Generator

หน่วยท่ี เครือ่ งกาเนดิ สัญญาณ 8 และ ออสซิลโลสโคป วชิ า งานไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 30100-0003 อ.สันตภิ าพ มะสะ

วชิ า งานไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนิกส์ 30100-0003 1 เคร่อื งกาเนิดสัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สันตภิ าพ มะสะ จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม บอกความหมายของเครอ่ื งกาเนดิ สัญญาณได้ บอกลักษณะของเคร่อื งกาเนดิ สญั ญาณได้ บอกประโยชนก์ ารใช้งานของ เครื่องกาเนิดสัญญาณได้ บอกความหมายของออสซลิ โลสโคปได้ บอกส่วนประกอบของออสซิลโลสโคปได้

วชิ า งานไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ ส์ 30100-0003 2 เครอ่ื งกาเนิดสัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สนั ติภาพ มะสะ เครือ่ งกาเนิดสญั ญาณ (Signal Generator) ความหมายของเครอ่ื งกาเนดิ สัญญาณ คือ เครือ่ งมอื ทใี่ ชส้ าหรบั ทดสอบหรอื ตรวจสอบ การทางานของวงจร โดยทาหนา้ ทีส่ รา้ งสญั ญาณต่าง ๆ ใน วงจรที่ทาการทดสอบ เช่น สญั ญาณรูปคลนื่ ซายน์ สญั ญาณรปู คลืน่ สีเ่ หลย่ี ม และ สญั ญาณรปู คล่ืน สามเหลีย่ ม สามารถปรับความถี่หรอื ฟรีเควนซี่ได้ 5 ชนิดของเครื่องกาเนิดสัญญาณ ชนดิ 1 เครอ่ื งกาเนดิ ความถีเ่ สียง 2 เคร่ืองกาเนิดความถีว่ ิทยุ 3 เคร่ืองกาเนดิ สญั ญาณหลายแบบ 4 เครอื่ งกาเนิดสัญญาณพัลส์ 5 เคร่อื งกาเนิดสญั ญาณกวาด

วชิ า งานไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 30100-0003 3 เครือ่ งกาเนดิ สัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สันตภิ าพ มะสะ เครอื่ งกาเนิดความถ่เี สียง คือ เครอ่ื งกาเนดิ สัญญาณในย่านความถเ่ี สียงหรือ ความถ่ีตา่ รูปสัญญาณทีถ่ กู กาเนดิ มี 2 ชนิด คอื สัญญาณ ซายนแ์ ละสัญญาณสีเ่ หลีย่ มจัตุรัส ขนาดความถี่ มี คา่ ประมาณ 5 Hz – 500 kHz หรือ 10 Hz – 1 MHz ความแรงของสัญญาณมีความแตกต่างกนั ขน้ึ อย่กู บั รปู สัญญาณและความถี่ การปรับแต่งความแรงของสญั ญาณที่ออกมา เป็นการ ลดทอนสัญญาณลงมา โดยค่าความแรงบอกในรปู ของความ ดงั เป็น dB ซึง่ ถูกจดั เปน็ ขนั้ ๆ จานวน 2 ขัน้ ความถ่ที กี่ าเนิดแบ่งออกประมาณ 5 ยา่ น ความถ่แี ต่ละ ยา่ นเป็นการทวคี ณู ความถี่ เพราะสเกลหนา้ ปัทม์บอก ความถี่ มเี พยี งสเกลเดยี ว การอ่านค่าความถท่ี ี่กาเนดิ เกดิ จากค่าทีอ่ ่านได้บนสเกลหนา้ ปัทม์คูณกับยา่ นวดั ท่ีตง้ั ไว้ แหล่งที่มาของภาพประกอบ : http://www.scmashopping.com/product/641/gw-instek

วิชา งานไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ ส์ 30100-0003 4 เครือ่ งกาเนดิ สญั ญาณและออสซลิ โลสโคป อ.สนั ติภาพ มะสะ เคร่อื งกาเนดิ ความถ่ีวทิ ยุ คอื เคร่ืองกาเนดิ สญั ญาณในย่านความถวี่ ทิ ยุ มยี า่ น กาเนิดความถ่กี วา้ งมาก ประมาณ 100 kHz – 10 GHz ความถ่ีอยใู่ นยา่ นใดขึ้นอยู่กบั รนุ่ ชนิด และแบบทผ่ี ลิต ความแรงของสญั ญาณมีความแตกตา่ งกันในแตล่ ะรุน่ แรงดันสงู สดุ มีค่าประมาณ 2 Vrms สามารถปรับเปลีย่ น ค่าไดอ้ ย่างตอ่ เนื่อง จากค่าตา่ เปน็ ไมโครโวลท์ ความถีถ่ กู แบง่ ออกเปน็ 6 ยา่ น กากับด้วยตวั อักษร A-F มีแรงดนั ออกเอ้าตพ์ ตุ สูงสดุ ขณะไม่มีโหลด ประมาณ 0.1 Vrms มีความถเี่ สยี ง 1kHz เพอื่ ใชผ้ สมสญั ญาณกบั ความถวี่ ิทยุ แหล่งท่ีมาของภาพประกอบ : http://www.b2bthai.com/Search/Product/Detail/357171/

วิชา งานไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนิกส์ 30100-0003 5 เคร่อื งกาเนิดสัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สนั ตภิ าพ มะสะ เครอื่ งกาเนิดสญั ญาณหลายแบบ คือ เคร่อื งกาเนิดทส่ี ามารถผลติ รปู สัญญาณขึ้นมาได้ หลายรูปแบบ ได้แก่ คลนื่ ซายน์ คล่นื ส่เี หลยี่ ม คลื่น สามเหลีย่ ม และ คลื่นฟันเลือ่ ย สามารถกาเนดิ ความถขี่ น้ึ มาไดก้ วา้ ง ประมาณ 0.02 Hz – 50 MHz ปรบั ความแรงไดส้ งู สดุ ประมาณ 30 Vp-p ยา่ ยควมถ่ีและคา่ ความแรงของสญั ญาณทเี่ กดิ ข้นึ แตกต่างกนั ในแต่ละร่นุ หรือแต่ละแบบ แหล่งทีม่ าของภาพประกอบ : http://www.measuretronix.com/products/bk-precision-4010a

วิชา งานไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 30100-0003 6 เครื่องกาเนดิ สัญญาณและออสซลิ โลสโคป อ.สันตภิ าพ มะสะ เครอ่ื งกาเนดิ สัญญาณพัลส์ คอื เครอ่ื งกาเนิดรูปสี่เหล่ยี มมุมฉาก สามารถกาเนิด ความถีไ่ ด้กว้าง ประมาณ 0.25 Hz – 125 MHz ย่านความถ่พี ลั สท์ ี่เกดิ ข้ึน ข้นึ อยกู่ บั รุน่ ชนดิ และแบบที่ผลติ ความแรงของสญั ญาณ มคี ่า 0.2 Vp-p – 20 Vp-p มีอมิ พีแดนซเ์ อา้ ตพ์ ุต 50 Ω ส่วนสาคญั ของสัญญาณพัลส์ จะตอ้ งสามารถปรับ ความกว้างของพลั ส์ ปรบั เวลาการเกดิ พัลส์ซา้ หรอื ปรบั ช่องวา่ งของพัลส์ได้ คา่ ต่าง ๆ บอกในรปู ของเวลาเปน็ ไมโครวินาที (s), มลิ ลวิ ินาที (ms) และ วินาที (s) การปรับคา่ มีผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงของดิวต้ไี ซเกิ้ล (Duty Cycle) ของพลั ส์ แหล่งที่มาของภาพประกอบ : https://www.sangchaimeter.com/product_page/

วชิ า งานไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ 30100-0003 7 เคร่อื งกาเนิดสญั ญาณและออสซลิ โลสโคป อ.สนั ติภาพ มะสะ เคร่อื งกาเนดิ สญั ญาณกวาด คอื เครื่องกาเนดิ สัญญาณความถ่ีทส่ี ามารถปรับเปลย่ี น ความถ่ไี ด้อย่างอัตโนมัติ รปู สัญญาณที่กาเนิดข้ึน ปกติ จะเปน็ คลน่ื ซายน์ บางรุ่น อาจเปน็ เครอ่ื งกาเนิดสญั ญาณหลายแบบที่มีเคร่ือง กาเนดิ สญั ญาณกวาดอยู่ด้วย เรยี กวา่ เครื่องกาเนดิ สัญญาณกวาดหลายแบบ ความถี่ทกี่ าเนดิ ขนึ้ จะเริม่ ตน้ กวาดที่ความถ่ีตา่ ไปหา ความถส่ี ูง ความถท่ี ก่ี วาดเปลีย่ นแปลงตามสญั ญาณทม่ี าควบคุม การกวาด โดยใชส้ ญั ญาณลาดเอยี งหรือสัญญาณฟนั เลอื่ ย ไปควบคมุ วงจรกาเนิดความถี่ ใหก้ าเนดิ ความถี่เปล่ียนแปลงไปตามลาดบั ตามระดบั แรงดันของสัญญาณฟันเลือ่ ยท่เี พมิ่ ขน้ึ แหล่งทมี่ าของภาพประกอบ : https://www.sangchaimeter.com/product_page/

วิชา งานไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 30100-0003 8 เครอื่ งกาเนดิ สญั ญาณและออสซิลโลสโคป อ.สันติภาพ มะสะ ประโยชน์การใชง้ านของ เครือ่ งกาเนดิ สญั ญาณ ใช้เป็นเครอ่ื งกาเนิดสญั ญาณมาตรฐาน เพอ่ื ปอ้ นไปใช้งาน ใช้เป็นแหลง่ กาเนิดสญั ญาณอ้างองิ เพอื่ ใชใ้ นการเปรียบเทยี บ ใช้เพื่อทดสอบและปรับแต่งเคร่ืองมอื และเคร่ืองใชอ้ เิ ล็กทรอนิกส์ ใชใ้ นการทดลองทางไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ใชเ้ ป็นอุปกรณ์รว่ มในการทางาน ทางไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ใชใ้ นการตรวจซ่อมอปุ กรณท์ างไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์

วชิ า งานไฟฟา้ และอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 30100-0003 9 เครอื่ งกาเนดิ สญั ญาณและออสซิลโลสโคป อ.สันติภาพ มะสะ ออสซิลโลสโคป (Oscilloscope) ความหมายของเครื่องออสซิลโลสโคป คอื เครื่องมือวดั ทางอิเล็กทรอนิกส์ที่ใชส้ าหรับวดั แรงดนั ไฟฟา้ ทงั้ กระแสตรงและกระแสสลบั ซึ่งสามารถ แสดงรูปสัญญาณออกมาใหเ้ หน็ ทหี่ นา้ จอ และสามารถ วดั ความถีแ่ ละมมุ เฟสของสญั ญาณได้ มีความสาคญั ตอ่ การใช้งานอยา่ งกว้างขวางหลายดา้ น เช่น สามารถวัดและดูรปู รา่ งของสญั ญาณได้ วัดเวลา วดั ความถี่ วดั ความตา่ งเฟสของสญั ญาณ สามารถ ดดั แปลงไปวัดคา่ ปริมาณอ่ืน ๆ ได้ 2 ชนดิ ของออสซลิ โลสโคป ชนิด 1 ออสซิลโลสโคป 1 แชนแนล 2 ออสซิลโลสโคป 2 แชนแนล แหลง่ ทม่ี าของภาพประกอบ : https://sites.google.com/site/kheruxngmuxthangchang/bth-thi-2-wexr- neiy-khar-lip-pexr/prawati-swn-tawphu-cad-tha

วชิ า งานไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ ส์ 30100-0003 10 เครื่องกาเนดิ สัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สนั ตภิ าพ มะสะ ส่วนประกอบของออสซิลโลสโคป 3 สว่ น สว่ นควบคมุ สญั ญาณทางแนวต้งั ประกอบดว้ ย 2 วงจร คอื วงจรลดทอนสญั ญาณ และ วงจรขยายทางแนวตงั้ เมื่อสญั ญาณไฟฟ้าทีต่ อ้ งการถกู สง่ เขา้ ท่ีขั้วตอ่ Input ผ่านไปยงั วงจรลดทอนสญั ญาณ สัญญาณทอี่ อกมาจะมีขนาดเล็กลง จากนน้ั จะถูกสง่ ต่อไป ยงั วงจรขยาย แล้วป้อนเข้าสู่แผน่ เบีย่ งเบนทางแนวต้ัง เพอ่ื สรา้ งสนามไฟฟา้ ไปเบ่ยี งเบนลาอิเลก็ ตรอนในแนวตง้ั ต่อไป แหลง่ ทีม่ าของภาพประกอบ : https://www.aballtechno.com/article/23/ https://sites.google.com/site/kheruxngmuxthangchang/bth-thi-2-wexr-neiy-khar-lip-pexr/prawati- swn-tawphu-cad-tha

วิชา งานไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนกิ ส์ 30100-0003 11 เครื่องกาเนดิ สัญญาณและออสซลิ โลสโคป อ.สันตภิ าพ มะสะ สว่ นควบคมุ สญั ญาณทางแนวนอน ประกอบด้วย วงจรกาเนดิ ความถีก่ ารกวาด ทาหนา้ ท่ี ผลติ สัญญาณรปู ฟนั เล่ือย ซึง่ จะถูกปอ้ นไปยงั แผ่นเบี่ยงเบน ทาให้ลาอิเล็กตรอนกวาดในแนวนอน ถา้ ความถขี่ อง สัญญาณรูปฟนั เลือ่ ยไมส่ มั พันธก์ บั สญั ญาณ จะทาให้ได้ รปู คล่นื ของสัญญาณไม่ซ้อนทบั กันและไม่น่ิง แตถ่ ้าสามารถปรับความถก่ี ารกวาดใหต้ รงกันแล้ว จะไดร้ ูปคล่นื ท่นี ่ิง ซ่งึ วธิ กี ารนี้ เรียกวา่ การเข้าจงั หวะ หลอดรังสแี คโทด คือ หลอดสุญญากาศชนดิ หนงึ่ เป็นสว่ นแสดงผลรปู สญั ญาณทางไฟฟ้า มโี ครงสรา้ งสาคญั พื้นฐาน 4 ส4่วน 1 ชดุ แผน่ เพลตบา่ ยเบน ส่วน 2 ชดุ ปนื อิเลก็ ตรอน 3 จอภาพเรืองแสง 4 หลอดแกว้ และขัว้ หลอด แหล่งท่ีมาของภาพประกอบ : https://www.aballtechno.com/article/23/ https://sites.google.com/site/kheruxngmuxthangchang/bth-thi-2-wexr-neiy-khar-lip-pexr/prawati- swn-tawphu-cad-tha

วชิ า งานไฟฟา้ และอิเลก็ ทรอนิกส์ 30100-0003 12 เคร่ืองกาเนดิ สญั ญาณและออสซิลโลสโคป อ.สันติภาพ มะสะ ส่วนประกอบของหลอดรงั สแี คโทด ชุดแผ่นเพลตบา่ ยเบน คือ ชุดภายในหลอดภาพ ซ่ึงทาหน้าที่ สร้างสนามไฟฟ้า เม่ือลาอิเล็กตรอนเคล่อื นท่ผี ่าน จะทาให้ลาอิเลก็ ตรอน เปล่ียนแนวการเคล่อื นทไ่ี ป ระบบเบ่ยี งเบน ประกอบดว้ ย แผน่ เบย่ี งเบน 2 ชดุ คอื ชดุ แผน่ เบยี่ งเบนทางแนวตง้ั และ ชุดแผ่นเบี่ยงเบนทางแนวนอน แหล่งท่ีมาของภาพประกอบ : https://sites.google.com/site/erhyukiyil789p789p78/xupkrn-rxb-khang- khxng-khxmphiwtexr/3-cxphaph-laea-kard-saedng-phl-monitor-and-video-card

วชิ า งานไฟฟา้ และอิเล็กทรอนิกส์ 30100-0003 13 เคร่อื งกาเนดิ สัญญาณและออสซิลโลสโคป อ.สนั ติภาพ มะสะ ชุดปนื อเิ ล็กตรอน คอื สว่ นภายในหลอดภาพ ซ่ึงทาหนา้ ท่ี ผลติ ลาอิเลก็ ตรอน ทีม่ คี วามเรว็ สงู และมีขนาดเลก็ มาก จอภาพเรืองแสง คือ จอด้านหน้าทฉี่ าบดว้ ยสารเรืองแสงจาพวกฟอสเฟอร์ เม่อื ลาอิเลก็ ตรอนผ่านระบบเบีย่ งเบนจะไปตกบนจอภาพ พลังงานของอเิ ล็กตรอนจะถกู ถา่ ยโอนให้กับสารเรืองแสง ทา ให้บรเิ วณทอี่ เิ ล็กตรอนตกกระทบเรืองแสงขนึ้ หลอดแก้วและขวั้ หลอด แหล่งท่ีมาของภาพประกอบ : https://sites.google.com/site/erhyukiyil789p789p78/xupkrn-rxb-khang- khxng-khxmphiwtexr/3-cxphaph-laea-kard-saedng-phl-monitor-and-video-card

วิชา งานไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนิกส์ 30100-0003 14 เครือ่ งกาเนิดสญั ญาณและออสซลิ โลสโคป อ.สนั ตภิ าพ มะสะ แหลง่ อ้างอิงขอ้ มูล ชาญชยั แสนจนั ทร์. 2547. เครือ่ งวดั ไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์. กรงุ เทพฯ : สานกั พมิ พศ์ ูนยส์ ่งเสริมอาชีวะ. ประภา โลมะพเิ ศษย์. 2547. เครอื่ งวัดไฟฟา้ และอเิ ล็กทรอนกิ ส์. กรงุ เทพฯ : สานกั พมิ พศ์ นู ย์ส่งเสริมอาชีวะ. วีรธรรม ไชยยงค์. 2547. เครอ่ื งมือวดั ไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนิกส์ กรงุ เทพฯ : สานกั พมิ พศ์ ูนย์สง่ เสรมิ อาชีวะ. พนั ธ์ศักดิ์ พุฒมิ านิตพงศ.์ 2548. เครอ่ื งวัดไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนิกส์. กรงุ เทพฯ : สานักพิมพ์ศนู ยส์ ่งเสรมิ อาชวี ะ. _______. 2557. อุปกรณ์อเิ ล็กทรอนกิ สแ์ ละวงจร. กรงุ เทพฯ : สานักพิมพศ์ นู ยส์ ่งเสริมวชิ าการ. รัชนัย อินทุไส. 2546. เคร่อื งวดั ไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนิกส์. กรุงเทพฯ : สานกั พมิ พ์ฟิสิกส์เซ็นเตอร์. ไวพจน์ ศรีธัญ. 2546. อุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์. กรงุ เทพฯ : สานักพมิ พว์ งั อกั ษร. อเนก นรสาร. 2548. เครื่องวดั ไฟฟ้า. : กรงุ เทพฯ : สานักพมิ พศ์ ูนย์ สง่ เสรมิ อาชีวะ. อ.สนั ตภิ าพ มะสะ ชือ่ วิชา อปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนิกส์และวงจร