บทที่ 1 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับฐานข้อมูล 1

หน่วยที่ 1 ความรู้ทว่ั ไปเก่ียวกบั ฐานข้อมูลสาระสาคัญ ในสภาวะปัจจุบนั องคก์ รท้งั ภาครัฐและเอกชนไดน้ าคอมพิวเตอร์มาใชใ้ นการบริหารจดั การขอ้ มูล ไมว่ า่จะเป็นการจดั เก็บรวบรวมขอ้ มูล ประมวลผลขอ้ มูลดว้ ยกระบวนการทางานอยา่ งเป็ นระบบและสามารถจดั เกบ็ ขอ้ มูลจานวนมาก อีกท้งั ประมวลผลไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ถูกตอ้ ง แมน่ ยา และมีประสิทธิภาพ ดงั น้นั การศึกษาเกี่ยวกบัฐานขอ้ มูลจึงมีความจาเป็ นอยา่ งยงิ่ ในการทางานและการประกอบธุรกิจตา่ ง ๆสาระการเรียนรู้ 1. ความหมายของระบบฐานขอ้ มูล 2. องคป์ ระกอบของระบบฐานขอ้ มูล 3. ประโยชน์ของการประมวลผลดว้ ยระบบฐานขอ้ มูล 4. รูปแบบของฐานขอ้ มูล 5. คาศพั ทพ์ ้นื ฐานเก่ียวกบั ฐานขอ้ มูล 6. ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ี 7. โปรแกรมฐานขอ้ มูลที่นิยมใช้ 8. การเลือกใชโ้ ปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลจุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายของระบบฐานขอ้ มูลได้ 2. บอกองคป์ ระกอบของระบบฐานขอ้ มูลได้ 3. บอกประโยชนข์ องการประมวลผลดว้ ยระบบฐานขอ้ มูลได้ 4. อธิบายรูปแบบของฐานขอ้ มูลได้ 5. บอกคาศพั ทพ์ ้นื ฐานเกี่ยวกบั ฐานขอ้ มูลได้ 6. อธิบายลกั ษณะความสัมพนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ีได้ 7. บอกช่ือโปรแกรมฐานขอ้ มูลท่ีนิยมใชไ้ ด้ 8. เลือกใชโ้ ปรแกรมฐานขอ้ มูลไดเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะงาน1.1 ความหมายของระบบฐานข้อมูล ฐานข้อมูล (Database ) หมายถึง กลุ่มของขอ้ มูลที่มีความสมั พนั ธ์กนั นามาเกบ็ รวบรวมเขา้ ไวด้ ว้ ยกนัอยา่ งมีระบบและขอ้ มูลที่ประกอบกนั เป็นฐานขอ้ มูลน้นั จะตอ้ งตรงตามวตั ถุประสงคก์ ารใชง้ านขององคก์ รดว้ ย ท้งั น้ีขอ้ มูลอาจจะเกี่ยวกบั บุคคล ส่ิงของ สถานที่หรือเหตุการณ์ต่าง ๆ ท่ีเราสนใจศึกษา

2 ระบบฐานข้อมูล (Database System) หมายถึง การรวมตวั กนั ของฐานขอ้ มูลต้งั แต่ 2 ฐานขอ้ มูลเป็นตน้ ไปท่ีมีความสมั พนั ธ์กนั โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พ่อื เป็ นการลดความซ้าซอ้ นของขอ้ มูล และทาใหก้ ารบารุงรักษาตวั โปรแกรมง่ายมากข้ึน1.2 องค์ประกอบของระบบฐานข้อมูล ผู้บริหารฐานข้อมูลผู้ใช้ข้อมูล นักเขียนโปรแกรม ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ ฐานข้อมูล ภาพท่ี 1.1 แสดงองคป์ ระกอบของระบบฐานขอ้ มูลกกกกกกกกระบบฐานขอ้ มูลท่ีจะทางานไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพและตรงตามวตั ถุประสงคข์ องความตอ้ งการขององคก์ รจะตอ้ งประกอบไปดว้ ยองคป์ ระกอบ 4 องคป์ ระกอบ คือ ฮาร์ดแวร์ (Hardware) ซอฟตแ์ วร์ (Software)บุคลากร (People ware) และ ขอ้ มูล (Data) รายละเอียดดงั น้ีกกกกกกกก1.2.1 ฮาร์ดแวร์กกกกกกกกกกกก ฮาร์ดแวร์ คือ อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ท่ีนามาจดั เก็บ และประมวลผลขอ้ มูล ในฐานขอ้ มูล รวมถึงอุปกรณ์ในการเชื่อมต่อและสื่อตา่ ง ๆ ที่ใชใ้ นการบนั ทึกขอ้ มูลกกกกกกกกกกกก ระบบฐานขอ้ มูลท่ีมีประสิทธิภาพดีน้นั เคร่ืองคอมพิวเตอร์ที่จะใชเ้ กบ็ และประมวลผลฐานขอ้ มูลควรเป็ นเคร่ืองมือที่มีประสิทธิภาพสูง เช่น ควรมีหน่วยความจาหลกั และหน่วยเก็บขอ้ มูลสารองท่ีมีความจุสูง เพ่ือใชเ้ ก็บขอ้ มูลท่ีอาจมีปริมาณมาก และนอกจากน้ีควรมีหน่วยประมวลผลกลางหรือซีพียู (CPU) ท่ีมีความเร็วในการทางานสูง เพื่อรองรับการทางานจากผใู้ ชห้ ลายคน ที่อาจมีการอ่านขอ้ มูลหรือปรับปรุงขอ้ มูลพร้อมกนั ในเวลาเดียวกนัไดอ้ ยา่ งรวดเร็วกกกกกกกก

31.2.2 ซอฟต์แวร์กกกกกกกกกกกก ซอฟตแ์ วร์ คือโปรแกรมที่ใชใ้ นระบบฐานขอ้ มูล แบง่ ออกได้ 2 แบบ คือ ซอฟตแ์ วร์ประยกุ ต์(Application Software) และระบบจดั การฐานขอ้ มูล (Database Management System : DBMS หรือ ดีบีเอม็ เอส)กกกกกกกกกกกก (1) ซอฟต์แวร์ประยกุ ต์ เป็นโปรแกรมที่ถูกเขียนข้ึนเพื่อใชง้ านในเร่ืองใดเรื่องหน่ึงโดยเฉพาะเช่น โปรแกรมระบบสินคา้ คงคลงั โปรแกรมการสัง่ ซ้ือ โปรแกรมระบบบริหารงานบุคคล เป็นตน้ สามารถใช้คาสงั่ ที่มีอยใู่ นดีบีเอม็ เอส ในการดึงขอ้ มูลหรือจดั การกบั ขอ้ มูลภายในฐานขอ้ มูล เพื่อประมวลผลหรือนาขอ้ มูลมาออกรายงานไดต้ ามตอ้ งการกกกกกกกกกกกก (2) ระบบจัดการฐานข้อมูล เป็นโปรแกรมที่ทาหนา้ ที่บริหารจดั การฐานขอ้ มูล และเป็นตวั กลางในการใชง้ านระหวา่ งฐานขอ้ มูลกบั ผใู้ ช้ ใหส้ ามารถใชง้ านไดง้ ่าย มีประสิทธิภาพ โดยจะทาหนา้ ที่ในการควบคุมความถูกตอ้ งของขอ้ มูลไม่ใหเ้ กิดความซ้าซอ้ นในขอ้ มูลที่มีความสัมพนั ธ์กนั สามารถเรียกดูขอ้ มูลจากฐานขอ้ มูลได้อีกท้งั ยงั รักษาขอ้ มูลที่เก็บอยูภ่ ายในใหเ้ ช่ือถือไดเ้ สมอกกกกกกกก1.2.3 บุคลากรกกกกกกกกกกกก บุคลากร หมายถึง กลุ่มผใู้ ชง้ านคอมพิวเตอร์ สามารถจดั แบง่ ไดเ้ ป็ น 3 ระดบั ไดแ้ ก่ นกั เขียนโปรแกรม (Programmer) ซ่ึงทาหนา้ ที่ในการสร้างโปรแกรมประยกุ ต์ ผบู้ ริหารฐานขอ้ มูล (DatabaseAdministrator) เรียกส้นั ๆ วา่ DBA หมายถึง บุคคลทีท่ าหนา้ ที่ดูแลจดั การระบบฐานขอ้ มูล และผใู้ ชข้ อ้ มูล (EndUser) หมายถึง บุคคลที่ใชง้ านขอ้ มูลในระบบ แตล่ ะระดบั มีความเกี่ยวขอ้ งหรือใชง้ านขอ้ มูลที่แตกต่างกนั ออกไปกกกกกกกก1.2.4 ข้อมูลกกกกกกกกกกกก ขอ้ มูล เป็นองคป์ ระกอบที่สาคญั อยา่ งหน่ึง ท่ีตอ้ งนาเขา้ ไปในระบบคอมพิวเตอร์เพ่ือให้โปรแกรมประมวลผลใหไ้ ดผ้ ลลพั ธ์ตามวตั ถุประสงค์ ขอ้ มูลเปรียบเหมือนสะพานท่ีเช่ือมโยงระหวา่ งคอมพิวเตอร์กบั มนุษยเ์ พราะหากไมม่ ีขอ้ มูลระบบก็ไมอ่ าจสมบูรณ์ไดแ้ มจ้ ะมีเคร่ืองคอมพิวเตอร์ท่ีทนั สมยั ในขณะท่ีมนุษยก์ ็ไม่สามารถเชื่อมโยงกบั คอมพวิ เตอร์ได้ หากปราศจากขอ้ มูลกกกกกกกกกกกก ขอ้ มูล คือ ขอ้ มูลที่เก็บอยใู่ นฐานขอ้ มูล เช่น ขอ้ มูลรหสั ประจาตวั นกั ศึกษา ขอ้ มูลชื่อ ขอ้ มูลอายุขอ้ มูลที่อยู่ ขอ้ มูลเพศ เป็นตน้1.3 ประโยชน์ของการประมวลผลด้วยระบบฐานข้อมูล การประมวลผลดว้ ยระบบฐานขอ้ มูล มีประโยชน์ดงั ต่อไปน้ี 1.3.1 ลดความซ้าซ้อนของข้อมูล การจดั เก็บขอ้ มูลเป็นแฟ้มขอ้ มูลประเภทเดียวกนั ถูกเก็บไวห้ ลาย ๆ แห่ง ทาใหเ้ กิดความซ้าซอ้ นของขอ้ มูล แตก่ ารนาขอ้ มูลมาเกบ็ ในระบบฐานขอ้ มูลจะสามารถช่วยลดปัญหาความซ้าซอ้ นของขอ้ มูลได้ 1.3.2 หลกี เลย่ี งความขดั แย้งของข้อมูลได้ หากมีการเกบ็ ขอ้ มูลชนิดเดียวกนั ไวห้ ลาย ๆ ที่ และมีการปรับปรุงขอ้ มูลเดียวกนั แตป่ รับปรุงไม่ครบทุกที่ที่มีขอ้ มูลเก็บอยู่ ทาใหเ้ กิดปัญหาขอ้ มูลชนิดเดียวกนั อาจมีค่าไม่เหมือนกนั ในแตล่ ะที่ที่เก็บขอ้ มูล จึงก่อใหเ้ กิดความขดั แยง้ ของขอ้ มูลข้ึน

41.3.3 สามารถใช้ข้อมูลร่วมกนั ได้ ฐานขอ้ มูลเป็ นการจดั เกบ็ ขอ้ มูลรวมไวด้ ว้ ยกนั ดงั น้นั หากผใู้ ชต้ อ้ งการใชข้ อ้ มูลในฐานขอ้ มูลท่ีมาจากแฟ้มขอ้ มูลต่าง ๆ กจ็ ะสามารถทาไดโ้ ดยง่าย1.3.4 สามารถควบคุมความเป็ นมาตรฐานได้ เม่ือมีการนาขอ้ มูลมาเก็บรวบรวมไวใ้ นฐานขอ้ มูลเดียวกนั ทาใหผ้ มู้ ีหนา้ ท่ีควบคุมดูแลการใช้ระบบฐานขอ้ มูลสามารถกาหนดมาตรฐานของขอ้ มูลข้ึนมาได้ ซ่ึงจะทาใหก้ ารบริหารหรือการแลกเปลี่ยนขอ้ มูลระหวา่ งระบบเป็นไปอยา่ งสะดวกและถูกตอ้ ง1.3.5 สามารถจัดระบบความปลอดภัยทร่ี ัดกมุ ได้ ระบบฐานขอ้ มูลสามารถกาหนดสิทธิใหแ้ ก่ผใู้ ชแ้ ต่ละคนไดต้ ามความเหมาะสม ซ่ึงผใู้ ชแ้ ตล่ ะคนอาจจะใชข้ อ้ มูลไดใ้ นระดบั ท่ีต่างกนั หรือผใู้ ชแ้ ต่ละคนจะมองฐานขอ้ มูลดว้ ยมุมมองที่ตอ้ งการ ดงั น้นั การกาหนดสิทธิจึงเป็นการสร้างระบบความปลอดภยั ใหก้ บั ขอ้ มูลได้1.3.6 สามารถกาหนดควบคุมความคงสภาพของข้อมูลได้ การกาหนดค่าต่าง ๆ หรือจากดั ช่วงขอ้ มูลเพือ่ ป้องกนั การพมิ พข์ อ้ มูลผดิ พลาด เช่น กาหนดช่วงของขอ้ มูลในการกรอกหมายเลขประจาตวั ประชาชนไวท้ ี่ 13 ตวั เมื่อพมิ พค์ รบ 13 ตวั ก็กาหนดใหเ้ ลื่อนขอ้ มูลถดั ไป แตถ่ า้ พมิ พไ์ มค่ รบหรือเกิน 13 ตวั โปรแกรมจะไม่สามารถเลื่อน1.3.7 สามารถสร้างความสมดุลในความขดั แย้งของความต้องการได้ การที่ผใู้ ชท้ ้งั หมดขององคก์ รใชข้ อ้ มูลร่วมกนั ทาใหท้ ราบถึงความตอ้ งการและความสาคญั ของผใู้ ชง้ านท้งั หมด สามารถกาหนดโครงสร้างของฐานขอ้ มูลเพอื่ ใหบ้ ริการท่ีดีท่ีสุดได้ เช่น เลือกเก็บขอ้ มูลท่ีตอ้ งใช้บ่อย ๆ ไวใ้ นส่ือขอ้ มูลท่ีมีความเร็วเป็นพิเศษ เป็ นตน้ เป็นการสร้างความสมดุลของความตอ้ งการไมใ่ หเ้ กิดความขดั แยง้ ในหมู่ผใู้ ช้1.3.8 เกดิ ความเป็ นอสิ ระของข้อมูล โปรแกรมประยกุ ตท์ ่ีเขียนข้ึนจะไม่ข้ึนกบั โครงสร้างของตารางท่ีมีการเปล่ียนแปลงไป เนื่องจากโครงสร้างของตารางต่าง ๆ และตวั ขอ้ มูลในแตล่ ะตารางจะถูกเก็บอยใู่ นฐานขอ้ มูลท้งั หมด โปรแกรมประยกุ ตไ์ ม่จาเป็นตอ้ งเกบ็ โครงสร้างของตารางไว้ ดงั น้นั การเปล่ียนแปลงโครงสร้างของตาราง เช่น การเปลี่ยนแปลงขนาดของเขตขอ้ มูลในตารางใดภายในฐานขอ้ มูลกไ็ มจ่ าเป็ นตอ้ งทาการแกไ้ ขโปรแกรมประยกุ ตท์ ี่มีการเรียกใชเ้ ขตขอ้ มูล1.4 รูปแบบของฐานข้อมูลขอ้ มูลที่สร้างในฐานขอ้ มูลจะมีโครงสร้างที่เขา้ ใจง่ายและสะดวกตอ่ การใชง้ าน โดยทว่ั ไปแลว้ ฐานขอ้ มูลที่มีอยใู่ นปัจจุบนั จะมีโครงสร้าง 3 แบบ คือ ฐานขอ้ มูลแบบลาดบั ช้นั (Hierarchical Database) ฐานขอ้ มูลแบบเครือข่าย (Network Database) และฐานขอ้ มูลเชิงสัมพนั ธ์ (Relational Database) รายละเอียดดงั น้ี1.4.1 ฐานข้อมูลแบบลาดบั ช้ัน (Hierarchical Database) ฐานขอ้ มูลแบบลาดบั ช้นั เป็นโครงสร้างที่จดั เก็บขอ้ มูลในลกั ษณะความสัมพนั ธ์แบบพอ่ -ลูก(Parent-Child Relationship) หรือเป็นโครงสร้างรูปแบบตน้ ไม้ (Tree) ขอ้ มูลท่ีจดั เกบ็ ในที่น้ี คือ ระเบียนพอ่ แม่

(Parent Record) ซ่ึงอยแู่ ถวบนและถดั ลงมาคือระเบียนลูก (Child Record) ซ่ึงระเบียนพ่อแมส่ ามารถมี 5ระเบียนลูกไดม้ ากกวา่ หน่ึงดงั ภาพที่ 1.2 ประเภทวชิ า Aสาขาวชิ า ก สาขาวชิ า ข สาขาวชิ า ค นกั เรียน ก นกั เรียน ข ภาพท่ี 1.2 แสดงตวั อยา่ งฐานขอ้ มูลแบบลาดบั ช้นั จากภาพที่ 1.2 จะเห็นไดว้ า่ ในหน่ึงประเภทวชิ าประกอบดว้ ยหลายสาขาวชิ าและใน 1 สาขาวชิ าประกอบไปดว้ ยนกั เรียนหลายคน แต่นกั เรียน 1 คน สามารถสงั กดั ไดเ้ พียง 1 สาขาวชิ า 1.4.2 ฐานข้อมูลแบบเครือข่าย (Network Database) ฐานขอ้ มูลแบบเครือข่ายจะมีลกั ษณะคลา้ ยกบั ฐานขอ้ มูลแบบลาดบั ช้นั แตจ่ ะมีความแตกต่างกนัตรงที่แฟ้มขอ้ มูลสามารถมีความสัมพนั ธ์กนั ไดห้ ลาย ๆ แฟ้มขอ้ มูลซ่ึงความสัมพนั ธ์ของขอ้ มูลจะเช่ือมโยงใหม้ ีลกั ษณะเหมือนเครือขา่ ย ดงั ภาพท่ี 1.3 แผนกวชิ าบริหารธุรกิจวชิ าการสร้างเวบ็ เพจ วชิ าประมวลผลคานกั เรียน ก นกั เรียน ข นกั เรียน ค ภาพที่ 1.3 แสดงตวั อยา่ งฐานขอ้ มูลแบบเครือข่าย จากภาพท่ี 1.3 จะเห็นไดว้ า่ นกั เรียนท่ีเรียนในรายวชิ าการสร้างเวบ็ เพจกอ็ าจจะเรียนในรายวชิ าประมวลผลคาไดเ้ ช่นเดียวกนั จึงเหมาะสาหรับขอ้ มูลท่ีมีความสัมพนั ธ์กนั แบบกลุ่มตอ่ กลุ่ม 1.4.3 ฐานข้อมูลเชิงสัมพนั ธ์ (Relational Database) ฐานขอ้ มูลเชิงสัมพนั ธ์เป็ นการเกบ็ ขอ้ มูลในรูปแบบที่เป็ นตาราง (Table) หรือเรียกวา่ รีเลชนั (Relation) มีลกั ษณะเป็น 2 มิติ คือ เป็ นแถว (Row) หรือ เรคอร์ด (Record) และเป็นคอลมั น์ (Column) หรือฟิ ลด์ (Field) การเช่ือมโยงขอ้ มูลระหวา่ งตารางจะเช่ือมโยงโดยคอลมั นท์ ่ีเหมือนกนั ท้งั สองตารางเป็น ตวั เช่ือมโยงขอ้ มูล ดงั ภาพที่ 1.4

6ข้อมูลนักศึกษา คอลมั น์ (เขตขอ้ มูล , ฟิ ลด์ , แอททริบิวต)์รหสั นกั ศึกษา ช่ือ สกลุ รหสั สาขาวชิ า 50320001 เรียบ คามูล 01 50320002 ธวชั ชยั บาบุญ 02 สาขาวชิ า รหสั สาขาวชิ า ชื่อสาขาวชิ า 01 คอมพิวเตอร์ธุรกิจ 02 การบญั ชี1.5 คาศัพท์พืน้ ฐานกย่ี วกบั ระบบฐานข้อมูล ในการจดั เกบ็ ขอ้ มูลจะมีลกั ษณะโครงสร้างภายในท่ีสามารถนาไปประมวลผลดว้ ยการจดั เก็บเป็ นสัญญาณดิจิตอล คือมีค่า 0 กบั 1 เท่าน้นั ดงั น้นั เพ่ือความเขา้ ใจในการศึกษาระบบฐานขอ้ มูล ผใู้ ชจ้ ึงตอ้ งเขา้ ใจศพั ทพ์ ้นื ฐานเก่ียวกบั ระบบฐานขอ้ มูล ดงั ต่อไปน้ี 1.5.1 คาศัพท์พืน้ ฐานของการประมวลผลในระบบแฟ้มข้อมูล (1) บติ (Bit) หมายถึง หน่วยของขอ้ มูลท่ีมีขนาดเล็กท่ีสุด คือจานวนหลกั ของเลขฐานสอง ซ่ึงแต่ละหลกั จะเกบ็ ขอ้ มูลไดเ้ พยี ง 2 สถานะคือ 0 และ 1 (2) ไบต์ (Byte) หมายถึง หน่วยของขอ้ มูลที่เกิดจากการนาบิตมารวมกนั เป็น ตวั อกั ขระ (Character) (3) เขตข้อมูล (Field) หมายถึง หน่วยของขอ้ มูลที่ประกอบข้ึนจากตวั อกั ขระต้งั แต่หน่ึงตวั ข้ึนไปมารวมกนั แลว้ ไดค้ วามหมายของสิ่งใดส่ิงหน่ึง เช่น ชื่อ ท่ีอยู่ เป็นตน้ (4) ระเบียน (Record) หมายถึง หน่วยของขอ้ มูลที่เกิดจากการนาเอาเขตขอ้ มูลหลาย ๆ เขตมารวมกนัเพอื่ เกิดเป็นขอ้ มูลเร่ืองใดเรื่องหน่ึง เช่น ขอ้ มูลของนกั ศึกษา 1 ระเบียน(1 คน) จะประกอบดว้ ย รหสั ประจาตวั นกั ศึกษา ชื่อนกั ศึกษา ที่อยู่ เป็นตน้ (5) แฟ้มข้อมูล (File) หมายถึง หน่วยของขอ้ มูลที่เกิดจากการนาเอาขอ้ มูลหลาย ๆ ระเบียนท่ีเป็นเรื่องเดียวกนั มารวมกนั เช่น แฟ้มขอ้ มูลของนกั ศึกษา แฟ้มขอ้ มูลลูกคา้ แฟ้มขอ้ มูลพนกั งาน 1.5.2 คาศัพท์ในระบบฐานข้อมูล (1) เอนทติ ี้ (Entity) หมายถึง บุคคล สถานท่ี เหตุการณ์หรือส่ิงของที่เราสนใจจะศึกษาจดั เก็บเป็นขอ้ มูลในฐานขอ้ มูล เช่น พนกั งาน ลูกคา้ ทะเบียนรถยนต์ เป็ นตน้ (2) แอททริบวิ ต์ (Attribute) หมายถึง ขอ้ มูลท่ีแสดงลกั ษณะและคุณสมบตั ิของเอนทิต้ี เช่น แอททริบิวตข์ องพนกั งาน ไดแ้ ก่ รหสั พนกั งาน ช่ือ-สกลุ เพศ อายุ วฒุ ิการศึกษา ที่อยู่ เป็ นตน้

71.6 ความสัมพนั ธ์ระหว่างเอนทติ ี้ความสัมพนั ธ์ (Relationships) หมายถึง ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งเอนทิต้ีกบั เอนทิต้ีเช่น ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ีนกั ศึกษาและเอนทิต้ีสาขาวชิ า แบง่ ออกได้ 3 ลกั ษณะดงั น้ี1.6.1 ความสัมพนั ธ์แบบหนึ่งต่อหน่ึง (One-to-one Relationships : 1:1)เป็นความสัมพนั ธ์ท่ีระเบียนเพยี ง 1 ระเบียนในเอนทิต้ีหน่ึงสมั พนั ธ์กบั อีกระเบียนเพยี ง 1 ระเบียนในอีกเอนทิต้ีหน่ึง เช่น นกั ศึกษา 1 คน สังกดั สาขาวชิ าไดเ้ พยี ง1 สาขาวชิ าเทา่ น้นั ซ่ึงเป็นความสมั พนั ธ์แบบหน่ึงตอ่ หน่ึง ดงั ภาพท่ี 1.5 1 1 นกั ศึกษา R1 สาขาวชิ า ภาพท่ี 1.5 แสดงความสัมพนั ธ์แบบหน่ึงต่อหน่ึงข้อมูลนักศึกษา ช่ือ สกุล รหสั สาขาวชิ า รหสั นกั ศึกษา เรียบ คามูล 01 50320001 ธวชั ชยั ยนิ ดี 02 50320002 ข้อมูลสาขาวชิ า ช่ือสาขาวชิ า รหสั สาขาวชิ า คอมพวิ เตอร์ธุรกิจ 01 การบญั ชี 02ภาพท่ี 1.6 แสดงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ีนกั ศึกษากบั เอนทิต้ีสาขาวชิ า 1.6.2 ความสัมพนั ธ์แบบหน่ึงต่อกลุ่ม (One-to-Many Relationships : 1:N) เป็นการแสดงความสัมพนั ธ์ท่ีระเบียนหน่ึงในเอนทิต้ี ท่ีมีความสมั พนั ธ์กบั หลายระเบียนในอีกเอนทิต้ีหน่ึง เช่น ความสัมพนั ธ์ของอาจารย์ 1 คนสามารถมีนกั ศึกษาในท่ีปรึกษาไดห้ ลายคนแต่นกั ศึกษามีอาจารย์ท่ีปรึกษาไดเ้ พยี งคนเดียวเทา่ น้นั ซ่ึงมีความสมั พนั ธ์แบบหน่ึงต่อกลุ่ม ดงั ภาพที่ 1.7 1 N R1อาจารยท์ ่ีปรึกษา นกั ศึกษา ภาพที่ 1.7 แสดงความสมั พนั ธ์แบบหน่ึงต่อกลุ่ม

8ข้อมูลอาจารย์ทปี่ รึกษารหสั อาจารยท์ ่ีปรึกษา ชื่อ สกุล สมบตั ิคา1001 กุลนที สกุล สมบตั ิคา ตาคม นารี1002 ภานุวชั ร์ กลมเกลียว 1 ราชบุตร1003 สมศกั ด์ิข้อมูลนักศึกษา Nรหสั นกั ศึกษา ช่ือ รหสั อาจารยท์ ี่ปรึกษา 100150330001 ณฐั ชา 1001 100250330002 ปารเมธ50330003 อภิสิทธ์ิ ภาพท่ี 1.8 แสดงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ีอาจารยท์ ่ีปรึกษากบั เอนทิต้ีนกั ศึกษา 1.6.3 ความสัมพนั ธ์แบบกลุ่มต่อกล่มุ (Many-to-Many Relationships: M:N) เป็นความสมั พนั ธ์ท่ีแต่ละระเบียนในเอนทิต้ีหน่ึงจะมีความสัมพนั ธ์กบั ระเบียนหลายระเบียนในอีกเอนทิต้ีหน่ึง เช่น การลงทะเบียนเรียนของนกั ศึกษา กล่าวคือ นกั ศึกษา 1 คน สามารถลงทะเบียนเรียนไดม้ ากกวา่1 รายวชิ า และแตล่ ะรายวชิ าปรากฏในใบลงทะเบียนของนกั ศึกษาไดม้ ากกวา่ 1 คน ซ่ึงเป็นการแสดงความสัมพนั ธ์แบบกลุ่มตอ่ กลุ่ม ดงั ภาพท่ี 1.9นกั ศึกษา MN การลงทะเบียน R1 ภาพที่ 1.9 แสดงความสมั พนั ธ์แบบกลุ่มตอ่ กลุ่ม ข้อมูลนักศึกษารหสั นกั ศึกษา ช่ือ สกลุ 50330001 ณฐั ชา ตาคม 50330002 ปารเมธ กลมเกลียว ข้อมูลการลงทะเบยี นรหสั นกั ศึกษา รหสั วชิ า ผลการเรียน50330001 2201-2303 350330002 2001-0001 450330002 2201-2303 3 ข้อมูลรายวชิ า

9รหสั วชิ า ช่ือวชิ า หน่วยกิต2001-0001 คอมพวิ เตอร์เพื่องานอาชีพ 22201-2303 คอมพวิ เตอร์กบั งานสานกั งาน 2 ภาพที่ 1.10 แสดงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งเอนทิต้ีนกั ศึกษากบั เอนทิต้ีการลงทะเบียน1.7 โปรแกรมฐานข้อมูลทน่ี ิยมใช้ โปรแกรมฐานขอ้ มูลเป็ นโปรแกรมที่ช่วยจดั การขอ้ มูลหรือรายการต่าง ๆ ที่อยใู่ นฐานขอ้ มูล ไมว่ า่ จะเป็นการจดั เกบ็ การเรียกใช้ การปรับปรุงขอ้ มูล โปรแกรมฐานขอ้ มูลจะช่วยใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถคน้ หาขอ้ มูลไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ซ่ึงโปรแกรมฐานขอ้ มูลที่นิยมใชม้ ีอยดู่ ว้ ยกนั หลายโปรแกรม เช่น โปรแกรม Microsoft Access , FoxPro,SQL, Oracle เป็นตน้ 1.7.1 โปรแกรม Microsoft Access เป็นโปรแกรมที่นิยมใชก้ นั มากในขณะน้ี โดยเฉพาะในระบบฐานขอ้ มูลขนาดใหญส่ ามารถสร้างแบบฟอร์มท่ีตอ้ งการจะเรียกดูขอ้ มูลในฐานขอ้ มูล หลงั จากบนั ทึกขอ้ มูลลงในฐานขอ้ มูลเรียบร้อยแลว้ จะสามารถคน้ หาหรือเรียกดูขอ้ มูลจากเขตขอ้ มูลใดก็ได้ การแสดงผลก็อาจแสดงทางจอภาพหรือส่งพมิ พอ์ อกทางเคร่ืองพิมพก์ ็ได้ นอกจากน้ี โปรแกรม Microsoft Access ยงั มีระบบรักษาความปลอดภยั ของขอ้ มูล โดยการกาหนดรหสั ผา่ นเพ่ือป้องกนั ความปลอดภยั ของขอ้ มูลในระบบไดด้ ว้ ย 1.7.2 โปรแกรม FoxPro เป็นโปรแกรมฐานขอ้ มูลที่มีผใู้ ชง้ านมากที่สุด เน่ืองจากใชง้ านท้งั วธิ ีการเรียกจากเมนูของ FoxPro และประยกุ ตโ์ ปรแกรมข้ึนใชง้ าน โปรแกรมท่ีเขียนดว้ ย FoxPro จะสามารถใชไ้ ดก้ บั dBASE และสามารถใชง้ านบน FoxPro ได้ นอกจากน้ีใน FoxPro ยงั มีเครื่องมือช่วยในการเขียนโปรแกรม เช่น การสร้างรายงาน โปรแกรมที่เขียนดว้ ย FoxPro สามารถแปลเป็นไฟล์ .EXE ได้ เช่นเดียวกบัโปรแกรมภาษาอ่ืน ๆ และนาไปใชง้ านกบั คอมพวิ เตอร์เคร่ืองอ่ืน ๆ ไดโ้ ดยไม่จาเป็ นตอ้ งมีโครงสร้างของ FoxProอยใู่ นเคร่ืองดว้ ย 1.7.3 โปรแกรม SQL เป็นโปรแกรมฐานขอ้ มูลที่มีโครงสร้างของภาษาท่ีเขา้ ใจง่ายไม่ซบั ซอ้ นและประสิทธิภาพในการทางานสูง สามารถทางานที่ซบั ซอ้ นไดโ้ ดยใชค้ าสัง่ เพียงไม่ก่ีคาสง่ั โปรแกรม SQL จึงเหมาะท่ีจะใชก้ บั ระบบฐานขอ้ มูลเชิงสมั พนั ธ์และเป็นโปรแกรมหน่ึงท่ีมีผนู้ ิยมใชก้ นั มาก 1.7.4 โปรแกรม Oracle เป็นโปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลท่ีมีผนู้ ิยมใชอ้ ยา่ งแพร่หลายทว่ั โลกที่สามารถรองรับการทางานของฐานขอ้ มูลขนาดใหญ่ สนบั สนุนการทางานท้งั ในเครื่องคอมพวิ เตอร์ส่วนบุคคล รวมถึงรองรับการทางานของผใู้ ชห้ ลาย ๆ คนสามารถเรียกใชข้ อ้ มูลจากฐานขอ้ มูลพร้อม ๆ กนั ไดแ้ ละมีประสิทธิภาพในการจดั การฐานขอ้ มูลต่าง ๆ

101.8 การเลือกใช้โปรแกรมจัดการฐานข้อมูลกกกกกกกกปัจจุบนั มีการพฒั นาโปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลออกมาเป็นจานวนมาก ซ่ึงแตล่ ะโปรแกรมมีคุณสมบตั ิแตกตา่ งกนั และสามารถใชก้ บั คอมพิวเตอร์ที่แตกต่างกนั ดงั น้นั การที่องคก์ รจะตดั สินใจเลือกใชโ้ ปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลใดน้นั จึงมีหลกั เกณฑต์ า่ ง ๆ ในการพิจารณา เพือ่ ประกอบการตดั สินใจเลือกใชโ้ ปรแกรมท่ีมีความเหมาะสมต่อการใชง้ านขององคก์ ร ดงั น้ีกกกกกกกก1.8.1 งบประมาณขององค์กรและราคาของโปรแกรมจัดการฐานข้อมูลกกกกกกกกกกกกเน่ืองจากโปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลมีความสามารถตา่ งกนั โปรแกรมใดท่ีมีความสามารถสูงจะยงิ่ มีราคาแพง จึงเป็ นส่ิงที่องคก์ รตอ้ งพิจารณาประกอบการตดั สินใจกกกกกกกก1.8.2 จานวนผ้ใู ช้งานระบบเครื่องคอมพวิ เตอร์กกกกกกกกกกกกโปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลแตล่ ะตวั อนุญาตใหม้ ีผใู้ ชง้ านคอมพิวเตอร์พร้อมกนั ไดไ้ ม่เท่ากนัดงั น้นั จึงตอ้ งพิจารณาจากลกั ษณะงานขององคก์ รวา่ ใหม้ ีผูใ้ ชง้ านคอมพวิ เตอร์พร้อมกนั ไดม้ ากที่สุดกี่คน แลว้เลือกใชโ้ ปรแกรมให้ตรงกบั ความตอ้ งการกกกกกกกก1.8.3 ความเข้ากนั ได้กบั ฮาร์ดแวร์กกกกกกกกก โปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลแตล่ ะตวั จะข้ึนอยกู่ บั ประเภทของเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ เช่น โปรแกรมบางตวั สามารถใชไ้ ดก้ บั เครื่องไมโครคอมพิวเตอร์เทา่ น้นั แตไ่ ม่สามารถใชก้ บั เครื่องประเภทอ่ืนได้ และบางตวัสามารถใชไ้ ดก้ บั เคร่ืองคอมพวิ เตอร์หลายประเภท ดงั น้นั การตดั สินใจเลือกใชโ้ ปรแกรมใด จึงตอ้ งพิจารณาวา่องคก์ รใชเ้ ครื่องคอมพิวเตอร์ประเภทใด เพื่อจะไดเ้ ลือกใชโ้ ปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลที่สามารถใชไ้ ดก้ บั ระบบเคร่ืองคอมพิวเตอร์หรือฮาร์ดแวร์ที่มีอยไู่ ด้กกกกกกกก1.8.4 รูปแบบฐานข้อมูลของโปรแกรมจัดการฐานข้อมูลกกกกกกกกกกก เป็นการพิจารณารูปแบบของฐานขอ้ มูลของโปรแกรมวา่ เป็นแบบใด เช่น แบบลาดบั ช้นั แบบเครือข่าย หรือแบบเชิงสัมพนั ธ์ เพ่ือจะไดเ้ ลือกใชไ้ ดต้ รงกบั ความตอ้ งการ 1.8.5 จานวนแฟ้มข้อมูลและขนาดของระเบยี นทเี่ ปิ ดได้กกกกกกกกกกแ เป็นการพิจารณาลกั ษณะของงานวา่ ตอ้ งการเปิ ดใชแ้ ฟ้มขอ้ มูลสูงสุดไดก้ ่ีแฟ้ม แต่ละแฟ้มมีระเบียนขนาดใหญ่ท่ีสุดเทา่ ใดแลว้ เลือกโปรแกรมที่สามารถรองรับได้กกกกกกกก1.8.6 ความเหมาะสมของโปรแกรมจัดการฐานข้อมูลต่อลกั ษณะงานทที่ ากกกกกกกกกกกกเป็นการพจิ ารณาความสามารถในการทางาน ความยากง่ายในการใชง้ านและภาษาท่ีใชใ้ นการจดั การขอ้ มูลวา่ ตรงกบั ความตอ้ งการขององคก์ รหรือไม่ มีระบบรักษาความปลอดภยั ท่ีสามารถเชื่อมน่ั ไดม้ ากนอ้ ยเพยี งใด เป็นตน้