ใบความรู้หน่วยที่ 2_ซีเนอร์ไดโอด

1. ซีเนอรไดโอด2. การไบอสั ซีเนอรไดโอด3. ลักษณะสมบัติของซเี นอรไดโอด4. การประยุกตใชงานซเี นอรไ ดโอด5. การวัดและทดสอบซเี นอรไดโอด1. อธิบายโครงสรา งของซเี นอรไ ดโอดได2. บอกสญั ลกั ษณข องซีเนอรไ ดโอดได3. อธิบายวิธีการไบอัสซเี นอรไ ดโอดได4. อธบิ ายลกั ษณะสมบัติทางไฟฟาของซเี นอรไดโอดได5. อธิบายวิธกี ารวัดและทดสอบซเี นอรไดโอดได

22ซเี นอรไ ดโอด ซีเนอรไดโอด (Zener Diode) เปนไดโอดชนดิ พิเศษทีส่ รา งขน้ึ มา เพอื่ ทาํ หนาท่รี กั ษาระดับแรงดนั ใหมีคา คงที่ มีโครงสรางเหมอื นกันกบั ไดโอดธรรมดาท่ัวๆ ไป แตเ มอ่ื ทําการจา ยไบอัสกลบั ใหก บั ไดโอดธรรมดาจนถงึ คาแรงดันเบรกดาวน จะทําใหเ กิดเสยี หายได ซีเนอรไ ดโอด เปนไดโอดที่ผลติ จากสารซิลิกอนทีม่ ีปรมิ าณความหนาแนนของสารเจือปนในสวนทง้ั 2ของสารก่ึงตัวนาํ ชนดิ พแี ละสารกงึ่ ตัวนําชนดิ เอน็ มีคาสงู กวา ปกติ ซงึ่ คุณสมบัติจะทาํ ใหคาแรงดนั เบรกดาวนส งู หรือแรงดันซเี นอร สามารถกําหนดไดดว ยการควบคุมความหนาแนนของสารเจือปน และเมื่อใหไ บอัสกลับ จะสามารถทนกระแสยอนกลบั ไดสงู โดยไดโอดไมเสยี หาย แรงดันที่ตกครอ มซเี นอรไดโอด จะเปนตัวควบคมุ และรักษาแรงดันใหคงท่ี ดังน้ัน การนําซีเนอรไดโอดไปใชงานจะตองตอในลักษณะไบอัสกลับ (Reverse Bias )แตถาตอในลักษณะไบอสั ตรง (Forword Bias) ซเี นอรไดโอดจะทาํ งานเหมอื นกับไดโอดธรรมดา ภาพที่ 2-1 แสดงรปู รางของซีเนอรไ ดโอดท่ีมาของภาพ : http://www.frankshospitalworkshop.com/electronics/training_course_zener_ diode.html. โครงสรางของซเี นอรไดโอด ซีเนอรไดโอด ประกอบจากสารกง่ึ ตวั นาํ ชนดิ พแี ละสารกงึ่ ตัวนําชนิดเอ็น นาํ มาตอ ชนกันดวยวิธีการปลูกผลกึ หรือวธิ กี ารแพรกระจายสารเจอื ปนท่มี ปี รมิ าณมากกวาไดโอดธรรมดาลงไปในสารกงึ่ ตัวนาํ บรสิ ทุ ธ์ิทาํใหม ีรอยตอ ระหวางสารกงึ่ ตวั นํา จาํ นวน 1 รอยตอ มีขาใชงาน 2 ขา คือ ขาอาโนด (Anode) เรยี กยอ ๆ วา ขา Aซ่ึงจะตอเขา กบั สารก่ึงตัวนาํ ชนดิ พแี ละขาแคโถด (Kathode) เรยี กยอๆ วา ขา K ซ่ึงจะตอ กบั สารกง่ึ ตวั นําชนิดเอ็นอาโนด P N แคโถด K : KathodA : Anode ภาพที่ 2-2 แสดงโครงสรางของซเี นอรไดโอด

23 สญั ลกั ษณของซเี นอรไ ดโอด ดา นปลายหัวลกู ศร จะเปนขาแคโถด (Kathod) หรอื ขา K โดยมลี กั ษณะเหมอื นกับตวั อกั ษรภาษาอังกฤษ ตวั Z ซงึ่ หมายถงึ Zener และอีกดา นหน่ึงเปนขาอาโนด (Anode) หรือขา A AK ภาพที่ 2-3 แสดงสญั ลักษณของซเี นอรไ ดโอดการไบอสั ซเี นอรไ ดโอด การจะนําซีเนอรไดโอดไปใชงาน จะตองมีการจายไบอัสหรือจัดแรงดันไฟใหกบั ซีเนอรไดโอด ซง่ึ การไบอสั ซเี นอรไดโอด สามารถทาํ ได 2 วธิ ี คือ การไบอัสกลบั (Reverse Bias) กบั การไบอัสตรง (Forword Bias) การไบอสั กลับ (Reverse Bias) คอื การจา ยแรงดนั ไฟฟา ศกั ยบ วกใหกบั สารกงึ่ ตัวนําชนิดเอ็นหรอื ขาแคโถด (K) และจายศักยไ ฟลบใหส ารกง่ึ ตัวนําชนดิ พีหรอื ขาอาโนด (A) ท้ังนี้ จะทําใหเกดิ การพงั ทลายระหวางรอยตอขน้ึ KA IT ภาพท่ี 2-4 แสดงการจายไบอัสกลบั ใหกบั ซเี นอรไดโอด การพงั ทลายของซเี นอรไดโอด แบง ออกเปน 2 แบบ คือ 1) การพงั ทลายแบบซีเนอร เปนการพังทลายที่เกิดข้ึนกบั แรงดนั ไบอัสกลบั คาต่ําๆ กําหนดไดจากการโดป สารก่งึ ตวั นําที่ใชผลติ ซเี นอรไดโอด ซ่ึงการพงั ทลายแบบซเี นอรนั้น จะมีกระแสไหลผา นซีเนอรไ ดโอดจาํ นวนหนง่ึ ท้ังนี้ จะตอ งจํากัดไมใ หเกินคาพิกดั สงู สุดของซีเนอรไดโอด และจะเกดิ สภาวะแรงดันตกครอมซเี นอรไดโอดท่มี ีคา คงท่ีตลอดเวลา เรียกวา คาแรงดันซีเนอร จากคุณสมบัติขอนี้ สามารถนําซีเนอรไ ดโอดไปใชเปนวงจรควบคมุ แรงดนั ไฟฟา ตรงใหค งทีไ่ ด เรยี กวงจรนนั้ วา วงจรเรก็ กูเลเตอร 2) การพงั ทลายแบบอะวาเลนซ (Avalanche) เปนการจายแรงดันไบอัสกลับคาสูงๆ ใหกับซเี นอรไ ดโอด จนทาํ ใหมีกระแสไหลยอนกลบั ผานซีเนอรไดโอดจํานวนมาก สงผลใหรอยตอของซีเนอรไดโอดทะลุและใชง านไมได การไบอัสตรง (Forword Bias) คอื การจา ยแรงดนั ไฟที่มศี ักยบ วกใหก บั สารกง่ึ ตัวนําชนดิ พหี รอื ขาอาโนด และจายแรงดนั ไฟทมี่ ีศักยล บใหก บั สารกงึ่ ตวั นาํ ชนิดเอ็นหรือขาแคโถด จะทําใหซ เี นอรไดโอดทํางานเหมอื นกบั ไดโอดธรรมดา

24 AK ITภาพที่ 2-5 แสดงการจายไบอัสตรงใหก ับซีเนอรไดโอด เมอื่ ซีเนอรไดโอดไดร ับไบอัสตรง ไฟลบจะไดผลกั อิเลก็ ตรอนอิสระในสารชนดิ เอ็นใหเคล่ือนทไ่ี ดในเวลาเดยี วกนั ไฟบวกที่จา ยใหสารชนิดพจี ะดึงดูด อเิ ล็กตรอนใหเคล่อื นท่ีเขามาหา และจะผลกั โฮลใหเ คลื่อนทไี่ ปขา งหนา อิเลก็ ตรอนจะเคลอ่ื นทผี่ า นสารชนิดพีเขากบั ศักยไ ฟบวกของแหลง จา ย และเคล่อื นที่ผา นแหลงจายไปยังขาแคโถดของสารชนดิ เอน็ เกิดกระแสไหลผานไดโอดไดลกั ษณะสมบตั ิของซีเนอรไดโอด กระแส (I)แรงดันพังทลาย ไบอสั ตรง แรงดัน (V) ไบอัสกลับ ภาพท่ี 2-6 แสดงกราฟลกั ษณะสมบัตทิ างไฟฟาของซเี นอรไดโอด VZ IZk IZt IZm IZภาพท่ี 2-7 แสดงกราฟลักษณะสมบัติทางไฟฟาของซเี นอรไ ดโอด เม่ือไดร บั ไบอสั กลบั

25 จากกราฟลักษณะสมบตั ทิ างไฟฟาของซีเนอรไ ดโอด ซ่ึงแสดงความสัมพนั ธระหวา งแรงดนั กบั กระแสโดย Vz เปนแรงดันเบรกดาวนห รอื แรงดนั ซีเนอรในการพงั ทลาย เมอ่ื ไดร ับไบอสั กลบั ดงั นั้น เม่อื เพ่มิ แรงดนั ไบอสักลบั จนถึงคา แรงดันซเี นอร จะมกี ระแสไฟฟา ไหลผา นซเี นอรไ ดโอดมากข้นึ ซงึ่ ทจี่ ดุ เอยี งของกราฟจะมกี ระแสไหลผา นซเี นอรไ ดโอดเทา กบั Izk (Knee current) ซ่ึงเปนกระแสบรเิ วณเสนโคง ถา ซเี นอรไดโอด ไดร บั แรงดันยอ นกลับสงู ข้ึนอกี กระแสซเี นอร จะเพ่มิ ขนึ้ แตแ รงดันซเี นอร จะคงที่และถาเพม่ิ กระแสเกินกวาคากระแสซีเนอรส งู สดุIzm(Maximum current) แรงดนั ซีเนอรจ ะไมค งท่แี ละชาํ รดุ ไดใ นท่สี ุด ดังนัน้ การนาํ ซเี นอรไ ดโอดไปใชในการควบคมุ ใหแ รงดันไฟฟาตรงคงทนี่ น้ั จงึ มีความจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งออกแบบวงจรควบคุมใหม กี ระแสไหลผา นซีเนอรไดโอดอยรู ะหวางคา กระแสบริเวณเสนโคง Izk ถงึ คา กระแสสงู สุดIzm สําหรบั กระแส Izt (Test current) หมายถงึ คา กระแสทดสอบทแี่ รงดันซเี นอร ซง่ึ เปน คา กระแสตามคาท่ผี ผู ลิตกําหนดไวใ นตารางคุณสมบัตขิ องซเี นอรท ีใ่ ชง านท่วั ไป ขั้นตอนการผลิตไดกําหนดใหซเี นอรไดโอดแตล ะเบอรม คี าแรงดันทแ่ี ตกตา งกนั ออกไป เน่อื งจากการโดป สารเจอื ปนเขาไปมากนอ ยตา งกนั เชน ถาโดป สารจํานวนมาก คา แรงดนั ซเี นอรจ ะมคี าต่ําแตถ า โดปสารจํานวนนอ ย คาแรงดนั ซีเนอรจ ะสงู โดยท่ัวไปคาแรงดันซีเนอรทม่ี ใี ชง านกนั อยางกวา งขวางอยูในชวง 2.4 ถงึ 200 โวลททนกาํ ลงั งาน (Power Rate) ไดต ั้งแต 1/4 ถงึ 50 วตั ต วงจรสมมลู ของซเี นอรไ ดโอด ซีเนอรไ ดโอด มคี ุณสมบัตพิ เิ ศษ คือ รักษาระดบั แรงดนั ใหคงทต่ี ลอดเวลา เม่อื ไดรับไบอัสกลบั ซึง่ในทางอดุ มคติ ซเี นอรไ ดโอด จะมวี งจรเทยี บเทา หรือวงจรสมมลู ซงึ่ เปนแบตเตอร่ที มี่ ีขนาดแรงดนั ไฟฟา ตรงเทากบัแรงดนั ซเี นอร VZ (Zener Voltage) โดยมขี ว้ั บวกของ VZ อยูที่ขาแคโถดและขั้วลบอยทู ่ขี าอาโนด ดังภาพที่ 2-8 ก.แตใ นทางปฏิบัติ ซเี นอรไดโอด จะมคี า ความตา นทานภายในรอยตอ (RZ) อยดู ว ย ดังภาพที่ 2-8 ข. +=+ RZ VZ = + VZก. ซีเนอรไดโอดในอุดมคติ ข. ซีเนอรไดโอดในทางปฏบิ ัติภาพท่ี 2-8 แสดงวงจรสมมลู ของซเี นอรไดโอด พิกัดกระแสซเี นอรไดโอด การกาํ หนดพกิ ดั ของซเี นอรไดโอด ตองสอดคลอ งกบั คาแรงดนั ซีเนอรแ ละกําลงั สญู เสียสูงสดุ (PD)มกั แสดงในรูปของพลงั งานความรอนที่ 25 0C จากคณุ ลักษณะของซเี นอรไ ดโอด คากระแสซเี นอร (IZ) สูงสดุ นัน้ จะทาํ ใหไ ดโอดทาํ งานได โดยไมเ กิดผลเสยี หาย เชน ซเี นอรทม่ี ีกําลงั 1วัตต แรงดนั ซเี นอร 15 โวลท จะไดก ระแสซีเนอร เทา กับ 0.066 A หรอื66 mA IZ (สงู สดุ ) = PD/VZ = 1W/15V = 0.066 A หรอื 66 mA

26การประยกุ ตใชงานซีเนอรไดโอด ซเี นอรไดโอด นําไปใชงานหลากหลายอยา ง เชน วงจรตัดสัญญาณหรือวงจรคลิป (Clipping Circuit)วงจรรกั ษาแรงดนั ใหคงท่ี (Voltage regulator circuit) โดยเฉพาะในวงจรรกั ษาระดบั แรงดันใหคงท่ีนั้น ในการตอใชงานทุกครง้ั จะตองมีความตา นทานตออนกุ รมเสมอ เพือ่ ปอ งกนั กระแสไหลผานซีเนอรไ ดโอด (IZ) เกนิ คา พกิ ดั ซ่ึงจะทําใหชํารดุ ได และตัวตา นทานทใี่ ชจ ะตองมีการคํานวณหาคาความตา นทานที่เหมาะสม วงจรจงึ จะทํางานไดด ี R IZ ~ C VZ VoutRectifier Filter Regulatorภาพท่ี 2-9 แสดงวงจรใชงานของซเี นอรไ ดโอด การนาํ ซเี นอรไ ดโอดไปใชง าน ตองตอ แบบรเี วิรส ไบอัสและตองใหแ รงดันไฟฟาทจ่ี ายใหซเี นอรไดโอดถงึ จุดซเี นอรเ สียกอน จงึ จะนํากระแส จากวงจรขา งลา งน้ี ใชซ ีเนอรเบอร 1N961 ซ่ึงมจี ดุ แรงดันซเี นอรอ ยูที่ 10 V R IZ0–20 V Vout VZ = 10V รูปท่ี 2-10 แสดงวงจรทดสอบคณุ สมบัติของซีเนอรไ ดโอด การทาํ งานของวงจร เมื่อเร่ิมปรบั แรงดันไฟฟาจาก 0 V ซีเนอรไดโอด จะยงั ไมท าํ งาน หากวัดแรงดันตกครอ มซีเนอรไ ดโอด จะเทา กับแรงดนั ที่จายออกมา เมื่อปรบั แรงดันจนถึง 10 V ซีเนอรไดโอดจะเรม่ิ นาํ กระแส ถาเพิ่มมากกวา นี้ แรงดันท่ีตกครอมซเี นอร จะไมเพม่ิ อกี ตอไป จะรกั ษาแรงดนั จดุ นี้ไวใหค งท่ี เชน จา ยเพมิ่ มาเปน 12 Vซีเนอรไดโอด จะตกครอมเพียง 10 V อีก 2 V ท่ีเหลือจะตกครอมท่ีตัวตานทาน R และถาหากจาย 20 V ซีเนอรไดโอดจะตกครอ ม 10 V อกี 10 V ทเ่ี หลือจะตกครอมทตี่ ัวตานทาน R ดังน้ัน กรณที ่จี ะนาํ ซเี นอรไดโอดไปใชในวงจรใชง านจริงน้นั จาํ เปนจะตอ งมี R ซ่ึง R จะมีผลตอคากระแสที่จะไหลผานวงจรและมผี ลตอคาวัตตข องซเี นอรไดโอดดวย

27 ตัวอยา งท่ี 2-1 มแี บตเตอร่ีรถยนต 12 V อยูช ุดหนงึ่ ตองการนาํ แบตเตอร่ีนี้ มาใชก ับวทิ ยุเทป ซง่ึตองการแรงดันเพียง 9 V เทา น้นั จะทาํ อยางไร เพอ่ื ใหว ทิ ยเุ ทปใชง านไดกับแรงดันไฟ 9 V R IZ 12V VZ = 9Vภาพท่ี 2-11 วงจรซเี นอรไดโอดตวั อยางที่ 2-1การคํานวณ หาก IZ = 50 mA ดงั น้ัน R = E – Vz Iz แทนคา R = 12V – 9V 50 mA = 60ตวั อยา งท่ี 2-2 วงจรขา งลา งน้ี แรงดนั เอา ทพ ทุ และแรงดันตกครอ มตัวตา นทานมีคา เทากบั เทาไร R I250V VZ = 15V VZ = 15V ภาพที่ 2-12 วงจรซเี นอรไ ดโอดตวั อยา งที่ 2-2Vout = 30V VR = 20Vหากคาํ นวณหาคา R โดยกําหนด IZ = 50 mA ดงั นน้ั R = 20V 50 mA = 400

28การตรวจสอบซเี นอรไ ดโอด สามารถทาํ การวดั และทดสอบได 2 วธิ ี คอื 1. การวดั ความตา นทาน สามารถทาํ ไดโ ดยการทดสอบดวยมลั ตมิ เิ ตอร ทงั้ แบบอนาล็อกและแบบดจิ ิตอล เชนเดียวกบั การวดั และทดสอบไดโอดธรรมดา ภาพท่ี 2-13 แสดงการทดสอบซีเนอรไดโอดดวยมลั ตมิ ิเตอร การเสยี ของซเี นอรไ ดโอด มี 3 ลกั ษณะ เชนกัน คือขาด ชอรท และรว่ั 1) ไดโอดขาด (Open) หมายถึง เข็มมิเตอรไมกระดกิ ทงั้ 2 ครง้ั 2) ไดโอดลดั วงจรหรอื ซ็อต (Short) หมายถึง เขม็ มเิ ตอรข ึน้ ทง้ั 2 คร้งั 3) ไดโอดรั่วไหล (Leakage) หมายถึง เขม็ มเิ ตอรขึน้ มาก 1 ครัง้ และเขม็ มิเตอรข ้นึ เล็กนอย 1 ครง้ั 2. การวดั แรงดนั ตกครอมซีเนอรไ ดโอด สามารถทําไดโ ดยการตอ แรงดนั ไฟฟาทมี่ ีคา สงู กวา คา แรงดนัซีเนอรอนกุ รมกบั ตวั ตา นทาน กรณซี เี นอรไ ดโอดปกติ เมอ่ื ปรับแรงดนั เพม่ิ ขึน้ เรอ่ื ยๆ แรงดนั ทต่ี กครอ มซเี นอรไดโอดจะคงที่ตลอด ภาพที่ 2-14 การทดสอบซเี นอรไดโอดโดยการวดั แรงดนั ตกครอมดว ยมลั ตมิ เิ ตอร

29 การเสยี ของซเี นอรไดโอด 3ลกั ษณะคอื 1) กรณชี อรท คอื เมอ่ื วัดแรงดันตกครอมจะมคี า เปน 0Vตลอด 2) กรณขี าด คอื เมือ่ วัดแรงดันตกครอม จะมีคาตามการปรับแรงดันไฟฟา 3) กรณซี เี นอรไ ดโอดรัว่ คือ เมื่อวดั แรงดนั ตกครอมคาแรงดันท่ตี กครอ มจะไมค งที่ (กรณีทราบคาแรงดันซเี นอร) ซีเนอรไดโอด เปนไดโอดชนิดพิเศษท่ีสรา งขึ้นมาเพ่ือทําหนาท่ีรักษาระดับแรงดันใหคงท่ีมีโครงสรางและขาใชง านเหมอื นกบั ไดโอดธรรมดา แตสามารถทนกระแสไบอัสกลับได โดยไมพังเสียหาย ระดับแรงดันทีป่ อนใหกบั ซีเนอรไดโอด จะตองมคี าตั้งแตจุดแรงดนั ซีเนอรขึ้นไป จึงจะทาํ ใหซีเนอรไดโอดนํากระแส เม่ือซเี นอรไดโอดนํากระแส แรงดันทีต่ กครอมซีเนอรไดโอด จะมีคา ท่ีคงที่ แตเมอื่ นําซีเนอรไดโอดตอไบอัสแบบตรงซีเนอรไดโอดจะทํางานเหมือนกับไดโอดธรรมดา การไบอสั ซีเนอรไดโอดมี 2 วธิ ี คอื การไบอัสตรง โดยตอ ขั้วบวกของแหลง จายตอ เขา กับขาอาโนดและตอข้ัวลบของแหลงจายตอเขากับขาแคโถดของซีเนอรไดโอด เม่ือซีเนอรไดโอดไดรับไบอัสตรง จะนํากระแสเหมือนกับไดโอดธรรมดา และการไบอัสกลับ โดยตอขั้วบวกของแหลงจายตอเขากับขาแคโถดและตอขั้วลบของแหลงจา ยตอเขากับขาอาโนดของซเี นอรไ ดโอด เม่อื ซีเนอรไดโอดไดรบั ไบอสั กลบั จะไมน าํ กระแสหากแรงดนั ไมถ งึ จุดพังทลาย หรอื แรงดนั ซีเนอร การวัดและทดสอบซีเนอรไดโอด สามารถทําได 2 วิธี คือ การวัดความตานทาน โดยทําการวัดและทดสอบเหมือนกบั ไดโอดธรรมดา การเสยี ของซีเนอรไดโอด มี 3 ลกั ษณะ คอื ขาด ชอ็ ต และรัว่ กบั การวัดแรงดันท่ีตกครอมซีเนอรไดโอด โดยการตอแรงดันไฟฟาที่มีคาสูงกวาคาแรงดันซีเนอรอ นุกรมกับตัวตานทาน กรณีซีเนอรไดโอดปกติ เมอื่ ปรบั แรงดนั เพ่มิ ขึน้ เรอ่ื ยๆ แรงดันที่ตกครอมซเี นอรไ ดโอดจะคงที่ตลอด การเสียของซีเนอรไ ดโอด มี3 กรณี ไดแก ช็อต คือ วัดแรงดันตกครอม จะมีคาเปน 0V ตลอด , ขาด คือ วัดแรงดันตกครอม จะมีคาตามการปรับแรงดันไฟฟา และร่ัว คือ วัดแรงดันตกครอ ม จะมีคา แรงดันทต่ี กครอ มไมค งที่ (กรณีทราบคา แรงดันซีเนอร)

30ตอนที่ 1 จงทําเครอื่ งหมาย () ลงหนาขอทีถ่ ูกตอง 6. ซเี นอรไ ดโอดตางจากไดโอดธรรมดายกเวนขอ ใด ก. การตอ ใชงาน1. เม่ือจายฟอรเ วิรด ไบอสั แกซ เี นอรไ ดโอด ซเี นอรไดโอดจะทํางานเหมือนกบั อปุ กรณใ ด ข. การเติมสารเจอื ปน ค. สรา งจากสารกงึ่ ตัวนํา ก. ไดโอด ง. เทคนคิ พเิ ศษในการผลติ ข. ตัวเก็บประจุ ค. ทรานซสิ เตอร 7. การไบอสั ซเี นอรไ ดโอดที่ถูกตอ งคอื ขอใด ง. วาริแคปไดโอด ก. จา ยไบอสั ตรง2. ซีเนอรไดโอด นาํ ไปใชเปน วงจรใด ข. จายไบอัสกลบั ก. วงจรทวีแรงดัน ข. วงจรเร็กตฟิ ายร ค. จา ยไบอัสผสม ค. วงจรแคมปเ ปอร ง. จายไบอสั ขนาน ง. วงจรเร็กกเู ลเตอร 8. เมอื่ มซี เี นอรไดโอดทีม่ ีคา Vz = 6V จาํ นวน 2 ตวั3. ขอใดเปน สัญลักษณของซีเนอรไดโอด ก. แตถ าตองการแรงดันซีเนอร 12V จะตอ งตอ อยา งไร ก. ผสม ข. ข. ขนาน ค. ค. อนุกรม ง. ตอ ไดท ุกแบบ ง. 9. การวดั และทดสอบซเี นอรไดโอด ทําไดก ี่วิธี4. ซีเนอรไดโอด มีคา แรงดนั ซเี นอร Vz = 12V ตอ ก. 1 วธิ ีอนุกรมกบั ตวั ตา นทาน 12k จงหากระแสทีไ่ หลผา น ข. 2 วธิ ีในวงจร เมอื่ แรงดนั ที่จายใหกับวงจร 48V ค. 3 วิธี ก. 1 mA ง. 4 วธิ ี ข. 2 mA 10. ถาซเี นอรไดโอดไดรบั ไบอสั กลบั คาสงู มากๆ จะมี ค. 3 mA ผลอยางไร ง. 4 mA5. การไบอสั ซเี นอรไดโอดมกี ว่ี ิธี ก. ซเี นอรไ ดโอดเสียหาย ก. 2 วิธี ข. ซเี นอรไ ดโอดควบคุมกาํ ลงั ไมได ข. 3 วิธี ค. ซีเนอรไดโอดจะมรี ปิ เปลมากขน้ึ ค. 4 วธิ ี ง. 5 วธิ ี ง. ซีเนอรไ ดโอดรกั ษาระดบั แรงดนั คงที่

31ตอนท่ี 2 จงเติมคาํ ลงในชองวา งใหสมบรู ณ1. การไบอัสซเี นอรไ ดโอด ทาํ ได ………….. วธิ ี คอื ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2. การวดั และทดสอบซเี นอรไดโอด ทาํ ได ……….. วิธี คอื ……………………………………..………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..3. ซเี นอรไ ดโอด จะทาํ งานและปลอดภยั เม่ือจา ยไบอสั แบบ .………………………………………….……………………………….4. ซเี นอรไ ดโอดมคี า Vz = 12V ตออนุกรมกบั ตัวตานทาน 6k เมื่อแรงดันทจี่ า ยใหก บั วงจร 36V จะมีกระแสไหลผานในวงจร เทา กบั ………………………………….5. เม่ือมีซเี นอรไ ดโอดทม่ี ีคา Vz = 3V จํานวน 4 ตวั แตถ า ตองการแรงดนั ซเี นอร 12V จะตอ งตอ แบบ ….………..….…ตอนที่ 3 จงตอบคาํ ถามใหไ ดใจความสมบรู ณ1. จงเขยี นสญั ลักษณของซเี นอรไ ดโอด2. จงบอกวงจรใชง านและหนา ท่ีของซีเนอรไ ดโอด3. จงบอกขอ แตกตา งระหวางซเี นอรไ ดโอดกบั ไดโอดธรรมดา4. จงบอกการทาํ งานของซีเนอรไดโอด5. จงบอกวธิ กี ารวัดและทดสอบซีเนอรไ ดโอด

32เจน สงสมพนั ธ. 2536. เทคโนโลยีอเิ ลก็ ทรอนกิ ส. กรุงเทพฯ : สถาบันอิเล็กทรอนิกสกรงุ เทพฯ.ชาญวิทย หาญรนิ ทร. ม.ป.ป.. วงจรอเิ ล็กทรอนิกส. กรงุ เทพฯ : สํานกั พิมพศนู ยส งเสริมอาชีวะ.“ซีเนอรไดโอด”. ม.ป.ป.. [ระบบออนไลน] . แหลง ทมี่ า http://www.frankshospitalworkshop.com/ electronics/training_course_zener_diode.html. สบื คน เมอ่ื 12 สงิ หาคม 2558.ธนกร ครี ีพทิ กั ษ. 2537. สารกงึ่ ตวั นาํ และวงจร. ปทมุ ธานี : สกายบคุ .ประพันธ พพิ ัฒนสุข และคณะ. ม.ป.ป.. ปฏิบัตอิ ปุ กรณอ ิเลก็ ทรอนิกสและวงจร 2. กรงุ เทพฯ : สํานักพิมพ ศูนยส งเสรมิ อาชวี ะ.พุทธารกั ษ แสงกง่ิ . ม.ป.ป.. อปุ กรณอิเล็กทรอนิกส. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พ ศูนยส ง เสรมิ อาชวี ะ.พนั ธศ ักด์ิ พุฒิมานติ พงศ. ม.ป.ป.. ทฤษฎอี ิเลก็ ทรอนกิ สเ บ้อื งตน. กรงุ เทพฯ : สํานกั พิมพศ ูนยสงเสรมิ วชิ าการ._______. 2557. อุปกรณอิเล็กทรอนิกสและวงจร. กรงุ เทพฯ : สํานักพิมพศ ูนยส งเสริมวิชาการ._______. ม.ป.ป.. อปุ กรณอ ิเลก็ ทรอนกิ สแ ละวงจร. กรงุ เทพฯ : สํานกั พมิ พศ ูนยส ง เสรมิ วชิ าการ._______. ม.ป.ป.. อปุ กรณอ ิเลก็ ทรอนกิ สและวงจร. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพมิ พศูนยส ง เสรมิ อาชวี ะ.ไวพจน ศรีธญั . 2546. อุปกรณอ เิ ล็กทรอนิกส. กรงุ เทพฯ : สํานักพมิ พว ังอกั ษร.สถาบันอิเลก็ ทรอนกิ สก รงุ เทพ. 2544. ซีเนอรไดโอด มาตรฐาน. อเิ ลก็ ทรอนิกสแ ฮนดบ คุ 9, 57 : 34-36.อดลุ ย กัลยาแกว. ม.ป.ป.. อปุ กรณอ ิเลก็ ทรอนกิ สและวงจร (อุปกรณอเิ ลก็ ทรอนกิ ส) . กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พ ศนู ยส ง เสรมิ อาชีวะ,________. 2556. อปุ กรณอ เิ ลก็ ทรอนกิ สและวงจร. กรุงเทพฯ : สํานกั พมิ พศูนยสง เสรมิ อาชวี ะ.