คำไวพจน์ในกาพย์พระไชยสุริยา

สาขาการสอนภาษา หาวิทย า ลั ย ข อ น แ ก่ นคำไวพจน์ ในกาพย์พระไชยสุริยา ไทย คณ ะ ศึ ก ษ า ศ า สตร์ ม นายนสาหยัศฉัวฐรวรรษรธพนิ์มสพุ์ขเชกั่ยา



ก คำนำ ภาษาเป็นเครื่องมือสื่อสารของมนุษย์ โดยมนุษย์ใช้ภาษาในการสื่อความคิด ความ รู้สึก ตลอดจนสร้างสรรค์ผลงานด้านภาษาอย่างมากมาย เช่น ด้านวรรณคดีและวรรณกรรม ในภาษาไทยนั้นการสร้างสรรค์ผลงานด้านวรรณคดีและวรรณกรรมจะมีการสื่อสารเพื่อสื่อ อารมณ์ความรู้สึกของกวี โดยกวีจะมีกลวิธีการใช้ภาษาที่หลากหลายในการสื่อความรู้สึก นึกคิดของตน หนึ่งในกลวิธีกวีนิยมใช้คือ การใช้คำไวพจน์ โดยคำไวพจน์เป็นคำที่มีรูปภาษา ที่ต่างกันแต่มีความหมายเหมือนกันหรือคล้ายคลึงกันมาก กวีจึงได้ใช้กลวิธีนี้ในการ สร้างสรรค์วรรณคดีและวรรณกรรม เพื่อให้เกิดความหลากหลายในการประพันธ์ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อนำเสนอผลการดำเนินโครงงานศึกษาคำ ไวพจน์ในกาพย์พระไชยสุริยา ที่ปรากฏในหนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยได้เรียบเรียงเป็นหนังสือเพื่อเผยแพร่องค์ความรู้จากการศึกษา คณะผู้จัดทำจึงหวังว่า หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จะเป็นประโยชน์แก่ครู นักเรียน หรือผู้ที่สนใจ นำไปใช้ในการ ศึกษาต่อไป คณะผู้จัดทำขอขอบพระคุณ ผู้ช่วยศาตราจารย์ ดร.ดนิตา ดวงวิไล ที่มีความกรุณา และให้ความช่วยเหลือ ตลอดจนให้คำปรึกษาแนะนำ แก้ไขข้อบกพร่องในทุกขั้นตอนของการ จัดทำโครงงาน ส่งผลให้โครงงานการศึกษาคำไวพจน์ในกาพย์พระไชยสุริยาสำเร็จลุล่วงได้ ด้วยดีในที่สุด นายสหัศวรรษ พิมพ์เก่า นายฉัฐวรรธน์ สุขชัย คณะผู้จัดทำ



สารบัญ หน้า เนื้อหา ก คำนำ 1 คำไวพจน์ที่ปรากฏในกาพย์พระไชยสุริยา 2 หนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2 คำที่มีความหมายว่าผู้สอน 2 คำที่มีความหมายแทนตนเอง 3 คำที่มีความหมายปฏิเสธความหมายของคําที่อยู่ถัดไป 3 คำที่มีความหมายว่าเมือง 3 คำที่มีความหมายว่าลูกสาว, หญิงสาว 4 คำที่มีความหมายว่าผู้เป็นใหญ่ 4 คำที่มีความหมายว่าประชาชน 4 คำที่มีความหมายว่ายินดี ปลื้มใจ อิ่มใจ 5 คำที่มีความหมายว่าข้าว 5 คำที่มีความหมายว่าข้าราชการฝ่ายทหาร 5 คำที่มีความหมายว่าความอยากได้ไม่รู้จักพอ 6 คำที่มีความหมายว่าพระสงฆ์ 6 คำที่มีความหมายว่าคําเสกที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์ 6 คำที่มีความหมายว่ามาก 7 คำที่มีความหมายว่าอก 7 คำที่มีความหมายว่าความตาย 7 คำที่มีความหมายว่าเรือเดินทะเลชนิดหนึ่งแบบจีนใช้แล่นด้วยใบ 8 คำที่มีความหมายว่าพระเจ้าแผ่นดิน 8 คำที่มีความหมายว่าลม 8 คำที่มีความหมายว่าน้ำ 9 คำที่มีความหมายว่าผืนแผ่นดิน 9 คำที่มีความหมายว่าใช้สายตาเพื่อให้เห็น 9 คำที่มีความหมายว่าดวงตา 10 คำที่มีความหมายว่าชั่วขณะความยาวนานที่มีอยู่หรือเป็นอยู่ 10 คำที่มีความหมายว่าใหญ่ คำที่มีความหมายว่าภูเขา

สารบัญ หน้า เนื้อหา 10 11 คำที่มีความหมายว่าดวงอาทิตย์ 11 คำที่มีความหมายว่าชีวิต 11 คำที่มีความหมายว่าจำเป็น จำใจ ฝืน 12 คำที่มีความหมายว่าที่สำหรับเดินไปมา แนวหรือพื้นที่สําหรับใช้สัญจร 12 คำที่มีความหมายว่าอายุน้อย อ่อนวัย รุ่นหนุ่ม รุ่นสาว 12 คำที่มีความหมายว่าเอนตัวลงกับพื้นหรือที่ใด ๆ 13 คำที่มีความหมายว่าผสมให้เข้ากันคละกันเป็นกลุ่มเป็นพวก 13 คำที่มีความหมายว่าป่า 13 คำที่มีความหมายว่ายกมือขึ้นประนมเพื่อแสดงความเคารพ 14 คำที่มีความหมายว่าสุขสบาย 14 คำที่มีความหมายว่าพระจันทร์ 14 คำที่มีความหมายว่าดอกไม้ 15 คำที่มีความหมายว่าสิ่งที่รับรู้ได้ด้วยหู 15 คำที่มีความหมายว่าไฟ 15 คำที่มีความหมายว่าสูง 16 คำที่มีความหมายว่าความยากลำบาก คำที่มีความหมายว่าโลก

1 คำไวพจน์ที่ปรากฏในกาพย์พระไชยสุริยา หนังสือเรียนวรรณคดีวิจักษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จากการศึกษาพบว่า มีคำไวพจน์ที่ปรากฏในเนื้อเรื่องโดยจำแนกตามความหมายได้ ทั้งหมด 43 ความหมาย โดยมีความหมายที่พบการใช้คำไวพจน์มากที่สุดคือความหมายว่าภูเขา ซึ่งมีจำนวนคำที่ใช้ทั้งสิ้น 7 คำ และมีความหมายที่พบการใช้คำไวพจน์น้อยที่สุด 25 ความ หมาย คือ ความหมายว่าผู้สอน ความหมายว่าคําปฏิเสธความหมายของคําที่อยู่ถัดไป ความ หมายว่าผู้เป็นใหญ่ ความหมายว่ายินดี ปลื้มใจ อิ่มใจ ความหมายว่าข้าว ความหมายว่า ข้าราชการฝ่ายทหาร ความหมายว่าความอยากได้ไม่รู้จักพอ ความหมายว่าพระสงฆ์ ความ หมายว่าคำเสกที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์ ความหมายว่ามาก ความหมายว่าอก ความหมายว่าเรือเดิน ทะเลชนิดหนึ่งแบบจีนใช้แล่นด้วยใบ ความหมายว่าใช้สายตาความหมายว่าเพื่อให้เห็น ความ หมายว่าชั่วขณะความยาวนานที่มีอยู่หรือเป็นอยู่ ความหมายว่าชีวิต ความหมายว่าจำเป็น จำใจ ฝืน ความหมายว่าที่สำหรับเดินไปมา แนวหรือพื้นที่สําหรับใช้สัญจร ความหมายว่าเอนตัวลงกับพื้นหรือที่ใด ๆ ความหมายว่าผสมให้เข้ากันคละกันเป็นกลุ่มเป็นพวก ความหมายว่ายกมือขึ้นประนมเพื่อแสดงความเคารพ ความหมายว่าพระจันทร์ ความหมายว่า ดอกไม้ ความหมายว่าสิ่งที่รับรู้ได้ด้วยหู ความหมายว่าสูง และความหมายว่าโลก โดยแต่ละ ความหมายมีการใช้คำไวพจน์ทั้งสิ้น 2 คำ

2 ครู, บา มีความหมายว่า ผู้สอน ข้าเจ้า, ข้า, ข้าพเจ้า, เรา เป็นคำที่ใช้แทนตนเอง มิ, ไม่ เป็นคําปฏิเสธความหมาย ของคําที่อยู่ถัดไป

3 พารา, บุรี, ธานี, นคร, เวียงวัง, เวียง มีความหมายว่า เมือง สุดา, เยาวนารี, อรไท, นวล มีความหมายว่า ลูกสาว, หญิงสาว พญา, ท้าวไท มีความหมายว่า ผู้เป็นใหญ่

4 ไพร่ฟ้า, ไพร่, ประชาชี, ข้า มีความหมายว่า ประชาชน ปรีดา, เปรมปรีดิ์ มีความหมายว่า ยินดี ปลื้มใจ อิ่มใจ ข้าว, สาลี มีความหมายว่า ข้าว

5 เสนา, เสนี มีความหมายว่า ข้าราชการฝ่ายทหาร โลโภ, โลภ มีความหมายว่า ความอยากได้ไม่รู้จักพอ ภิกษุ, สมณะ มีความหมายว่า พระสงฆ์

6 คาถา, มนต์ มีความหมายว่า คําเสกที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์ อะโข, คล่ำ มีความหมายว่า มาก อุรา, อุระ มีความหมายว่า อก

7 มรณกรรม, มรณา, ประลัย มีความหมายว่า ความตาย สำเภา, เภตรา มีความหมายว่า เรือเดินทะเล ชนิดหนึ่งแบบจีนใช้แล่นด้วยใบ ภูมี, ราชา, ภูวไนย, ภูธร, ภูบาล, พญา มีความหมายว่า พระเจ้าแผ่นดิน

8 วายุ, พยุ, พายุ, วาตา มีความหมายว่า ลม วารี, น้ำ, สินธุ, ธาร มีความหมายว่า น้ำ พสุธา, ธรณี, ดิน, ปถพี มีความหมายว่า ผืนแผ่นดิน

9 แล, ดู มีความหมายว่า ใช้สายตาเพื่อให้เห็น นัยนา, ตา, เนตร มีความหมายว่า ดวงตา เวลา, กาล มีความหมายว่า ชั่วขณะ ความยาวนานที่มีอยู่หรือเป็นอยู่

10 ใหญ่, โต, มโหฬาร์, มหา, หลวง มีความหมายว่า ใหญ่ เขา, คีรี, ภูผา, ภูธร, เมรุไกร, เมรุธร, สิงขร มีความหมายว่า ภูเขา สุริใส, สุริยน, สุริยง มีความหมายว่า พระอาทิตย์

11 ชีวา, ชีวี มีความหมายว่า ชีวิต จำใจ, เข็ญใจ มีความหมายว่า จำเป็น จำใจ ฝืน มรคา, ทาง มีความหมายว่า ที่สำหรับเดินไปมา แนวหรือพื้นที่สําหรับใช้สัญจร

12 เยาวภา, เยาว์, เด็ก มีความหมายว่า อายุน้อย อ่อนวัย ไสยา, นอน มีความหมายว่า เอนตัวลงกับพื้นหรือที่ใด ๆ ปน, ระคน มีความหมายว่า ผสมให้เข้ากัน คละกันเป็นกลุ่มเป็นพวก

13 ไพร, เถื่อน, อารัญ, ดง มีความหมายว่า ป่า ไหว้, วันทา มีความหมายว่า ยกมือขึ้นประนม เพื่อแสดงความเคารพ สำราญ, ผาสุก, สุข, เกษม มีความหมายว่า สุขสบาย

14 จันทร, จันทรา มีความหมายว่า พระจันทร์ มาลี, ผกา มีความหมายว่า ดอกไม้ สำเนียง, เสียง มีความหมายว่า สิ่งที่รับรู้ได้ด้วยหู

15 เพลิง, กูณฑ์, อัคคี มีความหมายว่า ไฟ สูง, ระหง มีความหมายว่า สูง ทุกข์, ยาก, ลำบาก มีความหมายว่า ความยากลำบาก

16 โลกา, พิภพ มีความหมายว่า โลก