บทที่6 วัสดุอุตสาหกรรมที่ส่งผลกระทบสุขภาพพนักงาน

บทท6่ี วัสดุอุตสาหกรรมที่สง่ ผลกระทบสุขภาพพนักงาน ของเหลอื ทง้ิ จากการอปุ โภค บรโิ ภค หรือส่ิงของเส่อื มสภาพจนใชก้ ารไม่ได้ แล้วตลอดจนของทม่ี นษุ ย์ไมต่ อ้ งการจะใช้ตอ่ ไปแลว้ เรารวมเรียกวา่ \"ของ เสยี \" ของเสียบางชนดิ ไมเ่ ปน็ พิษภยั ต่อมนุษย์และส่ิงแวดล้อมมากนกั เชน่ ของเสียจาพวกเศษอาหาร เศษกระดาษจากบ้านเรอื นทพ่ี ักอาศัย แตข่ องเสยี บางชนิดเป็นอนั ตรายตอ่ ชีวติ ของมนุษยแ์ ละสตั ว์ ตลอดจนส่งิ แวดล้อมอื่น ๆ อยา่ งมาก จาเป็นตอ้ งเก็บหรือกาจดั ทิง้ ไปโดยระมดั ระวงั ใหถ้ ูกหลักวชิ าการ อาจทาใหเ้ กิดอนั ตรายต่อสุขภาพอนามยั ของมนษุ ย์และสิ่งแวดลอ้ มได้ โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งเม่อื มกี ารปนเปอ้ื นหรอื สะสมอยู่ใน \"ห่วงโซ่อาหาร\" จะ เป็นสาเหตุหรอื ทาให้เกิดการเจบ็ ปว่ ยอยา่ งเฉยี บพลนั หรือแบบเรือ้ รงั ซง่ึ จะทา ให้พกิ ารหรือเสียชวี ติ ได้ เราเรียกของเสียประเภทน้วี ่า \"ของเสยี ทเ่ี ปน็ อนั ตราย\" และในบางกรณีของเสยี ทเี่ ปน็ อนั ตรายอาจมีลกั ษณะของความเปน็ อนั ตรายหลายประเภทรวมกันของเสยี ทเ่ี ปน็ อันตราย ได้แกข่ องเสียที่มลี กั ษณะของความเปน็ อนั ตรายลกั ษณะใดลักษณะหนึ่ง หรือหลายลักษณะรวมกัน ดังต่อไปนี้1. ของเสยี เปน็ พษิ หรือเจอื ปน หรือมสี ว่ นประกอบของสารทเ่ี ปน็ พิษ เช่น มสี ว่ นประกอบของสารปรอท ตะก่ัวแคดเมยี ม สารหนู สารยาฆา่ แมลง เป็นตน้2. ของเสยี ที่ตดิ ไฟง่าย หรือมีส่วนประกอบของสารทต่ี ดิ ไฟง่าย หรือสารไวไฟซง่ึ อาจทาใหเ้ กดิ ไฟไหม้ได้ ถา้ เกบ็ ไว้ใกล้ไฟ หรือเมอ่ื มีอณุ หภูมสิ งู มาก ๆ3. ของเสียทม่ี ีฤทธเ์ิ ปน็ กรดหรอื ด่างซึ่งสามารถกดั กรอ่ นวัสดุต่าง ๆ ตลอดจนเน้ือเย่อื ของร่างกายมนษุ ย์หรือสตั ว์4. ของเสยี ทีเ่ ม่อื ทาปฏกิ ริ ยิ ากบั สารอืน่ เช่น นา้ จะทาใหเ้ กิดมีก๊าซพิษ ไอพิษ หรอื ควันพษิ หรอื ของเสยี ท่ีเมื่อได้รบั การทาใหร้ ้อนขน้ึ ในทจ่ี ากดั อาจเกดิ การระเบิดได้5. ของเสียที่เปน็ สารกัมมันตรงั สี หรอื มสี ารกัมมันตรงั สเี จอื ปนอยู่6. ของเสยี ทเ่ี มอ่ื ถูกนา้ ชะล้าง จะปลดปลอ่ ยสารทเี่ ป็นอนั ตรายดังกลา่ วข้างตน้ ออกมาได้

7. ของเสยี ที่มีเชอื้ โรคตดิ ตอ่ ปะปนอยู่ภาชนะบรรจุยาฆา่ แมลง เคร่อื งสาอางและยาท่ีหมดอายุผลกระทบของของเสียทเ่ี ปน็ อนั ตรายตอ่ สิง่ แวดล้อมการจัดการของเสียท่เี ป็นอนั ตรายโดยไมร่ ะมัดระวัง หรือไม่ถกู ตอ้ งเหมาะสมจะก่อให้เกดิ ปญั หาพ้นื ฐานท่ีมีผลกระทบตอ่ สุขภาพของมนษุ ย์และสง่ิ แวดลอ้ มได้ 4 ประการคือ1. ทาใหเ้ กิดความเสยี่ งตอ่ การเกดิ โรคมะเร็ง การสัมผัสหรอื เกี่ยวขอ้ งกบั ของเสียท่เี ปน็ อันตรายซึ่งประกอบด้วยสารพิษที่เปน็ สารกอ่ มะเร็ง อาจทาให้เกดิ โรคมะเร็งไดโ้ ดยเฉพาะเม่ือไดร้ บั สารเหลา่ นนั้ เปน็ เวลาตดิ ตอ่ กันนาน ๆ อาทิการหายใจเอาอากาศทมี่ ีสารพวกไดออกซนิ เบนซนิ ฟอร์มาลดไี ฮด์เขา้ ไป หรือกินอาหารหรือน้าทปี่ นเปอ้ื นดว้ ยสารเคมีพวกยาฆา่ แมลง2. ทาใหเ้ กิดความเสีย่ งตอ่ การเกดิ โรคอืน่ การที่ไดร้ บั สารเคมหี รอื สารโลหะหนักบางชนดิ เขา้ ไปในร่างกาย อาจทาให้เจบ็ ปว่ ยเปน็ โรคตา่ ง ๆ จนอาจถงึ ตายได้ เช่น โรคทางสมองหรอื ทางประสาท หรือโรคทที่ าใหเ้ กิดความผดิ ปกติของร่างกาย ตวั อย่างของโรคทเี่ กดิ จากการจดั การของเสยี ทเี่ ปน็ อันตรายอยา่ งไมถ่ ูกตอ้ ง เช่น โรคมนิ ามาตะ ซ่ึงเกดิ จากสารปรอท โรคอไิ ต-อิไต ซึ่งเกดิ จากสารแคดเมียมและโรคแพ้พษิ สารตะก่ัว เป็นตน้3. ทาใหเ้ กิดผลกระทบต่อระบบนเิ วศ สารโลหะหนกั หรือสารเคมตี ่าง ๆ ทีเ่ จือปนอยูใ่ นของเสียที่เป็นอันตรายนอกจากจะเป็นอนั ตรายต่อมนษุ ยแ์ ล้ว ยังเปน็ อนั ตรายตอ่ สิง่ มชี ีวิตอ่ืน ๆ ท้งั พชื และสตั ว์ ทาใหเ้ จบ็ ปว่ ยและตายได้เชน่ กัน หรอื ถา้ ได้รบั สารเหล่านนั้ ในปริมาณไม่มากพอท่จี ะทาใหเ้ กิดอาการอย่างเฉยี บพลนั กอ็ าจมผี ลกระทบตอ่โครงสร้างของโครโมโซมทาใหเ้ กิดการเปล่ยี นแปลงทางพันธกุ รรม นอกจากน้ีการสะสมของสารพิษไวใ้ นพืชหรือสตั วแ์ ล้วถา่ ยทอดไปตามหว่ งโซอ่ าหาร ในท่ีสดุ อาจเปน็ อันตรายตอ่ มนุษยซ์ ่งึ นาพืชและสัตวด์ ังกลา่ วมาบรโิ ภค

4. ทาใหเ้ กดิ ผลเสียหายตอ่ ทรัพยส์ นิ และสังคม เชน่ เกดิ ไฟไหม้ เกดิ การกัดกร่อนเสียหายของวัสดุ เกดิ ความเสื่อมโทรมของส่ิงแวดลอ้ ม ซงึ่ จะส่งผลทางอ้อมทาให้เกิดปญั หาทางสงั คมด้วย การเกิดเพลงิ ไหมโ้ รงงานจะทาให้สารอันตรายตา่ ง ๆ แพรก่ ระจายออกไปของเสยี ท่ีเป็นอันตรายก่อให้เกดิ อนั ตรายต่อมนุษยแ์ ละสิ่งแวดล้อมได้อย่างไรของเสยี ทเ่ี ปน็ อันตราย หรือสารทเี่ จอื ปนอยใู่ นของเสียที่เป็นอนั ตรายอาจกอ่ ให้เกิดอนั ตรายตอ่ สขุ ภาพอนามยั ของมนษุ ย์และสิ่งแวดลอ้ มไดห้ ลายทาง คือ1. โดยการสมั ผัสโดยตรง หากของเสยี พวกกรดหรือดา่ งที่มคี วามเข้มขน้ ไม่มากหกรดถกู รา่ งกาย อาจทาใหผ้ วิ หนังบริเวณที่สัมผัสเกดิ ระคายเคอื งเปน็ ผนื่ แต่ถา้ มีความเข้มขน้ มาก ๆ อาจทาใหผ้ ิวหนงั ไหม้ หรอื เนอ้ื เย่ือถกู ทาลายจนเกดิบาดแผลพุพอง นอกจากน้ีการใชส้ ารยาฆ่าแมลงโดยไม่มอี ปุ กรณป์ อ้ งกัน เชน่ หนา้ กาก และถุงมือ สารดงั กล่าวอาจซมึเขา้ ทางผวิ หนงั ได้ การกนิ สารเหล่านี้เขา้ ไปโดยตรงจะเป็นอันตรายอยา่ งมาก และทาใหเ้ กิดอาการอยา่ งเฉยี บพลันดงั น้ันควรระมัดระวังรา่ งกายหรอื อาหารไมใ่ ห้สมั ผัสกบั ของเสีย ไมค่ วรนาภาชนะบรรจขุ องเสยี ทเ่ี ปน็ อนั ตรายมาใช้อีก เนือ่ งจากอาจมีเศษของสารอนั ตรายเหลอื ค้างอยู่2. โดยการสะสมอย่ใู นหว่ งโซอ่ าหาร พืชและสตั ว์จะดดู ซึมหรือกนิ เอาสารอันตรายต่าง ๆ ทีม่ ีสะสมอยใู่ นดนิ หรอื ในอาหารเข้าไป สารดงั กลา่ วจะไปสะสมอยูใ่ นสว่ นต่าง ๆ ของพชื และสตั ว์นน้ั ๆ เนือ่ งจากสารอันตรายเหล่านี้สลายตัวได้ชา้ ดงั น้นั ในร่างกายของพชื และสัตว์จึงมคี วามเข้มขน้ ของสารเพม่ิ มากข้ึนเปน็ ลาดบั เมื่อมนษุ ย์กนิ พชื หรือสตั วน์ น้ั กจ็ ะไดร้ ับสารอนั ตรายเข้าไปดว้ ย และจะไปสะสมอยใู่ นรา่ งกายของมนษุ ยจ์ นมีปริมาณมากและกอ่ ใหเ้ กิดอาการเจบ็ ปว่ ยต่าง ๆ ออกมาในท่ีสุด3. โดยการปนเปอื้ นต่อแหลง่ นา้ ท่ใี ช้ในการอุปโภคและบรโิ ภค การนาของเสียทเ่ี ปน็ อนั ตรายไปฝงั โดยไมถ่ ูกวิธี อาจทาใหเ้ กดิ น้าเสียทีม่ ีสารอันตรายปนเปื้อน นา้ เสียเหล่านจี้ ะไหลซมึ ผา่ นชัน้ ดนิ ลงไปยงั แหลง่ นา้ ใตด้ ิน นอกจากนี้การนาของเสียทเ่ี ปน็ อันตรายมากองทงิ้ ไว้ อาจทาให้น้าฝนไหลชะพาเอาสารอันตรายตา่ ง ๆ ไปปนเปือ้ นในแม่น้าลาคลองดงั นั้น เมื่อเรานาน้าใตด้ ินหรือน้าผิวดนิ ทม่ี กี ารปนเปอ้ื นของของเสยี ท่ีเปน็ อันตรายมาบรโิ ภคหรอื อปุ โภค เราก็อาจจะได้รบั สารอนั ตรายตา่ ง ๆ เหล่านน้ั เขา้ ไปด้วย4. โดยการเจือปนอยใู่ นอากาศ ของเสยี ทเี่ ปน็ อันตรายบางชนิดจะระเหยปล่อยสารตา่ ง ๆ ออกมา หรอื ปลวิ ฟุง้ เปน็ ฝุ่นผสมอยู่ในอากาศทเี่ ราหายใจ นอกจากนี้ การเผาของเสยี ทเ่ี ปน็ อันตรายโดยไมม่ ีการควบคุมปญั หาอากาศอยา่ งเขม้ งวดอาจทาให้มสี ารอนั ตรายปะปนอยใู่ นอากาศในรปู ของไอหรอื ฝนุ่ ของสารเคมตี ่าง ๆ

5. โดยการระเบิดหรอื ไฟไหม้ การเก็บของเสียที่มีลกั ษณะไวไฟหรอื ติดไฟงา่ ยในสถานทีต่ ่าง ๆ จะตอ้ งมมี าตรการระมัดระวงั การติดไฟหรอื ระเบดิ โดยเฉพาะอย่างย่ิง หากสถานที่ทเ่ี ก็บมอี ณุ หภูมสิ งู เกนิ กว่าจดุ วาบไฟของของเสยีนอกจากนีก้ ารนาของเสียตา่ งชนดิ กนั มาผสมกัน อาจมปี ฏกิ ริ ิยาเคมตี ่อกนั อย่างรนุ แรงจนเกดิ ระเบิดขนึ้ ทาอนั ตรายต่อชีวิตและทรพั ย์สินได้ สินคา้ สารเคมเี ม่ือถูกเพลิงไหมจ้ ะกลายเปน็ ของเสยี ทเี่ ป็นอนั ตรายท่มี า : รวบรวมจาก หนงั สอื สารานกุ รมไทยสาหรบั เยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว เล่มท่ี 17