หลักสูตรอบรมวิทยาการคำนวณปฐมวัย

5 1 วิทยำกำรคำนวณเบือ้ งต้น (Introduction to Computing Science) เวลำ 1 ชว่ั โมง 30 นาที จดุ ประสงค์ 1. มคี วามรู้และเขา้ ใจในนยิ ามและขอบเขตของวิทยาการคานวณ 2. ตระหนักถึงความสาคญั ของการจัดการเรยี นรู้วิทยาการคานวณแบบไม่ใชค้ อมพิวเตอร์ สาหรบั เด็กอนุบาล สำระสำคัญ การจัดการเรียนรู้วิทยาการคานวณ ทาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และพัฒนาการคิดเชิงคานวณ การคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหาเป็นข้ันตอนและเป็นระบบ ประยุกต์ใช้ความรู้ด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่อสารในการแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสาระสาคัญที่ควรเรียนรู้ ประกอบไปดว้ ย วิทยาการคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่ือสาร และการรู้ดิจิทัล สาหรับเด็กอนุบาลจะจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาการคานวณแบบไม่ใช้คอมพิวเตอร์ (Unplugged Computing Science) เพื่อสร้างพื้นฐานการคิดเชิงคานวณ อันจะเป็นการเตรียมความพร้อมสู่ ผู้เรยี นในศตวรรษท่ี 21 สอื่ 1. Power Point เรือ่ ง วิทยาการคานวณเบ้ืองต้น 2. ภาพคอมพวิ เตอร์และอุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์ในชีวิตประจาวนั 3. แผนผังกิจกรรม Sorting 4. บตั รภาพวัตถขุ นาดต่างกัน จานวน 6 ภาพ 5. วัสดุท่ีมีความยาวต่างกัน 6 ช้ิน เช่น ดินสอ กรรไกร ไมบ้ รรทดั ยางลบ ปากกา ลวดเสยี บ

6 กระบวนกำร 1 ผเู้ ขา้ รว่ มอบรมสารวจกิจกรรมการใช้ชวี ติ ประจาวัน ตามรูปภาพ PPT 1-2 5 นำที “คอมพิวเตอร์และอุปกรณอ์ ิเลก็ ทรอนิกสใ์ นชวี ติ ประจาวนั ” ภาพคอมพิวเตอร์ โดยวิทยากรกระต้นุ ใหส้ ังเกตวา่ ในภาพมีเทคโนโลยอี ะไรหรืออปุ กรณ์ และอปุ กรณ์ อะไรทค่ี นเหล่านี้ใชง้ าน แลว้ มีความเกีย่ วข้องกับเทคโนโลยหี รอื ทางาน อิเลก็ ทรอนิกส์ ไดโ้ ดยคาส่ังอตั โนมัติ และสงิ่ เหลา่ น้ีมสี ว่ นชว่ ยอานวยความสะดวก ในชีวิตประจาวนั ของเราอยา่ งไรบา้ ง ในชวี ิตประจาวนั 2 วิทยากรสุ่มเลือกผู้เข้ารว่ มอบรมเพ่ือสะท้อนถึงกจิ กรรมในชีวิตประจาวนั PPT 3-4 15 นำที ทีม่ คี วามเกยี่ วข้องกับคอมพวิ เตอร์ จากน้ันอภปิ รายรว่ มกันถึงกิจกรรม ตา่ งๆ ซ่ึงแสดงให้เห็นว่าปัจจบุ ันนี้เราสามารถเข้าถงึ คอมพิวเตอร์ได้ ทงั้ ท่บี า้ น ท่ีทางาน โรงเรียน เกอื บจะทกุ ทีแ่ ละทกุ ๆ วัน วิทยาการ คอมพิวเตอร์เขา้ มามบี ทบาทและอยู่ในชวี ิตประจาวนั ของคนในยคุ ปจั จุบันในทุกๆ สงิ่ (Internet of Things) และถงึ แม้กิจกรรมบาง กิจกรรม เช่น การเลน่ เกมปิดตาตหี ม้อ ซ่งึ แมจ้ ะไม่มกี ารใช้อปุ กรณ์ คอมพิวเตอร์เลย แต่ก็ใชพ้ ืน้ ฐานการคดิ เชิงคานวณในการเล่นเกมนี้ แต่น้อยคนนักทจี่ ะศึกษาวา่ การทางานของคอมพิวเตอร์เปน็ อยา่ งไร เราจะทาอยา่ งไรให้คอมพวิ เตอร์ทางานดีขนึ้ รวดเร็วมากข้ึน ทงั้ น้ี เราสามารถศึกษาและเรียนรู้กลไกตา่ งๆ ในความซับซอ้ นนี้ได้ โดยไม่ ตอ้ งใชค้ อมพิวเตอรเ์ ลยก็ได้เช่นกนั Internet of Things (IoT) หรือ “อนิ เตอร์เน็ตในทุกสง่ิ ” หมายถงึ การที่ส่ิงต่างๆ ถกู เช่ือมโยงทุกส่ิงทุกอยา่ งเข้าสโู่ ลก อินเทอรเ์ นต็ ทาให้มนษุ ย์สามารถสงั่ การ ควบคุมใชง้ านอปุ กรณ์ต่างๆ ผา่ นทางเครือข่ายอินเตอรเ์ น็ต ซ่งึ เทคโนโลยีนี้มีทั้งเกิดประโยชน์และ มีความเส่ียงไปพร้อมๆ กัน เน่ืองจากหากระบบรักษาความปลอดภยั ของอุปกรณแ์ ละเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ น็ตไมด่ ีพอ ทาให้มผี ู้ไมพ่ ึงประสงค์ เขา้ ถึงข้อมลู สารสนเทศหรือความเปน็ สว่ นตัวของบุคคลได้ การพฒั นา ไปสู่ Internet of Things จึงจาเป็นต้องมีการส่งเสรมิ การเรยี นรู้ ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการรดู้ จิ ทิ ลั ไปพร้อมกัน 3 วิทยากรสารวจความรเู้ บื้องต้นของผเู้ ขา้ ร่วมอบรมเกีย่ วกบั การทางาน 10 นำที ของคอมพวิ เตอร์ โดยใช้คาถาม เช่น - ปัจจุบนั เราใชค้ อมพิวเตอร์ในทกุ ๆ สิ่ง ผเู้ ขา้ รว่ มอบรมทราบหรือไม่ วา่ คอมพวิ เตอรม์ ีการทางานอยา่ งไร - เมื่อเราใส่ขอ้ มลู เข้าไปในคอมพวิ เตอรๆ์ มีการประมวลผลข้อมูล อย่างไร

7 4 วิทยากรนาเขา้ สู่กจิ กรรม Sorting โดยแจง้ จดุ ประสงคข์ องการทา PPT 5 30 นำที 3 กิจกรรม Sorting เพ่อื เทยี บเคยี งกับการทางานของคอมพิวเตอร์ ชุดอปุ กรณ์ อธบิ ายการเล่นเกมตามแผนภาพใน Power Point โดยการเลน่ เกม กิจกรรม จะใชผ้ ้เู ล่น 6 คนตอ่ รอบ และเนน้ ให้ผเู้ ขา้ ร่วมอบรมทกุ คนได้มีสว่ นรว่ ม Sorting ในการเล่มเกมอย่างน้อยคนละ 1 ครัง้ และควรจะมีการเล่นเกมอยา่ งน้อย 3 รอบ เพื่อให้ผเู้ ขา้ รว่ มอบรมสังเกตการณก์ ิจกรรมที่เกิดขึน้ ขณะเร่ิมตน้ เลน่ เกม ขณะเล่นเกม และเมื่อสิน้ สดุ การเลน่ เกม วธิ กี ำรเล่น 1. ผ้เู ลน่ เกมทั้ง 6 คน ยืนประจาทจ่ี ุดวงกลมเร่มิ ต้นของผังเกม วงกลมละ 1 คน 2. ผู้เล่นเกม สมุ่ จับรปู ภาพของวัตถุหรอื วตั ถจุ ริงทมี่ ขี นาดแตกต่างกัน 3. ผเู้ ลน่ เกม ก้าวตามทิศทางลกู ศรขน้ึ ไปยังกรอบสี่เหลย่ี มดา้ นหน้า ซึ่งในแตล่ ะกรอบสเี่ หล่ยี มจะประกอบดว้ ยผู้เล่น 2 คน 4. ผเู้ ลน่ แตล่ ะคนเปรยี บเทียบขนาดของวตั ถุของตนเองกับวตั ถุของผู้เลน่ อีกคน โดยผเู้ ลน่ ท่ีขนาดวัตถุเล็กกว่าจะก้าวตามทิศทางของลูกศร ดา้ นซา้ ยมือขึ้นไปยงั ยังกรอบสเี่ หล่ียมดา้ นบน ส่วนผ้เู ลน่ ท่ขี นาด วตั ถุใหญ่กวา่ จะก้าวตามทศิ ทางของลกู ศรด้านขวามือ 5. ทาซ้าขอ้ 4 จนผู้เล่นทุกคนเคลือ่ นท่ีมายนื ยังจุดวงกลมส้ินสุดของแผนผัง 6. สงั เกตการเรียงลาดับของวัตถุ เปรียบเทยี บกบั จดุ เริ่มตน้ 5 วิทยากรเชิญผู้เขา้ รว่ มอบรมทบทวนกจิ กรรมและนาสะท้อนคิดเกยี่ วกบั PPT 6 10 นำที 3 กจิ กรรม Sorting โดยใชค้ าถาม เช่น 10 นำที - ขัน้ ตอนในการเลน่ เกม นับตงั้ แตเ่ ร่มิ ตน้ จนเสร็จสิ้นเปน็ อยา่ งไร - ผูเ้ ขา้ ร่วมอบรมเห็นความเปลย่ี นแปลง และความแตกต่างของอะไรบา้ ง ระหวา่ งเล่นเกม - ระหวา่ งเล่นเกม รู้สึกอย่างไร มคี าถาม หรือข้อสงสัยหรือไม่ - ระหว่างเป็นผ้เู ลน่ เกมกับผคู้ ิดค้นเกมนี้ ผ้เู ขา้ รว่ มอบรมคดิ ว่าอะไร มีความท้าทายหรือยากมากกวา่ กัน - ผูเ้ ข้ารว่ มอบรมทา่ นใดคดิ ว่าตัวเองสามารถคดิ ค้นเกมแบบน้ีได้บ้าง - ถ้าใหเ้ ลือก ผเู้ ขา้ ร่วมอบรมอยากเปน็ ผู้เลน่ หรือผู้คดิ คน้ เกม - กิจกรรมนเ้ี หมือนกบั การทางานของคอมพิวเตอรอ์ ยา่ งไร 6 วทิ ยากรนาเสนอแผนภาพการทางานของคอมพวิ เตอร์ แล้วอธิบาย การทางานของคอมพวิ เตอรเ์ ปรยี บเทยี บกับกิจกรรม Sorting ซึง่ มี ข้นั ตอนหลกั 3 ข้นั ตอน คอื กำรทำงำนของคอมพิวเตอร์ 1) รบั โปรแกรมและข้อมูลโปรแกรม หมายถงึ ชุดของคาสงั่ ทจี่ ะให้ คอมพิวเตอร์ทางาน ส่วนข้อมูลอาจเปน็ ตวั เลขหรือตวั หนังสือก็ได้ ที่ตอ้ งการให้คอมพวิ เตอร์ทาการประมวลผล

8 2) การประมวลผล หมายถึง การจดั ระเบยี บแบบแผนของข้อมูล เพอ่ื ให้ ไดผ้ ลลัพธต์ ามที่ต้องการ ซึ่งทาได้โดยการคานวณ เปรยี บเทียบ วเิ คราะห์โดยใชส้ ตู รทางวิทยาศาสตร์ หรือคณิตศาสตร์ โดยอาศยั คาส่งั หรอื โปรแกรมที่เขียนขนึ้ 3) แสดงผลลพั ธ์ คอื การนาผลลัพธท์ ีไ่ ด้จากการประมวลผลเสรจ็ เรยี บรอ้ ย แสดงออกในรปู แบบต่างๆ ท่ีผใู้ ชเ้ ขา้ ใจ และนาไปใช้ ประโยชนไ์ ด้ 7 องค์ประกอบของคอมพวิ เตอร์ PPT 7-9 1) ฮำร์ดแวร์ (Hardware) คือ ลักษณะทางกายของเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ ซ่งึ หมายถึงตวั เคร่ืองคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์รอบข้าง (peripheral) ทเี่ กยี่ วข้อง เชน่ ฮาร์ดดิสก์ เครือ่ งพิมพ์ เปน็ ตน้ 2) ซอฟต์แวร์ (Software) คอื ชุดคาส่งั หรือโปรแกรมท่สี ั่งให้ฮารด์ แวร์ ทางานต่างๆ ตามความต้องการ โดยชดุ คาสง่ั หรือโปรแกรมน้ันจะเขยี น ขึ้นมาจากภาษาคอมพิวเตอร์ (Programming Language) ภาษาใด ภาษาหนึ่ง และมีโปรแกรมเมอร์ (Programmer) หรือนักเขียน โปรแกรมเปน็ ผู้ใชภ้ าษาคอมพวิ เตอร์เหล่าน้ันเขียนซอฟต์แวรต์ ่างๆ ขึน้ มา 8 วิทยากรนาเสนอแผนภาพวิทยาการคานวณใน Power Point PPT 10-11 10 นำที ประกอบการบรรยาย อธิบายวา่ วิทยาการคานวณ มงุ่ หวงั ให้ผเู้ รยี น ไดเ้ รียนรู้และมีการคดิ เชงิ คานวณ การคิดวเิ คราะห์ แก้ปัญหาเปน็ ขน้ั ตอนและเป็นระบบ ประยุกต์ใชค้ วามรดู้ า้ นวทิ ยาการคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สารในการแกป้ ัญหาทพ่ี บในชวี ิตจริงได้ อย่างมีประสทิ ธภิ าพ โดยได้กาหนดสาระสาคัญ ดังนี้ 1) วทิ ยาการคอมพิวเตอร์ หมายถึง การแก้ปญั หาอย่างเปน็ ข้ันตอนและ เป็นระบบ การใชแ้ นวคิดเชิงคานวณในการแก้ปญั หาในชีวติ ประจาวนั การบรู ณาการกบั วิชาอน่ื การเขียนโปรแกรมการคาดการณ์ผลลัพธ์ การตรวจหาข้อผดิ พลาด การพฒั นาแอปพลเิ คชันหรือพฒั นาโครงงาน อย่างสร้างสรรค์เพอื่ แกป้ ญั หาในชีวิตจริง 2) เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร หมายถึง การรวบรวมข้อมลู การประมวลผล การประเมินผล การนาเสนอข้อมลู หรือสารสนเทศ เพื่อแก้ปัญหาในชวี ิตจรงิ การค้นหาขอ้ มลู และแสวงหาความรูบ้ น อนิ เทอรเ์ น็ต การประเมนิ ความนา่ เชอ่ื ถือของข้อมูล การเลือกใช้ ซอฟต์แวรห์ รือบรกิ ารบนอินเทอร์เน็ต ข้อตกลงและขอ้ กาหนด ในการใช้ส่อื หรือแหลง่ ข้อมลู ต่างๆ หลักการทางานของคอมพวิ เตอร์ และเทคโนโลยกี ารสือ่ สาร 3) การรดู้ ิจิทัล หมายถึง การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สาร อยา่ งปลอดภยั การจดั การอัตลักษณ์ การร้เู ทา่ ทนั ส่ือ กฎหมาย เกีย่ วกบั คอมพิวเตอร์ การใชล้ ขิ สทิ ธ์ขิ องผู้อนื่ โดยชอบธรรม นวตั กรรม และผลกระทบของเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สารต่อ การดาเนินชวี ติ อาชพี สังคม และวฒั นธรรม ประเมินผลกำรเรยี นรู้ สงั เกตการร่วมกจิ กรรม

9 Power Point เรื่อง วทิ ยำกำรคำนวณเบ้อื งตน้ 1

10 2 3

11 4 5

12 6 7

13 8 9

14 10 11