgt. Daarnaast van dit waterrijke landschap weinig te merken in het verdunt het relatief zuivere bronwater het afvalwater, waar- straatbeeld. De geschiedenis van de urbanisering van door de waterzuiveringsinstallaties minder effici\u00ebnt kunnen het Gewest is ook een geschiedenis van het afdekken of werken. En ten slotte is het ook verspilling van grondstoffen droogleggen van de onderliggende natuurlijke rijkdom, \u2013 het is water dat perfect gebruikt kan worden. en wie vandaag te horen krijgt dat onder zijn voeten nog \t Het belang van water in de stad krijgt gelukkig steeds meer steeds bronwater stroomt, zal vreemd opkijken. aandacht. Vanuit een klimaat- en milieuoogpunt, maar ook vanuit esthetische, recreatieve, sociale doeleinden is water Henri Lebbe, Robin De Ridder, Nele Maes een grote troef \u2013 heel wat Belgische steden danken hun aantrekkingskracht aan hun historische waterstructuren Slepvreinngd- (Brugge, Spa, Gent, Chaudfontaine\u2026), en in andere steden wordt water weer blootgelegd om die aantrekking terug te vinden (Diest, Mechelen, Leuven, Tongeren). Nu ook Brussel weer op zoek gaat naar de connectie met het water, onder andere door de Zenne weer deels aan de oppervlakte te brengen, wordt de verspilling van bronwater een steeds schrijnendere zaak. Het wordt tijd om te herbronnen. \t Met die missie startte in februari het project Herbronnen \/ Re(S)Sources op, via het eerste BMA-label ondersteund door het team Brussels Bouwmeester Ma\u00eetre Architecte. Samen met de vzw Co\u00f6rdinatie Zenne, die intussen al meer dan 200 bronnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest identificeerde2, gaan we op zoek naar strategie\u00ebn voor nuttig gebruik van bronwater in een stedelijke context. De focus ligt daarbij op bronnen die in de riolering verdwijnen, omdat de problematiek zich daar het scherpst stelt. Terug naar de bron \u2018Herbronnen\u2019 drukt ook terugkijken uit, \u2018terug naar de bron gaan\u2019. Het verlies van de connectie met het Brusselse bronwater is relatief recent. Tot enkele decennia geleden werd bronwater nog op allerlei manieren gebruikt door de inwoners van het Gewest. Daarom is het interessant om in de eerste plaats eens stil te staan bij de lessen die we uit dit verleden kunnen trekken. \u2003\u2192 wbraotner-","+80 BMA Label: Herbronnen \/ Re(S)Sources A 302 \t Bronwater is historisch gezien een common, een ge- Bronnen in de stad meenschappelijk goed. In het oude Brussel zorgden Voorlopig blijft de vraag open. Het project Herbronnen bronnen, waterputten en later ook fonteinen voor zuiver \/ Re(S)Sources staat nog in zijn kinderschoenen, en pas water voor de inwoners. Manneken Pis is daar het bekendste na veel experiment zal duidelijk worden wat werkt en wat voorbeeld van, maar in de 19de eeuw waren er van dit soort niet. Wel willen we in deze fase al doen dromen van mo- openbare fonteinen meer dan honderd te vinden in de stad. gelijke strategie\u00ebn. We selecteerden samen met het Team Stromend water uit de kraan was in die tijden een luxe die Bouwmeester Ma\u00eetre Architecte een aantal archetypes uit de alleen voor de elite gereserveerd was. meer dan 200\u00a0bronnen die Co\u00f6rdinatie Zenne identificeerde. \t Een bron was steeds een sociale omgeving. Omdat de Elk van de archetypes beschrijft een bron die zich in een doorsnee-Brusselaar voor drinkwater aangewezen was op specifieke ruimtelijke context bevindt en stelt zo een andere de publieke fonteinen of putten, werden dit plekken om een set aan moeilijkheden en mogelijkheden scherp. praatje te slaan, ontmoetingsplekken. Als collectieve res- \t Wat houdt bijvoorbeeld de toekomst in voor een bron die source speelde water een verbindende rol binnen een buurt. zich op de speelplaats van een school bevindt? De Sint-Pie- \t Ten slotte is er de symbolische functie van de bron. Wa- tersbron bevindt zich in een opslagplaats naast de speelplaats ter dat uit de grond ontspringt deed legendes ontstaan, er van de gelijknamige middelbare school in Ukkel. Scholieren werden geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven aan kwamen er tot de jaren 50 stiekem drinken tussen de lessen het water. Later werden bronnen ook aan een bescherm\u00ad door. Als archetype stelt ze ons voor de vraag hoe bronnen heilige gewijd, vaak met een kapel die aan de bron werd voor educatie en bewustmaking ingeschakeld kunnen worden. gebouwd. Rondom de bronnen ontstond een netwerk van \t Onder de R\u00e9sidence Pacific, in de parkeergarage, stroomt betekenissen. dan weer een van de bronnen van de Maalbeek rechtstreeks de riolering in. Enkele bewoners van het 70 meter hoge Goede voorbeelden gebouw stelden al voor om het water in te schakelen voor Uiteraard is het niet de bedoeling om de middeleeuwen terug eigen gebruik. Als archetype stelt ze ons voor de vraag hoe te brengen. Met de huidige bevolkingsdichtheden is het niet bronnen gebruikt kunnen worden door een collectief, en hoe realistisch dat bronwater voorziet in de waternoden van de ze op die manier voor verbinding kunnen zorgen. Brusselaars, nog los van het feit dat het water vaak niet aan \t De bron van de Broebelaar bevindt zich in het Jean-F\u00e9lix de strenge drinkwaternormen voldoet. Ook het betekenis Happark. De Broebelaar, het kleine beekje waaraan ze haar geven via het aanduiden van een beschermheilige is niet naam ontleent, mondde vroeger op het Jourdanplein uit in meer van deze tijd, zeker in een multicultureel stadsmilieu. de Maalbeek, maar stroomt vandaag ondergronds weg. Als Toch zijn de drie lessen maatgevend voor toekomstplannen archetype stelt ze ons voor de vraag hoe bronnen via de her\u00ad rond het hergebruik van bronwater. Ze zijn te vertalen naar aanleg van openbaar domein (parken, straten, pleinen) weer ontwerpprincipes voor wie (beter) met bronnen wil werken: aan de oppervlakte gebracht kunnen worden, en ge\u00efntegreerd bronwater wordt niet geprivatiseerd, maar als common be- kunnen worden in de stad. handeld; bronwater wordt ingezet om de verbinding tussen \t De Golgothabron ligt op een steenworp van Rosas \u2013 bewoners en\/of gebruikers te versterken; bronwater wordt P.A.R.T.S. in Vorst. Ze stroomt over de weg de riolering in. ingeschakeld om betekenis te geven aan plekken. Als archetype stelt ze ons voor de vraag of, en hoe, bronnen \t Met die principes vinden we het warm water niet uit. In via kunst een betekenis kunnen krijgen. andere steden en gemeenten wordt al volgens gelijkaardige \t De Marlybron ten slotte bevindt zich op een parkeer- lijnen gewerkt om bronwater opnieuw boven te halen. In de plaats aan de voet van de oude Marly-brouwerij in Ne- Brabantse Wouden werken een aantal gemeenten binnen der-Over-Heembeek, en werd tot de jaren 70 gebruikt voor de de strategische projecten Walden en Horizon+ samen aan productie van bier en Meudon-limonade. Als archetype stelt manieren om bronwater af te koppelen van de riolering en ze ons voor de vraag of bronwater nog gebruikt kan worden opnieuw nuttig in te zetten.3 Zo wordt een bron in Neer\u00ad voor lokale productie, en zo ja, wat daarvan de limieten en ijse (Huldenberg) via een pomp ter beschikking gesteld ruimtelijke implicaties zijn. aan bewoners, en tegelijk als energiebron gebruikt voor \t Dat alles zal zich de komende maanden uitkristalliseren tot Brouwerij De Kroon. Ook zo wordt de bron \u2018Pier Slot\u2019 in concrete strategie\u00ebn voor verschillende types bronnen in een Sint-Joris-Weert opnieuw als ontmoetingsplek ingericht. stedelijke context. Zoals elke grote rivier uit een bron ontspringt, \t Wat in de Vlaamse Rand lukt, moet ook in Brussel kun- hopen we dat dit kleinschalige project kan bijdragen tot een nen. Alleen spelen er, vanwege de grootstedelijke context, breder denkproces rond de omgang met water in de stad. ook heel wat andere factoren. In tegenstelling tot wat voor niet-stedelijke omgevingen geldt, is infiltratie van het water \t Info: bma.brussels\/nl\/bma-label-bma\/ in de bodem vaak geen optie wegens de hoge bebouwings- en verhardingsgraad. Daarnaast zorgt de complexiteit van de 1\t \u2018Parasitair water\u2019 omvat naast bronwater ook rivierwater dat in de stad voor grotere vraagstukken als het gaat om het samenb- rengen van mensen rond de bron, en om het betekenis geven riolering terechtkomt, doorsijpelend grondwater en onttrekkingswater. aan de plek. Dat alles maakt het des te interessanter om te zoeken naar de rol die bronnen in Brussel kunnen spelen. 2\thttps:\/\/www.coordinatiezenne.be\/nl\/documentatie\/dossiers\/bronnen.php 3\thttps:\/\/bluedeal.integraalwaterbeleid.be\/projecten\/lokale-gebieds- deals-droogte\/her-bronnen-in-de-brabantse-wouden In samenwerking met","A+302 81","82 Gijs Van Vaerenbergh \u2013 Arne Deruyter, Eilandtuin, Meise A+302 In de recent opgeleverde watertuin te Meise onderzochten Gijs Van Vaerenbergh en Atelier Arne De Ruyter hoe de botanische kracht van water kan worden beleefd. Het leid- de tot een ontdekkingstocht net boven het wateroppervlak. V\u00e9ronique Patteeuw \u2013 Foto\u2019s Johnny Umans \u2197\u2003 De watertuin moet onderdak bieden aan een nieuwe en groeiende collectie water- en moerasplanten. De kracht van het ontwerp van Gijs Van Vaerenbergh zit hem in de verrassende manier waarop het de botanische kracht van water doet beleven.","A+302 Gijs Van Vaerenbergh \u2013 Arne Deruyter, Eilandtuin, Meise 83 Plantentuin Meise is zonder meer een aangename plek om Vaerenbergh van het bestaande eiland dat er al jaren on- in te dwalen en te verdwalen. Wie er op een verloren zon- duidelijk bij ligt \u2013 ontoegankelijk en vol wildgroei. Gijs Van dagmiddag weleens kwam, herinnert zich ongetwijfeld het Vaerenbergh slaagde erin dat eiland om te vormen tot een middeleeuwse kasteel van Bouchout, een restant van de twee archipelago aan biotopen, waarop een pad zich van de ene historische kasteeldomeinen die in de loop van de 20e eeuw tuin naar de andere slingert. Vanaf de oever ontvouwt zich vergroeiden tot een van de grootste collecties levende planten aldus een 400 meter lange wandeling langs, op en over het in Europa. De plantentuin combineert wetenschappelijk water: nu eens langs een spiegelbos, een Japanse watertuin onderzoek met publieke wandelingen door middeleeuwse of een diepere poel, dan weer langs zonnige oevers met wa- en romantische tuinen. Hedendaagse architectuur kreeg er terlelies, een ven met vleesetende planten en berkenbomen, recent ook onderdak met onder meer het onthaalpaviljoen of nog een schaduwtuin met rotsen, varens en mossen. en het plantenpaviljoen van Nu architectuuratelier, de res- \t Gijs Van Vaerenbergh opteerde bovendien voor een po\u00eb- tauratie van het kasteel van Nu en Altstadt architecten, en tische taal. De romantische tuinen waarin deze nieuwe col- een nieuwe watertuin van Gijs Van Vaerenbergh en Atelier lectie zich inpast, bieden immers geen rechtlijnige perspec- Arne De Ruyter. tiefassen, noch zichtlijnen zoals je die elders in het formele \t De watertuin moet onderdak bieden aan een nieuwe en deel van het kasteelpark kunt aantreffen. Er is hier eerder groeiende collectie water- en moerasplanten. De kracht van sprake van een andersoortige wandeling: een van stilstaan het ontwerp zit hem echter ongetwijfeld in de verrassende en ontdekken, een met passage- en verblijfsplekken. Het manier waarop het de botanische kracht van water doet pad, soms breed uitnodigend, dan weer smaller, hier en daar beleven. Voor de aanleg van de watertuin vertrok Gijs Van speels met de stapstenen, zorgt voor een erg afwisselende \u2003\u2192 Swcaunlpdteulrinagle \u2198\u2003 Gijs Van Vaerenbergh slaagde erin het eiland om te vormen tot een archipelago aan biotopen, waarop een pad zich van de ene tuin naar de andere slingert.","84 \u2198\u2003 Het kronkelende pad nodigt uit tot een andersoortige wandeling: een van stilstaan en ontdekken, een met passage- en verblijfsplekken. Het pad, soms breed uitnodigend, dan weer smaller, hier en daar speels met de stapstenen, zorgt voor een erg afwisselende ervaring.","A+302 Gijs Van Vaerenbergh \u2013 Arne Deruyter, Eilandtuin, Meise 85 ervaring. Architectuur als een ervaringsmachine beschou- bezoekers uit tot een unieke ervaring. \u201cWater krijgt vandaag wen is het ontwerpersduo niet vreemd. Denken we maar aan vaak (te) weinig aandacht in het debat over de klimaattran- de bakstenen architectuursculptuur van Grotto te Brussel, sitie. Het is best bijzonder hoe je in onze eilandtuin water aan het Tabernacle in Watou of nog aan de installaties erg letterlijk kunt ervaren\u201d, licht Arnout Van Vaerenbergh rondom het werk van Escher die de ontwerpers in het Haags toe. De biologische waarde van het water haalde het echter Gemeentemuseum realiseerden. Hun sculpturale aanpak wel op die van de bomen. Hoewel de architecten tijdens de zoekt steevast de grens op tussen architectuur en sculptuur, wedstrijdfase een maximaal behoud vooropstelden, werd waarin de visuele en tactiele beleving van de ruimte centraal na ecologisch onderzoek door de Plantentuin zelf beslist staat. In Meise is dat niet anders, ze leveren er een bijzondere de bomen, waarvan vele in verval waren, te verwijderen. De architectuur voor een tuin in wording. ecologische waarde van de bomen was met andere woorden \t Het vernuft van het ontwerp zit tot slot ook verscholen ondergeschikt aan die van de nieuwe waterbiotoop en op in het maakproces. De humusrijke grond op het bestaan- lange termijn aan die van de plantentuin. De bomen werden de eiland werd in eerste instantie over een diepte van 20 elders in de plantentuin dubbel gecompenseerd, maar stellen cm afgegraven, afgevoerd, bewaard en opnieuw gebruikt. meteen ook de vraag naar de ecologische betekenis van nieu- Vervolgens werd het betonnen pad boven op het bestaande we tuinen en landschappen. We houden soms halsstarrig eiland gestort, hier en daar ondersteund door diepe palen. vast aan bestaande ecologie\u00ebn, net zoals we soms halsstarrig Na dertig dagen werden delen van het eiland weggegraven, vasthouden aan bestaande ontwerpstrategie\u00ebn en productie- met name naast en onder het betonnen pad, om er het water processen. De manier waarop architectuur en ecologie elkaar en de oeverplanten aan te brengen. Hierdoor bevindt het pad kunnen ontmoeten en herontdekken, heeft ongetwijfeld baat zich slechts 40 cm boven het wateroppervlak en nodigt het bij het loslaten van oude vormen van halsstarrigheid. \u2198\u2003 Architectuur en ecologie ontmoeten en herontdekken elkaar. \u00a9 Jan De Wilde Architect Programme Client Completion Gijs Van Vaerenbergh Public landscape architecture: Nationale Plantentuin Meise 2022 a concrete path hovering above Website the water and between various Landscape architect Total floor area islands with different botanical gijsvanvaerenbergh.com collections Atelier Arne Deruyter 1,400 m2 Project name Procedure\t Structural engineering Budget Island Garden Open Call (Team Flemish BAS Bureau voor Architectuur & \u20ac 900,000 Government Architect) Stabiliteit (excl. VAT and fees) Location Service engineering Product\/Supplier Botanic Garden, Meise ARA Atelier Ruimtelijk Advies Bega (exterior lighting) Lead contractor De Dender","86 A+302 \u2198\u2003 De besloten, collectieve tuin Akarova ligt midden in de Marollenwijk in Brussel. \u2198\u2003 Het zeil, de tank, de waterkraan, de overloop en de afvoer: haast alles is hergebruik van materialen uit het depot van de gemeente.","A+302 Latitude \u2013 Dallas \u2013 Loop \u2013 Habitat et R\u00e9novation, Eau de couture, Brussel 87 Eau de couture is een tijdelijke installatie in de publieke Ze weet niet wat er haar er die dag toe brengt om zich door ruimte, in de Akarova-tuin aan de voet van de sociale een haag van doornstruiken tussen het plein en dit vergeten woontoren van de Brigittinen. De installatie is een van stukje groen te wringen. Misschien is het haar wandeling de Duurzame Initiatieven 2020 die gesteund worden door door de oververhitte stad, de brandende weerkaatsing op de de Stad Brussel. Water staat centraal in de gemeenschap- straatstenen. Misschien wordt ze gelokt door de schaduw pelijke tuin, die werd ingericht door Latitude en het col- van de bomen. Ze baant zich een weg door de hoge struiken, lectief Dallas, op basis van een participatieve benadering duwt de stekelige takken opzij, een streepje vochtige tocht en bijna volledig met hergebruikte materialen. De ware achterna. Ze klimt over een verwrongen hek en ontdekt een ambitie van het project zit niet zozeer in de afwerking kleine, groene, open plek. Her en der vindt ze de resten van of plastische manifestatie. Het is een activerend vehikel een eerder gebouwde installatie, waar nauwelijks nog iets van voor een genereus stadsproject, dat op een warme zome- te maken valt: een kaal, gebogen metalen geraamte naast een ravond voor verkoeling zorgt. vervallen bakstenen aanbouw, door houtworm aangevreten banken, oude plastic stoelen bedolven onder het mos \u2026 L\u00e9one Drapeaud \u2013 Foto\u2019s Bruno Dias Ventura \t Elke dag keert ze terug naar de verwilderde tuin. Ze ont- dekt er een plastic tank met een metalen trechter erboven. Er komen twee goten uit de tank. Aan de voorkant is de goot verbonden met een kraan onderaan de tank. Als ze het kraantje opendraait, blijkt het verstopt door de smurrie van Eendode bladeren op de bodem. De goot aan de achterkant \u2003\u2192 regentuin","+88 Latitude \u2013 Dallas \u2013 Loop \u2013 Habitat et R\u00e9novation, Eau de couture, Brussel A 302 giet het overtollige water over in een klein bassin dat zo een dat ze tijdens haar stadswandelingen bij elkaar sprokkelt. Op weelderige kruidentuin van water voorziet. een dag komt een van de buren haar frisdrank aanbieden, \t De tank zit nog voor de helft vol. Maar naarmate de zo- terwijl ze kromme dakpannen met metaaldraad aan het me- mer voortduurt en het bassin droog komt te staan, begint talen frame ophangt. Een jonge moeder met peuters uit de ze zich zorgen te maken en vragen te stellen over het ont- buurt helpt om de ge\u00efmproviseerde goot over de mond van staan van de vreemde installatie. Het is een warme zomer de trechter te plaatsen. Een groep tienermeisjes verplaatst en de tuin krijgt alleen nog water bij felle regenbuien, maar de goot en maakt de binnenkant van de tank schoon. Op een de trechter is niet in staat om de hoeveelheid water op te stormachtige middag, terwijl ze samen onder een ge\u00efmpro- vangen die nodig is om het reservoir bij te vullen. Sommige viseerd afdak schuilen, zien ze hoe de tank zich tot de rand kruiden beginnen te verwelken. Zal ook deze tuin verdor- vult en een smalle waterstroom uit de overloop loopt, in het ren en opdrogen, zoals de andere parken in de stad, waar bassin dat de tuin van regenwater voorziet. een sproeiverbod van kracht is? Het begint te dagen dat de \t In de volgende dagen wordt de tuin weer prachtig groen en vreemde opstelling een rol kan gaan spelen. het gonst er van de insecten. Op initiatief van een buurtbewo- \t Het zijn vrouwen die op hun balkon een fris briesje trach- ner worden de straatstenen rond de tuin verwijderd. Sindsdien ten te vangen, die haar als eerste door het hoge gras zien groeit de tuin jaar na jaar en verstuift zijn koelte over de stad. sjokken. Ze trekt een karretje achter zich aan, waarvan de wielen het bijna begeven onder het gewicht van het materiaal b Aa Niveau 0 0 1 2m B Architects Project name Brigittines, Marolles. Rainwater Client is intercepted by a tarp, that also Latitude Platform for Urban Eau de couture functions as shelter, and directed City of Brussels Design and Research into the tank. The overflow drains Collectif Dallas Location the excess0water i1n a rainwater 3 Completion Loop Studio garden. Habitat et R\u00e9novation Jardin Akarova, Brussels September 2021 Procedure\t Websites Programme Total floor area5 m Initiative Durable latitude-platform.eu Co-design implementation of 170 m2 collectifdallas.eu a rainwater storage system for watering the collective garden Budget Akarova near the social housing \u20ac 4,500 (excl. VAT and fees)","Universiteiten \u2013 Hogescholen Certificaat BIM-geori\u00ebnteerd Building Information Modeling Vanaf herfst 2023 20 studiepunten De AEC-sector (Architecture, Engineering en Construction) ondergaat een ingrijpende digitale transformatie. Deze is enkele decennia geleden begonnen en heeft gevolgen gehad op de instrumenten en methoden gebruikt voor grafische productie, op zoek naar snelheid en realisme. Vandaag is de digitale transitie geformaliseerd in de bouwsector (Agence du Num\u00e9rique, Walloni\u00eb, 2022). Het is dus structureler en heeft een impact op de creatie- en organisatieprocessen van architecturale en stedelijke projecten. Deze verandering wordt verklaard door de ontwikkeling van de beschikbaarheid en toegankelijkheid van architecturale, stedelijke en technische gegevens (informatie). Slechts 20% van de Belgische professionele structuren verklaart vaak gebruik te maken van BIM-modelleringsinstrumenten (Architectenraad van Europa, 2022). Ontwerp- en architectenbureaus en bouwbedrijven hebben dus aangepaste opleidingen nodig om hun werknemers te sensibiliseren en op te leiden tot het maken van digitale maquettes (BIM-modellen). Op de hoogte van deze uitdagingen, hebben UMONS, Condorcet, HEH en ULB, via de Universit\u00e9 Ouverte de la F\u00e9d\u00e9ration Wallonie Bruxelles, hun krachten gebundeld om een certificaat op te zetten dat is aangepast aan de behoeften van degenen die betrokken zijn bij ontwerp, engineering en bouw, en om het opleidingsaanbod in de agglomeratie van Charleroi en de provincie Henegouwen te vergroten. De opleiding beoogt de ontwikkeling van vaardigheden in het maken van digitale maquettes in antwoord op specifieke BIM- doelstellingen. Het DATA4BIM-certificaat biedt een opleiding van 20 studiepunten, georganiseerd in drie modules die worden gegeven door onderwijzers met uitgebreide Europese expertise op het gebied van BIM. Na afronding van dit certificaat zullen de kandidaten in staat zijn om: (-) Een globaal begrip te hebben van de rol van BIM (Building Information Modeling) in de AEC-sector (Architecture, Engineering and Construction); (-) Een BIM-protocol te analyseren en te gebruiken als leidraad voor het ontwikkelen van digitale maquettes modelleerpraktijken; (-) Ten minste \u00e9\u00e9n BIM-geori\u00ebnteerde semantische modelleringstool (Revit\/ArchiCAD) te beheersen; (-) Ontwerp- en\/of constructiegegevens te integreren in digitale maquettes volgens BIM-normen; (-) Met digitale maquettes gegevens te interageren en conventionele en interactieve representatiemedia (2D, 3D) te genereren. Het certificaat is bedoeld voor professionals uit de AEC-sector die digitale maquettes ontwerpen, gebruiken en wijzigen. De cursussen worden op het einde van de week (vrijdag en zaterdag) georganiseerd om aan te sluiten bij het werkschema van de kandidaten. Mohamed-Anis Gallas \u2013 Mourad Bellal https:\/\/web.umons.ac.be\/fau\/fr\/formations\/cu-data4bim\/ [email protected] En partenariat Avec le soutien de","+90 Parc de la Plaine des manoeuvres, Doornik A 302 Hoe kunnen het centrum en de stadsrand van Doornik Langs de ringlaan rond het centrum van Doornik ter hoogte beter met elkaar in verbinding staan? Hoe kunnen lanen van de vroegere vestingen ligt de \u2018Plaine des man\u0153uvres\u2019, een meer zijn dan wegen? Hoe breng je opnieuw samenhang in terrein van ongeveer 17,5 hectare dat grotendeels eigendom een site die versnipperd is door tal van ongeco\u00f6rdineerde is van de stad Doornik. In de loop der jaren werden aan de ontwikkelingen? Wat is de rol en het imago van een groot rand een cultureel centrum en een sporthal gebouwd. Er stadspark vandaag? Welke functies dient het? En vooral, kwamen sportterreinen en een skatepark bij. Er is ook een hoe kunnen we die vraagstukken aanpakken met een ex- parking, die regelmatig dienstdoet als locatie voor kermissen, treem beperkt budget? Met hun projecten voor het park markten en andere evenementen\u2026 en er staan woonblokken. \u2018Plaine des man\u0153uvres\u2019 wijzen vijf teams op de voordelen In het midden van het terrein neemt spontane vegetatie van po\u00ebtisch pragmatisme: door zorg te dragen voor de de restruimte geleidelijk aan over. De stad Doornik wil de bestaande stedelijke ruimte, de aanwezige biodiversiteit 5,8 hectare onbebouwde ruimte omvormen tot een groot en voor hen die de toekomst ervan mee gestalte geven. stadspark dat het stadscentrum beter moet verbinden met de omliggende wijken, vooral voor fietsers en wandelaars. Jean-Philippe De Visscher Het moet de bestaande voorzieningen integreren in een \u00a9 Atelier FukuroZorg dragen \u2190\u2003 Bestaande toestand","A+302 Parc de la Plaine des manoeuvres, Doornik 91 samenhangend landschap en de ontwikkeling van nieuwe van een mededingingsprocedure met onderhandeling. Uit recreatieve functies mogelijk maken. Bovendien moet de de elf kandidaturen werden vijf teams gekozen en uitgeno- biodiversiteit en de continu\u00efteit van het groene netwerk digd om een voorontwerp uit te werken. Het contract werd worden verzekerd. uiteindelijk toegekend aan het team POP-VVV. \t Dit alles moet verwezenlijkt worden met een beperkt \t Hoewel de projecten van de teams Atelier Paysage-Em- budget. De ware uitdaging ligt dus in het maximale opwaar- preinte en DEV-space + SML formeel sterk verschillen, deren van de al aanwezige elementen, het begeleiden van stellen ze een gelijkaardige ruimtelijke structuur voor. Die de natuurlijke ontwikkeling van de spontane vegetatie, en bestaat uit drie stroken: een geleidelijk vergroenende rand te- het mobiliseren van de bewoners om het park te activeren gen de ringlaan aan, een zo open mogelijke vlakte, en dichter en beheren. Dus lanceerde de stad Doornik, samen met de beboste zones en voorzieningen die een schoonzicht vormen Cel Architectuur van de Federatie Walloni\u00eb-Brussel en een achteraan op het terrein. Die opdeling heeft twee kwaliteiten: jury van experts, een oproep aan ontwerpers aan de hand ze zorgt voor een goede verbinding met de achterliggende\u2003\u2192 \u2198\u2003 Het winnende voorstel van Pigeon Ochej Paysage en vvv: nieuwe bomen, planten en wandel- en fietspaden verbinden de versnipperde fragmenten van de Plaine des manoeuvres opnieuw met hun stedelijke omgeving.","92 A+302 \u2198\u2003 DEV-space \u2013 SML stelt voor om de site op te delen in drie stroken: een groene rand aan de ringlaan, een open grasvlakte en een bosstrook op het einde van het terrein. \u2198\u2003 Taktyk beschouwt het hart van het park als een ruimte voor socio-ecologische experimenten. Een houten wandelpad met hier en daar speeltuigen laat bezoekers genieten van het mooie landschap. Une signal\u00e9tique participative et int\u00e9gr\u00e9e Micro-architecture co-con\u00e7ue Une signal\u00e9tique inscrite Un espace atelier au coeur dans l\u2019identit\u00e9 du site du site Eco-p\u00e2turage mobile Let\u2019s dance, arpentage Investir la plaine \u00e0 travers le ludique et inclusif processus artistique Faire avec les mat\u00e9riaux du Red\u00e9couvrir l\u2019histoire du site D\u00e9couvrir et magnifier la site, la terre dans nos mains pr\u00e9sence du v\u00e9g\u00e9tal rpenter le site et son territoire \u00e9tendu Co-plantation, intensifier les rpenter - glaner - tracer - rassembler rencontres humains - non- humains Faire signal + donner \u00e0 voir les relations au grand territoire Arpenter le site et son territoire \u00e9tendu Arpenter - glaner - tracer - rassembler","A+302 Parc de la plaine des Man\u0153uvres, Doornik 93 wijken en biedt een mooi uitzicht op het stadscentrum en \t Op dezelfde lijn vertrekt ook het bureau Grue van een de kathedraal. Maar de voorgestelde ingrepen beperken de natuurlijke ontwikkeling van de vegetatie en hinderen de wandelpad dat een cirkel trekt rond een ruimte waar de ont- participatieve ontwikkeling van het park. \t Het project van het bureau Taktyk gaat radicaal voor de wikkeling van de biodiversiteit wordt beschermd. Het team tegenovergestelde aanpak. Het hart van het park wordt be- schouwd als een uitgestrekte ruimte voor socio-ecologische werkte een beheerplan uit ter bevordering van de biodiver- experimenten. Een natuurlijke, sociale en artistieke dyna- miek geeft geleidelijk vorm aan het landschap en wordt door siteit waar ook de gemeentelijke groendienst in betrokken geen enkele zware ingreep afgeremd. Een houten wandelpad met hier en daar speels meubilair laat bezoekers genieten werd. Op de centrale wandelweg vertrekken paden die de van het verbazingwekkende landschap. In zijn radicaliteit is het concept verleidelijk, maar het resultaat is een park dat verbinding maken met de uithoeken en ingangen van het op zichzelf gericht is en weinig raad weet met de vraag naar meer verbinding met de vele aangrenzende elementen. park. Op de knooppunten wordt meubilair aangebracht om even te zitten en te genieten van het landschap. Elke voorzie- ning in het park heeft een sterke visuele identiteit. Originele materialen en kleuren worden gecombineerd met speelse en herkenbare geometrische vormen. Hoewel de voorstellen goed uitgewerkt werden, zorgt de cirkel in het midden van de site voor tal van onbestemde restruimtes die het versnip- perde karakter van het terrein te veel benadrukken. \u2003\u2192 \u2198\u2003 Grue stelt een wandelpad voor dat een cirkel trekt rond een plek voor biodiversiteit. Op de knooppunten van de wandelpaden die van het centrum naar de uithoeken van het park lopen, staan banken en speel- of sporttuigen met een sterke visuele identiteit.","+94 Parc de la plaine des Man\u0153uvres, Doornik A 302 \t Het winnende voorstel van het team POP-VVV overtuig- de ringlaan minder nadrukkelijk en kan \u00e9\u00e9n groot stadsplein de de jury omdat het alle vraagstukken op een eenvoudige, ontstaan. De derde dynamiek is socio-cultureel: het kunste- evenwichtige en organische manier aanpakt. Het project naarscollectief \u2018Oiseaux sans t\u00eate\u2019 (OST) organiseert een steunt op een matrix van vegetatie en actieve mobiliteit reeks participatieve evenementen om de groeiende natuur- (wandel- en fietspaden) om de fragmenten van de Plaine lijke en sociale dynamiek te observeren, te documenteren en des manoeuvres opnieuw met hun stedelijke omgeving te te bevorderen. verbinden. De figuur van het park vervaagt en maakt plaats \t Aan het slot van de presentatiedag loofde de jury unaniem voor een open weefsel waarin natuurlijke ruimte, voorzie- de manier waarop alle teams met extreem schaarse middelen ningen, woonblokken, wijken, de ringlaan en het historische antwoorden formuleerden op complexe vraagstukken. De weefsel van het centrum versmelten. Binnen die matrix vijf teams hebben elk op hun manier op de baten van een kunnen nieuwe dynamieken ontstaan. De eerste dynamiek po\u00ebtisch pragmatisme gewezen: het erkennen, het in stand streeft naar een verdere vergroening van het terrein. Aan de houden en het verder ontwikkelen van wat er al is, dient niet huidige, spontane vegetatie wil het team geleidelijk nieuwe alleen als budgettaire strategie maar vormt de basis van een lagen toevoegen, om een echte groene matrix te verkrijgen oprecht inspirerende landschapsesthetiek. die tegelijkertijd de leesbaarheid van de paden zal versterken. De tweede dynamiek situeert zich langs de ringlaan, waar In samenwerking met een herconfiguratie van de ruimtes plaatsvindt. Het project wil de parkeerplaatsen ontharden en het plein voor het Maison de la Culture herinrichten. Zo wordt de breuk met \u2197\u2003 Ook Atelier Paysage \u2013 Empreinte deelt het park op in verschillende zones. Dat zorgt voor een goede verbinding met de achterliggende wijken. Architects Location Subsidiary authority Actual surface area Pigeon Ochej Paysage (POP) Plaine des Man\u0153uvres, Avenue R\u00e9gion wallonne \u2013 Direction de 58,000 m2 vvv architecture et urbanisme des Fr\u00e8res Rimbaut, Tournai l\u2019am\u00e9nagement op\u00e9rationnel et de la ville \u2013 Participation: Selected teams Programme Contracting authority Collectif Oiseaux sans t\u00eate \u2014 \t POP \u2013 vvv (winner) Redevelopment of public space City of Tournai Budget \u2014 \t DEV-space \u2013 SML \u2014 \t Taktyk Procedure Client \u20ac 2,071,000 \u2014 \t Grue (excl. VAT and fees) \u2014 \t Atelier Paysage \u2013 Empreinte Procedure concurrentielle avec City of Tournai n\u00e9gociation \u2013 publicit\u00e9 belge Estimated surface area Competition 175,000 m2 Cellule architecture","BRUSSELS BGIA-TYR-LAENSSBGIEENNNREESS Q17U.0EE5R\u20140G5R.A11P.2H0IC2S3 & SYMPATHISANTS","96 A+302 \u2193\u2003 Het project met een kinderdagverblijf in de Heyvaertwijk zet niet alleen in op meer sociale cohesie, diversiteit en culturele uitwisseling, maar ook op klimaatadaptatie. Zo zorgden de architecten Zampone en L\u2019Escaut er voor dat het regenwater opgevangen kan worden in citernes op het dak, om te gebruiken voor de planten en het onderhoud van de speelplaats en het publieke plein. Een stedelijk","A+302 Zampone \u2013 L\u2019Escaut, Grote Hal \u2013 Kleine Zenne, Sint-Jan-Molenbeek 97 In de Molenbeekse Heyvaertwijk, op de grens met Ander- Door een reeks ingrepen op schaal van de stad maar ook lecht, ligt een van de pilootsites van het Kanaalplan. Tus- van de wijk, ontstaat een grote publieke ruimte die zowel sen de Godshuizenbrug en de Guido Vanderhulstbrug een doorsteek is als een plaats voor sociale ontmoeting. voor voetgangers staat de Grote Hal. Die nodigt uit om Vooreerst is er de hal die in het oog springt langs het kanaal. binnen te lopen en door te steken naar het binnengebied Onder de enorme dakconstructie schuilt een overdekte pu- van het huizenblok, dat wel wat geheimen heeft prijs blieke ruimte waar de ondernemers, die in het aanpalende te geven. Het project, een samenwerking van L\u2019Escaut gebouw werken, elkaar ontmoeten. Ze komen er ook de en ZAmpone, wil niet alleen de as van het kanaal en de bewoners tegen van de intergenerationele woningen die oversteekplaatsen opwaarderen, het onderzoekt ook het zich boven de ateliers bevinden. Iets verderop doet een oude hergebruik van industrieel erfgoed en de recuperatie industri\u00eble schoorsteen dienst als stadsbarbecue, ideaal voor van water. buurtfeestjes op de picknickplaats net ernaast. Het pad loopt verder langs een muur met een doorlopende luifel, die een Am\u00e9lie Poirel \u2013 Foto\u2019s Gauthier Houba signaalfunctie heeft naar de straat toe en toekomstige evene- menten doet vermoeden. Aan de andere kant geeft het uit op de Heyvaertstraat, op een steenworp van het Sennettepark. \t De hal is een dakconstructie, een geraamte dat getuigt van het industri\u00eble verleden van de plek. Ze loopt diep door in het huizenblok, is tegelijk open en overdekt, en de grootse proporties beloven veel potentieel het hele jaar door. Het plein zal gebruikt worden als stedelijk podium door de circusschool die zijn intrek neemt in het belendende pakhuis. De bestrating die hier en daar anders werd aangepakt, maakt duidelijk dat de\u2003\u2192 \u2198\u2003 Het spant van de vroegere Libelco-hal is zichtbaar vanop de straat aan de kant van het kanaal. Het vormt een overdekt publiek plein waar de mensen die er in de buurt wonen en werken elkaar kunnen ontmoeten. podium","+98 Zampone \u2013 L\u2019Escaut, Grote Hal \u2013 Kleine Zenne, Sint-Jan-Molenbeek A 302 hal niet alleen een podium voor de circusschool is, maar ook \t Het project wilde een pedagogische tool zijn voor het ge- een doorgang voor interventievoertuigen. Subtiele tekeningen bruik van water; daar werd bijgevolg grondig over nagedacht. zorgen voor een ruimtelijke opdeling die contrasteert met de Het regenwater dat van het dak van de hal stroomt, wordt op- grootsheid van de totale oppervlakte. gevangen in een regenput en gebruikt om de aanplantingen \t te begieten en voor het onderhoud van de publieke ruimte. Aangezien het waterpeil van het kanaal ook te lijden heeft onder de droge zomers, wordt het sinds jaar en dag gebruikt als stormwaterbekken voor de stad. Het overtollige dakwater van de hal wordt afgevoerd naar het kanaal. Het afvloeiende water dringt in de grond en loopt via een helling naar een reeks nieuwe aanplantingen die de werkplaatsen van het plein scheiden. De publieke ruimte strekt zich uit tot aan het kanaal. Dankzij een nieuwe aanlegsteiger kunnen kajaks probleemloos aan land gaan en in de hal worden opgeslagen. \t Door de metalen structuur heen zie je het speelplein lig- gen, een kleurrijke heuvel die als speelruimte dient voor de kinderen van de cr\u00e8che, maar ook voor de kinderen uit de buurt. Dankzij het gebruik van zachte materialen kunnen de allerkleinsten er ongeremd spelen en krijgen ze een plek die\u2003\u2192"]
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
