กำพร้าบัวทอง

50 กำพร้าบวั ทอง “พะยะคะ่ ” ทหารได้รับคำสั่งแล้วกรูกันเข้าทุบตีขับไล่แม่หมาเป็นพัลวัน แม่หมาทนความเจ็บปวดไม่ไหว จึงหลบหนีไปอยู่ป่าละเมาะชาน เมือง ศรีบัวทองนั่งนิ่งอยู่บนเตียง แม้จะได้เข้ามาอยู่ในพระราชวัง หลายวันแล้ว ทุกอย่างแปลกหูแปลกตา และแตกต่างกับที่เคย อยรู่ าวฟ้ากับดิน เสื้อผ้าสวมใส่ที่สวยงาม ของมีค่ามากมายที่พระราชาจัดหา มาให้ อาหารรสเลศิ มคี นคอยบรกิ าร พรอ้ มพรงั่ แตศ่ รีบวั ทองกลับ ถวิลหาแต่โพรงท่เี คยนอนกบั แม่หมาในป่า โพรงนน้ั แมจ้ ะคบั แคบแตก่ อ็ บอนุ่ มแี มห่ มาคอยคลอเคลยี อยู่ ขา้ งๆ ดว้ ยความรกั ช่างเป็นชีวติ ที่มีความสขุ ใจโดยแท้ “ท่ีน่ี แมจ้ ะสวยงาม สะดวกสบาย แต่ทำไมนะ เราจึงไมร่ สู้ กึ สบายใจเลย เราท้ิงแม่ไว้ตามลำพงั ปา่ นน้แี มจ่ ะเป็นยงั ไงบ้างนะ... แมจ่ ๋า ลูกอกตญั ญตู ่อแมเ่ หลือเกิน” ศรบี วั ทองลกุ ขึน้ ออกมายืนอยู่ริมระเบยี ง ตาเหมอ่ มองไป บนท้องฟ้าที่แสนไกล พระจันทร์ดูหม่นมัว ไม่สว่างจ้าเหมือนที ่ เคยเห็น “ทำอย่างไรหนอ จะไดพ้ บแมอ่ กี แมจ่ ะมาตามหาเราเจอไหม อยากใหแ้ มม่ าหาเราจงั เลย” ศรบี ัวทองได้แต่รำพึงรำพัน เช้าวันรุ่งขึ้น แม่หมากลับเข้าไปในเมืองอีกครั้ง คราวนี้ไปที ่ ปราสาทหลังทสี่ องแล้วส่งเสียงเหา่ หอนขึ้น

กำพรา้ บัวทอง 51 “โฮง่ ๆ บรวู๊ ์ ๆ ๆ ๆ” ศรีบัวทอง เมื่อได้ยนิ ก็จำได้ “นั่นเสียงของแมเ่ ราน่ี!” นางดีใจเป็นทส่ี ุด “แมจ่ า๋ ในทสี่ ดุ เทพารกั ษก์ ็ชว่ ยให้เราได้พบกนั ” นางรีบวิ่งลงจากปราสาทไปหาแม่ ทันทีที่พบแม่ นางรีบเข้า ไปกอดร่ำไหด้ ้วยความดใี จ “คิดถึงแม่เหลือเกนิ ชาติน้ลี กู คิดวา่ จะไม่ไดเ้ จอแมอ่ กี แลว้ ” ศรีบัวทองโอบกอดแม่พลางร้องไห้ไปพลาง จนน้ำตาเปรอะ ขนของแมเ่ ปียกชุ่มไปหมด เมื่อคลายความดีใจ นางได้สั่งบ่าวไพร่ทั้งหลายว่าอย่าให้ใคร ทำร้ายทุบตีหมาตัวนี้ แล้วนางก็จัดหาข้าวปลาอาหารอย่างดีมาให้ แม่กนิ อย่างอิ่มหนำสำราญ “แม่จ๋า...แม่มีบาดแผลนี่ แม่ถูกใครทำร้ายมาหรือนี่...โธ่... แม่คงทั้งเจ็บทั้งหิวมากสินะ ดูแม่ผอมโซไปทีเดียว แม่คงเดินทาง หลายวันกวา่ จะมาถึงท่ีนี่ ใชไ่ หมจ๊ะé แม่หมาน้ำตาซึม ซบหน้าลงกับแขนของลูกสาวคนเล็กด้วย ความคดิ ถึงอยา่ งท่ีสุด “แม่รอที่นี่ก่อนนะจ๊ะ หลบเข้ามาในนี้หน่อยเถอะจ้ะ เดี๋ยว ใครจะมาทำรา้ ยแม”่ ศรีบัวทองเฝ้าลูบขนแม่หมาอยู่เนิ่นนาน บางขณะก็ซบหน้า ลงกับคอแมห่ มาอยา่ งแสนรกั “ทำยังไง จะได้อยู่กับแม่อีกนะ หนูคิดถึงแม่เหลือเกิน ไมอ่ ยากให้แม่ไปลำบาก เร่ร่อนถกู ทุบตี”

52 กำพรา้ บัวทอง แม่หมาอยู่กับลูกสาวคนเล็กได้ไม่นาน เพราะเกรงจะมีคน มาพบเขา้ จึงได้กลับไปพกั อาศัยท่ีปา่ ละเมาะดงั เดิม แม่หมาได้กลับไปหาลูกสาวคนเล็กอีกหลายครั้งด้วยความคิด ถึงลกู แต่ละครัง้ ก็จะไดร้ ับการดูแลเลยี้ งดูเปน็ อยา่ งดี “แม่จ๊ะ...ข้างนอกนั่นคงหนาวมาก แม่นอนในนี้เถอะ หนจู ะปผู ้าอ่นุ ๆ ให้แมน่ อน พรุ่งน้คี อ่ ยออกไป แต่ เอ แม่น่าจะมา อยูก่ บั หนใู นนเี้ ลยนะจ๊ะ ไมต่ อ้ งกลบั ไปทีป่ ่าอีกแลว้ ” ศรีบัวทองอ้อนวอนแม่หมาให้อยู่ด้วยหลายครั้ง แต่แม่หมา ยังยืนยันที่จะกลับไปอยู่ที่โพรงดังเดิม เพราะไม่อยากให้ลูกต้อง เดอื ดรอ้ นในภายหลงั แต่คราใด แมห่ มาไปหาลูกสาวคนโต กลบั ไดร้ บั การปฏิบตั ิท่ี ตรงกันขา้ ม แม่หมาถูกทำร้ายขบั ไล่ไสสง่ อยเู่ สมอ ครั้งสดุ ท้าย เชฏฐกิ า พูดออกจากปากนางเอง “แม่ ฉนั ขอร้องล่ะ อยา่ มาที่น่ีอกี ฉันเป็นราชเทวีแห่งพาราณ สี ฉันไม่ใช่ลูกหมาอกี ต่อไป ถ้ารักตัวกลวั ตาย ก็อย่ากลับมาให้เห็น หนา้ อกี ” ว่าแล้วก็สั่งให้คนสนิทขว้างปาเป็นการใหญ่ เหมือนจะฆ่าให้ ตายเสยี ตรงน้ัน “เอาเถอะจ้ะ แม่จะไม่มารบกวนลูกอีก ขอให้ลูกมีความสุข ตลอดไปนะลกู แม่ลาละ่ ” นางสุนัขผละวิ่งจากที่นั้นไป แต่ยังมิวายเหลียวกลับมาดูลูก เป็นคร้ังคราวด้วยความหว่ งใย นางเชฏฐิกายืนดูแม่หมาที่บาดเจ็บและวิ่งหนีไปด้วยความ สะใจ

กำพรา้ บัวทอง 53 “ดี! ดีมาก เอาให้เจ็บๆ เลย จะได้ไม่ต้องมาให้เห็นหน้า อกี จะมาประจานลกู หรอื ไง อยปู่ า่ ดๆี ไมต่ อ้ งเจบ็ ตวั ไมช่ อบ จะออก มาจากป่าทำไม...ที่นั่นน่ะเหมาะสำหรับแม่แล้ว แม่เป็นหมาก็อยู ่ สว่ นหมา สว่ นฉนั เปน็ คน และขอ้ สำคัญ ฉนั เป็นคนสวยที่สดุ ด้วย สวยจนพระราชาหลงใหล จะแตง่ ตัง้ ใหฉ้ นั เปน็ ราชเทวี” นางเชฏฐิกายืนฝนั หวาน “ฉันสวยกว่านางศรีบัวทองอีก ฮึ...ฉันจะต้องได้ดีกว่ามัน... ฉันจะต้องได้เป็นนางอัครราชเทวีหนึ่งเดียวของเมืองพาราณสี แหง่ น”้ี นางเชฏฐิกา ผู้ไม่เคยใส่เสื้อผ้าอาภรณ์อันวิจิตรได้ขนเสื้อผ้า ที่พระราชาประทานมาจำนวนหลายหีบนั้นออกมากอง แล้วหยิบ ผนื น้นั ผืนนขี้ น้ึ มาทาบและลองสวมใส่อย่างต่ืนเตน้ ยินดี อนจิ จา! ลกู ของแมห่ มาผเู้ คยดดู ดม่ื นมของแมห่ มาจนเตบิ ใหญ่ แต่นางกลบั ลืมสน้ิ รสหวานล้ินของนมมารดา พอได้ดีกลับลืมพระคุณอันยิ่งใหญ่นั้น ไม่ไยดีแม่ผู้ต้อยต่ำ ไม่แม้แต่จะตอบแทนด้วยข้าวสักจานหนึ่งเมื่อเห็นแม่หมาหิวโซและ อ่อนแรงมาหา แถมยังสั่งคนทุบตีจนบาดเจ็บและบอบช้ำทั้งกาย และใจ ผคู้ นในวงั เร่มิ สงสยั “เอ ทำไม นางเชฏฐิกาถึงได้เกลยี ดชงั เจา้ หมาตัวนน้ั นักนะ” นางสนมคนหนึ่งพดู ข้ึน “หรือว่า นางจะเป็นอะไรกับหมานั่น แล้วไม่อยากให้ใครรู้ เลยพยายามขับไล่ แถมทบุ ตีหมาอีก พวกเราต้องช่วยกนั สืบให้ได้é

54 กำพร้าบัวทอง หลายวันต่อมา เหล่านางสนมชุมนมุ กนั ทเี่ ดิม “ฉันว่าแล้วไหมล่ะ นางต้องเป็นลูกหมาแน่ๆ แต่ตอนนี ้ หมาหายไปแลว้ ไม่เหน็ มาอีกเลย” “แต่ฉันเห็นไปท่ปี ราสาทของนางศรบี วั ทองโนน่ แน่ะ” “ง้นั ก็ชดั เลย นางทง้ั สองเป็นลูกหมาแนๆ่ เราไปทลู พระราชา กันเถอะ” นางสนมพากันเขา้ ไปกราบทูลพระราชาทนั ที “พระองค์เพคะ นางทั้งสองเป็นลูกหมานะเพคะ ชาติสกุล ตำ่ ตอ้ ยเชน่ น้ี อย่าทรงเลยี้ งไวเ้ ลยเพคะ” พระราชานิ่งไปครูหนึ่ง แต่ความรักในนางทั้งสองทำให้ลังเล ไมท่ รงเชื่อโดยง่าย “พวกเจ้าเอาอะไรมาพดู !” “จรงิ ๆ นะเพคะ หมอ่ มฉนั เหน็ กบั ตา นางศรบี วั ทองนะ่ รกั หมา มาก เวลาหมามาหา จะเอาข้าวน้ำใหก้ นิ ประจำเลยเพคะ แตน่ าง เชฏฐิกากลับพยายามขับไล่ทุบตีหมา คงกลัวพระองค์จะทรงทราบเ พคะ” “เอาเถอะ แลว้ เราจะถามนางเอง พวกเจา้ ไมต่ อ้ งกงั วลไปหรอก ไปได้แล้ว” แม้คำพูดเพ็ดทูลของนางสนมจะไม่มีน้ำหนักมากนัก แต่ พระราชาทรงคดิ อยากทดสอบนางทัง้ สองดูวา่ ความจรงิ เป็นอยา่ งไร

กำพรา้ บวั ทอง 55 เจ็ด รางวลั กตญั ญ

56 กำพร้าบวั ทอง

กำพร้าบัวทอง 57 รางวลั กตญั ญู นับแต่วนั ทีไ่ ดย้ นิ คำพดู ของเชฏฐกิ า แมห่ มามไิ ด้ย่างกรายไปสู่ ปราสาทของลูกสาวคนโตอีกเลย ความรสู้ กึ ในใจของผ้เู ป็นแมไ่ มเ่ คย คดิ เกลียดชังลกู ขอให้ลูกมคี วามสขุ แมก่ พ็ รอ้ มจะทำได้ทกุ อยา่ ง ขณะเดียวกันเมื่อเห็นศรีบัวทองยังมีความสุขที่ได้พบเห็นตน แม่หมาจึงยังคงแวะเวียนไปหาเสมอมา “แมจ่ ะ๊ แมอ่ ยา่ เทยี วไปเทยี วมาอกี เลย มาอยกู่ บั ลกู เถอะนะ” ศรีบัวทองกอดและลูบขนแม่ พร้อมกับอ้อนวอนอีกครั้ง แม่หมาเลยี แขนลกู แสดงอาการยนิ ยอม ลูกสาวคนเล็กซ่อนแม่ไว้ในที่ลับตาคนภายในห้องนอนของ ตนเอง พร้อมจัดที่นอนอันอบอุ่น เมื่อมีโอกาส นางได้เอ่ยปาก ขอพระราชาประทานหีบไม้ขนาดใหญ่ประมาณสี่ศอกให้ใบหนึ่ง โดยบอกว่าจะเอาไว้เก็บสมบัติ เมื่อพระราชาประทานหีบให้ นาง กเ็ อาแมห่ มาเข้าไปอาศยั ในหบี และดแู ลเลี้ยงดูเป็นอยา่ งดี

58 กำพรา้ บวั ทอง ต่อมา สิ่งหนึ่งที่สร้างความกังวลให้กับศรีบัวทองไม่น้อย คือ เกรงว่าพระราชาจะทรงขอดูสมบัติในหีบไม้ที่พระองค์ประทาน ให้ และแน่นอน ถ้าทรงเปิดหีบจะต้องเจอแม่หมา มิใช่สมบัติ ดงั ท่นี างบอก และแล้ว วันนั้นก็มาถึง เมื่อพระราชานึกถึงเรื่องแม่หมา และสงสัยเกี่ยวกบั หีบสมบัตขิ องศรบี วั ทอง “นอ้ งหญงิ สมบตั ใิ นหีบ คงมไี ม่นอ้ ยสนิ ะ ขอเจ้าพชี่ มหนอ่ ย ไดไ้ หม” “แต.่ ..” “ไมต่ อ้ งแตอ่ ะไรอีกแลว้ ขอชมนิดเดียว”

กำพรา้ บัวทอง 59 พระราชาย่งิ สงสัยมากขน้ึ รบเร้าจะเปดิ ดใู นหบี ให้ได้ “ดะ...ได้ เพคะ” พระราชาผินพระพักตร์ไปสบตากับเสนานายหนึ่ง ซึ่งเขา ก็ทราบสัญญาณ เขาบรรจงเปิดฝาหีบออกพลันสายตาของเขาก็ ลกุ วาว “ทอง!” “ทองทัง้ นน้ั เลย พะยะคะ่ ” พระราชาทรงเผลอตะลงึ ไปครหู่ นง่ึ แลว้ รบี สงวนทา่ ที ดว้ ยการ ตรัสถามนางตอ่ “สมบัติมากมายขนาดน้ี น้องหญงิ ได้มาจากไหนหรือ” “จากภูเขาท่เี คยอาศยั อยเู่ พคะ” ศรีบัวทองนง่ิ ไปครหู่ นึง่ แล้วจำตอ้ งโกหกออกไป “อมื ม.์ .. แลว้ น่ีเอามาหมดหรอื ยงั ละ่ ” “ยงั เพคะ” ศรีบัวทองหลุดปากพูดอีกครั้ง พูดจบก็ใจเต้นถี่ กลัวเรื่องจะ บานปลาย เมื่อทรงทราบดังนั้น พระราชาเสด็จกลับลงจากปราสาทด้วย ความปติ ยิ ินดี พระราชาเสด็จไปแล้ว ทิ้งไว้แต่ความงุนงงให้กับศรีบัวทอง นางเปิดหบี ดูแลว้ ดอู ีก ในหีบเต็มไปดว้ ยทองคำ “แล้วแมล่ ่ะ” นึกถงึ ตอนนี้ น้ำตานางไหลพราก “แมอ่ ยู่ไหน...ใครเอาแม่ไป ทำไมจึงมแี ต่ทอง...แม.่ ..แม่จ๋า” นางคร่ำครวญปรม่ิ วา่ จะขาดใจ และหมดสติไปในท่สี ุด

60 กำพรา้ บัวทอง ขณะนั้น เทพารักษ์ทั้งหลายที่ตามมารักษานางได้ช่วยกัน บันดาลให้นางกลับฟื้นคืนสติมาดังเดิม แล้วเล่าให้นางฟังว่า ก่อนหน้าที่พระราชาจะเสด็จมานั้น แม่หมาได้สิ้นใจตายเพราะ หมดอายขุ ัยไปแลว้ ซากของแมห่ มานัน้ พระอนิ ทรไ์ ดน้ ำไปปลงศพ แลว้ เนรมิตทองคำมาใสห่ บี แทน ศรบี วั ทองทราบดงั นน้ั จงึ จดั ดอกไมธ้ ปู เทยี นกระทำการสกั การะ บชู าวญิ ญาณแม่ ดว้ ยความเคารพนอบน้อม เจ็ดวันต่อมา พระราชาได้เสด็จมาถามว่าสมบัติที่เหลือบน ภเู ขา ควรจะไปเอาอกี เมอ่ื ใด นางกท็ ลู วา่ แลว้ แตพ่ ระองคจ์ ะพจิ ารณา พระราชาจึงกำหนดว่าอกี ห้าวัน จะให้นางนำพลโยธาข้นึ ภเู ขาไปเอา สมบตั ิ ครบกำหนดหา้ วนั แลว้ พลโยธาและขบวนชา้ งมา้ ออกเดนิ ทาง สปู่ ่าโดยการนำของศรบี ัวทอง ตลอดระยะเวลาท่เี ดินทาง นางรู้สกึ ไม่สบายใจที่โกหกพระราชาและรู้สึกกลัดกลุ้มไม่รู้จะไปเอาทอง ทไี่ หน “สดุ ทา้ ย ความตายน่าจะเป็นทางออก” นางนกึ ในใจตลอดเวลา หลังจากพาขบวนไพร่พลเดินวกไปวนมา จนใกล้ค่ำของวันที่ สามแห่งการเดินทาง ขบวนพลโยธาก็ไปถึง ทุกคนเหนื่อยล้า ชา้ งมา้ หวิ โหย ความมดื เรม่ิ โรยตวั ปกคลมุ บรเิ วณปา่ นางใหพ้ กั ขบวน ไว้ ณ เชงิ เขา ส่วนตัวของนางขอขึน้ ไปหาที่ซ่อนสมบตั ิกอ่ น ความ จริงแล้วนางตอ้ งการหาทางออกใหก้ บั ตนเอง

กำพรา้ บวั ทอง 61 ศรีบัวทองเดินขึ้นไปถึงโพรงอันเคยเป็นที่อยู่ของแม่ นางเก็บ ดอกไม้ขน้ึ ไปกราบไหว้บชู า “สาธุ แมจ่ ๋า วิญญาณแมอ่ ยไู่ หน ลกู กลับมากราบแม.่ ..” “คราวนี้ลกู ทุกขใ์ จเหลือเกนิ ลูกโกหก แล้วลูกก็ไมม่ ที างออก ใดเลยแม่จา๋ ช่วยลูกดว้ ย ลกู จะทำอยา่ งไรดี” “ลูกจะไปตามหาแม่” “รอลกู ด้วย” คืนนี้แสงจันทร์ส่องสว่าง กลางไพรสงบสงัด ลมดึกพัดกราว

62 กำพร้าบัวทอง มาเปน็ ระยะๆ เสียงหมาป่าหอนรบั กนั มา แต่ไกล คล้ายแมห่ มาจะ ส่งเสียงเพรยี ก เรียกเร่งผ่านเพลงไพร ศรบี ัวทองละจากโพรง เลาะเลยี บเหนือลำห้วยมองหาเหวลกึ เพื่อฝากร่าง นางเดินขึ้นเหนือชะง่อนผาแห่งหนึ่ง เบื้องล่างเป็น แอ่งลึกแลละล่ิว “ลาก่อนผู้คนที่เคยเมตตา พระราชาผู้อารี พี่เชฏฐิกา น้อง ลากอ่ น” รา่ งบอบบางโลดลงสูเ่ บ้อื งล่างอยา่ งรวดเร็ว “บบึ้ !” “โอว้ ววๆๆ” เสยี งรอ้ งโหยหวนดังมาจากก้นเหว ไม่ใช่เสียงร้องของหญิงสาว หากเป็นเสียงแหบห้าวของหญิง คอ่ นขา้ งมีอายุ ฟงั แลว้ เหมอื นมใิ ชม่ นษุ ย์ “แก...แกเปน็ ใคร โอย...” “โอว...น้ำหนองไหลแลว้ ” “ชะ...ชว่ ยกดฝหี น่อย” “โอว...” รา่ งทป่ี รากฏตอ่ หนา้ ศรบี วั ทองเปน็ รา่ งใหญข่ องนางยกั ษผ์ เี สอ้ื หว้ ย ท่บี นั้ เอวเปอ้ื นเปรอะเลอะเทอะดว้ ยเลอื ดหนอง นางกระโดด ลงมาถูกจุดที่ฝีกำลังสุกเต็มที่พอดี ฝีแตก หนองไหล ความทุกข์ ระทมจากความเจบ็ ปวดฝีคอ่ ยๆ คลายไปทลี ะน้อย ศรีบัวทองขยับเข้าไปช่วยบีบกดไล่น้ำหนองออกให้เหือด แห้งไป

กำพรา้ บัวทอง 63 “ขอบใจ...ขอบใจเจ้าจริงๆ” นางยักษ์ผเี สอ้ื ห้วยกล่าว แลว้ ลกุ ขึ้นบิดกายซา้ ยขวา “ข้าป่วยเป็นฝีมานาน ได้รับความทุกข์ทรมานมาก สอง สามวนั มานี้ ฝีกำลงั สุก พษิ ฝอี ักเสบทำใหข้ า้ ล้มปว่ ยลงถึงข้ัน นอนซม ไปไหนมาไหนไม่ได้ ขา้ นอนอยู่ตรงนม้ี าสามวนั แลว้ พอดี เจา้ มาทำใหข้ ้าหายปว่ ยแท้ๆ” “แล้วเจา้ ละ่ ทำไมมาอย่กู ลางปา่ อยา่ งนี”้ นางยกั ษผ์ ีเส้ือห้วยถามดว้ ยความสงสัย ศรีบัวทองเล่าความจริงให้นางฟังตั้งแต่ต้นจนถึงต้องคิด กระโดดเหวตาย “ฉันไม่รู้จะทำอย่างไร ถ้าพระราชาทรงทราบว่าฉันโกหก พระองค์คงเสียใจ และถ้าทรงขับไล่ออกจากเมือง ฉันจะไปพึ่งพา ใครทไี่ หน” นางเล่าจบกร็ อ้ งไห้ “เอาละๆ... ไอ้เรื่องสมบัติแค่นี้ มันไม่ใช่เรื่องใหญ่โต ข้ามี ทรัพย์สมบัติที่ฝังอยู่อีกมาก เอาอย่างนี้ เพื่อเป็นการทดแทนคุณ ที่เจ้าทำให้ข้าพ้นจากความทุกข์ทรมาน ข้าจะมอบทองคำให้เจ้า มากนอ้ ยแลว้ แต่เจ้าจะพอใจ ดไี หมล่ะ” นางยักษ์ผีเสื้อห้วยกล่าวพร้อมกับลั่นเสียงหัวเราะเอิ้กอ้าก ดว้ ยอารมณท์ ีเ่ ปน็ สุข “ฉันไม่ได้มีบุญคุณมากมายขนาดนั้น และก็มิได้ตั้งใจด้วย ฉนั รบั ไวไ้ ม่ไดห้ รอกจะ้ ” “รบั ไวเ้ ถอะ ถอื เสยี วา่ ข้าบูชาลกู กตญั ญูกแ็ ล้วกนั นะๆๆ” ศรีบวั ทองอำ้ อ้งึ และรบั ไว้ดว้ ยความซาบซึ้งใจ

64 กำพร้าบัวทอง ฟ้าจวนสางแล้ว เสียงไก่ป่าขันกระชั้นถี่ ศรีบัวทองร่ำลานาง ยักษ์ผเี ส้ือห้วย แล้วลงจากเขา เหล่าไพร่พลส่วนหนึ่งขึ้นไปขนทองคำจากลำห้วยตามที่ศรีบัว ทองไดบ้ อกตำแหน่งไว้ แลว้ นำกลบั ส่พู ระนคร โดยนางแบง่ ทองคำ ส่วนหนึ่งให้ไพร่พลทุกคนอย่างทั่วถึง และส่วนหนึ่งได้ทูลถวาย พระราชา เพือ่ เกบ็ เข้าทอ้ งพระคลงั ตอ่ ไป พระราชาทรงปลาบปลื้มพระทัย ทรงยกย่องชื่นชม และได ้ ประกาศแตง่ ตั้งศรีบวั ทองเปน็ อัครราชเทวี ในเวลาต่อมา

กำพรา้ บวั ทอง 65 แปด นางบาป

66 กำพร้าบวั ทอง

กำพรา้ บวั ทอง 67 นางบาป ขา่ วการไปเอาทองคำอนั มคี า่ มหาศาลของศรบี วั ทองแพรส่ ะพดั ไปทั่วเมือง ชาวเมืองต่างชื่นชมและสรรเสริญในบุญบารมี ทำให้ เชฏฐกิ าผพู้ เ่ี กดิ ความอจิ ฉารษิ ยา รอ้ นรนจนอยไู่ มไ่ ด้ วนั หนง่ึ นางเกบ็ ความรู้สึกที่บาดลึกในใจแอบไปถามน้องสาวว่าทำเช่นไรจึงจะได้ ทองคำ ศรบี ัวทองเล่าความจริงให้ฟงั โดยมไิ ด้ปดิ บงั อำพราง เชฏฐิกากระหย่มิ ยม้ิ อย่ใู นใจ “เร่อื งงา่ ยๆ อย่างนี้ ใครกท็ ำได้ คอยดูนะ ฉันจะทำใหท้ ุกคน เหน็ วา่ ฉันเหนอื กว่า” เมอ่ื โอกาสเหมาะ เชฏฐกิ าขน้ึ ไปกราบทลู ใหพ้ ระราชาประทาน หบี ทใ่ี หญก่ วา่ หบี ใสส่ มบตั ขิ องศรบี วั ทอง โดยใหเ้ หตผุ ลวา่ ยงั มที รพั ย์ สมบัติอีกมากที่คงค้างอยู่บนเขา นางอาสาจะไปเอามาบรรจุหีบให้ เต็ม ขอเพยี งพระองค์จดั เตรยี มหีบและจัดขบวนตดิ ตามใหด้ ว้ ย พระราชาทรงสง่ั ใหจ้ ดั เตรยี มหบี ใบใหญแ่ ละจดั ไพรพ่ ลใหต้ ามท่ี นางต้องการ ขบวนไพรพ่ ลเดินทางไปถงึ เชงิ เขาในเวลาพลบคำ่

68 กำพร้าบวั ทอง เชฏฐิกาให้ขบวนตั้งเพิงพัก ณ บริเวณนั้น สำหรับตัวเองได้ ข้นึ เขาไปตามลำพงั นางเดนิ ทางขน้ึ ไปถงึ โพรงทเ่ี คยอยอู่ าศยั มาตง้ั แตเ่ ลก็ จนโต โพรง นน้ั ลกึ เขา้ ไปใตเ้ งอ้ื มหนิ มดิ ชดิ ภาพแหง่ ความหลงั ปรากฏขน้ึ ในมโนนกึ ภาพเด็กน้อยสองคนกำลงั ดดู นมแมห่ มา ภาพแมห่ มาเลยี เดก็ ภาพเดก็ หญงิ ไมไ่ ดใ้ สเ่ สอื้ ผ้าและร่างกายสกปรกมอมแมม ภาพหญงิ สาวทข่ี าดไรซ้ ง่ึ เสอ้ื ผา้ อาภรณอ์ นั ควรไดต้ กแตง่ ในวยั สาว ภาพชาวบ้านชายตามองอย่างเยย้ หยันแกมสมเพทเวทนา เชฏฐกิ าไม่อยากเหน็ ภาพเหล่าน้ี “ฉนั เกลียด! เกลียดความเปน็ อดีตของฉัน” “ฉันไม่ใช่ลูกหมา!” “ฉนั เปน็ ราชเทวี!” นางหอบใบไมแ้ ห้ง แขนงไผใ่ ส่เข้าไปในโพรง ใสพ่ ลางสบถไป พลางจนเต็มแล้วจุดไฟเผาทันที กลุ่มควันไฟลอยโขมงขึ้นชั่วขณะในไม่ช้าเปลวไฟก็ติดพรึ่บขึ้น ลกุ โชตชิ ่วงสว่างจา้ ไปทัว่ บริเวณผาสามเสา้ “อดีตอนั นา่ เกลยี ดจงมอดไหม้!” “ฉนั จะลบภาพอดีตของฉันให้หมดไปจากใจ ใครก็จะต้องไมร่ ู้ ว่าฉันเคยอยทู่ นี่ ่ี อยูก่ บั แมห่ มา แสนจะ น่าทเุ รศ!” “จบสิน้ กนั เสยี ที!” คนื นฟ้ี า้ ดำ พระจนั ทรด์ บั พยบั เมฆมดื มวั แมกไมย้ นื นง่ิ ไมต่ งิ ใบ มนต์ไพรสะกดสรรพส่ิงให้นงิ่ ไปส้นิ

กำพรา้ บัวทอง 69 เชฏฐิกาเดินไต่บนสันห้วย พยายามสอดสายตาหาเหวลึกที่ ศรีบวั ทองบอกไว้ กระท่ังไปพบชะง่อนผาทน่ี อ้ งสาวเคยกระโดดลง “สาธุ ขอให้กระโดดถูกนางยักษผ์ ีเสอ้ื ห้วยดว้ ยเถิด ฉันจะขอ ทองคำเยอะๆ” นางกล่าวพร้อมกระโดดดง่ิ ลงเหวทันที “ปก๊ึ !” “โอ๊ย!”

70 กำพรา้ บวั ทอง เสยี งรอ้ งดว้ ยความเจบ็ ปวดดงั ขน้ึ เปน็ เสยี งของนางยกั ษผ์ เี สอ้ื หว้ ยน่ันเอง “แกเปน็ ใคร บังอาจมากระโดดถูกตัวข้า” นางยกั ษผ์ เี สอ้ื หว้ ยโกรธจนตวั สน่ั เพราะถกู นางเชฏฐกิ ากระโดด ลงมาถูกแผลฝีท่ีเพิ่งจะหาย “นางผเี สอ้ื หว้ ย ใชแ่ ลว้ ศรบี วั ทองบอกขา้ วา่ ทา่ นมที องคำเยอะ แยะ ขอทองคำใหข้ า้ เถอะ ใหห้ มดเลยนะ มเี ทา่ ไหรเ่ อามาใหฉ้ นั หมด เลยนะ” นางยกั ษผ์ เี สอ้ื หว้ ยเหน็ เคา้ หนา้ ของเชฏฐกิ าคลา้ ยกบั ศรบี วั ทอง ก็นึกฉงน “เจา้ คงเปน็ พส่ี าวของศรบี วั ทองละ่ ส.ิ ..เจา้ จะเอาทองคำไปทำไม เยอะแยะ” แตน่ างยกั ษผ์ เี สอ้ื หว้ ยกย็ งั โกรธอยดู่ ที น่ี างกระโดดลงมาถกู แผล ทก่ี ำลังจะหาย ทำให้รู้สึกเจ็บขนึ้ มาอกี “ขา้ จะเอาทองคำไปถวายพระราชา ขา้ ต้องการเยอะๆ แล้ว พระราชาจะได้แต่งตั้งให้ข้าเป็นอัครราชเทวีข้าจะต้องเป็นหนึ่งเหนือ ใคร ฮะ่ ๆๆ ไปเอาทองคำมาให้ข้าเถอะนางผเี ส้อื หว้ ย” “แก คนโลภคนอย่างแกไมค่ วรไดท้ องคำจากขา้ อกี อยา่ งแก ทำให้ขา้ เจ็บแผลท่ีกำลังจะหายขึน้ มาอีกแกตอ้ งตายเทา่ น้ัน” นางยักษ์ผเี ส้ือห้วยขยายตวั ใหใ้ หญ่ข้นึ จนน่ากลัว “แกรนหาทีต่ ายแทๆ้ ” เชฏฐิกาถอยกรูด “อย่านะ อย่าทำอะไรฉนั นะ ฉนั ขอแค่ทองคำ เทา่ น้ัน แลว้ ฉนั ก็จะไป นะนางผเี ส้อื หว้ ยนะ”

กำพร้าบวั ทอง 71 นางเชฏฐิกามองหาสิ่งท่จี ะใช้เป็นอาวุธต่อสู้กบั นางยักษ์ ผเี สอ้ื หว้ ย พลนั สายตาเหลอื บแลเหน็ ทอ่ นไมข้ นาดเหมาะมอื อนั หนง่ึ นางถลาเข้าไปเกบ็ ท่อนไมน้ น้ั กำแน่นไวใ้ นมอื นางยักษ์ผีเสื้อห้วยย่างสามขุมเข้าหานางเชฏฐิกา นัยน์ตา ของมนั ลกุ วาว จอ้ งเขม็งมาทนี่ างเชฏฐิกา “พลก่ั ๆๆ”

72 กำพรา้ บัวทอง นางเชฏฐิกาหวดท่อนไม้ในมือเข้าเต็มหน้าของนางยักษ์ผีเสื้อ หว้ ยสองสามคร้ังตดิ กนั แต่นางยักษ์ผีเสื้อห้วยรูปร่างใหญ่โตกลับไม่สะทกสะท้าน รา่ งของมนั ยงั คงย่างเขา้ มา เข้ามาจนใกล้ นางเชฏฐกิ า “ฮึ่ม! นางคนชั่ว...นางคนโลภ...นางคนบาป...แกต้องตาย มาเป็นอาหารของขา้ เสียเถอะ!é นางเชฏฐกิ าร้องโหยหวน ด้นิ ทรุ นทุรายดว้ ยความเจบ็ ปวด ÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇÇ.. พยับฝนฟุ้งกระจาย สายฟ้าฟาดเปรี้ยง พายุกระหน่ำโบย ดงั จะขยป้ี า่ ให้แหลกลาญ นำ้ ป่าจากลำห้วยพงุ่ หลากลงเขา ไพรพ่ ลขบวนช้างม้าท่ีมากบั นางเชฏฐิกาตื่นตระหนกอกสั่น สายน้ำยิ่งหลากแรงเชี่ยวกราก

กำพรา้ บัวทอง 73 ผูค้ นชา้ งมา้ ตะเกียกตะกายหนีเอาตวั รอด บา้ งกถ็ กู นำ้ พดั พาไหลไป ตามกระแส บ้างก็ติดคาอยู่กับกิ่งไม้ใหญ่ที่ยืนต้นแกร่งต้านกระแส น้ำ ฟ้าพิโรธครวญครางดังครืนครั่น ไม่มีคนผู้โลภได้สมบัติจาก ป่าไปแม้เพียงคนเดียว นางบาปได้รับผลตอบแทนจากความไม่รู้ คุณมารดาผู้มีชาติกำเนิดต่ำต้อย คนดีเท่านั้นที่ยังอยู่สร้างผลบุญ ต่อไป

ป ร ะ วั ติ ย่ อ ผู้ เ ขี ย น เ ร่ื อ ง นายสน่นั ธรรมธิ การศกึ ษา  • สำเร็จการศึกษามัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนบาลี เตรยี มอดุ มศกึ ษา มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั วดั มหาธาตุ วราชรังสฤษฎ์ กรุงเทพฯ  ปกี ารศกึ ษา 2523  • สำเร็จการศึกษาปริญญาศึกษาศาสตร์บัณฑิต เอกมัธยม ศกึ ษา สาขา ภาษาไทย มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ ปกี ารศกึ ษา 2529 • สำเร็จการศึกษาปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขา ภาษาและ วรรณกรรมล้านนา ปกี ารศกึ ษา 2548 ปจั จุบนั   นกั วชิ าการศกึ ษา 6 สำนกั สง่ เสรมิ ศลิ ปวฒั นธรรม มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่ โทรศัพท์ 053-943-636, 081-746-1627

กำพรา้ บัวทอง 75 งานวิจัย             • รูปคำภาษาเชียงใหม่และภาษากรุงเทพฯ : การศึกษา เปรยี บเทยี บ รว่ มกบั   ดเิ รกชยั หทั ธนะสนิ , คณะมนษุ ยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (2530) • โครงการชำระปฏิทินและหนังสือปีใหม่เมืองล้านนา (หวั หนา้ คณะวจิ ยั ) โดยการสนบั สนนุ ของ กองทนุ สนบั สนนุ งานวจิ ยั (สกว.) พ.ศ. 2546 หนงั สอื               • อักษรพิเศษในภาษาล้านนา, โครงการศูนย์ส่งเสริมศิลป วฒั นธรรม มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ (2534) • ยุตตสาระ หนึ่งในอักษรพิเศษล้านนา, ชมรมพื้นรีตรอย ลา้ นนา วดั อโุ มงค์ สวนพทุ ธธรรมเชยี งใหมโ่ ดยการสนบั สนนุ ของกองทนุ มลู นธิ ิ ดร.ไพรชั - ดร.สภุ าพ เดชะรนิ ทร์ (2543) • โคลงนิราศระยะทางเมืองนครเชียงใหม่, สำนักส่งเสริม ศลิ ปวฒั นธรรม มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ • การทำนาแบบโบราณล้านนา, สภาวัฒนธรรมจังหวัด เชยี งใหม่ (2543) • มอ้ื จนั ทร์-วันดี (2543) • รตี เกา่ รอยหลัง (2544) • ฟอ้ นเชงิ , โฮงเฮยี นสบื สานภมู ปิ ญั ญาลา้ นนารว่ มกบั สำนกั ส่งเสริม ศิลปวฒั นธรรม มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ (2544) • สภุ าษติ คำครา่ ว, สำนกั สง่ เสรมิ ศลิ ปวฒั นธรรม มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ (2549)

ป ร ะ วั ติ ย่ อ ผู้ ว า ด ภ า พ ป ร ะ ก อ บ นายวิทยา พลวิฑลู ย์ เกดิ วันพธุ ท่ี ๑๗ กรกฏาคม พ.ศ.๒๕๒๘ ทอ่ี ยู่ ๑๔๘/๑ หมู่ท่ี ๔ ตำบลท่าผา อำเภอเกาะคา จงั หวดั ลำปาง ๕๒๑๓๐ ประวัตดิ ้านการศกึ ษา • ระดบั ชน้ั ประถมศกึ ษา จบการศกึ ษาจากโรงเรยี นพนิ จิ วทิ ยา ลำปาง • ระดบั ชน้ั มธั ยาศกึ ษา จบการศกึ ษาจากโรงเรยี นมธั ยมวทิ ยา ลำปาง • ระดบั ชน้ั ประกาศนยี บตั รวชิ าชพี จบการศกึ ษาจากวทิ ยาลยั อาชวี ศึกษาลำปาง • ระดบั ปรญิ ญาตรี กำลงั ศกึ ษาอยสู่ าขาศลิ ปะไทย คณะวจิ ติ รศลิ ป ์ มหาวิทยาลยั เชียงใหม่

ผลงานทส่ี ำคญั ๑. ไดร้ บั รางวลั ชงิ ถว้ ยพระราชทานสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ ในการประกวดวาดภาพศิลปนิ รนุ่ เยาว์ ในปีพ.ศ.๒๕๔๗ ๒. เปน็ วทิ ยากรสอนดนตรพี น้ื เมอื งใหก้ บั เยาวชนโรงเรยี นตา่ งๆ ๓. ร่วมโครงการเยาวชนสร้างสรรคไ์ ทย ครั้งท่ี ๕ ๔. นิทรรศการงานแต้มสี ตีเส้น เล่นเดิน คร้ังที่ ๑๓ ๕. นทิ รรศการงานแตม้ สี ตเี ส้น เล่นเดิน คร้งั ที่ ๑๔ ๖. นทิ รรศการจิตรกรรมไทยประเพณี คร้งั ท่ี ๕ ๗. ได้แข่งประชันลายไทยเป็นแชมป์ ๕ สมัยในรายการ คณุ พระชว่ ย ทางช่อง ๙ อสมท. ๘. ไดไ้ ปเผยแพรศ่ ลิ ปวฒั นธรรมลา้ นนา ณ เมอื งฮสู ตนั นครรฐั เทกซัส ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ในปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ๙. ไดไ้ ปเผยแพรศ่ ลิ ปะลา้ นนา ณ เมอื งยห่ี ลาน ประเทศไตห้ วนั ในปพี .ศ. ๒๕๔๙ ๑๐. ไดไ้ ปเผยแพรศ่ ลิ ปะลา้ นนา ณ เมอื งโจนลั เนสเบริ ก์ ประเทศ แอฟริกาใต้ เมอื่ ปี ๒๕๔๘ ๑๑. ผลงานวจิ ยั เรอ่ื ง “ลวดลายดลุ ทองจงั โกประดบั องคพ์ ระธาตุ ลำปางหลวง” ๑๒. ได้รับรางวัลนักศึกษายอดเยี่ยม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ประจำปีการศึกษา ๒๕๔๙ ๑๓. ไดร้ บั รางวลั นกั ศกึ ษา รางวลั พระราชทานสมเดจ็ พระเทพ รตั นราชสดุ าฯ ประจำปกี ารศึกษา ๒๕๕๐

78 กำพร้าบเวั ปทองิดโลกกวา้ งแห่งการเรียนรู้ บนรากฐานภูมปิ ัญญาท้องถิ่น การจัดตั้งอุทยานการเรียนรู้ส่วนภูมิภาค เป็นภารกิจสำคัญประการหนึ่งของสำนักงาน อุทยานการเรียนรู้ (TK park) เน้นการถ่ายทอดบทเรียนการจัดการการเรียนรู้ภายใต ้ บริบทวัฒนธรรมและความสนใจท่ีสอดคล้องกันของคนในท้องถิ่น เพื่อกระจายโอกาส ใหเ้ ดก็ และเยาวชนไทยสามารถเข้าถึงการเรียนรไู้ ดอ้ ย่างมคี วามสุข โครงการนิทานพื้นบ้าน 4 ภาค เป็นส่วนหน่ึงของการดำเนินงานเพื่อจัดต้ังอุทยาน การเรียนรู้ส่วนภูมิภาค โดยจัดทำเน้ือหาสาระในรูปแบบที่เด็กและเยาวชนสนใจ ซ่ึงสามารถ ส่อื ให้เหน็ ความเปน็ ตัวของตัวเอง ได้รับรู้ถึงความหลากหลายทางวฒั นธรรมอันลำ้ คา่ ในท้องถิน่ รวมทง้ั การรักษาและสบื ทอดมนต์เสนห่ ์แหง่ นทิ านพืน้ บา้ น หนงั สอื ชดุ นิทานพน้ื บ้าน 4 ภาค ประกอบดว้ ยนทิ านภาพสำหรบั เด็กอายุไมเ่ กนิ 9 ปี และวรรณกรรมสำหรบั เยาวชนอายุ 10-18 ปี สำนักงานอุทยานการเรยี นรู้ดำเนนิ การจัดพมิ พ์ แล้วเสร็จ และกระจายเผยแพร่ทวั่ ประเทศแล้ว ดงั นี้ นิทานภาพภาคใต้ วรรณกรรมเยาวชนภาคใต ้ นทิ านภาพภาคเหนอื จำนวน 6 เรือ่ ง จำนวน 6 เรอื่ ง จำนวน 5 เรอ่ื ง • จารอกตี อ • ซาไก • ห้าสหายปราบยกั ษ์ • เมืองนา่ อยทู่ ่ีหนรู กั • พระเศวตสรุ คชาธาร • เชียงใหม่เมืองบุญ • ไก่โกงมูสัง • รายอฆอแน • เพลงละออ่ น • เปาะแซเดาะกับซามะ • จาโต : เลห่ ก์ ลบนกระดาน • พึฉอ่ ...ไก่ผู้พิชติ • ไขน่ ้ยุ กับแพะนอ้ ยในวัน • วัดถำ้ คูหาภมิ ุข พระอาทติ ย์ ฮารีรายอ • แดนคนธรรพ์ • ดาววีไกน่ อ้ ย • ซงี อ : เจ้าป่าผกู้ ลา้ หาญ วรรณกรรมเยาวชน นทิ านภาพภาคตะวัน วรรณกรรมเยาวชน ภาคเหนอื ออกเฉยี งเหนอื ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 7 เร่อื ง จำนวน 5 เรือ่ ง จำนวน 7 เรื่อง • ผูเ้ ฒา่ เลา่ ไว ้ • ชา้ งด้อื • ผีผบึ พ้ึม • กำพร้าบวั ทอง • อเี ก้ิง...เดอื นดาว • ผจญภัยเมอื งฟ้าแดด • จนั ตะคาด • เมืองมหาสารคาม • สนิ ไช • หมาขนคำ • เสย่ี งฮัก เสี่ยวแพง • ตำนานขูลกู บั นางอัว้ • นิทานของอุ๊ย • ฮตี สิบสอง • อภนิ หิ ารบาดาลนคร • อ้อมล้อมตอ่ มคำ • เรอ่ื งเล่าเจ้ากำพร้า • ผีม้าบ้อง • ท้าวข้อหลอ้

áÁ‹ËÁÒºÃè§àÅÕÂÃÒ‹ §¢Í§ÅÙ¡¹ŒÍ «‹Ö§à¡Ô´à»¹š Á¹ØÉÂà ¾ÈËÞÔ§·§ÑŒ Êͧ´ŒÇ¤ÇÒÁÃ¡Ñ áÅзй¶Ø ¹ÍÁ “©Ñ¹¨ÐàÅÂÕŒ §´ÅÙ Ù¡¹ŒÍ·§ŒÑ ÊͧãËŒ´Õ·‹ÊÕ ´Ø ” áÁË‹ ÁÒ¹¡Ö ÍÂÙã‹ ¹ã¨ áÅÇŒ ËÅºÑ ä»´ÇŒ ¤ÇÒÁÍÍ‹ ¹à¾ÅÕ ชดุ วรรณกรรมเยาวชนพืน้ บา น สำหรบั เด็กและเยาวชนอายุ 9 ป ขนึ้ ไป ISBN 978-974-287-730-9 100 .-