นิทรรศการเทิดพระเกียรติ

นทิ รรศการเทดิ พระเกียรติ สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี จดั ทาํ โดย หอ งสมดุ ประชาชนอาํ เถอปากทอ กศน.อาํ เภอปากทอ จงั หวดั ราชบุรี

พระราชประวตั ิ สมเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า เจา้ ฟ้ า มหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณี พีรยพฒั น รฐั สมี าคณุ ากรปิ ยชาติ สยามบรมราชกมุ ารี เป็ นสมเด็จ พระเจา้ ลกู เธอพระองค์ที ๓ ในพระบาทสมเด็จพระชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนาง เจา้ สริ ิกติ ิ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปี หลวง ทรงพระ ราชสมภพเมอื วนั เสารท์ ี ๒ เมษายน พทุ ธศกั ราช ๒๔๙๘ ณ พระทนี งั อัมพรสถาน พระราชวังดสุ ิต ไดร้ ับพระราชทานพระนามว่า สมเด็จ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟ้ าสริ ินธรเทพรตั นสดุ า กติ วิ ฒั นาดลุ โสภาคย์ ดว้ ยเหตทุ ีทรงบาํ เพ็ญพระราชกจิ จานกุ จิ นานปั การอนั เป็ นประโยชน์ แกแ่ ผน่ ดินและราษฎร พระบาทสมเด็จพระชนกาธิเบศร มหาภมู ิพล อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร จึงมีพระบรมราชโองการโปรด เกลา้ โปรดกระหม่อมให้สถาปนาพระราชอิสริยยศเป็ น สมเด็จ พระเทพรัตนราชสดุ า เจา้ ฟ้ ามหาจักรีสิรินธร รัฐสีมาคณุ ากรปิ ย ชาติ สยามบรมราชกมุ ารี ในการพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ ธนั วาคม ๒๕๒๐

เมือพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลง กรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณอดุลยเดช สยามินทราธิเบศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกล้า เจา้ อย่หู ัว เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเษกในวันที ๔ พฤษภาคม ๒๕๖๒ ทรงพระราชดาํ ริว่า สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า เจา้ ฟ้ ามหาจกั รีสริ ินธร รฐั สมี าคณุ ากรปิ ยชาติ สยามบรมราชกมุ ารี เป็ นพระโสทรกนิษฐภคินีทีได้ทรงร่วมสุขร่วมทุกข์มาแต่ทรง พระเยาว์ เมือทรงเจริญพระชนมายุ ก็ไดท้ รงปฏิบัตพิ ระราชกรณีย กิจสนองพระเดชพระคณุ ดว้ ยพระวิริยอตุ สาหะ เป็ นคณุ ปู การแก่ ประเทศชาตแิ ละอาณาประชาราษฎร์ ครนั ในรชั กาลปัจจบุ นั ก็ไดท้ รง ปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์และช่วยแบ่งเบาพระราช ภารกจิ นอ้ ยใหญ่ใหด้ าํ เนนิ ลลุ ว่ งไปดว้ ยความเรียบรอ้ ย เป็ นทีไวว้ าง พระราชหฤทัย สมควรจะยกย่องพระเกียรติยศตามฐานะแห่งพระ บรมราชวงศ์ จึงมพี ระบรมราชโองการโปรดเกลา้ โปรดกระหมอ่ มให้ สถาปนาพระราชอิสริยยศเป็ น สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรม สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า เจา้ ฟ้ ามหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลง กรณวรราชภักดี สิริกิจการิณีพีรยพัฒน รัฐสีมาคณุ ากรปิ ยชาติ สยามบรมราชกมุ ารี

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเริมตน้ การศึกษาในระดบั ประถมศึกษาจน ทรงสําเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลายจากโรงเรียน จิตรลดา ในเขตพระราชฐานพระตําหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดสุ ิต จากนนั ทรงสอบเขา้ ศึกษาตอ่ ในระดบั อดุ มศึกษาที จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั ไดร้ บั พระราชทานปริญญาอักษรศาสตร บัณฑิต เกียรตินิยมอันดบั ๑ เหรียญทอง สาขาวิชาประวัติศาสตร์ ต่อมา ทรงศึกษาต่อทีมหาวิทยาลัยศิลปากรและจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย จนไดร้ ับพระราชทานปริญญาศิลปศาสตรมหา บณั ฑติ สาขาวิชาจารึกภาษาตะวนั ออก และปริญญาอักษรศาสตรม หาบณั ฑติ สาขาวิชาบาล-ี สนั สกฤตตามลาํ ดบั ดว้ ยความสนพระทยั ในการศึกษาและการพัฒนา ทรงศึกษาต่อในระดับดษุ ฎีบัณฑิตที มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ และไดร้ ับพระราชทานปริญญา ดษุ ฎบี ณั ฑติ สาขาวิชาพฒั นศึกษาศาสตร์

ในดา้ นการทรงรับราชการ ทรงเขา้ ปฏิบัติหนา้ ทีอาจารยส์ อนวิชา ประวัติศาสตรแ์ ละสงั คมวิทยาทีโรงเรียนนายรอ้ ยพระจลุ จอมเกลา้ ตังแต่พุทธศักราช ๒๕๒๓ ทรงดํารงพระยศพลเอก ตําแหน่ง ผอู้ ํานวยการกองวิชาประวัติศาสตร์ และทรงเกษียณอายรุ าชการ ในพทุ ธศกั ราช ๒๕๕๘ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเป็ นผใู้ ฝ่ พระราชหฤทยั ในการศึกษาอย่าง ยิง ทรงศึกษาอย่ตู ลอดเวลา นอกจากวิชาการดา้ นอักษรศาสตร์ ดังกล่าวแลว้ ยังทรงเลือกศึกษาวิชาการดา้ นอืนๆ อีกหลายดา้ น ทีทรงเห็นว่าจะเป็ นประโยชน์ เช่น ภมู ิศาสตร์กายภาพ สังคม และเศรษฐกิจ พฤกษศาสตร์ การจัดการทรัพยากรดินและนํา รีโมตเซนซิง แผนที โภชนาการ เป็ นตน้ และทรงนําความรจู้ าก วิชาการเหล่านีไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นการพัฒนาชมุ ชนและความเป็ นอยู่ ของราษฎร

นอกเหนอื จากพระราชภารกจิ ในหนา้ ทีราชการ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิ ราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงปฏิบตั พิ ระราชกรณียกจิ ดา้ นตา่ งๆ ครอบคลมุ งานสาํ คญั ๆ อนั เป็ นประโยชนห์ ลักของบา้ นเมืองเกือบทกุ ดา้ น ทรงปฏิบัติพระราช กรณียกิจทีทรงสืบสานต่อจากพระบาทสมเด็จพระชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนาง เจา้ สิริกิติ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี หลวง ตามที ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ มอบหมาย ในรัชกาลปัจจบุ ันเมือ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสนิ ทรมหาวชริ าลงกรณ มหิศรภมู ิพลราชวรางกรู กิตสิ ริ ิสมบรู ณอดลุ ยเดช สยามนิ ทราธิเบ ศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกลา้ เจา้ อย่หู ัว เสด็จขึน ครองราชย์ ทรงชว่ ยแบ่งเบาพระราชภารกิจในการปฏิบัติพระราช กรณียกิจแทนพระองค์ตามทีทรงได้รับมอบหมาย เช่น การ พระราชทานพระราชวโรกาสใหค้ ณะบคุ คลเฝ้ าฯ การพระราชทาน ปริญญาบัตร การถวายผา้ พระกฐิน การเสด็จพระราชดาํ เนินแทน พระองคใ์ นโอกาสวนั สาํ คญั ทางศาสนา เป็ นตน้

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงจดั ตงั โครงการตา่ งๆ เพือพัฒนาคณุ ภาพ ชวี ิตเด็กและเยาวชนผยู้ ากไรใ้ นชนบท โดยเฉพาะการสง่ เสริมสขุ ภาพ อนามยั และแกไ้ ขปัญหาภาวะทพุ โภชนาการ ทรงเห็นว่าเด็กจะเรียน หนงั สือไม่ไดถ้ า้ ทอ้ งหิวหรือเจ็บป่ วย จึงทรงริเริมโครงการเกษตร เพืออาหารกลางวันในโรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน ตังแต่ พทุ ธศักราช ๒๕๒๓ ทรงเห็นความสาํ คัญของการศึกษาขนั พืนฐาน จึงพระราชทานพระราชทรัพยใ์ หก้ อ่ สรา้ งโรงเรียนในถินทรุ กันดาร ศนู ย์การเรียนชมุ ชนสําหรับชาวไทยภเู ขา หอ้ งเรียนเคลือนที ทัง พระราชทานพระราชทรัพยเ์ ป็ นคา่ ตอบแทนครผู สู้ อน และทรงจดั หา อปุ กรณก์ ารเรียนการสอนพระราชทาน เพือใหเ้ ยาวชนมโี อกาสไดร้ บั การศึกษาทเี หมาะสม จะไดม้ คี วามสามารถในการพึงตนเอง และเป็ น ทีพึงของครอบครัวได้ในอนาคต ทรงติดตามการดําเนินงาน โครงการตามพระราชดาํ ริอย่างใกลช้ ิด และเสด็จพระราชดาํ เนินไป ทรงเยียมราษฎรในโครงการดว้ ยพระองคเ์ องเสมอ

จากการทีมีประชาชนและหน่วยงานต่างๆ ทลู เกลา้ ฯ ถวายเงนิ โดย เสด็จพระราชกศุ ล หรือสมทบทนุ ดาํ เนินงานโครงการพัฒนาตา่ งๆ จึงทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ให้นําเงินทีมีผูท้ ูลเกลา้ ฯ ถวาย ดงั กลา่ วมาจดั ตงั เป็ นกองทนุ “ทนุ การกศุ ลสมเด็จพระเทพฯ” เพือให้ การสงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื ประชาชนผทู้ กุ ขย์ ากเดอื ดรอ้ น หรือเพือการ สาธารณประโยชนอ์ ืนๆ นอกเหนอื จากงานพัฒนา สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงสนพระทยั ในงาน ศิลปวัฒนธรรมไทยเป็ นอย่างยิง มีพระราชดําริว่า ควรจะมีการ ถ่ายทอดงานด้านวัฒนธรรมไปสู่เด็กและเยาวชนร่นุ ใหม่ผ่าน กระบวนการจัดการศึกษาอบรม ทังการศึกษาในระบบ การศึกษา นอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย เพือใหค้ นร่นุ ใหม่เหล่านีได้ เรียนรู้ ตระหนกั ความสาํ คัญ รักและผกู พันในศิลปวัฒนธรรมของ ชาติ สามารถสืบทอดเพือการอนรุ ักษแ์ ละอาจพัฒนาเป็ นอาชีพได้ ทรงสนบั สนนุ การดาํ เนนิ กจิ กรรมเพืออนรุ กั ษแ์ ละสบื ทอดมรดกทาง ศิลปวฒั นธรรมของไทย

พระราชจริยาวัตรทีประชาชนทัวไปไดเ้ ห็นประจักษ์ คือ พระเมตตา และความเอาพระทยั ใสใ่ นชวี ิตความเป็ นอยขู่ องประชาชน สมเด็จพระ กนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราช กมุ ารี มพี ระราชปณิธานทจี ะชว่ ยเหลอื ผทู้ ที กุ ขย์ าก เดอื ดรอ้ นโดยไม่ เลอื กชนั วรรณะ เผา่ พนั ธ์ุ เชอื ชาติ ศาสนา พสกนกิ รตา่ งยกยอ่ ง และ ชืนชมในพระบารมี ดังนัน เพือเป็ นการเทิดพระเกียรติทีทรงมี คณุ ปู การต่อชาติบา้ นเมืองในดา้ นต่างๆ มาโดยตลอด จึงมีบคุ คล หน่วยงาน สมาคม และองค์กรต่างๆ ทังในราชอาณาจักรและใน ต่างประเทศ ขอพระราชทานอัญเชิญพระนามาภิไธย และขอ พระราชทานนามไปเป็ นชือพรรณพืชและสัตว์ทีคน้ พบใหม่ในโลก รวมทังสถานทีและสิงตา่ งๆ เป็ นจาํ นวนมาก เพือเป็ นการเฉลิมพระ เกียรติและเป็ นสิริมงคลสืบไป นอกจากนี ยังไดท้ รงพระกรณุ ารับ สมาคม สถาบัน และองคก์ รตา่ งๆ ทีจดั ตงั ขนึ ตามแนวพระราชดาํ ริ หรือทีมีวัตถุประสงค์ดําเนินการในเรืองต่างๆ ทีทรงให้การ สนับสนนุ ซึงลว้ นเป็ นไปเพือช่วยเหลือผดู้ อ้ ยโอกาส ผขู้ าดแคลน หรือเพือการสาธารณประโยชนไ์ วใ้ นพระราชปู ถัมภ์ ทังยังทรงพระ กรณุ าเสด็จพระราชดาํ เนนิ ไปทรงร่วมการประชมุ สาํ คญั ๆ อยเู่ สมอ

ยามทีทรงว่างจากพระราชกิจ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้ กรม สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงพักผ่อน พระอิริยาบถโดยทรงมีงานอดิเรกทีทรงสนพระทัยหลายประเภท เช่น ดนตรี งานศิลป์ กีฬา งานสะสม การทัศนศึกษา การอ่านและ สะสมหนังสือ ทรงมีหอสมุดส่วนพระองค์ทีจัดเก็บหนังสือ หลากหลายประเภท ทังทีทรงเลือกซือดว้ ยพระองค์เองและทีมีผู้ ทลู เกลา้ ฯ ถวาย และดังเช่นเป็ นทีทราบกันทัวไปว่า ทรงมีพระ อัจฉริยภาพในการเรียงรอ้ ยอักษร จึงทรงพระราชนิพนธร์ อ้ ยแกว้ และรอ้ ยกรองไวเ้ ป็ นจํานวนมาก มีทังประเภทบทความ เรืองสัน ความเรียง คํานาํ บทกวี บทเพลง เรืองแปล และสารคดี เป็ นตน้ รวมทังพระราชนพิ นธช์ ดุ เสด็จพระราชดาํ เนินเยือนตา่ งประเทศ ซึง เปรียบเสมือน “บันทึกการเดินทาง” ทีใหท้ ังความรแู้ ละความ เพลดิ เพลนิ แกผ่ อู้ ่าน

ในปั จจุบัน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพ รัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงสนพระทัยศึกษาและ ฝึ กฝนเรียนรทู้ ักษะภาษาและวิชาการต่างๆ อย่มู ิไดข้ าด เชน่ ภาษา ฝรงั เศส ภาษาเยอรมนั ภาษาจนี เทคโนโลยีสารสนเทศ ดาราศาสตร์ เทคโนโลยีชีวภาพ เป็ นตน้ พระปรีชาสามารถด้านภาษาเป็ นที ประจักษ์โดยทัวหนา้ นอกจากนี ยังทรงสนพระทัยเขา้ ร่วมการ ประชมุ แลกเปลียนขอ้ คิดเห็น ทรงศึกษาดงู าน และทรงพบปะ สนทนากับปราชญ์ดา้ นต่าง ๆ อย่เู ป็ นประจํา เพือทรงรับความรู้ ใหมๆ่ และทนั สมยั อยเู่ สมอ

แหลง่ ทีมา กองงานในพระองคส์ มเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี.//(2563).//พระราชประวตั ิ//สืบคน้ เมอื 31 มนี าคม 2563./จาก/http://sirindhorn.net/hrh_new/index_0.php