ชุดการสอนวิชาคณิตศาสตร์คอมพิวเตอร์ เรื่อง..การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐานต่าง ๆ

คำนำ ชุดการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์คอมพิวเตอร์ (2204-2004) เรื่อง ระบบ เลขฐาน โดยใช้วิธีการสอนแบบร่วมมือเทคนิค STAD สำหรับนักเรียนชั้นประกาศนียบัตร วิชาชีพ เรื่อง การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐานต่าง ๆ โดยจัดทำขึ้น เพื่อใช้ประกอบการ จัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์คอมพิวเตอร์ (2204-2004) เรื่อง ระบบเลขฐาน ระดับชั้นประกาศนียบัตรวิชาชีพ และเพื่อเป็นแนวทางในการสร้างและพัฒนาชุดการเรียน การสอนแกค่ รสู าขาวชิ าคอมพิวเตอร์ธุรกิจ ซง่ึ ในการสรา้ งชุดการเรียนการสอนได้ดำเนินการ สร้างตามหลักวิชาอย่างเป็นระบบ มีการทดลองใช้และหาประสิทธิภาพของชุดการเรียน การสอน ซึ่งนักเรียนสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองจากการปฏิบัติจริง ตลอดจนมีการวัดผล ประเมินตามสภาพจริงด้วยวิธีการที่หลากหลาย ชุดการเรียนการสอน ประกอบด้วย คำชี้แจงเกี่ยวกับชุดการเรียนการสอน คำแนะนำสำหรับครู คำแนะนำสำหรับนักเรียน เนื้อหาการเรียนรู้ สาระสำคัญและจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ขั้นตอนการเรยี นดว้ ยชดุ การเรียน การสอน บัตรคำสั่ง แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรเนื้อหา บัตรคำถาม บัตรเฉลยบัตรคำถาม บตั รสรุปผลการเรียนรู้ และแบบทดสอบหลงั เรยี น ขอขอบพระคุณ นายเจษฎา ยมิ้ พลู ทรัพย์ ผูอ้ ำนวยการวิทยาลยั เทคนิคปทุมธานี ท่ี กรณุ าให้คำปรกึ ษา แนะนำ และอำนวยความสะดวกในการจดั ทำชดุ การเรียนการสอนครั้งน้ี เป็นอย่างดีย่ิง ขอขอบคุณคณะครูสาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธรุ กิจทุกท่าน ที่กรุณาใหค้ ำปรึกษา แนะนำ ตรวจสอบ และแก้ไขข้อบกพร่องของชุดการเรียนการสอน จนทำให้ชุดการเรียน การสอนมีความถกู ต้องสมบรู ณ์มากขน้ึ ด้วยความเอาใจใส่เป็นอยา่ งดียิ่ง นางวลิ าวลั ย์ วัชโรทยั

สารบญั เรือ่ ง หนา้ คำชแ้ี จงเก่ยี วกับชุดการเรยี นการสอน .......................................................................... 1 คำแนะนำสำหรบั ครู ..................................................................................................... 3 คำแนะนำสำหรับนักเรยี น ............................................................................................ 4 สาระการเรยี นรู้ สาระสำคญั และจดุ ประสงค์การเรียนรู้ ............................................... 5 ขน้ั ตอนการเรยี นชดุ การเรียนการสอน .......................................................................... 7 บัตรคำสงั่ ...................................................................................................................... 8 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น .................................................................................................. 9 บัตรเนอื้ หา .................................................................................................................. 13 บัตรคำถาม .................................................................................................................. 18 บตั รเฉลยบัตรคำถาม ................................................................................................. 19 บตั รสรุปผลการเรยี นรู้ ................................................................................................ 21 แบบทดสอบหลังเรยี น ................................................................................................. 22 บรรณานุกรม ............................................................................................................... 25

1 คำชแ้ี จงเกย่ี วกบั ชดุ การเรยี นการสอน 1. เอกสารฉบับนี้เป็นเอกสารชุดการเรียนการสอนชุดการเรียนการสอนวิชาคณิตศาสตร์ คอมพิวเตอร์ (2204-2004) เรื่อง ระบบเลขฐาน โดยใช้วิธีการสอนแบบร่วมมือ เทคนิค STAD สำหรบั นกั เรียนระดับชัน้ ประกาศนยี บัตรวิชาชพี เรื่อง การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลข ฐานตา่ ง ๆ 2. ชดุ การเรยี นการสอนน้ี ประกอบดว้ ย - คำชี้แจงเกี่ยวกับชุดการเรยี นการสอน - คำแนะนำสำหรบั ครู - คำแนะนำสำหรบั นกั เรียน - สาระการเรียนรู้ - สาระสำคัญและจุดประสงค์การเรยี นรู้ - ขั้นตอนการเรียนชดุ การเรียนการสอน - บัตรคำสง่ั - แบบทดสอบกอ่ นเรยี น - บัตรเนอ้ื หา - บัตรคำถาม - บตั รเฉลยบตั รคำถาม - บัตรสรุปผลการเรียนรู้ - แบบทดสอบหลังเรียน 3. ชุดการเรียนการสอนนี้ได้แบ่งสาระการเรียนรู้ออกเป็น 1 เรื่องย่อย ใช้เวลาทั้งสิ้น 1 ชวั่ โมง

2 คำแนะนำสำหรบั ครู 1. ครูควรเตรียมชุดการเรียนการสอน ซึ่งประกอบด้วยบัตรคำสั่ง แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรเนอื้ หา บัตรคำถาม บัตรเฉลยบตั รคำถาม บัตรสรปุ ผลการเรียนรู้ และแบบทดสอบหลัง เรียน ตลอดจนอปุ กรณต์ า่ งๆ ใหค้ รบถว้ น 2. ให้นกั เรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน ชุดที่ 1 เพอ่ื ประเมนิ ความรู้ เดิมของนกั เรียน 3. แจ้งจุดประสงคก์ ารเรียนรใู้ ห้นักเรยี นทราบ 4. แจกชุดการเรียนการสอนให้นักเรียนศึกษาและแนะนำวิธีการใช้ชุดการเรียนการสอน เพ่ือนกั เรยี นจะไดป้ ฏิบตั อิ ย่างถูกต้อง 5. ดำเนินการสอนตามกิจกรรมการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ วิธีการสอนแบบรว่ มมอื เทคนิค STAD 6. หากนกั เรยี นคนใดเรยี นไมท่ นั หรอื ขาดเรยี น ครูควรใหค้ ำแนะนำ หรอื มอบหมายงานหรือ ให้ศกึ ษาชุดการเรียนการสอนในเวลาวา่ ง 7. หลังจากนักเรียนศึกษาชุดการเรียนการสอน ชุดที่ 1 เรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนทำ แบบฝกึ หัดจากบัตรคำถาม พรอ้ มทง้ั ตรวจค าตอบจากบตั รเฉลย 8. ใหน้ กั เรยี นทำบตั รสรปุ ผลการเรยี นรู้ เพอื่ สง่ เสรมิ ความแม่นยำในการเรียนรูข้ องนักเรยี น 9. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 1 เพื่อประเมินความก้าวหน้าของนักเรียน หลังจากเรียนชุดการเรียนการสอน ชุดที่ 1 จบแล้ว และบันทึกคะแนนแต่ละคนไว้ หาก นกั เรยี นคนใดไดค้ ะแนนไม่ผ่านเกณฑ์ ครูควรจัดสอนซอ่ มเสรมิ หรอื ใหน้ ักเรยี นศึกษาชุดการ เรียนการสอนใหม่อีกคร้งั 10. การจัดชน้ั เรยี นจะจัดให้นักเรียนศกึ ษาเปน็ กล่มุ ดังนี้

โต๊ะครู กระดานดำ 3 กลุ่มที่ 1 กล่มุ ท่ี 7 กลมุ่ ที่ 2 กลมุ่ ที่ 3 กล่มุ ที่ 8 กลมุ่ ท่ี 4 กลุ่มที่ 5 กลมุ่ ที่ 6

4 คำแนะนำสำหรับนกั เรยี น 1. อ่านคำชี้แจงเก่ยี วกับชดุ การเรยี นการสอน และคำแนะนำ สำหรับนกั เรยี นให้เขา้ ใจก่อนที่ จะลงมอื ศกึ ษาชดุ การเรยี นการสอน 2. ทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน ชุดท่ี 1 เพือ่ ประเมนิ ความรู้เดิมของนักเรยี น 3. ศกึ ษาชุดการเรยี นการสอนจากบัตรเนอ้ื หาทค่ี รจู ดั เตรยี มไวใ้ ห้ ดว้ ยความตงั้ ใจ โดยปฏิบตั ิ ตามข้ันตอนทีก่ ำหนดไวใ้ นบัตรคำสงั่ 4. เมื่อนักเรียนศึกษาบัตรเนื้อหาเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียน ทำแบบฝึกหัดจากบัตร คำถามท่ีครูจดั เตรียมไวใ้ ห้ พรอ้ มทง้ั ตรวจคำตอบ จากบตั รเฉลยบัตรคำถาม 5. หากนักเรียนคนใดยังไม่เข้าใจในเนื้อหาใด ก็ให้กลับไปศึกษาอีกครั้ง เพื่อให้เกิด ความเขา้ ใจในเนอ้ื หาดียง่ิ ข้ึน 6. ทำบตั รสรปุ ผลการเรยี นรูเ้ พอื่ ส่งเสรมิ ความแม่นยำในการเรียนรขู้ องนกั เรยี น 7. ทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 1 เพื่อประเมินความก้าวหน้าของนักเรียนหลังจากเรียน ชุดการเรียนการสอน ชดุ ท่ี 1 จบแลว้ 8. ในการทำแบบฝึกหัด แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ขอให้นักเรียนทำ ดว้ ยความต้ังใจ และมีความซื่อสตั ยต์ อ่ ตนเองให้มากทีส่ ดุ โดยไมเ่ ปดิ ดูเฉลยกอ่ น

เนอ้ื หาสาระ 5 ชุดการเรยี นการสอน เรื่อง ระบบเลขฐาน เรื่องยอ่ ย การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ 1. การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 10 2. การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 8 3. การแปลงเขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 16 สาระสำคัญ การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานต่าง ๆ ในระบบคอมพิวเตอร์ ไดแ้ ก่ ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 10 ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 8 ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 16

จุดประสงค์การเรยี นรู้ 6 1. แปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 8 ได้ 2. แปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 10 ได้ 3. แปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 16 ได้

7 ขน้ั ตอนการเรยี นชดุ การสอน เรอ่ื ง การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ

บัตรคำส่ัง 8 1. อ่านคำแนะนำสำหรบั นกั เรยี นใหเ้ ข้าใจกอ่ นลงมอื ศกึ ษาชดุ การเรยี นการสอน 2. เม่อื นกั เรียนมขี ้อสงสยั หรือมปี ญั หาในการศึกษาชดุ การเรยี นการสอน ใหส้ อบถาม ครผู สู้ อนจนเขา้ ใจ 3. นกั เรียนตอ้ งทำกจิ กรรมใหค้ รบทกุ ขน้ั ตอนดว้ ยความซือ่ สัตย์ ดังน้ี ขนั้ ที่ 1 ขน้ั กำรจดั กลุ่ม และนำเขา้ สูบ่ ทเรียน - นกั เรียนเข้ากลมุ่ เพอื่ ศกึ ษาสาระการเรยี นรู้ จดุ ประสงค์การเรยี นรูใ้ หเ้ ข้าใจ แลว้ ทำ แบบทดสอบกอ่ นเรียน พร้อมตรวจคำตอบจากเฉลยแบบทดสอบและบนั ทึกคะแนนทไี่ ด้ลง ในกระดาษคำตอบ แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ขน้ั ที่ 2 ขัน้ นำเสนอบทเรยี นตอ่ ท้ังชัน้ - นกั เรียนแต่ละกลุ่มศึกษาชดุ การเรียนการสอนจากบัตรเนอื้ หารว่ มกนั พรอ้ มทงั้ สรุป เป็นความรู้ของกลมุ่ ขนั้ ท่ี 3 ขน้ั การศกึ ษากลุ่มยอ่ ยและฝกึ ทักษะ - นักเรียนแต่ละกลมุ่ ทำบัตรค าถาม 1-2 และตรวจเฉลย จากบัตรเฉลย 1-2 ท่ีครู เตรียมไว้ จากนน้ั รว่ มกนั สรุปความรขู้ องกลุ่มจากการศกึ ษาบตั รเนื้อหา บตั รคำถาม 1-2 ลง ในบตั รสรปุ ความรู้ ขั้นท่ี 4 ข้นั สรปุ และประเมนิ ผล - นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอความรู้หน้าชั้นเรียน และทำแบบทดสอบหลังเรียน พรอ้ มทั้งตรวจเฉลยจากบัตรเฉลยที่ครูเตรยี มไว้ 4. ในการทำแบบทดสอบก่อนเรียน บัตรคำถาม และแบบทดสอบหลังเรียน ห้ามนักเรียน เปิดดเู ฉลยก่อน

แบบทดสอบกอ่ นเรียน 9 วทิ ยาลัยเทคนิคปทมุ ธานี คำชแี้ จง 1. แบบทดสอบก่อนเรียน ใช้ทดสอบนักเรียนก่อนเรียน เรื่อง การแปลงเลขฐาน 2 เป็น เลขฐานต่าง ๆ จำนวน 10 ขอ้ 2. การตอบแบบทดสอบ ใหน้ กั เรยี นกาเครือ่ งหมาย ✓ลงในชอ่ ง ใต้ตัวอกั ษร ก , ข , ค และ ง ท่เี ป็นคำตอบทีถ่ ูกที่สดุ เพียงคำตอบเดียว บนกระดาษคำตอบ ใชเ้ วลาสอบ 10 นาที 1. เลขฐาน 2 ประกอบด้วยตัวเลข 3. จงแปลง 10112 เปน็ เลขฐาน 10 อะไรบ้าง ก. 10 ก. 0 ข. 11 ข. 1 ค. 13 ค. 0 กบั 1 ง. 1 กบั 2 ง. 15 4. จงแปลง 11102 เป็น เลขฐาน 8 2. ข้อใดเป็นระบบเลขฐาน 2 ก. 10102 ก. 108 ข. A2316 ข. 118 ค. 125 ค. 138 ง. 3548 ง. 158

5. จงแปลง 10.10112 เป็น เลขฐาน 10 16 9. จงแปลง 11002 เป็น เลขฐาน 16 ก. 2.B16 ก. 1016 ข. 9.C16 ข. 1216 ค. 5.D16 ค. 1A16 ง. 3.F16 ง. F516 6. จงแปลง 1100.112 เป็น เลขฐาน 8 10. จงแปลง 0.1112 เปน็ เลขฐาน 10 ก. 1.28 ก. 0.875 ข. 2.68 ข. 0.890 ค. 14.68 ค. 1.025 ง. 15.88 ง. 2.500 7. จงแปลง 1012 เปน็ เลขฐาน 10 ก. 2 ข. 3 ค. 4 ง. 5 8. จงแปลง 1112 เปน็ เลขฐาน 8 ก. 28 ข. 48 ค. 78 ง. 88

11 กระดาษคำตอบก่อนเรยี นและหลงั เรยี น เรอื่ ง การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ ชือ่ -นามสกลุ ...................................................... ช้ัน/ปี ........................เลขที่................ ก่อนเรียน หลังเรยี น ข้อ ก ข ค ง ขอ้ ก ข ค ง 11 22 33 44 55 66 77 88 99 10 10 คะแนนทไ่ี ด้ คะแนนที่ได้ ผตู้ รวจ ผู้ตรวจ วนั /เดือน/ปี วนั /เดอื น/ปี

12 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เรอื่ ง การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ ขอ้ 1 ค ข้อ 2 ก ข้อ 3 ข ข้อ 4 ง ข้อ 5 ก ข้อ 6 ค ขอ้ 7 ง ขอ้ 8 ค ขอ้ 9 ข ขอ้ 10 ก

บัตรเนือ้ หา 13 เรอื่ ง การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ เครอ่ื งคอมพิวเตอร์ เปน็ อุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ ่ตี อ้ งทำงานด้วยกระแสไฟฟ้า โดย แทนท่ีด้วยสภาวะของกระแสไฟฟา้ ได้ 2 สภาวะ คอื สภาวะท่ีมกี ระแสไฟฟ้า (เปิด : On / แทนด้วยตัวเลข 1) และสภาวะทไี่ มม่ ีกระแส ไฟฟา้ (ปดิ : Off / แทนด้วยตวั เลข 0) เรยี กวา่ ระบบเลขฐาน 2 (Binary Number System) หรอื เรยี กวา่ ดจิ ทิ ลั (Digital) ซึง่ เป็นระบบ ตัวเลข 0 กับ 1 ท่สี ามารถนำมาใชใ้ นการสงั่ งานคอมพวิ เตอร์ให้สามรถทำงานตามโปรแกรม ที่เขียนสง่ั งานได้ แต่ในชวี ิตประจำวันของคนเราจะคุ้นเคยกบั ตัวเลขฐาน 10 (Decimal Number System) ท่ีมีจำนวน 10 จำนวน ประกอบดว้ ย เลข 0 - 9 ดงั นน้ั จึงมคี วามจำเป็นต้องศกึ ษา ระบบเลขฐาน ประกอบการศึกษาวชิ าด้านคอมพิวเตอร์ เพ่อื ความเขา้ ใจพน้ื ฐานการทำงาน ของเครอ่ื งคอมพิวเตอร์ ระบบเลขฐานทใี่ ช้ในคอมพิวเตอร์ ได้แก่ ▪ ร ะ บบเ ล ขฐา น 2 ( Binary Number System) ม ี จำ น ว น 2 จำ น ว น ประกอบด้วย เลข 0 กบั 1 เชน่ 10112 111012 ▪ ระบบเลขฐาน 8 (Octal Number System) มจี ำนวน 8 จำนวน ประกอบด้วย เลข 0 – 7 เชน่ 168 1258 ▪ ระบบเลขฐาน 10 (Decimal Number System) มีจำนวน 10 จำนวน ประกอบด้วย เลข 0 – 9 เช่น 25 136 (เฉพาะเลขฐาน 10 จะไม่มีเลขฐาน หอ้ ยท้าย)

14 ▪ ระบบเลขฐาน 16 (Hexadecimal Number System) มีจำนวน 15 จำนวน ประกอบด้วย เลข 0 – 9 และ A – F เช่น 25416 A8F6416 โดยจะต้องมีการนำระบบเลขฐานดังกล่าวมาคำนวณผลด้วยตัวดำเนินการทาง คณิตศาสตร์ เชน่ การบวก การลบ การคณู และการหาร ตลอดจนกระทั่งการเปล่ยี นระบบ เลขฐาน เพื่อให้มนุษย์เกิดความเข้าใจระบบการทำงานของคอมพิวเตอร์ ซึ่งใน การประมวลผลขอ้ มูลด้วยคอมพวิ เตอร์น้ัน ขอ้ มูลตา่ ง ๆ จะถูกนำเขา้ เปน็ ลำดบั ของบิต (Bit) หรอื เลขฐาน 2 กอ่ น เชน่ 111000110100 100101110100 110000110110 การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ ได้แก่ ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 10 ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 8 ▪ การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 16 1. การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 10 ต้องอาศยั ค่าประจำหลกั ของแตล่ ะบิตในเลขฐานสองที่ตอ้ งการแปลง โดยจะแยกตวั เลขในแต่ละบิตมาคูณดว้ ยค่าประจำหลกั แลว้ นำผลลัพธ์จากการคณู ดงั กล่าวมารวมกัน จะ ได้เลขฐานสบิ ทมี่ คี า่ ตรงกบั เลขฐาน 2 ▪ จำนวนเตม็ นับจากซ้ายไปขวา คา่ ประจำหลักด้านซา้ ยมอื นอ้ ยสุด คอื 0,1,2,... ▪ ทศนยิ ม นบั จากขวาไปซ้ายไปขวา คา่ ประจำหลกั คือ -1,-2,-3,... ตามลำดบั ดงั ตัวอยา่ งตอ่ ไปนี้

15 ตัวอย่างที่ 1 จงแปลง 11002 เปน็ เลขฐาน 10 วธิ ีทำ คา่ ประจำหลัก 3 2 1 0 1 1 0 02 11002 = (1X23) + (1X22) + (0X21) + (0X20) =8+4+0+0 = 12 ตอบ ตัวอย่างที่ 2 จงแปลง 11.012 เปน็ เลขฐาน 10 วิธีทำ ค่าประจำหลกั 1 0 . -1 -2 1 1 . 0 12 11002 = (1X21) + (1X20) + (0X2-1) + (1X2-2) = 2 + 1 + 0 + 1/22 = 2+1+1/4 = 2+1+0.25 = 3.25 ตอบ

16 2. การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐาน 8 แบ่งเลขฐาน 2 ออกเปน็ 3 Bit ▪ ถ้าเป็นจำนวนเตม็ แบ่งจากขวาไปซา้ ยทลี ะ 3 Bit ถ้าไม่ครบ 3 Bit ให้ เติม 0 จนครบ 3 Bit ▪ ถา้ เป็นจุดทศนยิ ม แบ่งจากซ้ายไปขวาทลี ะ 3 Bit ถ้าไม่ครบ 3 Bit ให้ เตมิ 0 จนครบ 3 Bit ▪ คา่ ประจำหลกั คือ 421 ▪ เลขฐาน 2 ท่ีมคี ่าเปน็ 1 ใหเ้ อาค่าประจำหลักมาบวกกนั ดังตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี ตัวอยา่ งที่ 3 จงแปลง 1101.112 เป็นเลขฐาน 8 วิธที ำ 1001.102 = 001 101 . 110 (ตัวเลขสแี ดง คอื การเพ่มิ 0 ให้ครบ 3 Bit) 421 421 . 421 => ค่าประจำหลัก = 1 4+1 . 4+2 = 1 5.6 = 15.68 ตอบ

17 3. การแปลงเลขฐาน 2 เป็นเลขฐาน 16 แบง่ เลขฐาน 2 ออกเปน็ 4 Bit ▪ ถ้าเปน็ จำนวนเตม็ แบ่งจากขวาไปซา้ ยทลี ะ 4 Bit ถา้ ไมค่ รบ 3 Bit ให้ เติม 0 จนครบ 4 Bit ▪ ถ้าเปน็ จดุ ทศนยิ ม แบ่งจากซา้ ยไปขวาทลี ะ 4 Bit ถ้าไมค่ รบ 4 Bit ให้ เตมิ 0 จนครบ 4 Bit ▪ คา่ ประจำหลกั คือ 8421 ▪ เลขฐาน 2 ทีม่ คี า่ เป็น 1 ใหเ้ อาคา่ ประจำหลกั มาบวกกนั ดงั ตวั อย่างต่อไปน้ี ตัวอย่างท่ี 4 จงแปลง 10111.1012 เปน็ เลขฐาน 16 วิธที ำ 10101.1012 = 0001 0111 . 1010 (ตัวเลขสีแดง คือการเพ่ิม 0 ใหค้ รบ 4 Bit) 8421 8421 . 8421 => ค่าประจำหลัก = 1 4+2+1 . 8+2 = 1 7 . 10 เมื่อ เลขฐาน 16 ประกอบดว้ ย 0-9 และ A-F เมอื่ A=10. B=11, C=12, D=13, E=14 และ F=15 = 17.A 16 ตอบ

บัตรคำถาม 18 คำช้ีแจง ใหน้ กั เรียนแสดงวิธที ำ ขอ้ ตอ่ ไปน้ใี ห้ถกู ตอ้ ง 1. จงแปลง 0.1102 เป็นเลขฐาน 10 .............................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. จงแปลง 111102 เปน็ เลขฐาน 10 .............................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. จงแปลง 0.10112 เปน็ เลขฐาน 8 .............................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 4. จงแปลง 101.012 เปน็ เลขฐาน 8 …........................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 5. จงแปลง 11.11102 เป็นเลขฐาน 16 ........................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 6. จงแปลง 0.1011112 เป็นเลขฐาน 16 ....................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

เฉลยบตั รคำถาม 19 1. จงแปลง 0.1102 เป็นเลขฐาน 10 วิธที ำ 0.1102 = (1X2-1) + (1X2-2) + (0X2-3) = 0.5+0.25 = 0.75 2. จงแปลง 111102 เป็นเลขฐาน 10 วิธีทำ 111102 = (1X24) + (1X23) + (1X22) + (1X21) + (0X20) = 16 + 8 + 4 +2 = 30 3. จงแปลง 0.10112 เป็นเลขฐาน 8 วิธที ำ 0.10112 = 0 . 101 100 421 421 = 0. 4+1 4 = 0.548 4. จงแปลง 101.012 เป็นเลขฐาน 8 วิธที ำ 101.012 = 101 . 010 421 421 = 4+1 . 2 = 5.28 5. จงแปลง 11.11102 เป็นเลขฐาน 16 วิธีทำ 1112 = 0011 . 1110 8421 8421 = 3 . 8+4+2

20 1112 = 3 . 14 = 3.E16 จงแปลง 0.1011112 เป็นเลขฐาน 16 วธิ ีทำ 0.0010012 = 0. 1011 1100 8421 8421 = 0. 8+2+1 8+4 = 0. 11 12 = 0.BC16

21 บัตรสรปุ ผลการเรียนรู้ คำชแี้ จง ให้นกั เรยี นสรุปผลการเรยี นรจู้ ากบตั รเนื้อหาของชดุ การเรยี นการสอน ตามหวั ข้อ ตอ่ ไปนี้ 1. ลำดบั ขน้ั ตอนการแปลงเลขฐาน 2 เป็นฐาน 8 .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 2. ลำดบั ขนั้ ตอนการแปลงเลขฐาน 2 เปน็ ฐาน 10 .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 3. ลำดับขัน้ ตอนการแปลงเลขฐาน 2 เป็นฐาน 16 .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................

แบบทดสอบหลังเรยี น 22 วิทยาลัยเทคนิคปทุมธานี คำชแ้ี จง 1. แบบทดสอบหลังเรียน ใช้ทดสอบนักเรียนก่อนเรียน เรื่อง การแปลงเลขฐาน 2 เป็น เลขฐานต่าง ๆ จำนวน 10 ข้อ 2. การตอบแบบทดสอบ ให้นกั เรยี นกาเครื่องหมาย ✓ลงในช่อง ใต้ตัวอักษร ก , ข , ค และ ง ท่ีเปน็ คำตอบทถ่ี กู ทส่ี ุดเพียงคำตอบเดียว บนกระดาษคำตอบ ใชเ้ วลาสอบ 10 นาที 1. จงแปลง 10112 เป็น เลขฐาน 10 3.จงแปลง 0.1112 เป็น เลขฐาน 10 ก. 10 ก. 0.875 ข. 11 ข. 0.890 ค. 13 ค. 1.025 ง. 15 ง. 2.500 2. เลขฐาน 2 ประกอบด้วยตวั เลข 4. ขอ้ ใดเปน็ ระบบเลขฐาน 2 อะไรบา้ ง ก. 10102 ก. 0 ข. A2316 ข. 1 ค. 125 ค. 0 กับ 1 ง. 3548 ง. 1 กับ 2

5. จงแปลง 11102 เป็น เลขฐาน 8 23 ก. 108 ข. 118 9. จงแปลง 1012 เป็น เลขฐาน 10 ค. 138 ก. 2 ง. 158 ข. 3 ค. 4 6. จงแปลง 10.10112 เป็น เลขฐาน 16 ง. 5 ก. 2.B16 ข. 9.C16 10. จงแปลง 1112 เป็น เลขฐาน 8 ค. 5.D16 ก. 28 ง. 3.F16 ข. 48 ค. 78 7. จงแปลง 11002 เป็น เลขฐาน 16 ง. 88 ก. 1016 ข. 1216 ค. 1A16 ง. F516 8. จงแปลง 1100.112 เปน็ เลขฐาน 8 ก. 1.28 ข. 2.68 ค. 14.68 ง. 15.88

24 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เรอื่ ง การแปลงเลขฐาน 2 เปน็ เลขฐานตา่ ง ๆ ขอ้ 1 ข ข้อ 2 ค ข้อ 3 ก ขอ้ 4 ก ขอ้ 5 ง ข้อ 6 ก ข้อ 7 ข ข้อ 8 ค ข้อ 9 ง ขอ้ 10 ค

25 บรรณานกุ รม จารวี ขาวเจรญิ . (2562). คณติ ศาสตร์คอมพวิ เตอร์. สำนกั พมิ พ์ ศนู ย์ส่งเสริมอาชวี ะ. วลิ าวลั ย์ วัชโรทยั . (2562). เอกสารประกอบการสอนวิชาคณิตศาสตร์คอมพิวเตอร์. วทิ ยาลัยเทคนคิ ปทมุ ธาน.ี