15-03-2561ethic

ทฤษฎีประโยชน์นิยม









ทฤษฎีพัฒนาการทางจริยธรรม ของโคลเบิร์ก

ระดับที่ ๑ ระดับที่ ๓ ขั้นที่ ๖ ขั้นอุดมคติสากล ระดับระดับก่อน เหนือ (Universal Ethical-Principleเกณฑ์(Pre- เกณฑ์Convention (Post ขั้นที่ ๕ ขั้นOกrาieรnมtีaเหtioตุnผ) ล และการal Level) ระดับที่ ๒ ตามConven เคารพตนเอง ก(Cฎoเnกvณeฑn์ tionLtieovneall) al Level) (Social Contract LegalisticOrientation) อายุ ขั้นที่ ๔ ขั้๑น๖ปทีขึำ้นไตป า  มหน้าที่ (Law and Order Orientation) อายุ ๑๓-๑๖ปี  ขั้นที่ ๓ ขั้นทำ ตามความเห็นชอบของผู้ อื่น (Interpersonal Concordance)อายุ ๑๐ – ๑๓ ปี ขั้นที่ ๒ ขั้นการอยากได้รับรางวัล (Instrumental Relativist Orientation)อายุ ๗-๑๐ ปี ขั้นที่ ๑ ขั้นหลบหลีกการถูกลงโทษ (Punishment and Obedienceorientation)อายุ ๒-๗ ปี

ระดับที่ 1 ระยะก่อนกฎเกณฑ์สังคมยึดตนเองเป็นศูนย์กลางขั้นที่ 1   คิดถึงตนเองเป็นหลัก• เชื่อฟังเพราะกลัวการลงโทษ• ต้องการรางวัลเท่านั้น

ตัวอย่างผู้ที่มีพัฒนาการจริยธรรมระดับที่ 1 ขั้นที่ 1• 1. ดูแลผู้ป่วยที่มีฐานะทางสังคมดีกว่าดูแลผู้ป่วยที่มีฐานะทางสังคมด้อย กว่า• 2. ขยันทำงานให้หัวหน้าเห็นเพื่อผลการประเมินขั้นเงินเดือน เมื่อ ไม่ได้รับผลตอบแทนก็ไม่ตั้งใจทำงาน• 3. ทำงานเกินเวลาเมื่อได้รับผลตอบแทนเท่านั้น• 4. นักศึกษารีบทำงานส่งอาจารย์ให้ทันเวลาเพียงเพราะกลัวถูกหักคะแนนเท่านั้น• 5. ขับรถตามกฎจราจรเมื่อเห็นตำรวจจราจร• 6. แต่งกายถูกระเบียบเหมาะสม เฉพาะต่อหน้าอาจารย์หรือผู้บังคับบัญชา

ระดับที่ 1  ระยะก่อนเกณฑ์ทางสังคม ยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง ขั้นที่ 2   การแลกเปลี่ยนตนได้ประโยชน์• ทำกับผู้อื่นเหมือนกับผู้อื่นทำกับตน• ตาต่อตา ฟันต่อฟัน• ผลัดกัน เกาหลัง

ตัวอย่างผู้ที่มีพัฒนาการทางจริยธรรมระดับที่ 1 ขั้นที่ 2• พยาบาลตอบโต้ผู้ป่วย/ครอบครัวด้วยเสียงดัง เนื่องจากผู้ป่วย/ครอบครัวพูดจาก้าวร้าวพยาบาท• กลั่นแกล้งเพื่อนร่วมงาน ก็ถูกเพื่อนร่วมงานนินทาว่า ร้าย• ผู้แทนราษฎรใช้อำนาจเพื่อช่วยให้นายทุนที่เป็น หัวคะแนนของตนได้รับการประมูลการก่อสร้าง โดยวิธีการที่ไม่ถูกต้อง

ระดับที่ 2  ระยะกฎเกณฑ์สังคม ขั้นที่ 3• สัมพันธภาพระหว่างบุคคล• ความรักมิตรภาพ• อารมณ์• ความรู้สึกร่วม

ตัวอย่างผู้ที่มีพัฒนาการทางจริยธรรมระดับที่ 2 ขั้นที่ 3• ผู้บริหารคัดเลือกพยาบาลเป็นลูกน้องเก่าที่สนิทเข้าสู่ตำแหน่ง หัวหน้างาน• พยาบาลปกปิดความผิดของเพื่อนร่วมงานที่เป็นเพื่อนสนิท• โจมตีให้ร้ายผู้อื่นเพื่อปกป้องเพื่อนของตนเองโดยไม่คำนึง ถึงว่าเพื่อนของตนทำถูกต้องหรือไม่• กรรมการบริหารของโรงพยาบาลปกป้องผลประโยชน์ให้ กับหน่วยงานของตน เช่นจัดสรรงบประมาณให้กับโครงการ ของหน่วยงานของตนแม้จะเกิดประโยชน์ต่อโรงพยาบาล น้อยกว่าโครงการของหน่วยงานอื่น

ระดับที่ 2 ระยะกฎเกณฑ์สังคม ขั้นที่4• ความถูกต้อง คือการทำหน้าที่• การเคารพผู้ที่มีอำนาจ• การเชื่อฟังกฎหมาย• การทำตามระเบียบของสังคม

ตัวอย่าง ผู้ที่มีพัฒนาการทางจริยธรรมระดับที่ 2ขั้นที่ 4• 1. มาทำงานตรงเวลาตามกฎระเบียบทอดเที่ยวว่า บุคลากรที่ดีต้องทำตามกฎระเบียบ• 2. ทำตามกฎจราจรเพราะต้องการเป็นพลเมืองดีที่ เคารพกฎหมายของบ้านเมือง• 3. ทำงานในวันหยุดตามที่หัวหน้ามอบหมายได้เวลา กระชั้นชิด เพราะไม่ต้องการขัดคำสั่งผู้บังคับบัญชา

ระดับที่ 3  ระยะหลังกฎเกณฑ์สังคม (จริยธรรมที่เน้นหลักการ) ขั้นที่ 5• ประโยชน์สุขของคนหมู่มาก• แรงจูงใจในการทำตามกฎเกณฑ์ คือ ประโยชน์ของสังคมส่วนรวม

ตัวอย่าง ผู้ที่มีพัฒนาการทางจริยธรรมระดับที่ 3 ขั้นที่ 5• ทำตามกฎจราจรเพราะเกรงว่าจะทำให้ผู้อื่น เดือดร้อนจากการกระทำผิดกฎจราจร• ทำงานหรือวันหยุด ตามหน้าที่ที่หัวหน้ามอบ หมายงานในเวลากระชั้นชิดเพราะเชื่อว่าจะได้ ช่วยให้ภารกิจที่สำคัญของหน่วยงานสำเร็จ ตามเวลา

ระดับที่ 3  ระยะหลังกฎเกณฑ์สังคม (จริยธรรมที่เน้นหลักการ) ขั้นที่ 6• หลักจริยธรรมสากล• หน้าที่นิยม• เน้นความยุติธรรม

ตัวอย่างผู้ที่มีพัฒนาการทางจริยธรรมระดับที่ 3 ขั้นที่6• ดูแลผู้ป่วยทุกคนโดยไม่เลือกปฏิบัติเช่น โรคเอดส์ ผู้ ป่วยแรงงานต่างด้าว• ประเมินผลการทำงานของผู้ใต้บังคับบัญชาแต่ละคน ด้วยความเสมอภาค• ตัดสินใจเลือกความยุติธรรมแม้ว่าตนเองจะได้รับผล เสียจากการตัดสินใจนั้น

สถานการณ์• ระหว่างการคัดเลือกพยาบาลจากหอผู้ป่วยไปทำงานที่หน่วยงานพัฒนา บุคลากรหัวหน้าพยาบาลพิจารณาร่วมกับทีมบริหารของฝ่ายการ พยาบาลและลงความเห็นว่าพยาบาล ก เป็นผู้ที่มีความเหมาะสม... แต่ พูดเลยการโรงพยาบาลขอให้พยาบาลซึ่งเป็นภรรยาของแพทย์คนหนึ่ง เป็นผู้ได้รับการคัดเลือก เนื่องจากต้องการจูงใจให้แพทย์ทำงานในโรง พยาบาลนั้นต่อไป• ถ้าท่านเป็นหัวหน้าฝ่าย ท่านจะตัดสินใจอย่างไรด้วยเหตุผลใด• ก. ทำตามผู้อำนวยการเพราะไม่ต้องการขัดแย้งกับผู้บังคับบัญชา• ข. ทำตามผู้อำนวยการเพราะเห็นด้วยว่าการจูงใจให้แพทย์ทำงานใน โรงพยาบาลมีความจำเป็น

ทฤษฎีพัฒนาการทางจริยธรรม ทฤษฎี โคลเบอร์ก (Kohlberg’ s )ลอเรนส์ โคลเบอร์ก (Lawrence Kohlberg ’ s) ผู้สนใจที่จะศึกษาพฤติกรรมของมนุษย์ที่แสดงออกถึง ความประพฤติ ถูก-ผิด ดี-ชั่ว ทฤษฎีของโคลเบอร์ ได้ชื่อว่า ทฤษฎีพัฒนาการทางจริยธรรม (Moral Development Theory) ปี คศ. 1969 โคลเบอร์ก ได้ศึกษาค้นคว้า ค่านิยมความดีความชั่วของมนุษย์ โดยแบ่งพัฒนาการทางจริยธรรม ออกเป็น3 ระดับ ดังนี้ :-

ระดับการพัฒนาจริยธรรม : ทฤษฎีโคลเบอร์กระดับที่ ระดับมีจริยธรรม เหนือเกณฑ์3 6. การทำตามอุดมคติสากล คุณธรรมสากล (เหนือ กฎเพื่อส่วนรวม)ระดับที่ 5. การทำตามคำมั่นสัญญา สัญญาสังคมกฎหมาย2 ระดับจริยธรรม มีจริยธรรมตามเกณฑ์ 4. การทำตามกฎ ระเบียนของสังคม 3. การทำตามผู้อื่น การยอมรับของกลุ่มระดับที่ ก่อนมีจริยธรรม (Pre-Conventional)1 2. แสวงหารางวัล ผลประโยชน์ของตน 1. เลี่ยงการลงโทษ เชื่อฟัง

การพัฒนาจริยธรรม : โครงสร้าง• ด้านความรู้ (Moral Cognition)• ด้านอารมณ์และความรู้สึก (Moral Attitude and Belief)• ด้วยเหตุผล (Moral Reasoning)• ด้านพฤติกรรม การแสดงออก (Moral Conduct)

ความหมายของคุณค่า• ความเชื่อของบุคคล กลุ่ม หรือสังคมเกี่ยวกับ ความ มีค่าของความคิด เจตคติ ประเพณี และ ได้ลงมือปฏิบัติตาม สิ่งที่เชื่อ• คุณสมบัติที่ได้จากการประเมินด้านหนึ่งของสิ่ง ใดสิ่งหนึ่ง

ประเภทของคุณค่า• คุณค่าทางจริยธรรม (moral values)- คุณค่าที่เกี่ยวกับความดี ความชั่ว ความถูกต้อง หรือความคิด• คุณค่าที่ไม่เกี่ยวกับจริยธรรม (Nonmoral values)- คุณค่าที่เกี่ยวกับรสนิยม ความชอบ หรือความพอใจส่วนบุคคล• คุณค่าแห่งวิชาชีพ (Professional values)- สิ่งที่วิชาชีพให้คุณค่า กำหนด เป็นจรรยาบรรณวิชาชีพ• คุณค่าส่วนบุคคล (Personal values)- สิ่งที่บุคคลให้คุณค่าตามความเชื่อและทัศนคติของตน

การทำค่านิยมให้กระจ่าง (Value clarification)กระบวนการ หรือ วิธีการที่ทำให้บุคคลรับรู้ว่า สิ่งใดมีค่าสำชีวิต ทำให้รู้จักตน และจัดลำดับความสำคัญของสิ่งที่ตนใคุณค่า การเลือกคุณค่า (Choosing valuesความรู้ ความเชื่อ ค่านิยมทัศนคติ ศาสนา วัฒนธรรม การตีค่าคุณค่า (Prizing values) การปฏิบัติตามคุณค่า (Acting)

ค่านิยมและการกระจ่างในค่า นิยม

ค่านิยมและกคาวรากมรรู้ ะจ่าง ความเชื่อ ค่า ในค่านิยนิยมม Intrinsic value Extrinsic value ทัศนคติ ศาสนา กระบวนกวัาฒร นธรรม บเุกคิดคคลุณจะคว่ัาดใไนดฯ้ ลฯ ค่านิยม จากเกณฑ์ ๖ ข้อ Value judgemen (Simon & Clark, ta. คุณค่านั้นต้องเลือกได้อย่าง1อ9ิ7ส5)รคืะอb. เลือกได้จากตัวเลือกหลายๆ ประการ ซึ่งมีการใคร่ครวญแล้วอย่างดีc. มีคุณค่าและเกิดความรู้สึกทะนุถนอมภาคภูมิใจในคุณค่า