เล่มที่ 4 การเขี่ยเชื้อและบ่มเชื้อเห็ดนางฟ้า

เลมที่ 4 การเขีย่ เชือ้ และการบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 1 แบบทดสอบกอ นเรียน เรื่อง การเข่ียเช้ือและการบม กอ นเชอ้ื เหด็ นางฟา คำช้แี จง ใหน ักเรยี นทำเครื่องหมาย x ลงในชองของตวั เลอื กท่ีถกู ทส่ี ุดลงใน กระดาษคำตอบ 1. กอ นปฏบิ ัตงิ านผเู ข่ียจะตองเช็คมอื ดวยแอลกอฮอลก่ีเปอรเ ซน็ ต ก. 40 เปอรเซน็ ต ข. 50 เปอรเซน็ ต ค. 60 เปอรเซน็ ต ง. 70 เปอรเซน็ ต 2. หวั เชื้อเห็ด 1 ขวด สามารถเขี่ยลงในกอนเชอื้ เหด็ ไดป ระมาณกี่กอ น ก. 20-30 กอ น ข. 30-40 กอ น ค. 40-50 กอน ง. 50-60 กอน 3. ในการเทเมล็ดขา วฟางทม่ี ีเช้อื เหด็ ลงในกอ นเช้อื เห็ดลงไปประมาณกีเ่ มด็ ตอถุง ก. 10-15 เมด็ ข. 20-25 เมด็ ค. 30-35 เมด็ ง. 40-45 เม็ด 4. ถา เชอื้ เหด็ แกห รอื อายุมากเกินไปเมอื เรามาใชก อนเช้ือเหด็ จะเปนอยางไร ก. เสน ใยจะไมเ ดิน ข. เสน ใยจะเจรญิ เติบโตชา ค. เสนใยจะเจรญิ เติบโตเรว็ ง. เสนใยจะเจริญเตบิ โตตามปกติ เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลมท่ี 4 การเขี่ยเชอ้ื และการบมกอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 2 5. เพราะเหตใุ ดหัวเชือ้ เหด็ ถา ใชไมหมดไมควรนำมาใชใ หมอ ีก ก. เพราะถาใชไมห มดนำมาใชใ หมเ ชือ้ จะตาย ข. เพราะถาเปดแลว ใชใ หมเ ชื้ออ่ืนจะปะปน ค. เพราะถา เปด แลว ใชใ หมเช้ือจะไมเ ดนิ ง. ถกู ทกุ ขอ 6. เช้อื เห็ดนางฟาจะเดินเต็มกอ นภายในกวี่ ัน ก. 10-15 วนั ข. 15-20 วนั ค. 20-25 วนั ง. 25-30 วนั 7. ในการบม กอ นเช้ือโรงเรอื นบมควรมอี ุณหภูมิเทา ใด ก. 18-25 องศาเซลเซยี ส ข. 28-35 องศาเซลเซียส ค. 38-45 องศาเซลเซยี ส ง. 48-55 องศาเซลเซยี ส 8. สถานทีใ่ นการเขี่ยเชอ้ื เหด็ ควรมลี ักษณะอยา งไร ก. สถานที่จะตอ งสะอาด ข. สถานทใ่ี กลก บั แหลงนำ้ ค. สถานที่ไกลกบั แหลงนำ้ ง. สถานท่ีควรมิดชดิ ไมมีลมโกรก 9. โรงเรอื นทบี่ ม กอนเช้อื เหด็ ควรเปน โรงเรือนแบบไหน ก. โรงเรือนท่ถี า ยเทอากาศไดดี ข. โรงเรือนที่เปนทิศทางของลม ค. โรงเรือนท่ีอากาศไมส ามารถเขาไปได ง. เปนโรงเรอื นทีไ่ มมีแสงแดดสองมากเกินไป เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยีดงิ สาและ

เลมที่ 4 การเข่ียเชื้อและการบม กอนเช้อื เห็ดนางฟา 3 10. ในการดแู ลกอนเชอื้ ถาพบกอนเชอื้ เสียหายหรือมีส่งิ อืน่ ปลอมปนจะตอ งทำอยา งไร ก. นำกอ นท่ีเสียไปทำปุย ในบรเิ วณท่ีหา งไกลจากโรงเพาะเหด็ ข. นำกอนทเี่ สยี ไปทิง้ ใหห า งไกลจากโรงเพาะเห็ด ค. นำไปนึง่ ฆา เชอื้ แลว ใสห ัวเช้ือลงใหม ง. ถกู ทุกขอ เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยดี งิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขย่ี เช้ือและการบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 4 การเขีย่ เช้อื เหด็ นางฟา การเข่ยี เช้ือเหด็ นางฟา การเข่ียเชื้อเห็ดอาจทำเพียงคนเดี่ยวหรือถาทำสองคนก็จะชวยลำเลียงถุงกอนเช้ือ ไดเร็วยิ่งขึ้นเพราะการเข่ียเช้ือจะตองทำอยางรวดเร็ว สำหรับวิธีการเข่ียหัวเช้ือเห็ดนางฟา ลงในถุงกอ นเช้อื มีขน้ั ตอนการปฏบิ ตั ดิ ังนี้ 1. เตรียมถุงกอนเช้ือไวใหพรอมครั้งละ 40-50 กอนขึ้นไป หรือไมนอยกวาท่ีจะใช หัวเช้ือใหหมด 1 ขวด เพราะหัวเชื้อ 1 ขวด จะเข่ียใสถุงกอนเช้ือประมาณ 40-50 กอน และวางกอ นเช้ือเรยี งกันใหสามารถปฏบิ ัติงานไดส ะดวกและรวดเรว็ ดังภาพท่ี 1 ภาพท่ี 1 การเตรียมถงุ กอนเชื้อ ทมี่ า : นายฮัยยีดิง สาและ, 2561 เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮัยยดี งิ สาและ

เลมท่ี 4 การเขี่ยเช้ือและการบม กอนเช้ือเห็ดนางฟา 5 2. กอนปฏิบัติงานผูเขี่ยเช้ือจะตองเช็คมือดวยเอทธิลแอลกอฮอล 70 เปอรเซ็นต ในขณะท่ีเขาไปปฏิบัติงานใหใชผาปดปากและจมูก เพ่ือปองกันเชื้อจุลินทรียที่ออกจาก ลมหายใจและปาก สวนศีรษะใหใชหมวกหรือผาคลุมผมใหมิดชิดและพยายามพูดคุยให นอ ยทสี่ ดุ 3. เปดเอาฝาครอบพลาสติกหรอื กระดาษทหี่ ุม สำลีออก แตยงั ไมต องดงึ จุกสำลี ออกและระวงั ไมใ หก อ นสำลหี ลุดออกจากคอขวด ภาพท่ี 2 ดึงจกุ สำลีออก ทมี่ า : นายฮัยยีดงิ สาและ, 2561 4. ใชห วั เชือ้ กระแทรกเบาๆเพ่อื ใหเมลด็ ขา วฟา งขยับตัวแลว เขยา ใหเ มล็ดขา วฟางที่ จับกันเปนกอนดวยเสนใยของเชื้อเห็ดใหกระจายออกจากกันจนรวนเพ่ือสะดวกในการเท หวั เชอื้ ภาพที่ 3 หวั เช้อื เห็ดนางฟา นายฮยั ยดี ิง สาและ ทมี่ า : นายฮัยยดี ิง สาและ, 2561 เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา

เลม ท่ี 4 การเขีย่ เช้อื และการบม กอนเช้ือเห็ดนางฟา 6 5. นำขวดหัวเช้ือที่เขยารวนดีแลวนำมาเปกจุสำลีออก และลนไฟฆาเชื้อปากขวด สวนอีมือหน่ึงเปดปากถุงกอนเช้ือ แลวเทเมล็ดขาวฟางที่มีเชื้อเห็ดลงไปประมาณ 10-15 เมลด็ ดว ยความรวดเรว็ แลวรีบปด จุกสำลีทีถ่ งุ กอ นเชือ้ ตามเดมิ ทันที่ 6. จากน้ันทำการเทหัวเช้ือลงในถุงถัดไปทันที่ หากเปนไปไดพยายามอยาต้ังขวด ขึ้นเพราะเทากับเปนการดูดเอาอากาศท่ีสกรกจากภายนอกเขาไป และในขณะที่เข่ียเชื้อ ควรลนไฟท่ีปากขวดหัวเชื้ออยูบอยๆ เทหัวเชื้อในขวดตอไปเรื่อยๆ จนกวาจะหมดโดยไม ตองเปด-ปด ขวดอกี ดังภาพที่ 4 ภาพที่ 4 เทหัวเชือ้ ทีม่ า : นายฮยั ยดี ิง สาและ, 2561 7. หลงั จากนนั้ ใหเ ขยาท่ีคอขวดเลก็ นอ ยเพอื่ ใหเมล็ดขา วฟางกระจาย ซ่ึงจะชว ยให เสนใยเดนิ เตม็ ถงุ เรว็ ขึ้น ดังภาพท่ี 5 ภาพท่ี 5 เสนใยกำลังเดิน นายฮยั ยีดิง สาและ ท่ีมา : นายฮยั ยีดิง สาและ, 2561 เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา

เลมท่ี 4 การเขย่ี เช้อื และการบม กอนเชือ้ เห็ดนางฟา 7 8. หวั เชอ้ื ทีเ่ ปด ขวดออกมาแลวควรใชใ หหมดถาหากมีเหลือก็ไมค วรนำกลบั มาใช ใหมอีก เพราะอาจมีเชื้ออ่ืนปะปนหรอื เชือ้ อาจเสียไปแลว ได (อภิชาต ศรีสอาด, 2557 : 31 ขอ ควรระวังในการเขี่ยเหด็ ลงถุงกอนเชอ้ื เหด็ 1. หวั เช้ือเห็ดตอ งไมแ กหรอื อายุมากเกินไปเพราะเสนใยจะเจริญเตบิ โตชาและตอง ไมม ีเชือ้ จลุ ินทรยี อ ื่นปนเปอ น 2. สถานที่ที่ใชในข้ันตอนตางๆที่กลาวมาแลวตองสะอาดมีการกำจัดเชื้อจุลินทรีย อื่นๆอยางสม่ำเสมอ (นัยนา ยงั เกิด,ปรัยนันท แสงดี, 2558 : 66-67 เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขี่ยเชอ้ื และการบม กอนเชื้อเห็ดนางฟา 8 การบมเชื้อกอ นเหด็ นางฟา การบมเชือ้ กอนเหด็ นางฟา นำถุงกอนเชื้อเห็ดไปบมในหองหรือโรงบมที่เตรียมไว และควรมิดชิดไมมีลมโกรก ไมมีแสงแดดสองมากเกินไป และมีอุณหภูมิสูงประมาณ 28-35 องศาเซลเซียส เพื่อเรง การเจรญิ เตบิ โตของเสนใยเสนใยเหด็ จะเดนิ เต็มกอนเช้อื เห็ดภายใน 20-25 วัน ห อ ง ส ำ ห รั บ บ ม ก อ น เช้ื อ ต อ ง ค ว บ คุ ม ใ ห อ า ก า ศ ใ น ห อ ง ไ ม เค ล่ื อ น ไ ห ว ห รื อ มีกาซคารบอนไดออกไซดสูงได จะทำใหเสนใยของเช้ือเห็ดเจริญไดเร็วขึ้น ดังนั้น หอง สำหรับบมกอนเชื้อเห็ดควรจะเปนหองที่ไมมีลมโกรก แตถาระบายอากาศใหทำวันละครั้ง คร้ังละ 10 นาที หรอื ในระยะทีเ่ สนใยในกอนเชื้อเดินประมาณ 10 วันแรกยังไมจำเปนตอง ระบายอากาศเมื่อเขาวันท่ี 11 เปนตนไป จนเสนใยเดินเต็มกอนเชื้อเปนระยะท่ีควรให อากาศถายเทไดและแสงเขาไดพอประมาณ เพราะเมือเสนใยไดรบั แสงและอากาศในระยะ ดังกลาวจะเปนการกระตุนใหเสนใยเกิดการสะสมอาหารและรวมตัวกันพรอมที่จะพัฒนา ไปเปนดอกเหด็ เร็วขึน้ นอกจากน้ีในระหวางบมเช้ือจะตองหมั่นตรวจดูทกวัน หากพบกอนเชื้อเสียหาย หรือมีส่ิงอ่ืนปลอมปนใหรีบแยกออกมากอนท่ีเชื้อจะแพรระบาดไปยังถุงกอนเช้ืออ่ืนนำไป น่ึงฆาเช้ือแลวใสหัวเช้ือลงไปใหม แตถาเสียหายมากก็ใหทิ้งหรือนำไปทำปุยในบริเวณที่ หางไกลจากโรงเพาะเห็ด หากบริเวณโรงเรือนบมกอนเช้ือมีแมลงหว่ีรบกวนมาก ซึ่งเปน แมลงที่ชอบเขามาตอมท่ีปากถุงกอนเชื้อเห็ด แลววางไขกลายเปนหนอนเขาไปทำลายเชื้อ เห็ดในถุง จึงควรใสยาฆาแมลงท่ีมีพิษตกคางนอย เชน มาลาไธออน หรือเซฟวิน ผสมน้ำ ฉีดพนบริเวณปากถุงกอนเชื้อและตามพื้นโรงเรือนทุกๆ 10 วนั เพ่ือเปนการปองกันมดและ ศตั รูอน่ื ๆ ดวยดงั ภาพที่ 6-7 (อภิชาต ศรสี ะอาด, 2555 : 32-33 เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลมท่ี 4 การเข่ียเชื้อและการบม กอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 9 ภาพท่ี 6 บม เชื้อเหด็ นางฟาในโรงเรือน ที่มา : นายฮยั ยีดงิ สาและ, 2561 ภาพท่ี 7 เสน ใยเดินเตม็ ถงุ ท่มี า : นายฮัยยดี ิง สาและ, 2561 เอกสารประกอบการเรยี น เร่ือง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดิง สาและ

เลม ท่ี 4 การเขี่ยเชอ้ื และการบม กอนเช้ือเห็ดนางฟา 10 การเอากอ นเชื้อเหด็ ขึ้นชั้นและเปด ออกดอกในโรงเรอื น สำรวจกอ นเช้อื เหด็ วา เสน ใยเหด็ เดินเต็มถุงแลว ยัง คือสังเกตวาถุงกอ นเชอ้ื มีเสนใย สีขาวเตม็ ถงุ น่นั เอง ถาพบวา ถุงใดเสน ใยไมเดนิ แสดงวาใชไ มไ ด ไมเอาขน้ึ ชั้นนำกอ นเช้อื เหด็ จากในหองบม เชอ้ื ไปข้ึนชั้นในโรงเรอื น (เตรียมโรงเรอื นไวล ว งหนาแลว) โดยจดั เรียง กอ นเช้อื ตามแบบในรปู ภาพที่ 8 การจัดเรียงกอนเช้ือ ที่มา : นายฮยั ยีดิง สาและ, 2561 1. นกั เรียนเปด ปากถุง คอื ใหเอากระดาษที่หุม คอขวดไวอ อกทุกถงุ สว น คอขวดไม ตองเอาออก 2. จากนั้นใหรดน้ำใหช มุ ดวยสายยาง เพราะจะรดทอี่ ยูสงู ได ถาใชบ วั ดา นบนจะรด ยากและอาจทำใหน ้ำเขาไปในปากถงุ กไ็ ด เอกสารประกอบการเรยี น เร่ือง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดิง สาและ

เลมท่ี 4 การเข่ยี เชือ้ และการบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 11 กิจกรรม เร่ืองการเข่ียเชอ้ื และการบม เชือ้ กอ นเชอ้ื เหด็ นางฟา ตัวช้วี ดั ง 1.1 ป. 6/1 อภิปรายแนวทางใน การทำงานและปรบั ปรุงการทำงานแตละขน้ั ตอน ง 1.1 ป. 6/2 ใชท กั ษะการจัดการในการทำงานและมที ักษะในการทำงานรวมกัน จุดประสงคก ารเรียนรู 1. นักเรยี นสามารถบอกขั้นตอนและปฏบิ ัติการเขยี่ เชื้อ บม กอ นเชื้อ เหด็ นางฟาได 2. นกั เรยี นเขาใจและสามรถปฏิบัตกิ ารนำกอนเชือ้ เห็ดข้ึนชน้ั และเปด ออกดอกใน โรงเรอื น ชิ้นงาน/ภาระงาน 1. แบบทดสอบกอนเรียน 2. รว มศึกษาคน ควาเก่ียวกับเร่อื งการเขีย่ เชอ้ื และการบมเชือ้ กอนเห็ดนางฟา 3. ใบงานที่ 1,2 4. แบบทดสอบหลังเรียน ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั ิงาน 1. นกั เรยี นรว มกันสนทนา อภิปรายเรือ่ งการสรางโรงเพาะเห็ด 2. ครนู ำเอกสารประกอบการเรยี น เลม ท่ี 4 เรอ่ื งการเขยี่ เช้อื และการบม เชอ้ื กอ นเหด็ นางฟา มาใหนกั เรียนศึกษา 3. นกั เรียนแบงกลุมและนำความรูที่ไดจ ากการศกึ ษา จากเอกสารประกอบการ เรยี นแลว บนั ทึกผลลงในใบงานท1่ี ,2 4. นักเรยี นแบง กลุมและนำความรูท่ีไดรับจากการศึกษาเอกสารประกอบการ เรียนมาปฏบิ ัตติ ามขน้ั ตอนเรอื่ งการเข่ียเช้อื และการบมเช้ือกอ นเห็ดนางฟา เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขย่ี เชือ้ และการบมกอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 12 ใบงานท่ี 1 เรื่อง ปฏิบตั ิการน่ึงฆาเชอื้ เขยี่ เชื้อ บม กอ นเชอ้ื เห็ดนางฟา คำชี้แจง ใหนักเรียนปฏบิ ัติการ น่ึงฆา เช้อื เข่ียเชื้อ และบม กอ นเชอื้ เหด็ นางฟา 1. จุดประสงคก ารเรยี นรู ปฏบิ ัติการนงึ่ ฆา เชอื้ เข่ียเช้ือและบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 2. ชื่องาน ปฏิบัตกิ ารนงึ่ ฆา เช้ือ เขี่ยเชอ้ื และบมกอ นเช้ือเหด็ นางฟา 3. เครือ่ งมือและอุปกรณ 1. ปากกา ยางลบ ไมบรรทดั 2. ถังน้ำ หมอ นง่ึ ลกู ทงุ 3. ไมฟน เตาไฟ (หรือใชก อนเสา) 4. เขม็ เข่ยี เช้อื เห็ด 5. ตะเกียงแอลกอฮอล ไมขดี ไฟ 6. โรงเรือน /ช้ันวางกอนเชือ้ เหด็ 7. กอนเชอ้ื เหด็ นางฟา 4. ขน้ั ตอนการปฏิบัติ 1. ใหนกั เรียนเขา กลมุ ตามกลุมเดมิ (กลุมท่ผี สมวัสดเุ พาะ) รวมกันวางแผนการ ปฏิบตั ิงาน 2. แตล ะกลมุ เบิกวัสดุอุปกรณสำหรบั การปฏิบัติงาน ไดแก ถงั นำ้ หมอน่ึงลกู ทงุ ไม ฟนเตาไฟ (หรือใชก อนเสา) เขม็ เขย่ี เชอื้ เหด็ ตะเกียงแอลกอฮอล และ ไมข ดี ไฟ 3. ตวั แทนกลุม รับใบงานท่ี 3 และแบบบนั ทึกการทำกิจกรรมใบงานท่ี 1 เรอ่ื ง ปฏิบัติการนง่ึ ฆาเช้ือ เขีย่ เช้อื และบมกอนเช้ือเหด็ นางฟา 4. นำนักเรียนทุกกลมุ ไปเตรยี มปฏิบัติ โดยครชู ี้แจงใหนักเรยี นทราบวาวันนจ้ี ะให นักเรียนแตละกลมุ นึง่ ฆา เช้อื กอ นเช้ือเหด็ นางฟา ทบ่ี รรจถุ งุ ไว ใหแลว เสร็จ เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดิง สาและ

เลม ที่ 4 การเขีย่ เชอื้ และการบมกอนเชอื้ เห็ดนางฟา 13 5. ครูอธิบายขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ านใหน ักเรียนทราบพรอมๆกนั ครูสมุ นกั เรยี นมา 1 กลุมเปนแบบใหกลุม อนื่ ๆดู โดยครูสาธิตพรอ มอธิบายขั้นตอนการนำถงุ กอ นเชอื้ เห็ด นางฟา วางเรียงลงในหมอน่งึ ลกู ทงุ นกั เรียนซกั ถามประเด็นท่สี งสัย 6. นกั เรยี นแตละกลมุ ลงมอื ปฏิบัตงิ านจดั วางกอนเชื้อในหมอนง่ึ ทุกกลมุ พรอมกนั (เตรียมถงั ครบทุกกลุม ) ตามลำดับข้นั ตอนท่ีครสู าธติ ใหด ู 7. นกั เรียนแตละกลมุ ปฏิบตั ิงานนง่ึ กอ นเชือ้ เหด็ นางฟาตามเวลาที่กำหนด เมอ่ื ครบ ตามเวลาแลว ชวยกนั ดับไฟในเตาเรียบรอย 8. นักเรยี นแตล ะกลมุ นำกอ นเช้อื เหด็ จากถังนึ่ง นำไปวางเรียงในหองทีเ่ ตรยี มไว พรอมท้งั เก็บกวาดพนื้ ทแี่ ละบรเิ วณ รวมท้งั ลางอุปกรณน ำไปเกบ็ เขา ท่เี รยี บรอ ย 9. นกั เรยี นรว มกันบนั ทกึ ผลการปฏบิ ตั ิงานในแบบบันทึกใบงานท่ี 1 ทบทวน รายละเอียด นำสง ครูเพ่อื ประเมนิ ใหคะแนน 10. ครชู ี้แจงนักเรยี นวาขั้นตอนตอ ไปคอื เขย่ี เชอ้ื เห็ด และการบม กอ นเชอื้ เห็ด นางฟา แตต อ งรอใหกอนเชือ้ เห็ดท่นี ่งึ วนั นเี้ ยน็ กอน (เข่ียตอนกอ นเชอื้ รอนๆเช้ือเหด็ จะ ตาย) 11. ครสู าธติ การเขี่ยเชอื้ ลงถุงกอนเชื้อเหด็ นางฟาท่เี ยน็ แลว ใหน กั เรยี นดพู รอ มทัง้ อธบิ ายขนั้ ตอนการปฏิบัติ อยา งละเอียด นักเรยี นซกั ถามจนเขาใจ 12. นกั เรยี นแตละกลุมรว มกันเข่ียเช้อื เหด็ นางฟาจนเสร็จเรยี บรอย นำไปจดั วาง บนชน้ั ในโรงเรือนทีเ่ ตรียมไว ซึง่ ขั้นตอนนี้ คอื การบมกอ นเชื้อเหด็ ใชเวลา 20-30 วนั เสน ใยเหด็ จะเดนิ เตม็ ถุง พรอมทีจ่ ะนำไปเปด ออกดอกตอไป 13. ครูและนกั เรยี นรวมกันสรปุ ผลการปฏิบัตงิ าน และซักถามประเด็นทสี่ งสยั 5. สือ่ และแหลง เรียนรู 1. เอกสารประกอบการเรียน เลม ท่ี 4 เร่อื ง การเขีย่ เชอ้ื และบม เช้อื เห็ดนางฟา 2. ใบงานที่ 1 เรอื่ ง ปฏิบัติการน่ึงฆา เช้ือ เข่ยี เชือ้ บม กอ นเช้ือเหด็ นางฟา 3. แบบบันทึกการทำกิจกรรมใบงานท่ี 1 เรอ่ื ง ปฏิบัติการนึ่งฆา เชอ้ื เขี่ยเชอื้ บม กอนเชื้อเหด็ นางฟา 4. แบบประเมินผลงานใบงานท่ี 1 5. เกณฑก ารประเมนิ ผลงานใบงานท่ี 1 6. ถังนำ้ มันขนาด 200 ลติ ร หมอ น่งึ ลกู ทุง ไมฟน เตาไฟ (หรอื ใชก อนเสา ) 7. เข็มเขย่ี เช้อื เหด็ ตูเข่ียเช้ือเห็ด (ถา ไมม ใี ชห อ งทป่ี ลอดเชอื้ กไ็ ด) 8. ตะเกยี งแอลกอฮอล ไมขดี ไฟ 9 โรงเรอื น /ช้นั วางกอ นเชื้อเห็ด เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยดี งิ สาและ

เลมท่ี 4 การเขี่ยเช้อื และการบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 14 6. การวดั ผลประเมนิ ผล 1. ตรวจแบบบนั ทึกการปฏิบัตงิ าน 2. ประเมนิ ผลงานท่ีปฏิบตั ิ 7. การนำเสนอผลงาน นำเสนอผลงานตอ ครูผูสอนพรอ มเก็บแบบบันทกึ การปฏบิ ตั งิ าน เอกสารประกอบการเรยี น เร่ือง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮัยยดี ิง สาและ

เลมท่ี 4 การเขี่ยเชื้อและการบม กอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 15 ใบงานที่ 2 เรือ่ ง ปฏิบตั ิการเอากอนเช้อื เหด็ ขึ้นชน้ั และเปด ออกดอกในโรงเรอื น คำชแี้ จง ใหน ักเรียนปฏบิ ัตกิ ารนำกอ นเชอื้ เห็ดขนึ้ ชนั้ และเปดออกดอกในโรงเรอื น 1. จดุ ประสงคการเรยี นรู ปฏบิ ตั กิ ารเอากอนเช้ือเหด็ ขนึ้ ชนั้ และเปดออกดอกในโรงเรอื น 2. ชอ่ื งาน ปฏิบัตกิ ารเอากอ นเชอ้ื เห็ดขึ้นชั้นและเปดออกดอกในโรงเรอื น 3. เครือ่ งมอื และอุปกรณ 1. เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา 2. ปากกา ยางลบ ไมบ รรทัด 3. สายยาง หรือบวั รดน้ำ 4. รถเขน็ ตะกรา ปงุ ก๋ี 4. ขั้นตอนการปฏบิ ัติ 1. ใหน ักเรียนเขากลมุ ตามกลุมเดิม (กลุมนงึ่ ฆา เช้อื ฯ) รว มกันวางแผนการ ปฏิบัตงิ าน 2. แตล ะกลมุ เบกิ วสั ดุอุปกรณสำหรบั การปฏิบตั ิงาน ไดแ ก บวั รดน้ำ หรือสายยาง 3. ตวั แทนกลมุ รับใบงานที่ 2 และแบบบนั ทกึ การทำกจิ กรรมใบงานท่ี 2 เรื่อง ปฏบิ ัตกิ ารเอากอ นเชอ้ื เหด็ ข้นึ ช้นั และเปดออกดอกในโรงเรอื น 4. นำนกั เรยี นทุกกลุมไปหองปฏบิ ัติการ ครชู ้แี จงใหน ักเรยี นทราบวา วันนจ้ี ะให นกั เรยี นแตละกลุม นำกอ นเช้ือเห็ดทบี่ มไว ในหอง ไปขึ้นชน้ั ในโรงเรอื นเพ่ือเปดใหออก ดอก 5. นำนักเรียนทกุ กลมุ ไปหองปฏบิ ัติการเพาะเหด็ ใหนักเรยี นแตล ะกลุม สำรวจกอน เช้ือเหด็ วา เสนใยเห็ดเดนิ เต็มถุงแลว ยัง คือสังเกตวา ถงุ กอ นเช้อื มเี สนใยสขี าวเต็มถงุ นั่นเอง ถา พบวาถงุ ใดเสนใยไมเ ดนิ แสดงวาใชไ มไ ด ไมเ อาข้ึนช้นั เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลม ท่ี 4 การเขี่ยเชอื้ และการบมกอนเช้อื เห็ดนางฟา 16 6. นกั เรยี นนำกอ นเชอ้ื เห็ดจากในหองบมเชอื้ ไปขน้ึ ช้นั ในโรงเรอื น (เตรียมโรงเรือน ไวลว งหนาแลว) โดยจัดเรียงกอนเชอ้ื ตามแบบในรูปภาพ (ดูในเอกสารประกอบการเรียน) และกำหนดใหว างเปน กลุมเพ่อื จะไดดแู ลตามกลุมของตนเอง 7. นกั เรียนเปดปากถุง คอื ใหเอากระดาษท่หี ุมคอขวดไวอ อกทกุ ถุง สวน คอขวดไม ตอ งเอาออก 8. จากน้ันใหร ดนำ้ ใหชุมดวยสายยาง เพราะจะรดทอ่ี ยสู ูงได ถาใชบ วั ดา นบนจะรด ยากและอาจทำใหน ้ำเขาไปในปากถงุ กไ็ ด 9. นักเรียนปฏบิ ัติงานเสร็จรวมกันบนั ทึกผลการปฏิบตั ิงานในแบบบนั ทึกการทำ กิจกรรมใบงานที่ 2 ทบทวนรายละเอียดนำสงครูเพื่อประเมนิ ใหค ะแนน 10. ครแู ละนกั เรียนรว มกันสรปุ ผลการปฏิบตั งิ าน และซักถามประเด็นทส่ี งสยั 5. สือ่ และแหลง เรียนรู 1. เอกสารประกอบการเรียน เรอ่ื ง การเพาะเห็ดนางฟา 2. ใบงานท่ี 2 เรอ่ื ง ปฏบิ ตั ิการเอากอนเชื้อเห็ดขึ้นช้ันและเปด ออกดอกในโรงเรอื น 3. แบบบนั ทึกการทำกจิ กรรมใบงานท่ี 2 ปฏบิ ตั ิการเอากอนเชื้อเหด็ ขน้ึ ช้ันและเป ดออกดอกในโรงเรือน 4. แบบประเมนิ ผลงานใบงานที่ 2 5. เกณฑก ารประเมนิ ผลงานใบงานที่ 2 6. รถเข็น ตะกรา ปุงก๋ี 7. สายยาง หรอื บัวรดนำ้ 8. โรงเรอื น ชัน้ วางกอ นเชื้อเห็ด 6. การวดั ผลประเมินผล 1. ตรวจแบบบนั ทึกการปฏิบัติงาน 2. ประเมนิ ผลงานทปี่ ฏบิ ัติ 7. การนำเสนอผลงาน 1. นำเสนอผลงานตอครผู ูสอนพรอ มเกบ็ แบบบันทึกการปฏิบัตงิ าน เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยดี ิง สาและ

เลมท่ี 4 การเข่ียเชอื้ และการบมกอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 17 แบบทดสอบหลังเรยี น เรอ่ื ง การเขยี่ เชอ้ื และบมเชื้อกอ นเชอ้ื เหด็ นางฟา คำช้ีแจง ใหนักเรยี นทำเคร่อื งหมาย x ลงในชอ งของตวั เลือกท่ีถกู ทส่ี ุดลงใน กระดาษคำตอบ 1. ถาเช้ือเหด็ แกหรอื อายมุ ากเกินไปเม่ือเรามาใชกอนเชอ้ื เห็ดจะเปน อยางไร ก. เสนใยจะไมเ ดิน ข. เสน ใยจะเจรญิ เตบิ โตชา ค. เสน ใยจะเจริญเตบิ โตเร็ว ง. เสน ใยจะเจรญิ เติบโตตามปกติ 2. ในการบมกอ นเชอื้ โรงเรือนบม ควรมอี ณุ หภูมิเทา ใด ก. 18-25 องศาเซลเซียส ข. 28-35 องศาเซลเซียส ค. 38-45 องศาเซลเซียส ง. 48-55 องศาเซลเซยี ส 3. เชื้อเห็ดนางฟาจะเดนิ เต็มกอนภายในก่ีวัน ก. 10-15 วัน ข. 15-20 วัน ค. 20-25 วนั ง. 25-30 วนั 4. สถานทใ่ี นการเขี่ยเชอื้ เห็ดควรมีลกั ษณะอยา งไร ก. สถานที่จะตองสะอาด ข. สถานที่ใกลกบั แหลง นำ้ ค. สถานทีไ่ กลกับแหลงน้ำ ง. สถานทคี่ วรมิดชิดไมม ลี มโกรก เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยีดงิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขีย่ เชอ้ื และการบมกอนเชือ้ เห็ดนางฟา 18 5. ในการดูแลกอนเชือ้ ถา พบกอนเช้อื เสียหายหรอื มีส่ิงอ่นื ปลอมปนจะตองทำอยา งไร ก. นำกอนท่เี สียไปทำปุยในบริเวณทีห่ า งไกลจากโรงเพาะเห็ด ข. นำกอ นที่เสียไปทิ้งใหห า งไกลจากโรงเพาะเห็ด ค. นำไปน่ึงฆาเชื้อแลว ใสห ัวเชอ้ื ลงใหม ง. ถกู ทกุ ขอ 6. โรงเรือนทบ่ี มกอ นเชื้อเหด็ ควรเปน โรงเรอื นแบบไหน ก. โรงเรอื นที่ถายเทอากาศไดด ี ข. โรงเรือนที่เปน ทศิ ทางของลม ค. โรงเรอื นท่อี ากาศไมสามารถเขาไปได ง. เปนโรงเรือนทีไ่ มม ีแสงแดดสองมากเกนิ ไป 7. หัวเชื้อเห็ด 1 ขวด สามารถเข่ยี ลงในกอ นเช้ือเห็ดไดประมาณก่ีกอ น ก. 20-30 กอน ข. 30-40 กอน ค. 40-50 กอน ง. 50-60 กอน 8. กอ นปฏิบัติงานผูเขีย่ จะตอ งเช็คมอื ดวยแอลกอฮอลกเ่ี ปอรเซ็นต ก. 40 เปอรเซน็ ต ข. 50 เปอรเซน็ ต ค. 60 เปอรเซ็นต ง. 70 เปอรเซ็นต 9. ในการเทเมล็ดขา วฟางทมี่ ีเช้ือเหด็ ลงในกอนเช้ือเหด็ ลงไปประมาณก่เี มด็ ตอถุง ก. 10-15 เม็ด ข. 20-25 เมด็ ค. 30-35 เม็ด ง. 40-45 เมด็ เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยีดิง สาและ

เลมที่ 4 การเขีย่ เชื้อและการบม กอนเชือ้ เห็ดนางฟา 19 10. เพราะเหตุใดหัวเชือ้ เห็ดถา ใชไ มห มดไมควรนำมาใชใหมอ กี ก. เพราะถาใชไมห มดนำมาใชใหมเ ชื้อจะตาย ข. เพราะถา เปดแลวใชใ หมเ ช้ืออ่นื จะปะปน ค. เพาระถาเปด แลวใชใหมเชื้อจะไมเ ดิน ง. ถกู ทกุ ขอ เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยดี ิง สาและ

เลม ท่ี 4 การเข่ียเชอื้ และการบม กอนเชือ้ เห็ดนางฟา 20 แบบทดสอบกอ น-หลังเรียน เรื่องการเขี่ยเชอื้ และบม เชอ้ื กอ นเชือ้ เห็ดนางฟา แบบทดสอบกอนเรยี น แบบทดสอบหลังเรียน ขอ คำตอบ ขอ คำตอบ 1ง 1ข 2ค 2ข 3ข 3ค 4ข 4ก 5ข 5ง 6ค 6ง 7ข 7ค 8ก 8ง 9ง 9ก 10 ง 10 ข เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยดี งิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขี่ยเชื้อและการบม กอนเชื้อเห็ดนางฟา 21 บรรณานุกรม นยั นา ยงั เกดิ ,ปรียนันท แสงดี. 2558. เพาะเห็ดขาย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ บรษิ ัท สำนักพมิ พ เอมไอเอส จำกัด ศรานนท เจริญสขุ . คูมือการเพาะเหด็ . กรงุ เทพฯ : สงเสรมิ อาชีพธรุ กิจ เพชรกะรัต,สนพ. ม.ป.ป.อนนั ท กลารอด. การทำหัวเชื้อขาวฟา ง. โรงเรียนจตั ุรัสวิทยาคาร อำเภอ จัตุรสั จงั หวัดชยั ภมู ิ,2550. อภิชาต ศรสี ะอาดและพริ้ม ศรีหานาม.นวัตกรรมใหมห ลากหลายวิธกี ารเพาะเหด็ ฟางให รวย.นาคาอินเตอรมเี ดีย, ม.ป.ป. อภิชาต ศรสี ะอาด. 2555. เพาะเหด็ ใหรวยทำไดไ มย าก. พิมพค ร้ังที่ 1. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ บริษัท นาคา อนิ เตอรมีเดีย จำกดั อภิชาต ศรีสะอาด .2557. การเพาะเหด็ นางฟา &โรงเรือนตนทุนต่ำ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ บริษัท นาคา อินเตอรม เี ดีย จำกัด เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยดี ิง สาและ

เลม ที่ 4 การเขี่ยเชือ้ และการบมกอนเชื้อเห็ดนางฟา 22 แบบสงั เกตทักษะการทำงาน เรือ่ ง ปฏบิ ตั กิ ารนง่ึ ฆาเชอื้ เข่ียเช้อื บม กอ นเชอ้ื เหด็ นางฟา คำชแ้ี จง พจิ ารณาคุณภาพของผลงานแตละกลุม แลวกาเครอ่ื งหมาย / ในชอ งท่ีตองการ พฤตกิ รรมทปี่ ฏิบัติชัดเจนและสมำ่ เสมอ ให 3 คะแนน พฤตกิ รรมทป่ี ฏบิ ตั ิชดั เจนและบอยคร้งั ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมที่ปฏบิ ัตบิ างคร้งั ให 1 คะแนน ประเด็นการประเมิน ระดบั คะแนน 1. การวางแผน/กระบวนการปฏิบัติ 3 21 2. ความรว มมือของสมาชิกในกลุม 3. ทำงานเสรจ็ ทนั เวลา 4. ผลงานถูกตองตามท่กี ำหนด 5. การเก็บกวาดพ้นื ท่แี ละบรเิ วณ รวมคะแนนแตล ะชอง รวมคะแนนท้ังหมด คะแนนรวมเฉลี่ย สมาชิกในกลมุ 1...................................................3........................................................... 2...................................................4........................................................... ลงชอ่ื ……………………………….ผูประเมนิ (นายฮัยยีดิง สาและ ตำแหนง ครู วทิ ยฐานะ ครชู ำนาญการ วันที่………….เดอื น………………………พ.ศ……... เอกสารประกอบการเรยี น เร่ือง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลมที่ 4 การเข่ียเชือ้ และการบม กอนเชอ้ื เห็ดนางฟา 23 เกณฑก ารประเมนิ ใบงาน เรือ่ ง ปฏิบัติการนง่ึ ฆาเชอ้ื เขย่ี เชอ้ื บมกอ นเชอื้ เห็ดนางฟา ประเดน็ การประเมิน ระดบั คะแนน 1 32 1. การวางแผน/ วางแผนการ วางแผนการ ไมวางแผนและ กระบวนการปฏิบตั ิ ทำงานและตง้ั ใจ ทำงานแตไม ไมตัง้ ใจทำงาน ทำงาน ตงั้ ใจทำงาน 2. ความรวมมือของ สมาชิกทกุ คนมี สมาชิก1-2 คน สมาชิกทุกคนไม สมาชกิ ในกลุม สวนรว มในการ ไมมสี ว นรวมใน มสี วนรว มในการ ทำงาน การทำงาน ทำงานเลย 3. ทำงานเสร็จทันเวลา เสร็จกอ นเวลาท่ี เสรจ็ กอนเวลา ผลงานไมเสรจ็ กำหนดผลงานมี ที่กำหนดและมี ตามเวลาท่ี ความเรียบรอ ย ความเรียบรอย กำหนด และสมบูรณมาก สมบรู ณ 4. ผลงานถกู ตองตามท่ี ผลงานถูกตอ งครบ ผลงานถกู ตอง ผลงานไมถูกตอ ง กำหนด ถว นตามทก่ี ำหนด ครบถวนตามที่ ไมครบถวนตามที่ เปน แบบอยา งไดดี กำหนดเปน กำหนด แบบอยางได 5. การเกบ็ กวาดพื้นท่ี สมาชิกทุกคน สมาชิกทกุ คน สมาชกิ ทกุ คน และบรเิ วณ รว มกันเก็บกวาด รว มกันเกบ็ รวมกันเกบ็ กวาด เก็บวสั ดุอุปกรณ กวาด เก็บ เกบ็ วสั ดุอุปกรณ คนื กลับทเ่ี ดมิ วัสดุอุปกรณคืน แตไมเกบ็ คืนกลบั เรียบรอย กลับทเี่ ดมิ ไม ทีเ่ ดิมและไม คอ ยเรียบรอย เรียบรอ ย เกณฑ /ระดบั คณุ ภาพ 3 คะแนน 11-15 หมายถงึ ดี 2 คะแนน 6-10 หมายถงึ ปานกลาง 1 คะแนน 0-5 หมายถงึ ปรบั ปรงุ เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยดี งิ สาและ

เลม ท่ี 4 การเข่ยี เชื้อและการบม กอนเช้อื เห็ดนางฟา 24 แบบสงั เกตคุณลักษณะอันพงึ ประสงค เอกสารประกอบการเรียน เรือ่ ง การเพาะเห็ด เลม ท่ี 4 การเขยี่ เช้ือ และการบม เชื้อกอ นเชอื้ เห็ดนางฟา กลมุ สาระการเรยี นรูการงานอาชพี และเทคโนโลยี ชน้ั ประถมศึกษาปท่ี 6 คำชี้แจง พฤติกรรมการแสดงออกของนกั เรยี นกำหนดเปน ระดบั คะแนนไดดังนี้ ระดับคะแนน 3 ดีเยยี่ ม ระดับคะแนน 2 ดี ระดบั คะแนน 1 ผา น รายการประเมนิ ระดบั คะแนน หมายเหตุ 1. ซ่อื สัตยสุจรติ 321 2. ใฝเรียนรู 3. มวี นิ ัย 4. อยอู ยา งพอเพยี ง 5. มงุ มั่นในการทำงาน รวมคะแนนแตล ะชอง รวมคะแนนทัง้ หมด คะแนนรวมเฉล่ยี ลงช่ือ………………………………….ผปู ระเมนิ (นายฮัยยดี ิง สาและ ตำแหนง ครู วทิ ยฐานะ ครชู ำนาญการ วนั ท…่ี ……….เดอื น………………………พ.ศ……... เอกสารประกอบการเรียน เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮัยยดี งิ สาและ

เลมท่ี 4 การเขย่ี เชื้อและการบม กอนเชื้อเห็ดนางฟา 25 แบบสงั เกตสมรรถนะสำคัญผเู รยี น เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเหด็ เลม ท่ี 4 การเขีย่ เช้ือ และการบม เชอื้ กอ นเชือ้ เห็ดนางฟา กลุมสาระการเรียนรกู ารงานอาชพี และเทคโนโลยี ชนั้ ประถมศึกษาปที่ 6 คำช้ีแจง พฤติกรรมการแสดงออกของนกั เรยี นกำหนดเปนระดับคะแนนไดดังน้ี ระดบั คะแนน 3 ดเี ยีย่ ม ระดับคะแนน 2 ดี ระดบั คะแนน 1 ผา น รายการประเมนิ ระดับคะแนน หมายเหตุ ความสามารถในการแกป ญ หา 321 1. สามารถแกป ญหาและอุปสรรคตาง ๆ ทเ่ี ผชญิ ได 2. ใชเหตผุ ลในการแกปญ หา ความสารมารถในการใชทักษะชวี ติ 1. เรียนรูด ว ยตนเองไดเ หมาะสมตามวยั 2. สามารถทำงานกลมุ รวมกบั ผอู ืน่ ได 3. นำความรูท่ไี ดไ ปใชป ระโยชนใ น ชีวติ ประจำวนั รวมคะแนนแตล ะชอ ง รวมคะแนนทง้ั หมด คะแนนรวมเฉลี่ย ลงช่อื …………………..………….ผปู ระเมิน (นายฮัยยีดิง สาและ ตำแหนง ครู วทิ ยฐานะ ครชู ำนาญการ วันที…่ ……….เดือน………………………พ.ศ……... เอกสารประกอบการเรยี น เร่ือง การเพาะเหด็ นางฟา นายฮยั ยีดงิ สาและ

เลม ที่ 4 การเขีย่ เชือ้ และการบม กอนเชอื้ เห็ดนางฟา 26 ตารางบนั ทกึ คะแนน เอกสารประกอบการเรียน เร่อื ง การเพาะเห็ด เลมที่ 4 การเขย่ี เชื้อ และการบมเชอื้ กอ นเชอื้ เหด็ นางฟา กลมุ สาระการเรยี นรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี ชั้นประถมศกึ ษาปท่ี 6 แบบทดสอบ คะแนนเตม็ คะแนนทไ่ี ด รอยละ สรุปผล หมายเหตุ ผา น ไมผ าน ผา นเกณฑ กอ นเรียน 10 รอยละ หลงั เรียน 10 ผลการพฒั นา 80 เอกสาร คะแนน คะแนน รอ ยละ สรุปผล หมายเหตุ ประกอบการเรยี น เตม็ ที่ได ผาน ไมผ า น ผา นเกณฑ 10 รอ ยละ ใบงานที่ 1 10 ใบงานท่ี 2 80 รวม ลงช่ือ…………………….………….ผูประเมนิ (นายฮยั ยีดิง สาและ ตำแหนง ครู วทิ ยฐานะ ครูชำนาญการ วันท…ี่ ……….เดอื น………………………พ.ศ……... เอกสารประกอบการเรยี น เรื่อง การเพาะเห็ดนางฟา นายฮยั ยดี ิง สาและ