วิถีส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย สำหรับผู้ปกครอง ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)

วิถกี ารส่งเสรมิ พัฒนาการเด็กปฐมวยั สำหรับผู้ปกครอง ภายใต้สถานกาณก์ ารแพร่ระบาด ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) รวบรวมเรียบเรียง : ดร.กชนันท์ โนรนิ ทร์ กล่มุ นิเทศ ตดิ ตามและประเมนิ ผลการจัดการศกึ ษา สำนกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษาเพชรบรู ณ์ เขต 2 เอกสารลำดบั ท่ี 17 / 2564

คำนำ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ มีเป้าหมาย การจัดการศกึ ษาปฐมวัยเพ่อื ใหเ้ ด็กมีพฒั นาการสมวยั มีความพรอ้ ม สำหรับการเรยี นรู้ในระดบั ท่สี งู ข้ึน เป็นคนดี คนเก่ง มีคุณภาพ โดยมุ่งเน้นการสร้างความร่วมมือกับพ่อแม่ ผู้ปกครอง เพราะพ่อแม่ ผู้ปกครอง เปรียบเสมือนหุ้นส่วนสำคัญในการเรียนรู้ของเด็กที่จะต้องร่วมกับครูผู้สอนส่งเสริม พฒั นาการ ของเดก็ ใหม้ ีความสอดคลอ้ งและเป็นไปในทิศทางเดยี วกันทง้ั ทบ่ี า้ นและโรงเรียน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 2 มีนโยบายส่งเสริม พฒั นาการเด็กให้ไดร้ บั การพัฒนาด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และสติปัญญาอย่างมีคุณภาพและ ต่อเนื่อง ได้รับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้อย่างมีความสุข และเหมาะสมตามวัย จึงได้รวบรวม เรียบเรียง จัดทำวิถีส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย สำหรับผู้ปกครอง ภายใต้สถานการณ์การแพร่ ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) เพื่อให้ผู้ปกครองจัดกิจกรรมได้นำไปใช้เป็น แนวทางการจัดกิจกรรมให้แก่เด็กภายใต้ความร่วมมือกับครูผู้สอน ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ทำได้ง่าย เนน้ การเลน่ การใหเ้ ด็กลงมือทำจริง โดยเฉพาะการเรียนรู้ผา่ นกิจวตั รประจำวัน และหวงั เป็นอย่างย่ิง ว่าเอกสารฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ สำหรับผู้ปกครอง ที่จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการของบุตรหลาน ให้ได้รับการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ และขอขอบคุณบุคลากรทุกท่านที่มีส่วนร่วมดำเนินการให้การ จัดทำเอกสาร ฉบับนีส้ ำเรจ็ ลลุ ว่ งไปดว้ ยดี สำนกั งานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษาเพชรบรู ณ์ เขต 2 สิงหาคม 2564

สารบญั หนา้ คำนำ สารบัญ บทนำ 1 ความสำคัญ 1 ธรรมชาติของเด็กปฐมวัย (อายุ 3 – 6 ปี) 2 วถิ สี ่งเสริมพัฒนาการเดก็ ปฐมวัย สำหรับผปู้ กครองภายใตส้ ถานการณก์ ารแพรร่ ะบาด 3 ของโรคติดเช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ในหนงึ่ วัน...ชวนลกู ทำกิจกรรมอะไรดี 5 กิจกรรมสำหรับเด็กปฐมวัย (อายุ 3–6 ป)ี 6 ตัวอยา่ งกิจกรรมเพอ่ื ลูก 19 ข้อมูลอ้างองิ 25

วถิ ีสง่ เสรมิ พัฒนาการเด็กปฐมวัย สำหรับผปู้ กครอง ภายใตส้ ถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) สำนักงานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 2 ความสำคญั ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)ประเทศไทย เป็นประเทศหนึ่งที่ได้รับผลกระทบ ทำให้ทุกคนต้องปรับเปลี่ยนการดำเนินวิถีชีวิตจากสภาวการณ์เดิม ไปสู่ความปกติใหม่ หรือฐานวิถีชีวิตใหม่ (New Normal) รวมถึงระยะเวลาของการอยู่ร่วมกันที่บ้าน ระหวา่ งผ้ปู กครองกับเด็กยาวนานขึ้น เมื่อเด็กอยู่บ้านนานขึ้นและใช้เวลาท้ังหมดอยกู่ ับผูป้ กครอง จึงเป็น โอกาสดีที่ผู้ปกครองจะได้ใช้เวลาทำกิจกรรมร่วมกับเด็กและเข้ามามีบทบาทสำคัญในการพัฒนาอบรม เลย้ี งดเู ดก็ ใหม้ ศี ักยภาพในการใชช้ วี ิตในสงั คม เด็กปฐมวัย (อายุ 3 – 6 ปี) เป็นช่วงสำคัญที่ร่างกายและสมองกำลังเจริญเติบโต และพัฒนา ตลอดเวลา เป็นช่วงวัยที่มีการเรียนรู้ได้สูงจากการใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น และ การสัมผัส รวมทั้งการเคลื่อนไหว การเล่น การลงมือกระทำได้สำรวจ ทดลอง ค้นพบด้วยตนเอง ได้มี โอกาสคิดแกป้ ัญหา เลือก ตัดสินใจ พูดคยุ คดิ รเิ รมิ่ สร้างสรรค์ และอยู่ร่วมกบั ผอู้ น่ื อย่างมีความสขุ เด็กวัยน้ี จงึ ควรไดร้ ับการดูแลด้วยความรัก ความเข้าใจ และความเอาใจใส่เป็นพิเศษ เพื่อให้เด็กเกิดการพัฒนาทั้ง ทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา ซึ่งผู้ปกครอง คือบุคคลสำคัญในการอบรมเลี้ยงดู เด็กให้มีพฤติกรรมและพัฒนาการที่ดีได้ด้วยการส่งเสริม และเปิดโอกาสให้เด็กได้ลงมือทำกิจกรรมท่ี เหมาะสมกบั วยั โดยเฉพาะชว่ งเวลาทีอ่ ยู่รว่ มกนั ทบี่ ้าน สำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 2 เล็งเห็นความสำคัญของการส่งเสริม สนับสนุนพัฒนาการเด็กปฐมวัย (อายุ 3 – 6 ปี) จึงได้จัดทำวิถีส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย สำหรับ ผู้ปกครอง ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) เพื่อให้ ผู้ปกครองจัดกิจกรรมในแต่ละวันให้กับเด็กปฐมวัย ขณะอยู่ที่บ้าน เน้นกิจกรรมที่หลากหลาย ทำได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก เน้นการเล่น การให้เด็กลงมือทำจริงโดยเฉพาะการเรียนรู้ผ่านการทำกิจวัตรประจำวัน ผู้ปกครองสามารถปรับกิจกรรมให้ยืดหยุ่นได้ตามความสนใจของเด็ก และตามความเหมาะสมกับ สภาพแวดล้อมของแต่ละบา้ น สิ่งสำคญั คือไมจ่ ำเป็นตอ้ งใหเ้ ดก็ ทำครบทุกกจิ กรรม อาจเปิดโอกาสให้เด็ก เลือกและลงมือทำบางกิจกรรมด้วยตัวเอง โดยมีผู้ปกครองเป็นผู้ช่วยจัดหาอุปกรณ์ เตรียมสถานที่ ให้ เหมาะสมและมคี วามปลอดภยั หรือในกรณีที่ผูป้ กครองตอ้ งการความชว่ ยเหลืออาจประสานครูเพื่อขอใช้ สื่อ อปุ กรณจ์ ากทางโรงเรยี นได้ คำนยิ าม : ผปู้ กครองหมายถงึ พ่อแม่ หรอื บุคคลอน่ื ท่เี ปน็ ญาติมติ รทำหนา้ ทีอ่ บรมเลยี้ งดตู ลอดจนใหก้ ารศกึ ษาและพักอยอู่ าศยั กบั นักเรยี น ~1~

ธรรมชาตขิ องเด็กปฐมวยั (อายุ 3 – 6 ปี) เด็กวัย 3 - 4 ปี เดก็ วยั 4-5ปี เด็กวยั 5-6ปี เปน็ วยั ที่ชา่ งสงสยั ช่างถาม ช่าง เป็นวัยที่มีความเชื่อมั่นใน เป็นวัยที่เริ่มเรียนรู้บทบาทของ สำรวจ และช่างเลียนแบบ ชอบ ตนเองและอยากทดลองทำสิ่งใหม่ ผู้ใหญ่โดยการจินตนาการและเล่น เรียนรู้สิ่งแวดล้อมรอบตัวจาก ๆ อยากรู้อยากเห็น ชอบกระโดด บทบาทสมมติเตรียมพร้อมที่จะ ประสบการณ์ตรงและทำอะไรซ้ำๆ โลดเต้น ชอบตะโกน หัวเราะ ร่า เรียนรู้สิ่งต่าง ๆ จากสิ่งแวดล้อม ในส่ิงทชี่ อบ ตนื่ เตน้ กบั ส่ิงแปลกใหม่ เริง แจ่มใส ตัวอย่างธรรมชาติของ รอบตัวและในโรงเรียน มีสมาธิจด และยังเอาแต่ใจตนเองบ้างตัวอย่าง เด็กวัยนี้ ได้แก่ จ่อในการทำกิจกรรมนานขึ้น และ ธรรมชาติของเดก็ วัยน้ี ไดแ้ ก่ • สามารถดูแลตนเองผ่านกิจวัตร เริ่มเข้าใจผู้อื่น ตัวอย่างธรรมชาติ • สามารถดูแลตนเองผ่านกิจวัตร ประจำวันได้มากขึ้น เช่น กินข้าว ของเดก็ วัยนี้ ได้แก่ ประจำวันแต่อาจต้องมีผู้ใหญ่คอย ลา้ งหนา้ ลา้ งมือ เปน็ ต้น • สามารถดูแลตนเองผ่านกิจวัตร ช่วยเหลือบ้าง และช่วยทำงานบ้าน • ใช้มือได้ดีขึ้น สามารถจับดินสอ ประจำวันได้ดยี ่งิ ขึ้น ง่ายๆ ได้เช่น เก็บของเล่นเข้าที่ รด พู่กันได้ ใช้กรรไกรตัดกระดาษ • ทรงตัว ว่งิ ปีนปา่ ย และโหนตัวไป น้ำต้นไม้ เปน็ ต้น วาดรูปคนส่วนหัว แขน ขา และ มาไดค้ ล่องแคล่ว รจู้ ักโยน เตะ และ • การทรงตัวดีขึ้น ทั้งการเดิน ลำตัว รวมถึง สัตว์ สิ่งของ และ รบั ของ เดินหน้า ถอยหลัง การวิ่งการปีน สามารถทรงตัว วิง่ ปนี ป่ายไดด้ ีขึน้ • เริ่มเขียน ลอกแบบรูปร่าง ป่าย และกระโดดข้ามสิ่งกีดขวางท่ี • สนใจคำศัพท์ใหม่ ๆ เริ่มโต้แย้ง ตัวหนังสือและตัวเลขได้ และแก้ไข ไม่สูงมาก และมีการใช้เหตุผล เริ่มเข้าใจการ ปัญหาได้ดีขึ้น เริ่มเข้าใจเรื่องเวลา • ชอบการเล่นที่ต้องใช้มือและนิ้ว อ่านหนังสือจากซ้ายไปขวา จัด วันในแตล่ ะสัปดาห์ กิจกรรมที่ชื่นชอบคือ วาดภาพ หมวดหมู่หรือจับคู่สิ่งต่าง ๆ ได้ • จดจำและเล่าเรื่องราวประกอบ ระบายสี ปัน้ พิมพ์ ถามและตอบ เกี่ยวกับใคร ทำ ท่าทางได้ และมีเหตุผลมากขึ้น • เริ่มเข้าใจคำบอกตำแหน่ง เช่น อะไร ทไี่ หน ทำไม ฯลฯ รวมทั้งเริ่มคิดค้นเกมที่มีกฎกติกา ข้างหน้า ข้างหลัง บน ล่าง และ • รู้จักคิดมีเหตุมีผลมากข้ึน แต่ งา่ ยๆ และชักชวนเพื่อนเลน่ บทบาท สามารถพดู เปน็ ประโยค บางครั้งยังแยกไม่ออกระหว่าง สมมติซึ่งเพื่อนเริ่มมีบทบาทสำคัญ • เริ่มเข้ากลุ่มและเล่นร่วมกับผู้อื่น เรื่องจริงกับเรื่องที่แต่งขึ้น เริ่ม เข้าใจการแบ่งปันและความ เริ่มรู้จักการแบ่งปันและอดทนรอ แสดงความม่นั ใจและตัดสินใจด้วย ยุติธรรม คอยได้นานขึน้ ตัวเอง รวมทั้งเล่นเป็นกลุ่ม รู้จัก การรอคอยและแบง่ ปนั ~2~

วถิ สี ง่ เสรมิ พัฒนาการเดก็ ปฐมวัย สำหรบั ผูป้ กครอง ภายใต้สถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) # จัดกิจกรรมที่ทำได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก ให้เด็กได้ เรียนรู้ผา่ นการลงมอื ทำจริงอยา่ งหลากหลาย # จัดพื้นที่ในบ้านให้เหมาะสมกับการทำ ทีส่ ำคัญสามารถปรบั และยืดหยุน่ ได้ตาม กิจกรรม มีความปลอดภัยต่อเด็กและช่วยจัดหา ความเหมาะสมของแต่ละบ้าน อุปกรณ์เช่น ดินสอ กระดาษ สีเทียน สีน้ำ ฯลฯ # ทำกิจกรรมร่วมกันกับเด็ก แต่หากไม่มีเวลา ให้เด็กเรียนรู้ผ่านการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ควรเปิดโอกาสให้เด็กเรียนรู้จากสิ่งของและผู้คน เก็บที่นอน ล้างหน้า แปรงฟัน อาบน้ำ แต่งตัว ท่ีอยู่รอบตวั และใหเ้ ด็กไดเ้ ล่นอิสระ อาจเป็นของ ล้างมือ กินข้าว ฯลฯ อาจกำหนดช่วงเวลาให้เดก็ เล่นหรอื ของใช้ที่ไมเ่ ปน็ อนั ตราย หาได้ง่ายในบ้าน ทำ และทำต่อเน่ืองอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งในช่วงแรก และจากสิ่งแวดล้อมรอบตัว เช่น ของจริงตาม อาจคอยชว่ ยเหลอื หรือทำกจิ วตั รประจำวันพร้อม ธรรมชาติ(ใบไม้ ผลไม้ก้อนหิน ฯลฯ) จากสิ่งของ กันกับเด็ก เมื่อเด็กทำได้แล้วจึงให้เด็กลงมือทำ เครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน (ช้อน จาน แก้วน้ำ เอง นอกจากนี้ควรเปิดโอกาสให้เด็กทำกิจกรรม ฯลฯ) รวมทั้งให้เด็กได้เล่นออกกำลังกลางแจ้ง ที่เหมาะสมเท่าที่เด็กจะทำได้ ในการช่วยทำงาน หรือในร่มเล่นน้ำ เล่นทราย โดยมีผู้ดูแลอย่าง บ้าน งานครวั เชน่ กวาดบ้าน เก็บของเข้าที่ ปอก ใกล้ชดิ นอกจากนพ้ี อ่ แม่ ผปู้ กครองคือของเลน่ ผลไม้ ล้างผกั งา่ ยๆ ฯลฯ งานสวน เช่น ปลกู ผัก ที่ดีทีส่ ุดสำหรับเด็ก อาจเล่นกับเด็กโดยใช้อวัยวะ รดนำ้ ต้นไม้ เปน็ ต้น บางสว่ นของรา่ งกาย (มอื แขน ขา หู ตา จมูก ผม ฯลฯ) นำมาประกอบการเล่นได้มากมาย เช่น อุ้ม # ชวนเด็กพูดคุยสม่ำเสมอ กระตุ้นด้วยคำถาม โอบกอด ข่ีหลงั ขีค่ อ เลน่ นวิ้ มือ เปน็ ตน้ เล่าเรื่องราว หรือชักชวนเด็กอ่านจากสิ่งของ # สง่ เสรมิ ให้เดก็ ทำกจิ กรรมศลิ ปะ เช่น รอบตัว เชน่ ปา้ ยร้านคา้ กล่องนม กล่องสบู่ ฯลฯ การระบายสีและวาดรปู อยา่ งอสิ ระ พบั กระดาษ รวมทั้งการอ่านหนังสือให้เด็กฟัง โดยเฉพาะ ปั้นแป้ง พิมพ์ภาพ ฯลฯ และกิจกรรมด้านดนตรี หนังสือนิทานที่มีเนื้อหาที่เหมาะสมกับเด็ก หรือ เชน่ การฟังเพลง การร้องเพลง การพดู คำกลอน เลา่ เร่ืองราวจากแผน่ ภาพ คำคล้องจอง การแสดงท่าทางประกอบตาม จนิ ตนาการ ฯลฯ ~3~

กรณี ผ้ปู กครองมีความพรอ้ มให้เดก็ เรยี นรู้โดยใช้สือ่ เทคโนโลยี ได้แก่ โทรทศั น์ สมารต์ โฟน แทบ็ เลต็ และคอมพวิ เตอร์ ต้องทำความเขา้ ใจและปฏิบัตติ ามคำแนะนำในการใช้สื่อเทคโนโลยี กบั เด็กปฐมวัย (อายุ 3 – 6 ปี) ดงั น้ี ผูป้ กครองเปน็ ตัวอยา่ งท่ดี ีในการใชส้ ่อื เทคโนโลยีโดยให้เวลาอยู่กบั เดก็ อยา่ งเตม็ ท่ี หากจำเป็น ต้องใชค้ วรเลือกใชส้ ือ่ ทม่ี ปี ฏสิ ัมพันธแ์ ละเหมาะสมกับเด็ก และใชเ้ พอื่ เปน็ ชอ่ งทางในการเรียนรู้ สงิ่ ใหมๆ่ เชน่ ชว่ ยเด็กคน้ หาขอ้ มลู ท่เี ด็กสนใจ ค้นหาเพลงสำหรับเดก็ คน้ หาหนงั สอื นิทาน อิเลก็ ทรอนิกส์ เปน็ ต้น ใชส้ ่ือเทคโนโลยีร่วมกับเด็ก ไม่ควรปลอ่ ยใหเ้ ด็กใชห้ รืออยกู่ บั หน้าจอตามลำพัง การพดู คยุ และมีปฏิสัมพนั ธก์ ันระหวา่ งดโู ทรทศั น์ สมาร์ตโฟน แทบ็ เลต็ และคอมพวิ เตอร์ จะช่วยใหเ้ ดก็ เข้าใจส่ิงทตี่ วั เองกำลังดูอย่แู ละเป็นโอกาสใหผ้ ปู้ กครองได้ดแู ลการใช้ส่อื เทคโนโลยอี ยา่ ง เหมาะสมของเด็กดว้ ย ไมค่ วรใหเ้ ด็กใช้สือ่ เทคโนโลยีทุกประเภทนานเกิน 1 ชัว่ โมงตอ่ วนั อาจกำหนดขอ้ ตกลงใน การใชอ้ ุปกรณ์ดงั กลา่ ว แล้วชกั ชวนเดก็ ทำกิจกรรมที่ได้ใช้ประสาทสัมผัสทง้ั 5 และกจิ กรรมที่ เก่ียวข้อง ต่อตวั เด็ก เช่น การเลน่ การทำกิจวตั รประจำวัน การช่วยทำงานบ้าน การอ่านหนงั สือรว่ มกัน การออกกำลังกาย การทำงานศิลปะ และงานประดษิ ฐ์ เปน็ ต้น จัดมมุ การวางสือ่ เทคโนโลยี เช่น โทรทศั น์ คอมพิวเตอรไ์ วใ้ นสว่ นท่ที ุกคนเหน็ ไดง้ ่าย สะดวก ในการใช้รว่ มกนั สามารถเปน็ จุดรวมของสมาชิกในครอบครวั และในขณะทีเ่ ด็กใชส้ ่อื เทคโนโลยี ผปู้ กครองควรสงั เกตการณใ์ ชส้ ื่อฯของเด็กรวมท้งั ใหค้ ำแนะนำและความช่วยเหลือ เม่ือเดก็ ตอ้ งการ ~4~

ตัวอย่างกจิ กรรมเพ่อื ลกู ~ 19 ~

~ 20 ~

~ 21 ~

~ 22 ~

~ 23 ~

~ 24 ~

ในหนงึ่ วัน.....ชวนลูกทำกจิ กรรมอะไรดี • ผู้ปกครอง สามารถปรับตารางกจิ กรรมให้ยดื หยนุ่ ช่วงเวลาได้และปรับ ออกแบบกิจกรรม เพมิ่ เตมิ ไดต้ ามสภาพการดำเนนิ ชวี ิตของครอบครัวและเหมาะสมกับเด็ก • ให้ความสำคัญกบั กจิ กรรมชวนลูกทำ (กิจวัตรประจำวัน งานบา้ น งานครัว งานสวน) ชวนลูกเลน่ และชวนลกู อา่ นโดยกิจกรรมอน่ื ๆ ควรจดั ทกุ สปั ดาห์อยา่ งนอ้ ยสัปดาห์ละ 1 – 3 ครง้ั • สามารถเลอื กจัดกิจกรรมใหเ้ หมาะสมตามวัยและความสนใจของเด็ก ไดแ้ ก่ เดก็ ปฐมวยั (อายุ 3–4 ป)ี อาจตอ้ งคอยช่วยเหลือบา้ ง เพราะเดก็ จะมีความสนใจทำกิจกรรมบางอย่างนอ้ ยกวา่ เดก็ ปฐมวัย (อายุ 3–5 ปี) ทเ่ี ริ่มดแู ลตนเองไดม้ ากข้ึน สำหรับเด็กปฐมวยั (อายุ 5–6 ป)ี จะมีสมาธิยาวนานขน้ึ และทำกิจกรรมที่ซบั ซอ้ นไดม้ ากขน้ึ ~5~

กจิ กรรมสำหรับเดก็ ปฐมวยั (อายุ 3–6 ป)ี ~6~

~7~

~8~

~9~

~ 10 ~

~ 11 ~

ทกั ษะพนื้ ฐานดา้ นการอา่ นสำหรบั เด็กปฐมวยั ทักษะพ้นื ฐานดา้ นการอา่ นสำหรับเดก็ ปฐมวัย ทักษะหลายๆ ด้านสามารถเรียนรู้ไดโ้ ดย ธรรมชาตใิ นระหว่างการเจริญเตบิ โตของเดก็ ทงั้ ท่บี ้านและทโี่ รงเรียน ผปู้ กครองจะสามารถชว่ ยลกู ในการพัฒนาทกั ษะน้ี โดยการพูดคยุ และการอา่ นหนังสอื ดว้ ยกนั การเตรยี มความพรอ้ มทกั ษะพน้ื ฐาน ด้านการอา่ นสำหรับเด็กปฐมวยั ทีผ่ ปู้ กครองสามารถนำไปใช้ได้ ดังนี้ 1. การจบั คู่ (Matching) ผปู้ กครองสามารถสอนใหล้ กู เรยี นรเู้ กย่ี วกับการจบั คูร่ ะหวา่ งรปู รา่ ง รูปแบบตัวอักษรและคำพูด คุยกับลูกเรื่องเกมการจับคู่ เช่น จับคู่บัตรภาพกบั ตัวอักษร เมื่อลูกดู บัตรภาพแลว้ ใหอ้ อกเสียงเรียกช่ือบัตรภาพนัน้ และบอกตัวอกั ษรท่ีตรงกับบัตรภาพพร้อมกนั ~ 12 ~

2. เสียงสัมผสั (Rhyming) สอนเรื่องการบอกคำท่ีจบด้วยเสียงที่เหมือนกัน เล่นเกม กบั ลกู โดยให้บอกคำท่ีมเี สียงเหมือนกัน เลน่ คำทีอ่ อกเสียงคล้ายกนั หรือชักชวนให้ลูกร้อง เพลง ตอ่ เพลงงา่ ยๆ ทล่ี ูกสามารถร้องได้ เพลงแมไ่ ก่ออกไข่วนั ละฟอง แม่ไก่ ออกไข่วนั ละฟอง ไข่วนั ละฟอง ไข่วนั ละฟอง แมไ่ กข่ องฉันไข่ทุกวนั 1 วนั ได้ไข่ 1 ฟอง : 2 วนั ได้ไข่ ........ ฟอง : 3 วันไดไ้ ข่ ........ ฟอง *** ซ้ำจนครบ 10 เพลง เปด็ อาบน้ำในคลอง ก๊าบ ก๊าบ ก๊าบ เป็ดอาบนำ้ ในคลอง ตาก็จอ้ งแลมอง เพราะในคลองมีหอย ปลา ปู ก๊าบ กา๊ บ ก๊าบ เป็ดอาบนำ้ ในคู ตากจ็ ้องแลดู เพราะในคมู ีหอย ปู ปลา ก๊าบ กา๊ บ ก๊าบ เปด็ อาบนำ้ ใน……………….. ตาก็จอ้ งแล………… เพราะในคลองมหี อย ปลา ปู ก๊าบ กา๊ บ ก๊าบ เป็ดอาบน้ำใน………………… ตาก็จ้องแล………… เพราะในคูมหี อย ปู ปลา เพลง ชา้ ง ช้าง ช้าง ช้างชา้ งชา้ ง น้องเคยเห็นช้างหรือเปล่า ช้างมันตัวโตไมเ่ บา จมูกยาวๆ เรยี กว่างวง มีเข้ียวใตง้ วงเรยี กวา่ งา มีหู มตี า หางยาว ช้าง ช้าง ช้างช้างชา้ ง น้องเคยเหน็ ช้างหรอื ………… ช้างมนั ตัวโตไม่………....… จมูกยาวๆ เรยี กว่า............... มีเขย้ี วใตง้ วงเรียกว่า........ มีหู มีตา หางยาว ~ 13 ~

3. ทกั ษะเก่ียวกบั ตวั อักษร (Letter skills) สอนใหล้ กู จดจำรูปร่างของตวั อักษรและ เสียงของตัวอักษร ให้ลกู สังเกตตวั อกั ษรจะช่วยให้ลกู จำไดด้ ีข้นึ และออกเสียงตวั อกั ษรนั้นให้ ลกู ฟัง เช่น ตวั อักษรจากหนังสือ ก ข ค หรอื A B C แม่เหลก็ ตัวอักษรบลอ็ กหรือภาพตดั ตอ่ (puzzles)ทเ่ี ป็นตัวพยญั ชนะ แผ่นภาพพยัญชนะ หรือของเลน่ เด็กท่ีกดแลว้ มเี สยี งเปน็ คำอ่าน แล้วให้ลูกพดู ตาม อ่านหนังสอื กบั ลกู โดยพ่อแม่ช้นี วิ้ ไลไ่ ปตามคำท่อี ่าน ~ 14 ~

4. ทิศทาง (Direction) สอนเรื่องตัวอักษรเรียงจากด้านซ้ายไปด้านขวา วธิ กี ารอ่านหนงั สอื ต้องเริม่ จากซา้ ยไปขวาและจากบนลงล่าง ~ 15 ~

5. ทักษะการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อ (Motor skills) การฝึกเขียนตัวอักษร และคำต่างๆ จะช่วยให้ลูก ซึมซับการอ่านได้ดีขึ้น สอนให้ลูกฝึกเขียนตัวอักษร และคำ โดยเลอื กใช้ดินสอท่ีเหมาะกับมอื ของลูก จะช่วยให้เขาควบคุมการเขยี น ได้ดี เล่นกับลูกโดยใช้กิจกรรมที่เน้นการใช้กล้ามเนื้อมือ เช่น การขยำ การบีบ การฉีก การตดั ~ 16 ~

6. ความคิดรวบยอดเกย่ี วกบั ภาพพิมพ์ (Concepts of print) สอนเร่อื งวธิ กี ารใช้ หนังสือว่าต้องเปิดจากขวาไปซ้าย รูปภาพที่แสดงเป็นรูปประกอบคำในหนังสือน้ัน เน้ือเรอ่ื งมีการเริม่ ต้น กลางเรือ่ งและตอนจบ ขณะอา่ นอาจใช้คำถามเพื่อให้ลูกมีส่วนร่วม หรือพาลูกไปร้านหนังสือในวันหยุดให้เขาได้เลือกซื้อหนังสือที่เขาสนใจและเหมาะสม กับวัย หลังการอ่านถามคำถาม เพื่อให้ลูกมีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับ หนงั สือทีไ่ ดอ้ ่าน ~ 17 ~

7. ทักษะด้านภาษา (Language skills) ผู้ปกครองควรทราบว่า ยิ่งลูก มีประสบการณ์เกี่ยวกับภาษามากก็ยิ่งทำให้ลูกเรียนรู้การอ่านได้ง่ายขึ้น ผู้ปกครอง จะชว่ ยใหล้ กู มที ักษะด้านภาษาไดโ้ ดยการให้เขามีสว่ นร่วม ในการฟังและพูดคุยสนทนา ทั้งกับผู้ใหญ่และกับเด็กด้วยกัน เพื่อให้ลูกได้พบเจอกับคำศัพท์ที่แปลกไปจาก ชีวติ ประจำวัน ร้จู ักการใช้คำท่ีเหมาะกับคู่สนทนา ฝกึ ให้ลูกฟงั เรื่องเล่าหรือบทกวีต่างๆ เปน็ ตน้ ~ 18 ~

ขอ้ มูลอา้ งองิ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน,กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (2564). แนวทางส่งเสริมการจัด กจิ กรรมพฒั นาเดก็ วัย 3 – 6 ปี สำหรบั พ่อแม่ ผ้ปู กครอง. ไฟล์ pdf. อนงคน์ าถ ย้ิมชา้ ง. (เมษายน 2559). ทักษะพนื้ ฐานด้านการอา่ นสำหรับเดก็ ปฐมวยั . เอกสาร ประกอบการอบรมโครงการอบรมเชิงปฏบิ ตั กิ ารโครงการพัฒนาการจัดการเรยี นการสอน ปฐมวยั กจิ กรรมการพฒั นาพอ่ แม่ ผปู้ กครองเรื่องการเฝา้ ระวังและสง่ เสรมิ พฒั นาการเด็ก ปฐมวัยสำหรับครผู สู้ อนระดบั ปฐมวยั ,นครสวรรค์ :มหาวิทยาลยั ราชภัฏนครสวรรค์. ~ 25 ~