พึฉ่อ : ไก่ผู้พิชิตพระอาทิตย์

ไกผ่ พู้ ชิ ติ พระอาทติ ย์ เรอ่ื งและภาพประกอบ พลวัฒ ประพฒั นท์ อง 1

2

กาลครั้งหนึง่ นานมาแล้ว เกดิ เหตกุ ารณ์ว่นุ วายขึ้น เมอื่ พระอาทิตย์ไม่ยอมตืน่ มาส่องแสง ทำ�ใหโ้ ลกมแี ต่เวลากลางคืน ตลอดทง้ั วัน บรรดาสตั ว์นานาชนิดตา่ งเดอื ดร้อนกนั ถว้ นหน้า 3

“พวกเราจะต้องตายแนๆ่ เลย เพราะต้นไม้ที่เรา เคยไปเก็บลกู ไม้ใตต้ ้นกิน พากนั เหลอื งตายไปหมดเพราะ ขาดแสงอาทิตย์” แม่ไก่อว้ นกลมบน่ ขึน้ อย่างเศร้าใจ “ฉนั ยังไมอ่ ยากตาย เพราะลูกฉันยงั เล็กอยู่เลย ฮอื ...ฮือๆ” วา่ แล้วแมไ่ กก่ เ็ อาแตร่ ้องหม่ ร้องไห้ 4

“ฉันวา่ เรานา่ จะหาวิธีเรียกให้พระอาทิตย์ตืน่ ขึน้ มาส่องแสงเหมอื นเดิมดีกวา่ มานั่งเศร้ากนั อยา่ งนีน้ ะ” พอ่ ไกล่ ายจุดพูดพลางคิดหาทางแกป้ ญั หาไปด้วย 5

6

เชา้ วนั รุ่งข้นึ พอ่ ไก่ลายจดุ เดนิ ไป ทั่วหมูบ่ ้านและร้องประกาศวา่ “...ขอท้าไก่ทุกตัว ไม่ว่าจะเป็นไกอ่ ู ไกแ่ จ้ ไกช่ น ไกข่ าว ไก่ด�ำ ไก่แดง ไกบ่ า้ น หรอื ไกป่ ่า สารพดั ไก่ ทค่ี ดิ วา่ ตัวเองขันได้ เสียงดังและไพเราะทส่ี ุด จนสามารถปลุก ใหพ้ ระอาทิตย์ตน่ื ขึ้นมาสอ่ งแสงได้ ขอให้ มาประลองฝีปากกันได้ท่ีสนามแขง่ “ขัน” กลางหมู่บา้ นในวันมะรนื น…ี้ ” 7

เสียงร่ำ�ลอื เรื่องการแขง่ “ขัน” ดังไปท่ัวทุกหมู่บ้าน บรรดาไก่ตัวผู้ท่ไี ดย้ ินข่าวน้ี ตา่ งกระพอื ปีก โก่งคอ ซ้อมขัน กนั เซง็ แซ่ “เอก้ อ้ีเอก้ ...เอก้ .....กๆๆๆ” 8

เมือ่ ถงึ วนั แขง่ “ขัน” จรงิ ไกท่ ุกตวั ต่างพกความม่นั ใจ 9 มาเตม็ ท่ี การแขง่ ขันเริ่มขนึ้ อยา่ งสนกุ สนานและระทกึ ใจ ด้วยเสียงขนั อนั แหลมเล็กของไกแ่ จต้ วั กระจ้อย ที่มีลูกน้อย มาคอยให้ก�ำ ลังใจใกลๆ้

10

ตามด้วยเสยี งขนั เขม้ แขง็ ของไก่อูผกู้ ลา้ 11

และเสยี งขนั กอ้ งกังวาน ข่มขวญั คู่ต่อสู้ของไกช่ นเดอื ยแหลม ปกี สีแดงเพลงิ เปน็ ตน้ 12

ไกแ่ ต่ละตวั ผลัดกนั ส่งเสียงขนั ครัง้ แล้วครงั้ เลา่ แตไ่ ม่มเี สียง ขนั ของไก่ตัวไหนเลย ท่จี ะท�ำ ใหพ้ ระอาทิตย์สอ่ งแสงได้ 13

แลว้ การแขง่ ขันกเ็ ริม่ เขม้ ขน้ ข้นึ เมื่อไกบ่ ้านสดี �ำ สงู สง่าตวั หนงึ่ กระโดด ขึน้ เวที พรอ้ มกบั พูดว่า “คอยฟงั นะ เสียงขันของขา้ จะทำ�ให้พระอาทิตยส์ ะดุ้งต่ืน มาส่องแสงให้พวกเราได้แน่ๆ” ว่าแลว้ เขากโ็ ก่งคอขันสดุ เสยี ง “เอก้ อี้เอก้ ...เอก้ ...กกกก” เขาลากเสยี งขนั ยาวนานราวกับฟ้ารอ้ ง เรยี กเสียงกระพอื ปีกพอใจจากบรรดา ไกท่ มี่ ามุงดูการแขง่ ขนั 14

เม่อื สน้ิ เสยี งกระพอื ปีก ไกท่ ุกตวั ตา่ งก็แหงนหน้ามองฟา้ แล้วกต็ อ้ งพบกับความผดิ หวงั อกี คร้งั “เฮ่อ...ยังไม่มวี ีแ่ ววของพระอาทติ ยอ์ ีกตามเคย” เสียงแม่ไกอ่ ว้ นกลมดงั ขึ้น ไกท่ กุ ตวั เริ่มหมดหวัง เพราะการแข่งขันเสรจ็ สนิ้ ลงแล้ว แตย่ งั ไมม่ เี สยี งขนั ของไกต่ วั ใด ทจ่ี ะปลุกพระอาทติ ยใ์ ห้ตืน่ ได้ 15

ในขณะที่ไกท่ กุ ตัวตา่ งพากนั เดนิ คอตกเตรยี มจะกลบั เล้านั้นเอง กม็ ไี ก่ปา่ สแี ดงตวั ผ้รู า่ งผอมเพรยี วตวั หนง่ึ บนิ ฝ่าฝงู ไก่ขึ้นมาบนเวทีการแข่งขนั “โธ.่ ..นกึ วา่ จะออกจากป่ามาแขง่ ขันไม่ทนั ซะแล้วสเิ รา” 16

ไกป่ า่ ตัวน้นั พดู ขึ้นด้วยเสียงกระหดื กระหอบ พรอ้ มกบั ยกปกี ขึ้นปาดเหง่ือ ทหี่ งอน แมไ่ ก่อ้วนกลมพร้อมกับลูกๆ ตา่ งพากนั กระโดดดใี จกอ่ นพดู ขึ้นวา่ “คุณไก่ป่า คณุ ต้องไมท่ �ำ ให้ พวกเราผดิ หวังนะ” 17

จากน้นั ก็มีเสียงจากบรรดาไก่ท้งั หมด ท่ีตงั้ ความหวงั สุดทา้ ยไวก้ ับไก่ป่าตวั นี้ “ไก่ปา่ ส้ๆู ๆ..... ไก่ป่าส้ๆู ๆ” ไก่ปา่ ยืนสงบน่ิงสกั ครู่ จากนนั้ เขากร็ วบรวม พลังเสยี งท้งั หมดท่มี อี ยู่ แล้วโก่งคอขันอย่างสดุ เสยี ง “เอก้ อเ้ี อ้ก...เอ็ก” แมจ้ ะเปน็ เสยี งขันท่สี ั้น กระชบั แต่ก็หนกั แน่น นา่ เกรงขามอย่างยงิ่ เขาต้ังใจขันอยูอ่ ีกสองเทย่ี ว “เอ้กอเี้ อ้ก... เอก็ ...เอ้กอเี้ อ้ก...เอ็ก” 18

แตท่ ว่า ทอ้ งฟ้าก็ยงั คงมดื มดิ อมึ ครึมอยเู่ ช่นเดิม ไก่ทกุ ตัว ท่มี ามงุ ดู ตา่ งพากันโหไ่ ลไ่ กป่ า่ ตัวน้อี ย่างน่าสงสาร 19

เขาจึงขอแกต้ ัววา่ “เออ...ข้าขอโทษจริงๆ นะ ท่เี สียงขันของขา้ ท�ำ ใหพ้ ระอาทิตย์ ส่องแสงไมไ่ ด้ แต่ข้าขออาสาวา่ จะ ไปขอความชว่ ยเหลอื ไกพ่ ฉึ ่อให้ ขา้ คิดว่าเขาตอ้ งชว่ ยพวกเราได้แนๆ่ ” 20

“ไกพ่ ฉึ ่อเหรอ” เสยี งไก่ทกุ ตวั พดู ขึน้ พรอ้ มกนั “ไกพ่ ึฉอ่ เปน็ ใครกัน เจา้ ถงึ มั่นใจวา่ เขา จะช่วยเราได้” พอ่ ไกล่ ายจดุ พูดข้นึ ด้วย เสยี งราบเรยี บ 21

22

“บรรพบุรษุ ของขา้ เคยเลา่ ใหฟ้ ังวา่ ไก่พึฉ่อเป็นไก่วิเศษ ของชาวอาข่าบนดอย ไกต่ วั นีม้ อี ทิ ธฤิ ทธมิ์ าก เพียงแค่มนั กระพือปีกครงั้ หนึ่ง ก็จะได้ยนิ เสียงดงั กระห่มึ ไปถึงสวรรค์ ช้นั เจด็ เชยี ว ไมเ่ พยี งเท่านั้นนะ แคไ่ ก่พฉึ ่อเอาเทา้ เขย่ี พนื้ ดินกจ็ ะสะเทอื นเลื่อนลัน่ ไปถึงใตบ้ าดาล ราวกับเกดิ แผน่ ดินไหวแน่ะ” 23

“โอโ้ ห...แลว้ ท�ำ ไมไกพ่ ฉึ อ่ ถงึ มฤี ทธ์ิมากขนาดน้นั ละ่ ” ไก่หนุ่มขนเหลืองตัวหนึ่งถามขึ้น “เพราะว่าขาทอ่ นบนของไก่พึฉอ่ มขี องวิเศษทรงพลัง ซอ่ นอยู่สามช้นิ ไงล่ะ แลว้ ที่ข้าคิดวา่ ไก่พฉึ อ่ จะชว่ ยพวกเรา ได้กเ็ พราะ...” ไกป่ า่ ขนแดงทำ�ทา่ หยิ่งผยองพองขน “เพราะอะไรก็รบี บอกมาเรว็ ๆ เถอะ ฉันอยากรจู้ น หวั ใจฉันจะหยุดเตน้ อยู่แลว้ นะ” เสยี งแม่ไกอ่ ว้ นกลมรบเรา้ 24

“ก็เพราะวา่ ในล�ำ คอของ ไกพ่ ฉึ อ่ ก็มขี องวเิ ศษซอ่ นอยสู่ ามชิ้น เชน่ กันน่ะสิ จึงไมต่ อ้ งสงสัยเลยว่า เสียงขันของไกพ่ ฉึ ่อจะดงั และไพเราะ จนกระทั่งปลกุ พระอาทติ ย์ใหต้ ืน่ ขนึ้ มาได้ ขา้ ก็เลยมัน่ ใจวา่ เขา จะช่วยพวกเราไดไ้ งละ่ ” 25

26

ในค่�ำ วันนั้นเอง ไกป่ า่ ตวั น้ันก็ออกเดนิ ทาง ขึ้นดอยสูง แต่เพียงลำ�พัง เขาตระเวนหาไกพ่ ฉึ ่อไปตามหม่บู า้ นอาข่า อยู่หลายดอย จนกระท่ังพบเข้ากับไก่พฉึ ่อผูม้ ฤี ทธใิ์ นเวลา เกือบใกลร้ ่งุ 27

28

ไกป่ ่ากเ็ ลา่ เรื่องความเดือดรอ้ นทุกข์ยาก ของบรรดาสตั วต์ ่างๆ บนพื้นราบใหไ้ กพ่ ฉึ ่อฟงั อย่างละเอยี ด 29

ไกพ่ ฉึ ่อตระหนกั ดีว่า เพียงแค่ เขาเปล่งเสียงขันเทา่ น้นั ก็จะปลกุ ให้ พระอาทติ ยส์ ่องแสงสวา่ งใหแ้ กโ่ ลก ซึง่ จะชว่ ยใหอ้ ีกหลายชวี ติ บนพน้ื โลก รอดตายได้ แต่ไก่พฉึ อ่ กม็ ี ขอ้ แม้ท่ีสำ�คัญ 30

“ถา้ ข้าขนั ปลกุ พระอาทิตย์ให้ส่องแสงสว่างแลว้ ไกท่ กุ ตวั ในโลกนีก้ ็ต้องลกุ ขนึ้ ขันพร้อมๆ กนั กับขา้ ในทุกๆ เชา้ ด้วยนะ” ไก่ป่าตอบตกลงในทนั ที 31

“ถ้าเชน่ นน้ั กลับไปบอก พวกของเจา้ เถอะว่ากอ่ นถงึ ยามเช้า พรุ่งน้ี พวกเขาจะไดย้ ินเสียงขนั ของขา้ อย่างแนน่ อน” ไก่พฉึ ่อ พูดดว้ ยทา่ ทีสุขุมนา่ เกรงขาม 32

นับตั้งแตน่ ัน้ เปน็ ตน้ มาไก่พึฉอ่ ก็ไดท้ �ำ หน้าที่ทีส่ �ำ คญั และเปน็ ประโยชนอ์ ย่างยง่ิ ต่อการดำ�รงชีวิตของส่ิงมีชวี ิตทั้งมวล บนพ้ืนโลกด้วยการส่งเสยี งขันปลุกเรยี กพระอาทติ ยใ์ หส้ อ่ งแสง กอ่ นจะถงึ ยามเชา้ ของทุกๆ วัน ร่วมกับไกท่ กุ ๆ ตวั บนโลกนี้ “กอ็ ก เตเล่ เจ.๋ ..” “เอ้กอีเ้ อ้ก...เอ้ก...” “เอ้กอเ้ี อ้ก...เอ้ก...กกกก” 33

• 2532-2533 Graphic Designer PSv&W Work • 2531-2532 เจา้ หนา้ ทศ่ี ลิ ปกรรม สถาบันศิลปวัฒนธรรม เพ่อื การพฒั นา (มายา) ผ้เู ขยี นเรอื่ งและภาพประกอบ ประสบการณ์ดา้ นงานเขียน พลวัฒ ประพัฒนท์ อง นอกเหนอื จากงานเขียนบทความทางวิชาการแลว้ ยังมบี ทความ ดา้ นศิลปะและวฒั นธรรม ตพี มิ พ์ในนิตยสารและวารสารดงั น้ี เกดิ 4 มกราคม 2508 • 2536-2543 นติ ยสาร City Life • การศึกษา ศลิ ปศาสตรบณั ฑิต (ศลิ ปะ) มหาวิทยาลยั • 2542 วารสารปฏริ ปู การศกึ ษา ศรนี ครินทรวิโรฒ ประสานมิตร • 2537-2538 นิตยสาร ปัญหาชวี ติ และสขุ ภาพ • วิชาโท การผลติ หนงั สือ ศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ (วฒั นธรรมศึกษา) แขนงวิชาพิพธิ ภณั ฑ์และการอนรุ กั ษ์ ประสบการณ์ด้านเดก็ และเยาวชน วัตถทุ างวฒั นธรรม มหาวิทยาลัยมหดิ ล • ปจั จุบนั ก�ำ ลังศกึ ษาในหลักสูตรปรชั ญาดุษฎบี ณั ฑติ • 2550-ปัจจบุ ัน จัดกิจกรรมหอ้ งสมดุ พน้ื บ้าน ลานความรู้ คูค่ วามม่วน (สังคมศาสตร์) มหาวิทยาลยั แมฟ่ า้ หลวง ท่ีจงั หวัดเชียงราย • 2549 จัดท�ำ หลักสูตรและเป็นวทิ ยากร การอบรมศลิ ปะเรื่อง สุดพรมแดนศิลปะ ใหก้ บั โครงการ เด็กหัวแหลม (NGT) ศนู ย์สง่ เสรมิ ผู้มีความสามารถพเิ ศษ ส�ำ นักนายกรัฐมนตรี ทม่ี หาวทิ ยาลยั แมฟ่ ้าหลวง จังหวดั เชยี งราย • 2548 เขียนภาพประกอบหนังสอื มงุ่ มิ้งสอนแม่ ส�ำ นักพมิ พร์ กั ลูก บคุ๊ ส์ • 2542-2544 จดั กจิ กรรมศลิ ปะสำ�หรบั เดก็ โครงการศิลปะหรรษา เชา้ วันอาทติ ย์ ทีส่ ถาบนั ศิลปวฒั นธรรมเยอรมัน (เกอเธ่) • 2537-2538 ออกแบบฉากรายการเซ็นทรัลบณั ฑิตนอ้ ย อสมท. 9 • 2535 ออกแบบฉากรายการดวงใจพ่อแม่ ททบ. 5 ประสบการณก์ ารทำ�งาน ทอี่ ยู่ (ทที่ �ำ งาน) • 2546-ปจั จุบนั อาจารย์ประจ�ำ สำ�นักวิชาศลิ ปศาสตร์ โครงการจดั ตั้งพพิ ิธภัณฑ์ อารยธรรมล่มุ น�ำ้ โขง มหาวทิ ยาลัยแมฟ่ ้าหลวง ส�ำ นักวิชาศลิ ปศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยแม่ฟ้าหลวง หัวหน้าโครงการจัดตง้ั พพิ ิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน�ำ้ โขง 333 ต�ำ บล ท่าสดุ อ�ำ เภอเมอื ง จังหวัดเชียงราย 57100 ผปู้ ระสานงานหลกั สูตรศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวิชา โทรศพั ท์ 0-5391-7067 โทรสาร 0-5391-6341 โทรศัพท์ 08-9450-6559 วัฒนธรรมศึกษา • 2542-2545 ผ้อู �ำ นวยการศนู ยศ์ ลิ ปวัฒนธรรม มหาวทิ ยาลยั ทีอ่ ยู่ (ทีบ่ ้าน) หัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ • 2538-2542 หัวหน้าแผนกพพิ ิธภณั ฑ์ และรกั ษาการหวั หนา้ 333 หมทู่ ่ี 6 บา้ นปา่ อ้อ ต�ำ บลนางแล อ�ำ เภอเมอื งเชยี งราย แผนกหอจดหมายเหตุ มหาวทิ ยาลยั หวั เฉยี วเฉลมิ พระเกยี รติ จังหวัดเชยี งราย 57100 โทรศัพท์ / โทรสาร 0-5370-6140 • 2533-2536 Creative Director Hanabishi Electric Co., Ltd. Email : [email protected] 34

พึฉ่อ ไก่ผู้พิชติ พระอาทิตย์ เจ้าของโครงการและดำ�เนนิ การจดั พมิ พ์ สำ�นกั งานอุทยานการเรยี นรู้ นทิ านภาพพื้นบา้ นภาคเหนือ สำ�นักงานบริหารและพฒั นาองค์ความรู้ เลขมาตรฐานสากลประจ�ำ หนงั สือ (องคก์ ารมหาชน) สงั กดั ส�ำ นักนายกรฐั มนตรี 978-974-287-719-4 สว่ นบริการ อาคารเซ็นทรัลเวิลด์ ผเู้ ชีย่ วชาญทป่ี รึกษาคณะบรรณาธิการ ชน้ั 8 Dazzle Zone รศ.ทรงศักดิ์ ปรางค์วัฒนากลุ โทรศัพท์ 02-257-4300 โทรสาร ตอ่ 125 นายเจรญิ มาลาโรจน์ ส่วนสำ�นกั งาน 999/9 อาคารส�ำ นกั งานเซน็ ทรัลเวลิ ด์ คณะบรรณาธิการอำ�นวยการ ชนั้ 17 ถนนพระราม 1 โทรศพั ท์ 0-2264-5963-65 นางทศั นยั วงศ์พิเศษกุล โทรสาร 0-2264-5966 นางสาวเฉียดฉตั รโฉม ปรพิ นธ์พจนพสิ ุทธิ์ www.tkpark.or.th นายวัฒนชัย วินจิ จะกลู ดำ�เนนิ การจัดทำ�ต้นฉบับ นางสาวนันธนา เจรญิ ภักดี มลู นธิ หิ นังสอื เพือ่ เด็ก คณะบรรณาธกิ ารตน้ ฉบบั โทรศพั ท์ 0-2805-0202 โทรสาร 0-2805-1308 รศ. สกุ ัญญา สุจฉายา www.thaibby.in.th ผศ.ดร. ชลภัสส์ วงษป์ ระเสรฐิ ออกแบบรูปเล่ม จดั พิมพ์ และจดั จ�ำ หน่าย นายเรอื งศักด์ิ ปิน่ ประทีป บริษทั แปลน ฟอร์ คิดส์ จำ�กดั นายณฐั พร ศรีมุกด์ โทรศัพท์ 0-2575-2828 โทรสาร 0-2575-2558 เรอ่ื งและภาพประกอบ หมอกมงุ เมือง ประพัฒน์ทอง www.planforkids.com พิสูจนอ์ ักษร นันทธ์ นตั ถ์ จติ ประภสั สร, เหมาะสำ�หรบั เดก็ อายุไมเ่ กนิ 9 ปี อารีณะ วรี ะวฒั น์ พมิ พ์คร้งั ที่ 1 พฤศจิกายน 2551 จำ�นวนพิมพ์ 3,000 เล่ม ราคา 125 บาท 35

เปิดโลกกวา้ งแหง่ การเรียนรู้ บนรากฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น การจัดต้งั อุทยานการเรียนร้สู ่วนภูมิภาค เป็นภารกิจสำ�คัญประการหน่งึ ของสำ�นักงานอุทยานการเรียนรู้ (TK park) เน้นการถ่ายทอดบทเรียนการจัดการการเรียนรู้ภายใต้บริบทวัฒนธรรมและความสนใจท่ีสอดคล้องกันของคนใน ทอ้ งถิน่ เพ่อื กระจายโอกาสใหเ้ ด็กและเยาวชนไทยสามารถเข้าถงึ การเรยี นรูไ้ ด้อยา่ งมคี วามสุข โครงการนิทานพ้ืนบ้าน 4 ภาค เป็นส่วนหน่ึงของการดำ�เนินงานเพ่ือจัดต้ังอุทยานการเรียนรู้ส่วนภูมิภาคโดย จัดทำ�เนื้อหาสาระในรูปแบบท่ีเด็กและเยาวชนสนใจ ซ่ึงสามารถส่ือให้เห็นความเป็นตัวของตัวเอง ได้รับรู้ถึงความ หลากหลายทางวฒั นธรรมอันล�ำ้ คา่ ในทอ้ งถ่ิน รวมทัง้ การรกั ษาและสืบทอดมนตเ์ สน่ห์แหง่ นิทานพืน้ บา้ น หนงั สอื ชดุ นทิ านพน้ื บา้ น 4 ภาค ประกอบดว้ ยนทิ านภาพส�ำ หรบั เดก็ อายไุ มเ่ กนิ 9 ปี และวรรณกรรมส�ำ หรบั เยาวชน อายุ 9 ปีขึ้นไป ส�ำ นกั งานอุทยานการเรยี นรูด้ ำ�เนินการจัดพมิ พแ์ ลว้ เสรจ็ และกระจายเผยแพรท่ ว่ั ประเทศแล้ว ดังนี้ b นิทานภาพภาคใต้ จำ�นวน 6 เร่อื ง จารอกีตอ เมทือ่หี งนนูร่ากัอยู่ ไกโ่ กงมูสงั ซผงี อ้กู ล:า้ เหจา้าญป่า เปกาับะแซซามเดะาะ ไขในน่ วยุ้ นักฮับาแรพรี ะานยออ้ ย b วรรณกรรมเยาวชนภาคใต้ จำ�นวน 6 เร่ือง ซาไก สพรุ รคะชเศาธวาตร รายอฆอแน จาบโนตก:ระเลดห่าน์กล วัดถำ้�คูหาภมิ ขุ แดนคนธรรพ์ www.tkpark.or.th อทุ ยานการเรยี นรสู้ ว่ นบริการ TK park Central World ชนั้ 8 Dazzle Zone 36 เลขที่ 4, 4/1-4/2, 4/4 แขวงปทุมวนั เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 โทร. 0-2257-4300 โทรสาร ตอ่ 125