Book15_อาชญาวิทยาและงานยุติธรรม

๔๔ จากบนลงลา ง (Top Down) และการดาํ เนนิ การตามหลกั การของทฤษฎีน้จี ะมีผลใหเ หน็ เปน รูปธรรม เพราะอาชญากรรมรายแรงจะลดลงมากโดยอตั โนมตั ิ ในสว นจุดดอ ยของการดําเนนิ การตามหลกั การ ของทฤษฎนี กี้ ม็ อี ยหู ลายประการ เชน จะมปี ญ หากบั ความรสู กึ ของประชาชน เพราะตอ งเขม งวดมากขนึ้ จนอาจดูเหมือนวาไมใสใจกับคนยากไร คนดอยโอกาสทางสังคม เปนหลักการที่ลอแหลมตอสิทธิ มนษุ ยชนและมมี มุ มองคอ นขา งแตกตา งจากนกั อาชญาวทิ ยาโดยทว่ั ไปทมี่ องวา อาชญากรรมเกดิ จาก ความยากจน ความขัดแยงทางความคิด/วัฒนธรรมและความไมเทาเทียมกันทางสังคม ฉะนั้น การจัดการและการดําเนินการจึงตองใชเทคนิคสูง โดยผูปฏิบัติตองเปนตํารวจมืออาชีพที่มีทักษะ และประสบการณดี อยางไรก็ตาม เมื่อใชการวิเคราะหทางภูมิศาสตรงานตํารวจ (Geographic Policing) เขาชวยก็ทําใหมีขอโตแยงกับทฤษฎีนี้อยูบางวา กรณีท่ีเคยนําหลักการตามทฤษฎีนี้ มาใชแ ลว ทาํ ใหอาชญากรรมลดลงอาจเปน เพราะเหตผุ ลอืน่ เชน คนวยั รุน ลดลง คนมีงานทาํ มากข้นึ หรือคนในปจจุบนั สวนใหญไมน ิยมความรนุ แรงกเ็ ปน ได Broken Windows Model เปนรปู แบบใหมของกระบวนทัศนตํารวจชุมชนยดึ ปรชั ญา การทํางานเชิงรุก “เนนความสามารถในการแกปญหาควบคูไปกับการบังคับใชกฎหมาย” วิธีการน้ี มองวา ประชาชนเปนหุนสวนในการควบคุมปญหาอาชญากรรม และในขณะเดียวกันก็เปนลูกคา ของตํารวจดวย การแกปญหาอาชญากรรมดวยการทํางานรวมกับชุมชนและอาศัยพลังชุมชนเขามา มสี ว นรว มในการกาํ หนดพนั ธกิจการปฏิบัติ ทาํ ใหตํารวจอยใู นแนวหนา ตลอดมา ¡ÅÂØ·¸สํา¤Ñޢͧ Broken Windows Model ์¹ãËŒ¼ÙŒ¡ÃÐทํา¼Ô´สํา¹Ö¡¼Ô´ áÅÐÃѺ¼Ô´ªÍºàÂÂÕ ÇÂÒ ª´ãª¤Œ ÇÒÁàÊÕÂËÒ - เนนความปลอดภัยสาธารณะ - ทํางานในชุมชน สาํ นักงานเปน ทีบ่ รหิ ารจัดการ - สรา งหนุ สวนในชุมชน - ใชทรพั ยากรอยางคมุ คา - บังคบั เงอ่ื นไขอยา งจริงจงั - เนนการวดั ผลดวยตัวชี้วดั - เนนภาวะผนู ําทเี่ ขม แขง็ Broken Windows Model ä´ŒàʹÍá¹ÐËÅÑ¡¡ÒÃÊÌҧËØŒ¹Ê‹Ç¹ (partnership) 㹪ÁØ ª¹ ´Ñ§¹éÕ - สรางการมสี วนรว มอยางมคี วามหมายจากเหย่อื อาชญากรรมและชมุ ชน - หุนสวน เนน จากกลุม เพ่อื นบา น โรงเรยี น กลมุ ธุรกจิ กลมุ ความเช่ือ ใหน ําผูกระทาํ ผิด เขารบั การสนับสนนุ และชวยเหลือจากกลมุ เหลานน้ั - สรางกระบวนการทํางานแบบเคียงบาเคียงไหลกับหนวยงานในกระบวนการยุติธรรม ตามธรรมดาในลกั ษณะหุน สว น มงุ เปาที่ความปลอดภัยสาธารณะและความสงบสขุ

๔๕ - เปนหุนสวนกับองคกรเพ่ือบริการชุมชนและบริการสังคมทั้งหลาย หนวยงานบําบัด รักษายาเสพตดิ และองคก รทไ่ี มแ สวงหากาํ ไรเพ่ือการฟน ฟูและดแู ลผูกระทาํ ผดิ - พัฒนาระบบการส่ือสารกับชุมชนใหความรูและขอมูลขาวสาร เพื่อเพิ่มความรวมมือ จากชุมชนเปน สําคญั ¡ÒûÃÐÂØ¡μãªŒá¹Ç¤Ô´·ÄÉ®·Õ èàÕ ¡èÕÂÇ¢ŒÍ§¡Ñº¡Òû‡Í§¡Ñ¹»ÃÒº»ÃÒÁÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ในการปฏิบัติหนาท่ีของผูที่สําเร็จการศึกษาตามหลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจแลว จะไดร บั การบรรจแุ ตง ตง้ั เปน ขา ราชการตาํ รวจชน้ั ประทวนทาํ หนา ทเี่ ปน ตาํ รวจระดบั ปฏบิ ตั กิ ารประจาํ หนว ยงานตา ง ๆ ทม่ี ภี ารกจิ ในการดาํ เนนิ การเกยี่ วกบั การปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรมของสาํ นกั งาน ตาํ รวจแหง ชาตโิ ดยเฉพาะอยางยิ่งประจําสถานตี ํารวจ ซึง่ ไมว า จะไดม อบหมายใหป ฏิบัติหนา ท่ีงานใด ของสถานตี าํ รวจกต็ อ งมหี นา ทใ่ี นการปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรม และมคี วามจาํ เปน ทจี่ ะตอ งศกึ ษา ทําความเขาใจถึงแนวคิดทฤษฎีที่เก่ียวของกับการปองกันปราบปรามอาชญากรรม และตองสามารถ นาํ แนวคิดทฤษฎีเหลา นนั้ ไปปรบั ใชในการปฏบิ ตั ิหนาทเ่ี พอ่ื ใหง านมีประสทิ ธิภาพเพิ่มขนึ้ ตวั อยางเชน ๑. ผบู งั คับหมงู านปอ งกนั ปราบปราม ๑.๑ ในการทาํ หนาที่สายตรวจ - ตํารวจสายตรวจทุกคนตองมีการปรากฏกายใหสังคมชุมชนไดเห็นชัดเจน ในจังหวะเวลาและความถี่ท่ีเหมาะสม ตรวจตราดูแลเอาใจใส ยานพาหนะ สถานท่ีสาธารณะ เคหสถานของประชาชน ไมใ หเ กดิ สภาวะลอ แหลมเสยี่ งตอ การเกดิ อาชญากรรมตามทฤษฎหี นา ตา งแตก (Broken windows theory) - ในขณะออกตรวจนนั้ ตอ งคอยสงั เกตและเกบ็ ขอ มลู สภาพแวดลอ มในลกั ษณะ ตาง ๆ ท่ีอาจสงเสริมสนับสนุนใหมีการเกิดอาชญากรรมเกิดขึ้นแลวรายงานใหผูบังคับบัญชาทราบ เพอื่ จดั การบรหิ ารจดั การสภาพแวดลอ มนน้ั ๆ ตอ ไปตามทฤษฎคี วบคมุ อาชญากรรมจากสภาพแวดลอ ม (Crime Control Through Environmental Design) - ในการออกตรวจชมุ ชนหมูบา นตา ง ๆ ตาํ รวจสายตรวจมีความจาํ เปน ท่จี ะ ตอ งพบปะพดู คยุ สรา งความสมั พนั ธท ดี่ กี บั ประชาชนในพนื้ ทใ่ี หม ากขน้ึ ตามทฤษฎตี าํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธ (Police Community Relation Theory) และตอ งสรางความไวเ นือ้ เชอ่ื ใจใหบ รกิ ารชวยเหลอื สังคม จนเปนสวนหนึ่งของสงั คมชมุ ชนตามแนวทฤษฎตี าํ รวจชมุ ชน (Community Policing) - ในขณะท่ีตํารวจสายตรวจออกตรวจตราทองท่ีน้ันมีโอกาสที่ตองเผชิญเหตุ หรือไดรับแจงใหเขาระงับเหตุการณการกระทําผิดกฎหมาย ดวยเหตุนี้เองผูที่จะสําเร็จออกไปเปน นายสบิ ตาํ รวจมคี วามจาํ เปน อยา งยง่ิ ทจ่ี ะตอ งมอี งคค วามรทู างดา นกฎหมายทแี่ มน ยาํ โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ในเรื่องฐานะความผิดอาญา การจับ การคน การแจงสิทธิผูตองหาหรือผูถูกจับ และความรอบรู ในเรอื่ งกฎหมายประกอบอน่ื ๆ เพอื่ จะไดป ฏบิ ตั ติ ามทฤษฎกี ารบงั คบั ใชก ฎหมาย (Law Enforcement Theory) ไดอ ยา งมปี ระสิทธิภาพ

๔๖ ๑.๒ ในการทําหนาที่อ่ืน ๆ เชน ทําหนาที่คุมผูตองหาบนสถานีทําหนาที่ ประชาสัมพันธ ทําหนาท่ีพิมพลายน้ิวมือ ทําหนาท่ีเสมียนประจําธุรการ ทําหนาท่ีพนักงานวิทยุ เปน ตน การทาํ หนา ทเี่ หลา นก้ี ม็ คี วามจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งมคี วามรคู วามเขา ใจถงึ แนวคดิ ทฤษฎที เี่ กยี่ วขอ งกบั การปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรม เพอ่ื เกอื้ หนนุ การดาํ เนนิ การดา นปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรม และในการปฏบิ ตั หิ นา ทสี่ มั ผสั ใหบ รกิ ารประชาชนกม็ คี วามจาํ เปน ทจี่ ะตอ งนาํ แนวคดิ ทฤษฎตี าํ รวจชมุ ชน สมั พันธ (Police Community Relation Theory) และทฤษฎีตาํ รวจชมุ ชน (Community Policing) มาใชใ นการปฏิบตั ิหนา ที่ ๒. ผูบงั คบั หมงู านจราจร ๒.๑ ในการทําหนา ท่ปี ระจําจุดบริการอาํ นวยความสะดวกดา นการจราจร - การทําหนาท่ีในสวนนี้ถือวาเปนการปรากฏกายเพ่ือปองกันปราบปราม อาชญากรรมใหส งั คมชมุ ชนไดเ หน็ ชดั เจนเชน เดยี วกนั กบั ตาํ รวจสายตรวจดงั นี้ จงึ ตอ งมกี ารสงั เกต ดแู ล เอาใจใส ยานพาหนะ สถานทตี่ า ง ๆ ไมใ หเ กดิ สภาวะลอ แหลมเสย่ี งตอ การเกดิ อาชญากรรมตามทฤษฎี หนา ตางแตก (Broken windows theory) - ในการอํานวยความสะดวกดานการจราจรนี้ กม็ คี วามจําเปน ทจ่ี ะตอ งสราง ความสัมพันธท่ีดีพรอม ๆ กับการเปนสวนหน่ึงของสังคมชุมชนตามแนวทฤษฎีตํารวจชุมชนสัมพันธ (Police Community Relation Theory) และตอ งสรางความไวเน้อื เชอ่ื ใจใหบรกิ ารชวยเหลือสงั คม จนเปนสวนหน่งึ ของสงั คมชุมชนตามแนวทฤษฎตี ํารวจผรู ับใชชมุ ชน (Community Policing) ๒.๒ ในการทาํ หนา ทจี่ ุดตรวจกวดขันวนิ ัยจราจร - ในการทาํ หนา ทน่ี แ้ี มค วามผดิ ตามกฎหมายจราจรจะไมถ งึ ขนั้ เปน อาชญากรรม ก็ตามแตในบางกรณีอาจเกี่ยวเนื่องเช่ือมโยงกับความผิดที่เปนอาชญากรรมอ่ืน ๆ ได เชน การโจรกรรมรถ ยาเสพติด การขนสงเคล่ือนยายสิ่งผิดกฎหมาย เปนตน ดังนี้ตํารวจจราจรตองมี ความรอบรูในกฎหมายจราจร และกฎหมายอาญาอ่ืน ๆ อยางแมนยํา ซึ่งในสวนนี้เปนการปฏิบัติ ตามทฤษฎีการบงั คบั ใชก ฎหมาย (Law Enforcement Theory) ๒.๓ การเผยแพรและใหความรูเกี่ยวกับกฎหมายจราจรแกเยาวชนและประชาชน ท่วั ไป - การทาํ หนา ทผี่ ถู า ยทอดความรเู กย่ี วกบั กฎหมายจราจรถอื เปน งานสาํ คญั หลกั อีกอันหน่ึงของตํารวจจราจรซ่ึงเปนการใหความรูพรอมช้ีแจงทําความเขาใจ สรางความสัมพันธ ทด่ี กี บั สงั คมชมุ ชนและการใหบ รกิ ารชมุ ชนตามแนวทฤษฎตี าํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธ (Police Community Relation Theory) และตอ งสรา งความไวเ นอ้ื เชอื่ ใจใหบ รกิ ารชว ยเหลอื สงั คมจนเปน สว นหนงึ่ ของสงั คม ชุมชนตามแนวทฤษฎีตาํ รวจชมุ ชน (Community Policing)

๔๗ ๓. ผูบังคบั หมงู านสืบสวน ๓.๑ ในการทาํ หนาทสี่ ืบสวนจบั กุม - แมก ารทาํ หนา ทขี่ องชดุ สบื สวนจะมใิ ชก ารปรากฏกายอยา งตาํ รวจสายตรวจ และตํารวจจราจร แตการสบื สวนจบั กมุ จะมีประสทิ ธิภาพไดน น้ั ตองอาศัยความรวมมือจากประชาชน ในการใหเ บาะแสขอ มลู ดงั นน้ั ตาํ รวจงานสบื สวนนอกจากจะตอ งใชท ฤษฎกี ารบงั คบั ใชก ฎหมาย (Law Enforcement Theory) แลว ยังตอ งใชน าํ แนวคดิ ทฤษฎตี ํารวจชุมชนสมั พนั ธ (Police Community Relation Theory) และทฤษฎตี ํารวจชุมชน (Community Policing) ดวย ๓.๒ ในการทําหนาทีแ่ สวงหาขาวและขอ มูล - ตาํ รวจงานสบื สวนนอกจากจะแสวงหาขา วและขอ มลู เพอื่ การสบื สวนแสวงหา ขอเท็จจริงของคดีแลว ยังตองมีหนาท่ีในการหาขาวและขอมูลเกี่ยวกับทฤษฎีหนาตางแตก (Broken windows theory) และทฤษฎีควบคุมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม (Crime Control Through Environmental Design) นําเสนอหรือรายงานผูบังคับบัญชาเพื่อสนับสนุนงานของฝายปองกัน ปราบปรามดวย ๔. ผูบังคับหมูงานอื่น ๆ เชน งานอํานวยการ ผูชวยพนักงานสอบสวน เปนตน ก็มีความจําเปนท่ีจะตองศึกษาทําความเขาใจแนวคิดทฤษฎีท่ีเก่ียวของกับการปองกันปราบปราม อาชญากรรม เพราะงานปองกันปราบปรามอาชญากรรมถือเปนงานของตํารวจทุกคนทุกสายงาน เพราะฉะน้ันหากมีขอมูลเกี่ยวของเก่ียวโยงกับการปองกันปราบปรามอาชญากรรมก็จะตองให ผูบังคับบัญชาทราบ และในการปฏิบัติหนาที่สัมผัสกับประชาชนสังคมชุมชนน้ัน ตองรูจักใชหลักการ แนวคิดทฤษฎีที่เกย่ี วของกับการปองกนั ปราบปรามอาชญากรรมเปน ประยุกตใชใหเ กิดประโยชน ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·ŒÒº· ๑. ทําแบบทดสอบประเมนิ ผลการเรียนรู ๒. คําถามใหผูเรียนอธิบายทฤษฎีการบังคับใชกฎหมาย ทฤษฎีการควบคุมทางสังคม ทฤษฎีชุมชนสัมพันธ ทฤษฎีการควบคุมอาชญากรรมโดยสภาพแวดลอม ทฤษฎีตํารวจรับใชชุมชน ทฤษฎีหนา ตา งแตก

๔๘

๔๙ º··Õè ó ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¾àÔ ÈÉ ÇÑμ¶»Ø ÃÐʧ¤ ๑. ผูเรียนเขาใจประเภทของอาชญากรรมพิเศษ อันไดแก อาชญากรรมเศรษฐกิจ อาชญากรรมขามชาติ อาชญากรรมคอมพวิ เตอร และอาชญากรรมการคา มนุษย ๒. ผูเรียนสามารถอธิบายประเภทของอาชญากรรมพิเศษ อาชญากรรมเศรษฐกิจ อาชญากรรมขามชาติ อาชญากรรมคอมพิวเตอร และอาชญากรรมการคามนษุ ย º·นาํ สถานการณอาชญากรรมในสังคมปจจุบันไดทวีความรุนแรงและมีความสลับซับซอนของ การกระทาํ ผดิ ขน้ึ เปน ลาํ ดบั โดยเฉพาะอาชญากรรมพเิ ศษ มกี ารเปลยี่ นแปลงวธิ กี ารตา งๆ ไปอยา งมาก มีผลกระทบตอความม่ันคงทางเศรษฐกิจและสังคมท้ังภายในและตางประเทศตามกระแสโลกาภิวัตน ท่ีเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว โดยอาศัยเคร่ืองมือเทคโนโลยีท่ีทันสมัยประกอบกับผูกระทําความผิด ทมี่ คี วามรคู วามสามารถในการอาศยั ชอ งวา งกฎหมายทอ่ี อกมาใชบ งั คบั เพอื่ ลงโทษผกู อ อาชญากรรม พิเศษเหลานี้ไดทันทวงที ทําใหผูกระทําผิดหลุดพนจากการถูกลงโทษตามกฎหมายเปนจํานวนมาก ดวยเหตุนี้ในแตละประเทศ จึงไดหารือรวมกันเพ่ือหามาตรการในการปองกันและปราบปราม อาชญากรรมพิเศษท่ีเกิดข้ึน

๕๐ »ÃÐàÀ·¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¾àÔ ÈÉ อาชญากรรมพเิ ศษสามารถแบงออกเปนประเภทๆ ดงั น้ี ñ. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàÈÃÉ°¡¨Ô อาชญากรรมเศรษฐกจิ คอื อาชญากรรมทเี่ กดิ ผลเสยี หายแกเ ศรษฐกจิ ของปจ เจกชน และประเทศชาติสงั คมสว นรวม ทาํ ลายความเชอื่ ถอื ความมน่ั คงทางเศรษฐกิจ ¢ŒÍáμ¡μÒ‹ §¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàÈÃÉ°¡Ô¨áÅзÑèÇä» ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàÈÃÉ°¡Ô¨ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·èÇÑ ä» ๑. ไมปรากฏเปน รูปธรรม ๑. ปรากฏเปน รปู ธรรม ๒. ไมเพงเล็งเหยอ่ื โดยเฉพาะเจาะจง ๒. เพง เล็งเหยอื่ โดยเฉพาะเจาะจง ๓. ผลกระทบ ไมชัดเจนทันที ๓. ผลกระทบชัดเจนทนั ที ๔. ความเสียหาย *มหาศาล ๔. ความเสียหายนอยกวา ๕. ใชความคนุ เคย ความนุม นวล ๕. ใชความโหดรา ย ทาํ ÃŒÒÂàËÂÍ×è ทาํ ÃŒÒÂàËÂèÍ× »˜ÞËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàÈÃÉ°¡¨Ô ๑. ความผดิ เกี่ยวกบั การปลอมแปลง เชน เงนิ ตรา บัตรเครดติ เงินประกัน ๒. การปน หนุ ๓. ความผดิ เกี่ยวกับภาษีอากร เชน โกงใบกาํ กบั ภาษี สินคา หนีภาษี ๔. ความผดิ เก่ยี วกับธรุ กิจบานจดั สรร เชน การปลอยสนิ เชือ่ ๕. ความผดิ เก่ียวกบั สถาบันการเงิน เชน การปลอยสินเช่ือ ๖. ธุรกจิ Time Sharing เชน ขายตรงแบบลูกโซ M.L.M. ๗. ความผดิ เกย่ี วกบั ทรพั ยส นิ ทางปญ ญา เชน สนิ คา ปลอมแปลง เครอื่ งหมายการคา ๘. การฉอโกงในการซ้อื ขายผลิตผลลวงหนา (Commodity trade) ๙. ความผดิ เกีย่ วกับเงินนอกระบบ เชน แชร ทรัสตเถ่อื น ๑๐. ความผดิ เก่ียวกับการคา เงนิ เถ่ือน (ฟอลเลค็ ) เชน เก็งกําไร เงนิ ตราตางประเทศ + ไทย ๑๑. อาชญากรรมทรพั ยากรและสิ่งแวดลอม เชน ปา ไม สิ่งแวดลอมเปน พษิ ๑๒. การผูกขาดสนิ คา , กักตุนสินคา ๑๓. อาชญากรรมทด่ี าํ เนนิ การในรปู สถาบนั เชน รบั สนิ บน ฉอ โกง ยกั ยอก กระทรวง สาธารณสขุ โกงคา ยากระทรวงเกษตรฯ

๕๑ ๑๔. อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอร เชน โจรกรรมขอ มลู สรา งขอ มลู เทจ็ (วายรา ย ATM) ๑๕. ความผิดเก่ียวกบั การฟอกเงิน ÍÒªÞҡ÷ҧàÈÃÉ°¡¨Ô ๑. มบี คุ ลิกภาพดี ๒. มีสติปญญา ๓. การศกึ ษาและฐานะทางเศรษฐกจิ ดี มอี ทิ ธิพล Í»Ø ÊÃä㹡ÒÃดําà¹¹Ô ¤´Õ ๑. ผูก ระทําผดิ ไมใ ชบ คุ คลคนเดียว ๒. มคี วามสลบั ซับซอน ๓. พสิ จู นความผิด ๔. ความรว มมือของพยานนอ ย เนอ่ื งจากอทิ ธพิ ลของผูกระทําผดิ ๕. อาชญากรไมมหี นาตา ò. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¢ŒÒÁªÒμÔ อาชญากรรมขามชาติ หมายถึง การกระทําความผิดโดยละเมิดกฎหมายอาญา โดยผกู อกระทําขนึ้ ในประเทศหนงึ่ มีผลเสียหายเช่ือมโยงอกี ประเทศหนึง่ »Þ˜ ËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¢ÒŒ ÁªÒμÔ ๑. โสเภณี ๒. ยาเสพตดิ ๓. ลกั ทรพั ย ๔. อาชญากรรมทางคอมพิวเตอร ๕. แรงงานขามชาติ ๖. การฉอโกง เชน ฉอ โกงประกันภัย àËμؼŷäÕè ·ÂÁÕÍÒªÞҡâҌ ÁªÒμÔÁÒ¡ (สาธารณปู โภคพื้นฐานสําหรบั โจรครบครัน) ๑. ยาเสพตดิ หางา ย ๒. อาวุธหางา ย ๓. พาสปอรต วซี าปลอม ๔. กฎหมาย สง เสรมิ การทองเทยี่ ว ๕. ใชเ งนิ ซอ้ื ไดทกุ อยา ง ๖. ศนู ยกลางคมนาคม ๗. ท่พี กั คาครองชพี ไมแพง

๕๒ ó. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¤ÍÁ¾ÔÇàμÍÏ อาชญากรรมคอมพวิ เตอร คอื การกระทําใดๆ เกย่ี วกบั คอมพิวเตอร ทําใหผูอ่ืนเสียหาย ¡Ãкǹ¡ÒÃทํา¼´Ô ๑. ทําใหคอมพิวเตอรท าํ งานผดิ พลาด ๒. การใชค อมพวิ เตอรในการกระทําผดิ ๓. การใชคอมพวิ เตอรห าผลประโยชน ÍÒªÞҡ÷ҧ¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÏ ๑. พวกมือใหม ๒. นกั เจาะขอมูล (Hacker) ๓. อาชญากรในรูปแบบเดิม ใชเทคโนโลยเี ปนเคร่อื งมือ ๔. อาชญากรมืออาชีพ ๕. พวกหัวรุนแรงคลงั่ ลัทธิ »˜ÞËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·Ò§¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÏ ๑. การเปลย่ี นแปลง ตดั ตอ ทําลายขอ มลู เชน เวลาทาํ งาน, บญั ชี ๒. การเจาะระบบ (Hacking) เชน ระเบดิ โทมาฮอค ๑๔๑ Hackers สาธารณปู โภค, War Game สงครามปรมาณู ๓. ไวรัสคอมพิวเตอร เชน Yahoo “Logic Bomb/Warm” Ex. Worm : Stone, Undicd, Michealangallo, ลาวดวงเดือน ๔. การโจรกรรมขอมูล เชน ทางทหาร, การคา , ความลบั ๕. การหลอกเคร่ืองคอมฯ เชน วายราย ATM ๖. การคาขายหลอกลวงโฆษณาเกนิ จรงิ ๗. การละเมดิ สทิ ธสิ ว นบคุ คล สอื่ ลามก,อนาจารเชน ภาพถา ยผหู ญงิ เขา หอ งนาํ้ ,ละเมดิ เดก็ , เช่อื มเวบ็ ไซต ๘. การคา ประเวณี เชน นัดหมายทาง E – mail ๙. การเลน การพนัน ๑๐. การฟอกเงินผานอินเทอรเน็ต ๑๑. การบงการประกอบอาชญากรรม ๑๒. การปลกุ ระดมผา นอนิ เทอรเน็ต เชน การลมลา งรฐั บาล ๑๓. การหม่ินประมาท ๑๔. การสง่ั ฆา คนผานอินเทอรเน็ต ๑๕. ปญหา Y2K เชน ธนาคาร, สถาบนั การเงิน, โรงพยาบาล เครอื่ งชวยหายใจ, ฉดี ยาอตั โนมตั ,ิ ภาษ,ี บตั รประชาชน, โทรศพั ท, หอบงั คบั การบนิ , การปอ งกนั ประเทศ แตป ญ หาสาํ คญั ท่เี กดิ จาก Y2K คือ ปญหาโปรแกรมม่ัว

๕๓ ๑๖. การรบกวนการทํางานคอมพวิ เตอรทง้ั ระบบ เชน สง E-mail ๘,๐๐๐ ฉบบั , โรงพยาบาลกรุง Stockholm »Þ˜ ËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·Ò§¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÏ ๑. การปอ งกนั เสียคาใชจ า ยสูง เชน รว มมอื แจง E-mail ๒. พิสูจนก ระทาํ ผิด (Internet) เชน ทําผิดทอ่ี เมริกาแตผลเกดิ ทไ่ี ทย ปญ หาคือ การพิสจู นก ารกระทําผดิ ๓. รับฟงพยานหลักฐาน ๔. การบังคบั ใชก ฎหมาย : ขา มชาติ ๕. การขาดกฎหมายทเี่ หมาะสม เชน อะไรคอื ทรพั ย, ใครคอื ผปู กปอ ง, ดาํ เนนิ การกบั ใคร ๖. ความไมรเู กย่ี วกับเทคโนโลยใี หมๆ ของเจา หนา ท่ี ๗. การเปลย่ี นแปลงทางเทคโนโลยีสมยั ใหม ๔. อาชญากรรมการคา มนษุ ย การคา มนษุ ย ถอื วา เปน การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนหรอื การไมเ คารพในศกั ดศิ์ รคี วามเปน มนุษยอยางรายแรง ย่ิงนับวันปญหาการคามนุษยย่ิงทวีความรุนแรงและมีความสลับซับซอน มากขึ้น สง ผลกระทบตอ การพฒั นาดานเศรษฐกจิ สังคม การทองเทย่ี วและการลงทนุ จากตางประเทศ รวมถงึ ความสมั พนั ธร ะหวา งประเทศอยา งกวา งขวาง ทาํ ใหห ลายประเทศตระหนกั และใหค วามสาํ คญั กับการแกไขปญหาการคามนุษยมากข้ึนเชนกัน โดยจัดประชุมหาแนวทางแกไขปญหาท้ังในระดับ ประเทศ ระดับทวิภาคี และระดับภูมิภาค สําหรับประเทศไทยไดจัดประชุมหลายคร้ังระหวาง พ.ศ. ๒๕๔๐ จนถึงปจ จุบัน และไดมีการนาํ ผลมาปรับปรุงงานดานการตอ ตานการคามนษุ ยต ามลําดับ ซ่ึงเมื่อวนั ที่ ๑๒ กนั ยายน ๒๕๕๗ พลเอก ประยทุ ธ จนั ทรโ อชา นายกรัฐมนตรี ไดแถลงนโยบายของ คณะรัฐมนตรีตอสภานิติบัญญัติแหงชาติ โดยกําหนดนโยบายใหการคามนุษยเปนปญหาเฉพาะหนา ที่ตองไดรับการปองกันปราบปรามและแกไขอยางจริงจัง จากนั้นเมื่อวันที่ ๓ เมษายน ๒๕๕๘ ณ ตึกสันติไมตรี ทําเนียบรัฐบาล พลเอก ประยุทธ จันทรโอชา นายกรัฐมนตรี เปนประธาน มอบนโยบาย“การปอ งกนั ปราบปรามการคา มนษุ ย” เปน วาระแหง ชาติ โดยมรี ฐั มนตรแี ละผบู รหิ ารระดบั สงู จากทุกหนวยงานที่เก่ียวของเขารวมรับฟง สรุปสาระสําคัญไดวา ตองเรงรัดบูรณาการการทํางาน ของทุกหนวยงานท่ีเก่ียวของ เพ่ือชวยกันสรางความเขาใจใหเกิดขึ้นทั้งในประเทศและตางประเทศ เรง สรา งมมุ มองสงั คมไทยใหต ระหนกั วา การคา มนษุ ยเ ปน ภยั ใกลต วั และเปน การกระทาํ ทผี่ ดิ กฎหมาย ตองเคารพในสิทธิมนุษยชนของเพ่ือนมนุษยด ว ยกนั เรง ปรับปรงุ แกไขกฎหมายตา ง ๆ ทเี่ ปน อุปสรรค เพ่ือใหทุกหนวยงานท่ีเก่ียวของทํางานรวมกันอยางเปนระบบไดอยางแทจริงและกวดขันการบังคับใช กฎหมายอยางจรงิ จงั ไมวาจะเปนสถานทีท่ อ งเท่ียว สถานประกอบการ โรงงาน การประมง พรอมท้ัง ดําเนินการกบั ผูก ระทาํ ความผิดทั้งขาราชการและพลเรือนอยา งเดด็ ขาด

๕๔ ความหมายของการคา มนษุ ย พธิ สี ารเพอื่ ปอ งกนั ปราบปราม และลงโทษการคา มนษุ ย โดยเฉพาะสตรีและเด็ก (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children) แนบทาย อนสุ ญั ญาสหประชาชาตเิ พอ่ื ตอ ตา นอาชญากรรม ขา มชาตทิ จี่ ดั ตง้ั ในลกั ษณะองคก ร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime) ไดนิยามความหมายของการคามนุษยวา “การคามนุษย” หมายถึง การจัดหา การขนสง การสงตอ การจดั ใหอยอู าศัยหรือการรบั ไวซึง่ บคุ คล ดว ยวิธกี ารขเู ขญ็ หรือดว ยการใชก าํ ลัง หรอื ดว ย การบบี บงั คบั ในรปู แบบอน่ื ใด ดว ยการลกั พาตวั ดวยการฉอ โกง ดวยการหลอกลวง ดวยการใชอาํ นาจ โดยมิชอบหรือดวยการใชสถานะความเส่ียงภัยจากการคามนุษยโดยมิชอบ หรือมีการให หรือรับเงิน หรือผลประโยชนเพื่อใหไดมาซ่ึงความยินยอมของบุคคล ผูมีอํานาจ ควบคุมบุคคลอ่ืนเพ่ือความ มุงประสงคใ นการแสวงประโยชน การแสวงประโยชนอยางนอ ยท่ีสดุ ใหร วมถงึ การแสวงหาประโยชน จากการคาประเวณีของบุคคลอ่ืนหรือการแสวงประโยชนทางเพศในรูปแบบอื่น การบังคับใชแรงงาน หรือบริการ การเอาคนลงเปนทาสหรือการกระทําอ่ืนเสมือนการเอาคนลงเปนทาส การทําใหตกอยู ใตบังคับ หรือการตัดอวัยวะออกจากรางกาย (ศูนยตอตานการคามนุษยระหวางประเทศ, ๒๕๕๘) พระราชบัญญัติปองกันและปราบปรามการคามนุษย พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดบัญญัติถึงการกระทําท่ีเปน ความผิดฐานคามนุษยไ วใ นมาตรา ๖ วา “มาตรา ๖ ผูใดเพอ่ื แสวงหาประโยชนโ ดยมิชอบ กระทาํ การ อยา งหนง่ึ อยา งใด ดงั ตอ ไปนี้ (๑) เปน ธรุ ะจดั หา ซอ้ื ขาย จาํ หนา ย พามาจากหรอื สง ไปยงั ทใ่ี ด หนว งเหนยี่ ว กักขัง จัดใหอยูอาศัย หรือรับไวซ่ึงบุคคลใด โดยขมขู ใชกําลังบังคับ ลักพาตัว ฉอฉล หลอกลวง ใชอํานาจโดยมิชอบ หรือโดยใหเงิน หรือผลประโยชนอยางอ่ืนแกผูปกครองหรือผูดูแลบุคคลน้ัน เพ่ือใหผูปกครองหรือผูดูแลใหความยินยอมแกผูกระทําความผิดในการแสวงหาประโยชนจากบุคคล ท่ีตนดแู ล หรอื (๒) เปน ธุระจัดหา ซื้อ ขาย จําหนาย พามาจาก หรอื สงไปยงั ทใี่ ด หนว งเหน่ยี วกกั ขัง จดั ใหอ ยอู าศยั หรอื รบั ไวซ งึ่ เดก็ * ผนู น้ั กระทาํ ความผดิ ฐานคา มนษุ ย” จากลกั ษณะของการกระทาํ ทเี่ ปน ความผดิ ฐานคา มนษุ ยต ามพระราชบญั ญตั ปิ อ งกนั และปราบปรามการคา มนษุ ย พ.ศ.๒๕๕๑ เหน็ ไดว า มีความสอดคลองในลักษณะเดียวกันกับนิยามความหมายตามพิธีสารฯ อันเปนพันธกรณี ระหวางประเทศในดานสิทธิมนุษยชนและหลักมนุษยธรรมที่ประชาคมระหวางประเทศยึดถือ ซึ่งการ กระทาํ ทจี่ ะเปน ความผดิ ฐานคา มนษุ ยต ามบทบญั ญตั ใิ นมาตรา ๖ นนั้ จะตอ งเปน การกระทาํ ทมี่ เี จตนา เพอ่ื แสวงหาประโยชนโ ดยมชิ อบอยา งหนงึ่ อยา งใดดงั ตอ ไปน้ี ๑.การแสวงหาประโยชนจ ากการคา ประเวณี ๒.การผลิตหรือเผยแพรวัตถุหรือสื่อลามก ๓.การแสวงหาประโยชนทางเพศในรูปแบบอื่น ๔.การเอาคนลงเปน ทาส ๕.การเอาคนมาขอทาน * “เด็ก” หมายความวา บคุ คลผมู ีอายตุ า่ํ กวา สบิ แปดป

๕๕ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·ŒÒº· : ๑. ทําแบบทดสอบประเมนิ ผลการเรียนรู ๒. คําถามใหผูเรียนอธิบายประเภทของอาชญากรรมพิเศษ อาชญากรรมเศรษฐกิจ อาชญากรรมขา มชาติ อาชญากรรมคอมพิวเตอร อาชญากรรมการคามนษุ ย

๕๖

๕๗ º··èÕ ô ÊÀÒ¾¡Òó͏ ÒªÞÒ¡ÃÃÁÂ¤Ø ãËÁ‹ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤ ๑. ผูเรียนเขาใจความแตกตางของอาชญากรรมในอดีต ปจจุบัน และแนวโนมของ อาชญากรรมในอนาคต อาชญากรรมยุคใหมทางคอมพิวเตอร คุณสมบัติตํารวจในสถานการณ อาชญากรรมยุคใหม ๒. ผูเรียนสามารถอธิบายใจความแตกตางของอาชญากรรมในอดีต ปจจุบัน และแนวโนมของอาชญากรรมในอนาคต อาชญากรรมยุคใหมทางคอมพิวเตอร คุณสมบัติตํารวจ ในสถานการณอ าชญากรรมยุคใหม º·นาํ อาชญากรรมในปจจุบันมีแนวโนมของความรุนแรงและซับซอนมากขึ้นตามความเจริญ ของเทคโนโลยี และความทนั สมยั ของการสอื่ สารแขนงตา ง ๆ สง่ิ ทจ่ี ะยนื ยนั ไดก ค็ อื สถติ คิ ดอี าชญากรรม ท่ีเพ่ิมข้ึนในแตละป ขาวอาชญากรรมจากสื่อตาง ๆ หนวยงานทางดานกระบวนการยุติธรรม ท่ีตั้งขึ้นมาใหมหรือมีการปรับปรุงระบบการทํางานแบบใหม เพื่อรองรับปญหาอาชญากรรมและ จาํ นวนนกั โทษทเี่ พมิ่ ขนึ้ ในแตล ะป ขอบเขตและปรมิ าณความรา ยแรงของอาชญากรรม เปน เรอ่ื งทอ่ี ยใู น ความสนใจของบุคคลโดยท่ัวไป เพราะขอบเขตของอาชญากรรมเปนตัวบงช้ีถึงความรายแรง ของอาชญากรรมที่สามารถนําไปเปรียบเทียบกับจํานวนอาชญากรรมในอดีตหรือคาดคะเนปญหา อาชญากรรมในอนาคต ÊÇ‹ ¹ÍÒŒ §ÍÔ§ ปญหาอาชญากรรม – gamgoldfish/ปญ หาอาชญากรรม/ ...เพราะขอบเขตของอาชญากรรมเปน ตวั บง ชถี้ งึ ความรา ยแรงของอาชญากรรมทส่ี ามารถนาํ ไปเปรยี บเทยี บกบั จาํ นวน อาชญากรรมในอดีตหรอื คาดคะเนปญหาอาชญากรรมในอนาคต https://gamgoldfish.wordpress.com ๔ กนั ยายน ๒๕๖๐

๕๘ ¤ÇÒÁáμ¡μÒ‹ §¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁã¹Í´μÕ »¨˜ ¨ºØ ¹Ñ áÅÐá¹Çâ¹ÁŒ ¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ã¹Í¹Ò¤μ อาชญากรรมในอดีตโดยสวนใหญจะปรากฏใหเห็นในรูปแบบของอาชญากรรมพ้ืนฐาน (Street Crime) เปน อาชญากรรมทพ่ี บเหน็ โดยทว่ั ไป ไมม คี วามสลบั ซบั ซอ นของรปู แบบอาชญากรรม ผปู ระกอบอาชญากรรมมกั มจี าํ นวนเพยี งคนเดยี ว หรอื แมจ ะมกี ารรวมกลมุ ในการประกอบอาชญากรรม กม็ ีจํานวนไมมากนกั เปนผมู ีการศกึ ษาไมสูงหรือเปน ผูดอยโอกาสในสงั คมเปนสาํ คญั และไมม ีการใช เทคโนโลยีข้ันสูงในการประกอบอาชญากรรม ตัวอยางของอาชญากรรมในอดีต ไดแก การกระทําเกี่ยวกับทรัพยหรือเกี่ยวกับชีวิต รางกายมีลักษณะไมซับซอน เชน ลักทรัพย ชิงทรัพย วิ่งราวทรัพย ปลนทรัพย ตามเคหสถาน หรือสาธารณสถานทั่วๆ ไป หรอื การทํารา ยรา งกาย การฆา การขม ขืน เปน ตน อาชญากรรมในปจจุบันไดเปล่ียนแปลงไป คือ มีความสลับซับซอนของการประกอบ อาชญากรรมมากขน้ึ มลี กั ษณะของอาชญากรรมขน้ั สงู มกี ารรวมกลมุ ในลกั ษณะขององคก รอาชญากรรม หรือเครือขายอาชญากรรมท่ีมีการขามชาติไปกออาชญากรรมมากข้ึน ตลอดจนความรุนแรงและผล กระทบของอาชญากรรมจะมีมากกวาในอดีต นอกจากนี้อาชญากรรมในปจจุบันมีการใชเทคโนโลยี สมัยใหมโดยเฉพาะคอมพิวเตอรในการกระทําผิดมากข้ึน และผูประกอบอาชญากรรมอาจไมใช ผูที่ไมมีการศึกษาสูงหรือผูดอยโอกาสทางสังคมอีกตอไป ในบางครั้งอาจเปนผูที่มีการศึกษา หรือมีโอกาสทางสังคมท่ดี ี แนวโนมของอาชญากรรมในอนาคต อาชญากรรมจะมีลักษณะไรพรมแดนมากข้ึน จะมกี ารประกอบอาชญากรรมในลกั ษณะขา มชาติ จะมกี ารรวมกลมุ เปน เครอื ขา ยอาชญากรรมมากขน้ึ รปู แบบของอาชญากรรมจะมคี วามสลบั ซบั ซอ น มกี ารใชเ ทคโนโลยขี นั้ สงู ในการประกอบอาชญากรรม โดยกอใหเกิดผลกระทบท่ีมีความเช่ือมโยงไปยังประเทศตาง ๆ ทั่วโลก ซึ่งมีความจําเปนตองใช ความรว มมอื กันระหวา งประเทศในการปอ งกันและแกไ ขปญ หาอาชญากรรม ʋǹÍÒŒ §ÍÔ§ ความแตกตางของอาชญากรรมในอดีต ปจ จุบนั และแนวโนม ของอาชญากรรมใน... ความแตกตางของอาชญากรรมในอดีต ปจจุบัน และแนวโนมของอาชญากรรมในอนาคต อาชญากรรมในอดีต โดยสว นใหญจะปรากฏใหเ ห็นในรูปแบบของอาชญากรรมพนื้ ฐาน (Street… www.polsci.chula.ac.th/sumonthip/crime-different.htm ๕ กนั ยายน ๒๕๖๐

๕๙ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÂ¤Ø ãËÁ·‹ Ò§¤ÍÁ¾ÔÇàμÍÏ อาชญากรรมทางคอมพิวเตอร (Cyber-Crime) เปนการกระทําท่ีผิดกฎหมายโดยใช วธิ กี ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สเ พอ่ื โจมตรี ะบบคอมพวิ เตอรแ ละขอ มลู ทอี่ ยบู นระบบดงั กลา ว สว นในมมุ มอง ท่ีกวางข้ึน “อาชญากรรมท่ีเก่ียวเน่ืองกับคอมพิวเตอร” หมายถึง การกระทําที่ผิดกฎหมายใด ๆ ซง่ึ อาศยั หรือมีความเกีย่ วเนอ่ื งกับระบบคอมพิวเตอรหรอื เครือขาย โครงการอาชญากรรมทางคอมพิวเตอรและการโจรกรรมทรัพยสินทางปญญา (Cyber-Crime and Intellectual Property Theft) พยายามที่จะเก็บรวบรวมและเผยแพรขอมูล และคน ควา เกย่ี วกบั อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอรท เ่ี กดิ ขน้ึ บอ ยและสง ผลกระทบโดยตรงตอ ประชาชน และผูบรโิ ภค ๖ ประเภท ไดแก ๑. การเงิน - อาชญากรรมที่ขัดขวางความสามารถขององคกรธุรกิจในการทําธุรกรรม e - commerce หรอื พาณิชยอิเลก็ ทรอนกิ ส ๒. การละเมดิ ลขิ สทิ ธ์ิ - การคดั ลอกผลงานทมี่ ลี ขิ สทิ ธิ์ ในปจ จบุ นั คอมพวิ เตอรส ว นบคุ คล และอนิ เทอรเ นต็ ถกู ใชเ ปน สอ่ื ในการกอ อาชญากรรมแบบเกา โดยการโจรกรรมทางออนไลนห มายรวมถงึ การละเมดิ ลิขสิทธ์ใิ ด ๆ ทเี่ กยี่ วขอ งกบั การใชอินเทอรเนต็ เพ่ือจาํ หนา ยหรือเผยแพรผลงานสรางสรรค ทไ่ี ดรบั การคุมครองลิขสิทธิ์ ๓. การเจาะระบบ - การใหไดมาซ่ึงสิทธิในการเขาถึงระบบคอมพิวเตอรหรือเครือขาย โดยไมไดรับอนุญาต และในบางกรณีอาจหมายถึงการใชสิทธิการเขาถึงนี้โดยไมไดรับอนุญาต นอกจากนกี้ ารเจาะระบบยงั อาจรองรบั อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอรใ นรปู แบบอนื่ ๆ (เชน การปลอมแปลง การกอ การรา ย ฯลฯ) ๔. การกอการรา ยทางคอมพวิ เตอร - ผลสืบเนอ่ื งจากการเจาะระบบ โดยมจี ุดมงุ หมาย เพอ่ื สรา งความหวาดกลวั เชน เดยี วกบั การกอ การรา ยทวั่ ไป โดยการกระทาํ ทเี่ ขา ขา ยการกอ การรา ยทาง อิเลก็ ทรอนกิ ส (e-terrorism) จะเกยี่ วของกับการเจาะระบบคอมพิวเตอรเ พอ่ื กอเหตรุ ุนแรงตอบุคคล หรอื ทรัพยส นิ หรอื อยา งนอ ยกม็ จี ุดมุงหมายเพ่ือสรา งความหวาดกลัว ๕. ภาพอนาจารทางออนไลน - ตามขอกําหนด 18 USC 2252 และ 18 USC 2252A การประมวลผลหรอื การเผยแพรภ าพอนาจารเดก็ ถอื เปน การกระทาํ ทผ่ี ดิ กฎหมาย และตามขอ กาํ หนด 47 USC 223 การเผยแพรภาพลามกอนาจารในรปู แบบใด ๆ แกเยาวชนถอื เปน การกระทาํ ทีข่ ัดตอ กฎหมาย อนิ เทอรเ นต็ เปน เพยี งชอ งทางใหมส าํ หรบั อาชญากรรมแบบเกา อยา งไรกด็ ี ประเดน็ เรอ่ื งวธิ ี ทเ่ี หมาะสมทสี่ ดุ ในการควบคมุ ชอ งทางการสอื่ สารทคี่ รอบคลมุ ทว่ั โลกและเขา ถงึ ทกุ กลมุ อายนุ ไี้ ดก อ ให เกิดการถกเถยี งและการโตแยงอยา งกวา งขวาง

๖๐ ๖. ภายในโรงเรียน - ถึงแมวาอินเทอรเน็ตจะเปนแหลงทรัพยากรสําหรับการศึกษา และสันทนาการ แตเยาวชนจําเปนตองไดรับทราบเก่ียวกับวิธีการใชงานเคร่ืองมืออันทรงพลังน้ี อยา งปลอดภยั และมคี วามรบั ผดิ ชอบ โดยเปา หมายหลกั ของโครงการนค้ี อื เพอื่ กระตนุ ใหเ ดก็ ไดเ รยี นรู เกีย่ วกบั ขอกําหนดทางกฎหมาย สทิ ธขิ องตนเอง และวธิ ที ่ีเหมาะสมในการปอ งกันการใชอินเทอรเ นต็ ในทางทผี่ ดิ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·Ò§¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÃᏠÅÐÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·àèÕ ¡ÂèÕ Ç¡ºÑ â·ÃÈ¾Ñ ·à ¤ÅÍ×è ¹·Õè (Computer Crimes & Mobile Phone Related Crimes) ภารกิจหนาที่ที่สําคัญอยางหน่ึง คือ การสืบสวน สอบสวน รวบรวมพยานหลักฐาน นาํ เสนอขนึ้ สศู าล เพอ่ื ใหศ าลพพิ ากษาลงโทษผกู ระทาํ ความผดิ โดยหากแบง ลกั ษณะของพยานหลกั ฐาน ทส่ี าํ คญั ทจ่ี ะใชใ นการสบื สวนสอบสวนนน้ั สามารถสรปุ ใหเ ขา ใจไดง า ยเปน ๔ ลกั ษณะ คอื พยานหลกั ฐาน ท่ีใชย ืนยนั เหตกุ ารณท ีเ่ กดิ ขึ้น พยานหลกั ฐานท่ใี ชยืนยนั การกระทําความผิด พยานหลักฐานยืนยันตวั ผกู ระทาํ ความผดิ และพยานหลกั ฐานทใ่ี ชย นื ยนั ทอี่ ยขู องเปา หมาย (ในทน่ี ห้ี มายถงึ ทงั้ คน สตั ว สงิ่ ของ หรือขอมลู ตา ง ๆ ที่เปน ประโยชน) ซง่ึ หากตาํ รวจสามารถรวบรวมพยานหลักฐานตาง ๆ ที่กลาวมาได ครบถวนและกระทําอยางนาเชื่อถือ ก็จะทําใหการบังคับใชกฎหมาย และการเอาผูกระทําความผิด มาลงโทษเกิดประสิทธิภาพ และประสทิ ธิผลอยางสงู สุด เม่อื กลาวถอื โทรศพั ทเ คลอื่ นที่ (Mobile Phone) หรอื ทค่ี นุ เคยกันในชอื่ ของ “โทรศัพท มือถือ” ในปจจุบันมีการใชกันอยางแพรหลาย ที่ทุกคนจะตองใหอยูใกลตัวแทบจะตลอดเวลา อีกทั้ง ไดม กี ารพัฒนาขนึ้ อยา งมาก โดยโทรศพั ทเ คลอื่ นท่หี ลาย ๆ รุน ทเ่ี ปน สมารทโฟน (Smart Phone) มีประสิทธิภาพมากกวาคอมพิวเตอรตั้งโตะหรือคอมพิวเตอรโนตบุก จึงถือไดวาโทรศัพทเคล่ือนที่ ในปจจุบันเปนคอมพิวเตอรชนิดหน่ึงไดดวย ดังนั้นเพื่อใหเขาใจบริบทดานอาชญากรรมท่ีเก่ียวของ กับโทรศัพทเคลื่อนที่ท้ังหมด นอกจากท่ีจะตองเขาใจในรายละเอียดที่เกี่ยวกับโทรศัพทเคล่ือนท่ีแลว มีความจําเปนอยางย่ิงท่ีจะตองเขาใจเร่ืองอาชญากรรมทางคอมพิวเตอรและเร่ืองพยานหลักฐาน ทางดิจิทัลเปนพื้นฐานดวย อันเปนพยานหลักฐานสําคัญสวนหนึ่งตามลักษณะพยานหลักฐาน ทีก่ ลา วไวแลว ขางตนทีม่ อี ยเู กอื บทุกคดี ดังนั้น หากตองการทําความเขา ใจคดีอาญาทเ่ี ก่ยี วขอ งกับโทรศัพทเคลอื่ นท่ี และการนาํ พยานหลกั ฐานทเี่ กยี่ วขอ งไปใชใ หเ กดิ ประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ลอยา งสงู สดุ ในคดตี า ง ๆ ทเ่ี กดิ ขนึ้ และ เปน ไปตามกรอบของกฎหมายทถี่ กู ตอ ง ทง้ั ยงั ทาํ ใหพ ยานหลกั ฐานตา ง ๆ ทใี่ ชใ นคดเี กดิ ความนา เชอื่ ถอื ÊÇ‹ ¹ÍŒÒ§ÍÔ§ กลุม พนั ธมติ รธุรกิจซอฟตแวร อาชญากรรมทางคอมพิวเตอรป ระเภทตาง ๆ – Microsoft โครงการอาชญากรรมทางคอมพิวเตอรแ ละการโจรกรรมทรัพยส นิ ทางปญญา (Cyber-Crime and… อนิ เตอรเ นต็ เปน เพยี งชอ งทางใหมส าํ หรบั อาชญากรรม แบบเกา อยา งไรกด็ .ี ..https://www.Microsoft.com/thailand/ piracy/cybercrime.aspx ๖ กันยายน ๒๕๖๐

๖๑ เราควรจะตองทําความเขาใจในเร่ืองตาง ๆ โดยจะไมใชขอมูลในเชิงวิชาการและคําศัพททางเทคนิค มากนัก เพ่อื ใหเกดิ ความงา ยในการทําความเขา ใจ ดังน้ี ๑. ลักษณะของพยานหลักฐานทีส่ ําคญั ในการสบื สวนสอบสวนคดีอาญา ๒. อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอรและกฎหมายที่เก่ยี วขอ ง ๓. การทาํ งานของโทรศัพทเคลื่อนที่ ๔. พยานหลักฐานทางดิจิทัลทส่ี ามารถพบไดในโทรศพั ทเ คลือ่ นที่ ๕. วิธกี ารเกบ็ รวบรวมพยานหลกั ฐานท่ีเปนโทรศพั ทเคลอ่ื นท่ี ñ. Å¡Ñ É³Ð¢Í§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹·Õèสํา¤ÞÑ ã¹¡ÒÃÊº× ÊǹÊͺÊǹ¤´ÍÕ ÒÞÒ เมื่อกลาวถึงการจัดประเภทของพยานหลักฐานที่สําคัญในการสืบสวนสอบสวน คดอี าญานน้ั จะมวี ธิ กี ารแบง ไดใ นหลากหลายลกั ษณะ เพอื่ จะใหส ามารถตอบคาํ ถามไดว า ใคร ทาํ อะไร ทไ่ี หน เมอ่ื ไหร ทาํ ไม อยา งไร (5W1H : Who What Where When Why How) แตเ พื่อใหงาย ในการทําความเขาใจและเปนหลักคิดสําคัญในการรวบรวมพยานหลักฐาน ในกรณีนี้ที่จะตอง รวบรวมพยานหลักฐานเราจะคํานึงถึงพยานหลักฐานในลักษณะใดบาง ซ่ึงในที่นี้ขอแบงลักษณะของ พยานหลักฐานออกเปน ๔ ลักษณะดวยกัน คือ ñ.ñ ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹·èÕ㪌Â×¹ÂѹàËμØ¡Òó·èÕà¡Ô´¢éÖ¹ ในสวนนี้หมายถึงกรณีที่มี การกระทาํ ความผดิ เกดิ ขนึ้ นนั้ จาํ เปน จะตอ งมเี หตกุ ารณต า ง ๆ เขา มาประกอบมากมาย ซง่ึ เหตกุ ารณ เหลาน้ันอาจจะไมใชเหตุการณที่ระบุวา มีการกระทําความผิดเกิดขึ้นแลว หากแตเปนเหตุการณ แวดลอมตาง ๆ ที่แสดงใหเห็นถึงที่มาที่ไป หรือเปนเหตุการณท่ีจะเช่ือมโยงไปยังเหตุการณที่เกิด การกระทาํ ความผดิ ขน้ึ ไดอ ยา งไร ซงึ่ มคี วามจาํ เปน อยา งยง่ิ ในการอธบิ ายการกระทาํ ความผดิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ สง ผลใหพ ยานหลกั ฐานทจ่ี ะใชอ ธบิ ายการเกดิ ขนึ้ ของเหตกุ ารณ เปน พยานหลกั ฐานทส่ี าํ คญั อยา งหนง่ึ และเปนประโยชนอ ยางย่งิ ในทางการสบื สวนสอบสวน ñ.ò ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·ãÕè ªÂŒ ¹× Â¹Ñ ¡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ในสว นนห้ี มายถงึ พยานหลกั ฐาน ท่ีสําคัญที่สามารถแสดงไดวามีการกระทําความผิดเกิดข้ึนจริงและเกิดขึ้นอยางไร โดยสามารถแสดง ใหเหตุรายละเอียดของการกระทําความผิดที่เกิดขึ้นตามองคประกอบที่กฎหมายกําหนด ซึ่งจะตอง รวบรวมใหครบถวนตามองคประกอบความผิดของกฎหมายที่เกี่ยวของ หรืออาจจะกลาวในอีก นยั หนง่ึ คอื เอาองคป ระกอบความผดิ ของกฎหมายเปน ตวั ตงั้ และจะตอ งรวบรวมพยานหลกั ฐานทย่ี นื ยนั หรอื สนบั สนนุ ตามองคประกอบความผิดของกฎหมายนั้น ๆ ñ.ó ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·ãÕè ªÂŒ ¹× Â¹Ñ μÇÑ ¼¡ŒÙ ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ในสว นนห้ี มายถงึ พยานหลกั ฐาน ท่ีสําคัญที่จะใชยืนยันไดวา ใครเปนผูกระทําความผิดหรือกลุมบุคคลใดบางที่เกี่ยวของกับการกระทํา ความผิดทีเ่ กดิ ข้ึน และมีการกระทาํ ความผิดรวมกนั อยางไร

๖๒ ñ.ô ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·ãèÕ ªÂŒ ¹× Â¹Ñ ·ÍÕè ¢‹Ù ͧà»Ò‡ ËÁÒ ในสว นนกี้ ลา วถงึ พยานหลกั ฐาน ทีจ่ ะบง ช้ีไดว า เปา หมายทีเ่ ราใหค วามสนใจ มที ่ีอยอู ยูทีใ่ ด ซีึ่งเปาหมายในท่ีนีไ้ มไ ดหมายความเฉพาะ ทีเ่ ปน ตัวบุคคลเทา น้ัน แตย งั หมายรวมถงึ คน สตั ว สง่ิ ของ หรือขอ มลู ตาง ๆ ทม่ี ีความสําคัญคดดี วย ò. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·Ò§¤ÍÁ¾ÔÇàμÍÏáÅС®ËÁÒ·Õèà¡ÕÂè Ǣ͌ § เมื่อกลาวถึงอาชญากรรมทางคอมพิวเตอรจะพบวามีการใหความหมายและจัดแบง ประเภทในหลากหลายลักษณะ แตในที่นี้ขอใหความหมายและจัดประเภทตามที่มาที่ไปของ พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั คอมพวิ เตอร พ.ศ.๒๕๕๐ ซง่ึ เปน กฎหมายหลกั สาํ คญั ในการ บงั คบั ใชก บั อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอร รวมถงึ การแกไ ขเพมิ่ เตมิ ตาม พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกี่ยวกบั คอมพวิ เตอร (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ.๒๕๖๐ พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั คอมพวิ เตอร พ.ศ.๒๕๕๐ มที ม่ี าสาํ คญั จาก อนุสัญญาดานอาชญากรรมทางไซเบอรที่สหภาพยุโรปและประเทศเครือขายไดจัดประชุมและจัดทํา เปนอนุสญั ญาข้นึ เม่อื วนั ท่ี ๒๓ พฤศจกิ ายน ๒๕๔๔ ท่เี มอื งบูดาเปส ประเทศฮงั การี หรอื ทเ่ี รารูจัก กันในนาม “Budapest Convention on Cybercrime” โดยเน้ือหาสําคัญท่ีจะกลาวถึงคือลักษณะ ความผิดท่ีจัดเปนอาชญากรรมทางคอมพิวเตอร ที่เปนแนวคิดในการจัดทํากฎหมายฉบับดังกลาว รวมท้ังเปนแนวคิดสําคัญในการจัดตั้งหนวยงานที่มีความรับผิดชอบหลักในดานนี้ คือ กองบังคับการ ปราบปรามการกระทําความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.) เนอ้ื หาตาม Budapest Convention on Cybercrime มกี ารจดั แบง ประเภทอาชญากรรม ทางคอมพวิ เตอรแ ละเกยี่ วพนั กบั พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั คอมพวิ เตอร พ.ศ.๒๕๕๐ และท่แี กไ ขเพมิ่ เตมิ พ.ศ.๒๕๖๐ ดังนี้ Title 1 - Offences against the confidentiality, integrity and availability of computer data and systems เปน ลักษณะความผดิ ตอ การกระทําโดยตรงตอ ระบบคอมพวิ เตอร กลา วคอื ในการจดั ทาํ ระบบคอมพวิ เตอรน น้ั จะตอ งคาํ นงึ ถงึ องคป ระกอบหลกั ๓ องคป ระกอบดว ยกนั คือ การรักษาความลบั ของระบบและขอมลู (Confidentiality), การรกั ษาความถกู ตอง ครบถวนของ ขอมูล (Integrity) และการรกั ษาความสามารถในการทาํ งานของระบบ (Availability) ซ่งึ หากการ กระทาํ ใดทล่ี ะเมดิ ตอ ๓ องคป ระกอบนี้ เราถอื วา เปน อาชญากรรมทางคอมพวิ เตอร หรอื เรยี กวา “ระบบ คอมพิวเตอรต กเปนเปา หมายในการกระทําความผิด (Computer as Target) โดยตาม พ.ร.บ.วาดว ย การกระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั คอมพิวเตอรฯ ไดบญั ญตั ิไวในรายละเอียดโดยสรปุ ดังน้ี ñ. ¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´ã¹ÅѡɳТͧ¡ÒÃà¨ÒÐÃкºËÃ×Í¢ŒÍÁÙŤÍÁ¾ÔÇàμÍÏ (Hacking, Cracking) - มาตรา ๕ เขาถึงระบบคอมพิวเตอรโดยมิชอบ โดยมีเง่ือนไขคือ ระบบ คอมพิวเตอรนั้นจะตองมีมาตรการในการปองกันการเขาถึงดวย เชน อาจจะปองกันไวดวยการใช ช่อื ผูใช (Login) และรหัสผาน (Password)

๖๓ - มาตรา ๖ ลวงรูมาตรการการปองกนั ตามมาตรา ๕ แลวนาํ ไปเปด เผย - มาตรา ๗ เขาถึงขอมูลคอมพิวเตอรโดยมิชอบ โดยมีเงื่อนไขคือ ระบบ คอมพวิ เตอรน ้ันจะตองมมี าตรการในการปองกนั การเขาถึงดว ย ò. ¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´ã¹ÅѡɳТͧ¡Òô¡Ñ ÃºÑ ¢ÍŒ ÁÙŤÍÁ¾ÔÇàμÍÏ (Sniffing) - มาตรา ๘ การดักรับขอมูลคอมพิวเตอรโดยมิชอบ โดยมีเง่ือนไขคือ ตอ งกระทาํ ดว ยวธิ กี ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส และขอ มลู คอมพวิ เตอรน นั้ อยรู ะหวา งการสง ในระบบคอมพวิ เตอร โดยขอ มูลคอมพิวเตอรน ัน้ มไิ ดม ไี วเพอ่ื ประโยชนสาธารณะหรือเพือ่ ใหบ ุคคลท่วั ไปใชประโยชนได ó. ¡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ã¹Å¡Ñ ɳРá¡äŒ ¢ à»ÅÂÕè ¹á»Å§ ทาํ ãËàŒ ÊÂÕ ËÒ ËÃÍ× ทาํ ÅÒ «§Öè ¢ÍŒ ÁÅÙ ¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÏ (Data didling, Logic bomb, Cyber war) - มาตรา ๙ การทําใหเสียหาย ทําลาย แกไข เปลี่ยนแปลง หรอื เพม่ิ เติม ไมว า ทงั้ หมดหรอื บางสว นซ่งึ ขอมูลคอมพวิ เตอรโ ดยมิชอบ โดยมีเหตเุ พม่ิ โทษ คือ กอ ใหเกดิ ความเสยี หาย แกป ระชาชน, เสยี หายตอ ขอ มลู คอมพิวเตอร หรือระบบคอมพิวเตอรทเ่ี กี่ยวกับการรักษาความม่ันคง ปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศ หรือ การบริการสาธารณะ หรือเปนการกระทําตอขอมูลคอมพิวเตอรหรือระบบคอมพิวเตอรที่มีไว เพื่อประโยชนสาธารณะ และทาํ ใหผูอ่นื ถงึ แกค วามตาย (มาตรา ๑๒) ô. ¡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ã¹Å¡Ñ ɳТ´Ñ ¢ÇÒ§ËÃÍ× Ãº¡Ç¹¡ÒÃทาํ §Ò¹¢Í§Ãкº¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÏ (DoS, DDoS, Spamming) - มาตรา ๑๐ การระงับ ชะลอ ขัดขวาง หรือรบกวนการทํางานของระบบ คอมพวิ เตอรโดยมิชอบจนทาํ ใหระบบคอมพวิ เตอรน ั้นไมส ามารถทํางานเปนปกติได - มาตรา ๑๑ การสงขอ มลู คอมพวิ เตอรหรือจดหมายอเิ ลก็ ทรอนกิ สโดยปกปด หรอื ปลอมแปลงแหลง ทม่ี าของการสง ขอ มลู อนั เปน การรบกวนการใชร ะบบคอมพวิ เตอรข องบคุ คลอนื่ โดยปกติสขุ õ. ¡ÒÃà¼Âá¾Ã‹ËÃÍ× จํา˹ҋ Âà¤ÃÍè× §ÁÍ× ·èÕ㪌´íÒà¹¹Ô μÒÁ¢ÍŒ ñ - ô - มาตรา ๑๓ จาํ หนา ยหรือเผยแพรช ุดคําสงั่ ทจี่ ดั ทาํ ขึน้ โดยเฉพาะเพอ่ื นําไปใช เปน เครื่องมือในการกระทาํ ความผิดตามมาตรา ๕ - ๑๑ Title 2 - Computer-related offences เปน ลกั ษณะของใชร ะบบคอมพวิ เตอรเ ปน เครอ่ื งมอื ในการกระทาํ ความผดิ หรอื เรยี กวา “Computer as Tools” และ Title 3 - Content-related offences เปน ลกั ษณะของการใชร ะบบคอมพวิ เตอรใ นการสรา งเนอื้ หาทไ่ี มเ หมาะสมในลกั ษณะตา ง ๆ หรือเรียกวา “Bad Contents” โดยท้ัง ๒ สวนนีไ้ ดถูกบัญญัติไววา - มาตรา ๑๔ (๑) - (๓) เปนกรณที นี่ าํ เขา ขอมลู อันเปน เท็จทจี่ ะสรา งความเสยี หายให กบั ผูอน่ื ประชาชนท่วั ไป หรือความมน่ั คงของชาติ โดยตามเจตนารมณข องกฎหมายไมไดหมายความ รวมถึงการหมิ่นประมาทกันทางส่ือออนไลนตาง ๆ ซึ่งไดทําใหมีความชัดเจนข้ึนในการแกไขเพ่ิมเติม ในป พ.ศ.๒๕๖๐ ที่ระบอุ ยางชัดเจนวาการหมิน่ ประมาทไมเปนความผิดตาม

๖๔ - มาตรา ๑๔ (๔) เปนกรณีความผิดในลักษณะเผยแพรส่ือลามกอนาจารท่ีทําให ประชาชนอาจเขาถึงได โดยตอมาไดมีการแกไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๗ เพ่ิมเติมมาตรา ๒๘๗/๑ ท่ีระบุใหการครอบครองสื่อลามกอนาจารเด็กเปนความผิดดวย และหากมี การสง ตอ สอื่ ลามกอนาจารเดก็ กม็ โี ทษเพม่ิ ขน้ึ สว นในมาตรา ๒๘๗/๒ จะเปน กรณเี พอื่ การคา หรอื ทาํ ใหเ กดิ การแพรห ลายซึ่งสื่อลามกอนาจารเดก็ กจ็ ะมีโทษเพิ่มขึ้นอกี เปน ลาํ ดบั - มาตรา ๑๔ (๕) เปนการกระทําความผิดในลักษณะการนําขอมูลท่ีรูอยูแลววา เปนความผดิ ตามมาตรา ๑๔ (๑) - (๕) ไปเผยแพรตอ - มาตรา ๑๖ เปนการกระทําความผิดในลักษณะเผยแพรภาพตัดตอท่ีจะเกิด ความเสียหายใหกบั บคุ คลตา ง ๆ จากเนื้อหาท่ีกลาวไวขางตนโดยสรุปจะเห็นไดวา ลักษณะของอาชญากรรมทาง คอมพวิ เตอรจ ะมอี ยู ๒ ประเภทดว ยกนั คอื ระบบคอมพวิ เตอรต กเปน เปา หมายในการกระทาํ ความผดิ และการใชร ะบบคอมพวิ เตอรเ ปน เครอื่ งมอื ในการกระทาํ ความผดิ แตด ว ยความกา วหนา ทางเทคโนโลยี โดยเฉพาะเทคโนโลยีโทรศัพทเคลื่อนท่ีสงผลใหมีการใชกันอยางแพรหลายและกวางขวาง ซ่ึงแทบ จะถอื ไดว า เปน ปจ จยั ที่ ๕ ในการดาํ รงชวี ติ ของคนในปจ จบุ นั จงึ สามารถทจ่ี ะสรปุ ประเภทของอาชญากรรม ทเ่ี ก่ยี วขอ งกบั ระบบคอมพิวเตอรแ ละโทรศพั ทเคล่ือนทไ่ี ด ดงั น้ี ñ. Ãкº¤ÍÁ¾ÔÇàμÍÏËÃ×Íâ·ÃÈѾ·à¤Å×è͹·èÕμ¡à»š¹à»‡ÒËÁÒ¢ͧÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ เชน Hacking, Email Scam, ขโมย, แกไข, เปลี่ยนแปลงขอ มูล, โจมตี และทําลายระบบ ò. ãªÃŒ кº¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÃˏ ÃÍ× â·ÃÈ¾Ñ ·à ¤ÅÍè× ¹·àÕè »¹š à¤ÃÍ×è §ÁÍ× ã¹¡ÒáÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô เชน Romance Scam, หลอกขายของ, ขายของผิดกฎหมาย, การเผยแพรสื่อลามกอนาจาร และการพนนั ออกไลน ó. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·àèÕ ¡ÂèÕ Çà¹Íè× §¡ºÑ Ãкº¤ÍÁ¾ÇÔ àμÍÃᏠÅÐâ·ÃÈ¾Ñ ·à ¤ÅÍè× ¹·Õè กลา วคอื อาชญากรรมท่ัวไปที่มีอุปกรณหรือระบบคอมพิวเตอรหรือโทรศัพทเคลื่อนที่เขาไปเกี่ยวของดวย เชน ใชคอมพิวเตอรในการติดตอสื่อสารระหวางกัน หรือมีขอมูลที่อยูในอุปกรณ หรือระบบคอมพิวเตอร หรือโทรศพั ทเ คลอ่ื นทที่ เี่ ปน ประโยชนในทางคดี ซึ่งจะมีเนือ้ หาในสว นถดั ไป ó. ¡ÒÃทํา§Ò¹¢Í§â·ÃÈѾ·à¤Å×è͹·Õè โทรศพั ทเ คลอื่ นทใ่ี นปจ จบุ นั จะสามารถพบเหน็ ไดใ น ๒ รปู แบบดว ยกนั คอื โทรศพั ท เคลอื่ นทที่ ี่เนน โทรเขาโทรออกเปน หลกั เพยี งอยา งเดยี ว (Feature Phone) และโทรศัพทเ คลอ่ื นทท่ี ่มี ี ความสามารถเหนอื คอมพวิ เตอร ซึง่ สามารถตดิ ตง้ั โปรแกรมเสรมิ การทาํ งานในรูปแบบตาง ๆ ไดด วย (Smart Phone) ซึง่ โดยสรปุ แลวระบบท่ีใชในโทรศพั ทเ คล่ือนท่มี ี ๒ ระบบดว ยกัน คือ ñ. ÃкºÍ¹ÒÅçÍ¡ (Analog) เปนระบบการโทรเขา - โทรออกทั่วไปผานทาง เครอื ขายโทรศัพทเ คล่ือนที่ ซง่ึ จะมลี กั ษณะการทาํ งานโดยการรบั สงขอมลู ผา นทางคลื่นวทิ ยคุ ลา ย ๆ

๖๕ กับวิทยุสื่อสารท่ีตํารวจใชงานกัน และจําเปนจะตองมีเสาวิทยุเปนสวนท่ีทวนหรือขยายสัญญาณ ใหสามารถส่ือสารไดไกลมากยิ่งขึ้น เพียงแตจะแตกตางกันในเรื่องของความถี่ของคล่ืนวิทยุที่ใชกับ รปู แบบการบรหิ ารจดั การ ò. Ãкº´¨Ô ·Ô ÅÑ (Digital) เปน ระบบทที่ าํ งานเหมอื นคอมพวิ เตอรท ม่ี รี ะบบปฏบิ ตั กิ าร ของเคร่ืองที่สามารถติดต้ังโปรแกรมเสริมการทํางาน (Apps) และสามารถติดตอผานทางระบบ อนิ เทอรเ นต็ ได โดยจะใชก บั รบั สง สญั ญาณดว ยคลนื่ วทิ ยเุ หมอื นระบบอนาลอ็ กทกุ ประการ ตา งกนั เพยี ง ในการรับสงขอมูลไดจะมีอุปกรณชวยในการแบงไปมาระหวางระบบอนาล็อก (สัญญาณวิทยุทั่วไป) ใหเปนขอมูลดจิ ิทลั (รูปแบบขอ มูลของคอมพวิ เตอรท ัว่ ไป) รูปแบบการตดิ ตอ สื่อสารของระบบโทรศพั ทเ คลื่อนท่ี ¢ŒÍÁÅÙ ËÃ×Íคาํ ÈѾ·· ҧ෤¹¤Ô ·èÕ¤ÇÃÃÙàŒ ¡èÂÕ Ç¡ºÑ â·ÃÈѾ·à¤Å×Íè ¹·èÕ ñ. ËÁÒÂàÅ¢ IMEI (International Mobile Equipment Identity) เปรยี บเสมอื นเปน หมายเลขบตั รประชาชนของโทรศพั ทร นุ นนั้ ๆ ทแี่ สดงหรอื บง บอกตวั ตนของตวั เครอื่ ง เปน การเฉพาะไมซ้ํากัน (กด *#06# เพ่อื ตรวจสอบหมายเลข IMEI) และเมอ่ื ไดหมายเลข IMEI ของ เครื่องโทรศัพทเคลื่อนที่มาสามารถตรวจสอบย่ีหอและรุนไดที่ http://www.imei.info โดยจะมีเลข ตวั เลข ๑๕ หลัก แบง เปน ๔ กลุม ดังน้ี - เลข ๖ ตวั แรก จะอยใู นกลมุ TAC (Type Approval Code) โดยจะบง บอกถงึ รหสั ของประเทศนั้น ๆ ซงึ่ จะดไู ดจากเลข ๒ ตัวแรกจากใน ๖ ตวั แรก - เลขลําดับท่ี ๗ และ ๘ จะอยูในกลุม FAC (Final Assembly Code) จะบง บอกถงึ แหลง ผลิตหรอื โรงงานท่ีผลิตข้นึ มา - เลขลําดบั ที่ ๙ ถึง ๑๔ จะอยใู นกลุม SNR (Serial Number) จะเปนรหัส ซเี รยี ล หรอื หมายเลขประจําของตวั เครอื่ งนนั้ - เลขลําดับท่ี ๑๕ จะอยใู นกลุม SP (Spare) จะเปน เลขสํารองหลักสุดทา ย ò. ËÁÒÂàÅ¢ IMSI (International Mobile Subscriber Identity) ทจ่ี ะไมซ า้ํ กนั เลยทวั่ ทง้ั โลก และผใู หบ รกิ ารเครอื ขา ยโทรศพั ทจ ะนาํ หมายเลข IMSI นไี้ ปผกู กบั หมายเลขโทรศพั ท โดยขอ มลู จะถูกเกบ็ ที่ HLR (Home Location Register) ของผใู ชบริการเองโดยทัว่ ไปซมิ การด จะมี

๖๖ ระบบปองกันการถูกสําเนา เนื่องจากซิมการดนอกจากจะใชในการติดตอและใชในการระบุตัวตน กบั ผใู หบ รกิ ารเครือขายแลวนนั้ ยงั มกี ารเก็บขอมูลตาง ๆ ท่ีสําคญั ๆ เชน ขอมูลสว นตวั ของผใู ชงาน ยา นความถใ่ี ชงาน รหสั PIN (Personal Identification Number) และ PUK (PIN Unlock Key) โดยรหสั ท่ีใชในการปองกนั สําเนาดงั กลา ว เรียกวา คา Ki ซึ่งปกติแลว ไมส ามารถเขาถงึ คาน้ีได ó. MCC (Mobile Country Code) เปนตวั เลข ๓ หลกั ทใี่ ชบงบอกรหัสของ ประเทศ ซึ่งประเทศไทยคือ ๕๒๐ และ MNC (Mobile Network Code) เปนตัวเลข ๒ หลัก ใชบอกผูใหบริการเครือขายโทรศัพทเคลื่อนที่เปนเจาของซิมการด (ดูรายละเอียดเพิ่มเติมไดที่ https://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_country_code) Thailand - TH [edit] MCC MNC Brand Operator Status Bands (MHz) References and notes 520 00 TrueMove H & my by CAT Telecom Operational UMTS 850 Former Hutch Thailand; inbound roaming for CAT TrueMove H[135] 520 01 AIS Advanced Info Service Not operational GSM 900 / UMTS 900 UMTS 900 shut down in 2013;[135][273] GSM 900 shut down in February 2016[274] 520 02 CAT CDMA CAT Telecom Not operational CDMA 800 Network shut down in April 2013;[275][276] frequency re-farmed for UMTS 850 network 520-00 520 03 AIS Advanced Wireless Network Company Ltd. Operational UMTS 2100 / LTE 900 / LTE 1800 / LTE 2100 [275][4] 520 04 TrueMove H Real Future Company Ltd. Operational UMTS 2100 / LTE 900 / LTE 1800 / LTE 2100 UMTS roaming with network 520-00[275] [277][278] 520 05 dtac TriNet DTAC Network Company Ltd. Operational UMTS 850 / UMTS 2100 / LTE 1800 / LTE 2100 GSM roaming with network 520-18[275][279] 520 15 TOT 3G 520 18 dtac TOT Public Company Limited Operational UMTS 2100 Former Thaimobile 1900, ACT Mobile[135][275] 520 20 ACeS Total Access Communications Public Operational GSM 1800 GSM 1800 to shut down in 2018[275][274] Company Ltd. Satellite [275] ACeS Unknown 520 23 AIS GSM 1800 Digital Phone Company Ltd. Not operational GSM 1800 Owned by AIS; network shut down in January 2016[275][274] 520 25 WE PCT True Corporation Not operational PHS 1900 In Bangkok area 520 47 Telephone Organization of Thailand (TOT) Unknown Unknown [275] 520 99 TrueMove True Corporation Not operational GSM 1800 Network shut down in January 2016[275][274] ô. LAC (Location Area Code) รหัสตําแหนงพื้นท่ีที่อยูที่ใชคนหาวา เครือ่ งโทรศพั ทเ คร่อื งน้ันอยูใ นเขตพนื้ ทบ่ี ริเวณใด CID (Cell ID) รหสั ของ cell หรือชว งครอบคลุม ของสถานสี ง (เสาสญั ญาณ) ทส่ี ามารถรบั สญั ญาณจากโทรศพั ทเ ครอื่ งนน้ั ๆ ได โดยคา ตวั เลขทง้ั ๒ สว น สามารถใชในการอางอิงท่ีอยูของโทรศัพทเคล่ือนที่ได ซึ่งอาจทําความเขาใชการทํางานในการอางอิง ทอี่ ยจู ากภาพดา นลา งทแ่ี สดงใหเ หน็ ถงึ การตดิ ตอ กนั ระหวา งเครอื่ งโทรศพั ท ๒ เครอ่ื ง (อา งองิ https:// www.slideshare.net/riswan78/introducing-to-location-area-code-cell-id)

๖๗ นอกจากขอมูลขางตนแลว สิ่งที่จําเปนตองทราบเกี่ยวกับโทรศัพทเคล่ือนท่ีอีก คือ ทอี่ ยขู องขอ มลู ของโทรศพั ทเ คลอ่ื นทที่ เี่ ราสามารถนาํ มาใชป ระโยชนใ นเชงิ สบื สวนสอบสวนได โดยในทนี่ ี้ ไดแบงท่ีอยขู องขอ มลู โทรศพั ทเ คลอ่ื นท่ไี ดเปน ๒ สวน คือ ñ. ¢ÍŒ ÁÙÅ·èÍÕ ÂÙ·‹ Õ¼è Œã٠˺Œ ÃÔ¡ÒÃâ·ÃÈ¾Ñ · ซ่งึ จะแบงเปน ๒ ลักษณะ ไดแก ๑.๑ ขอมูลการโทรเขาโทรออกในระบบอนาล็อก จะประกอบไปดวยขอมูล ทสี่ าํ คญั คอื วนั ท,่ี เวลา, เบอรต น ทาง, เบอรป ลายทาง, ระยะเวลาการโทร, หมายเลข IMEI, หมายเลข IMSI, LAC, Cell ID และทต่ี ง้ั ของเสาสัญญาณโทรศพั ท ๑.๒ ขอมลู การใชง านระบบอินเทอรเ นต็ ในระบบดจิ ิทลั หรอื ทเี่ รยี กวา “ขอ มูล จราจรทางคอมพิวเตอร” หมายความวา ขอมูลเก่ียวกับการติดตอสื่อสารของระบบคอมพิวเตอร ซงึ่ แสดงถึงแหลง กําเนดิ ตน ทาง ปลายทาง เสนทาง เวลา วันท่ี ปริมาณ ระยะเวลา ชนิดของบรกิ าร หรืออื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับการติดตอสื่อสารของระบบคอมพิวเตอร (ในท่ีนี้ตนทางและปลายทาง มกั จะหมายถึงหมายเลขไอพี (IP Address) ò. ¢ŒÍÁÙÅ·èÕÍÂÙ‹ã¹à¤Ãè×ͧâ·ÃÈѾ·à¤Åè×͹·èÕ ซ่ึงมีท้ังขอมูลการใชงานระบบตาง ๆ ขอ มลู การติดตอส่อื สาร และขอ มลู ทเี่ ปน รูปภาพ เสยี ง วดิ ีโอ หรอื เอกสารตา ง ๆ ท่สี ามารถนําไปใช ประโยชนใ นทางคดีได

๖๘ ในสวนของโทรศัพทเคลื่อนที่แบบสมารทโฟนนั้น สวนหลักท่ีทําใหเครื่องโทรศัพท สามารถใชง านไดอ ยา งสะดวกสบายและสามารถทาํ งานไดห ลากหลาย จะตอ งมโี ปรแกรมประเภทหนง่ึ เขามาชวยเปนพื้นฐานสําคัญ ซ่ึงเราจะรจู กั กันในชอ่ื ของ “โปรแกรมปฏิบตั ิการ (Operating Systems : OS) ซงึ่ มอี ยูหลากหลายมาก แตส าํ คญั ๆ และตอ งใหความสนใจเปนพิเศษ คอื โปรแกรม iOS ของ บรษิ ทั Apple, โปรแกรม Android ของบรษิ ทั Google และโปรแกรม Windows ของบรษิ ทั Microsoft ซงึ่ ความแตกตา งกนั ของแตล ะโปรแกรมอยทู ห่ี นา ตาโปรแกรม รปู แบบการใชง าน ระบบการจดั การไฟล ภายในเครื่อง และวธิ กี ารจดั การดา นความปลอดภัย ô. ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·Ò§´¨Ô ·Ô ÑÅ·ÕèÊÒÁÒö¾ºä´ãŒ ¹â·ÃÈѾ·à¤ÅÍè× ¹·èÕ เน่ืองจากในปจจุบันคนสวนใหญใชโทรศัพทเคล่ือนที่ในการอํานวยความสะดวก และการติดตอส่ือสารกันอยางแพรหลาย และแทบจะไมหางจากโทรศัพทเคล่ือนท่ีเลย ดังนั้นขอมูล ตาง ๆ ที่อยูในโทรศัพทเคลื่อนท่ีจึงเปรียบเสมือน “¢ŒÍÁÙÅ·ÕèáÊ´§¾ÄμÔ¡ÃÃÁ¡ÒÃ㪌ªÕÇÔμ»ÃÐจําÇѹ áÅоÄμ¡Ô ÃÃÁ¡ÒÃãªâŒ ·ÃÈѾ·à¤ÅÍè× ¹·èÕ” ของเจา ของเลยก็วา ได ซงึ่ หากสามารถทําความเขาใจขอ มลู แตละประเภทได กส็ ามารถทีจ่ ะนาํ ขอ มลู เหลานน้ั ไปใชใ นทางคดีไดอยางมีประสิทธภิ าพ โดยในสว นนี้ จะยกตัวอยา งขอมลู สําคญั ๆ ทจี่ ะสามารถพบได ดงั นี้ ñ. ¢ÍŒ ÁÙÅ·àèÕ ¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§¡ºÑ â·ÃÈ¾Ñ ·à ¤ÅÍ×è ¹·Õè (Information about device) ไมว า จะเปน ขอ มลู ยหี่ อ รนุ หมายเลข IMEI หมายเลข IMSI ระบบปฏบิ ตั กิ ารทใ่ี ช สเปกของเครอ่ื งโทรศพั ท เคล่อื นที่ ขอ มูลสํารองของการพิมพ (Keyboard Cache) ฯลฯ ò. ¢ŒÍÁÙÅ¡ÒÃ㪌§Ò¹â·ÃÈѾ·à¤Åè×͹·èÕ (Event Log) ซ่ึงจะบอกวาโทรศัพท เคร่ืองน้ันไดใชงานเครื่องคอมพิวเตอรเมื่อไหร อยางไรบาง โดยเฉพาะอยางยิ่งเขาการเขาถึงเคร่ือง และการเปด โปรแกรมตา ง ๆ ขนึ้ มาใชงาน ó. ¢ŒÍÁÙÅ¡ÒÃ㪌§Ò¹´ŒÒ¹à¤Ã×Í¢‹Ò (Network Information) ซึ่งจะบอกวา โทรศพั ทเคล่ือนทีเ่ ครือ่ งน้ใี ชเขาไปใชง านเครอื ขา ยอะไรบาง เชน เคยใชเครอื ขา ยอะไรบา ง หรือเคยใช Wifi ทีไ่ หนบาง เปน ตน ô. ¢ÍŒ ÁÅÙ ¡ÒÃμ´Ô μ§Ñé â»Ãá¡ÃÁ (Installed Apps) โดยขอ มลู สว นนเี้ ปน ขอ มลู สาํ คญั ทแ่ี สดงใหเราเหน็ วาเจาของเครื่องไดใชง านเคร่ืองอยา งไรบาง เพราะแอปพลเิ คชันแตละแอปพลิเคชนั จะมลี กั ษณะการทาํ งานเฉพาะตวั การทเ่ี ราทราบวา มแี อปพลเิ คชนั ใดตดิ ตง้ั อยบู า งจะทาํ ใหเ ราทราบวา มขี อ มลู อะไรทเี่ ราจะตอ งใหค วามสนใจ ซง่ึ อาจถอื เปน จดุ เรมิ่ ตน สาํ คญั ในการดขู อ มลู ในเครอื่ งโทรศพั ท เคลอ่ื นท่ี õ. ¢ŒÍÁÙÅ·Ò§ºÑÞªÕÍ͹äŹÊ‹Ç¹μÑÇμ‹Ò§ æ (Account Information) ในที่นี้ หมายถึง บัญชีออนไลนที่ใชผานแอปพลิเคชันตาง ๆ ภายในเครื่อง เชน บัญชีอีเมล บัญชีเฟซบุก หรอื บญั ชแี อปเปลไอดี เปนตน

๖๙ ö. ¢ÍŒ ÁÅÙ μ´Ô μÍ‹ (Contact) เปน ขอ มลู ทรี่ ะบชุ อื่ หมายเลขโทรศพั ท หรอื ขอ มลู อน่ื ๆ ที่สาํ คัญของบุคคลที่เจา ของเครื่องโทรศัพทต ิดตอ ดว ย ÷. ¢ÍŒ ÁÅÙ ¡ÒÃâ·ÃÈ¾Ñ ·μ ´Ô μÍ‹ (Calls) เปน ขอ มลู ทแี่ สดงใหเ หน็ การโทรเขา โทรออก หรือเบอรท ่ีไมไดรบั สายของผใู ชงานเคร่ืองโทรศัพท ø. ¢ÍŒ ÁÙÅ¢ŒÍ¤ÇÒÁʹéÑ (SMS) áÅТŒÍÁÙÅ¢ŒÍ¤ÇÒÁÊèÍ× ¼ÊÁ (MMS) ù. ¢ŒÍÁÙÅ¡Òþٴ¤Ø (Chat) เปนขอมูลการพูดคุยติดตอส่ือสารของผูใชเครื่อง โทรศัพทใ นแอปพลเิ คชันตา ง ๆ เชน Line, WeChat, iMassenger ฯลฯ ñð. ¢ŒÍÁÙÅà¡ÕèÂǡѺʶҹ·ÕèÍÂÙ‹ (Location) ที่เปนขอมูลทั้งในแบบของพิกัดทาง ภมู ิศาสตร, ขอมูลการคนหาขอมลู แผนท่ี หรือบางครั้งอาจพบขอมูล LAC Cell ID ดว ย ññ. ¢ÍŒ ÁÅÙ ¡ÒÃ㪧Œ Ò¹Í¹Ô à·ÍÃà ¹μç (Internet Log) เปน ขอ มลู การเขา ดเู วบ็ ไซตต า ง ๆ, การคนหาขอมูลในอินเทอรเน็ต หรือแมกระทั่งขอมูลที่กรอกลงในแบบฟอรมออนไลนตาง ๆ ท่รี ะบบบันทกึ ไว ñò.¢ŒÍÁÙÅ·Õàè »¹š ä¿Åμ‹Ò§ æ ทจ่ี ะประกอบไปดวย ไฟลร ูปภาพ เสยี ง วิดโี อ เอกสาร ฐานขอมลู หรือไฟลอน่ื ๆ ท่ีมีอยูในเครื่องโทรศัพทเคลอื่ นที่ การที่จะไดมาซึ่งขอมูลที่กลาวมาแลวขางตนน้ัน จําเปนจะตองใชโปรแกรมพิเศษ ในการดึงขอมูลเหลาน้ันออกมา โดยโปรแกรมที่นิยมใชในเชิงการตรวจพิสูจนหลักฐานมีอยู หลายโปรแกรม เชน XRY, Cellebrite, Oxigen, Mobile Edit ฯลฯ ซงึ่ หากทาํ ความเขา ใจการทาํ งาน ของระบบปฏิบัติการและแอปพลิเคชันของโทรศัพทเคลื่อนที่จะพบวาทุกโปรแกรมทุกแอปพลิเคชัน จะทาํ งานและเกบ็ ขอ มลู ดว ยไฟลค อมพวิ เตอรท มี่ อี ยหู ลากหลายประเภท แตพ อทจ่ี ะแบง ไดส งั เขป ดงั นี้ ñ. ä¿Å⏠»Ãá¡ÃÁËÃÍ× ä¿ÅÏ кº ทจ่ี ะทาํ หนา ทส่ี รา งความสามารถใหโ ปรแกรมนน้ั วาจะทาํ อะไรไดบาง เมนูตา ง ๆ ของโปรแกรมอยูตรงไหน สั่งงานโปรแกรมอยา งไร ò. ä¿Å° Ò¹¢ÍŒ ÁÅÙ เมอ่ื โปรแกรมหรอื แอพทาํ งานดว ยไฟลโ ปรแกรมแลว เพอื่ ใหง า ย ในการบรหิ ารจดั การโปรแกรม โครงสรา งของโปรแกรมตา ง ๆ จงึ ใชไ ฟลฐ านขอ มลู ในการเกบ็ ขอ มลู ตา ง ๆ เชน ขอมลู การใชงานระบบ ขอมลู โทรเขา โทรออก ขอมลู ผูตดิ ตอ หรอื ขอ มูลการพดู คยุ ติดตอสื่อสาร ผานแอพตาง ๆ เปน ตน ó. ä¿Å¢ŒÍÁÙÅ ซ่ึงในที่น้ีหมายถึง ไฟลขอมูลที่เปนไฟลเอกสาร ไฟลมีเดียตาง ๆ (รูปภาพ เสยี ง วิดโี อ) หรือไฟลบบี อัดตา ง ๆ เปนตน จากการใชง านโปรแกรมดา นตรวจพสิ จู นท ก่ี ลา วมาขา งตน นน้ั ความสามารถหลกั ของ โปรแกรม คอื การดงึ ไฟลต า ง ๆ ออกมาจากเครอื่ งโทรศพั ท แลว นาํ ขอ มลู ทมี่ อี ยใู นไฟลต า ง ๆ ออกมา แสดงผลใหผูใชโปรแกรมเขาใจไดงาย ซึ่งจะขึ้นอยูกับความสามารถของโปรแกรมในดานการตรวจ พิสูจนวาจะดึงขอมูลออกมาจากไฟลประเภทตาง ๆ ออกมาแสดงผลไดมากนอยแคไหน แตส่ิงหนึ่ง ท่เี ปน แนวคดิ สาํ คัญในการเขาถึงขอ มูลและขอมลู ท่ีอยใู นโทรศพั ทเ คลื่อนทมี่ าใชป ระโยชน คือ เม่อื เรา ทราบดอี ยแู ลววาขอ มูลทกุ อยางถกู เก็บไวในไฟลทีอ่ ยูในเครอื่ งโทรศัพทเ คล่อื นท่ี แมบางครง้ั โปรแกรม ตรวจพสิ จู นไ มส ามารถดงึ ขอ มลู จากไฟลต า ง ๆ ออกมาแสดงใหเ ราเหน็ แบบงา ย ๆ ได กไ็ มไ ดห มายความ

๗๐ วา ไมมีขอ มลู เหลา นน้ั อยู โดยเรายังสามารถเขา ถึงไฟลนนั้ โดยตรง แลว นาํ โปรแกรมทส่ี ามารถเปด ไฟล น้นั ไดม าเปดดูขอ มูลของไฟลน น้ั ๆ ยกตวั อยางเชน เราเห็นวา มกี ารติดต้ังโปรแกรม BeeTalk แตใ น สว นของขอ มลู การพดู คยุ (Chat) ไมพ บวา มกี ารพดู คยุ จากโปรแกรม BeeTalk เรากส็ ามารถไปหาไฟล ฐานขอ มลู ของโปรแกรม BeeTalk มาเปด ดว ยโปรแกรมฐานขอ มลู เพอื่ ดขู อ มลู การพดู คยุ ดว ยโปรแกรม BeeTalk ไดเชน กนั “¡ÒÃäÁà‹ Ë¹ç ¢ŒÍÁÅÙ ã¹â»Ãá¡ÃÁμÃǨ¾ÊÔ Ù¨¹ä Áä‹ ´ŒËÁÒ¤ÇÒÁÇÒ‹ ¢ÍŒ ÁÙŹ¹Ñé äÁÁ‹ ÕÍ‹٠¶ŒÒËÒä¿Åà¡çº¢ÍŒ ÁÙÅàËÅÒ‹ ¹Ñé¹ãËŒà¨Í áÅÐà»´ ¢Ö¹é ÁÒãËäŒ ´Œ àÃÒ¡ç¨Ðä´Œ¢ŒÍÁÙÅ·àèÕ ÃÒμŒÍ§¡ÒÔ õ. ÇÔ¸¡Õ ÒÃࡺç ÃǺÃÇÁ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹·èÕ໚¹â·ÃÈѾ·à ¤Å×Íè ¹·Õè เน่ืองจากโทรศัพทเคลื่อนที่ในปจจุบันถือไดวาเปนอุปกรณคอมพิวเตอรอยางหนึ่ง ซึง่ ขอ มลู ตาง ๆ ที่อยูใ นโทรศัพทเคลอ่ื นทตี่ า ง ๆ สามารถทาํ ใหเ กดิ การเปลยี่ นแปลงไดโดยงา ย ดงั นัน้ เพอื่ ใหไ ดข อ มลู ทคี่ รบถว นและเกดิ ความนา เชอ่ื ถอื ในการใชข อ มลู จากเครอื่ งโทรศพั ทเ คลอ่ื นที่ จงึ มคี วามจาํ เปน อยางยิ่งท่ีจะตองเขาใจหลักของการจัดการกับพยานหลักฐานทางดิจิทัล และเพ่ือใหงายในการ ทํางานความเขาใจ สามารถนําไปศึกษาขยายผลหรือนําแนวคิดเหลาน้ีไปปรับใชกับการทํางานใหเกิด ความเหมาะสม จึงขอสรุปหลกั การสาํ คญั ที่เก่ยี วของกับพยานหลกั ฐานทางดจิ ทิ ลั ไวดังนี้ ñ. ËÅÑ¡¤ÇÒÁ¹Ò‹ àªè×Ͷ×ͧ͢¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ ñ.ñ ¹Ò‹ àªèÍ× ¶Í× ·Ò§´ŒÒ¹à·¤¹¤Ô - ยนื ยนั วา เปน พยานหลกั ฐานทแี่ ทจ รงิ (Authentication Of Evidence) - รักษาหว งโซของพยานหลักฐาน (Chain of Custody) - ยนื ยันในความถกู ตองของพยานหลกั ฐาน - ตองไมทําใหพ ยานหลกั ฐานเกดิ การเปล่ียนแปลงหรอื ปนเปอน - หากพยานหลักฐานเกิดการเปล่ียนแปลงหรือปนเปอนตองสามารถ อธบิ ายได (ตองใหปนเปอ นนอ ยที่สุด) - ใชเ ครอ่ื งมืออนื่ ท่มี ีมาตรฐานเดยี วกันจะตองไดผ ลเหมอื นกัน ñ.ò ¹Ò‹ àª×èͶÍ× ·Ò§´ÒŒ ¹¡®ËÁÒ - มีอํานาจในการตรวจยดึ และเกบ็ พยานหลกั ฐาน - มีอาํ นาจในการเขาถงึ ขอ มูล ò. ËÅÑ¡¤ÇÒÁÊÁºÃÙ ³¢Í§¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ - การเก็บรวบรวมพยานหลักฐานสามารถทาํ ใหม คี วามสมบูรณไ ดอ ยา งไร - มีปจจัยอะไรบางที่จะทําลายความสมบูรณของพยานหลักฐาน หรือทําให พยานหลกั ฐานเกิดความเสยี หาย

๗๑ จากหลักการน้ีจะเห็นไดวา นอกจากท่ีเราจะตองใหความสําคัญกับวิธีการทางเทคนิค ที่ไมทําใหพยานหลักฐานเกิดการปนเปอนแลว สิ่งที่ขาดไมไดคือความนาเชื่อถือทางดานกฎหมาย ซึ่งหมายความวา เราใชอํานาจอะไรในการยดึ หรือเก็บพยานหลกั ฐาน และใชอ าํ นาจอะไรในการเขา ถงึ ขอ มลู ทอี่ ยใู นเครอ่ื งโทรศพั ทด ว ย ซง่ึ ในทน่ี จี้ ะสามารถใชอ าํ นาจได ๓ สว นดว ยกนั คอื อาํ นาจตามประมวล กฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา อาํ นาจตาม พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกยี่ วกบั คอมพวิ เตอรฯ (มาตรา ๑๘ ประกอบ ๑๙) และอาํ นาจตามอาํ นาจหนา ทขี่ องผูท าํ หนาทตี่ รวจพสิ ูจนพยานหลักฐาน ทางอิเล็กทรอนิกส และในการปฏิบัติหากตองการเก็บพยานหลักฐานที่เปนเครื่องโทรศัพทเคล่ือนที่ เพื่อสงตรวจพิสูจนโดยใหคํานึงถึงหลักการสําคัญที่เกี่ยวของกับพยานหลักฐานทางดิจิทัลที่กลาว มาแลวขางตน และคิดถึงหลักการท่ีจะนําขอมูลที่ไดจากโทรศัพทเคล่ือนที่ไปใชเปนพยานหลักฐานใน ๔ ลักษณะ กลาวคือ ยืนยันเหตุการณท่ีเกิดข้ึน ยืนยันการกระทําความผิด ยืนยันผูกระทําความผิด และยืนยนั ท่ีอยูของเปา หมายนนั้ สามารถปฏิบัตไิ ดดังน้ี ๑. ใชถงุ มือในการเกบ็ พยานหลกั ฐานทีเ่ ปนโทรศัพทเคล่อื นที่ เพอื่ ปองกันการปนเปอ น พยานหลักฐานสําคญั ทจี่ ะใชย ืนยนั ตวั ผูใชงานเครื่องโทรศพั ทเคลอื่ นท่ี ๒. หากมอื ถอื เปด อยูอ ยาปด มอื ถอื น้นั ตรวจสอบวามกี ารล็อกเคร่อื งหรอื ไม ปลดลอ็ ก ไดหรอื ไม ๓. ถาเครื่อง “ไมล็อก” ใหปดสัญญาณมือถือ หรือสมารทโฟนใหเปดโหมดเครื่องบิน เพื่อตัดการติดตอส่ือสาร ซึ่งอาจจะทําใหพยานหลักฐานเกิดการปนเปอน หรือการถูกทําลายขอมูล จากการระยะไกล ๔. ถาเครื่อง “ล็อก” ใหสอบถามเจาของหรือผูที่นาจะรูวิธีการปลดล็อก แลวบันทึกไว (เปนไปไดใหติดวิธีการปลดล็อกไวกับเคร่ืองโทรศัพทเคล่ือนที่) เปนไปไดควรจะรีบสอบถามในทันที และเมอื่ ปลดลอ็ กไดใ หด าํ เนนิ การเหมอื นกบั ขอ ๓. และหากเปน ไปไดอ าจทาํ การยกเลกิ การลอ็ กเครอื่ งดว ย ๕. ถา ทาํ ไดใ หต รวจสอบหมายเลข IMEI และหมายเลข Serial ของเครอื่ ง และบนั ทกึ ไว ๖. นําโทรศัพทเคล่ือนที่บรรจุหีบหอใหรัดกุมและเกิดความนาเชื่อถือตามกระบวนการ จดั เกบ็ พยานหลกั ฐานทวั่ ไป เชน การปด ผนกึ หบี หอ ใหเ จา ของเซน็ กาํ กบั เปน ตน เพอ่ื นาํ สง ตรวจพสิ จู น ๗. ในการสง ตอ เปลย่ี นมอื พยานหลกั ฐานทเ่ี ปน เครอ่ื งโทรศพั ทเ คลอ่ื นทใ่ี หค าํ นงึ ถงึ หลกั Chain of Custody โดยใหมีการบนั ทึกการเปลย่ี นมอื ดว ยทกุ ครงั้ เพ่ือรกั ษาความนา เช่อื ถือ ๘. บนั ทกึ เปนภาพนิง่ และวิดีโอในทกุ ขนั้ ตอนการจดั เก็บ โดยสรปุ ในเรอื่ งของโทรศพั ทเ คลอ่ื นทเ่ี ราจาํ เปน จะตอ งทาํ ความเขา ใจเกยี่ วกบั อาชญากรรม ทางคอมพวิ เตอรป ระกอบดว ย เพอื่ ใหท ราบถงึ ลกั ษณะการกระทาํ ความผดิ ทอี่ าจจะเกดิ ขนึ้ และมโี ทรศพั ท เคลอื่ นทเ่ี ขา ไปเกยี่ วขอ ง โดยจะมผี ลอยา งยง่ิ ในเรอ่ื งของอาํ นาจทางกฎหมายตา ง ๆ ในการดาํ เนนิ การ กับพยานหลักฐานของโทรศัพทเคลื่อนที่น้ัน และเพ่ือใหเขาใจการทํางานของโทรศัพทเคล่ือนที่ รวมทั้งขอมูลตาง ๆ ที่จะเปนประโยชนในการใชเปนพยานหลักฐานใน ๔ ลักษณะที่กลาวไวขางตน

๗๒ ซึ่งสุดทายในการจัดเก็บพยานหลักฐานเคร่ืองโทรศัพทเคลื่อนที่เพ่ือสงตรวจพิสูจนจําเปนจะตองยึด หลักการจัดเก็บพยานหลักฐานทางดิจิทัลเขามาประกอบเพื่อใหเกิดความนาเช่ือถือ ซ่ึงท้ังหมด ที่กลาวมาน้ีก็เพื่อใหสามารถนําพยานหลักฐานที่ไดจากเครื่องโทรศัพทเคล่ือนท่ีไปใชในทางคดีใหเกิด ประสิทธภิ าพและประสทิ ธผิ ลอยา งสงู สดุ ÊÇ‹ ¹ÍÒŒ §ÍÔ§¢ÍŒ ÁÅ٠㹺·¤ÇÒÁ - พ.ร.บ.วา ดว ยการกระทาํ ความผดิ เกยี่ วกบั คอมพิวเตอร พ.ศ.๒๕๕๐ - พ.ร.บ.วาดว ยการกระทําความผิดเก่ียวกับคอมพวิ เตอร (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ.๒๕๖๐ - Convention on Cybercrime (Budapest, 23.XI.2001) - คาํ บรรยายของ พล.ต.ต.ศิรพิ งษ ตมิ ุลา และ พ.ต.ท.นันทวุฒิ รอดมณี - คาํ บรรยายของ นายณัฐพงษ ลม้ิ แดงสกุล และ นายจรญั คาํ เวโล

๗๓ ¤Ø³ÊÁºμÑ Ôตาํ ÃǨã¹Ê¶Ò¹¡Òó͏ ÒªÞÒ¡ÃÃÁÂ¤Ø ãËÁ‹ สภาพการณท อี่ าจสง ผลตอ การเกดิ อาชญากรรมในปจ จบุ นั มกี ารเปลย่ี นแปลงอยตู ลอดเวลา ไมวาจะเปนการเปล่ียนแปลงในเร่ืองสภาพสังคม เศรษฐกิจ สภาพแวดลอม และความกาวหนา อยา งกา วกระโดดของการพฒั นาเทคโนโลยี ดงั นเี้ พอ่ื ใหเ ทา ทนั กบั สถานการณข องอาชญากรรมยคุ ใหม ตํารวจควรตอ งมคี ณุ สมบัติดังตอไปน้ี ๑. สามารถปรบั ตวั ใหเ หมาะสมกบั สภาพการณท เี่ ปลยี่ นแปลง ตาํ รวจนอกจากจะทาํ งานเกง แลว ยงั ตอ งเปน ผทู พี่ รอ มจะรบั มอื กบั ความเปลยี่ นแปลงไดด ี ซง่ึ ในการดาํ เนนิ งานเกยี่ วกบั อาชญากรรม ตองสามารถยืดหยุน ประยุกตแ ละหรือบูรณาการกลวิธกี ารปฏิบตั ิไดอยางเหมาะสมมปี ระสิทธิภาพ ๒. สามารถทํางานไดในหลาย ๆ ดานในการรับมือกับอาชญากรรมยุคใหมท่ีมี ความหลากหลายซับซอน ตํารวจจะตองสามารถทํางานไดในหลาย ๆ ดาน แบบ Multi-Tasks การที่ตํารวจมีความสามารถที่หลากหลาย หากมีสถานการณคับขับหรือมีความจําเปนท่ีตองมีการ ปรับเปล่ียนตําแหนงงานหนาที่ ภารกจิ งานตาง ๆ กย็ งั คงดาํ เนินการตอไปได ๓. ตาํ รวจยคุ ใหมต อ งเปน ผรู อบรทู เี่ ทา ทนั สมยั ตอ งรบั รขู า วสารรอบดา นไมว า ขา วสารนน้ั จะเกี่ยวของโดยตรงกับงานที่กระทําและขอมูลขาวสารทั่วไป การทํางานเก่ียวกับการปองกัน ปราบปรามอาชญากรรมหากตาํ รวจมกี ารตดิ ตามขอ มลู ขา วสารอยา งสมาํ่ เสมอรบั มอื กบั การเปลย่ี นแปลง ไดทันเวลา เชน การไดทราบถึงสถานการณการขาดแคลนแรงงานในระดับลางของประเทศท่ีจําเปน ตองอาศยั การนาํ เขา แรงงานจากประเทศเพอื่ นบานมากข้นึ การเคลื่อนยา ยแรงงานดังกลา วอาจสงผล ตอ อาชญากรรมประเภทใดไดบ า ง พน้ื ทใี่ ดบา ง การไดร บั ทราบขอ มลู เหลา น้ี กจ็ ะทาํ ใหส ามารถดาํ เนนิ การ ปองกันอาชญากรรมไดมปี ระสิทธิภาพเพ่ิมข้นึ เปนตน ๔. ตํารวจตองนําเทคโนโลยีมาปรับใชในการทํางานใหไดมากที่สุด ในสังคมปจจุบัน มกี ารนาํ เทคโนโลยมี าใชใ นการทาํ งานในทกุ ๆ ภาคสว น รวมถงึ การกอ อาชญากรรมสมยั ใหมก ม็ กี ารใช เทคโนโลยที ท่ี นั สมยั มวี ธิ กี ารทหี่ ลากหลายและสลบั ซบั ซอ นมากยงิ่ ขนึ้ ดงั นนั้ การทจี่ ะเทา ทนั อาชญากรรม ยุคใหมตํารวจจึงจําเปนอยางย่ิงที่จะตองพัฒนาท้ังองคความรูและอุปกรณเพ่ือใหการดําเนินงาน เก่ยี วกบั อาชญากรรมมปี ระสทิ ธิภาพมากขึ้น ʋǹÍÒŒ §ÍÔ§ HR ยคุ ใหมทีอ่ งคก รตองการเปนแบบไหน /จอบสดีบี ประเทศไทย – JobsDB https://th.jobsdb.com บทความงาน บทความตามสายงาน งานบุคคล ๑๙ มิ.ย. ๒๕๕๘ – HR ยุคใหมท ่อี งคการตองการเปน แบบไหน มาดูกนั วา HR…ตองปรับตัวใหเขากบั แนวคิดใหม เพ่อื นํามาสรางความสาํ เร็จใหเกิดกบั องคกร...เร่ืองอน่ื ๆ ทน่ี าสนใจ

๗๔ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒº· ๑. ทําแบบทดสอบประเมินผลการเรยี นรู ๒. คาํ ถามใหผ เู รยี นอธบิ ายใจความแตกตา งของอาชญากรรมในอดตี ปจ จบุ นั และแนวโนม ของอาชญากรรมในอนาคต อาชญากรรมยุคใหมทางคอมพิวเตอร คุณสมบัติตํารวจในสถานการณ อาชญากรรมยคุ ใหม

๗๕ ºÃóҹءÃÁ กองบญั ชาการศกึ ษา.สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ¤Á‹Ù Í× ตาํ ÃǨ àÅÁ‹ ö (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๕๖). กรงุ เทพฯ: โรงพิมพต าํ รวจ,๒๕๕๖ ชยั สทิ ธิ กาญจนกจิ .พล.ต.ต.¤Á‹Ù Í× ตาํ ÃǨàÅÁ‹ ö (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.๒๕๕๖).กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พต าํ รวจ:, ๒๕๕๖ ธนกฤต ชสู งั ข, พ.ต.อ.และคณะ,ËÅÑ¡¡Òû‡Í§¡¹Ñ »ÃÒº»ÃÒÁÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ.¹¤Ã»°Á: โรงเรียนนายรอยตํารวจ,๒๕๕๔ นันทวุฒิ รอดมณี, พ.ต.ท. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·Ò§¤ÍÁ¾ÔÇàμÍÏ áÅÐÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ·èÕà¡ÕèÂǡѺâ·ÃÈѾ· à¤ÅÍè× ¹·Õè. คําบรรยาย ๒๕๖๐. ปุระชยั เปย มสมบูรณ. ¡ÒäǺ¤ÁØ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¨Ò¡ÊÀÒ¾áÇ´ÅÍŒ Á : ËÅ¡Ñ ·ÄÉ®áÕ ÅÐÁÒμáÒÃ. กรุงเทพฯ:สํานกั พมิ พโ อเดียนสโตร, ๒๕๒๖ พงษน คร นครสนั ตภิ าพ,พ.ต.ท.ดร.,º·¤ÇÒÁàÃÍè× § º·ºÒ·¢Í§ตาํ ÃǨμÃǨ¤¹à¢ÒŒ àÁÍ× §´ÒŒ ¹¡ÒÃá¡äŒ ¢ »Þ˜ ËÒ¡ÒäҌ Á¹ØÉÂ, ๒๕๕๕ พงศพัฒน ฉายาพันธุ,พ.ต.ท.,¤ÇÒÁÃŒÙàºéÍ× §μ¹Œ à¡ÂÕè Ç¡ºÑ ตาํ ÃǨªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸á ÅÐตาํ ÃǨ¼ŒÙÃºÑ ãªŒªÁØ ª¹ หนา ๑๒๕ – ๑๕๐.กรงุ เทพฯ: สํานักพิมพว นั ใหม,๒๕๔๒ สุพัฒน หอมจนั ทร, พ.ต.ท., ¡Òû͇ §¡¹Ñ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàª§Ô ÃØ¡â´Â㪷Œ ÄÉ®ÊÕ ÒÁàËÅÂèÕ ÁÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ. นครปฐม:บรษิ ทั เพชรเกษมพริ้นตงิ้ กรุป จํากดั ,๒๕๕๓ เสกสัณ เครอื คํา. พ.ต.ต., ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ÍÒªÞÒÇÔ·ÂÒ áÅЧҹÂØμ¸Ô ÃÃÁ·Ò§ÍÒÞÒ. หนา ๕๕ - ๕๘. นครปฐม : เพชรเกษมการพมิ พ, ๒๕๕๘ https://adunparvitchai.wordpress.com http://www.stock2morrow.com/forums/forum

๗๖ http://metropolicediv6.com http://ffcandy.blogspot.com/p/iii-lll-1.html http://digi.library.tu.ac.th/thesis/sw/2813/03chapter๒.pdf http://www.polsci.chula.ac.th/sumonthip/cri-com.htm http://library๒.parliament.go.th/ejournal/content_af/2558/jun2558-3.pdf สํานักงานเลขาธิการสภาผแู ทนราษฎร, วาระแหง ชาติ เอกสารวิชาการอิเลก็ ทรอนกิ ส, http://www.parliament.go.th/library จัดพมิ พโ ดย โรงพิมพตาํ รวจ ถ.เศรษฐศริ ิ ดสุ ิต กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศัพท ๐-๒๖๖๘-๒๘๑๑-๓ โทรสาร ๐-๒๒๔๑-๔๖๕๘

“เปนหลักประกันความยุติธรรมและความปลอดภัยในชีวิต และทรัพยสินของประชาชนที่มีมาตรฐานสากล” พลตํารวจเอก จักรทิพย ชัยจินดา ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ