POWERLAND เกมแดนสร้างพลัง

49 y กิจกรรมสื่อสร้�งสรรค์ เร�สร้�งได้ การสร้างให้เกิด “ชุมชน กลางอากาศ” ชุมชนรูปแบบใหม่ที่ทำาให้เด็กๆ รู้จักกัน คุยกัน ทางเทคโนโลยีโดยไม่จำาเป็นต้องพบกัน เป็นการปรับตัวให้เข้า กับสภาพสังคมท่ีมีข้อจำากัดของโอกาสและพ้ืนท่ี โดยผ่านการใช้ ส่ือเทคโนโลยี เช่น ทีวี อินเทอร์เน็ต โทรศัพท์ หรือรายการวิทยุ ทีเ่ ด็กๆ สามารถใช้เป็นพ้ืนทใ่ี นการพูดคยุ กัน เลน่ เกมสนุกๆ ดว้ ย กัน หากผู้ใหญ่เข้าใจและสนับสนุนการใช้ส่ืออย่างเหมาะสมและ สร้างสรรค์จะเป็นการเพิ่มพื้นที่การเรียนรู้และทำาประโยชน์ให้เด็ก มากขึ้น ตัวอย่างหนึ่งคือกิจกรรมชมรมพัฒนาสื่อสร้างสรรค์ตาม ความถนัดและความต้องการของเด็ก เช่น กิจกรรมวิทยุชุมชน ด้วยการเปดพื้นที่ให้เด็กๆ และวัยรุ่นมีส่วนร่วมในการจัดรายการ วิทยุของชุมชน หรือกิจกรรมเล่�นิท�นในชุมชน ด้วยการให้ เด็กโตเล่านิทานให้น้องเด็กเล็กฟัง หรือให้ผู้ใหญ่ในชุมชนสอน เล่านทิ านแกเ่ ดก็ ๆ หรอื กิจกรรมมุมสื่อสร้�งสรรคช์ มุ ชนเปด รบั บรจิ าคหนงั สอื หรอื สอื่ การเรยี นรดู้ ๆี เชน่ CD VCD หรอื DVD เพอ่ื แบ่งปันในชมุ ชน

แนวท�งก�รจัดกจิ กรรม เสริมสร� งพลังชมุ ชน พลงั ชมุ ชน เปน็ พลงั ของกลมุ่ ชนทอ่ี าศยั อยรู่ ว่ มกนั ดว้ ยความเออ้ื อาทร มีความเขา้ ใจ เปน็ มิตรไมตรี มีวินัย มีจติ อาสา มคี วามปลอดภยั และมีกิจกรรม ร่วมกันภายในชุมชน พลังชุมชนประกอบด้วย ๓ ต้นทุนคือ ต้นทุนทางสังคม ตน้ ทุนทางวัฒนธรรม และต้นทนุ ทางภูมิปัญญา ทเ่ี ปน็ ปัจจัยเสริมสร้างตน้ ทนุ ชีวิตของเดก็ และเยาวชน การส่งเสริมพลังชุมชนนั้น สิ่งหนึ่งท่ีจะทำาให้เราเห็นความสำาคัญของ พลังชุมชนได้ชัดเจนมากข้ึน คือ เร่ืองจิตอ�ส� ซ่ึงมีความหมายมาก เพราะ จิตอาสาจะทำาให้เกิดการสร้างพลังตัวตนผ่านทางพลังชุมชน ทำาให้พลังตัวตน เข้มแข็งขึ้น จากการเรียนรู้ที่จะเป็นผู้ใหญ่ และอยู่ร่วมกับผู้อ่ืนในชุมชนอย่าง สมานฉนั ท์ แบบทดสอบในพลังน้ีมี ๘ ข้อ เป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับชุมชนท่ีเด็ก และเยาวชนอาศัยอยู่ การจัดกิจกรรมเพื่อเสริมพลังชุมชนให้กับเด็กๆ อย่าง เหมาะสมจะช่วยใหเ้ ดก็ เรียนรู้และรักชุมชนมากข้ึน ดังน้ี 50

51 ระดับต้นทุนชวี ิต เปอร์เซ็นตก์ �รตอบร�ยขอ้ ผลก�รวิเคร�ะห์ (ร้อยละของคะแนน) ๔๑. ฉันมีผู้ใหญ่ในชุมชนที่ มีความเชือ่ มัน่ ในตนเองและ กจิ กรรมสร�้ งเพือ่ น พูดคุย ปรึกษา ได้อย่าง ผอู้ ืน่ ค่คู ดิ สบายใจ ๔๒. ฉันมีเพื่อนบ้านท่ีสนใจ มองตนเองและผูอ้ น่ื ในแงบ่ วก กิจกรรมสร้�งมติ ร และให้กำาลงั ใจฉัน รอบบ�้ น ๔๓. ฉันรู้สึกว่าคนแถวบ้าน รูจ้ กั แสดงความคิด ความรู้สึก กจิ กรรมส�มัคคี ของฉันรักและเอ็นดู ความช่นื ชมและการกระทำาที่ ชมุ ชน เดก็ ๆ ดีงามให้ผอู้ ื่นรับรู้ ๔๔. ผู้ใหญ่ในชุมชนของฉัน ให้ความรว่ มมือและทาำ งาน กจิ กรรมรวมพลงั เปดโอกาสให้ฉันร่วมทำา ร่วมกับผ้อู นื่ ได้อย่าง เย�วชน กจิ กรรมดๆี ในชุมชน สร้างสรรค์ ๔๕. ฉันช่วยเหลือผู้อื่นเป็น รกั และเห็นคุณค่าในตนเอง กิจกรรมจิตอ�ส� ประจำา และผู้อ่นื ๔๖. ฉนั รักและภมู ใิ จในชุมชน มคี วามภาคภูมใิ จในตนเอง กจิ กรรมบ�้ น โรงเรยี น ของฉัน และผ้อู น่ื และชมุ ชนปลอดภัย ๔๗. ฉันมีเพ่ือนบ้านที่ช่วย มีความเช่ือม่นั ในตนเองและ กจิ กรรมเข�้ ใจชมุ ชน ดูแลเด็ก ๆ ในหมู่บ้าน ผ้อู นื่ ไ ม่ ใ ห้ เ ก เ ร ห รื อ เ ป็ น อันตราย ๔๘. ฉันมีผู้ใหญ่ในชุมชนเป็น สรา้ งแรงจงู ใจใหต้ นเอง กิจกรรมสร�้ งแบบ ตัวอย่างท่ีดี เช่น ช่วย อย�่ งทดี่ ี เหลือกัน ไม่สูบบุหร่ี ไม่ ดื่มเหล้า ไม่ทะเลาะกัน เป็นต้น

ตวั อย� งกิจกรรมเพื่อ ก�รเสรมิ สร�งตนทุนชวี ติ พลงั ชมุ ชน พลงั ชมุ ชนเปน็ ตน้ ทุนทย่ี ง่ั ยนื ประกอบดว้ ย ๓ ตน้ ทนุ หลัก คือ ตน้ ทนุ ท�งสงั คม เปน็ เรอ่ื งที่คนมารวมกนั ด้วยใจและทำากจิ กรรมด้วยกันเพอื่ ใหบ้ รรลุ วัตถุประสงค์ร่วมกัน เช่น การจัดการเรียนรู้ความเป็นมาทางประวัติศาตร์ของ ชุมชน ด้วยการเอาผู้คนในชุมชนจากหลายภาคส่วนมาพูดคุยกันถึงความ เป็นมาของชุมชนและบริบทท่ีเกี่ยวข้อง การต่อสู้เพื่ออยู่ร่วมกัน เพ่ือให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ร่วมกันอย่างบูรณาการ หรือการใช้เร่ืองทรัพยากรในท้องถ่ินเป็นตัว เดินเรื่อง เช่น ความอุดมสมบูรณ์ของพ้ืนที่ตอนนี้หายไปไหน แล้วจะจัดการ อยา่ งไรตอ่ ไป ดว้ ยการใชก้ จิ กรรมเรยี นรรู้ ว่ มกนั ทเี่ ปน็ กระบวนการแนวราบแบบ บรู ณาการทเี่ ชอื่ มโยง เศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรม การศกึ ษา สขุ ภาพ ทรพั ยากร สง่ิ แวดลอ้ ม และเทคโนโลยี เพื่อสร้างสาำ นกึ รว่ มกันขึน้ มาให้ได้ ต้นทุนท�งวัฒนธรรม เป็นเร่ืองวิถีชีวิตการอยู่ร่วมกันในชุมชน มแี บบแผนการดาำ รงชวี ติ ทคี่ ลา้ ยกนั ความเปน็ อยเู่ หมอื นกนั พดู ภาษาเดยี วกนั การผูกพันกันด้วยน้ำาใจ ช่วยเหลือเก้ือกูลกันเป็นสำานึกทางชุมชนอย่างหน่ึง ในแตล่ ะชุมชนจะมีความเชอ่ื ทางวฒั นธรรมของชุมชนน้นั ๆ เช่น ลิเกฮลู ู รำาเซงิ้ เพลงเรือ เพลงอีแซว หรือประเพณีพ้ืนบ้านอื่นๆ ที่จะใช้เป็นตัวเดินเร่ืองเพ่ือ ฟน ฟูทาำ ใหเ้ กิดความภาคภมู ิใจ มคี ณุ คา่ และรักใคร่กลมเกลียวกนั 52

53 ต้นทุนท�งภูมิปญญ� เป็นองค์ความรู้ที่ใช้ในการดำารงชีวิตอย่าง ชาญฉลาดในพน้ื ทน่ี น้ั เชน่ ภาคใตส้ ามารถจดั การทรพั ยากรชายฝงั เอามารองรบั ปัจจัยการอยู่ร่วมกันได้ ภาคกลางมีภูมิปัญญาเร่ืองการทำานาในที่ราบลุ่ม ภาคเหนือมีภูมิปัญญาเร่ืองการจัดการลำานำ้า ฝาย ภาคอีสานมีเร่ืองเกษตร อินทรีย์ ข้าวหอมมะลิ เป็นต้น ปัจจุบันการรักษาให้ภูมิปัญญาเหล่านี้ย่ังยืน จำาเป็นต้องอาศัยความรู้จากภายนอกเข้าช่วย เช่น การตลาด การจัดหีบห่อ หรือความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และที่สำาคัญคือกระบวนการเรียนรู้อย่างมี สว่ นรว่ มของคนทกุ วัยในชมุ ชนบนพ้ืนฐานทางวัฒนธรรม ฐานทางสังคม และ ฐานของภูมิปัญญา เพื่อฟน พลงั ชุมชนจากฐานล่าง y กิจกรรมเวทีน้ีมีพ่ีเลี้ยง บางคร้ังการพูดคุยกับพ่อแม่ ผู้ปกครอง โดยตรงอาจเป็นเร่ืองที่ไม่สะดวกใจสำาหรับเด็กๆ เพราะไม่กล้า พูด แต่อาจอยากเล่าให้ผู้ใหญ่คนอื่นที่เขาไว้วางใจฟังมากกว่า ดังนั้นการมีผู้ใหญ่ท่านอ่ืนๆ นอกเหนือจากพ่อแม่ที่พวกเขาไว้ใจ เปน็ ทป่ี รกึ ษาพดู คยุ และคอยใหค้ าำ แนะนาำ แนวทางในการแกป้ ญั หา ท่ีพวกเขาไม่สามารถปรึกษาพ่อแม่ได้น่าจะเป็นเรื่องท่ีดี พ่อแม่ ผู้ปกครองควรทำาความเข้าใจในประเด็นนี้ และควรหาโอกาสพา เดก็ ๆ ไปทาำ ความคุน้ เคย พูดคุยกับเพอ่ื นบ้านหรอื ผู้ใหญ่คนอนื่ ๆ ทไี่ วใ้ จได ้ เชน่ คณุ ครใู จด ี ญาตผิ ใู้ หญท่ มี่ คี วามนา่ เชอ่ื ถอื เพอื่ เดก็ ๆ จะไดม้ ผี ใู้ หญค่ นอนื่ ๆ ไวค้ อยปรกึ ษาหารอื เมอื่ เวลามปี ญั หาทย่ี งั ไม่ สามารถคยุ กับพอ่ แม่ หรือยังไมอ่ ยากบอกกบั พ่อแมต่ อนนี้

y กิจกรรมสร้�งมิตรรอบบ้�น เพ่ือนบ้านท่ีดีเป็นเร่ืองสำาคัญมาก เพราะสามารถไว้ใจและพ่ึงพาได้ และยังช่วยให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ เร่ืองการติดต่อสัมพันธ์และการอยู่ร่วมกับคนอื่นๆ ในสังคม พ่อ แม ่ หรอื ผดู้ แู ลเดก็ ควรหมน่ั พาเดก็ ไปพดู คยุ กบั เพอื่ นบา้ นเพอื่ สรา้ ง สัมพันธ์ท่ีดีและความคุ้นเคย อาจเป็นการทานข้าวด้วยกัน หรือ แบ่งปันอาหารหรือขนมด้วยความจริงใจและให้เด็กๆ เป็นผู้นำาไป ให ้ รวมทงั้ หากจิ กรรมทำารว่ มกับเพ่อื นบ้าน เช่น การจดั งานปี ใหม่ งานวันเกดิ ลูก ชวนเพอื่ นบา้ นนำาอาหารหรอื ขนมไปใส่บาตร ท่ีวัด หรือทานกันที่บ้านวันหยุด เป็นต้น ผู้ใหญ่ควรคอยสังเกต ดูว่าเด็กๆ ของเราเข้ากับกลุ่มเพื่อนในละแวกบ้านได้มากน้อยแค่ ไหน และหาทางชว่ ยใหเ้ ขามีเพอ่ื นในชุมชนใหม้ ากข้นึ y กิจกรรมสร้�งก�รมีส่วนร่วมอย่�งมีคุณค่� เด็กๆ และเยาวชน สามารถทำาสิ่งดีๆ ที่เป็นประโยชน์ให้ชุมชนได้อย่างที่ผู้ใหญ่นึกไม่ ถงึ และพวกเขาจะรสู้ กึ ภมู ใิ จมาก ถา้ ผใู้ หญใ่ นชมุ ชนและสงั คมรอบ ขา้ งใหก้ ารยอมรบั และเหน็ คณุ คา่ อกี ทงั้ เดก็ ๆ ยงั อยากใหผ้ ใู้ หญเ่ ขา้ มามสี ว่ นรว่ มในฐานะพเ่ี ลยี้ งหรอื ผแู้ นะนาำ กบั พวกเขาในการคดิ ทาำ กิจกรรมต่างๆ ต้ังแต่การวางแผน การออกแบบ ร่วมคิด ร่วมทำา จนกระทั่งงานเสร็จและมีการพูดคุยสรุปผลหลังเลิกงาน รวมทั้ง เปดโอกาสให้พวกเด็กๆ แสดงความคิดเห็นและมีส่วนร่วมในการ ทำาประโยชน์เพ่ือชุมชนอยู่เสมอ ผู้ใหญ่ควรแสดงให้เด็กๆ รับรู้ ว่ายอมรับความสามารถและเชื่อมั่นในตัวพวกเขา แสดงท่าทีเป็น มิตร จริงใจ มนี าำ้ ใจ มีรอยยม้ิ และท่าทีดใี จเมือ่ เจอกบั เด็กๆ และ 54 เคารพในสทิ ธขิ องเด็กๆ

55 y กิจกรรมจิตอ�ส� ผู้ใหญ่ในชุมชนควรให้ความสำาคัญกับเด็ก และเยาวชน ด้วยการยอมรับบทบาทด้านบวกของพวกเขาและ เปดโอกาสให้พวกเขาเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน พร้อมทั้งสนับสนุนกิจกรรมที่พวกเขาทำาอย่างจริงจัง เช่น การ สร้างเครือข่ายบำาเพ็ญประโยชน์เพ่ือส่ิงแวดล้อมในชุมชน หรือ เครอื ข่ายเยาวชนจิตอาสาประจำาหม่บู า้ น เป็นต้น นอกจากน้ีคอย จัดกจิ กรรมในชมุ ชนบ่อยๆ เพอื่ ให้ผใู้ หญ่ เยาวชน และเดก็ ได้เขา้ มารว่ ม เชน่ การแขง่ ขนั กฬี า การออกกาำ ลงั กายรว่ มกนั วนั ทาำ ความ สะอาดชุมชนตามโอกาสสำาคัญ รวมท้ังการจัดงานบุญประเพณี เช่น งานปีใหม่ งานสงกรานต์ งานลอยกระทง เป็นต้น หรืออาจ เป็นกิจกรรมช่วยเหลือกันในชุมชน เช่น กิจกรรมสอนการบ้านให้ นอ้ งหรอื เล่านิทานใหน้ อ้ งฟัง กจิ กรรมจติ อาสาดูแลผู้สงู อาย ุ ชว่ ย ซอ้ื ของใหผ้ สู้ งู อาย ุ หรอื การชว่ ยเหลอื ดแู ลผพู้ กิ ารในชมุ ชน เปน็ ตน้ การสนับสนุนและส่งเสริมให้เด็กๆ เกิดความสนใจและสนุกกับ การเป็นอาสาสมัครชุมชน โดยอาจสร้างเป็นเครือข่ายเยาวชน เป็นการรวม กลุ่มเพ่ือนที่จะช่วยกันทำางานอย่างสนุกสนานและผูกพันกับหน้าท่ีที่จะต้อง รับผดิ ชอบร่วมกนั และเปด โอกาสใหล้ งมอื ทำาดว้ ยตนเอง โดยเรมิ่ จากกิจกรรม ง่ายๆ เช่น การเก็บขยะและทำาความสะอาดในชุมชน จะช่วยปลูกฝังให้เด็กๆ มองเห็นคุณค่าของการทำาประโยชน์เพ่ือชุมชน กิจกรรมบำาเพ็ญประโยชน์จะ ช่วยให้เกิดการเรียนรู้ท่ีจะอยู่ร่วมกันกับผู้อ่ืนในสังคม เป็นคนโอบอ้อมอารี

มนี าำ้ ใจ และยงั ทาำ ใหช้ มุ ชนเขม้ แขง็ มคี วามสามคั ค ี ทาำ ใหเ้ ดก็ ๆ และคนในชมุ ชน เกดิ ความรสู้ กึ รกั ชมุ ชนตนเองมากขนึ้ ชว่ ยกนั สอดสอ่ งดแู ลความปลอดภยั ของ ชมุ ชนและเด็กๆ จนกลายเป็นชุมชนท่ปี ลอดภยั นา่ อยู่ y กจิ กรรมเบ�้ หลอมรอบตวั ผใู้ หญใ่ นชมุ ชนทกุ คนมสี ว่ นชว่ ยเหลอื ดแู ลเดก็ ๆ ไดด้ ว้ ยการสรา้ งความนา่ เชอื่ ถอื และทาำ ใหเ้ ดก็ เกดิ ความ ไว้วางใจ ให้คำาแนะนำาเด็กๆ ด้วยความเข้าอกเข้าใจ เป็นกลาง ยตุ ธิ รรม และไมอ่ คต ิ และเปน็ แบบอยา่ งทดี่ ใี หเ้ ดก็ ๆ ในชมุ ชน โดย การใหค้ าำ แนะนาำ และชว่ ยเหลอื ในเวลาทเ่ี ดก็ ๆ มปี ญั หา เพราะบาง คร้ังเด็กอาจมีปัญหากับครอบครัวและต้องการคนที่ไว้ใจได้ เพื่อ ระบายความรสู้ กึ และหาทางออก ผใู้ หญค่ วรมเี หตผุ ลทเี่ หมาะสมใน การบอกเดก็ ๆ วา่ แบบอยา่ งไหนเป็นแบบอยา่ งทด่ี ี หรอื เป็นแบบ อย่างไหนท่ีไม่ และอย่าลืมว่า “แบบอย่�งท่ีดีคือ ก�รท่ีผู้ใหญ่ ท�ำ ตัวเปน แบบอย่�งนน่ั เอง” 56

57 แนวท�งก�รจดั กจิ กรรม เสริมสร�งคว�มรเู รื่องเพศ การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิดข้ึนกับเด็กที่เร่ิมย่างเข้าสู่วัยรุ่น ทงั้ เดก็ หญงิ และเดก็ ชายกค็ อื พฒั นาการทางรา่ งกายทเี่ ปลยี่ นแปลงเกดิ ขนึ้ ตาม ธรรมชาต ิ ซง่ึ เดก็ สว่ นใหญจ่ ะมกี ารเปลยี่ นแปลงทางรา่ งกายเกดิ ขนึ้ อยา่ งเหน็ ได้ ชดั ในชว่ งระหวา่ งอาย ุ ๑๐-๑๒ ป ี การเปลย่ี นแปลงทเ่ี กดิ ขน้ึ ในชว่ งวยั นไ้ี มใ่ ชแ่ ค่ เรื่องทางร่างกายเท่าน้ัน แต่ยังมีเร่ืองของอารมณ์ จิตใจอีกด้วย โดยเฉพาะใน เรอื่ งความร้สู ึกทางเพศ และความสนใจเร่อื งเพศทีม่ ากข้นึ การเตรยี มความพรอ้ มสาำ หรบั เดก็ ทกี่ าำ ลงั เขา้ สวู่ ยั รนุ่ จงึ เปน็ เรอื่ งสาำ คญั เพื่อให้เด็กๆ ได้เข้าใจและเท่าทันความเปล่ียนแปลงที่กำาลังเกิดขึ้นกับตนเอง และสามารถรบั มอื กบั ความเปลยี่ นแปลงเหลา่ นไ้ี ดอ้ ยา่ งเหมาะสม ไมเ่ กดิ ความ วติ กกงั วลหรอื ตระหนกตกใจจนเกนิ ไป การมคี วามรทู้ ถี่ กู ตอ้ งในเรอื่ งพฒั นาการ ทางร่างกาย จติ ใจ อารมณ ์ ยังสง่ ผลต่อพลงั ตัวตนของเด็กด้วย แบบทดสอบความรเู้ รอ่ื งเพศม ี ๕ ขอ้ เปน็ เรอื่ งพฒั นาการทางรา่ งกาย จิตใจ อารมณ์ การจดั การอารมณ์ทางเพศ และความแตกต่าง การจัดกิจกรรม เพ่ือเสริมสร้างความรู้เรื่องเพศ จึงควรเลือกกิจกรรมท่ีนำาไปสู่พฤติกรรมท่ี คาดหวงั ดงั นี้

ระดับต้นทุนชีวติ เปอรเ์ ซ็นตก์ �รตอบร�ยข้อ ผลก�รวิเคร�ะห์ (รอ้ ยละของคะแนน) กิจกรรมสร้�งจดุ ยืน กิจกรรมสร�้ งคณุ ค่� ๑. ฉนั จะไมส่ ง่ ตอ่ คลปิ โป  คลปิ มีความเช่ือม่นั ในตนเองและ ตบตีกันให้คนอ่ืน ผอู้ นื่ ให้ตนเอง กิจกรรมคว�ม ๒. ฉันภูมิใจในตัวเอง แม้ว่า รกั และเห็นคณุ ค่าในตนเอง เท�่ เทียมกนั รปู รา่ งหนา้ ตาของฉนั อาจ และผอู้ นื่ กิจกรรมเข้�ใจตนเอง ไมไ่ ดด้ ดู ตี ามทฉี่ นั คาดหวงั กจิ กรรมเข�้ ใจตนเอง ๓. ฉนั รสู้ กึ วา่ การชอบเพศตรง เคารพสิทธขิ องตนเองและ ขา้ มหรอื เพศเดยี วกนั แบบ ผู้อน่ื แฟนไม่ใช่เรือ่ งผดิ ๔. ฉันเข้าใจว่าช่วงวัยรุ่นมัก จัดการกับอารมณ์ตนเองได้ เกิดอารมณ์เพศได้เป็น อยา่ งเหมาะสม เร่ืองปกติ ถ้าวัยรุ่นจะ สนใจดหู นงั โป  เวบ็ โป  หรอื สาำ เรจ็ ความใคร่ให้ตนเอง ๕. ฉันรู้ว่าเมื่อเติบโตเป็น ยอมรบั ความแตกตา่ งระหวา่ ง วัยรุ่น จะเกิดการเปล่ียน ตนเองกับผู้อ่ืน แปลงครง้ั สาำ คญั ทง้ั รา่ งกาย และจิตใจ เช่น มีขนขึ้น ท่ีอวัยวะเพศ รักแร้ มีสิว ผู้ ห ญิ ง มี ป ร ะ จำ า เ ดื อ น มหี นา้ อกใหญข่ น้ึ ผชู้ ายมี ฝันเปยี ก ทงั้ ชายและหญิง ช อ บ มี อิ ส ร ะ อ ย า ก เ ป็ น ตัวของตัวเอง ติดเพ่ือน มากขน้ึ 58

59 ตวั อย�งกิจกรรม เพอื่ ก�รเสรมิ สร�ง คว�มรูเรื่องเพศ การเรยี นรเู้ รอ่ื งเพศอยา่ งรอบดา้ นและเหมาะสมเปน็ รากฐานที่สาำ คญั สาำ หรบั เดก็ เพราะจะสง่ ผลตอ่ การใหค้ ณุ คา่ มมุ มอง การตดั สนิ ใจ และการเลอื ก ใช้ชีวิตทางเพศของตวั เองอย่างเขา้ ใจและม่ันใจ การพูดคยุ กับลกู เร่ืองเพศแบบ ต่างเปดใจรบั ฟงั เขา้ ใจกัน เป็นเร่อื งท่มี คี ่าย่งิ เพราะจะช่วยป้องกันไมใ่ หเ้ ด็กๆ ตอ้ งแกป้ ญั หาทเี่ กดิ ขนึ้ ตามลาำ พงั การพดู คยุ กบั เดก็ ๆ เรอื่ งเพศจาำ เปน็ ตอ้ งสรา้ ง บรรยากาศใหเ้ กดิ ความไวว้ างใจกนั กอ่ น พอ่ แม ่ ผดู้ แู ลหรอื ครคู วรตอ้ งทาำ ใหเ้ ดก็ เชื่อก่อนว่า เขาสามารถแลกเปล่ียนความเห็น โดยผู้ใหญ่เปนผู้รับฟงที่ดี มี ทา่ ทที เี่ ปน็ มติ ร เขา้ ใจ และพรอ้ มจะชว่ ยเหลอื โดยไมด่ ว่ นตดั บทหรอื หา้ มปราม ตาำ หนิความคดิ เหน็ ของเขา พ่อแม่ หรือผู้ใหญ่ท่ีอยากเข้าใจ อยากพูดคุยเร่ืองเพศกับลูกหรือ เด็กๆ ที่กำาลังเข้าสู่วัยรุ่น จำาเป็นต้องยอมรับให้ได้ก่อนว่า เร่ืองเพศเปนเร่ือง ธรรมช�ติ เพอื่ จะไดพ้ ดู คยุ ใหข้ อ้ มลู กบั เดก็ ๆ ไดอ้ ยา่ งสะดวกใจมากขนึ้ สงิ่ หนง่ึ ทจี่ ะชว่ ยเปด มมุ มองเรอื่ งเพศของเราใหก้ วา้ งขนึ้ นนั้ คอื การทาำ ความเขา้ ใจเรอ่ื ง เพศก่อนว่าไม่ใชแ่ คเ่ ร่อื งการรว่ มเพศ แตย่ งั หมายถึงความเชอ่ื ความคิด และ พฤติกรรมของผู้หญิง ผู้ชาย หรือกลุ่มคนหลากหลายทางเพศ รวมถึงความ สมั พันธใ์ นการอยู่ร่วมกับคนอน่ื ในเชิงสังคมและวฒั นธรรม

ผู้ใหญ่ควรทำาความเข้าใจด้วยว่า ธรรมชาติของร่างกายจะเรียกร้อง ให้เด็กๆ ที่เริ่มเข้าสู่วัยรุ่นมีความสนใจ อยากรู้อยากเห็นในเรื่องเพศมากข้ึน เพราะความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิดข้ึนกับพวกเขา แม้เร่ืองเหล่าน้ีเป็น เรื่องธรรมชาติ แต่อทิ ธพิ ลของสงั คม ส่ิงแวดลอ้ มทเี่ ปลย่ี นไปจากสมัยท่พี อ่ แม่ เป็นวัยรุ่น เช่น อินเทอร์เน็ต โทรศัพท์ และแฟชั่น มีส่วนทำาให้ลูกหรือเด็กๆ ได้รับข้อมูลข่าวสารในเรื่องเพศได้เร็วย่ิงข้ึนท้ังในเชิงข้อเท็จจริงและความเชื่อ ซ่งึ บางครงั้ เป็นความเขา้ ใจผดิ ถา้ เราอยากใหเ้ ดก็ ๆ มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในเรอื่ งการเปลยี่ นแปลงทาง รา่ งกายและจติ ใจทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั ตวั เองอยา่ งเหมาะสมและเทา่ ทนั ผใู้ หญค่ วรตอ้ ง เปด ใจ เข้าใจ และพดู คุยใหค้ ำาแนะนำา พร้อมให้แนวทางแก่เดก็ ๆ ในการปฏิบัติ ตวั อยา่ งเปน็ มติ ร เพอ่ื ใหพ้ วกเขาเกดิ ความไวว้ างใจในตวั เรา โดยเฉพาะในเรอ่ื ง เกยี่ วกบั เพศ ซง่ึ เปน็ เรอื่ งคยุ ยากและผใู้ หญห่ ลายคนอาจไมค่ นุ้ เคย ไมส่ ะดวกใจ และไมร่ วู้ ่าจะเริม่ ตน้ คยุ อย่างไร การตอบคำาถามลูกเกี่ยวกับเรื่องเพศ มักเป็นเร่ืองท่ีผู้ใหญ่หลายคน กงั วลใจและบางทกี ก็ ลวั วา่ ถา้ ตอบไปแลว้ จะทาำ ใหเ้ ดก็ อยากรมู้ ากขนึ้ พอ่ แมห่ รอื ผู้ใหญ่เหล่าน้ันจึงใช้วิธีปฏิเสธ บ่ายเบี่ยงการตอบแทน เช่น “อย่าถามมากนัก ได้มั้ย รำาคาญ” “ไม่ใช่เรื่องของเด็ก” “โตเม่ือไหร่ก็รู้เองแหละ จะรีบรู้ไปทำาไม” การตอบคำาถามแบบนีท้ ำาใหเ้ ด็กเขา้ ใจวา่ เร่ืองท่เี ขาถามเป็นเรอ่ื งไม่ด ี แตไ่ ม่ได้ ทำาให้ความสงสัยอยากรู้ของเด็กหมดไป และพวกเขาอาจหาความรู้จากแหล่ง ข้อมูลท่ีมีความเสี่ยงมากขึ้น ผู้ใหญ่ควรเรียนรู้ ยอมรับและตอบคำาถามลูกๆ 60

61 หรือเด็กๆ อย่างตรงไปตรงมาตามข้อมลู ท่ีเปน็ จริง โดยไมแ่ สดงอาการรังเกยี จ ขยะแขยง หรอื เหน็ เปน็ เรอ่ื งตลก ควรตอบใหต้ รงกบั วยั ของเดก็ เชน่ ถา้ เดก็ เลก็ ก็ตอบตรงๆ ส้ันๆ ว่าใช่ หรือไม่ใช่ หรือเปรียบเทียบกับสิ่งรอบตัวที่เด็กรู้จัก ถ้าเด็กโตพอสมควรก็อธิบายให้ยาวข้ึน ด้วยคำาง่ายๆ หรือหาตัวช่วยให้คุยกับ เด็กๆ ได้ดีข้ึน เช่น ภาพวาดอธิบายการเปล่ียนแปลงทางร่างกายของเด็กสู่ วยั สาววัยหนุ่ม เป็นตน้ ตวั อย่างตอ่ ไปน้ีเปน็ ขอ้ มลู เบ้อื งตน้ ท่ผี ้ใู หญอ่ าจใชเ้ ป็น แนวทางการพูดคุยกับเด็กๆ ในบางประเด็น เพ่ือสร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง ร่วมกัน y ก�รสง่ ตอ่ คลปิ โป คลปิ ตบตกี นั ใหค้ นอน่ื ปฏเิ สธไมไ่ ดว้ า่ ปจั จบุ นั น้ี สื่อเทคโนโลยีมีบทบาทในชีวิตประจำาวันของเราอย่างมาก เด็กๆ หลายคนรู้จักและเรียนรู้การใช้สื่อเหล่านี้ตั้งแต่เล็กเพราะพ่อแม่ ชอบใหล้ กู เลน่ เกมแทนการเลย้ี งดแู บบปฏสิ มั พนั ธ ์ ทาำ ใหค้ วามใกล้ ชดิ กบั ลกู นอ้ ยลง เมอื่ เดก็ โตขน้ึ มคี วามอยากรอู้ ยากเหน็ และความ กระตือรือร้นมากขึ้นที่จะท่องโลกกว้างทางอินเทอร์เน็ตท่ีเต็มไป ด้วยข้อมูลมหาศาลท้ังที่เป็นประโยชน์และขยะ และเด็กหลายคน ก็อาจเข้าไปรับรู้ข้อมูลที่อาจส่งผลกระทบทางลบต่อตนเองหาก ไม่เท่าทัน เช่น การดูคลิปโป หรือคลิปตบตีกันในกลุ่มวัยรุ่นหญิง เป็นต้น คลิปเหล่านี้สะท้อนถึงเร่ืองการใช้ความรุนแรงที่เกิดขึ้นใน กลุ่มวัยรุ่น รวมไปถึงเร่ืองความรุนแรงทางเพศ เด็กๆ อาจเข้าใจ วา่ เปน็ เรอ่ื งปกติของสงั คมหรอื เป็นแฟชน่ั ทที่ ำาเพอื่ โออ้ วดกนั โดย ไม่รู้ว่าการกระทำาเช่นนี้เป็นความรุนแรงรูปแบบหน่ึงและเป็นการ

กระทำาที่ผิดกฎหมาย ส่ือเหล่านี้จึงอาจส่งผลกระทบในทางลบ ตอ่ เด็กทง้ั ด้านสขุ ภาพและสังคมได ้ เชน่ พฤตกิ รรมลอกเลยี นแบบ พฤตกิ รรมกลา้ แสดงออกจนเกนิ วยั และทา้ ทาย พฤตกิ รรมกา้ วรา้ ว โตต้ อบกนั มากขน้ึ นาำ ไปสกู่ ารใชค้ วามรนุ แรงแกป้ ญั หา และสดุ ทา้ ย อาจรู้สึกเคยชนิ กบั ความรนุ แรง อิทธิพลของส่ือที่มีต่อเด็กและเยาวชนเกิดจาก กระบวนการฉายซำ้า ในรูปแบบเดิม พูดซ้ำาๆ แสดงออกซา้ำ ๆ จนเกิดความเคยชิน จดจาำ ได้จนขนึ้ ใจ เมือ่ เด็กดสู อ่ื ใดซาำ้ ๆ จนคุ้นเคยเด็กจะจดจำาไดง้ า่ ยข้นึ ตวั อยา่ งเช่น การดลู ะคร ทมี่ ฉี ากความรนุ แรงไมว่ า่ จะเป็นเรอื่ งคำาพูด กิริยา ท่าทางมากกว่า ๔ ฉากต่อ ช่ัวโมง ก็ส่งผลกระทบต่อเด็กได้ กลายเป็นพฤติกรรมเลียนแบบได้ พฤติกรรม น้ีมาจากการสังเกตของเด็กเอง และจะชัดเจนหากได้รับแรงจูงใจ เช่น เด็กท่ีดู รายการมวยปลำ้า อาจเลียนแบบท่ามวยปลำ้าไปใช้กับน้องหรือเพ่ือนๆ หากได้ รับการยอมรับและคำาช่ืนชมจากผู้ใหญ่ก็จะกระทำาบ่อยข้ึน เป็นต้น ผู้ใหญ่ควร ทำาความเขา้ ใจกับเรื่องคลปิ โปแ ละคลิปตบตอี ยา่ งเปด ใจวา่ เด็กๆ อาจมโี อกาส ได้รับรู้ส่ือเหล่านี้ได้ และควรหาโอกาสชวนเด็กๆ พูดคุยเก่ียวกับความคิดเห็น และความรสู้ กึ ทมี่ ตี อ่ คลปิ เหลา่ น ้ี มผี ลกระทบทอี่ าจเกดิ ขนึ้ กบั พวกเขาและบคุ คล ในคลปิ อยา่ งไรบา้ ง และนา่ จะทาำ อยา่ งไรเมอ่ื เจอคลปิ พวกน ี้ ควรสง่ ตอ่ ใหเ้ พอื่ น ดหู รือไม่ เปน็ ตน้ 62

63 y คว�มภูมใิ จในตวั เอง แม้ว�่ รูปร่�งหน้�ต�ของฉนั อาจไม่ไดด้ ูดี ตามท่ีฉันคาดหวัง เด็กๆ ท่ีกำาลังก้าวย่างสู่ความเป็นวัยรุ่น ความ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับพวกเขาคือ ความสนใจ ใส่ใจเก่ียวกับ รู ป ร่ า ง ห น้ า ต า ข อ ง ตั ว เ อ ง ร ว ม ไ ป ถึ ง ค ว า ม กั ง ว ล ใจ ห รื อ ข า ด ความมั่นใจหากรูส้ ึกวา่ รูปร่างหนา้ ตาของตน ไม่สวย ไม่หล่ออยา่ ง พ่ีน้อง หรือดูไม่ดีในสายตาของเพื่อนๆ ผู้ใหญ่ควรใช้การสังเกต ดูพฤติกรรมและรับฟังความรู้สึกของเด็กเกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้ อย่างใส่ใจ และคอยหาโอกาสพูดคุยกับเด็กๆ ให้เข้าใจว่าเร่ืองรูป ร่างหน้าตา เป็นเรื่องของธรรมชาติ การกำาหนดความสวยงามก็ อาจเปลย่ี นไปไดต้ ามคา่ นยิ มแตล่ ะยคุ สมยั และเปน็ เรอื่ งธรรมดาท่ี แตล่ ะคนจะมรี ปู รา่ งหนา้ ตาทแี่ ตกตา่ งกนั ชว่ ยเดก็ ๆ คน้ หาจดุ เดน่ จากรปู รา่ งหนา้ ตาของพวกเขาเพอ่ื ทาำ ใหเ้ ขาเหน็ วา่ จรงิ ๆ แลว้ เขาก็ มีสิง่ ท่ดี ดู เี หมอื นกนั เชน่ ตาสวย จมกู โดง่ รปู รา่ งสมสว่ น เป็นตน้ เพ่ือให้เขาเกิดความรู้สึกท่ีดีและความมั่นใจในตนเอง นอกจากนี้ อาจชวนเด็กๆ คุยต่อว่าการสร้างความภูมิใจให้กับตัวเองน้ันไม่ จำาเป็นต้องมีรปู ร่างหนา้ ตาดกี ็ได ้ เราสามารถสร้างความภมู ใิ จจาก ส่ิงอน่ื ๆ ได้เหมอื นกนั เช่น การเรียนหนงั สอื เก่ง การเล่นกฬี าเกง่ การช่วยเหลือผู้อ่ืน การมีนำ้าใจแบ่งปันสิ่งท่ีเรามีให้คนอื่น เป็นต้น สิง่ เหล่านน้ี า่ จะเปน็ สง่ิ ท่เี ดก็ ๆ ควรยดึ ถือเปน็ ความภูมใิ จในตวั เอง มากกว่า

y ก�รชอบเพศตรงข้�มหรือเพศเดียวกันแบบแฟน ความสนใจ เร่ืองเพศเป็นอีกเร่ืองที่เกิดข้ึนกับเด็กๆ ท่ีกำาลังโตเข้าสู่วัยรุ่น เด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชายหลายคนอาจเริ่มแสดงความสนใจหรือ ท่าทีปล้ืมเพ่ือนต่างเพศ หรือเพศเดียวกัน ในวัยน้ีเป็นไปได้ว่าเขา อาจรู้สึกชื่นชอบท้ังสองเพศหรือเป็นวัยที่ยังสับสน แต่ก็เป็นช่วง วัยท่ีกำาลังจะค้นหาตนเองด้วยว่าตัวเองชอบคนที่เป็นเพศอะไร การช่ืนชอบในเร่ืองเพศหรือท่ีเรียกว่า รสนิยมทางเพศน้ีจะถูก พัฒนาข้ึนตามกลไลทางธรรมชาติของร่างกาย และจะชัดเจนขึ้น เมื่อพวกเขาโตข้ึน การชื่นชอบเพศตรงข้ามหรือเพศเดียวกันจึง เปน็ เรอ่ื งธรรมชาตทิ เ่ี กดิ ขนึ้ เฉพาะบคุ คล ผใู้ หญห่ รอื ผดู้ แู ลอาจตอ้ ง ทำาความเข้าใจและเปดใจยอมรับกับเร่ืองการมีแฟนและรสนิยม ทางเพศให้มากข้ึน เพื่อจะได้มีโอกาสเรียนรู้ลูกหรือเด็กๆ และ คอยช่วยเหลือให้คำาแนะนำา และเตรียมความพร้อมพวกเขาได้ อยา่ งเหมาะสม สง่ิ ทผ่ี ใู้ หญค่ วรตอ้ งระวงั คอื การตาำ หน ิ การตโี พย ตีพาย การดุว่าเสียงดัง หรือตัดสินในพฤติกรรม เพราะการ กระทำาเหล่านี้จะทำาให้เด็กๆ รู้สึกผิด และเริ่มไม่ไว้วางใจที่จะพูด คุยหรือบอกความรู้สึกของตนเองกับพ่อแม่หรือผู้ใหญ่อีก และ เป็นไปได้ที่เด็กจะไปพูดคุยปรึกษากับเพื่อนหรือคนที่เขาวางใจแต่ อาจไมไ่ ดห้ วงั ดกี บั พวกเขาจรงิ กไ็ ด ้ ผใู้ หญท่ ใี่ กลช้ ดิ เดก็ ควรแสดง ท่�ทีรับฟงอย่�งสนใจ เปนธรรมช�ติ เมื่อเด็กบอกเล่าเรื่องตัว เองมแี ฟน หรอื เรือ่ งความรสู้ ึกชอบเพ่อื นเพศเดยี วกัน ชวนเด็กคยุ 64

65 ถึงความรู้สึกท่ีเกิดข้ึน ประเมินความจริงจังในการคบกันเป็นแฟน หากอยากคบจะคบกันแค่ไหน ส่วนเร่ืองการชอบคนเพศเดียวกัน กอ็ าจไมม่ คี วามแตกตา่ งอะไรจากการคบเพศตรงขา้ มเปน็ แฟน หาก ผู้ใหญ่เขา้ ใจและยอมรบั ได้ y เมอื่ ย�่ งเข�้ วยั รนุ่ ..อ�รมณเ์ พศเปน เรอื่ งปกติ ถ�้ วยั รนุ่ จะสนใจ ดหู นงั โป เวบ็ โป หรอื ส�ำ เรจ็ คว�มใครใ่ หต้ นเอง การสาำ เรจ็ ความ ใคร่หรือการช่วยตัวเองเป็นทางออกที่ปลอดภัยสำาหรับเด็กๆ ท้ัง หญิงและชาย ท่ีกำาลังเข้าสู่วัยรุ่นและเผชิญกับอารมณ์ทางเพศท่ี เกิดข้ึนตามธรรมชาติ อารมณ์ทางเพศจะกระตุ้นให้เด็กๆ มีความ สนใจเรอ่ื งเพศมากข้นึ รวมท้งั อยากร ู้ อยากดหู นงั โป  เว็ปโป  เพราะ อยากรู้ว่าการมีเพศสัมพันธ์น้ันเป็นอย่างไร พ่อแม่และผู้ใหญ่ควร เตรียมพร้อมกับความเปลี่ยนแปลงของเด็กๆ ท่ีอยากเรียนอยาก รู้เรื่องเหล่าน้ี เพื่อช่วยให้เด็กได้เท่าทันและมีแนวทางปฏิบัติท่ีถูก ต้องเหมาะสม ถ้าเด็กๆ ถามเรื่องวิธีการช่วยตัวเอง อย่างแรกไม่ ควรตำาหนิหรือดุว่าหรือพูดบ่ายเบ่ียงไปเป็นอย่างอ่ืน ควรอธิบาย อย่างเป็นปกติและดูเป็นธรรมชาติและแนะนำาว่าเป็นทางเลือก เมอ่ื เกิดอารมณ์เพศข้ึน สว่ นเร่อื งหนงั โป  เวป็ โป ควรหาโอกาสพดู คุยกับเด็กในบรรยากาศท่ีสบายๆ ใช้กิจกรรมดูหนังโป (ท่ีผู้ใหญ่ เลอื กและเหน็ วา่ เหมาะสม) รว่ มดหู นงั กบั เดก็ และชช้ี วนใหเ้ ดก็ เหน็ ถึงพฤติกรรมที่แสดงในหนังในบางแง่มุมท่ีดูเกินจริงเพื่อประโยชน์ ทางการค้า และชวนคยุ ถงึ พฤติกรรมท่นี า่ จะเป็น พรอ้ มท้งั ช่วยหา

ทางออกร่วมกับเด็กๆ หากพวกเขามีอารมณ์เพศหรือเร่ืองโอกาส การมีเพศสัมพันธ์ เพื่อเตรียมเด็กให้มีสุขภาวะทางเพศที่ดีและ ร่วมกับเด็กๆ ช่วยกันคิดหากิจกรรมสร้างสรรค์อื่นๆ ทำา เพ่ือให้ เดก็ ๆ ไม่ไปหมกมนุ่ กับเร่อื งนี้มากเกนิ ไป y ก�รเปล่ียนแปลงครั้งสำ�คัญทั้งร่�งก�ยและจิตใจ เช่น มีสิว มีขนขึ้นท่ีอวัยวะเพศ รักแร้ ผู้หญิงมีประจำาเดือน มีหน้าอก ใหญข่ น้ึ ผูช้ ายมฝี ันเปียก ท้งั ชายและหญงิ ชอบมอี ิสระ อยากเปน็ ตวั ของตวั เอง ตดิ เพือ่ นมากข้นึ สิง่ เหล่าน้ีเป็นเรือ่ งทเ่ี กิดขน้ึ ในชว่ ง วัยท่ีกำาลังเข้าสู่วัยรุ่น พ่อแม่หรือผู้ใหญ่ควรทำาความเข้าใจและ ชวนลูกคุยด้วยท่าทีที่เป็นธรรมชาติ น้ำาเสียงธรรมดา สีหน้าปกติ เม่ือเด็กๆ มาปรึกษาเร่ืองความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิด ขึ้นกับพวกเขา สำาหรับเร่ืองการเป็นตัวของตัวเอง การมีโลกส่วน ตัวและชอบอิสระมากข้ึน ควรเปดโอกาสและปล่อยให้เขาได้ทำา ในสิ่งท่ีชอบตามลำาพังตามสถานการณ์และโอกาส หากเห็นว่าจะ ไม่เกิดผลที่เป็นอันตรายอะไร ด้วยการสร้างข้อตกลงหรือกำาหนด กติการ่วมกันระหว่างผู้ใหญ่และเด็ก เพื่อให้เด็กๆ รู้จักอิสระที่ยัง จาำ เป็นต้องมีขอบเขต 66

67 ห�ขอมลู เพศศกึ ษ�เพม่ิ เตมิ ไดท่เี วบ็ ไซต www.teenpath.net เว็บไซต์ท่ีส่งเสริมการเรียนรู้เพศศึกษา และเป็นแหล่งข้อมูลเรื่องเพศ สำาหรับเยาวชน ครู และพ่อแม่ ดำาเนินงานโดยโครงการก้าวย่างอย่างเข้าใจ องคก์ ารแพธ (PATH) www.lovecarestation.com เว็บไซต์ให้การปรึกษาเรื่องโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มะเร็งปากมดลูก การติดเชื้อเอชไอวี การคุมกำาเนิด ด้วยระบบแชทออนไลน์ ตอบคำาถามโดย แพทย์ พยาบาล และผ้เู ชย่ี วชาญ www.aidsaccess.com รวบรวมสาระนา่ รู้เก่ยี วกบั เอดส ์ รายงานขา่ วสาร ความเคลือ่ นไหวในกจิ กรรม แกป้ ญั หาเอดสข์ องมลู นธิ เิ ขา้ ถงึ เอดส ์ ตอบปญั หาและแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็ เร่อื งเอดส์ www.bangkokhealth.com เวบ็ ไซตท์ ่ีใหข้ ้อมูลดา้ นสขุ ภาพ จดั ทำาขนึ้ เพอื่ เผยแพรข่ ้อมลู ข่าวสาร บทความ เกยี่ วกบั สขุ ภาพ สาำ หรบั ประชาชนทว่ั ไป และขา่ วสารทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั สขุ ภาพ โดย เน้นความถูกต้อง แม่นยำา เชื่อถือได้ รวมทั้งการให้บริการถาม ตอบ ปัญหา ด้านสุขภาพฟรี โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านต่างๆ ซ่ึงปฏิบัติงานใน โรงพยาบาลกรงุ เทพ

www.clinicrak.com เว็บไซต์ที่รวบรวมบทความจากนายแพทย์และผู้เชี่ยวชาญในเรื่องท่ีเก่ียวข้อง กับวัยรุ่น เช่น วัยรุ่นกับเพศศึกษา ยาเสพติด การเลี้ยงลูกวัยรุ่น ฯลฯ รวมถึง มีกระดานถามตอบในประเด็นอ่ืนๆ อีกด้วย เว็บไซต์น้ีดูแลโดย นายแพทย์ รงุ่ โรจน์ ตรีนิติ แพทยเ์ วชศาสตร์ครอบครัว www.jitjai.com จิตใจดอทคอม มีจุดประสงค์เพ่ือให้ข้อมูลเกี่ยวกับการศึกษา การปฏิบัติตน เพศศึกษา และความรู้ด้านสุขภาพกายและสุขภาพจิตแก่เยาวชน เพื่อ ให้สามารถใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข โดยสมาคมสุขภาพจิต แห่งประเทศไทยในพระบรมราชปู ถมั ภ์ http://talkaboutsex.thaihealth.or.th/ เว็บไซต์ท่ีเกิดขึ้นโดยความร่วมมือของสำานักงานกองทุนสนับสนุนการ สรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ กบั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ทม่ี งุ่ สรา้ งความร ู้ ความเขา้ ใจในเรอื่ ง เพศใหก้ ับเยาวชนอยา่ งถูกต้อง www.rsat.info เว็บไซต์ของสมาคมฟ้าสีรุ้งแห่งประเทศไทย ซ่ึงเป็นสมาคมท่ีทำาหน้าที่เป็น ศนู ยก์ ลางในการเผยแพรป่ ระชาสมั พนั ธด์ า้ นสทิ ธเิ สรภี าพ ปกปอ้ งศกั ดศิ์ รคี วาม เปน็ มนษุ ย์และความเท่าเทียมกนั ในสงั คมของกลุ่มคนทเี่ ป็นชายรักชาย 68

69 www.bangkokrainbow.org เว็บไซต์ขององค์กรบางกอกเรนโบว์ที่ให้ความรู้ความเข้าใจเร่ืองสุขภาพ เอดส์ ของกลมุ่ คนท่ีมีความหลากหลายทางเพศ www.anjaree.net เว็บไซต์ของกลุ่มอัญจารี องค์กรสนับสนุนและปกป้องสิทธิคนรักเพศเดียวกัน สำาหรับผู้หญิง ซ่ึงมีบทความข่าวสารที่เป็นประโยชน์ต่อการทำาความเข้าใจใน เรื่องความหลากหลายทางเพศ และบทบาทความเป็นหญงิ ชาย www.kapook.com ศูนย์รวมทุกกิจกรรมเด่นน่าสนใจ ข่าวสารใหม่สด ทันใจ สาระความร้รู อบตัว ครอบคลุมเน้ือหาสุขภาพ การศึกษา เทคโนโลยี ภาพยนตร์ ละคร/ทีวี ท่องเที่ยว กฬี า เกม และเรอ่ื งราวทว่ี ัยรนุ่ ควรรู้

คำ�แนะน�ำ ในก�รติดตงั้ เกม Power land แดนสร� งพลงั y ก�รเลือกระบบเกมสำ�หรบั คอมพวิ เตอรแ์ ละก�รตดิ ตงั้ ๑. โรงเรยี นควรเลอื ก Package ตดิ ตงั้ แบบใด ก. Version Offline เหมาะกับโรงเรียนที่ไม่มีระบบเครือข่ายหรือ คอมพิวเตอร์ท่ีให้บริการแก่นักเรียนมีสเปคต่ำา เคร่ืองช้า ระบบนี้ไม่ส�ม�รถ สร้�งไฟล์ Excel ได้ ข. Version Online เหมาะกับโรงเรียนที่มีระบบเครือข่าย (LAN หรือมีเครื่อง Server) และมีความต้องการรวบรวมข้อมูลผลคะแนนนักเรียน (Excel) ไวใ้ นเครอ่ื งเดยี ว ระบบ Online มคี วามตอ้ งการในการตดิ ตง้ั โปรแกรม Appserv เพอื่ จดั เก็บฐานข้อมูล วิธีก�รติดตั้ง Appserv และติดต้ังฐ�นข้อมูล ศึกษาได้จาก เอกสารแนบ 70

71 ภาพท่ี ๑.๑ แสดงโฟลเดอร์จัดเก็บประเภทของเกม คุณครูเลอื กตดิ ต้ังตามความเหมาะสม ๒. ก�รติดตั้งเกมระบบ Offline ภาพท่ ี ๒.๑ เมือ่ ต้องการติดตง้ั แบบระบบ Offl ine

ภาพท่ ี ๒.๒ ดับเบ้ลิ คลิกที่ไฟล์ Powerland-Offl ine ระบบจะเปด หนา้ ตา่ งดังภาพ ภาพท่ี ๒.๓ กดปมุ Next เพอ่ื เรม่ิ ต้นการตดิ ตงั้ 72

73 ภาพท ่ี ๒.๔ เม่อื แถบแสดงสถานการณท์ าำ งานเต็มโปรแกรมติดตั้ง จะปด ตวั เองอัตโนมตั ิ ภาพท ่ี ๒.๕ การเข้าใชง้ านสามารถเปดใชง้ านได้ ๒ ทางคือ Start>Program>Powerland และท่ผี า่ นทางลดั ที่ desktop ช่อื ไอคอน Powerland

๓. ก�รติดตั้งเกมระบบ Online ภาพท ่ี ๓.๑ ตดิ ตง้ั โปรแกรมในโฟลเดอร์ 01-โปรแกรมทตี่ ้องตดิ ตัง้ ภาพท ่ี ๓.๒ ภายในโฟลเดอร์จะมีไฟล์ทงั้ หมด ๒ ไฟลศ์ ึกษาไดจ้ ากเอกสาร 74 วธิ กี �รติดต้ัง Appserv และตดิ ตง้ั ฐ�นขอ้ มูล

75 ภาพท ี่ ๓.๓ จากนนั้ ดบั เบิ้ลคลกิ ท่ีไฟล ์ Powerland-Online ระบบจะเปดหน้าตา่ งดังภาพ ภาพที่ ๓.๔ กดปุม Next เพอ่ื เร่มิ ต้นการตดิ ตั้ง

ภาพท ่ี ๓.๕ เม่อื แถบแสดงสถานการณท์ ำางานเต็มโปรแกรมตดิ ตั้ง จะปด ตัวเองอตั โนมัติ ภาพท่ี ๓.๖ การเขา้ ใช้งานสามารถเปดใช้งานผ่าน Internet Explore 76 http://localhost/powerland

77 หากติดต้ังไว้ในเคร่ืองแม่ข่าย หรือ Server ให้เรียกใช้งานผ่าน IP Address ของเคร่อื งท่ีไดต้ ิดตัง้ ระบบไว ้ เชน่ http://192.168.1.1/powerland หรอื http://192.168.0.1/powerland ระบบ Online จะติดต้ังเพยี งเครอ่ื งเดียว แล้วใหเ้ ครอื่ งลูกขา่ ยเรยี กใช้ งานผ่านระบบเครือขา่ ย ในส่วนนี้สามารถขอคำาปรึกษาด้านเทคนิคได้จากเจ้าหน้าท่ีดูแล ห้องคอมพิวเตอร์ท่ีมีความเข้าใจด้านระบบเครือข่ายเบ้ืองต้น หรือติดต่อ องคก์ ารแพธ Email : [email protected] y ก�รติดต้งั ระบบจัดเกบ็ ขอ้ มลู นักเรียนบนระบบเครอื ข่�ย ๑. ตดิ ต้ัง Appserv ลงบน เคร่อื งแม่ขา่ ย (Server Computer/Teacher Computer) ภาพที่ ๑.๑ กดปุม Next เพ่ือเร่มิ การติดตง้ั ภาพท ่ี ๑.๒ กดปุม Next เพื่อยนื ยนั สิทธิใ์ หก้ บั โปรแกรม Appserv

ภาพท ่ี ๑.๓ กดปมุ Next เพอื่ ยนื ยันตำาแหน่งติดต้งั ลงบน C:/Appserv ภาพท ่ี ๑.๔ เลอื กการติดตัง้ ทัง้ หมด และกดปมุ Next เพ่อื ดำาเนินการตอ่ 78

79 ภาพท ี่ ๑.๕ ชอ่ ง Servername ใส่ค่า www.teenpath.net ช่อง Administrator ใส่ค่า [email protected] และกดปุม Next เพือ่ ดำาเนินการตอ่ ภาพท ี่ ๑.๖ ช่อง Enter Root password ใสค่ ่า 123456789

ชอ่ ง reEnter Root password ใส่คา่ 123456789 และกดปมุ Next เพอ่ื ดาำ เนินการตอ่ ภาพที่ ๑.๗ รอกระบวนการติดต้ังจนแถบแสดงสถานะสเี ขยี วเตม็ 80 ภาพที่ ๑.๘ หากมหี นา้ ต่าง Windows Security Alert ปรากฏขน้ึ

81 ให้กดปุม Allow Access เพือ่ อนญุ าตใหโ้ ปรแกรม Appserv ทำางาน ภาพที ่ ๑.๙ เลอื กตัวเลอื กทงั้ ๒ ตัวเลอื ก และกดปุม Finish เพือ่ ใหโ้ ปรแกรม Appserv เรมิ่ ทาำ งานทนั ที

๒. ตดิ ตง้ั Database เพือ่ จัดเกบ็ ข้อมลู นกั เรียน ๒.๑ ใหค้ ุณครูเปดโปรแกรม Internet Explore (IE) ๒.๒ พมิ พช์ ่อื เวบ็ ไซต์ในช่อง Address เป็น http://localhost ๒.๓ ระบบจะเปดหน้าเว็บไซตด์ งั รปู ทป่ี รากฏดา้ นล่าง แสดงวา่ โปรแกรม Appserv ไดต้ ดิ ต้ังและเรม่ิ ทาำ งานเรียบร้อยแล้ว 82

83 ภาพท่ี ๒.๑ ใชเ้ มาส์คลิกทบ่ี รรทดั phpMyAdmin Database Manager.. ช่อง Username ใสค่ า่ root ชอ่ ง Password ใส่คา่ 123456789 จากนั้นกดปมุ OK เพอ่ื ดำาเนนิ การต่อ ภาพท ี่ ๒.๒ ชอ่ งสร้างฐานขอ้ มลู ใหม่กรอกค่า powerland และเลือกการเรยี งลำาดบั เปน็ tis620_bin จากน้นั กดปมุ สรา้ ง เพอื่ ดาำ เนินการตอ่

ภาพท ี่ ๒.๓ แสดงให้เห็นว่า การดาำ เนินการถกู ต้อง ฐานขอ้ มลู powerland สร้างเสรจ็ แล้ว นาำ เมาส์คลกิ ที่แท็บช่ือ Import ด้านบนของเมนู ภาพท ่ี ๒.๔ กดทป่ี มุ Browse เพ่อื ดาำ เนินการต่อ 84

85 ภาพท ่ี ๒.๕ หน้าตา่ งจะปรากฏขึ้นดังภาพเลือกไฟล ์ powerland.sql ซึง่ ถูกจดั เก็บอยู่ใน Handy Drive ท่คี ณุ ครูไดร้ ับแจก ภาพท่ี ๒.๖ แสดงให้เหน็ วา่ การดำาเนินการถูกต้อง นำาเมาส์คลิกทป่ี ุม ลงมือ ดา้ นลา่ งขวามอื เพ่ือดำาเนินการต่อ

ภาพท ่ี ๒.๗ แสดงให้เหน็ วา่ การดำาเนนิ การถูกต้อง เป็นอนั เสร็จสิ้นขนั้ ตอน การเตรยี มส่วนจดั เกบ็ ข้อมูลนกั เรียนสาำ หรับเครอ่ื งแม่ขา่ ย (Server Computer/Teacher Computer) y ก�รแก้ปญห�เมื่อสร้�งไฟล์ Excel แล้วไม่เปนภ�ษ�ไทยและก�รเกิด Error ต่�งๆ ๑. คอมพิวเตอร์ที่ติดต้ัง Appserv และฐ�นข้อมูลไว้ จะต้องต้ังค่� Regional and Language ให้เปนภ�ษ�ไทย ห�กไม่แน่ใจหรือ ต้องก�รตรวจสอบส�ม�รถทำ�ได้ดงั นี้ 86 ภาพที่ ๑.๑ คลิกทป่ี มุ Start เลือก Control Panel

87 ภาพท ่ี ๑.๒ ระบบจะเปดหนา้ ตา่ ง Control Panel ขึ้นมาดงั รปู ภาพท่ ี ๑.๓ จากรปู ชอ่ งทช่ี อื่ Format : ดา้ นลา่ งจะตอ้ งเปน็ Thai (Thailand) หากไมเ่ หมอื นกับภาพแกไ้ ขใหเ้ หมือนภาพตัวอย่าง

ภาพที ่ ๑.๔ จากรูปแทบ็ ท่ ี ๒ Location จะต้องเปน็ Thailand หากไม่เหมอื นกับภาพแกไ้ ขให้เหมอื นภาพตวั อย่าง ภาพที่ ๑.๕ จากรูปแท็บที่ ๔ Administrative ส่วนท่ีชอ่ื ว่า 88 Current language for non-Unicode programs : จะต้องเปน็ Thai (Thailand) หากไม่เหมือนกับภาพแก้ไขใหเ้ หมือนภาพตวั อย่าง

จากน้ันกดท่ีปุม Apply ระบบจะแจ้งให้ Restart ให้ตอบตกลง 89 เปน็ อันเสร็จสิ้นการตง้ั ค่าภาษาไทยให้กับคอมพวิ เตอร์ ๒. Computer จะต้องอนุญ�ตให้ระบบส�ม�รถสร้�งไฟล์ Excel อตั โนมตั ไิ ด้ ซึง่ วธิ ีก�รเปด ก�รอนญุ �ต ส�ม�รถทำ�ไดด้ ังน้ี ภาพท่ ี ๒.๑ คลิกทีป่ มุ Start ในชอ่ ง Search พิมพ์คาำ ว่า run ภาพท ่ี ๒.๒ ระบบจะทาำ การค้นหาโปรแกรมที่ช่อื run ดังภาพ ให้คลกิ เพือ่ เปด ใชง้ าน

ภาพที่ ๒.๓ ในชอ่ ง open ใหพ้ ิมพค์ ำาวา่ dcomcnfg แล้วกดปมุ OK เพือ่ ดำาเนนิ การตอ่ ภาพท่ ี ๒.๔ ระบบจะเปด หน้าตา่ งช่อื Component Services ดังภาพ 90

91 ภาพที ่ ๒.๕ เมนดู า้ นซ้ายมือ เลอื กท่ ี Component Service > Computer > My Computer > DCOM Confi g ดงั รปู ตัวอย่าง ภาพท่ี ๒.๖ จากน้นั หาไฟล์ท่ีชอื่ ว่า Microsoft Excel Application

ภาพท ่ี ๒.๗ เม่อื เจอแลว้ คลิกเมาส์ปุมขวาที่ Microsoft Excel Application เลือก Properties ภาพที่ ๒.๘ ระบบจะเปด หน้าต่าง Microsoft Excel Application Properties ดังภาพ 92

93 ภาพท ่ี ๒.๙ คลิกเลอื กท่ีแทบ็ Identity ดังภาพ ภาพท่ี ๓.๐ คลิกเลอื ก The interactive user จากนัน้ กดปุม Apply เพอื่ ยนื ยนั เพ่ือให้ระบบสามารถทำางานได้ถูกต้องให้ Restart คอมพิวเตอร์ เป็นอนั เสรจ็ สิน้ การอนญุ าตให้โปรแกรมสรา้ งไฟล ์ Excel

y ก�รดผู ลประเมนิ นักเรยี นและก�รสร�้ งไฟล์ Excel ๑. ก�รดผู ลประเมนิ นกั เรยี นในแตล่ ะพลงั (Online / Offline ท�ำ ไดเ้ หมอื นกนั ) ภาพท ี่ ๑.๑ คลิกทปี่ ุม สาำ หรบั ครูผสู้ อนด้านบนซา้ ยมือของจอเม่ือเปด เกม Powerland 94 ภาพท ่ี ๑.๒ ในชอ่ ง กรณุ ากรอกรหัสผ่าน ใหใ้ ส่รหัส teenpath จากนน้ั กดปมุ เข้าส่รู ะบบ

95 ๒. สร�้ งไฟล์ Excel (ท�ำ ไดเ้ ฉพ�ะ Online) ภาพท่ ี ๒.๑ คลกิ ทป่ี ุม สาำ าหรบั ครูผสู้ อนด้านบนซ้ายมือของจอเมือ่ เปด เกม Powerland

ภาพที่ ๒.๒ ในช่อง กรณุ ากรอกรหสั ผา่ น ใหใ้ สร่ หัส teenpath จากนนั้ กดปมุ เขา้ ส่รู ะบบ ภาพที่ ๒.๓ ในหน้าแสดงผลคะแนน จะมปี มุ สรา้ งขอ้ มลู Excel ใหก้ ดที่ปมุ ๑ คร้งั 96

97 ภาพที่ ๒.๔ ระบบจะทาำ การประมวลผลและปรากฏหน้าต่างขนึ้ มาดงั ภาพ ให้คลกิ ที่ Click อีกครง้ั เพื่อทาำ การบนั ทกึ ภาพท่ี ๒.๕ เลอื กตาำ แหนง่ ทจี่ ะทำาการบันทึก หรือเลอื กเปดดู

ภาพท่ ี ๒.๖ หากระบบมีข้อความแจง้ เตือนดงั ภาพตวั อย่างใหก้ ดปุม ใช ่ หรอื OK ๓. เทคนิคในก�รจัดรปู แบบก�รแสดงผลบน Excel การจดั การแสดงผล (Filter) สามารถชว่ ยใหเ้ ราเลอื กแสดงผลข้อมลู ใน แต่ระดับได้โดยอิสระ ในกรณีท่ีมีข้อมูลนักเรียนในปริมาณเยอะ จะช่วยให้เรา เลอื กดูเฉพาะชุดข้อมูลทสี่ นใจได้ ภาพท ่ี ๓.๑ แสดงหนา้ ตาของไฟล ์ Excel โดยทัว่ ไปเมื่อเรา ทำาการสร้างไฟล์ออกมา 98