สมุดเล่มเล็ก

วิชา ประวตั ศิ าสตรก์ ารเสยี ดนิ แดน จดั ทาโดย นางสาวเบญจพร สมน้อย ช้ัน ปวส1/2 สาขาวชิ าเทคโนโลยธี ุรกิจดจิ ทิ ลั วิทยาลยั การอาชพี ขอนแกน่

คำนำ หนงั สอื เลม่ นีจ้ ดั ขนึ้ เพ่อื ใหค้ วามรูเ้ ก่ยี วกบั ประวตั ศิ าสตรก์ ารเสยี ดนิ แดน 14 ครงั้ ของประเทศไทย โดยมีจดุ ประสงคใ์ หผ้ เู้ รยี นไดผ้ กู จติ สานึกถงึ ผเู้ สยี สละและรกั ในประเทศไทยมากขนึ้ ผจู้ ดั ทาหวงั เป็น อย่างย่ิงวา่ จะเป็นประโยชนใ์ หก้ บั ผอู้ ่านและการศกึ ษาประวตั ศิ าสตร์

สำรบญั ครงั้ ท่ี 1 เสยี เกาะหมาก 1 2 ครงั้ ท่ี 2 เสยี ทวาย มะรดิ ตะนาวศรี 3 4 ครงั้ ท่ี 3 เสยี บนั ทายมาศ 5 6 ครงั้ ท่ี 4 เสียแสนหวี เมอื งพง เชียนตงุ 7 8 ครงั้ ท่ี 5 เสยี รฐั เปรคั 9 10 ครงั้ ท่ี 6 เสียสบิ สองปันนา 11 12 ครงั้ ท่ี 7 เสยี เขมรและอีก 6 เกาะ 13 14 ครงั้ ท่ี 8 เสยี สิบสองจไุ ทย ครงั้ ท่ี 9 เสยี ชายฝังสาละวิน ครงั้ ท่ี 10 เสียฝ่ังซา้ ยแมน่ า้ โขง ครงั้ ท่ี 11 จาปาสกั และไซยะบลู ี ครงั้ ท่ี 12 มลฑลบรู พา ครงั้ ท่ี 13 เสยี กลนั ตนั ตรงั กานู ไทรบรุ ี ปรสิ ครงั้ ท่ี 14 เสียเขาพระวหิ าร

คร้ังที่ ๑๔ ครงั้ ท่ี ๑ เสียเขาพระวิหาร ใหก้ บั เขมร (กมั พูชา) เมื่อ 15 มิถนุ ายน พ.ศ.2505 พ้นื ที่ 2 ตร. เสียเกาะหมาก (ปี นงั ) ใหก้ บั ประเทศองั กฤษ เมื่อ ๑๑ สิงหาคม ๒๓๒๙ พ้นื ท่ี กม. ใน ร.9 ตามคาพิพากษาของศาลโลก ใหเ้ ขาพระวิหารตกเป็นของเขมร เนื่องมาจาก ๓๗๕ ตร.กม. ในสมยั ร.๑ เกิด จาก พระยาไทรบุรี ใหอ้ งั กฤษเช่าเกาะหมาก หลกั ฐานสาคญั ของเขมร ในสมยั ท่ีเป็นของฝรั่งเศส เมื่อรู้วา่ กรมพระยาดารงราชานุภาพ เพ่อื หวงั จะขอใหอ้ งั กฤษคุม้ ครองเกาะหมากจากกองทพั ของกรมพระราชวงั จะเสด็จเขาพระวหิ าร จึงข้ึนไปก่อนแลว้ ชกั ธงชาติฝรั่งเศสรับเสดจ็ แลว้ ถ่ายรูปไวเ้ ป็น บวรสถาน มงคล หลกั ฐาน และนามาใชเ้ ป็นหลกั ฐานสาคญั ท่ีแสดงต่อศาลโลก ทาใหเ้ ขมรชนะดว้ ยเสียง ซ่ึงยกทพั มาจดั ระเบียบหวั เมืองปักษใ์ ต้ ในท่ีสุดองั กฤษก็ยดึ เอาไป 9 ตอ่ 3

คร้ังท่ี ๒ คร้ังที่ ๑๓ เสีย ทวาย ตะนาวศรี ให้กบั พมา่ เม่ือ 16 มกราคม พ.ศ.2336 พ้ืนที่ 55,000 ตร. เสียรัฐกลนั ตนั ,ตรังกานู,ไทรบุรี, ปริส ใหก้ บั องั กฤษเม่ือ 10 มีนาคม พ.ศ. กม. ในสมยั ร.1 แต่เดิมเป็นของไทยคร้ังสมยั สุโขทยั มงั สจั จา เจา้ เมืองทวาย 2451 พ้นื ที่ 80,000 ตร.กม. ในสมยั ร.5 ไทยไดท้ าสัญญากบั องั กฤษ เป็นไสศ้ ึกใหพ้ ม่า รัชกาลท่ี 1 ไมส่ ามารถตีคืนจากพมา่ ได้ ประกอบกบั เพื่อใหไ้ ดม้ าซ่ึงอานาจ ศาลไทยท่ีจะบงั คบั คดีความผดิ ของคนองั กฤษในไทย ชาวเมืองทวายไมพ่ อใจกองทพั ไทยท่ีเขา้ ยดึ ครอง จึงตกเป็นของพมา่ ไป

ครงั้ ท่ี ๑๒ คร้ังท่ี 3 เสียบนั ทายมาศ (ฮาเตียน) ใหก้ บั ฝร่ังเศส เม่ือ พ.ศ.2353 ในสมยั เสยี มลฑลบรู พา (พระตะบอง,เสียมราฐ,ศรีโสภณ) ใหก้ บั ฝร่งั เศส เม่อื 23 รัชกาลที่ 2 มนี าคม พ.ศ. 2449 พนื้ ท่ี 51,000 ตร.กม. ในสมยั ร.5 ไทยไดท้ าสญั ญา กบั ฝรงั เศส เพ่อื แลกกบั ตราด,เกาะกง,ด่านซา้ ย ตลอดจนอานาจศาลไทยท่ี จะบงั คบั ต่อคนในบงั คบั ของฝร่งั เศส ในประเทศไทย เพราะขณะนนั้ มีคนจีน ญวนไปพ่งึ ธงฝร่งั เศสกนั มาก เพ่อื สิทธิการคา้ ขาย ฝร่งั เศสกเ็ พียงแต่ถอน ทหารออกจากตราดเม่อื 6 กรกฎาคม พ.ศ.2450 กบั ด่านซา้ ย คงเหลอื แต่ เกาะกงไม่คืนใหไ้ ทย

ครงั้ ท่ี ๑๑ คร้ังท่ี ๔ เสยี ดนิ แดนฝ่ังขวาแมน่ า้ โขง (ตรงขา้ มเมอื งหลวงพระบาง ดินแดนในทิศ เสียแสนหวี เมืองพง เชียงตงุ ใหก้ บั พมา่ เมื่อ พ.ศ.2368 พ้นื ที่ 62,000 ตร.กม.ใน ตะวนั ออกของน่านคอื จาปาสกั และไซยะบลู )ี ใหก้ บั ฝร่งั เศสเม่ือ 12 สมยั รัชกาลท่ี 3 แตเ่ ดิมเราไดด้ ินแดนน้ีมาในสมยั รัชกาลที่ 1 โดยพระเจา้ กาวิ พฤษภาคม พ.ศ.2446 พนื้ ท่ี 25,500 ตร.กม. ในสมยั .ร.5 ไทยทา ละ ยกทพั ไปตีมาข้ึนอยกู่ บั ไทยได้ 20 ปี เน่ืองจากเป็นดินแดนท่ีอยไู่ กล สญั ญากบั ฝร่งั เศส เพ่อื ขอใหฝ้ ร่งั เศสคนื จนั ทบรุ ีใหไ้ ทย แต่ฝร่งั เศสถอนไปแต่ ประกอบกบั เกิดกบฏเจา้ อนุเวยี งจนั ทร์และเกิดกบฏทางหวั เมืองปักษใ์ ต้ (กลนั จนั ทบรุ แี ลว้ ไปยดึ เมืองตราดแทนอกี 5 ปี แลว้ เม่อื ฝร่งั เศสได้ หลวงพระบาง ตนั ไทรบุรี) ไทยจึงห่วงหนา้ พะวงหลงั ไม่มีกาลงั ใจจะยดึ ครอง หลงั จากน้นั แลว้ ยงั ลกุ ลา้ ยา้ นนาดี, ด่านซา้ น จ.เลย และยงั ไดเ้ อาศลิ าจารกึ ท่ี พระเจดีย์ พมา่ เป็นเมืองข้ึนขององั กฤษ เชียงตงุ ก็เป็นขององั กฤษโดยสิ้นเชิง ศรีสองรกั ษไ์ ปดว้ ย

ครงั้ ท่ี ๑๐ ครงั้ ท่ี ๕ เสียดนิ แดนฝ่ังซา้ ยแมน่ า้ โขง (อาณาจกั รลา้ นชา้ ง หรอื ประเทศลาว) ใหก้ บั เสยี รฐั เปรคั ใหก้ บั องั กฤษเม่อื พ.ศ.2369 ในสมยั รชั กาลท่ี 3 เป็นการสญู เสีย ฝร่งั เศส เม่อื 3 ตลุ าคม พ.ศ.2436 พนื้ ท่ี 143,000 ตร.กม. ในสมยั ท่ที ารา้ ยจติ ใจ คนไทยทง้ั ชาติ เพราะเป็นการสญู ท่ีหา่ งจากครงั้ ก่อนไม่ถงึ 1 ปี รชั กาลท่ี 5พืน้ ท่นี ีเ้ ป็นของไทยมาตงั้ แต่สมยั สมเดจ็ พระนเรศวร ตอ้ งเสียใหก้ บั ฝร่งั เศสตามสญั ญา ไทยกบั ฝร่งั เศส เท่านนั้ ยงั ไม่พอ ฝร่งั เศสเรยี กเงินจากไทย 1 ลา้ นบาท เป็นคา่ เสียหายท่ตี อ้ งรบกบั ไทย เสยี คา่ ประกนั วา่ ไทยตอ้ งปฏิบตั ิ ตามสญั ญาอกี 3 ลา้ นบาท และยงั ไมพ่ อ ฝร่งั เศสไดส้ ง่ ทหารมายดึ เมือง จนั ทบรุ ีและตราด

ครงั้ ท่ี ๖ ครงั้ ท่ี ๙ เสยี สบิ สองปันนา ใหก้ บั จีนเม่อื 1 พฤษภาคม พ.ศ.2393 พนื้ ท่ี 90,000 ตร. เสยี ดนิ แดนฝ่ังซา้ ยแมน่ า้ สาละวิน (5 เมอื งเงยี้ ว และ 13 เมืองกะเหร่ียง) กม. ในสมยั รชั กาลท่ี 4 เป็นดนิ แดนในยนู านตอนใตข้ องประเทศจีน เมืองเชียง ใหก้ บั ประเทศองั กฤษในสมยั รชั กาลท่ี 5 เม่อื 27 ตลุ าคม พ.ศ. 2435 เป็นการ รุง้ เป็นเมอื ง หลวงของไทยสมยั รชั กาลท่ี 1 ตอ่ มาเกิดการแย่งชงิ ราชสมบตั ิ สญู เสียครงั้ ย่ิงใหญ่ทางดา้ นรฐั ศาสตร์ เศรษฐกิจและทรพั ยากร อนั อดุ ม ดว้ ย กนั เอง แสนหวฟี ้า มหาอปุ ราชหนลี งมาพง่ึ พระบรมโพธิสมภารในสมยั รชั กาล ดินแดนผนื ป่าอนั อดุ มสมบรู ณย์ ่งิ ท่ี 3

ครงั้ ท่ี ๗ ครงั้ ท่ี ๘ เสยี เขมรและเกาะ 6 เกาะ ใหก้ บั ฝร่งั เศส เม่อื วนั ท่ี 15 กรกฎาคม พ.ศ. เสียสบิ สองจไุ ทย (เมอื งไล เมอื งเชยี งคอ้ ) ใหก้ บั ฝร่งั เศส เม่อื 22 ธนั วาคม 2410 พนื้ ท่ี 124,000 ตร.กม. ในสมยั ร.4 ฝร่งั เศสบงั คบั ใหเ้ ขมรทา พ.ศ.2431 พนื้ ท่ี 87,000 ตร.กม. ในสมยั รชั กาลท่ี 5 พวกฮ่อ ก่อกบฏ ทาง สญั ญารบั ความคมุ้ ครอง จากฝร่งั เศส หลงั จากนนั้ ไดด้ าเนนิ การทางการฑตู ฝ่ายไทยจดั กาลงั ไปปราบ 2 กองทพั แตป่ ฏิบตั ิเป็นอิสระแก่กนั อีกทงั้ แม่ทพั กบั ไทย ขอใหม้ ีการปักปันเขตแดน เขมรกบั ญวน แต่กลบั ตกลงกนั ไม่ได้ ทงั้ สองไมถ่ กู กนั