ความใสในความรัก

เม่ือแผลที่พระบาทของพระราชาหาย พระองคก็พา เสนาบดเี กาๆ ไปเท่ียวลาสัตวอยา งสนุกสนาน จนหลงเขาไป ในปา ลกึ เปนดนิ แดนของมนุษยก นิ คน พวกมันจบั พระราชามัดพรอ มขา ราชบรพิ าร กอ นตม กนิ ตองมีการลางทำความสะอาดกอน มนุษยกินคนเผาน้ีเห็น พระราชาน้วิ ขาด พวกมันกลวั มาก รีบปลอ ยตัวพระราชากลับ เมอื งดว ยความเชือ่ วา การกนิ คนท่มี ีอวัยวะไมครบจะนำความ หายนะมาสเู ผา พันธขุ องมนุษยกินคน เมื่อพราะราชากลับมาถึงเมืองก็ตรงเขาไปยังทายวังท่ี คุมขังเสนาบดีคนใหมท ันที แลว สง่ั ใหป ลอ ยเสนาบดี เมื่อเสนาบดีออกจากที่คุมขัง เขาไดรับการขอโทษจาก พระราชาทคี่ มุ ขงั เขา เขาทูลพระราชาวา “ดีพะยะคะ เพราะถาไมขัง ก็ตอง ตามพระองคไป กระหมอมเสร็จแนพ ระเจาคะ” น่แี หละเร่ือง ‘ดีพะยะ คะ ’ 51 www.kalyanamitra.org

บางครัง้ กไ็ ดข า ววา พอ บานไมพ อใจแมบา นเลยไมยอม คยุ ดว ย เงยี บอยางเดยี ว ถามพอ บา นวา ทำไมไมพดู คยุ กนั พอบานเปนคนรักความสะอาดมาก แมบานทำความสะอาด แลวยังรูสึกไมสะอาดพอ ไมพอใจจึงลงมือทำเอง เขาบอก พระอาจารยว า ‘บางอยา งตองสงั เกตเองบาง ไมใชต อ งคอย บอกตลอดเวลา’ อาตมาฟง คำตอบแลว อมยมิ้ คดิ วา เปน ปญ หาการสอ่ื สาร แทๆ เรือ่ งงายก็เลยเปนเรอ่ื งยาก เลยถามกลับวา “โยมมาโนชที่ทำงานมลี ูกนองกี่คนจะ ” “ประมาณ ๑-๒ คน เปลย่ี นๆ กันมาเปน ลกู มอื ” “แลวคนใหมมาทำงาน คณุ โยมไมตอ งสอนเขาหรือ ตองสอน ทุกครง้ั ไหม ?” “บางครั้งกไ็ มไ ดสอน ทำใหเขาดเู ลย” “อืม ถา งานไมม าก ลกู นองไมมาก ก็พอทำอยา งนไ้ี ด หลวงพ่ี จะยกตัวอยางชีวิตการทำงานของตัวเองใหฟงสักเร่ือง การทำงานทางโลกกอ นมาบวชยกไว จะยกตวั อยา งเมอ่ื หลวงพ่ี ตอ งรับผดิ ชอบการขยายจานดาวธรรมทวั่ ประเทศ ในชวงบวช พรรษาตนๆ ทุกคร้ังท่ีหลวงพ่ีวางแผนงานหรือประชุมงาน หลวงพจี่ ะจดบนั ทึกไวต ลอด พอ ๓ เดอื นก็พมิ พร วมเลมเอาไว มผี ปู ระสานงานคนหนง่ึ นมิ นตห ลวงพไ่ี ปเทศนท กี่ รงุ เทพฯ ในตอนเยน็ ขากลับเธอก็เปรยปรบั ทุกขวา ‘นองๆ เดก็ รนุ หลัง ทำงานไมคอยไดดังใจ’ ในความเห็นและมุมมองของหลวงพี่ แตกตา งออกไป หลวงพแ่ี นะนำเขาวา ‘กวา ท่ีเธอจะทำงานเกง 52 www.kalyanamitra.org

ขนาดนี้ เธอตอ งทำงานกป่ี  เปน ๑๐ ปใ ชไ หม ? แตต อนนน้ี อ งๆ ท่ีมาชวยงานเธอเพ่ิงทำงานไมถึงป คงยากท่ีจะเกงไดทันที อยางรวดเรว็ หลวงพี่ก็แนะนำใหเ ขาจดบันทกึ การทำงาน และ สงขอมูลใหคนรุนหลังไดศึกษา เพราะเปนไปไมไดท่ีเราจะ สามารถถา ยทอดทกุ สงิ่ ทกุ อยา งไดอ ยา งครบถว น ในเวลาอนั สน้ั ’ ในกรณีของหลวงพี่ท่ีเลาคางไว ตอมาภายหลังมีนอง อบุ าสิกามาชวยงานอีกคน ทำหนา ทเ่ี ปน เลขาฯ หลวงพ่กี ็สง ขอมูลเรื่องงานทบ่ี ันทึกไวเปนเลมใหอ าน และแนะนำวาใหเ ปน เลขาฯ ทปี่ ระชมุ และใหเ ขา ประชมุ ทกุ ครง้ั อยา ขาด เพยี งผา นไป ๒ เดอื นเศษ เธอเขาใจงานตลอด ติดตามงานไดตอทนั ที สง่ิ ทหี่ ลวงพท่ี ำ ถา เปน บรษิ ทั ขา งนอกคอื วธิ ที ำระบบ ISO เปนระบบเอกสารท่ีจะทำใหคนมาใหมไดศึกษา และสามารถ ทำงานไดดีเหมือนคนท่ีอยูเดิม เปนการแกปญหาคนเขาออก ในองคกรขา งนอก 53 www.kalyanamitra.org

เนอื่ งจากมาตรฐานในการทำงานไมเ ทากัน จึงตอ งปรับ หรือกำหนดมาตรฐานทีเ่ ราอยากใหเปน เรากพ็ ดู คุยตกลงกับ แมบ า นวา ตอ งการความสะอาดขนาดไหน ถา ไมบ อกเขาจะรรู ึ ? เราตองการสะอาดขนาดไหน ทำแลว เราถึงจะถูกใจหรอื พอใจ จะปลอยสังเกตเองโดยไมบ อก ไมแ นะนำคงยาก” เรอ่ื งการไมพ ดู จากนั ในครอบครวั เกดิ เนอ่ื งจากความเรม่ิ เบ่อื หนา ยกันและกนั เพราะไมเ ปน ไปตามความคาดหวงั ของ แตละฝาย ยิง่ ไมพูดคยุ ยง่ิ หา งเหินกัน ตา งคนตางอยู บางครง้ั กต็ อ งหาเรื่องขำขำมาเลาใหฟง “มีสามีภริยาคูหนึ่ง ไมพูดคุยกัน วันหน่ึงสามีตองตื่นแตเชา กลวั ตน่ื ไมท นั แมจ ะตงั้ นาฬก าปลกุ กต็ ามที สามเี ลยเกดิ ไอเดยี เขยี น Post-it ตดิ ไวที่ตูเ ย็น กะวา ภรยิ าตองเหน็ แน ‘พรงุ น้ีชวย ปลกุ ตอน ๖ โมงเชา ดว ย’ พอตอนเชา รสู กึ ตวั อกี ตอน ๗ โมงเชา โกรธมากเลยตอ วาภริยาวา “ทำไมเธอไมยอมปลกุ ฉนั ” ภริยาตอบวา “ฉันปลุกแลว ดวยการเขยี น Post-it ติดไวขา ง หวั เตยี งวา ‘ต่ืนไดแ ลว ๖ โมงเชา แลว ’ แสบพอๆ กนั นะ” 54 www.kalyanamitra.org

คนเราถารักกัน อะไรกด็ งู าย, ถาไมพ ยายามแสวงจุดรว ม สมานจุดตาง ก็คงตองทนทุกขใจไปเร่ือยๆ, การอยูดวยกัน หลักการคือ โกรธกันคนละเวลา แตรักกันเวลาเดียวกัน, ทุกอยางในชีวิต ตองมีความพอดี ไมมากไปนอยไป ตอง พยายามสอ่ื สารกนั เพอ่ื ไมใ หม ชี อ งวา งหรอื กำแพงขวางกนั ในใจ ทม่ี องไมเ หน็ สำนวนภาษาองั กฤษวา The Wall in your Heart หรอื โคลงโลกนติ ิบทหนึ่งวา “รักกันอยขู อบฟา เขาเขยี ว เสมออยหู อแหง เดียวรวมหอ ง ชังกนั บแ ลเหลยี วตาตอ กันนา เหมอื นขอบฟามาปองปาไมม าบัง” คนื วนั อาทติ ยส ดุ ทา ย ไปเทศนส อนตามปกตกิ อ นทอ่ี าตมา จะเดนิ ทางกลบั เมืองไทยในวันรุง ข้ึน 55 www.kalyanamitra.org

อาตมานำน่ังสมาธิเองในคร้ังสุดทายน้ี ไดสอนวิธีการ แผเ มตตาจิต เมื่อนั่งสมาธเิ สร็จ ไดเลาวา การเจริญเมตตาจติ นี้ เหมาะสำหรบั คนทม่ี กั โกรธ ใหแ ผเ มตตาจติ บอ ยๆ เลา ถงึ ตอนนี้ แมบานอมยิ้ม เพราะถูกใจ คิดวาพระอาจารยวาพอบาน, ตอ จากน้ันไดเลาทบทวนความรูทีเ่ คยเลา มาตลอด ๑๔ ครัง้ (สงสัยไหมวา หลวงพี่จำไดอยางไร ก็จดบันทึกเอาไวสิ) ซึ่งบางครงั้ พอบา นอาจไมไดอ ยูฟ งดว ย จะไดความรูพอๆ กัน, ๑ ชม. ในการบรรยายเกอื บไมท นั เลยไมไดเพ่ิมเตมิ ประเด็น บางอยางท่ีอยากเลาใหฟ ง อาตมาย้ำถงึ กรรม ๔ ประเภทที่ใหผลตามลำดับ ๑. ครกุ รรม, ๒. อาสนั นกรรม, ๓. อาจณิ ณกรรม, ๔. กตตั ตากรรม ๑. ครกุ รรม กรรมหนัก กรรมอืน่ ไมอ าจจะหา มหรอื ขดั ขวางผล ของกรรมประเภทน้ี และครุกรรมน้ีมีทั้งฝายกุศลและอกุศล ฝายกุศลไดแ ก มหคั คตกุศล อยางนอ ยกอ นตายตอ งไดด วง ปฐมมรรค หรอื ปฐมฌาน จึงจะเอาตัวรอดได ฝา ยอกศุ ล ไดแ กอ นนั ตรยิ กรรม ๕ คอื ฆาบดิ า ฆา มารดา ฆาพระอรหนั ต ทำโลหติ พระพุทธเจาใหห อ และทำสงั ฆเภท คือทำสงฆใหแตกกัน ระวังอยาไปทำเขา เดี๋ยวจะลำบาก ตดั หนทางมรรคผล, ทางสวรรค ๒. อาจณิ กรรม กรรมทท่ี ำจนเคยชิน หรือทำเปน ประจำ ฝาย กุศลกท็ ำทานใสบ าตร, รกั ษาศีล, นั่งสมาธทิ กุ วัน ถาทำเปน ประจำ โอกาสท่ีอาสันนกรรม กรรมใกลตายใจจะใสมีความ 56 www.kalyanamitra.org

เปนไปไดสงู แตถ า ใครผดิ ศีลเปนประจำ โอกาสทีใ่ จจะหมอง ตอนใกลตายกม็ ีสงู เชนเดียวกัน เปนการสรางนสิ ัยรักบญุ กลวั บาปไวน่ันเอง ส่ิงท่ีเรากระทำเปนประจำจนเปนนิสัยนี่แหละ สำคัญทส่ี ดุ ๓. อาสนั นกรรม กรรมที่ไดกระทำหรือระลกึ ไดเม่ือใกลจ ะตาย มาตัดสินกันวาใครใจหมองหรอื ใจใสกอนตาย ถา ใจใสก็มสี คุ ติ เปนทีไ่ ป ถาใครใจหมองทุคติก็เปนที่ไป ๔. กตัตตากรรม คอื กศุ ลกรรมหรอื อกศุ ลกรรมท่ไี ดก ระทำไป โดยไมต ง้ั ใจไวก อ น หรอื กศุ ล อกศุ ลกรรมทท่ี ำดว ยเจตนาอนั ออ น กรรมนี้จดั เปนกรรมเลก็ ๆ นอยๆ คอยใหผลสดุ ทา ย 57 www.kalyanamitra.org

อยา ลืมทำทาน รกั ษาศลี ทำสมาธิภาวนาเปน ประจำ จนเปนนิสัย เปนอาจิณกรรม ถานั่งสมาธิมากๆ เขาไดปฐม มรรคไดดวงสวาง อยางน้ีก็สามารถเอาตัวรอดได ลูกเราน่ัง สมาธิเปนประจำ เขาก็จะมีวินิจฉัยที่ถูก เอาตัวเองรอดได เพราะเราไมส ามารถอยกู ับเขาไดต ลอดไป คนเราเม่ือแรกรัก รูจักกันใหมๆ มองเห็นแตขอดี สิ่งสวยงามไปหมด แตพอแตงงานแลวถึงรูขอบกพรองของ แตล ะฝา ย เขาถงึ ใชส ำนวนวา ‘ความรกั ทำใหค นตาบอด’ จรงิ ๆ ใจบอดไปดวย อปุ มาเหน็ พระจนั ทรใ นคนื วนั เพญ็ เหน็ แสงสวา งนวลตาดี รสู กึ มคี วามหวงั แตถ า เราสามารถขน้ึ ยานอวกาศไปทด่ี วงจนั ทร ไดจริงๆ เราจะพบกับประสบการณอีกอยางหน่ึงท่ีเราคาดคิด ไมถ ึง พ้ืนผวิ พระจันทรเต็มไปดวยหลมุ บอ ไมมีความรมรน่ื ย แตอยางใด สงิ่ ที่เราเหน็ ไกลๆ เปน ความคาดหวงั กบั ส่ิงทเ่ี ราประสบ ในชีวิตที่ใกลๆ ซึ่งเปนชีวิตจริง บางคร้ังก็ตางกันเหลือเกิน เม่ือยังไมไดม า ก็อยากได (ภวตัณหา) เม่อื ไดม าแลว ไมถูกใจ ไมอ ยากไดแ ลว กเ็ ปน ทกุ ข (วภิ วตณั หา) เพราะความอยากแทๆ (ตัณหา) จงึ ตองเปน ทกุ ขก ันอยรู ่ำไป อด คอื อยากได แตไมไ ด ก็อดไป ทน คอื ไมอ ยากได แตก ไ็ ด กต็ อ งทนเอา กเ็ ลยเรียกรวมกนั วา ‘อดทน’ 58 www.kalyanamitra.org

ถาเรายอมรบั ความจริง และเขา ใจชีวติ วาแทจรงิ แลว ไมมีใคร ที่ดีสมบูรณแบบ การแตงงานเพื่อชวยเหลือกันใหชีวิตดีข้ึน ฝรง่ั ใชส ำนวนวา ‘You filled me complete’ เตมิ เตม็ สว นทขี่ าด ของแตละฝาย มุง ส่งั สมบญุ รวมกนั เปน คูบญุ คบู ารมกี นั ไป 59 www.kalyanamitra.org

๓ Ã¡Ñ ¤´Ø ·Ø¡¢áÁº‹ ŒÒ¹ä·Â 60 www.kalyanamitra.org

ฟนคดุ คือ ฟนทไ่ี มสามารถงอกเปน ฟนแทไ ดต ามปกติ จึงตองถอนทิ้ง รักคุด ก็เปนในทำนองเดียวกัน ความรักท่ี ไมอาจดำเนนิ ตอไปได ถา ยังไมไดแตง งานกนั ก็เลกิ รากันไป ถาแตงงานกันแลว ก็จบลงดวยการหยาราง สำนวนเต็มวา ‘อกหกั รกั คดุ ’ ดังเรื่องราวที่จะเลา ดงั ตอ ไปนี้ สาวนุก นามสมมติสาวไทยภาคเหนือทพ่ี บกับหนมุ ญี่ปนุ ทเ่ี มอื งไทย จนไดแ ตง งานอยกู นิ ดว ยกนั พนื้ ฐานของครอบครวั ท่ีถูกเลยี้ งดูอยางเอาใจ ตามใจแตเดก็ จากคุณปา ของเธอ เพอ่ื ตอ งการลบปมดอ ยของเธอ เนือ่ งจากพอแมแยกทางกนั ต้ังแต เธอยงั เดก็ และมสี าวใชค อยชว ยงานบา น เธอจงึ สขุ สบายแตเ ดก็ ชวงที่ใชชวี ิตแตงงานอยทู ป่ี ระเทศไทย ดูไมคอ ยมปี ญหา ตอมาเม่ือสามียายไปทำงานท่ีประเทศไตหวันและเร่ิมมีลูกสาว ดวยกัน ชีวติ คูก็ยังพอประคบั ประคองกันได จนหลายปตอมางานโครงการในตางแดนของบริษัท พอ บานจบลง ครอบครวั ตองยา ยกลับประเทศญป่ี ุน ประเทศท่ี มีทรัพยากรจำกัด บา นชองมีขนาดกระทดั รัดเพยี งพอสำหรับ คนในครอบครวั แค พอ แม ลูกสาว ๒ คน รวม ๔ ชีวิต ไมอ าจ มที ีส่ ำหรบั สาวใช แบบบานเมอื งอน่ื ทผ่ี า นมา, ตอมาพอบานญี่ปุนเริ่มเบ่ือหนายแมบานสาวไทย อาจ เปนไปไดว าการจัดแจง หนาทก่ี ารงานภายในบานไมเรียบรอ ย เพราะไมไ ดถ กู ฝก ฝนมาแตว ยั เย6า1วจ ากทางบา น ความไมส ามารถ www.kalyanamitra.org

ปรบั ตวั กบั สภาพแวดลอ มใหม การไมส ามารถสอื่ สารระหวา งกนั เพราะตดิ ขดั เร่ืองภาษา การเล้ยี งลูกแบบตามใจ เมื่อพอ บาน เร่มิ ถกู ใจสาวญีป่ ุนคนใหม เหตุแหง การหยา รา งจงึ เกิดขน้ึ สาวนุกที่เคยมีชีวิตที่ความสะดวกสบายในบาน และ แวดลอ มดว ยคนเอาใจ มาในเวลานเ้ี หตกุ ารณแ ปรเปลยี่ น แมจ ะ อยูญี่ปุนมานับสิบป แตไมไดคิดที่จะเรียนภาษาญี่ปุนเพื่อจะ พงึ่ พาตนเองได ไมค ิดท่จี ะทำงานหารายได กลบั คดิ แตพ งึ่ พา สามีและลูกๆ การไมคบคาสมาคมกับเพื่อนคนไทย ทำให เม่อื เกดิ ปญ หาชีวติ ครอบครัว จงึ ไมร ูวา จะปรึกษาหารือกับใคร เธอมเี พอ่ื นคนไทยสนทิ ๆ ไมก่คี น เมื่อเพ่ือนๆ ของเธอตาง ยายถ่นิ ฐานกลบั ไทย เพอ่ื นคนไทยรอบตวั กเ็ รม่ิ หาย ตอมาเมื่อแยกทางกับพอบา นญป่ี นุ และตองรับผิดชอบ ลูกสาวฝงละ ๑ คน, พอบานแสดงความรับผิดชอบดวยการ สง เสยี คาเลา เรยี นของลูกสาวคนเล็กที่อยกู บั แมบา นจนจบ จากครอบครัวที่เคยอยูพรอมหนาพรอมตาและอบอุน บดั นค้ี วามเปล่ียวเหงา อางวา งเร่ิมมาเยอื น ลกู ๆ เริม่ มีปญหา เรื่องครอบครวั แตกแยก กลายเปน Single Parent พอหรือแม คนเดยี วตอ งเลย้ี งดลู กู โดยทำหนา ทท่ี งั้ พอ และแมด ว ยสองอยา ง (2 in 1) ดว ยบคุ ลกิ ทเี่ ธอถกู หลอ หลอมมาในวยั เยาว ขาดความมน่ั ใจ ในตนเอง ไมม คี วามชดั เจนในชวี ติ ขาดการวางแผนชวี ติ วคั ซนี ในการสชู วี ติ ในวยั เยาวข องเธอจงึ มนี อ ยมาก ปญ หาตา งๆ ทร่ี มุ เรา กไ็ มส ามารถวเิ คราะหแ กไ ขไดด ว ยตนเอง จนปญ หาเพม่ิ พนู ขน้ึ 62 www.kalyanamitra.org

เม่ือหยารางกับสามี ทางราชการมีเงินชวยเหลือใหเธอ สองแมล กู ดว ยเงนิ รายเดอื นจากเขตทเ่ี ธออาศยั อยู แตก แ็ คพ อเพยี ง ในการใชช วี ติ แบบประหยดั แตเ ธอก็ไมม คี วามสามารถในการ บรหิ ารการเงนิ อนั มจี ำกดั ใหเ กดิ ประโยชนไ ด ยงั คงใหเ งนิ ลกู สาว ใชจ ายอยา งงา ยๆ เหมอื นเดมิ ซ้ำรา ยกวา นั้น เธอยังเอาเงนิ ท่ี ไดร บั ไปชว ยเหลอื คนอนื่ ทไ่ี มใ ชญ าตมิ ติ รคนสนทิ ของเธอ ดว ย ความขส้ี งสาร จนทางการสามารถตรวจสอบพบ จงึ ตดั เงนิ ชว ยเหลอื รายเดอื นลงอกี สถานะการเงินแทบไมพ อจายคาเชาหอ งพกั ลกู สาววยั รนุ คนเลก็ มสี งั คมออนไลนท คี่ ยุ กนั อยา งสนกุ สนาน ไดต ลอดเวลา ซงึ่ หาไมไ ดจ ากแมข องเธอ เพอื่ นในโลกออนไลน มีทั้งรา ยและดี ทีร่ า ยก็หลอกลวงท้งั ทรัพยและรางกาย ในที่สุด ลูกสาวก็พลาดทา โดนรุมโทรมจากเพ่ือนหนุมๆ ออนไลน โดยการนัดแนะกนั ออกจากบานไปหลายวนั ผเู ปน แมตอ งไป แจง ความและรอใหล กู สาวกลบั มาเทา นนั้ เพอื่ นบา นตา งรเู รอ่ื ง และโจษจนั กนั วา เปนเพราะลกู สาวของเธอชอบแตง ตัวย่วั ยวน ความเศรา โศกเรม่ิ รมุ เรา ลกู สาวหนไี ปพกั กบั เพอ่ื นทโี่ ตเกยี ว แวะเวยี นกลับบานทยี่ า น Yokozuka สัปดาหล ะครัง้ , ไมมีการ ปรกึ ษาหารอื แบบแมก บั ลกู , ปญ หาของลกู ทแ่ี มไ มอ าจชว ยแกไ ข บรรเทาปญหาได, แมไ มรูแมกระทั่งวาลูกสาวไปพักอยกู ับใคร ปลอดภัยไหม, ลูกสาวโดนเพ่ือนๆ ที่เรียนรอบค่ำดวยกัน กล่นั แกลง ตางๆ นานา๖ ........................................................................................................................................................................ ๖ อศุ นา สวุ รรณวงค, Hafu (Half-Japanese), ประชาชาติธุรกจิ ออนไลน, ๑๗ มิ.ย. ๒๕๕๘ (อา นรายละเอยี ดทายเร่ือง น.๗๗) 63 www.kalyanamitra.org

ลกู สาวคนโตท่อี ยกู บั พอ จงึ ตองยื่นมือมาชวยแกไ ข โดย แนะนำผูเปนแม ใหมาพักอาศัยอยูที่วัดไทย เพ่ือไมตองเสีย คาเชา หอ งพักรายเดอื น เพื่อเปน การลดคา ใชจา ย และตอ งการ ใหแมมีคนพดู คุย ไมต อ งอยทู ห่ี อ งพักตามลำพงั เธอเดินทางมาท่ีวัดพรอมลูกสาวคนโตในพลบค่ำวันหนึ่ง หลังจากกอนหนา ราว ๑ สัปดาหไดโทรศัพทมาขออนุญาต เจา อาวาสระหวา งทม่ี กี ารประชมุ งานกบั ทมี งาน, เมอ่ื เจา อาวาส ไมตดิ ตอ กลบั เธอจงึ ตดั สินใจเดินทางมาเอง เจาอาวาสใชหลักเมตตาธรรม จึงตัดสินใจอนุญาตให เธอพักอยูอาศัยที่วัดไดช่ัวคราว ขาวที่เธอจะมาพักท่ีวัดแพร กระจายไปยงั ญาตโิ ยมของวดั อยา งรวดเรว็ ทกุ เสยี งตอบกลบั วา เธอจะสรา งปญ หาให เหมอื นทเ่ี ธอเคยทำในทตี่ า งๆ มากอ นหนา เชาวันหน่ึงหลังฉัน เจาอาวาสไดมอบหมายใหอาตมา นำน่ังสมาธิในชวงบายและเทศนสอนแกเธอ ใหเนนเร่ือง 64 www.kalyanamitra.org

กฎแหงกรรม โดยมีอบุ าสกิ าอีกทานหน่ึงมารวมอยดู ว ย หลงั น่งั สมาธิ ๑ ชม.เสร็จส้ิน อาตมาเริม่ ตน บทสนทนากอนดว ยบรรยากาศสบายๆ “คณุ โยม เมอ่ื คนื ไปรว มฟง ธรรมทบี่ า นโยมมาโนช ฟง ทนั ไหม ? มีอะไรสงสยั ไหม. ?” “หนูไมเขาใจเรอื่ ง.......” เมอื่ ตอบขอ สงสยั เสรจ็ อาตมาจงึ ถามขนึ้ วา “อยทู ว่ี ดั มาได กีว่ ันแลว ?” “อยูมาได ๔ วนั แลวคะ ” “อยูที่วัดอาจไมสะดวกสบาย ไมมีความเปนสวนตัวเหมือน ที่บานนะ ตองปรับตัวเอาหนอย มีงานอะไรก็ตองชวยกันทำ งานทกุ อยางลวนแตไ ดบ ุญท้งั น้นั มเี วลากป็ ฏิบตั ธิ รรม วา แตว า ทเ่ี มอื งไทยเปน คนทไ่ี หนละ ? จงั หวดั ทางภาคเหนอื เหรอ รูสึกหนุมญี่ปุนชอบสาวเหนือนะ แลวที่บานเดิม ยังมีใครอยู บา งไหม ?” “มีครอบครวั คุณปา คะ” “แลวคุณพอ คณุ แมละ ยังมีชวี ิตอยไู หม ?” “คณุ พอ คณุ แมแ ยกทางกนั ตง้ั แต หนเู ปน เดก็ ไมไ ดเ จอกนั อกี เลย อยูกบั คุณปามาตลอด” “ไมเ คยไปเยย่ี มทานหรือ” “พอแมตางมีครอบครัวใหมกัน คุณแมทำงานอยูกรุงเทพฯ หนเู คยไปตามหา แตไ มก ลา เขา ไปทกั ทาย สว นคณุ พอ กเ็ คยแวะ มาเยย่ี มทบ่ี า น มคี นบอกคนนน้ั เปน พอ แตก ไ็ มก ลา เขา ไปทกั ” 65 www.kalyanamitra.org

“แลวอยากรูไหม ทำไมเราถึงไมไ ดอ ยกู บั พอแม กรณีน้ีคลา ยๆ กบั ชีวติ Steve Jobs ท่เี คยออกรายการฝน ในฝน Steve Jobs แกเสียป ๕๔ ตอนทห่ี ลวงพ่ีอยอู เมรกิ าพอดี และไดเคยเลา ให สมาชกิ ทนี่ นั่ ฟง แตต อนนน้ั ยงั ไมไ ดม เี รอ่ื งนใ้ี นรายการฝน ในฝน ” “หลวงพ่ีไดอานบทสุนทรพจนในพิธีมอบปริญญาบัตร ของมหาวทิ ยาลัยสแตนฟอรด วนั ท่ี 12 มิถนุ ายน 2005 ของ Steve Jobs กอ นทแี่ กจะตายหลังจากนน้ั อีก ๖ ปถ ดั มา เรอื่ งแรกคอื การลากเสน ตอ จดุ เขาลาออกจากมหาวทิ ยาลยั Reed หลังจากทเี่ รียนไปไดแค 6 เดือน แมทใี่ หกำเนดิ เปน นกั ศกึ ษาสาวทองกอนแตง เธอตดั สินใจยกเขาใหค นอน่ื รับไป เลย้ี งดแู ทน โดยตง้ั ใจไวว า คนทร่ี บั เขาไปเลย้ี ง จะสามารถเลย้ี งดู เขาจนจบปรญิ ญา, อีก 17 ปตอ มา เขาไดเ ขามหาวทิ ยาลยั แตด ว ยความไรเ ดยี งสา ดนั เลอื กไปเรยี นมหาวทิ ยาลยั ทค่ี า เทอม แพงเกือบเทาสแตนฟอรด เขารูสึกสงสารที่จะตองใชเงินเก็บ ของพอ แมบ ญุ ธรรมทเี่ ปน คนทำงานกนิ เงนิ เดอื น มาเปน คา เทอม 66 www.kalyanamitra.org

หลังจากเรียนไปได 6 เดือน เขาก็รูส กึ ไมเหน็ จะไดอ ะไรจาก ส่ิงท่ีเรียนไป แลวก็ไมเห็นวาการเรียนในมหาวิทยาลัยจะชวย ใหเ ขารจู กั ตัวเองมากข้ึน ทนั ทที ลี่ าออก ทำใหเ ขาไมต องเรียน วชิ าทไ่ี มอ ยากเรยี น และเลอื กเรยี นแตว ชิ าทอี่ ยากมากกวา และ ทำตามสญั ชาตญาณอยากรอู ยากเหน็ ของตวั เอง ภายหลงั กลบั กลายเปน สง่ิ ทม่ี ีคุณคามหาศาล ยกตัวอยางเชน มหาวทิ ยาลัย Reed ในตอนน้ันมีวิชาการประดิษฐตัวอักษร ที่อาจะเรียก ไดวาดีท่ีสุดในประเทศ เขาไมเคยคิดวาจะเอาสิ่งเหลานี้มาใช ประโยชนอ ะไรในชีวติ จนกระทง่ั 10 ปต อ มา เมอ่ื เขากบั เพอ่ื นของเขาชอื่ เดยี วกนั แตคนละนามสกลุ ออกแบบเครือ่ ง แมคอนิ ทอช เครื่องแรก จงึ ไดร อื้ ฟน วชิ าพวกนข้ี นึ้ มาอกี ครง้ั และดไี ซนต วั อกั ษรทง้ั หมด ลงไปในเครอื่ งแมค จงึ กลายเปน คอมพวิ เตอรเ ครอื่ งแรกทม่ี กี าร ออกแบบตวั หนงั สอื อยา งสวยงาม ถา ไมใ ชเ พราะเขาเลอื กเรยี น วิชาน้นั เครอ่ื งแมคคงไมมแี บบตัวอักษรท่หี ลากหลาย และการ จัดชอ งไฟที่สวยงามแบบน้ี เมื่อมองยอ นกลบั ไป 10 ปใหห ลงั จุดแตละจุดน้ันมันชัดเจนมากๆ (สมัยกอนโรงพิมพ่ีเมืองไทย นยิ มใชเ ครอ่ื งแมคอนิ ทอชในการเรยี งพมิ พม าก เพราะตวั อกั ษร สวย จดั เรยี งระยะงา ยเปนอตั โนมตั ิ) เรือ่ งท่ีสองเก่ียวกบั ความรกั และการสูญเสยี เขาโชคดที ี่ คนพบส่ิงท่ีตนเองรักตั้งแตอายุยังนอย เขากับวอซเพื่อนของ เขาเรม่ิ ทำบริษัท แอปเปล ดวยกันในโรงรถของพอ ตอนอายุ 20 ป เขาทำงานกนั อยางหนัก 10 ปตอ มา แอปเปลเติบโตจาก 67 www.kalyanamitra.org

คน 2 คนทท่ี ำงานกนั ในโรงรถกลายเปน บรษิ ทั ทม่ี มี ลู คา 2,000 ลา นเหรยี ญ พนกั งานมากกวา 4,000 คน เขาเปด ตวั นวตั กรรม ทย่ี อดเยีย่ มทส่ี ุดของเขาอยา ง แมคอนิ ทอช กอนที่จะครบ 30 ปเ ขากถ็ กู ไลอ อก คนเราจะถูกไลออกจากบริษัททต่ี วั เองสรา ง ขนึ้ มาไดอ ยา งไร ? กค็ อื วา ในขณะที่ แอปเปล เตบิ โตขนึ้ เขากเ็ ลย จางคนที่คิดวามีความสามารถมาก มาบริหารบริษัทดวยกัน ชวงปแรกผานไปดวยดี แตหลังจากน้ันวิสัยทัศนก็เริ่มไปคน ละทศิ ละทาง จนในทีส่ ุดกถ็ ึงขนั้ แตกหัก และกรรมการบรษิ ทั คนอื่นก็เขาขา งผูบริหารคนนัน้ ดว ย เขาจงึ ถกู ไลอ อกตอนอายุ 30 แลวก็เปนการออกท่ีครึกโครมดวยเหตุการณพลิกผัน ในแอปเปล ไมไดเปล่ยี นความรกั นนั้ ท่ีเขามีตอ งานแมแตน อ ย เขากย็ งั รกั มนั จงึ ตดั สนิ ใจเรมิ่ ตน ใหม เขาไดเ รยี นรทู หี ลงั วา การทถ่ี กู ไลอ อกจากแอปเปล เปน สง่ิ ทด่ี ที ส่ี ดุ อกี อยา งหนง่ึ ในชวี ติ จากเมอ่ื กอ นทต่ี อ งแบกความสำเรจ็ ไวบ นบา มาตลอด ถกู แทนที่ ดว ยความโลง สบาย ทไ่ี ดก ลบั มาเปน มอื ใหมอ กี ครง้ั มนั่ ใจนอ ยลง แลวสิ่งนี้ก็ชวยปลดปลอยใหเขากลับสูชวงเวลาที่สรางสรรค ที่สดุ ในชีวิตของผม 5 ปต อมา เขาตั้งบรษิ ทั ใหมชือ่ NeXT แลวก็ Pixar และตอมาก็ไดพบรักกับลอวเรนซซึ่งตอมาเปน ภรรยาของเขา Pixar ไดสรางภาพยนตรการตูนจากคอมพิวเตอรเปน เรอื่ งแรกของโลกนัน่ คอื Toy Story และขณะนเี้ ปน สตดู โิ อผลติ การต นู ทป่ี ระสบความสำเรจ็ มากทสี่ ดุ ในโลก และตอ มาเหตกุ ารณ กลับตาลปต รแอปเปล กลับมาซ้อื NeXT ซึง่ ทำใหเ ขาไดกลับ 68 www.kalyanamitra.org

คืนสูแอปเปลอีกคร้ัง และเทคโนโลยีท่ีไดคิดคนข้ึนที่ NeXT ไดกลายมาเปนหัวใจของยุคฟนฟูของแอปเปลในทายที่สุด (เทคโนโลยี Touch screen ทีเ่ รารจู กั ในช่ือ iPhone, iPad ในเวลาตอ มา) ทุกเรื่องคงไมลงเอยแบบวันนี้ ถาวันน้ันเขาไมไดถูกไล ออกจาก เรือ่ งแยๆ ที่กลับเปนส่ิงที่ดเี ม่ือเรามองยอนกลับไป ภายหลัง จงอยาสูญเสียความเชื่อมั่นในสิ่งท่ีคุณเช่ือ เขามี ความเช่อื วา สงิ่ เดยี วที่ทำใหเขาสามารถกาวเดนิ ตอไปได คอื รักในสิ่งทท่ี ำ เรือ่ งท่สี ามเกยี่ วกับความตาย เขาตรวจพบวา เปน มะเรง็ มีกอนเน้ือในตบั ออน เขาไมม ีความรวู าตับออนมนั อยตู รงไหน ตอ มาหมอกบ็ อกวา มะเร็งชนดิ นี้ไมส ามารถรกั ษาได เขาคงอยู ไดอีกไมเกิน 3-6 เดือน แตสามารถรักษาไดดวยการผาตัด เขาเขารบั การผา ตดั และหาย (รอดมา ๑ ครงั้ , ตอนทายๆ เขาดูโทรมมากเนื่องจากสุขภาพของเขาเอง) เปนครั้งที่เฉียด ความตายมากทส่ี ุดในชวี ติ แตส ดุ ทา ยกไ็ มรอด” 69 www.kalyanamitra.org

“คำถามท่หี ลวงพ่ถี ามผฟู ง ธรรมในวนั นน้ั คือ ๑. ทำไม Steve Jobs ถึงไมไดอยกู บั พอ แมข องตนเอง ? ๒. ทำไม เขาถึงโดนเพ่ือนรว มงานหักหลงั โดนไลออก ? ๓. ทำไมเขาถงึ ตายกอนวัยอนั ควร ? คำตอบในเวลาน้นั ถา ตอบตามกฎแหง กรรม ขอ ๑. เพราะชาติในอดีต เคยท้ิงหอแม หรอื เปน พอแมแลว ไมร ับผิดชอบ ทิ้งลูกตัวเอง ขอ ๒. เพราะชาตใิ นอดีต เคยหกั หลังเพอื่ นรว มงาน ชาติใน ปจจุบัน เปนคนฉลาด เพื่อนรวมงาน ลูกนองตามไมทัน ใชอ ารมณก ับลูกนอ ง ทำใหไมเ ปน ท่ีรกั ของลกู นอง ขอ ๓. เพราะชาตใิ นอดตี ทำปาณาตบิ าต ทำใหป จ จบุ นั อายสุ นั้ ตอบไดแคน ้ี” “ตอมาหลวงพอฝนในฝน (ระลึกชาติ) จึงรูวา ๑. ชาตใิ นอดตี Steve Jobs เคยทง้ิ พอ แมจ รงิ ๆ ในยคุ เกษตรกรรม เกิดภยั ทางธรรมชาติ ตนเองรับภาระเลีย้ งดไู มไหว เลยหนีไป ขอ ๒. ไมไดกลาวถงึ แตขอ ๓. เพราะเคยไปซอ มคนเกือบตาย วบิ ากกรรมเลยมา สง ผล” ฟงมาถงึ ตอนนี้ เธอรูสกึ เขา ใจเรอื่ งกฎแหงกรรมมากข้นึ “วางแผนชวี ติ ตอ ไปขา งหนาอยา งไร ?” “รสู กึ เปน หว งลกู สาว ไมรูเขาอยูก ับใคร ? จะปลอดภัยไหม ?” 70 www.kalyanamitra.org

“เธอไมเ ชอ่ื มนั่ ในตวั ลกู หรอื วา เขาสามารถเอาตวั รอดได แมต ดิ ลกู หรอื ลกู ตดิ แม ? ตงั้ แตเ ดก็ เราตอ งการคนทใ่ี หก ารพง่ึ พงิ มพี อ แม, พๆ่ี คุณครู เพือ่ นรว มงาน แตเ ม่ือเราเตบิ ใหญข้ึน เราตอ งเปน ทพ่ี ง่ึ พาตวั เอง และตอ งเปน ทพี่ ง่ึ พงิ ใหค นอนื่ ตอ ไป ลกู ๆ, ลกู นอ ง เธออยญู ี่ปนุ มาก่ปี แลว ไมม ีเพือ่ นสนทิ เลยหรอื ?” “อยมู ากวา ๑๐ ป คนไทยทน่ี ่ตี างคนตางอยู ไมคอ ยเจอกนั ” “ตองมีเพ่อื นบา งนะ มอี ะไรจะไดปรกึ ษาหารือ ชวยเหลือกันได ใหความชวยคนอ่ืนกอน แลวคนอ่ืนก็จะชวยเธอในภายหลัง ยิ้มใหคนอื่นกอน เขาก็จะย้ิมใหตอบ พูดดีๆ กับเขากอน เขาจงึ จะอยากพดู ดีๆ กบั เธอ” ดเู หมอื นวาประโยคหลงั คงจะกระตุน เรอ่ื งเหตกุ ารณการ กระทบกระท่ังกับคนมาวัดรายอ่ืนๆ เพียงเพราะเธอเปนคน คิดมาก ไดย นิ คนอ่ืนพูดถงึ ไก กไ็ ปผกู กับเรื่องลกู สาวของตน คดิ วา คนอื่นแกลงวากระทบ “ขอโทษคะ ทีว่ ันน้นั พดู ไมดีกบั พ่ๆี เขา เพราะเขาพดู สะกิดใจ” เธอไมย อมเลา เรอ่ื งราวทม่ี าทีไ่ ป ไดแตพ ยายามปด บงั เลาไมหมด แตอาตมารูจากคนอ่นื มากอ นหนาแลว “การอยรู ว มกนั ตอ งรจู กั ใหอ ภยั กนั อยา เปน คนคดิ มาก สตั วโ ลก มกี รรมเปน ของตนเอง ลองกลบั ไปตง้ั ตน ทเี่ มอื งไทยใหม ถา ลกู คิดถึงเรา เขาก็บินไปหาเราเอง เราตองเปนพ่ึงพาตนเองให ไดก อ น” 71 www.kalyanamitra.org

“เคยฟงเคส คณุ คำนอยไหม ? ออ คนบานเดียวกันนิ สมมติถาเราไมมีขาทั้งสองขางแบบเขา เธอคิดวาจะมีชีวิต ตอไดไหม ? เขาลำบากกวาเราเยอะ วิบากกรรมในอดีต เปนเจาหญงิ แฟนหนุม เปนองครกั ษท ี่เจาชู เลยโมโหใหทหาร ตัดขาท้ิงทั้งสองขาง มาสำนึกเสียใจภายหลัง วิบากกรรม เลยมาสงผลในปจจุบัน เมื่อเขาใจและยอมรับกฎแหงกรรม ทไี่ มอ าจหลกี หนี กต็ อ งสชู วี ติ ทำความดเี รอ่ื ยไปเลยี้ งลกู กนั ไป” “เมื่อปท่ีแลว หลวงพี่พยายามจะฝกพระนองๆ ใหเปน พระนกั เทศน แตท า นไมไ ดร กั การเปน พระนกั เทศน ยง่ิ เคยี่ วเขญ็ กลับกลายเปนการยัดเยียด ไมมีประโยชนอะไรเลย ถาทาน อยากรูทานมาถามเองได จริงไหม” เธอฟงแลวรูสึกโลงใจ สบายใจข้นึ กรณีของเธอคลายๆ กบที่อยูในหมอน้ำที่คอยๆ รอน เลยไมรูถงึ ความเปลยี่ นแปลง กวา จะรกู ก็ ลายเปน กบตม ไปแลว ซึ่งจะตางจากกบอีกตัวหน่ึงที่โดดลงไปเจอหมอน้ำรอนเดือด รีบกระโดดหนีไปเลย เลยรอด 72 www.kalyanamitra.org

ชีวิตของเธอกใ็ นทำนองเดียวกนั ไมไดตระหนกั ถงึ ความ เปลี่ยนแปลงทก่ี ำลังจะเกดิ ข้นึ ไมไ ดเ ตรยี มตวั เตรียมใจ เพยี ง แคคิดวาเหตุการณจะผานพนไปแบบเดิมๆ อยางไรก็ตาม ก็อยาคิดมาก แตคอยหาหนทางที่พอแกไขไดกอน ทำกอน อนั ไหนยังแกไมได ตองใชเ วลา กป็ ลอยไปกอน” “มเี ทวดาเคยทลู ถามพระศาสดาวา ‘ทำไมภกิ ษผุ อู ยปู า ฉนั มอ้ื เดยี ว ประพฤติธรรม จงึ มผี ิวพรรณผองใส ?’ พระศาสดาตรสั ตอบวา ‘ภกิ ษทุ ง้ั หลาย ไมเ ศรา โศกถงึ เรอ่ื งในอดตี ไมวิตกถึงเร่ืองในอนาคตท่ียังมาไมถึง เลี้ยงชีพดวยปจจัย เฉพาะหนา วรรณะของภกิ ษทุ ้ังหลายเหลา นน้ั ยอ มผอ งใสดว ย เหตนุ น้ั ’ หรอื จะพดู งา ยกค็ อื เราไมค วรคดิ เรอ่ื งทผ่ี า นมาแลว ในอดตี ท่ีแกไขอะไรไมได อยาวิตกกังวลเร่ืองในอนาคตที่ยังมาไมถึง ทีย่ ังมคี วามไมแ นน อน ถา เราคิดก็ทุกขเปลา ๆ แตใ หเ ราอยูกบั ปจจบุ นั ทำวันนี้ใหด ี แลวพรงุ นก้ี ็จะดีเอง อยูกับปจ จบุ นั ใหม ี ความสขุ คนรอบขา งของเราคอื คนสำคญั ทต่ี อ งดแู ลและเอาใจใส ถา เปน สำนวนภาษาอังกฤษทคี่ ลายคลงึ กนั 73 www.kalyanamitra.org

‘Yesterday is history, tomorrow is a mystery, today is a gift, which is why we call it the present.’ ดงั นน้ั อยกู บั ปจ จบุ นั ไมต อ งทกุ ขม ากมปี ญ หา กค็ อ ยๆ แกก นั นะ” บทสนทนาก็จบลงตรงน้ี ตน เดอื น พ.ค. อาตมาบนิ กลับ ไทย หลงั จากน้นั ราว ๒ สปั ดาห เธอก็ตดั สนิ ใจบนิ กลบั ไทย เพอื่ ตัง้ ตน ชวี ิตท่ีแผน ดินเกดิ อีกคร้งั (ภายหลังไดขาววา เธอกลับไปอยูท่ีจังหวัดบานเกิดได พกั นงึ เพอื่ นๆ ไมอ าจดแู ลเธอไหว จงึ แนะนำใหเ ธอกลบั ญป่ี นุ หลังจากน้ันอีกหลายเดือน ไดมาเจอกันที่วัดฯ สนทนากัน นิดหนอย ชีวิตยังไมคอ ยลงตวั ลูกสาวคนโตวาจะบินตามมาที่ เมอื งไทย ชวี ติ ยงั คงเดนิ ตอ ไปตราบใดท่ียงั มลี มหายใจ) 74 www.kalyanamitra.org

เรือ่ งราวนกี้ ใ็ หขอ คิดไดหลายอยา ง ๑. เกิดเปน คนตอ งพึ่งพาตนเองใหไ ด ใหสามารถยืนหยดั ดวยตนเองไดในทุกสถานการณ แมเ กิดเปน หญงิ กต็ องฝก ฝน ตนเอง การหวงั พึง่ พาแตส ามี หรือลูกของตัว บางครงั้ ชีวิต แตง งานกไ็ มไ ดเ ปน ไปอยา งทค่ี าดหวงั การศกึ ษาหาความรตู า งๆ ตลอดชวี ติ เพอื่ พง่ึ พาตนเอง จงึ เปน เรอื่ งทจี่ ำเปน ดงั คำกลอนวา “คนจะดีน้ันตองฝก และศกึ ษา กายวาจาตอ งอบรมบม นิสยั ตอ งฝก จิตใหแนนหนกั เปนหลักชยั ชนะภัยสารพดั สวสั ดี” ๒.ภาษิตไทยวา “ดูชา งใหด หู าง ดนู างใหด ูแม” หมายถึง วาการเลือกผูหญิงที่จะเปนคูครองน้ัน ใหดูกริยามารยาทของ มารดาของสตรผี นู นั้ ประกอบ หรอื ดกู ารเลย้ี งดขู องแม ทถ่ี า ยทอด นิสัยใหลกู สาวนัน่ เอง ผชู ายสว นใหญน ยิ มชมชอบผหู ญงิ เพยี งความสวยงาม ของหนา ตา, การแตง ตวั การพดู จา นอ ยคนทจี่ ะชา งสงั เกตไปถงึ การถายทอดนิสัยจากการเลี้ยงดูของแม ซ่ึงตองใชเวลา ในการอยูรวมกัน ตอเมื่อแตงงานกันแลว มีลูกมีเตาแลว ถึงตระหนักวาแมบานของตนเองขาดสิ่งที่ควรมีในหนาที่ของ ภรยิ า ในหนา ทข่ี องแมใ นการอบรมลกู การใชช วี ติ คใู นระยะยาว มหี นาท่ขี องสามี ภรรยา, หนา ทข่ี องพอ แม, หนาทีข่ องสมาชิก ในชมุ ชน 75 www.kalyanamitra.org

๓.พระศาสดา ตรัสไวตอนหน่ึงในขัตติยาธิปปายสูตร ความวา ‘ธรรมดาสตรที ั้งหลาย ยอ มประสงคบุรุษ นิยมเครอื่ ง แตงตวั ม่นั ใจในบตุ ร ตอ งการไมใหมสี ตรอี นื่ รว มสามี มคี วาม เปน ใหญในบานเปนท่สี ุด ฯ’ กรณเี ร่ืองของเธอน้ี เปน เพราะเธอมน่ั ใจในบตุ รมาก เกินไป คดิ แตจ ะพงึ่ พาลูกในชวี ิตบัน้ ปลาย ลกู กย็ ังแบงออกเปน ๓ ประเภทดงั ใน ปุตตสตู ร ๑) บุตรทด่ี ีกวาพอแม (อติชาตบุตร) ลักษณะน้พี อจะพ่งึ พาไดในบั้นปลายชวี ิต ๒)บตุ รท่ีเสมอพอแม (อนุชาตบตุ ร) แคร ักษาตวั เองใหร อด มีโอกาสทีจ่ ะพอพง่ึ พาได ๓)บตุ รที่แยก วา พอ แม (อวชาตบุตร) แคไ มท ำชอื่ ของวงศต ระกลู เสยี หายกด็ แี ลว พงึ่ พาไมไ ด การเลยี้ งลกู ใหเ กง และดี จนสามารถเปน ทพี่ งึ่ พงิ ของพอ แม ยามชราภาพได มีโอกาสแค ๑ ใน ๓ การฝก ฝนอบรมจากพอ และแม ซง่ึ เปน ครคู นแรก (บรุ พาจารย) ที่บาน (หาภรรยาท่ีสมควรให ๑ มอบทรัพยใหในสมัย ๑) การหาครูดีๆ, ร.ร.ท่ีดีใหลูกเรียน (ใหศึกษาศิลปวิทยา ๑), หาวดั ใหบ วชเรียน หรอื พระอาจารยที่มีภูมิรู ภูมธิ รรม คอยพร่ำสอน (หา มจากความชว่ั ๑ ใหตงั้ อยใู นความดี ๑) 76 www.kalyanamitra.org

เรียกวา บาน - วดั - โรงเรียน ตอ งชว ยกนั อบรมลกู หลานให เปนคนดี มีคุณภาพของสงั คมและชมุ ชน บานกบั วัด โดยพระธรรมทัศนาธร (ทองสุข ป.ธ. ๘) อดีตเจาอาวาสวัดชนะสงคราม ราชวรมหาวิหาร และอดีต เจาคณะจังหวัดสระบรุ ี ‘วัดจะดีมีหลกั ฐานเพราะบานชว ย บานจะสวยเพราะมวี ัดดัดนิสัย บา นกับวัดผลดั กันชว ยย่ิงอวยชยั ถา ขัดกันกบ็ รรลยั ท้งั สองทาง’ ................................................................... Hafu (Half-Japanese) กรณที สี่ งั คมญปี่ นุ โดยเฉพาะในโรงเรยี นมกี ารกลนั่ แกลง ลูกครึ่ง และไมยอมรับพวกเขา จนกระทั่งกลุมลูกครึ่งญี่ปุน หลายคนพดู เปน เสยี งเดยี ววา พวกเขาไมเ คยรสู กึ วา สงั คมญป่ี นุ นับพวกเขารวมอยูในสงั คมเลย อรรถ อธิบายวา ‘การทลี่ ูกคร่งึ ในญ่ีปุนรูสึกเชนน้ัน เพราะการกล่ันแกลงลูกคร่ึงของญี่ปุน ไมไ ดห มายความถงึ การกระทำทางรา งกาย แตค อื การเพกิ เฉย จนทำใหล กู ครึ่งเหลา น้นั แปลกแยก’ ป ๒๐๑๓ การแตง งานขามชาติ คดิ เปน รอ ยละ ๓.๓ ของ ทงั้ หมด เพิ่มขึ้นจากตัวเลขเดยี วกนั ป ๑๙๘๐ (หา งกัน ๓๓ ป) ถึง ๔ เทา ทารกลูกครึ่งคดิ เปน รอยละ ๑.๙ ของทารกเกิดใหม ทงั้ หมด หรือประมาณ ๒๐,๐๐๐ คนตอ ป 77 www.kalyanamitra.org

¸ÃÃÁÐÇѹ¹éÕ 78 www.kalyanamitra.org

¸ÃÃÁÐÇ¹Ñ ¹Õé àÃè×ͧÀÃÃÂÒ μ͹·Õè ๑ (¾Ä.๑๓ Ê.¤.๕๘) กอนจะเปน แม ตอ งเปน เมยี ใหไดเสยี กอ น มวี นั แม แตท ำไมไมม วี ันเมยี ? สงสัยเพราะวา แคนก้ี ็ปวดหวั แลว ๕๕๕ อา นชาดกสกั เรอ่ื ง อรรถกถา สุจจชชาดก วา ดวย ภรรยาทีด่ ี พระศาสดา เมื่อประทับอยู ณ พระเชตวนั วิหาร ทรงปรารภ กฎมพีคนหน่ึง จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ มีคำเริ่มตนวา สุจชํ วต น จชิ ดงั น้.ี ไดย นิ วา กฎม พี (กระฎม พี (กฎุ ม พฺ )ี น.คนมงั่ ม,ี พอ เรอื น, ผูด แู ลการบาน) น้นั คิดวา จกั สะสางหน้ีสินในหมูบา น จึงไปใน หมูบานน้นั พรอมกับภรรยา คร้ันชำระสะสางแลวคิดวา เราจักนำเกวียนมาขนไป ภายหลัง จึงฝากไวในตระกูลหนึ่ง กลับไปยังเมืองสาวัตถีอีก ไดเห็น ภเู ขาลูกหน่งึ ในระหวา 7ง9ทาง. www.kalyanamitra.org

ครง้ั นน้ั ภรรยากลา วกะกฎม พนี นั้ วา “นายถา ภเู ขานจี้ ะพงึ เปนทองไซร ทานจะใหอ ะไรฉนั บา ง.” กฎมพีกลาววา “เธอเปน ใคร ฉันจกั ไมใหอ ะไรเลย.” ฝายภรรยาน้ันไดนอยใจวา ‘สามีของเราน้ีมีหัวใจกระดางนัก นัยวา เมื่อภเู ขาแมเ กดิ เปน ทองไปทัง้ ลกู ก็จกั ไมใหอ ะไรแกเ รา เลย.’ สามีภรรยาทั้งสองนั้นเดินมาใกลพระเชตวัน คิดวาจัก ด่มื น้ำ จงึ เขาไปยังพระวหิ ารด่ืมน้ำ. ในเวลาปจ จสุ มยั ใกลร งุ นน้ั แล แมพ ระศาสดากท็ รงไดเ หน็ อุปนิสยั แหงโสดาปตติผลของคนท้งั สองน้นั เมื่อจะทรงรอคอยการมา จึงประทับนั่งในบริเวณพระคันธกุฎี ทรงเปลง พระรศั มมี ีพรรณ ๖ ประการ. ฝายสามีภรรยาทั้งสองนั้นดื่มน้ำแลว ก็มาถวายบังคม พระศาสดา แลว นั่งอย.ู 80 www.kalyanamitra.org

พระศาสดาทรงทำปฏิสันถารกับสามีภรรยาทั้งสองน้ัน แลวตรัสถามวา “ทา นทงั้ สองไปไหนมา ?” สามภี รรยาทงั้ สองกราบทลู วา “ไปสะสางหนสี้ นิ ในหมบู า น ของขาพระองค พระเจา ขา.” พระศาสดาตรัสถามภรรยาของเขาวา “อุบาสิกา สามี ของเธอหวงั ประโยชนเ กอ้ื กลู แหง เธอ ทำอปุ การะแกเ ธออยหู รอื ?” ภรรยากฎมพกี ราบทูลวา “ขาแตพระองคผูเจริญ ขา พระองค มคี วามสเิ นห าในสามนี ้ี แตส ามนี ไ้ี มม คี วามสเิ นห าในขา พระองค วนั นี้ เมอ่ื ขา พระองคเ หน็ ภเู ขาแลว พดู วา ถา ภเู ขาลกู นจ้ี ะเปน ทอง ทานจะใหอะไรแกฉ ันบาง เขากลบั พดู วา เธอเปนใคร ฉันจัก ไมใหอะไร สามผี นู เ้ี ปน คนมหี วั ใจกระดางอยางน้ี พระเจา ขา.” พระศาสดาตรสั วา “อบุ าสกิ า กฎม พนี ย้ี อ มกลา วอยา งนเี้ อง แตเมอ่ื ใด เขานกึ ถงึ คุณความดีน้ันของเธอ เม่ือนนั้ เขาจะให ความเปน ใหญท ้ังหมด” อันภรรยาของกฎมพีนน้ั ทลู อาราธนา วา “ขอพระองคจงตรัสบอกเถดิ พระเจาเขา” จงึ ทรงนำเอาเรือ่ งในอดตี มาสาธก ดงั ตอไปนี้ :- ในอดตี กาล เม่อื พระเจาพรหมทตั ครองราชสมบัติในนคร พาราณสี พระโพธิสัตวไดเปนอำมาตยผูสำเร็จราชกิจทั้งหมด ของพระเจา พรหมทัตนน้ั . อยูมาวนั หนึ่ง พระราชาทรงเหน็ พระราชโอรสมายังท่ีเฝา ทรงดำริวา ‘ลูกคนน้ีคงจะทรยศประทุษรายในฝายในของเรา’ จงึ รบั สงั่ ใหเ รยี กพระราชโอรสนน้ั มาแลว ตรสั วา “ลกู รกั ตราบเทา 81 www.kalyanamitra.org

ท่ีพอยังมีชีวิตอยู เจาอยาไดอยูในพระนคร จงอยูในที่อ่ืน เม่อื พอ ลวงลบั ไปแลวจงึ คอยครองราชสมบตั .ิ ” พระโอรสรบั พระบญั ชาแลว ถวายบงั คมพระราชบดิ าพรอ มกบั พระเชษฐชายา (อัครมเหส,ี เมียหลวง) ออกจากพระนครไปยงั ชายแดน สรา งบรรณศาลาอยูในปา ยังพระชนมชพี ใหเปนอยู ดว ยมูลผลาผลในปา . จำเนยี รกาลนานมา พระราชาเสดจ็ สวรรคต อปุ ราชราชโอรส ทรงตรวจดู นกั ขตั ฤกษ รวู า ‘พระราชาผพู ระบดิ านน้ั สวรรคตแลว ’ จงึ มายงั พระนครพาราณสี ในระหวา งทางไดเ หน็ ภเู ขา ลกู หนง่ึ . ลำดบั นนั้ พระชายาตรสั กะพระราชโอรสนนั้ วา “ขา แตเ ทวะ ถา ภเู ขานจี้ ะเปน ทอง พระองคจ ะประทานอะไรแกห มอ มฉนั บา ง.” พระราชโอรสตรสั วา “เธอเปน ใคร ฉันจักไมใ หอ ะไรเลย.” พระชายาน้นั ไดนอ ยพระทัยวา ‘เราไมอ าจละท้ิง เพราะความ สเิ นหาในพระสวามีน้ี จึงเขาไปสปู าดวย แตพ ระสวามนี ี้ตรสั อยา งน้ี เปน ผมู พี ระทยั กระดา งยงิ่ นกั พระสวามนี ไ้ี ดเ ปน ราชาแลว จักไมก ระทำความดีงามแกเรา.’ พระราชโอรสนน้ั เสดจ็ มาแลว ดำรงอยใู นราชสมบตั ิ จงึ ทรง ตั้งพระชายานน้ั ไว ในตำแหนง อคั รมเหสี ไดป ระทานเพียงยศ นี้เทานั้น สวนการนับถือยกยองท่ียิ่งข้ึนไปไมมี แมความที่ พระนางมอี ยู กไ็ มท รงสนพระทัย 82 www.kalyanamitra.org

พระโพธิสัตวคิดวา พระเทวีนี้มีอุปการะแกพระราชานี้ มไิ ดค ำนงึ ถึงความลำบากไดเ สด็จอยใู นปาดว ย แตพระราชานี้ มไิ ดท รงคำนงึ ถงึ พระเทวนี เ้ี ลย เทย่ี วอภริ มยอ ยกู บั นางสนมอนื่ ๆ เราจักกระทำโดยประการท่ีพระเทวีน้ีไดอ สิ ริยยศท้ังปวง วนั หนงึ่ จงึ เขาไปเฝา พระเทวนี ั้นแลว กราบทลู วา “ขาแต มหาเทวี ขา พระองค ไมไ ดแ มแ ตก อ นขา วจากสำนกั ของพระองค เพราะเหตุไร พระองคจึงทรงละเลยขา พระองค มนี ้ำพระทยั กระดางยง่ิ นกั .” พระเทวีน้นั ตรัสวา “ดูกอ นพอ ถา ตวั เราได เรากจ็ ะให ทา นบา ง แตเ ราเมอื่ ไมไ ดจ กั ใหไ ดอ ยา งไร จนบดั นี้ แมพ ระราชา กม็ ไิ ดป ระทานอะไรเลยแกเ รา ดกู อ นพอ ในระหวา งทาง เมอ่ื เรา กลาววา เมื่อภูเขาน้ีเกิดเปนทอง พระองคจักประทานอะไร หมอ มฉันบาง พระราชาน้นั ยังตรสั วา เธอเปน ใคร ฉันจักไมให อะไรเลย แมข องทบี่ รจิ าคไดง า ยๆ พระองคก ไ็ มท รงบรจิ าคเลย.” พระโพธิสัตวกราบทูลวา “ก็พระองคจักอาจตรัสเร่ืองน้ี ในสำนกั ของพระราชาหรอื ?” พระเทวตี รสั วา “ทำไมฉันจักไมอ าจเลา พอ.” พระโพธสิ ัตวกราบทลู วา “ถา อยา งนน้ั ขาพระองคอ ยใู นสำนัก ของพระราชา จักทลู ถาม พระองคพ ึงตรัสข้นึ เถิด.” พระเทวรี ับวา “ไดซ ิพอ .” 83 www.kalyanamitra.org

ในเวลาท่ีพระเทวีเสด็จไปยังที่เฝาพระราชาแลวประทับ ยืนอยู พระโพธิสตั วกราบทูลวา “ขา แตพ ระแมเ จา ขา พระองค ไมไ ดแ มอ ะไรๆ จากสำนกั ของพระองคเลยมใิ ชห รือ ?” พระเทวีตรัสวา “พอ อำมาตย เราเมอื่ ไดจงึ จะใหท าน เราเอง กไ็ มไ ดอ ะไรเลย บดั นี้ แมพ ระราชากจ็ กั ประทานอะไรแกเ ราบา ง เพราะวาในเวลามาจากปา พระราชาน้นั ทรงเหน็ ภูเขาลกู หนงึ่ เมอ่ื เราทลู วา ถา ภเู ขานจี้ ะเปน ทอง พระองคจ ะประทานอะไรแก หมอมฉนั บา ง พระองคน น้ั ยังตรัสวา เธอเปน ใคร ฉันจกั ไมใ ห อะไรเลย แมข องท่ีสละไดงายพระองค ก็ไมทรงเสียสละ” เม่ือจะทรงแสดงเน้อื ความนี้ จึงตรสั คาถาท่ี ๑ วา :- พระราชา เมอ่ื ไมพระราชทานภเู ขาดว ยพระวาจา ชอื่ วา ไมทรงสละส่ิงท่ีควรสละไดงาย เมื่อพระราชานั้นพระราชทาน อะไรบาง กช็ ่อื วา ไดพระราชทานภูเขาดวยพระวาจา. พระราชาไดทรงสดับดังน้นั จงึ ตรสั คาถาท่ี ๒ วา :- บัณฑิตกระทำส่ิงใด พึงพูดส่ิงน้ัน ไมกระทำสิ่งใด ไมพึงพูด ส่งิ น้นั บณั ฑติ ทั้งหลายยอ มกำหนดรู คนทไ่ี มทำ ดีแตพ ดู . พระเทวไี ดท รงสดับดังน้นั จึงประคองอัญชลแี ลว ตรสั คาถาที่ ๓ วา :- ขา แตพ ระราชบตุ ร ขอความนอบนอ มจงมีแดพระองค พระองคท รงประสบความพนิ าศ แตพ ระทยั ยงั ทรงยนิ ดอี ยใู นสจั จะ พระองคชื่อวาดำรงมัน่ อยใู นวจสี ัจ และสภาวธรรม 84 www.kalyanamitra.org

พระโพธิสัตวไดฟงพระเสาวณีของพระเทวีผูตรัสคุณความดี ของพระราชาอยอู ยา งนน้ั เมอื่ จะประกาศคณุ ความดขี องพระเทวี นัน้ จงึ กลาวคาถาที่ ๔ วา :- หญิงใด เมอื่ สามีขัดสน กข็ ัดสนดว ย เมื่อสามมี งั่ คงั่ กพ็ ลอย มงั่ คงั่ มชี อื่ เสยี งดว ย หญงิ นนั้ แหละ นบั วา เปน ยอดภรรยาของเขา เม่ือสามมี เี งิน หญิงภรรยากย็ อ มมีเงินเหมอื นกัน. กแ็ หละ พระโพธิสัตว ครน้ั กลาวอยา งนแ้ี ลว จงึ กลา วความดี ของพระเทววี า “ขาแตมหาราช พระเทวนี ้ี เวลาเมือ่ พระองค มคี วามทกุ ข ก็ทรงเปนผูรวมทกุ ขอ ยูใ นปา ควรจะทรงกระทำ ความยกยอ งพระเทวีนี้.” พระราชาทรงระลกึ ถงึ คณุ ความดขี องพระเทวี เพราะคำพดู ของ พระโพธสิ ัตวนั้น จึงตรสั วา “ดูกอ นบณั ฑติ เราระลกึ ถงึ คุณของ พระเทวีได เพราะถอ ยคำของทาน.” จึงพระราชทานอสิ รยิ ยศ ทั้งปวงแกพระเทวีน้ัน แลวตรัสวา “เธอทำใหฉันระลึกถึง คุณความดีของพระเทวี” จึงไดพระราชทานสักการะนับถือ อยา งใหญหลวงแกพ ระโพธสิ ตั ว. พระศาสดา ครน้ั ทรงนำพระธรรมเทศนาน้ีมาแลว จงึ ทรงประกาศสจั จะแลวประชมุ ชาดก. ในเวลาจบสจั จะ ผัวและเมยี ท้งั สองไดด ำรงอยใู นโสดาปต ตผิ ล. 85 www.kalyanamitra.org

พระเจา พาราณสใี นคร้ังน้ัน ไดเ ปน กฎม พนี ้ี พระเทวใี นครัง้ นั้น ไดเ ปน อุบาสกิ านี้ สวนอำมาตยผ เู ปนบณั ฑิตในครั้งน้นั ไดเปนเราตถาคต ฉะนแ้ี ล. นิทานชาดกเร่ืองน้ีกใ็ หแงคดิ หลายอยาง ๑) หนาท่ีของสามที ่มี ตี อภรรยา (๑) ใหการยกยองภรรยาของตน (๒) ไมดหู มิน่ ภรรยา (๓) ไมประพฤตินอกใจภรรยา (๔) มอบความเปน ใหญใ นบา นให (๕) ใหเครื่องประดับตามสมควร ดังนัน้ ภรรยาท่ไี ดสามที ่ดี ี ก็นาจะไดอ ยูแลว ประเภท เคร่ืองประดบั เพชรพลอย ขาวของเงนิ ทอง แตข นาดจะรอใหสามีไดภูเขาทอง (คงไดแคซอสภูเขาทอง ๕๕๕) แลว แบง ให คงรอเกอ ทางท่ดี ชี ว ยกันทำมาหากิน เอาแคท องประดบั ประดา นดิ หนอยตามสมควรแกอัตภาพกพ็ อ ย่งิ สมยั น้ีโจรชกุ ชมุ จะเขากับสำนวนทว่ี า “มีทองเทาหนวดกงุ นอนสะดุงจนเรือนไหว” (หมายถงึ มที รพั ยส มบตั เิ พยี งเลก็ นอ ย แตก งั วลจนนอนไมห ลบั ) ทางทดี่ ี มสี มบตั เิ ยอะกเ็ กบ็ ไปทำบญุ สะสมบญุ ตดิ ตวั ไปจะดกี วา 86 www.kalyanamitra.org

๒) คนสวนหน่ึงน่ีชอบคิดฟุงซาน สมมุติอะไรที่เปนไปไมได คดิ เปน ตุเปนตะ ถามมากทำใหคนฟงพลอยรำคาญ กลายเปน คนวติ กจริตไปอกี ทำรายตนเอง คนเราแมจะดแี สนดี แตบ างทีก็ลืมเร่ืองใกลๆ ตัว คนใกลๆ ตัว บางครั้งก็แถมปากไวอีกตางหาก พูดไมทันย้ังคิดวาคนฟงจะ รูสึกอยางไร สำนวนไทยวา “พูดไปสองไพเบี้ย น่ิงเสียตำลงึ ทอง” (หมายถงึ คำพดู บางครงั้ หากพดู ออกไปอาจจะกอ ใหเ กดิ ผลเสยี ตอ ตนเองหรอื คนรอบขา ง หากอยูเฉยๆ ไมพูดอะไรออกไปยงั จะกอ เกดิ ผลลัพธทดี่ กี วา) ย้ิมเขาไว ไมม ีตงั คก็อยาพูด นิง่ ๆ ใหอ ีกฝายสับสน คดิ เขา ขา งตวั เอง ๕๕๕ บางทีก็ตองพดู ซ้ำๆ ย้ำๆ แตนานๆ ที อาศยั ปากคนอ่นื บา งจะเปนไร แตกไ็ มต องถงึ กับ “ตีวัวกระทบคราด” (การไมพอใจใครคนหนงึ่ แตใ ชว ิธีวา ผา นไปกระทบอกี คนหนึ่ง โดยเปน ลกั ษณะพูดจาเหนบ็ แนมในทางไมด ี) เพราะเราตอ งมวี าจาสุภาษติ ออ นหวาน จรงิ ใจ แมจ ะสซี อใหควายฟง หลายรอบแลว (หมายถึงการพดู สอนใหผูท ่ีมีความรนู อ ยไดฟง แตผ ฟู ง ไมใ สใ จทจ่ี ะฟง หรอื ฟง แตก ไ็ มส ามารถทำความเขา ใจได 87 www.kalyanamitra.org

ทำใหผทู ่สี ง่ั สอนใหค วามรนู น้ั เสยี เวลาเปลา ) อาจตอ งเปลย่ี นทำนองใหเ รา ใจมากขนึ้ ๕๕๕ กรรมของสตั ว !!! ๓) ถาสามีไมรูจักหนา ทีข่ องสามีทด่ี ี ก็ตอ งโทษตวั เอง ใจออ นเลอื กเขามาทำไม ถา ใหด สี งไปบวชพระสกั พรรษา ศึกษาพระธรรม หนาที่สามีที่ดีอยใู นหลักสูตรนกั ธรรมตรอี ยูแลว กลบั ไปบานเปน คนสกุ เลย พอ พระในบานเลยคราวนี้ ๔) คนเราทำความดี มกั จะเพอ่ื หวงั ผล แมจ ะทำความดไี ปได แคเ ล็กนอ ย ตองทำดใี หม ากเขา ไว อยา เพง่ิ นอยอกนอ ยใจ ทำขีแ้ ยไปได ทำความดีใหมากเปนภูเขา เขาก็จะเหน็ เองวา “ขาดฉันแลวเธอจะรูสึก” (รูส ึกดใี จหรือเสียใจกอ็ กี เรื่องหน่งึ ๕๕๕) 88 www.kalyanamitra.org

¸ÃÃÁÐÇѹ¹éÕ àÃ×Íè §ÀÃÃÂÒ μ͹·èÕ ๒ (Ê.๑๕ Ê.¤.๕๘) ถาใหคาดเดาวา ‘ทำไมมแี ตว ันแมเ ทานั้น ไมมวี นั เมยี ’ กน็ าจะวา ‘แมมหี นาท่ีความรบั ผดิ ชอบมากกวา ตอ งดูแลสามแี ละลกู ’ รูสึกชอบอา นกนั จงั ชีวิตจริงของโอชิน (ซี่ร่ยี เ กาของญีป่ นุ หนาทเี่ มียและแม) ยอดอานแนวน้มี าแรง เรทติ้งสงู จริงๆ คำวา ภรรยา (สันสเกฤต - ภารยฺ า) ออกเสยี งวา พัน-ยา ความหมายนา กลวั จัง หรอื ออกเสียงวา พัน-ระ-ยา ความหมายดขี นึ้ หรอื ภริยา (บาล)ี แปลวา ผูไดรับการเลี้ยงดู ผูไดร บั การค้ำจุน วนั น้จี ะตอ ดวยพระสตู ร ท่ีพูดถึงภริยา ภริยาสูตร คร้งั นั้น เม่อื เวลาเชา พระผมู ีพระภาคเจาทรงนุงแลว ทรงถือ บาตรและจวี ร เสดจ็ เขา ไปยงั นเิ วศนข องทา นอนาถบณิ ฑกิ เศรษฐี ประทบั นงั่ บนอาสนะทีป่ ูลาดแ8ล9ว www.kalyanamitra.org

ก็สมัยนั้นมนุษยท้ังหลายในนิเวศนของทานอนาถบิณฑิก เศรษฐสี ง เสยี งออ้ื องึ ทา นอนาถบณิ ฑกิ เศรษฐเี ขา ไปเฝา พระผมู ี พระภาคเจา ถึงทป่ี ระทับ ถวายบงั คมแลว น่ัง ณ ทีค่ วรสวน ขางหนึ่ง ครนั้ แลว พระผมู ีพระภาคเจา ไดตรัสถามวา “ดกู อนคฤหบดี เหตไุ รหนอ มนษุ ยท ั้งหลายในนิเวศนข องทานจงึ สง เสยี งอื้อองึ เหมือนชาวประมงแยง ปลากัน” อนาถบณิ ฑกิ เศรษฐกี ราบทลู วา “ขา แตพ ระองคผ เู จรญิ นางสชุ าดา คนนี้ ขาพระองคนำมาจากตระกูลม่ังค่ังมาเปนสะใภในเรือน นางไมเ ช่ือถือ แมผ ัว พอผวั สามี แมแตพ ระผูมพี ระภาคเจา นางก็ไมสกั การะเคารพนบั ถอื บูชา” ลำดบั นนั้ พระผูมพี ระภาคเจา ตรสั เรียก นางสุชาดาหญิงสะใภ ในเรอื นวา “มานแี่ นะ นางสชุ าดา” นางสุชาดาหญิงสะใภในเรือนทูลกับพระผูมีพระภาคเจาแลว เขาไปเฝา พระผมู พี ระภาคเจา ถึงทป่ี ระทบั ถวายบงั คมแลว น่ัง ณ ที่ควรสว นขา งหนง่ึ ครั้นแลว พระผมู พี ระภาคเจา ตรัสถามวา “ดกู อนนางสชุ าดา ภริยาของบุรุษ ๗ จำพวกนี้ ๗ จำพวกเปนไฉน คอื ภรยิ าเสมอดว ยเพชฌฆาต ๑ เสมอดว ยโจร ๑ เสมอดว ยนาย ๑ เสมอดว ยแม ๑ เสมอดว ยพส่ี าวนอ งสาว ๑ เสมอดว ยเพอื่ น ๑ เสมอดวยทาสี ๑ 90 www.kalyanamitra.org

ดกู อนนางสุชาดา ภริยาของบุรษุ ๗ จำพวกนแ้ี ล เธอเปน จำพวกไหนใน ๗ จำพวกนัน้ ” นางสชุ าดากราบทลู วา “ขา แตพ ระองคผ เู จรญิ หมอ มฉนั ยงั ไมร ู ทั่วถึงความแหงพระดำรัสท่ีพระผูมีพระภาคเจาตรัสแลว โดยยอ นโ้ี ดยพสิ ดาร ขา แตพ ระองคผ เู จรญิ ขอประทานพระวโรกาส พระผูมีพระภาคเจาโปรดทรงแสดงธรรมแกหมอมฉันโดยท่ี หมอ มฉนั จะพงึ รทู วั่ ถงึ เนอื้ ความแหง พระดำรสั ทพ่ี ระผมู พี ระภาคเจา ตรสั โดยยอ นี้ โดยพสิ ดารเถดิ .” พ. “ดูกอนนางสุชาดา ถาอยางน้ัน เธอจงฟง จงใสใจใหดี เราจกั กลา ว” นางสุชาดาหญิงสะใภในเรือนทูลรับพระผูมีพระภาคเจาแลว พระผูม ีพระภาคเจาตรัสพระพทุ ธพจนนวี้ า ภรยิ าผมู จี ติ ประทษุ รา ย ไมอ นเุ คราะหด ว ยประโยชนเ กอื้ กลู ยนิ ดใี นชายอื่น ดูหมนิ่ สามีเปนผูอันเขาซ้อื มาดว ยทรพั ย พยายามจะฆา ผวั ภรยิ าของบรุ ษุ เหน็ ปานนเี้ รยี กวา วธกาภรยิ า ภรยิ าเสมอดว ยเพชฌฆาต สามีของหญงิ ประกอบดวยศิลปกรรม พาณิชยกรรม และ กสิกรรม ไดท รพั ยใ ดมา ภรยิ าปรารถนาจะยักยอกทรัพย แมมอี ยนู อ ยน้ันเสยี ภรยิ าของบุรุษเหน็ ปานน้เี รยี กวา โจรภรยิ า ภรยิ าเสมอดว ยโจร 91 www.kalyanamitra.org

ภรยิ าทไ่ี มส นใจการงาน เกยี จครา น กนิ มาก ปากรา ย ปากกลา รายกาจ กลา วคำหยาบ ขมขี่ผัวผขู ยนั ขนั แขง็ ภรยิ าของบุรษุ เหน็ ปานนี้เรียกวา อัยยาภริยา ภริยาเสมอดว ยนาย ภรยิ าใดอนเุ คราะหด ว ยประโยชนเ กอื้ กลู ทกุ เมอ่ื ตามรกั ษาสามี เหมอื นมารดารักษาบุตร รกั ษาทรัพยท่สี ามหี ามาไดไว ภรยิ า ของบุรุษเห็นปานนเ้ี รยี กวา มาตาภริยา ภรยิ าเสมอดวยมารดา ภรยิ าทเี่ ปน เหมอื นพส่ี าว นอ งสาว มคี วามเคารพในสามขี องตน เปน คนละอายบาป เปน ไปตามอำนาจสามี ภรยิ าของบรุ ุษเห็น ปานนเ้ี รยี กวา ภคินภี ริยา ภริยาเสมอดวย พ่ีสาวนองสาว ภริยาใดในโลกน้ีเห็นสามีแลวชื่นชมยินดี เหมือนเพ่ือนผูจาก ไปนานแลวกลับมา เปนหญงิ มตี ระกูล มศี ีล มวี ัตรปฏบิ ตั ิสามี (ภริยาเสมอดว ยเพ่อื น) ภรยิ าใดสามเี ฆยี่ นตี ขตู ะคอกกไ็ มโ กรธ ไมค ดิ พโิ รธโกรธตอบสามี อดทนได เปนไปตามอำนาจสามี ภริยาของบุรุษเห็นปานน้ี เรยี กวา ทาสภี รยิ า ภรยิ าเสมอดวยทาสี (ทาส) 92 www.kalyanamitra.org

ภรยิ าทเ่ี รยี กวาวธกาภริยา ๑ (ผดิ ศีลขอ ๑) โจรภี รยิ า ๑ (ผิดศลี ขอ ๒) อยั ยาภรยิ า ๑ (ผดิ ศลี ขอ ๔) ภรยิ าทงั้ ๓ จำพวกนน้ั ลว นแตเ ปน คนทศุ ลี หยาบชา ไมเ ออื้ เฟอ เมือ่ ตายไป ยอ มเขา ถึงนรก สวนภริยาท่ีเรียกวา มาตาภริยา ๑ ภคนิ ีภริยา ๑ สขภี รยิ า ๑ ทาสภี รยิ า ๑ ภรยิ าทั้ง ๔ จำพวกน้นั เพราะต้งั อยูในศีล ถนอมรักไวย ัง่ ยืน เมื่อตายไป ยอมเขา ถงึ สคุ ต.ิ “ดูกอ นนางสชุ าดา ภรยิ าของบุรษุ ๗ จำพวกน้แี ล เธอเปน ภริยาจำพวกไหน ใน ๗ จำพวกนน้ั .” ส. ขาแตพระองคผูเจริญ ตั้งแตวันนี้เปนตนไป ขอพระผูมี พระภาคเจา โปรดทรงจำหมอมฉันวา เปนภริยาของสามี ผเู สมอดวยทาส.ี 93 www.kalyanamitra.org

¸ÃÃÁÐÇ¹Ñ ¹Õé àÃÍè× §ÀÃÃÂÒ μ͹·Õè ๓ (ÍÒ.๑๖ Ê.¤.๕๘) คร้ังที่แลวเลาเรื่องภริยาสูตร ภริยาประเภทที่ ๔ เรียกวา มาตาภริยา (ภริยาเสมอดว ยแม) สำนวนวยั รุน เขาวา มเี มยี ดี เหมอื นมีแม มีเมียแยเ หมอื นม.ี .... วันนีต้ อเรื่องเมีย ดวั ยพระสูตร อกี สักวนั อนุรทุ ธสตู ร วา ดว ยพระอนรุ ทุ ธะ ฯลฯ ครนั้ เวลาเยน็ ทา นพระอนรุ ทุ ธะไดอ อกจากทหี่ ลกี เรน เขา ไปเฝา พระผมู พี ระภาคถงึ ทป่ี ระทบั ถวายอภวิ าทแลว นง่ั ณ ที่สมควร ไดก ราบทลู พระผูมพี ระภาคดงั น้วี า 94 www.kalyanamitra.org

“ขา แตพ ระองคผ ูเจริญ ขอประทานวโรกาส ขา พระองค พักผอนกลางวันหลีกเรนอยู คร้ังนั้น เทวดาเหลา มนาปกายิกาจำนวนมากไดเ ขามาหาขาพระองค ถงึ ทอ่ี ยู ไหวแ ลว ยนื อยู ณ ทส่ี มควร ไดก ลา วกบั ขา พระองคด งั นวี้ า ทา นพระอนรุ ทุ ธะผูเ จรญิ พวกขาพเจา เปนเทวดา เหลามนาปกายกิ า ครองความเปนใหญแ ละแผอำนาจไป ในฐานะ ๓ ประการ คอื ๑. พวกขา พเจา หวงั วรรณะเชน ใด กไ็ ดว รรณะเชน นน้ั โดยพลนั ๒. พวกขา พเจา หวงั เสยี งเชน ใด กไ็ ดเ สยี งเชน นน้ั โดยพลนั ๓. พวกขา พเจา หวงั สขุ เชน ใด กไ็ ดสขุ เชน นัน้ โดยพลัน ทานพระอนุรทุ ธะผูเจรญิ พวกขา พเจาเปน เทวดา เหลามนาปกายิกา ครองความเปน ใหญแ ละแผอ ำนาจไป ในฐานะ ๓ ประการน้ีแล” ขาพระองคน ้ันไดม คี วามดำริวา ‘ไฉนหนอ เทวดา เหลา นท้ี ัง้ หมดพึงมรี า งเขียว มีผิวพรรณเขียว มีผาเขียว มเี ครื่องประดบั เขยี ว’ ลำดับน้ัน เทวดาเหลาน้ันไดทราบความดำริของ ขา พระองคแ ลว ทง้ั หมดจงึ แปลงรา งเขยี ว มผี วิ พรรณเขยี ว มีผาเขียว มีเครื่องประดับเขียว ขาแตพระองคผูเจริญ ขา พระองคนน้ั ไดม คี วามดำรวิ า ‘ไฉนหนอ เทวดาเหลา น้ี 95 www.kalyanamitra.org

ทงั้ หมดพึงมีรางเหลือง ฯลฯ มรี า งแดง ฯลฯ มรี า งขาว มีผิวพรรณขาว มีผาขาว มีเคร่อื งประดบั ขาว’ ลำดับนั้น เทวดาเหลาน้ันไดทราบความดำริของ ขา พระองคแลว ทงั้ หมดจงึ แปลงรา งขาว มผี ิวพรรณขาว มผี าขาว และมีเคร่ืองประดับขาว ขา แตพ ระองคผ เู จรญิ บรรดาเทวดาเหลา นน้ั เทวดา บางองคขับรอง บางองคฟอนรำ บางองคปรบมือ เคร่ืองประดับของเทวดาเหลาน้ันมีเสียงไพเราะ จับใจ เราใจ ชวนใหเคลิบเคล้ิม และหลงใหล เปรียบเหมือน ดนตรีมีองค ๕ ท่ี นักดนตรผี เู ช่ียวชาญปรับดี ประโคม ดแี ลว บรรเลงดีแลว มีเสียงไพเราะ จับใจ เรา ใจ ชวนให เคลบิ เคล้มิ และหลงใหล ขาพระองคไ ดท อดอินทรียลง เทวดาเหลาน้ันทราบวา ‘พระคุณเจาอนุรุทธะไม ยินดเี ลย’ จึงหายไป ณ ทนี่ น้ั เอง “ขา แตพ ระองคผูเ จริญ มาตุคามประกอบดว ยธรรมเทาไรหนอ หลังจากตายแลว ยอมไปเกิดรว มกับเทวดาเหลามนาปกายิกา” พระผมู ีพระภาคเจา ตอบวา “อนทุ ธะ มาตคุ าม ประกอบดวยธรรม ๘ ประการนี้ หลังจากตายแลว ยอมไปเกิดรวมกับเทวดาเหลามนาปกายิกา ธรรม ๘ ประการ อะไรบาง คอื 96 www.kalyanamitra.org

๑. มารดาบดิ าผปู รารถนาประโยชน หวงั เกอื้ กลู อนเุ คราะห ดว ยความเอ็นดู ยกเธอใหสามีใด เธอตองตน่ื กอ นนอน ทีหลังสามีนั้น คอยรับใชปฏิบัติใหเปนที่พอใจเขา พดู คำไพเราะตอ เขา ๒. ชนเหลา ใดเปน ที่เคารพของสามี คือ มารดา บิดา หรอื สมณพราหมณ เธอสักการะเคารพ นบั ถอื บชู าชน เหลานนั้ และตอนรบั ทา นเหลา นั้น ผมู าถงึ แลวดวยนำ้ และเสนาสนะ ๓. การงานเหลา ใดเปน การงานในบา นสามี คอื การทอผา ขนสตั ว หรอื ผาฝา ย เธอเปนคนขยนั ไมเกียจครานใน การงานเหลา นนั้ ประกอบดว ยปญ ญาเปน เครอื่ งพจิ ารณา อนั เปน อบุ ายในการงานเหลา นน้ั สามารถทำสามารถจดั ได ๔. รูจักการงานท่คี นในบานสามี คอื ทาส คนใช หรอื กรรมกร วา ทำแลว หรอื ยงั ไมไ ดท ำ รอู าการของคนเหลา นนั้ ท่เี ปน ไขวาดีหรอื ทรุดลง และแบงปน ของกิน ของใชใ ห ตามสว นทค่ี วร 97 www.kalyanamitra.org

๕. เธอรกั ษาคุม ครองสิ่งท่สี ามีหามาได เปนทรพั ย ขาว เงนิ หรอื ทองกต็ าม ไมเ ปนนักเลงการพนนั ไมเปนขโมย ไมเ ปน นกั เลงสรุ าไมล า งผลาญทรพั ยส มบตั ิ (ไมเ ปน ภรยิ า เสมอดว ยโจร แตเ ปน ภริยาเสมอดวยแม) ๖. เธอเปน อบุ าสกิ า ถงึ พระพทุ ธเจา เปน สรณะ ถงึ พระธรรม เปนสรณะถงึ พระสงฆเปนสรณะ ๗. เธอเปน ผูมีศีล คือเวนขาดจากการฆา สตั ว เวน ขาด จากการลักทรัพย เวน ขาดจาก การประพฤตผิ ิดในกาม เวน ขาดจากการพูดเทจ็ เวน ขาดจากการเสพของมนึ เมา คือสรุ าและเมรัย อันเปน เหตุแหงความประมาท (ไมเปน ภริยาเสมอดวยเพชฌฆาต, ไมเปนภริยาเสมอดวยโจร, ไมเปนภรยิ าเสมอดว ยนาย) ๘. เธอเปนผูมีจาคะ คือ มีใจปราศจากความตระหนี่ อนั เปน มลทนิ มจี าคะอนั สละแลว มฝี า มอื ชมุ (มฝี า ยมอื ชมุ อรรถกถาอธิบายวา ถาคนไมมศี รทั ธา แมจ ะลา งมอื ถึง ๗ ครงั้ กช็ ื่อวา ยงั มมี ือไมไ ดลาง มีมอื สกปรก แตค นมี ศรัทธา แมมีมือสกปรก ก็ชื่อวาไดลางมือสะอาดแลว) ยินดใี นการสละ ควรแกการขอ ยนิ ดีในการแจกทานอยู ครองเรือน 98 www.kalyanamitra.org

อนรุ ทุ ธะ มาตคุ ามประกอบดว ยธรรม ๘ ประการนแี้ ล หลงั จากตายแลว ยอ มไปเกดิ รว มกบั เทวดาเหลา มนาปกายกิ า” สตรผี ูเปน บัณฑติ ยอมไมดหู ม่ินสามี ผูมคี วามเพียร ขวนขวายเปนนิตย เล้ียงตนเองทกุ เมื่อ ผูใ หสงิ่ ทต่ี อ งการไดท ุกอยาง ไมท ำใหส ามขี ุนเคอื งดวยการแสดงความหงึ หวง ยกยองทกุ คนท่สี ามเี คารพ เปนคนขยนั ไมเกียจคราน สงเคราะหค นขางเคียงของสามี ปฏิบัตถิ ูกใจสามี รักษาทรัพยที่สามหี ามาได สตรผี ูยงั ประพฤติตามใจสามอี ยอู ยางน้ี จะเขาถงึ ความเปน เทวดาเหลา มนาปกายิกา อนรุ ทุ ธสตู ร จบ ใน นกุลสูตร ก็มีเนื้อความคลายคลึงกัน เพียงแตตรัส เทศนใหนกลุ มารดา แทน 99 www.kalyanamitra.org

ใน อุคคหสูตร วาดวยหนาท่ีของภรรยาท่ีดี (อุคคหเศรษฐี ทานน้ีเปนหลานเมณฑกเศรษฐี) กลาวถึง หลักธรรมแค ๕ ประการ เนอื้ ความเหมอื นกนั - ภาษติ คลายกัน มาตุคามผปู ระกอบดวยธรรม ๕ ประการนแี้ ล เม่อื ตายไปแลว ยอมเขา ถงึ ความเปนสหายเทวดาเหลา มนาปกายิกา ฯ ****ผหู ญงิ อยา งนีห้ าไดยากนะ ใครมีก็รักษาไวใ หดีละ **** ภรรยาตอ งปฏบิ ัตบิ ำรงุ สามี ดังน้ี ๑) จัดการงานบา นใหเ รียบรอ ย ๒) สงเคราะหญาตมิ ติ รทัง้ สองฝายดวยดี ๓) ไมนอกใจ ๔) รักษาทรัพยส มบตั ทิ หี่ ามาได ๕) ขยันไมเ กียจครา นในงานทง้ั ปวง 100 www.kalyanamitra.org