สรุป 5 บท เปลี่ยนขยะให้เป็นเงิน

สรปุ ผลการจัดกิจกรรม โครงการปรับเปล่ยี นขยะให้เป็นเงิน กศน.ตาบลกุฎโง้ง ณ กศน.ตาบลกุฎโงง้ หมทู่ ี่ 6 ตาบลกฎุ โง้ง อาเภอพนัสนคิ ม จงั หวัดชลบรุ ี กศน.ตำบลกุฎโงง้ ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศยั อำเภอพนสั นคิ ม สำนักงำนส่งเสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศัยจงั หวดั ชลบุรี

คำนำ กศน.ตำบลกฎุ โงง้ สังกดั ศนู ย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศยั อำเภอพนสั นิคม ไดจ้ ดั ทำโครงกำร ปรบั เปลย่ี นขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง โดยมีวัตถุประสงคเ์ พ่อื ให้ประชำชนในตำบลกุฎโง้ง รู้วธิ ีกำรดูแลสุขภำพและ แก้ปญั หำดำ้ นสุขภำพด้วยตนเอง สำมำรถนำมำปรับใช้ให้เข้ำกับชีวิตประจำวนั ของคนในครอบครัว และเป็นกำรกระตุ้นเตือน ใหส้ งั คมตระหนกั ในคุณคำ่ ควำมสำคญั ของประชำชน ซึง่ มีกำรสรปุ ผลกำรจัดกจิ กรรมโครงกำรดังกล่ำวเพ่อื ต้องกำรทรำบว่ำ กำรดำเนินโครงกำรบรรลตุ ำมวตั ถปุ ระสงค์ทีก่ ำหนดไวห้ รือไม่ บรรลใุ นระดบั ใดและได้จัดทำเอกสำรสรุปผลกำรจดั กจิ กรรม โครงกำรปรบั เปล่ยี นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง เสนอตอ่ ผบู้ ริหำร ผู้เก่ยี วข้องเพ่ือนำขอ้ มูลไปใช้ในกำรปรบั ปรุงและ พฒั นำกำรดำเนินโครงกำรใหด้ ยี ง่ิ ขนึ้ คณะผู้จัดทำ ขอขอบคุณผู้อำนวยกำรศนู ยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอพนัสนิคม ทีใ่ หค้ ำแนะนำ คำปรกึ ษำ ในกำรจัดทำสรุปผลกำรจดั กิจกรรมโครงกำรปรบั เปล่ียนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ในคร้ังน้ี หวงั เป็นอยำ่ งยง่ิ ว่ำเอกสำรสรปุ ผลกำรจดั กิจกรรมโครงกำรปรับเปลย่ี นขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ฉบบั น้ี จะเป็นประโยชน์ต่อผปู้ ฏิบัติงำนโครงกำรและหน่วยงำนท่ีเกย่ี วข้องในกำรนำไปใช้ในกำรจัดกิจกรรมกำรศึกษำนอกระบบและ กำรศึกษำตำมอธั ยำศยั ต่อไป ธรี พงศ์ เขียวหวำน ครู กศน.ตำบล มิถนุ ำยน

สำรบัญ หนำ้ ก หัวเรือ่ ง ข คำนำ ค สำรบัญ สำรบัญตำรำง 1 บทท่ี 1 บทนำ 1 1 - หลกั กำรและเหตผุ ล 2 - วัตถุประสงค์ 2 - เปำ้ หมำยกำรดำเนนิ งำน - ผลลพั ธ์ 3 - ตวั ชว้ี ดั ผลสำเร็จของโครงกำร 18 21 บทที่ 2 เอกสำรกำรศึกษำและงำนวจิ ัยทเ่ี ก่ยี วข้อง 26 - เอกสำร/งำนที่เกีย่ วข้อง บทที่ 3 วธิ ดี ำเนนิ งำน บทท่ี 4 ผลกำรวเิ ครำะห์ข้อมลู บทท่ี 5 อภปิ รำยผลและข้อเสนอแนะ บรรณำนกุ รม ภำคผนวก โครงกำรปรบั เปลี่ยนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง หนงั สอื เชิญวิทยำกร รำยงำนผลกำรจัดกิจกรรม แบบประเมินผู้รับบริกำร คณะผจู้ ดั ทำ

สำรบัญตำรำง หนำ้ ตำรำงท่ี 21 21 1. ผูเ้ ขำ้ ร่วมโครงกำรทต่ี อบแบบสอบถำมไดน้ ำมำจำแนกตำมเพศ 22 2. ผเู้ ข้ำร่วมโครงกำรทีต่ อบแบบสอบถำมได้นำมำจำแนกตำมอำยุ 22 3. ผเู้ ข้ำร่วมโครงกำรทีต่ อบแบบสอบถำมไดน้ ำมำจำแนกตำมอำชพี 22 4. ผ้เู ขำ้ ร่วมโครงกำรที่ตอบแบบสอบถำมไดน้ ำมำจำแนกตำมระดับกำรศึกษำ 23 5. แสดงค่ำร้อยละเฉล่ยี ควำมสำเรจ็ ของตัวชวี้ ดั ผลผลติ ประชำชนทว่ั ไป 23 6. ค่ำเฉลี่ยและสว่ นเบย่ี งเบนมำตรฐำนควำมพึงพอใจฯ โครงกำร ในภำพรวม 24 7. ค่ำเฉลี่ยและสว่ นเบ่ยี งเบนมำตรฐำนควำมพงึ พอใจฯ โครงกำร ดำ้ นบริหำรจดั กำร 24 8. คำ่ เฉลยี่ และสว่ นเบย่ี งเบนมำตรฐำนควำมพงึ พอใจฯ โครงกำร ด้ำนกำรจดั กิจกรรมกำรเรยี นรู้ 9. ค่ำเฉลยี่ และสว่ นเบี่ยงเบนมำตรฐำนควำมพึงพอใจฯ โครงกำร ดำ้ นประโยชนท์ ่ีได้รับ

1 บทท่ี 1 บทนำ หลักกำรและเหตผุ ล ปญั หำในเรอื่ งเกยี่ วกบั ขยะเป็นปัญหำท่ีสำคญั ของประเทศในปัจจบุ นั ประชำกรทจี่ ะเพ่ิมขน้ึ ในฐำนะผู้ทำกำรผูบรโิ ภค อุปโภค และผู้อำศยั สง่ ผลใหป้ ญั หำขยะมแี นวโนม้ ทวีควำมรนุ แรงและก่อใหเ้ กิดผลกระทบตอ่ สังคมและส่ิงแวดล้อมเพิ่มมำก ขึน้ เร่อื ย ๆ ปัญหำขยะไดส้ ะท้อนใหเ้ ห็นถงึ สุขอนำมัยภำยในชมุ ชน จะตอ้ งปรับปรงุ อยำ่ งเร่งด่วนเนอ่ื งจำกเก่ยี วข้องถึงสุขภำพ อนำมัยของคนในชุมชนโดยตรง กำรบรโิ ภคทีส่ งู ข้ึนในขณะที่ประสทิ ธิภำพ กำรจัดกำรมลู ฝอยยงั ไม่ถกู หลักสุขำภิบำล ส่วนมำกจะเปน็ กองสุม ๆ ไว้บนพื้นดนิ ประกอบกับประชำชนสว่ นใหญ่ยังไมเ่ ห็นควำมสำคญั ของปัญหำกำรฟื้นฟสู ่งิ แวดลอ้ ม ทำให้หน่วยงำนท่ีรบั ผดิ ชอบในกำรจดั กำรขยะมลู ฝอย ตอ้ งตำมแก้ไขปัญหำอยูต่ ลอดเวลำไม่จบส้นิ ปัจจบุ นั รูปแบบของกำรจัดเก็บและกำรจดั กำรขยะของชุมชนในอำเภอพนัสนคิ ม พบวำ่ ยงั ไม่เป็นระบบ ขำดกำร กำจดั ขยะมลู ฝอยที่ถกู สุขลกั ษณะ โดยสว่ นใหญย่ ังใช้วธิ กี ำรเทกองและเผำทิง้ แบบไม่ถกู ต้อง ซงึ่ จะมีผลกระทบต่อสง่ิ แวดล้อม และก่อให้เกิดปญั หำสขุ อนำมัยกบั คนที่อำศัยอยูใ่ นบรเิ วณใกลเ้ คียง เช่น ปญั หำของกล่นิ เนำ่ เหม็นทำใหเ้ กดิ ผลกระทบต่อ ระบบทำงเดินหำยใจ ปัญหำแหล่งเพำะพนั ธข์ุ องแมลงชนิดต่ำง ๆ ท่ีเป็นพำหนะนำเชื้อโรคมำสูค่ น นอกจำกน้ียังก่อใหเ้ กิด ผลกระทบต่อคุณภำพของน้ำ และน้ำใตด้ ิน รวมทั้งกำรดำเนินกำรเคลื่อนย้ำย จัดเก็บ และกำจดั ขยะยงั ไม่มีประสทิ ธภิ ำพ เทำ่ ท่ีควร กศน.ตำบลกฎุ โง้ง จงึ ไดจ้ ดั ทำโครงกำรปรับเปล่ยี นขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพื่อให้ ประชำชนมคี วำมรู้ควำมเขำ้ ใจ และตระหนกั ถงึ ควำมสำคัญของปัญหำ และผลกระทบที่เกิดจำกขยะ และสง่ เสรมิ ให้ ประชำชนได้ศึกษำเรียนรู้เกยี่ วกบั วิธีกำรลดปรมิ ำณขยะ กำรคดั แยกขยะเพื่อเพิ่มมลู คำ่ สู่ขยะรไี ซเคิล กำรนำกลับมำใช้ใหม่ โดยทำงำนประดิษฐ์จำกเศษวัสดุที่เกดิ จำกกำรคัดแยกขยะ กำรกำจัดขยะอย่ำงถูกวิธีและสร้ำงคณุ ค่ำให้เกิดประโยชน์จำก ขยะอยำ่ งสรรค์ ตลอดจนนำควำมรู้ไปใช้ในกำรจัดกำรขยะในบำ้ นของตนเองและชุมชนได้อยำ่ งถูกต้อง เหมำะสมต่อไป วตั ถปุ ระสงค์ 1. เพื่อให้มีควำมรู้ควำมเข้ำใจ เกยี่ วกับกำรคัดแยกขยะ กำรกำจดั ขยะ และกำรนำขยะประเภทตำ่ ง ๆ กลับมำใชใ้ หม่ อยำ่ งสรำ้ งสรรค์ 2. เพื่อใหต้ ระหนกั ถงึ ควำมสำคัญของกำรจัดกำรขยะในชุมชน 3. เพอื่ ให้สำมำรถนำไปใช้ในกำรจดั กำรขยะภำยในครวั เรือนและชุมชน เปำ้ หมำย (Outputs) เชิงปรมิ ำณ ประชำชนตำบลกฎุ โง้ง จำนวน 20 คน เชิงคณุ ภำพ 1. ผเู้ ขำ้ อบรมมีควำมรู้ควำมเขำ้ ใจ เกีย่ วกบั กำรคัดแยกขยะและกำรกำจดั ขยะ รวมถงึ กำรนำขยะประเภท ตำ่ ง ๆ กลบั มำใชใ้ หมอ่ ย่ำงสร้ำงสรรค์ 2. ผู้เข้ำอบรมตระหนักถึงควำมสำคญั ของกำรจดั กำรขยะในชมุ ชน 3. ผูเ้ ข้ำอบรมนำควำมรู้ไปใชใ้ นกำรจดั กำรขยะภำยในครัวเรือนและชุมชน

2 ผลลพั ธ์ - ผเู้ ข้ำอบรมมีควำมรคู้ วำมเข้ำใจ เก่ียวกับกำรคัดแยกขยะ กำรกำจดั ขยะ รวมถึงกำรนำขยะประเภทต่ำง ๆ กลับมำ ใชใ้ หม่อย่ำงสรำ้ งสรรค์ ตระหนักถึงควำมสำคัญของกำรจดั กำรขยะในชุมชน และนำไปใชใ้ นกำรจดั กำรขยะภำยในใน ครัวเรอื นและชมุ ชน ดัชนีช้ีวดั ผลสำเร็จของโครงกำร ตัวชี้วัดผลผลติ รอ้ ยละ 80 ของผู้เขำ้ รบั กำรอบรมมีควำมรูค้ วำมเขำ้ ใจ เก่ียวกบั กำรคดั แยกขยะ กำรกำจัดขยะ รวมถงึ กำร นำขยะประเภทตำ่ ง ๆ กลบั มำใชใ้ หมอ่ ย่ำงสรำ้ งสรรค์ ร้อยละ 80 ของผเู้ ข้ำรบั กำรอบรม ตระหนักถงึ ควำมสำคัญของกำรจัดกำรขยะในชมุ ชน ตวั ช้วี ดั ผลลพั ธ์ รอ้ ยละ 80 ของผู้เข้ำรบั กำรอบรมนำควำมรู้ท่ีได้ไปใชใ้ นกำรจัดกำรขยะภำยในครวั เรือนและชมุ ชน

3 บทที่ 2 เอกสำรกำรศึกษำและรำยงำนท่ีเกยี่ วขอ้ ง กำรดำเนินงำนเพื่อจัดกำรขยะมลู ฝอยที่ผำ่ นมำ ท้องถน่ิ ส่วนใหญ่สำมำรถใหบ้ ริกำรเก็บรวบรวมขยะมูลฝอยไดม้ ำก ข้นึ ทำใหป้ ัญหำขยะตกค้ำงน้อยลง แต่ยงั มีปัญหำกำจัดขยะมลู ฝอยไม่ถูกสขุ ลกั ษณะอยู่มำกตกค้ำงน้อยลง แต่ยงั มีปัญหำ กำจัดขยะมูลฝอยไม่ถูกสุขลักษณะอยูม่ ำก แม้จะมีกำรจัดสรรงบประมำณ เพื่อก่อสรำ้ งระบบกำจดั ท่ีถูกสขุ ลักษณะมำกข้นึ แต่ยังมหี ลำยพน้ื ทที่ ย่ี งั ไม่ได้รับกำรสนบั สนุนงบประมำณ และยงั มีท้องถนิ่ หลำยแห่งท่มี รี ะบบแล้วกไ็ ม่สำมำรถกำจดั ขยะมลู ฝอยไดถ้ ูกสขุ ลักษณะตำมทไ่ี ด้ออกแบบไวไ้ ด้ และบำงแหง่ ได้รบั กำรต่อต้ำนคัดคำ้ นจำกประชำชนจนไม่สำมำรถเขำ้ ใช้พนื้ ทไ่ี ด้ ทัง้ นีเ้ นอ่ื งจำกกำรทำโครงกำรทผ่ี ำ่ นมำมักไม่ได้คำนึงถึงกำรเตรียมพร้อมทจี่ ะดำเนินงำนดูแลรักษำระบบอยำ่ ง ต่อเนอื่ งทำให้มีข้อจำกัดทำงด้ำนบคุ ลำกรและองค์กรบริหำรจดั กำรท่ีชัดเจน นอกจำกน้ีกำรดำเนินงำนที่ผ่ำนมำ ส่วนใหญม่ ี ลกั ษณะต่ำงคนต่ำงทำ ทำให้มีสถำนท่ีกำจัดมลู ฝอยทไ่ี ม่ถูกสุขลักษณะขนำดต่ำง ๆ กันกระจำยท่วั ไป ทำใหส้ ิ้นเปลือง งบประมำณโดยเฉพำะอยำ่ งยิ่งในชว่ งวกิ ฤติเศรษฐกจิ ของประเทศ มผี ลทำใหก้ ำรจัดสรรงบประมำณจำกส่วนกลำงมีจำกดั และ ไม่ต่อเนอื่ งซง่ึ เปน็ อุปสรรคต่อกำรจัดกำรขยะมลู ฝอย จำกกำรศึกษำควำมเปน็ ไปได้ของกำรจัดต้งั ศนู ยก์ ำจัดขยะมลู ฝอยในหลำย ๆ พนื้ ท่ีของประเทศ ไดข้ ้อสรปุ วำ่ รูปแบบศูนยก์ ำรจดั กำรขยะมูลฝอยชมุ ชน เป็นแนวทำงหนง่ึ ในกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยทจ่ี ะแก้ไขสภำพปญั หำที่เกิดข้นึ โดย เป็นกำรมงุ่ เน้นใหช้ ุมชนที่อยู่ใกล้เคียงกนั นำขยะมูลฝอยมำกำจดั ร่วมกนั ซง่ึ แนวทำงน้ีจะช่วยแก้ไขปญั หำได้ในระยะยำว และ เพือ่ เป็นกำรลดภำระของรัฐบำลดำ้ นกำรลงทนุ และกำรบริหำรจัดกำร อีกทงั้ สนับสนนุ ใหภ้ ำคเอกชนเข้ำมำมบี ทบำทรว่ ม ลงทุนและดำเนนิ กำร โดยรปู แบบกำรลงทุนและดำเนินกำรศูนย์กำจดั ขยะมลู ฝอยอำจทำได้หลำยวิธี อำทิ เอกชนเป็นผ้ลู งทุน และดำเนินกำรเองทง้ั หมด รฐั รว่ มลงทนุ กับภำคเอกชน รฐั ลงทนุ กำรก่อสร้ำงระบบและให้เอกชนดำเนินกำร เปน็ ต้น อย่ำงไรก็ตำมกำรดำเนินกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยร่วมกันต้องอำศัยควำมรว่ มมือจำกหน่วยงำนต่ำง ๆ ดงั น้ันจำเปน็ ต้อง กำหนดแนวทำงและทิศทำงในกำรดำเนินงำนและกำรจดั สรรงบประมำณโดยใช้รปู แบบศูนย์กำจดั ขยะมูลฝอย ร่วมกันเพ่ือ นำไปสกู่ ำรปฏิบัติอย่ำงเปน็ รูปธรรมในโอกำสต่อไป และเปน็ กำรแก้ไขปญั หำผลกระทบอนั เน่อื งจำกกำรจัดกำรขยะในระยะ ยำวอยำ่ งมปี ระสทิ ธิภำพ และถูกหลกั สขุ ำภบิ ำล สำมำรถช่วยแกไ้ ขปัญหำกำรขำดแคลนสถำนที่กำจัดขยะมูลฝอยของชุมชน ตำ่ ง ๆ โดยเฉพำะชุมชนขนำดเลก็ และยงั ประหยดั งบประมำณ บุคลำกร พื้นทีใ่ นกำรทำจัดขยะมูลฝอย ทง้ั น้ีเพอ่ื คุณภำพชวี ติ และสขุ นำมยั ของประชำชน กำรจดั กำรขยะมลู ฝอยชุมชนอยำ่ งครบวงจรคู่มือสำหรบั ผู้บรหิ ำรองค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่นน้ี จะประกอบด้วย หลักเกณฑก์ ำรพจิ ำรณำระบบกำรจดั กำรขยะมูลฝอยครบวงจรต้ังแตร่ ะบบกำรเก็บรวบรวม กำรคดั แยก กำรนำกลบั ไปใช้ ประโยชน์ และรปู แบบศูนย์กำจัดขยะมูลฝอย แนวทำงของกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยโดยรปู แบบศูนยก์ ำจัดรวมนัน้ ผบู้ รหิ ำรของ องค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ ควรพจิ ำรณำรปู แบบของกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยอย่ำงครบวงจร เพอ่ื ดำเนินกำรจัดกำรในเขต พน้ื ท่คี วำมรับผดิ ชอบโดยเร่มิ จำกกำรสำรวจข้อมูลปริมำณขยะมูลฝอยทเี่ กิดขึ้นจำกแหล่งกำเนดิ ต่ำง ๆ และกำรคำดกำรณใ์ น

4 อนำคต ตลอดจนสดั สว่ นหรอื ลักษณะองค์ประกอบของขยะมูลฝอยทำงด้ำนกำยภำพ เคมีและอื่น ๆ โดยข้อมูลเหล่ำนี้ นำไปใช้ในกำรวำงแผนและออกแบบระบบกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยท่ีสำมำรถรบั ได้ในระยะเวลำ 20 ปี ตัง้ แต่ขนั้ ตอนกำรคัด แยกกำรเกบ็ รวบรวม กำรขนสง่ กำรนำไปใช้ประโยชนแ์ ละกำรกำจดั โดยคำนึงถงึ เทคโนโลยีทีม่ คี วำมเหมำะสม รวมท้ังกำร คัดเลอื กพน้ื ท่ี รูปแบบของกำรบริหำรจัดกำร และกำรมำตรกำรลดปรมิ ำณขยะมลู ฝอย โดยจัดให้มกี ำรรณรงคแ์ ละนำระบบ กำรนำวัสดกุ ลับคนื มำใช้ใหม้ ำกข้นึ พร้อมท้ังพจิ ำรณำค่ำลงทนุ และค่ำใชจ้ ำ่ ยในกำรดำเนินงำนดำ้ นตำ่ งๆ อย่ำงครบถ้วนตลอด อำยโุ ครงกำร 1. สถำนกำรณด์ ำ้ นกำรจัดขยะมลู ฝอยของประเทศไทย ปรมิ ำณขยะมูลฝอยทเี่ กิดข้นึ จำกชุมชนทัว่ ประเทศในปี พ.ศ. 2546 มปี รมิ ำณใกล้เคียงกับปที ่ีผำ่ นมำคือประมำณ 14.4 ล้ำนตน้ หรือ 39,240 ตนั ต่อวนั โดยอตั รำกำรเพมิ่ ปริมำณขยะมลู ฝอยเม่ือเปรียบเทียบจำกปี พ.ศ. 2545 ท้งั นีเ้ นอ่ื งจำก กำรสง่ เสรมิ ใหป้ ระชำชนคัดแยกขยะมลู ฝอยเพ่ือลดปริมำณขยะมูลฝอย และขยะมูลฝอยส่วนหนึ่งไดถ้ ูกนำมำใช้ประโยชนใ์ หม่ มำกขน้ึ ปรมิ ำณขยะมูลฝอยโดยเฉพำะในพ้ืนทเ่ี ขตเมืองอย่ำงกรุงเทพมหำนครมปี รมิ ำณขยะมลู ฝอยลดลงจำกเดิมเกือบ 300 ตนั ตอ่ วัน ซง่ึ เดิมเกิดขึน้ เฉพำะกระบวนกำรสำมล้อรบั ซ้ือตำมบำ้ นมีอตั รำกำรรีไซเคลิ รอ้ ยละ 18 ในปี พ.ศ. 2545 เพมิ่ ขนึ้ มำ เป็นร้อยละ 19 ในปี พ.ศ. 2546 และวสั ดุทีแ่ ยก 3 ลำดับแรก คอื เหล็ก กระดำษ และแก้ว กำรบริหำรเกบ็ ขนรวบรวมมลู ฝอยทั้งจำกบ้ำนเรอื น แหลง่ ชุมชน และแหลง่ สำธำรณะยังมีปญั หำด้ำนประสิทธภิ ำพกำรเก็บรวบรวมอันเนื่องมำจำกข้อจำกัด ในกำรเกบ็ คำ่ บริกำรทำให้ไม่สำมำรถพัฒนำรูปแบบกำรใหบ้ รกิ ำรได้ อยำ่ งไรกต็ ำมกำรให้บริกำรในเขตเมอื ง มีอัตรำกำรเก็บ รวบรวมไดม้ ำกข้ึน โดยมปี ริมำณขยะมลู ฝอยตกคำ้ งลดลง กำรกำจดั ขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินเขตปริมณฑลทั้งในเขตเมอื งใหญ่ เช่น เทศบำลและเขตเมือง ใหญ่ที่เป็นศนู ย์กลำงควำมเจรญิ ในระดบั เทศบำลนคร เทศบำลเมือง จะมีกำรจัดสรำ้ งสถำนที่กำจดั ขยะมูลฝอยแบบถกู สขุ ำภิบำล แต่ยงั มีปัญหำในด้ำนกำรดำเนนิ งำนกำรเนื่องจำกขำดกำรบรหิ ำรจดั กำรทงั้ ในเร่ืองงบกำรดำเนนิ กำรและบุคลำกร รวมท้ังกำรเกบ็ ค่ำธรรมเนียมขำดประสิทธภิ ำพ บำงแหง่ ยังมีปญั หำมวลชนต่อตำ้ นกำรแก้ปญั หำไปได้ระดับหนึง่ แต่ยังมี ปญั หำเรอื่ งกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยอย่ำงครบวงจร ซึ่งตอ้ งกำร กำรประสำนเพ่ือกำรจดั ระบบที่สมบรู ณ์ และกำรสนับสนุนจำก สว่ นกลำงดำ้ นวชิ ำกำรและบริหำรจัดกำร สำหรับขยะมลู ฝอยอตุ สำหกรรม ที่มใิ ชข่ องเสยี อนั ตรำยจำกภำคอตุ สำหกรรม มีกำรนำของเสยี ของเหลือใช้ไปใช้ ประโยชนใ์ หมใ่ นอตั รำร้อยละ 40 ของปริมำณกำรบริโภคผลิตภัณฑ์ และของเสยี หรือของเหลอื ใชท้ ่นี ำมำเป็นวตั ถดุ บิ ในกำร ผลิต ยงั มีอตั รำกำรนำเข้ำมำใชส้ ูงอยู่ ซ่ึงหำกมีกำรรวบรวมของเสยี ของเหลือใชใ้ นประเทศมำแปรรปู ใช้ใหม่จะทำใหป้ ัญหำ กำรนำเขำ้ วัตถุดบิ ลดลงได้ สว่ นขยะมลู ฝอยท่วั ไปท่ีมใิ ช่ของเสียอันตรำยจำกอุตสำหกรรมขนำดเลก็ และอตุ สำหกรรมขนำด ยอ่ ม ยังคงทิง้ รวมกับขยะมูลฝอยชมุ ชน แต่จำกอตุ สำหกรรมขนำดใหญ่มีบำงแห่งจ้ำงเอกชนไปทิ้งรวมกบั ขยะมูลฝอยชุมชน ซึ่งนับเป็นปัญหำส่งิ แวดลอ้ ม ท้ังดนิ นำ้ และอำกำศ กรณีมีกำรเผำเป็นบำงคร้ังครำว ปัญหำและสำเหตุ 1. กำรขำดแคลนทดี่ นิ สำหรับใช้เป็นสถำนที่กำจดั 2. กำรดำเนินกำรและดูแลรักษำระบบกำจดั ไม่มีประสทิ ธิภำพเท่ำทค่ี วร 3. ขำดบคุ ลำกรระดับปฎิบัตทิ ี่มคี วำมร้คู วำมชำนำญ 4. ขอ้ จำกัดด้ำนงบประมำณ 5. แผนกำรขยะมูลฝอยในระดับทอ้ งถน่ิ ยังไม่มีกำรพจิ ำรณำดำเนนิ กำรในลักษณะศนู ย์กำจัดขยะมลู ฝอยรวม 6. ระเบียบและแนวทำงปฎบิ ัตใิ นเรือ่ งศนู ยก์ ำจดั ขยะมูลฝอยรวมยงั ไม่เคยมีกำรกำหนดข้ึนอย่ำงชัดเจน 7. ยังมีกำรนำขยะมลู ฝอยกลับมำใชป้ ระโยชนน์ อ้ ย

5 8. กฏหมำยท่เี กย่ี วข้องไม่เออ้ื อำนวยต่อกำรจัดกำร เช่น ระเบียบให้ท้องถ่นิ ลงทนุ และถ่นิ ขำดจิตสำนึก ควำมเข้ำใจ และทศั นคติที่มตี อ่ กำรจดั กำรขยะมูลฝอย 9. ประชำชนในทอ้ งถิ่นขำดจิตสำนกึ ควำมเขำ้ ใจ และทัศนคติทีม่ ตี ่อกำรจดั กำรขยะมูลฝอย 10. ประชำชนทอี่ ยใู่ นเขตพน้ื ทใี่ กลเ้ คียงตอ่ ต้ำนกำรกอ่ สร้ำงระบบกำจัดขยะมลู ฝอย 2.นโยบำยกำรบริหำรจดั กำรขยะมูลฝอยชมุ ชนของประเทศไทย เพ่ือให้กำรจัดกำรขยะมูลฝอย สำมำรถดำเนินกำรได้อยำ่ งต่อเนอ่ื งโดยสนองตอบตอ่ เปำ้ หมำยทีไ่ ด้กำหนดไวใ้ น แผนพัฒนำเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชำติ ฉบบั ท่ี 8 และเปน็ แนวทำงสำหรบั แผนพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห่งชำติฉบับท่ี 9 จงึ สมควรกำหนดนโยบำยกำรบริหำรจดั กำรขยะมลู ฝอยดังน้ี นโยบำย กำรบริหำรจัดกำรขยะมูลฝอยชมุ ชนของประเทศไทย โดยกำหนดรูปแบบกำรกำจัดขยะมูลฝอยแบบศูนย์กำจดั ขยะที่ ได้รับกำรศึกษำออกแบบและก่อสร้ำงดว้ ยเทคโนโลยที ่เี หมำะสม มรี ะบบและมำตรกำรกำรปอ้ งกันปัญหำผลกระทบ สง่ิ แวดล้อมและประชำชน และยังสำมำรถรองรบั ปริมำณขยะมลู ฝอยชุมชนหลำย ๆ แหง่ รวมกนั ซงึ่ จะชว่ ยลดปัญหำกำร บริหำรจดั กำรขยะมูลฝอยแต่ละชมุ ชนและไมใ่ หเ้ กิดขึ้นอกี ตอ่ ไปในอนำคตโดย 1. ควบคุมกำรผลิตขยะมูลฝอยของประชำชน 2. สนบั สนนุ งบประมำณ บคุ ลำกร และวชิ ำกำรแก่ท้องถ่ินเพอ่ื ให้มีกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยแบบครบวงจร ตัง้ แต่กำร เกบ็ กำรคัดแยก กำรขนสง่ กำรนำกลับมำใช้ประโยชน์ และกำรกำจัดที่ถูกต้องตำมหลักสุขำภบิ ำล 3. สง่ เสริมและสนับสนุนใหอ้ งคก์ รปกครองสว่ นท้องถิ่นมีควำมรว่ มมือกนั ในกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยโดยมุ่งเน้น รปู แบบศนู ย์กำจัดขยะมูลฝอยชุมชนรวม 4. สนับสนนุ ใหม้ กี ฎระเบียบ และเกณฑ์กำรจัดกำรขยะมูลฝอยทเี่ หมำะสมเพ่ือให้หน่วยงำนทีเ่ ก่ยี วข้องถือปฏิบตั ิ ปญั หำและสำเหตุ 1. กำรขำดแคลนท่ดี นิ สำหรับใชเ้ ป็นสถำนทีก่ ำจัด 2. กำรดำเนินกำรและดแู ลรักษำระบบกำจัดไม่มีประสทิ ธภิ ำพเท่ำทค่ี วร 3. ขำดบคุ ลำกรระดับปฏิบัตทิ ี่มีควำมร้คู วำมชำนำญ 4. ข้อจำกัดด้ำนงบประมำณ 5. แผนกำรขยะมลู ฝอยในระดบั ท้องถ่นิ ยังไมม่ ีกำรพิจำรณำดำเนนิ กำรในลักษณะศูนย์กำจดั ขยะมลู ฝอยรวม 6. ระเบียบและแนวทำงปฏบิ ัตใิ นเรอื่ งศูนย์กำจดั ขยะมูลฝอยรวมยังไม่เคยมกี ำรกำหนดข้ึนอยำ่ งชัดเจน 7. ยังมีกำรนำขยะมลู ฝอยกลับมำใชป้ ระโยชนน์ อ้ ย 8. กฎหมำยที่เกี่ยวข้องไม่เอือ้ อำนวยตอ่ กำรจัดกำร เช่น ระเบียบให้ทอ้ งถ่นิ ลงทุนและดำเนนิ กำรจัดกำรขยะมูลฝอย รว่ มกัน 9. ประชำชนในท้องถิน่ ขำดจิตสำนึก ควำมเขำ้ ใจ และทัศนคตทิ ่มี ตี ่อกำรจดั กำรขยะมูลฝอย 10. ประชำชนที่อยใู่ นเขตพนื้ ท่ีใกล้เคยี งต่อต้ำนกำรกอ่ สรำ้ งระบบกำจัดขยะมลู ฝอย เป้ำหมำย 1. ควบคุมอตั รำกำรผลิตขยะมลู ฝอยใหม้ ีไมเ่ กิน 1 กิโลกรมั ต่อคน ต่อวนั ภำยในปี พ.ศ. 2544 2. ใหม้ ีกำรใชป้ ระโยชน์จำกขยะมูลฝอยในอตั รำไม่น้อยกว่ำรอ้ ยละ 15 และ 30 ภำยในปี พ.ศ. 2544 และ พ.ศ. 2549 ตำมลำดบั 3. ควบคุมปรมิ ำณขยะมลู ฝอยตกคำ้ งในเขตเทศบำลไม่เกนิ รอ้ ยละ 10 และ 5 ภำยในปี พ.ศ. 2544 และ พ.ศ. 2549 ตำมลำดับ

6 4. ให้ทกุ จงั หวดั มีแผนงำนกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยในรปู แบบศูนยก์ ำจัดขยะมลู ฝอย ส่วนกลำงสำหรบั ท้องถนิ่ ตำ่ ง ๆ สำมำรถใช้ร่วมกันได้ โดยสนับสนุนให้มศี ูนย์กำจัดขยะมูลฝอยไมน่ ้อยกวำ่ ร้อยละ 50 ของจำนวนจงั หวัดท้ังหมดในปี พ.ศ. 2549 (หรือ 38 จงั หวัด) มำตรกำรท่จี ะเสริมให้สำมำรถนำแนวนโยบำยไปส่กู ำรปฏบิ ตั ิ 1. สนบั สนุนให้มีกำรจัดต้ังศนู ย์กำจดั ขยะมูลฝอยใชร้ ว่ มกนั หลำยชมุ ชน 2. ส่งเสริมกำรลงทนุ รว่ มจำกภำคเอกชนในกำรกำจัดขยะมูลฝอย และนำขยะมูลฝอยมำใช้ประโยชน์ 3. สนบั สนุนภำคเอกชนดำเนินธรุ กจิ กำรจดั กำรขยะมูลฝอย กำรติดตำมตรวจสอบ 4. ใชห้ ลักกำรผู้กอ่ มลพิษเป็นผู้จำ่ ยอย่ำงยตุ ธิ รรมและเสมอภำค 5. ปรบั ปรุงกฎ ระเบยี บ ขอ้ บังคับ ทเ่ี ก่ียวข้องกับอัตรำค่ำธรรมเนยี มคำ่ บริกำรเกบ็ ขนสง่ และกำจดั ใหส้ อดคล้องกับ ค่ำดำเนินกำร 6. ปลกู ฝงั ทัศนคติทีถ่ ูกตอ้ งแก่เยำวชน โดยใหก้ ำรศึกษำและรณรงคใ์ หเ้ กิดควำมร่วมมอื ปฏิบตั ิ รวมทัง้ ให้ประชำชน และชมุ ชนเข้ำมำมีส่วนร่วมมำกขึ้น 7. ฝกึ อบรมเพิม่ พูนควำมรูแ้ ก่เจำ้ หน้ำท่ขี องรฐั และเอกชน 8. สนับสนุนกำรศกึ ษำ วจิ ยั และพัฒนำเทคโนโลยีท่ีเหมำะสมในกำรจดั กำรขยะมูลฝอยอย่ำงมรี ะบบ 3.แนวทำงกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยอยำ่ งครบวงจร เนน้ รปู แบบของกำรวำงแผนจดั กำรขยะมลู ฝอยอย่ำงมีประสิทธิภำพสูงสดุ สำมำรถลดปริมำณขยะมลู ฝอยทจ่ี ะต้อง สง่ เข้ำไปทำลำยดว้ ยระบบตำ่ ง ๆ ใหน้ ้อยท่ีสดุ สำมำรถนำขยะมูลฝอยมำใชป้ ระโยชนท์ ้ังในส่วนของกำรใช้ซ้ำและแปรรปู เพือ่ ใช้ใหม่ (Reuse & Recycle) รวมถงึ กำรกำจัดท่ีได้ผลพลอยได้ เชน่ ปุย๋ หมกั หรอื พลังงำน โดยสรปุ วิธกี ำรดำเนนิ กำรตำม แนวทำงมีดังนี้ คือ 3.1กำรลดปรมิ ำณกำรผลติ มลู ฝอย รณรงค์ให้ประชำชนมสี ว่ นร่วมในกำรลดกำรผลิตมูลฝอยในแต่ละวนั ได้แก่ 3.1.1 ลดกำรทงิ้ บรรจภุ ณั ฑ์โดยกำรใช้สนิ คำ้ ชนิดเติมใหม่ เช่น ผงซกั ฟอก นำ้ ยำลำ้ งจำน น้ำยำทำควำมสะอำดและ ถำ่ นไฟฉำยชนิดชำรต์ ใหม่ เป็นต้น 3.1.2 เลือกใชส้ นิ คำ้ ท่ีมคี ุณภำพมหี อ่ บรรจุภัณฑ์น้อย อำยุกำรใช้งำนยำวนำน และตัวสินคำ้ ไม่เป็นมลพิษ 3.1.3 ลดกำรใช้วัสดกุ ำจัดยำก เช่น โฟมบรรจอุ ำหำร และถงุ พลำสติก 3.2 จดั ระบบกำรรีไซเคลิ หรือกำรรวบรวมเพ่ือนำไปสกู่ ำรแปรรูปเพื่อใช้ใหม่ 3.2.1 รณรงค์ให้ประชำชนแยกของเสียนำกลบั มำใชป้ ระโยชนใ์ หม่ เชน่ กระดำษ พลำสติก และโลหะ นำไปใชซ้ ำ้ หรอื นำไปขำย/รีไซเคลิ ขยะเศษอำหำรนำมำหมักทำปุ๋ย ในรูปปยุ๋ นำ้ หรือปุ๋ยหมกั เพ่ือใช้ในชมุ ชน 3.2.2 จดั ระบบท่ีเอ้ือต่อกำรทำขยะรีไซเคลิ 1. จัดภำชนะ (ถุง/ถัง) แยกประเภทขยะมูลฝอยท่ีชดั เจนและเปน็ มำตรฐำน 2. จัดระบบบรกิ ำรเกบ็ โดย องค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ จัดเกบ็ เอง โดยกำรจดั เกบ็ แบง่ เวลำกำรเกบ็ เชน่ หำกแยกเป็นถุง 4 ถงุ ขยะย่อยสลำยได้ ขยะรีไซเคิล ขยะอนั ตรำย และขยะทวั่ ไป ให้จัดเกบ็ ขยะย่อยสลำยและขยะทั่วไปทุกวัน ส่วนขยะรีไซเคลิ และขยะอนั ตรำย อำจจัดเกบ็ สัปดำหล์ ะครั้งหรือตำมควำมเหมำะสมจดั กลุ่มประชำชนที่มอี ำชีพรับซ้ือของเก่ำใหช้ ว่ ยเก็บขยะรีไซเคลิ ในรูปของ กำรรับซ้ือ โดยกำรแบง่ พื้นทีใ่ นกำรจดั เก็บและกำหนดเวลำให้เหมำะสม ประสำนงำนกบั ร้ำนค้ำทร่ี บั ซื้อของเก่ำที่มีอยใู่ นพืน้ ที่ หรือพนื้ ท่ีใกล้เคยี งในกำรรับซื้อขยะรไี ซเคิลจัดระบบตำมแหลง่ กำรเกดิ ขยะขนำดใหญ่ เช่น ตลำด โรงเรยี น สถำนที่รำชกำร หำ้ งสรรพสินค้ำ เปน็ ตน้

7 3.2.3 จัดกลมุ่ อำสำสมัครหรือชมรมหรือนกั เรียนให้มกี จิ กรรม/โครงกำรนำขยะมลู ฝอยกลับมำใช้ใหม่ เช่น โครงกำรขยะรไี ซเคลิ แลกสงิ่ ของ เชน่ ตน้ ไม้ ไข่ โครงกำรทำปุ๋ยน้ำ ป๋ยุ อเี อม็ ขยะหอม ปยุ๋ หมกั โครงกำรตลำดนดั ขยะรีไซเคลิ โครงกำรธนำคำรวสั ดเุ หลือใช้ โครงกำรรำ้ นค้ำสนิ ค้ำรไี ซเคลิ 3.2.4 จัดต้ังศนู ย์รไี ซเคลิ หำกพ้นื ที่ทป่ี ริมำณขยะมลู ฝอยเกิดขึน้ ในแตล่ ะวันเปน็ ปรมิ ำณมำกๆ อำจจะมีกำรจัดตั้งศูนย์คัดแยกขยะมูลฝอยซ่งึ สำมำรถจะรองรบั จำกชุมชนใกล้เคยี งหรือรบั ซ้อื จำกประชำชนโดยตรงซ่งึ อำจจะให้เอกชนลงทุนหรืออำจให้สมั ปทำนเอกชนก็ ได้ 3.3 กำรขนสง่ 3.3.1 ระยะทำงไมไ่ กลใหร้ ถขนสง่ ขยะมลู ฝอยไปยังสถำนที่กำจดั โดยตรง 3.3.2 ระยะทำงไกลและมีปรมิ ำณขยะมูลฝอยมำกอำจจะต้องสรำ้ งสถำนีขนถำ่ ย เพ่ือถำ่ ยเทจำกรถเก็บขนขยะมูล ฝอยลงสูร่ ถบรรทกุ ขนำดใหญ่ 3.4 ระบบกำจัด เน่อื งจำกขยะมูลฝอยใช้ประโยชนใ์ หมไ่ ด้จึงควรจัดกำรเพ่ือกำจัดทำลำยใหน้ ้อยท่สี ุด ควรเลอื กระบบกำจดั แบบ ผสมผสำนเนื่องจำกปญั หำขำดแคลนพนื้ ที่ จึงควรพจิ ำรณำปรบั ปรุงพ้ืนท่ีกำจดั มลู ฝอยที่มีอย่เู ดิม และพัฒนำใหเ้ ป็นศูนยก์ ำจดั ขยะมลู ฝอย โดยมขี ัน้ ตอนดงั นี้ 3.4.1 จดั ระบบคดั แยกขยะมูลฝอย 3.4.2ระบบกำจดั ผสมผสำนหลำย ๆ ระบบในพนื้ ที่เดียวกนั ไดแ้ ก่ หมักทำปุ๋ย ฝงั กลบ และวิธอี ่ืน ๆ เป็นต้น 4.กำรคดั แยก เก็บรวบรวมและขนสง่ ขยะมลู ฝอย ในกำรจัดกำรขยะมูลฝอยแบบครบวงจร จำเป็นต้องจัดใหม้ รี ะบบกำรคัดแยกขยะมลู ฝอยประเภทตำ่ งๆ ตำมแต่ ลกั ษณะองค์ประกอบโดยมวี ตั ถุประสงคเ์ พ่ือนำกลับไปใช้ประโยชนใ์ หม่ สำมำรถดำเนินกำรได้ตัง้ แต่แหล่งกำเนิด โดยจัดวำง ภำชนะให้เหมำะสม ตลอดจนวำงระบบกำรเก็บรวบรวมมูลฝอยอย่ำงมีประสิทธภิ ำพ และสอดคล้องกบั ระบบกำรคัดแยกขยะ มูลฝอย พร้อมทงั้ พิจำรณำควรจำเป็นของสถำนีขนถำ่ ยขยะมูลฝอยและระบบขนส่งขยะมูลฝอยไปกำจัดตอ่ ไป 4.1 หลกั เกณฑ์ มำตรฐำน ภำชนะรองรบั ขยะมูลฝอย 4.1.1 ภำชนะรองรับขยะมลู ฝอย 1) ถงั ขยะ เพอื่ ใหก้ ำรจัดเก็บรวบรวมขยะมูลฝอยเป็นไปอย่ำงมปี ระสิทธภิ ำพและลดกำรปนเป้อื นของขยะมูลฝอยที่มศี ักยภำพ ในกำรนำกลับมำใช้ประโยชน์ใหม่จะต้องมีกำรต้งั จดุ รวบรวมขยะมูลฝอย (Station) และใหม้ กี ำรแบ่งแยกประเภทของถัง รองรบั ขยะมูลฝอยตำมสีตำ่ ง ๆ โดยมีถุงบรรจุภำยในถงั เพ่ือสะดวกและไม่ตกหลน่ หรือแพร่กระจำย ดังนี้

สเี ขียว รองรบั ขยะทเ่ี นำ่ เสียและ 8 ย่อยสลำยได้เรว็ สำมำรถนำมำหมกั ทำปยุ๋ ได้ เช่น ผัก ผลไม้ เศษอำหำร สเี หลือง รองรบั ขยะที่สำมำรถนำมำ ใบไม้ รไี ซเคลิ หรือขำยได้ เช่น แกว้ กระดำษ พลำสตกิ โลหะ สเี ทำฝำสีส้ม รองรับขยะท่ีมี สฟี ำ้ รองรับขยะย่อยสลำยไม่ได้ ไม่ อนั ตรำยต่อสง่ิ มชี วี ติ และ เป็นพิษและไมค่ ้มุ คำ่ กำรรีไซเคิล เชน่ ส่งิ แวดล้อม เชน่ หลอดฟลูออเรส พลำสติกห่อลูกอม ซองบะหมี่ เซนต์ ขวดยำ ถ่ำนไฟฉำย กระปอ๋ งสี สำเรจ็ รปู ถุงพลำสตกิ โฟม สเปรย์ กระป๋องยำฆำ่ แมลง ภำชนะ และฟอลย์ ทีเ่ ป้ือนอำหำร บรรจุสำรอันตรำยต่ำง ๆ ในกรณที ่สี ถำนทม่ี ีพ้ืนทจ่ี ำกัดในกำรจดั วำงภำชนะรองรบั ขยะมูลฝอยและมีจำนวนคนทค่ี ่อนข้ำงมำกในบรเิ วณพื้นที่ นั้น เชน่ ศูนยก์ ำรประชมุ สนำมบนิ ควรมถี ังท่สี ำมำรถรองรับขยะมลู ฝอยได้ท้งั 4 ประเภทในถังเดยี วกนั โดยแบง่ พ้นื ที่ของถงั ขยะมลู ฝอยออกเปน็ 4 ช่อง และตวั ถงั รองรับขยะมูลฝอยทำด้วยสแตนเลส มีฝำผดิ แยกเป็น 4 สี ในแตล่ ะช่องตำมประเภท ของขยะมลู ฝอยทร่ี องรบั ดงั น้ี • ฝำสเี ขียว รองรบั ขยะมลู ฝอยที่เน่ำเสียและย่อยสลำยไดเ้ รว็ • ฝำสีเหลอื ง รองรับขยะมูลฝอยที่สำมำรถนำรีไซเคลิ หรอื ขำยได้ • ฝำสีแดงรองรับขยะมลู ฝอยท่ีมอี นั ตรำยต่อสิ่งมีชีวิตและส่งิ แวดลอ้ ม • ฝำสีฟ้ำรองรับขยะมูลฝอย ท่ยี ่อยสลำยไม่ได้ ไมเ่ ป็นพิษและไม่ค้มุ ค่ำกำรรีไซเคิลและมีสัญลักษณ์ข้ำงถัง 2) ถุงขยะสำหรบั คดั แยกขยะมูลฝอยฝนครวั เรือนและจะต้องมีกำรคดั แยกรวบรวมใส่ถงุ ขยะมลู ฝอยตำมสีต่ำง ๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี ถงุ สีเขยี ว รวบรวมขยะมลู ฝอยทีเ่ นำ่ เสีย และย่อยสลำยไดเ้ รว็ สำมำรถนำมำหมักทำปยุ๋ ได้ เช่น ผกั ผลไม้ เศษอำหำร ใบไม้ ถุงสเี หลอื ง รวบรวมขยะมูลฝอยทีส่ ำมำรถนำมำรีไซเคลิ หรือขำยได้ เช่น แก้ว กระดำษ พลำสตกิ โลหะ อลูมิเนยี ม ถงุ สีแดง รวบรวมขยะมลู ฝอยทีม่ ีอันตรำยต่อสิ่งมชี วี ติ และสิ่งแวดลอ้ ม เช่น หลอดฟลูออเรสเซนต์ ขวดยำ ถ่ำนไฟฉำย กระป๋องสสี เปรย์ กระป๋องสำรฆำ่ แมลง ภำชนะบรรจุสำรอันตรำยตำ่ ง ๆ ถงุ สฟี ้ำ รวบรวมขยะมูลฝอยท่ียอ่ ยสลำยไม่ได้ไมเ่ ป็นพษิ และไม่คุ้มคำ่ กำรรไี ซเคลิ เชน่ พลำสตกิ ห่อลูกอม ซองบะหมี่ สำเรจ็ รปู ถงุ พลำสติก โฟมและฟอลย์ ท่เี ป้ือนอำหำร 4.12. เกณฑ์มำตรฐำนภำชนะรองรบั ขยะมูลฝอย - ควรมีสดั สว่ นของถังขยะมลู ฝอยจำกพลำสติกที่ใชแ้ ลว้ ไม่ตำ่ กวำ่ ร้อยละ 50 โดยนำ้ หนกั - ไม่มสี ว่ นประกอบสำรพิษ (toxic substances) หำกจำเป็นควรใช้สำรเติมแต่งในปริมำณทน่ี ้อยและไม่อยู่ในเกณฑ์ ทเ่ี ป็นอันตรำยต่อผูบ้ รโิ ภค - มคี วำมทนทำน แขง็ แรงตำมมำตรฐำนสำกล - มีขนำดพอเหมำะมีควำมจุเพยี งพอต่อปรมิ ำณขยะมูลฝอย สะดวกตอ่ กำรถำ่ ยเทขยะมูลฝอยและกำรทำควำม สะอำด

9 - สำมำรถป้องกัน แมลงวัน หนู แมว สุนัข และสตั วอ์ ื่น ๆ มิใหส้ มั ผัสหรือคยุ้ เข่ยี ขยะมลู ฝอยได้ 4.1.3 จดุ รวบรวมขยะมูลฝอยขนำดยอ่ ม เพ่อื สะดวกในกำรเกบ็ รวบรวมและประหยดั จึงต้องมีกำรตั้งจุดรวมรวบขยะมลู ฝอยขนึ้ โดยจดุ รวบรวมขยะมูลฝอยจะ กำหนดไวต้ ำมสถำนที่ต่ำง ๆ ได้แก่ หมู่บำ้ น โรงอำหำร โรงภำพยนต์ โดยมีภำชนะรองรับตัง้ ไว้เป็นจุด ๆ เช่น หม่บู ้ำนจัดสรร กำหนดให้จุดรวบรวม 1 จดุ ต่อจำนวนครวั เรอื น 50 - 80 หลังคำเรอื น จดุ แรกจะตั้งท่ีปำกประตูทำงเข้ำหมบู่ ำ้ น สำหรับอ พำรต์ เมนตจ์ ะตั้งทล่ี ำนจอดรถ บ้ำนท่ีอยู่ในซอยจุดแรกจะต้ังหนำ้ ปำกซอย แตล่ ะครัวเรือนจะรวบรวมขยะมูลฝอยทคี่ ัดแยกได้ โดยถงุ พลำสตกิ ตำมประเภทของสีต่ำง ๆ มำท้ิงที่จดุ รวบรวมขยะมูลฝอย 4.1.4 กำรแปรสภำพขยะมูลฝอย ในกำรจัดกำรขยะมลู ฝอย อำจจัดใหม้ รี ะบบท่ีชว่ ยเพมิ่ ประสิทธภิ ำพดว้ ยกำรแปร สภำพขยะมลู ฝอยคือ กำรเปลี่ยนแปลงสภำพลกั ษณะทำงกำยภำพเพ่ือลดปริมำณเปลีย่ นรูปรำ่ ง โดยวธิ ีคัดแยกเอำวสั ดุที่ สำมำรถหมนุ เวยี นใช้ประโยชน์ไดอ้ อกมำ วธิ กี ำรบดให้มีขนำดเล็กลง และวธิ ีอัดเปน็ ก้อนเพือ่ ลดปริมำตรของขยะมลู ฝอยได้ รอ้ ยละ 20-75 ของปรมิ ำตรเดมิ ทัง้ น้ีขน้ึ อยู่กับประสทิ ธภิ ำพของเครื่องมือและลกั ษณะของขยะมลู ฝอย ตลอดจนใช้วิธีกำร ห่อหมุ้ หรือกำรผกู รดั ก้อนขยะมูลฝอยใหเ้ ปน็ ระเบยี บมำกยง่ิ ขึ้น ผลท่ีไดร้ ับจำกกำรแปรสภำพมลู ฝอยน้ี จะชว่ ยใหก้ ำรเก็บ รวบรวม ขนถ่ำย และขนส่งได้สะดวกข้นึ สำมำรถลดจำนวนเทย่ี วของกำรขนส่ง ช่วยให้ไม่ปลวิ หลน่ จำกรถบรรทุกและชว่ ยรีด เอำน้ำออกจำกขยะมูลฝอย ทำให้ไม่มนี ้ำชะมลู ฝอยรว่ั ไหลในขณะขนส่ง ตลอดจนเพิ่มประสทิ ธภิ ำพกำรกำจัดขยะมูลฝอยโดย วธิ ีฝังกลบ โดยสำมำรถจัดวำงซ้อนได้อย่ำงเป็นระเบียบจงึ ทำให้ประหยดั เวลำ และคำ่ วสั ดใุ นกำรกลบทับ และช่วยยดื อำยกุ ำร ใชง้ ำนของบอ่ ฝังกลบได้อีกทำงหนึง่ ดว้ ย กำรพจิ ำรณำเคร่ืองมือแปรสภำพขยะมลู ฝอยสำมำรถเลอื กใช้ได้ตำมองคป์ ระกอบ และลักษณะสมบัตขิ ยะมลู ฝอย ประเภทของแหล่งกำเนดิ สถำนท่ีต้งั ระบบใดมีปจั จยั ทีค่ วรพิจำรณำดงั นี้ - ควำมสำมำรถในกำรทำงำน : เคร่ืองมือจะชว่ ยทำงำนอะไรบ้ำงใหไ้ ด้งำนท่ดี ขี ึ้นกว่ำเดมิ - ควำมเชือ่ ถอื ได้ : ตอ้ งกำรบำรุงรักษำมำกนอ้ ยเพยี งไร - กำรบรกิ ำร : กำรตรวจเชค็ และซ่อมแซม สำมำรถทำไดเ้ อง และผู้ขำยมบี ริกำรหลังกำรขำย - ควำมปลอดภยั : เครอ่ื งมือมีระบบป้องกันอนั ตรำยแกผ่ ูใ้ ช้งำน ซง่ึ อำจเกิดกำรเลินเลอ่ หรอื ขำดควำมรู้ ควำมเข้ำใจ - ผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม : ไม่กอ่ ใหเ้ กิดเสียงดงั กลน่ิ รบกวน หรอื มลพิษอ่นื ๆ - ควำมสวยงำม : เครอ่ื งมอื ไม่ดเู ทอะทะก่อควำมรำคำญให้กับสำยตำ - ค่ำใช้จ่ำย : ต้องคำนึงถงึ เงนิ ลงทุนและคำ่ บำรุงรักษำรำยปีอยูใ่ นระดับรำคำท่ยี อมรับได้ 5. กำรลดและกำรใช้ประโยชนข์ ยะมูลฝอย 5.1 กำรลดปรมิ ำณขยะมลู ฝอย กำรลดปรมิ ำณขยะมูลฝอยให้ได้ผลดตี อ้ งเร่ิมตน้ ที่กำรคดั แยกขยะมูลฝอยก่อนทิ้ง เพื่อไมใ่ หเ้ กดิ กำรปนเป้ือน ทำใหไ้ ด้ วสั ดเุ หลือใชท้ มี่ คี ณุ ภำพสูง สำมำรถนำไป Reused-Recycle ไดง้ ำ่ ย รวมท้งั ปรมิ ำณขยะมูลฝอยท่ีจะต้องนำไปกำจัดมีปริมำณ นอ้ ยลงด้วย ซึง่ กำรคัดแยกขยะมูลฝอย ณ แหลง่ กำเนิดนนั้ ตอ้ งคำนึงถึงควำมเหมำะสมของแต่ละชมุ ชน เชน่ ครัวเรอื น ร้ำนค้ำ ห้ำงสรรพสินคำ้ สำนักงำน บริษทั สถำนท่รี ำชกำรต่ำง ๆ เป็นตน้ รวมท้งั ปรมิ ำณ และลักษณะสมบตั ิขยะมูลฝอยทแ่ี ตกต่ำง กันดว้ ย ทง้ั นี้กำรคดั แยกขยะมลู ฝอยสำมำรถดำเนนิ กำรได้ 4 ทำงเลือก คอื ทำงเลอื กที่ 1 กำรคดั แยกขยะมูลฝอยทุกประเภทและทุกชนิด ทำงเลือกที่ 2 กำรคัดแยกขยะมลู ฝอย 4 ประเภท (Four cans) ทำงเลือกที่ 3 กำรคดั แยกขยะสด ขยะแหง้ และขยะอันตรำย (Three cans) ทำงเลือกที่ 4 กำรคดั แยกขยะสดและขยะแห้ง (Two cans)

10 ตำรำงเปรยี บเทยี บข้อดขี ้อเสียของแต่ละทำงเลือก ทำงเลือกที่ รปู แบบ ภำชนะรองรบั ข้อดี ข้อเสีย สรปุ ผลงำน 1. ขยะมลู ฝอย 2. แยกขยะมูลฝอยท่ี แบ่งตำมประเภท วัสดุทีน่ ำกลับไป -พำหนะเก็บขน ดมี ำก 3. ใช้ไดใ้ หมท่ ุก ขยะมูลฝอย ใช้ประโยชนม์ ี ตอ้ งมี 4. ประเภทและแยก คณุ ภำพดีมำก ประสิทธภิ ำพสงู ขยะมลู ฝอยทตี่ ้อง สำมำรถเกบ็ ขนมลู นำไปกำจัดแตล่ ะ ฝอยทแี่ ยกไดห้ มด วิธไี ด้ - เพิ่มจำนวน ภำชนะรองรับ ขยะมูลฝอยมำก ขนึ้ แยกขยะมลู ฝอย4 แบ่งเปน็ ถงั ขยะรี วัสดทุ ่นี ำกลับไป -เพม่ิ จำนวน ดี ประเภท (Four ไซเคิล ขยะท่ัวไป ใชป้ ระโยชน์ใหม่มี ภำชนะรองรับ cans) ขยะย่อยสลำยได้ คุณภำพดี ขยะมูลฝอยมำก และขยะอนั ตรำย ข้ึน แยกขยะสด ขยะ แบง่ เปน็ ถงั ขยะสด ง่ำยตอ่ กำรนำขยะ - วสั ดทุ นี่ ำกลบั ไป พอใช้ แห้งและขยะ อันตรำย (Three ขยะแหง้ และขยะ สดไปใชป้ ระโยชน์ ใชป้ ระโยชน์ยงั cans) อนั ตรำย และขยะอันตรำย ปะปนกันอยู่ไมไ่ ด้ ไปกำจดั แยกประเภท แยกขยะสดและ แบง่ เปน็ ถงั ขยะ งำ่ ยต่อกำรนำขยะ - สับสนต่อนิยำม ตอ้ งปรบั ปรงุ ขยะแหง้ (Two แห้งและขยะเปียก เปียกใช้ประโยชน์ คำว่ำขยะเปียก cans) ขยะแห้งทำใหท้ ิ้ง ไม่ถูกต้องกบั ถงั รองรบั จำกตำรำงข้ำงต้น จะเหน็ ว่ำ ทำงเลอื กที่ 1 สำมำรถรวบรวมวัสดทุ ่ีจะนำมำใชใ้ หมไ่ ดใ้ นปริมำณมำก และมคี ุณภำพดี มำก แตเ่ น่ืองจำกประชำชนอำจจะยงั ไม่สะดวกต่อกำรคัดแยกขยะมลู ฝอยทุกประเภท ดังนั้น ในเบือ้ งตน้ เพ่ือเป็นกำรสร้ำง ควำมคนุ้ เคยต่อกำรคัดแยกขยะมลู ฝอยควรเริ่มทที่ ำงเลือกท่ี 2 คอื แบ่งกำรคัดแยกออกเป็น 4 กลุ่ม (ขยะรีไซเคิล ขยะย่อย สลำยได้ ขยะท่ัวไป และขยะอนั ตรำย) ซึง่ เป็นแนวปฏบิ ัตทิ ่ีสำมำรถนำขยะมลู ฝอยกลับไปใช้ประโยชนไ์ ด้ใหม่และสะดวกตอ่ กำรกำจัด อย่ำงไรกต็ ำมกำรจะปรับปรุงรปู แบบกำรจัดวำงภำชนะรองรับขยะมลู ฝอยหรือไม่นน้ั จะต้องประเมินผลโครงกำรใน ระยะแรกก่อน 5.2 กำรนำขยะมลู ฝอยกลบั มำใช้ประโยชน์ใหม่

11 กำรนำขยะมูลฝอยกลบั มำใช้ประโยชน์ใหม่มอี ย่หู ลำยวธิ ีขึ้นอย่กู บั สภำพและลกั ษณะสมบัตขิ องขยะมูลฝอยซึง่ สำมำรถสรุปได้เปน็ 5 แนวทำงหลกั ๆ คือ 1.กำรนำขยะมลู ฝอยกลับมำใชป้ ระโยชนใ์ หม่ (Material Recovery) เป็นกำรนำมลู ฝอยทีส่ ำมำรถคัดแยกได้ กลบั มำใชใ่ หม่ โดยจำเป็นต้องผ่ำนกระบวนกำรแปรรูปใหม่ (Recyele) หรอื แปรรูป (Reuse) กไ็ ด้ (กำรทำสิ่งประดิษฐ์จำกวัสดุเหลอื ใช้) 2.กำรแปรรูปเพื่อเปลยี่ นเป็นพลังงำน (Energy Recovery) เปน็ กำรนำขยะมูลฝอยท่สี ำมำรถเปลยี่ นเป็นพลังงำน ควำมร้อนหรือเปลีย่ นเป็นรปู กำ๊ ซชวี ภำพมำเพื่อใชป้ ระโยชน์ 3.กำรนำขยะมลู ฝอยจำพวกเศษอำหำรที่เหลือจำกกำรรบั ประทำนหรือกำรประกอบอำหำรไปเลยี้ งสตั ว์ (กำรเล้ียงสัตว์ดว้ ยมูลฝอยอินทรีย์) 4.กำรนำขยะมลู ฝอยไปปรับสภำพใหม้ ปี ระโยชนต์ อ่ กำรบำรุงรกั ษำดิน เชน่ กำรนำขยะมลู ฝอยสดหรอื เศษอำหำร มำหมกั ทำปุย๋ (กำรทำปุ๋ยหมัก) 5.กำรนำขยะมลู ฝอยปรบั ปรุงพื้นทโี่ ดยนำขยะมูลฝอยมำกำจัดโดยวิธฝี ังกลบอย่ำงถกู หลักวชิ ำกำร (Sanitary landfill) จะได้พ้ืนท่ีสำหรับใช้ปลกู พืช สร้ำงสวนสำธำรณะ สนำมกฬี ำ เปน็ ตน้ 6.เทคโนโลยีกำรกำจดั ขยะมูลฝอย เทคโนโลยีกำรกำจดั ขยะมูลฝอย สำมำรถแบ่งออกเป็น 3 ระบบใหญ่ คือ 1.ระบบหมักทำป๋ยุ เปน็ กำรย่อยสลำยอนิ ทรีย์สำรโดยขบวนกำรทำงชีววทิ ยำของจลุ นิ ทรยี ์เปน็ ตวั กำรยอ่ ยสลำยใหแ้ ปรสภำพเป็นแร่ธำตุ ท่มี ลี ักษณะคอ่ นข้ำงคงรปู มีสีดำค่อนข้ำงแห้ง และสำมำรถใชใ้ นกำรปรับปรุงคุณภำพของดิน ขบวนกำรหมักทำปุย๋ สำมำรถ แบง่ เป็น 2 ขบวนกำร คือขบวนกำรหมักแบบใชอ้ อกซเิ จน (Aerobic Decomposition) ซึง่ เปน็ กำรสร้ำงสภำวะที่จุลนิ ทรยี ์ ชนดิ ทดี่ ำรงชีพโดยใช้ออกซิเจนยอ่ ยสำรอำหำรแลว้ เกิดกำรเจรญิ เตบิ โตอย่ำงรวดเร็ว และกลำยสภำพเป็นแรธ่ ำตเุ ปน็ ขบวนกำรที่ไม่เกิดก๊ำซกลน่ิ เหมน็ ส่วนอกี ขบวนกำรเปน็ ขบวนกำรหมักแบบไม่ใชอ้ อกซเิ จน (Anaerobic Decomposition) เป็นกำรสรำ้ งสภำวะใหเ้ กิดจุลนิ ทรยี ช์ นดิ ท่ดี ำรงชีพโดยใชอ้ อกซเิ จน เป็นตัวช่วยย่อยสำรอำหำร และแปรสภำพ กลำยเป็นแรธ่ ำตขุ บวนกำรน้ีมักจะเกดิ กำ๊ ซทีม่ ีกลิ่นเหมน็ เช่น ก๊ำซไขเ่ น่ำ (Hydrogen Sulfide: H2S) แตข่ บวนกำรน้จี ะมี ผลดที ่ีเกิดก๊ำซมีเทน (Methane gas) ซ่ึงเป็นกำ๊ ซทสี่ ำมำรถนำไปใชป้ ระโยชนเ์ ปน็ เชอ้ื เพลิงได้ 2.ระบบกำรเผำในเตำเผำ เป็นกำรทำลำยขยะมลู ฝอยดว้ ยวิธกี ำรเผำทำลำยในเตำเผำทไ่ี ด้รบั กำรออกแบบก่อสรำ้ งทถี่ ูกต้องและเหมำะสม โดย ต้องให้มีอุณหภมู ิในกำรเผำที่ 850 - 1,200 องศำเซลเซยี ส เพ่อื ใหก้ ำรทำลำยที่สมบรู ณ์ท่ีสุด แตใ่ นกำรเผำมักก่อให้เกดิ มลพิษ ด้ำนอำกำศได้แก่ ฝ่นุ ขนำดเล็ก ก๊ำซพษิ ต่ำงๆ เชน่ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (Sulfer dioxide: SO2) เปน็ ต้น นอกจำกนแี้ ลว้ ยงั อำจ เกดิ ไดออกซนิ (Dioxins) ซ่งึ เป็นสำรกอ่ มะเรง็ และเป็นสำรทก่ี ำลังอย่ใู นควำมสนใจของประชำชน ดังนน้ั จงึ จำเปน็ จะต้องมี ระบบควบคุมมลพิษทำงอำกำศและดักมิให้อำกำศที่ผ่ำนปล่องออกสู่บรรยำกำศมคี ่ำเกินกวำ่ ค่ำมำตรฐำนคุณภำพอำกำศจำก เตำเผำที่กำหนด 3.ระบบฝังกลบอยำ่ งถูกสุขำภบิ ำล (Sanitary Landfill) เปน็ กำรกำจดั ขยะมลู ฝอยโดยกำรนำไปฝังกลบในพ้นื ทที่ ่ีได้จัดเตรยี มไว้ ซงึ่ เปน็ พ้ืนทท่ี ี่ไดร้ ับกำรคัดเลือกตำมหลกั วิชำกำรทง้ั ทำงด้ำน เศรษฐกิจ สังคม สง่ิ แวดลอ้ ม วศิ วกรรม สถำปตั ยกรรม และกำรยินยอมจำกประชำชน จำกน้ันจงึ ทำกำร ออกแบบและก่อสร้ำง โดยมีกำรวำงมำตรกำรป้องกนั ผลกระทบที่อำจเกิดขึ้น เช่น กำรปนเปอ้ื นของนำ้ เสยี จำกกองขยะมลู

12 ฝอยทีเ่ รียกว่ำ น้ำชะขยะมลู ฝอย (Leachate) ซ่ึงถือว่ำเปน็ นำ้ เสียท่ีมคี ่ำควำมสกปรกสูงไหลซมึ ลงส่ชู ั้นน้ำใตด้ นิ ทำใหค้ ุณภำพ นำ้ ใตด้ นิ เสื่อมสภำพลงจนสง่ ผลกระทบต่อประชำชนท่ใี ช้น้ำเพอ่ื กำรอปุ โภค และบริโภค นอกจำกน้ยี งั ต้องมมี ำตรกำรปอ้ งกนั นำ้ ท่วม กล่นิ เหม็น และผลกระทบต่อสภำพภมู ทิ ศั น์ รปู แบบกำรฝังกลบอยำ่ งถกู หลกั สขุ ำภบิ ำล อำจใช้วิธขี ดุ ใหล้ กึ ลงไปในชั้นดนิ หรอื กำรถมให้สงู ข้ึนจำกระดับพ้ืนดิน หรืออำจจะใชผ้ สมสองวิธี ซ่ึงจะข้นึ อยู่ กับสภำพภูมิประเทศ 7. แนวทำงกำรจัดกำรของเสยี อนั ตรำยจำกชมุ ชน ของเสยี อนั ตรำยหมำยถงึ ของเสยี ใดๆ ท่ีมีองค์ประกอบหรือปนเปือ้ นวัตถอุ นั ตรำยชนิดต่ำง ๆ ซ่ึงไดแ้ ก่ วตั ถุระเบดิ วตั ถไุ วไฟ วัตถุออกซิไดซ์ และวตั ถุเปอร์ออกไซด์ วตั ถุมพี ิษวตั ถทุ ท่ี ำใหเ้ กิดโรค วัตถุกัมมนั ตรงั สี วัตถทุ ท่ี ำให้เกดิ กำร เปล่ียนแปลงทำงพนั ธุกรรม วัตถกุ ัดกร่อนท่ีทำให้เกดิ ระคำยเคอื ง วัตถุอย่ำงอ่นื ไมว่ ่ำจะเป็นเคมีภณั ฑห์ รือสิง่ อน่ื ใดท่ีอำจทำให้ เกิดอนั ตรำยแกบ่ ุคคล สัตว์ พืช ทรพั ย์สนิ หรอื สงิ่ แวดล้อม ของเสยี อนั ตรำยทเี่ กิดจำกกิจกรรมตำ่ ง ๆ ของชมุ ชนไดแ้ ก่ บำ้ นเรือน รำ้ นลำ้ งฟลิ ม์ อดั ขยำยรปู ร้ำนซักแห้ง ห้องปฏบิ ัติกำร เปน็ ตน้ ซ่ึงมีประมำณ 300,000 ตัน ถกู ทิ้งรวมไปกบั ขยะมูลฝอยทวั่ ไป และมแี นวโนม้ เพ่ิมข้ึนเรื่อย ๆ ตวั อย่ำง ของเสียอนั ตรำยจำกชุมชน เชน่ หลอดฟลอู อเรสเซนต์มีสำรปรอทบัลลำสตม์ ีสำรพีซีบีน้ำยำทำควำมสะอำดมฤี ทธเ์ิ ปน็ กรด- ด่ำง และแอมโมเนยี กระป๋องสำรฆำ่ แมลงมสี ำรเคมีตกคำ้ ง นำ้ มนั เครอื่ ง แบตเตอรม่ี ีสำรไฮโดรคำร์บอนและโลหะหนกั สี ทิน เนอร์ มีสำรทำละลำย ถำ่ นไฟฉำยมแี มงกำนีส ปรอทและโลหะหนักอน่ื ๆ หำกของเสียเหลำ่ น้ไี ม่ได้รับกำรกำจดั อยำ่ งถูกวธิ ี อำจจะทำใหเ้ กดิ ปัญหำต่อสุขภำพอนำมัยของประชำชน และ คณุ ภำพสิง่ แวดล้อม แนวทำงในกำรจัดกำรของเสยี อนั ตรำยอย่ำงถูกวิธี ทอ้ งถ่นิ /เทศบำล - รณรงค์ให้ผ้ปู ระกอบกำรและประชำชนคดั แยกของเสียอันตำย ไม่ทงิ้ รวมไปกบั ขยะมูลฝอยทั่วไป - จดั หำภำชนะรองรับของเสียอันตรำยที่มฝี ำปิด ไม่ร่วั ซมึ และเหมำะสมกับประเภทของของเสยี อนั ตรำย - จัดหำรถเกบ็ ขนชนดิ พเิ ศษเพื่อเกบ็ ขนของเสียอันตรำย - กำหนดวันรณรงค์ เพื่อเก็บรวบรวมของเสยี อันตรำย เช่น วนั หยดุ นกั ขตั ฤกษ์ วันสิน้ ปี วนั สง่ิ แวดล้อม เปน็ ต้น - จดั ทำระบบกำกบั กำรขนส่ง (Manifest system) โดยควบคมุ ตั้งแต่แหล่งกำเนิด กำรเก็บรวบรวม กำรเคล่ือนย้ำย จนถงึ สถำนท่ีกำจดั - จัดสร้ำงสถำนีขนถ่ำยของเสียอนั ตรำยประจำจงั หวัด เพือ่ เป็นแหล่งรวบรวม และคัดแยกของเสียอันตรำย สว่ นท่ีไม่ สำมำรถนำกลับมำใช้ประโยชน์ใหม่จะถูกนำไปกำจัดยังศูนย์กำจัดประจำภำคต่อไป - จัดสร้ำงศูนย์กำจดั ของเสียอันตรำยประจำภำคโดยเร่ิมตั้งแต่กำรคดั เลอื กสถำนท่ี กำรจดั ซอ้ื ท่ดี นิ กำรออกแบบ ระบบ กำรก่อสร้ำง ควบคุมกำรดำเนินงำน - ฝกึ อบรมเจ้ำหนำ้ ที่ของหน่วยงำนทร่ี ับผดิ ชอบและส่งเสรมิ ใหค้ วำมรกู้ บั ประชำชน - ประชำสมั พันธ์ให้ประชำชนมีส่วนร่วมในกำรจัดกำรของเสยี อนั ตรำยอย่ำงถกู วธิ ี แนวทำงในกำรจัดกำรของเสียอนั ตรำยอย่ำงถูกวธิ ี ผปู้ ระกอบกำร ไม่ทิ้งของเสยี อันตรำยประเภทน้ำมนั เคร่ือง ทินเนอร์ น้ำมันสน น้ำยำฟอกขำว น้ำยำทำควำมสะอำด น้ำยำลำ้ งรปู หมึกพิมพ์ ของเสยี ติดเชือ้ สำรเคมจี ำกห้องปฏบิ ัตกิ ำร หลอดฟลูออเรสเซนต์ ถำ่ นไฟฉำย ฯลฯ รวมไปกับขยะมูลฝอยทั่วไป - ไมท่ ้ิงลงพื้น ไมฝ่ งั ดนิ ไม่ทิ้งลงทอ่ ระบำยน้ำหรือแหล่งนำ้ - แยกเก็บของเสยี อันตรำยไวใ้ นภำชนะเดิมที่รว่ั ซมึ เพื่อรอหนว่ ยงำนท้องถน่ิ มำเกบ็ ไปกำจัด

13 - นำไปทง้ิ ในภำชนะทีท่ ้องถน่ิ จดั ทำใหห้ รอื นำไปทิ้งในสถำนที่ท่ีกำหนด - นำซำกของเสียอนั ตรำยไปคืนรำ้ นตัวแทนจำหนำ่ ย เชน่ ซำกแบตเตอร่ี ซำกถ่ำนไฟฉำย ภำชนะบรรจยุ ำฆำ่ แมลง กำรดำเนนิ งำนของกรมควบคุมมลพิษ 1. สำรวจ จัดทำข้อมูลพ้ืนฐำน ชนิด ปริมำณ และกำรจัดกำรของเสยี อันตรำยจำกกจิ กรรมตำ่ ง ๆ 2. จดั ทำระบบข้อมูลสำรสนเทศภมู ศิ ำสตร์ เพ่ือคดั เลือกสถำนที่ต้ังศูนย์กำจัดของเสยี อนั ตรำย 3. กำหนดกลไกกำรคดั แยก กำรเกบ็ รวบรวมกำรเรียกคนื ซำก กำรจดั เก็บคำ่ ธรรมเนยี มในกำรกำจัดของเสียอันตรำย จำกชมุ ชน 4. กำหนดสถำนท่ตี ้งั รูปแบบ และเทคโนโลยขี องระบบและกำจัดของเสยี อนั ตรำยจำกชมุ ชนแบบรวมศนู ย์ 5. จดั ทำแผนแมบ่ ทและแผนปฏิบตั กิ ำรจดั กำรของเสยี อนั ตรำยจำกชมุ ชน ตำมลำดับควำมสำคัญและควำมจำเปน็ เรง่ ดว่ น พ้นื ที่ 1. พื้นท่ีหลัก ได้แก่ กรุงเทพมหำนคร และปรมิ ณฑล เมืองหลกั และเมืองศนู ย์กลำงควำมเจรญิ 2. พน้ื ท่รี อง ไดแ้ ก่ เขตเทศบำลท่ัวประเทศ 3. พนื้ ท่ีท่มี ีควำมเหมำะสมเป็นที่ตั้งศนู ย์กำจดั ของเสยี อันตรำยของชุมชน แผนแม่บทกำรจัดกำรของเสยี อนั ตรำยจำกชุมชนในประเทศไทย แผนแม่บทกำรจัดกำรของเสียอนั ตรำยจำกชมุ ชนท่ีจะดำเนินกำรใน 20 ปี ประกอบดว้ ย 11 แผนงำน ได้แก่ - ปรับปรุงแกไ้ ขกฎหมำย และระเบยี บขอ้ บังคบั ตำ่ ง ๆ กำหนดคำนยิ ำมและแหล่งกำเนิดของเสียอันตรำยจำกชุมชน กำรคดั แยก กำรเกบ็ กัก กำรเก็บรวบรวม กำรขนส่ง กำรบำบดั และกำรกำจดั - จัดตั้งองค์กรจดั กำรของเสยี อนั ตรำยจำกชมุ ชนระดบั จังหวัดและระดับทอ้ งถิ่น - กำหนดรูปแบบและวธิ ีกำรคัดแยกและเก็บรวบรวม ของเสียอนั ตรำยจำกชุมชนแต่ละประเภทจำกแหลง่ กำเนดิ ต่ำง ๆ เช่น อู่ซอ่ มรถยนต์ บ้ำนเรอื น เกษตรกรรม สถำนศึกษำ หอ้ งปฏบิ ัตกิ ำร โรงซ่อมบำรงุ รถไฟ โรงแรม ทำ่ เรอื ฯลฯ โดยมถี ัง และรถเก็บขนชนดิ พิเศษ เก็บขนในวนั รณรงค์ และให้แตล่ ะจังหวดั สร้ำงสถำนขี นถ่ำยของเสียอนั ตรำยเพื่อเปน็ แหลง่ รวบรวม และคัดแยกของเสียอนั ตรำย - จดั ตั้งศูนยก์ ำจัดของเสยี อนั ตรำยในแต่ละภมู ิภำค โดยแตล่ ะศูนย์จะประกอบดว้ ยเตำเผำของเสียอนั ตรำย เตำเผำ มลู ฝอยตดิ เช้อื ระบบปรับเสถียร ระบบฝังกลบอย่ำงปลอดภัยและอุปกรณอ์ ืน่ ๆ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับกำรนำของเสียกลับมำใช้ ประโยชน์ - จดั ตั้งระบบฝงั กลบของเสยี กมั มนั ตรังสแี บบปลอดภยั โดยทำกำรคัดเลอื กสถำนที่ต้ังระบบและจดั ซื้อทด่ี นิ ออกแบบและก่อสร้ำงระบบเพ่ือเป็นศนู ยก์ ำจดั ของเสยี กัมมันตนรงั สขี องประเทศ - ลดปรมิ ำณของเสีย มงุ่ เนน้ ดำเนินกำรในแหล่งกำเนิดทีเ่ ป็นเป้ำหมำย - บำ้ นพกั อำศัย - อู่ซ่อมรถและสถำนีบรกิ ำรน้ำมัน - โรงพยำบำล - เกษตรกรรม - กลไกกำรเรยี กคนื ซำก ให้นำซำกผลิตภณั ฑ์เสื่อมสภำพ หรือไม่ใช้แลว้ เชน่ ซำกถ่ำนไฟฉำย ซำกแบตเตอร่ี ภำชนะ บรรจุสำรฆ่ำแมลง ฯลฯ ไปคืนร้ำนจำหนำ่ ย หรือแลกซ้ือผลติ ภัณฑใ์ หม่ รวมทั้งจัดทำโครงกำรรไี ซเคลิ และกำรนำกลับมำใช้ ใหม่

14 - ติดตำมตรวจสอบกำรดำเนินงำน จัดกำรของเสยี อันตรำยชุมชนและกำรดำเนินงำนของศนู ย์ในภมู ิภำคต่ำง ๆ - ฝึกอบรมเจำ้ หนำ้ ท่ี หนว่ ยงำนกลำงและท้องถิน่ เจำ้ หนำ้ ท่ีของแตล่ ะศูนย์ ตลอดจนเจำ้ ของแหลง่ กำเนดิ ของเสยี อันตรำย - จดั ทำระบบฐำนข้อมูลและเอกสำรกำกบั กำรขนสง่ ของเสียอนั ตรำย เพื่อควบคุมต้งั แตแ่ หล่งกำเนิด กำรเก็บ รวบรวม กำรเคล่ือนยำ้ ย จนถึงสถำนที่กำจัด - สง่ เสรมิ ให้ควำมรู้แก่ประชำชน รวมทง้ั ประชำสมั พันธ์ให้ประชำชนมสี ว่ นร่วมในกำรจัดกำรของเสยี อนั ตรำยอยำ่ ง ถูกวิธี 8. แนวทำงกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยจำกกำรก่อสรำ้ งและกำรรื้อถอนสิง่ ปลกู สรำ้ ง (Construction and Demolition Waste Management) ขยะมูลฝอยจำกกำรก่อสร้ำงหรอื วัสดทุ ่เี หลือใชจ้ ำกกำรก่อสรำ้ ง เปน็ ปญั หำทม่ี ักเกดิ ข้ึนในชมุ ชนเมืองท่ีมกี ำรขยำยตวั อยำ่ งรวดเรว็ ซึง่ ได้มีกำรกอ่ สรำ้ งอำคำรต่ำงๆ เพมิ่ ขึน้ เพอ่ื ใช้เปน็ ท่ีอยู่อำศยั สถำนประกอบกำรธุรกจิ และอตุ สำหกรรม และ โครงสร้ำงพน้ื ฐำนตำ่ ง ๆ ได้แก่ ถนน ทำงระบำยนำ้ ระบบขนสง่ มวลชน ขยะมลู ฝอยจำกกำรก่อสร้ำงมักไมไ่ ด้รบั กำรจดั กำรท่ี ถูกวธิ ีและเหมำะสม โดยจะถูกนำไปกองไว้ตำมสถำนที่สำธำรณะ พ้ืนท่วี ่ำงเปล่ำตลอดจนเทลงแมน่ ้ำลำคลอง ทำใหเ้ กิดสภำพ ทีไ่ ม่นำ่ ดูและลำน้ำต้นื เขนิ ได้ องค์ประกอบของขยะมลู ฝอยจำกกำรกอ่ สรำ้ ง ประกอบด้วย เศษอฐิ หนิ ดิน ทรำย คอนกรีต เศษไม้ โลหะต่ำง ๆ เหลก็ กระปอ๋ ง ตลอดจนกระดำษและพลำสติก โดยแนวทำงกำรจัดกำรขยะมูลฝอยเหล่ำนี้ ควรมกี ำรคัดแยกวสั ดทุ ่ยี ังสำมำรถนำกลบั ไปใช้ประโยชน์ไดก้ อ่ นโดยกำร คดั แยกขยะมลู ฝอยอำจจำเป็นต้องมเี คร่อื งมอื ท่ใี ช้ในกำรคัดแยก อปุ กรณบ์ ดขยะมลู ฝอยท่ีมขี นำดใหญแ่ ละเปน็ วสั ดุท่แี ข็ง เชน่ เศษคำน คอนกรีต เศษหัวเสำเขม็ เปน็ ตน้ และส่วนทเ่ี หลือจึงนำไปกำจดั ด้วยวธิ ีกำรท่ีเหมำะสม อำทิ กำรฝังกลบ มำตรกำรของกำรจดั กำรขยะมูลฝอยจำกกำรก่อสรำ้ ง กำรกำหนดใหผ้ ูร้ ับเหมำก่อสร้ำงตำ่ ง ๆ มแี ผนกำรจัดกำรกับขยะมลู ฝอยท่เี กิดข้นึ และแจ้งให้ท้องถิ่นทรำบ พร้อมกบั กำรขออนุญำตปลกู สร้ำงและร้อื ถอนอำคำร ซง่ึ จะตอ้ งไม่ก่อใหเ้ กิดควำมเดือดร้อนแก่ประชำชนทั่วไป หรือผลกระทบต่อ สิง่ แวดล้อม หรอื ขัดต่อกฎหมำย โดยต้องกำหนด ประเภท ปริมำณ ขน้ั ตอนวิธกี ำรดำเนินกำร ระยะเวลำ วิธกี ำรกำจัด และ สถำนท่ีกำจัด ทอ้ งถ่นิ จดั ให้มีระบบกำรจดั กำรขยะมูลฝอยจำกกำรก่อสรำ้ ง โดยพจิ ำรณำจัดหำสถำนทแี่ ละคัดเลอื กวธิ กี ำรที่ เหมำะสม โดยไมต่ ้องเพิ่มภำระคำ่ ใชจ้ ำ่ ย พร้อมท้ังกำหนดอัตรำค่ำบริกำรในกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยจำกกำรก่อสร้ำง ในกำรขนยำ้ ยวัสดุทร่ี ้ือถอนไปท้งิ หรือกำจัด ตอ้ งดำเนนิ กำรอย่ำงมปี ระสทิ ธภิ ำพ ไมก่ ่อให้เกดิ เหตุรำคำญ ตกหลน่ ปลิวหรอื ฟ้งุ กระจำย และไม่ก่อให้เกดิ ผลกระทบต่อส่ิงแวดลอ้ ม กำรใชม้ ำตรกำรทำงด้ำนกฎหมำยในกำรลงโทษ ผทู้ ่ีลักลอบทิ้งเศษวสั ดุก่อสรำ้ งในบริเวณทว่ี ำ่ งของเอกชน หรอื ที่ สำธำรณะสนบั สนุนให้เอกชนเปน็ ผูบ้ รกิ ำรเก็บขนและกำจัดขยะมลู ฝอยจำกกำรก่อสร้ำง 9. รปู แบบองค์กรและระบบบริหำรจดั กำรกำจัดขยะมูลฝอย กำรจัดรปู แบบองค์กรบรหิ ำรจดั กำรของหนว่ ยงำนที่จะรว่ มดำเนนิ กำร ศูนย์กำจัดขยะมลู ฝอยในระดบั จังหวัด หรอื สำหรับบำงพน้ื ท่ี ควรมีกำรจดั ทำบนั ทึกขอ้ ตกลงไว้ นอกจำกน้ี สำมำรถสนบั สนนุ ให้ภำคเอกชนเขำ้ มำมีบทบำทรว่ ม ดำเนนิ กำรซ่งึ รปู แบบกำรลงทุนและดำเนนิ กำรศูนย์อำจทำไดห้ ลำยรปู แบบ ไดแ้ ก่ - ภำครัฐลงทุนและดำเนินกำรเอง - รฐั ร่วมลงทนุ กับภำคเอกชน

- รฐั ลงทุนกอ่ สร้ำงและใหเ้ อกชนดำเนนิ กำร 15 - เอกชนลงทุนและดำเนนิ กำร โดยขั้นตอนของกำรดำเนนิ งำนเร่ิมตน้ จำกกำรศกึ ษำและวิเครำะห์ควำมเหมำะสมในแตล่ ะจังหวัด กำรจัดหำทดี่ ิน กำรออกแบบรำยละเอยี ดกำรกอ่ สร้ำงระบบ และกำรดแู ลรักษำกำจดั ขยะมูลฝอย นอกจำกน้ยี ังมีควำมจำเปน็ ทจี่ ะต้อง พิจำรณำรปู แบบกำรลงทนุ และค่ำใชจ้ ่ำยท่ีเกดิ ข้นึ โดยมขี ้อควรพิจำรณำ ดังน้ี - รำคำทีด่ ินหรอื คำ่ เช่ำท่ีดนิ - รำคำค่ำลงทนุ กอ่ สรำ้ งระบบซึ่งอย่กู ับเทคโนโลยีท่เี ลือกใช้ - รำคำคำ่ ดำเนนิ กำรและดูแลระบบ - ควำมพรอ้ มของประชำชนในกำรจำ่ ยค่ำบริกำรและประสิทธิภำพในกำรจัดเก็บค่ำธรรมเนยี มจำกประชำชน - กำรจัดหำแหลง่ เงนิ ทุนสนบั สนุนกำรลงทนุ 9.1รปู แบบกำรดำเนนิ กำรทีเ่ หมำะสมและมีควำมเป็นไปได้โครงกำรศูนย์กำจัดขยะมูลฝอย ภำยใต้ขอ้ กำหนดตำมกฎหมำยองค์กรที่มีควำมเปน็ ได้ในทำงปฏิบตั ิ จำเป็นต้องไดร้ ับควำมร่วมมอื และประสำนงำน ระหว่ำงหน่วยงำนท้องถน่ิ เพอื่ ดำเนนิ กำรโครงกำรศูนย์กำจัดขยะมลู ฝอย สำมำรถดำเนินกำรไดห้ ลำยทำงเลือก ในขน้ั แรก องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมมือกนั ดำเนินงำน โดยมบี นั ทกึ ข้อตกลงร่วมกัน ซง่ึ อำจจะดำเนินกำรเองโดยมีองค์กรใดองค์กร หน่ึงเป็นองค์กรหลัก และอำจให้ภำคเอกชนเข้ำมำดำเนินกำรภำยหลัง หรือรว่ มลงทุนกับภำคเอกชน โดยทำงเลือกขององค์กร ในกำรจัดกำรขยะมลู ฝอยร่วมกบั ภำคเอกชนแสดงไดด้ ังน้ี 9.2.ปัจจยั ทจี่ ำเป็นต่อกำรตัง้ ศูนย์กำจดั มลู ฝอย 9.2.1 กำรรวมตวั กันของท้องถ่ิน โดยจดั ทำบนั ทกึ ขอ้ ตกลง แลว้ คดั เลือกตัวแทนทำสญั ญำกับเอกชน 9.2.2 รฐั ตอ้ งมีกฎระเบียบปฏิบัติเป็นกฎหมำย ดังนี้ - ประกันปริมำณขยะมูลฝอยหรอื รำยได้ข้ันตำ่ - ให้เงนิ สนบั สนนุ ในระยะแรก - สนบั สนุนกำรจดั หำทีด่ นิ เพื่อก่อสรำ้ งสถำนท่ีกำจดั - กำหนดอตั รำค่ำบริกำรที่เหมำะสมกบั ควำมสำมำรถและกำรยินยอมจ่ำยของประชำชน - มกี ฎหมำยควบคุมกำรดำเนินกำร และกำรลงโทษกรณีท่ีไมป่ ฏิบัตติ ำมกลักเกณฑ์อยำ่ งชัดเจน - กำหนดใหป้ รบั ปรงุ ประสิทธภิ ำพกำรจัดเก็บคำ่ ธรรมเนยี มเกบ็ ขน ซ่ึงอำจรวมหรอื แยกกับคำ่ กำจดั - ผลักดนั ให้ข้อตกลงนี้อยู่ในแผนปฏิบัตกิ ำรสิง่ แวดล้อม โดยใหผ้ รู้ ับผิดชอบต้องกำหนดหน่วยวดั ควำมสำเรจ็ ของ แผนงำนท่ชี ดั เจน 9.3.กำรวิเครำะหก์ ำรให้เอกชนเขำ้ รว่ มดำเนินกำร 9.3.1ควำมจำเปน็ ในกำรใหเ้ อกชนเข้ำรว่ มดำเนินกำรเพื่อ - ปรบั ปรุงมำตรฐำนกำรจัดกำรขยะมูลฝอย - ลดภำระกำรลงทนุ ของรัฐ - ลดควำมเสี่ยงดำ้ นสุขภำพอนำมยั และกำรแพร่กระจำยของเช้อื โรคและกำรปนเปอื้ นต่อส่งิ แวดลอ้ ม - รัฐทำหนำ้ ทีเ่ พยี งควบคุมดแู ล จึงลดภำวะบคุ ลำกร 9.3.2 ทำงเลอื กในกำรให้เอกชนเข้ำร่วมดำเนนิ กำรสว่ นใดหรือส่วนหนงึ่ หรอื ทั้งระบบกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยตั้งแต่ กำรจัดเกบ็ กำรขนถ่ำยและกำรกำจัดในรปู แบบ BOO BOOT BOT BTO สัญญำบริกำรสัมปทำน สญั ญำเชำ่ แต่ท้องถิน่ สว่ น ใหญต่ อ้ งกำรใหเ้ อกชนดำเนินกำรเฉพำะขนถ่ำยและกำจัด

16 9.3.3 ควำมเส่ยี งของโครงกำรทเ่ี อกชนต้องคำนงึ ถงึ และให้ควำมสำคัญ 1. ปริมำณขยะมูลฝอยทั้งปริมำณขัน้ ต่ำ และแนวโน้มในอนำคต 2. ลกั ษณะสมบัตขิ องขยะมลู ฝอย และแนวโน้มในอนำคต 3. พืน้ ที่บริกำร ขอบเขต และกำรขนส่ง 4. ดำ้ นกำรเงินกำรลงทุน รำยได้รำยจำ่ ยของกำรดำเนินงำน 5. กำรก่อสรำ้ ง/ดำเนนิ กำร 6. ด้ำนสง่ิ แวดลอ้ ม 7. ด้ำนสังคม 10. แนวทำงปฏบิ ตั ใิ นกำรดำเนินกำรงำนศนู ย์กำจัดขยะมูลฝอย 10.1 รปู แบบกำรดำเนินงำน กำรจัดให้มรี ะบบกำรจดั กำรขยะมลู ฝอยแบบศนู ยร์ วมใช้ศนู ยก์ ำจัดรว่ มกนั หลำยชมุ ชน โดยควำมร่วมมือระหว่ำง หน่วยงำนรำชกำร องค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่นเปน็ ผดู้ ำเนนิ กำร และบรหิ ำรจดั กำร และมีหน่วยงำนรำชกำรสว่ นกลำงเป็น ผสู้ นบั สนนุ ใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ทำงดำ้ นวชิ ำกำรและงบประมำณ โดยเนน้ ใหเ้ ป็นไปตำมหลกั เกณฑ์ ดงั นี้ 1. ให้โครงกำรศูนย์จดั กำรขยะมูลฝอยชมุ ชนแตล่ ะศนู ย์ในแตล่ ะจังหวัดหรือระหว่ำงจังหวัด สำมำรถรองรบั กำร จดั กำรขยะมูลฝอยได้ไมต่ ำ่ กว่ำร้อยละ 50 ของปรมิ ำณขยะมลู ฝอยท่เี กิดข้นึ ในชว่ งปี โดยมีข้อตกลงของหนว่ ยงำนองค์กร ปกครองสว่ นท้องถ่นิ (องค์กำรบรหิ ำรส่วนจังหวัดเทศบำลและองค์กำรบริหำรสว่ นตำบล) ในกำรกำหนดปริมำณขยะมูลฝอย ข้ันตำ่ ทจ่ี ะสง่ เขำ้ กำจดั และกำหนดกำรจำ่ ยค่ำกำจัดในอตั รำท่ตี กลงเบื้องตน้ 2. ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มศี ักยภำพสูงในกำรจดั กำรขยะมูลฝอย เชน่ เทศบำล องค์กำรบริหำรสว่ นจังหวดั กรงุ เทพมหำนครเมอื ง พทั ยำ ทำหนำ้ ท่เี ปน็ ผู้รับผิดชอบหลัก และเป็นผู้ดำเนินงำนศนู ยก์ ำจดั ขยะมูลฝอย 3. ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ ทีเ่ ปน็ สถำนทตี่ ง้ั สถำนทีข่ นถ่ำยและสถำนทกี่ ำจดั ได้รับผลประโยชน์จำกโครงกำร และมีสว่ นรว่ มในกำรกำกบั ดูแล ตดิ ตำมตรวจสอบตลอดจนอำยขุ องโครงกำร 4. ให้พิจำรณำใชท้ ี่ดนิ สำธำรณประโยชนแ์ ละทด่ี นิ ของรฐั เปน็ ทตี่ ง้ั โครงกำรลำดับแรก และนำมลู คำ่ เข้ำมำคิดเป็น ต้นทุนในกำรดำเนนิ โครงกำรตลอดอำยุของโครงกำรดว้ ย 5. ให้มีกำรประมำณวงเงนิ งบประมำณรวมตลอดจนอำยโุ ครงกำร และประมำณกำรขยำยไว้ล่วงหนำ้ และใหร้ ะบุ แหลง่ เงินทนุ ทเี่ หมำะสมด้วยทุกโครงกำร 6. กำหนดใหอ้ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ินท่ีรว่ มโครงกำร ต้องมีแผนงำนและรับผดิ ชอบ ในระบบกำรเกบ็ ขน และ ระบบกำรเกบ็ เงนิ ค่ำธรรมเนยี มบริกำรจัดกำรขยะมูลฝอยเพ่ือเป็นค่ำกำจดั ในสถำนที่กำจัด ซ่ึงในขนั้ ต้นได้มีขอ้ ตกลงไว้เป็น ส่วนหนึง่ ของแผนปฏบิ ัติกำรระดับจงั หวดั 7. ใหอ้ งค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ ผูร้ บั เป็นเจำ้ ของโครงกำร ควรจัดหำเอกชน องค์กรเอกชนเปน็ ผู้รว่ มทนุ ในสดั สว่ นที่ เหมำะสมโดยให้เปิดกำรจัดหำผ้รู ว่ มทนุ โดยมขี อ้ กำหนดทช่ี ัดเจน สำมำรถเปรียบเทียบและเข้ำรว่ มกำรแข่งขนั เพอ่ื ให้ได้ร่วม ทนุ ที่สำมำรถดำเนินกำรได้ตลอดอำยโุ ครงกำรตำมมำตรฐำน 8. ใหอ้ งค์กรปกครองส่วนท้องถ่นิ ที่เข้ำรว่ มโครงกำรรว่ มกันกำหนดข้อสัญญำ ระเบียบปฏิบตั ิ คำ่ ธรรมเนยี มกำจัด ขยะมลู ฝอยเพื่อให้องค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ินท่ีเข้ำรว่ มโครงกำรจดั เกบ็ จำกผู้รับบริกำรและใหแ้ ต่ละท้องถ่นิ นำสง่ ใหแ้ ก่ ท้องถน่ิ ทีเ่ ป็นเจ้ำของโครงกำรเพื่อเป็นค่ำกำจัดตำมข้อตกลงร่วมกนั 9. ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่รว่ มโครงกำรปรับปรงุ กำรจัดเกบ็ คำ่ บริกำรเกบ็ ขนขยะมลู ฝอยจำกบำ้ นเรือน ธุรกจิ และผรู้ บั บริกำรอนื่ ๆ ให้มีประสิทธิภำพและเพยี งพอตอ่ กำรให้บริกำรท่ีเป็นมำตรฐำน

17 10.ใหห้ นว่ ยงำนส่วนกลำง (กระทรวงมหำดไทย กระทรวงวิทยำศำสตร์) และชุมชนท่ีเขำ้ ร่วมโครงกำรเป็น คณะทำงำนในกำรตดิ ตำม กำกับดแู ลตรวจสอบประเมนิ ผล และเสนอแนะกำรแก้ไขปัญหำอนั เนือ่ งมำจำกผลกระทบหรือ ขอ้ ผิดพลำดข้อผดิ พลำดจำกกำรปฏิบตั ิงำนตั้งแต่กำรเก็บรวบรวม กำรขนส่งกำรกำจัด รวมท้งั กำรติดตำมตรวจสอบคุณภำพ สง่ิ แวดล้อมใกล้เคยี ง 10.2 ขนั้ ตอนและวธิ กี ำรนำนโยบำยจัดกำรขยะมลู ฝอยครบวงจรไปส่กู ำรปฎิบตั ิ 1) องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินในแต่ละจังหวดั จะต้องดำเนินกำรในเรื่องจดบนั ทึกข้อตกลงระหว่ำงองคป์ กครองส่วน ท้องถิน่ ท่จี ะร่วมกันในกำรจัดกำรขยะมูลฝอย อำจจะเปน็ อยู่ในรปู สหกำร และมีกำรรบั รองใหส้ มบูรณ์ 2) มีควำมพรอ้ มในกำรจดั หำทดี่ ินสำหรับกอ่ สร้ำงระบบโดยจะต้องผ่ำนกำรจดั ทำประชำพิจำรณ์ และไดร้ ับควำม เห็นชอบจำกชมุ ชนแลว้ 3) เลือกแนวทำงและวธิ กี ำรกำจัดขยะมลู ฝอยโดยใช้เทคโนโลยที ่ีเหมำะสมกบั ศนู ย์กำจดั ขยะมูลฝอยในแตล่ ะพ้นื ที่ 4) ใหป้ ระชำชนเข้ำมสี ว่ นรว่ ม โดยโครงกำรทั้งหมดต้องผำ่ นขน้ั ตอนประชำพจิ ำรณ์และได้รับควำมเห็นชอบจำก ประชำชนแลว้ ได้แก่ - ทำประชำพิจำรณต์ ำมข้นั ตอนในเรอื่ งกำรใช้ที่ดนิ - ประชำชนเหน็ ชอบในเรอื่ งค่ำใชจ้ ่ำยในกำรใช้บรกิ ำรศนู ยก์ ำจดั - ประชำชนเห็นชอบในเรอื่ งค่ำใช้จำ่ ยในกำรใชบ้ ริกำรศูนย์กำจดั และอันตรำบริกำรเก็บขนท่ีเรยี กเกบ็ จำกประชำชน 5) ต้องมีรปู แบบองค์กำรบรหิ ำรจดั กำรเสนอมำใหพ้ ร้อม 6) กรณีทที่ อ้ งถนิ่ ในจังหวดั ต่ำง ๆ มีควำมพร้อม และจดั ทำแผนในลักษณะแผนงำนรว่ มเพ่ือบรรจุไวใ้ นแผนปฏิบตั ิ กำรระดบั จงั หวัด ซ่ึงจะนำไปสูก่ ำรปฏบิ ตั ติ ่อไป ทงั้ นแ้ี ผนในลกั ษณะศูนย์รวมจะไดร้ ับกำรพจิ ำรณำสนับสนุนในดำ้ นต่ำง ๆ ใน ลำดบั ควำมสำคญั ตน้ ๆ เมื่อเปรียบเทียบกับกำรขอสนับสนุนในลกั ษณะตำ่ งชุมชนตำ่ งดำเนินกำร

18 บทท่ี 3 วธิ ีดำเนนิ งำน กำรดำเนินโครงกำรปรบั เปล่ยี นขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ ได้ดำเนินกำรตำมขั้นตอนตำ่ งๆ ดงั นี้ 1. ขั้นเตรียมกำร  กำรศึกษำเอกสำรทเี่ ก่ียวข้องกับโครงกำรปรบั เปลี่ยนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ ผรู้ ับผิดชอบโครงกำรได้ศกึ ษำคน้ คว้ำเอกสำรทเี่ ก่ยี วขอ้ งเพ่ือเปน็ ข้อมลู และแนวทำงในกำรดำเนนิ กำรโครงกำร ปรบั เปลี่ยนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกุฏโงง้ ดังนี้ 1. ศกึ ษำเอกสำร / คมู่ ือ ข้อมูลจำกหนังสือ เกย่ี วกบั ควำมรู้กฎหมำยในชวี ติ ประจำวนั เพ่ือเปน็ แนวทำงเกยี่ วกับกำร จดั โครงกำรปรับเปลีย่ นขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ 2. ศึกษำขน้ั ตอนกำรดำเนินโครงกำรปรับเปลี่ยนขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง เพื่อเป็นแนวทำงในกำรจัดเตรยี ม งำน วสั ดุอุปกรณ์ และบคุ ลำกรใหเ้ หมำะสม  กำรสำรวจควำมตอ้ งกำรของประชำชนในพนื้ ที่ (ตำมนโยบำยของรัฐบำล) กลมุ่ ภำรกจิ กำรจัดกำรศึกษำนอกระบบ มอบหมำยให้ ครู กศน.ตำบล สำรวจควำมตอ้ งกำรของ กลมุ่ เปำ้ หมำยเพื่อทรำบควำมต้องกำรทีแ่ ท้จริงของประชำชนในตำบล และมีข้อมลู ในกำรจัดกจิ กรรมที่ตรงกับควำมต้องกำร ของชมุ ชน  กำรประสำนงำนผู้นำชมุ ชน / ประชำชน /วิทยำกร 1. ครู กศน.ตำบล ได้ประสำนงำนกับหวั หนำ้ /ผนู้ ำชุมชนและประชำชนในตำบลเพื่อรว่ มกันปรึกษำหำรือใน กลุ่มเกย่ี วกบั กำรดำเนนิ กำรจัดโครงกำรให้ตรงกบั ควำมตอ้ งกำรของชมุ ชน 2. ครู กศน.ตำบล ไดป้ ระสำนงำนกับหน่วยงำนทเ่ี ก่ียวข้องเพอื่ จัดหำวิทยำกร  กำรประชำสัมพันธ์โครงกำรฯ ครู กศน.ตำบล ได้ดำเนินกำรประชำสมั พนั ธ์กำรจัดโครงกำรปรับเปล่ยี นขยะใหเ้ ปน็ เงิน กศน.ตำบลกฏุ โงง้ เพอ่ื ให้ประชำชนทรำบข้อมลู กำรจดั กิจกรรมดงั กล่ำวผำ่ นผนู้ ำชมุ ชน  ประชมุ เตรียมกำร / วำงแผน 1) ประชุมปรกึ ษำหำรือผทู้ เี่ กี่ยวขอ้ ง 2) เขียนโครงกำร วำงแผนมอบหมำยงำนให้ฝำ่ ยตำ่ งๆ เตรยี มดำเนินกำร 3) มอบหมำยหนำ้ ที่ แต่งตัง้ คณะทำงำน  กำรรับสมัครผ้เู ข้ำร่วมโครงกำรฯ ครู กศน.ตำบล ได้รับสมัครผ้เู ข้ำรว่ มโครงกำรปรบั เปล่ยี นขยะใหเ้ ปน็ เงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง โดยให้ ประชำชนทว่ั ไปท่ีอำศยั อยู่ในพนื้ ท่ีตำบลกฏุ โงง้ เข้ำรว่ ม เป้ำหมำยจำนวน 20 คน  กำรกำหนดสถำนที่และระยะเวลำดำเนินกำร ครู กศน.ตำบล ได้กำหนดสถำนท่ใี นกำรจัดอบรมคือ กศน.ตำบลกุฎโงง้ หมู่ 6 ตำบลกฎุ โง้ง อำเภอ พนัสนิคม จังหวดั ชลบรุ ี ในวันที่ 3 มนี ำคม พ.ศ. 2561 จำนวน 1 วัน เวลำ 08.30-12.00 น.

19 2. ข้ันดำเนนิ งำน  กลุ่มเป้ำหมำย กลมุ่ เปำ้ หมำยของโครงกำรปรบั เปล่ยี นขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ -ประชำชนตำบลกฎุ โงง้ จำนวน 20 คน  สถำนทดี่ ำเนนิ งำน ครู กศน.ตำบลกุฎโง้ง จัดกจิ กรรมโครงกำรปรบั เปล่ียนขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง โดยจัดกจิ กรรมอบรมให้ควำมรู้ ในวนั ท่ี 3 มีนำคม พ.ศ. 2561 จำนวน 1 วนั เวลำ 08.30-12.00 น. ณ กศน.ตำบลกุฎโง้ง หมู่ 6 ตำบลกฎุ โง้ง อำเภอพนัสนิคม จังหวดั ชลบุรี  กำรขออนุมตั ิแผนกำรจัดกิจกรรมกำรศึกษำเพอื่ พัฒนำทกั ษะชีวิต กศน.ตำบลกุฎโงง้ ไดด้ ำเนินกำรขออนุมัติแผนกำรจัดกจิ กรรม โครงกำรปรับเปล่ียนขยะให้เปน็ เงนิ กศน. ตำบลกุฏโง้ง ตอ่ สำนักงำน กศน.จงั หวดั ชลบุรี เพือ่ ใหต้ น้ สังกดั อนุมตั แิ ผนกำรจัดกจิ กรรมโครงกำรปรบั เปลี่ยนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกุฏโงง้  กำรจัดทำเครอื่ งมอื กำรวัดควำมพงึ พอใจของผรู้ ว่ มกิจกรรม เคร่ืองมือท่ีใชใ้ นกำรติดตำมประเมนิ ผลโครงกำร ไดแ้ ก่ แบบประเมนิ ควำมพงึ พอใจ  ขัน้ ดำเนนิ กำร / ปฏิบตั ิ 1. เสนอโครงกำรเพ่ือขอควำมเห็นชอบ/อนมุ ัตจิ ำกต้นสงั กัด 2. วำงแผนกำรจดั กจิ กรรมในโครงกำรปรับเปล่ยี นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ โดยกำหนดตำรำงกิจกรรมที่กำหนดกำร 3. มอบหมำยงำนให้แก่ผู้รบั ผิดชอบฝำ่ ยต่ำงๆ 4. แตง่ ตงั้ คณะกรมกำรดำเนนิ งำน 5. ประชำสัมพันธ์โครงกำรปรับเปลยี่ นขยะใหเ้ ปน็ เงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง 6. จดั กิจกรรมโครงกำรปรับเปลีย่ นขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โงง้ ตำมตำรำงกจิ กรรมท่ีกำหนดกำร 7. ตดิ ตำมและประเมนิ ผลโครงกำรปรับเปล่ยี นขยะให้เปน็ เงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง 3. กำรประเมินผล  วิเครำะห์ข้อมูล 1. บันทึกผลกำรสงั เกตจำกผเู้ ขำ้ รว่ มกจิ กรรม 2. วเิ ครำะหผ์ ลจำกกำรประเมินในแบบประเมนิ ควำมพงึ พอใจ 3. รำยงำนผลกำรปฏิบตั งิ ำนรวบรวมสรุปผลกำรปฏิบตั งิ ำนของโครงกำรนำเสนอต่อผบู้ ริหำรนำปญั หำ ขอ้ บกพร่องไปแก้ไขครัง้ ตอ่ ไป

20  คำ่ สถติ ิทีใ่ ช้ กำรวิเครำะห์ข้อมูล ใช้ค่ำสถิติร้อยละในกำรประมวลผลข้อมูลส่วนตัวและตัวช้ีวัดควำมสำเร็จของโครงกำร ตำมแบบสอบถำมคิดเป็นรำยข้อ โดยแปลควำมหมำยค่ำสถิตริ อ้ ยละออกมำได้ดงั นี้ คำ่ สถิติรอ้ ยละ 90 ขน้ึ ไป ดมี ำก ค่ำสถติ ิร้อยละ 75 – 89.99 ดี ค่ำสถติ ริ ้อยละ 60 – 74.99 พอใช้ คำ่ สถิติร้อยละ 50 – 59.99 ปรับปรงุ ค่ำสถติ ิรอ้ ยละ 0 – 49.99 ปรบั ปรงุ เรง่ ดว่ น ส่วนกำรวิเครำะห์ข้อมูลจำกแบบสอบถำมควำมคิดเห็นรำยข้อซึ่งมีลักษณะเป็นค่ำน้ำหนักคะแนน และ นำมำเปรียบเทียบ ไดร้ ะดับคณุ ภำพตำมเกณฑก์ ำรประเมิน ดังน้ี เกณฑก์ ำรประเมิน (X) คำ่ น้ำหนกั คะแนน 4.50 – 5.00 ระดบั คุณภำพ คือ ดมี ำก ค่ำน้ำหนักคะแนน 3.75 – 4.49 ระดับคณุ ภำพ คอื ดี คำ่ นำ้ หนักคะแนน 3.00 – 3.74 ระดับคณุ ภำพ คอื พอใช้ ค่ำน้ำหนกั คะแนน 2.50 – 2.99 ระดบั คณุ ภำพ คอื ตอ้ งปรบั ปรุง คำ่ นำ้ หนักคะแนน 0.00 – 2.49 ระดับคณุ ภำพ คอื ต้องปรับปรงุ เรง่ ดว่ น

21 บทที่ 4 ผลกำรดำเนนิ งำนและกำรวิเครำะห์ขอ้ มลู ตอนที่ 1 รำยงำนผลกำรจดั กจิ กรรมโครงกำรปรบั เปล่ียนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง กำรจัดกจิ กรรมโครงกำรปรบั เปลยี่ นขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ สรปุ รำยงำนผลกำรจัดกจิ กรรมไดด้ งั น้ี ในกำรจดั กิจกรรมอบรมให้ควำมรตู้ ำมโครงกำรปรับเปลยี่ นขยะใหเ้ ปน็ เงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง เป็นกำรอบรม ใหค้ วำมรู้ โดยมี นำยบญุ เจตน์ ภมู ะโคตร เปน็ วทิ ยำกรในกำรบรรยำยใหค้ วำมรู้ เรื่อง ระบบกำรจดั กำรขยะมฝู อย หลงั จำก เสรจ็ สน้ิ กจิ กรรมดงั กล่ำวแลว้ ผเู้ ขำ้ อบรมมีควำมรู้ควำมเข้ำใจ เก่ียวกบั กำรคัดแยกขยะ กำรกำจดั ขยะ รวมถงึ กำรนำขยะ ประเภทต่ำง ๆ กลับมำใชใ้ หม่อย่ำงสรำ้ งสรรค์ ตระหนกั ถึงควำมสำคญั ของกำรจัดกำรขยะในชมุ ชน และนำไปใช้ในกำร จัดกำรขยะภำยในในครัวเรือนและชุมชน ตอนท่ี 2 รำยงำนผลควำมพึงพอใจของโครงกำรปรับเปลี่ยนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ กำรจดั กจิ กรรมโครงกำรปรบั เปลยี่ นขยะใหเ้ ปน็ เงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ ซึ่งสรปุ รำยงำนผลจำกแบบสอบถำมควำม คดิ เหน็ ข้อมลู ที่ไดส้ ำมำรถวเิ ครำะหแ์ ละแสดงค่ำสถิติ ดังนี้ ตำรำงท่ี 1 ผเู้ ขำ้ ร่วมโครงกำรที่ตอบแบบสอบถำมได้นำมำจำแนกตำมเพศ รำยละเอียด เพศ หญิง ชำย 4 19.05 จำนวน (คน) 17 ร้อยละ 80.95 จำกตำรำงท่ี 1 พบว่ำผู้ตอบแบบสอบถำมทเี่ ข้ำร่วมกจิ กรรมกำรศึกษำเพ่ือพัฒนำทักษะชวี ิต โครงกำรปรบั เปลยี่ นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง เป็นชำย 17 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 80.95 และเปน็ หญงิ จำนวน 4 คน คิดเปน็ ร้อยละ 19.05 ตำรำงท่ี 2 ผเู้ ข้ำร่วมโครงกำรท่ีตอบแบบสอบถำมไดน้ ำมำจำแนกตำมอำยุ รำยละเอียด อำยุ (ปี) อำยุ 15-29 30 - 39 40 - 49 50-59 60 ขน้ึ ไป 8 2 จำนวน (คน) - - 11 9.52 38.10 ร้อยละ - - 52.38 จำกตำรำงท่ี 2 พบวำ่ ผู้ตอบแบบสอบถำมที่เข้ำรว่ มกิจกรรมกำรศึกษำเพื่อพฒั นำทักษะชวี ติ โครงกำรปรบั เปล่ียนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง มีอำยุ 40 – 49 ปี จำนวน 11 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 52.38 มีอำยุ 50 – 59 ปี จำนวน 8 คน คิดเป็นร้อยละ 38.10 และมีอำยุ 60 ปีขน้ึ ไป จำนวน 2 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 9.52

ตำรำงท่ี 3 ผเู้ ข้ำร่วมโครงกำรทต่ี อบแบบสอบถำมไดน้ ำมำจำแนกตำมอำชีพ 22 รำยละเอียด เกษตรกรรม รบั จำ้ ง อำชพี ค้ำขำย อื่นๆ รบั รำชกำร/รัฐวสิ ำหกจิ 5 2 9.52 จำนวน (คน) 4 10 - 23.81 ร้อยละ 19.05 47.62 - จำกตำรำงที่ 3 พบว่ำผตู้ อบแบบสอบถำมท่ีเข้ำร่วมกิจกรรมกำรศึกษำเพื่อพฒั นำทักษะชีวติ โครงกำรปรบั เปลี่ยนขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง มีอำชพี เกษตรกรรม จำนวน 4 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 19.05 มอี ำชีพ รับจ้ำง จำนวน 10 คน คิดเปน็ ร้อยละ 47.62 มีอำชพี ค้ำขำย จำนวน 5 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 23.81 และอนื่ ๆ จำนวน 2 คน คดิ เป็นร้อยละ 9.52 ตำรำงที่ 4 ผเู้ ขำ้ ร่วมโครงกำรทีต่ อบแบบสอบถำมได้นำมำจำแนกตำมระดับกำรศึกษำ รำยละเอยี ด ระดับกำรศึกษำ กำรศกึ ษำ ประถม ม.ตน้ ม.ปลำย/ปวช. ปวส./ป.ตรีขน้ึ ไป 1 จำนวน (คน) 6 9 5 4.76 รอ้ ยละ 28.57 42.86 23.81 จำกตำรำงที่ 4 พบว่ำผู้ตอบแบบสอบถำมทีเ่ ข้ำรว่ มกิจกรรมกำรศึกษำเพ่ือพฒั นำทักษะชีวติ โครงกำรปรบั เปลยี่ นขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง มีระดับประถมศกึ ษำ จำนวน 6 คน คิดเป็นร้อยละ 28.57 มรี ะดบั มธั ยมศึกษำตอนตน้ จำนวน 9 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 42.86 มรี ะดบั มธั ยมศกึ ษำตอนปลำย จำนวน 5 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 23.81 และ มรี ะดับปวส.ขึ้นไป จำนวน 1 คน คิดเปน็ ร้อยละ 4.76 ตำรำงท่ี 5 แสดงค่ำร้อยละเฉลี่ยควำมสำเรจ็ ของตวั ช้วี ัด ผลผลติ ประชำชนทั่วไป เขำ้ ร่วมโครงกำรจำนวน 21 คน เปำ้ หมำย(คน) ผลสำเร็จของโครงกำร คิดเป็นรอ้ ยละ 20 ผูเ้ ขำ้ ร่วมโครงกำร(คน) 100 21 จำกตำรำงที่ 5 พบว่ำผลสำเร็จของตัวชว้ี ัดผลผลิตกจิ กรรมกำรศกึ ษำเพ่อื พัฒนำทักษะชวี ิต โครงกำรปรับเปลยี่ นขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง มผี ู้เข้ำร่วมโครงกำร จำนวน 21 คน คิดเป็นร้อยละ 100 ซงึ่ บรรลุ เปำ้ หมำยดำ้ นตัวช้ีวดั ผลผลิต

23 ตำรำงท่ี 6 คำ่ เฉลยี่ และสว่ นเบี่ยงเบนมำตรฐำนควำมพึงพอใจของผเู้ ข้ำร่วมกิจกรรมที่มีควำมพงึ พอใจต่อโครงกำรปรับเปล่ียน ขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ ในภำพรวม รำยกำร ค่ำเฉลีย่ ส่วนเบี่ยงเบนมำตรฐำน ระดับ ควำมพงึ พอใจ ดำ้ นบริหำรจดั กำร () () ดำ้ นกำรจัดกิจกรรมกำรเรียนรู้ 4.50 0.63 ดีมำก ด้ำนประโยชน์ท่ไี ดร้ ับ 4.51 0.53 ดมี ำก รวมทุกด้ำน 4.66 0.48 ดีมำก 4.56 0.55 ดมี ำก จำกตำรำงท่ี 6 พบว่ำ ผู้ตอบแบบสอบถำมทมี่ ีควำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปล่ียนขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ในภำพรวมอย่ใู นระดบั ดีมำก (=4.50) เมอื่ พจิ ำรณำเป็นรำยดำ้ น พบว่ำ ดำ้ นประโยชนท์ ี่ได้รบั อยู่ในระดบั มำกที่สดุ มีคำ่ เฉล่ีย (= 4.66) รองลงมำคอื ด้ำนกำรจัดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ มีอยู่ในระดบั ดมี ำก มีค่ำเฉล่ยี (= 4.51) และ ด้ำนบรหิ ำรจัดกำร อยู่ในระดับดีมำก มีค่ำเฉลย่ี (= 4.50) ตำมลำดับ โดยมสี ว่ นเบีย่ งเบนมำตรฐำน () อยู่ระหวำ่ ง 0.50 - 0.59 แสดงว่ำ ผ้เู ข้ำร่วมกิจกรรมมีควำมพงึ พอใจสอดคล้องกนั ตำรำงที่ 7 คำ่ เฉล่ยี และส่วนเบย่ี งเบนมำตรฐำนควำมพงึ พอใจของผู้เข้ำรว่ มกจิ กรรมท่ีมคี วำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปลี่ยน ขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ด้ำนบริหำรจัดกำร รำยกำร คำ่ เฉลีย่ สว่ นเบ่ียงเบน ระดับ ควำมพึงพอใจ 1. อำคำรสถำนท่ี () มำตรฐำน () 2. ส่ิงอำนวยควำมสะดวก 4.77 0.42 ดมี ำก 3. กำหนดกำรและระยะเวลำในกำรดำเนนิ โครงกำร 4.45 0.58 ดี 4. เอกสำรกำรอบรม 4.27 0.45 ดี 5. วิทยำกรผใู้ ห้กำรอบรม 4.59 0.72 4.41 0.78 ดมี ำก รวม 4.50 0.59 ดี ดมี ำก จำกตำรำงท่ี 7 พบวำ่ ผู้ตอบแบบสอบถำมทมี่ คี วำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปลี่ยนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบล กุฏโง้ง ด้ำนบริหำรจัดกำร ในภำพรวมอยู่ในระดับดีมำก มีค่ำเฉล่ีย (= 4.50) เม่ือพิจำรณำเป็นรำยข้อ พบว่ำ อำคำร สถำนท่ี มีค่ำเฉลี่ย (= 4.77) รองลงมำ คือ เอกสำรกำรอบรม มีค่ำเฉล่ีย (= 4.59) สิ่งอำนวยควำมสะดวก มีค่ำเฉลี่ย (= 4.45) วิทยำกรผู้ให้กำรอบรม มีค่ำเฉลี่ย (= 4.41) กำหนดกำรและระยะเวลำในกำรดำเนินโครงกำร มีค่ำเฉลี่ย (= 4.27) ตำมลำดับ โดยมีส่วนเบี่ยงเบนมำตรฐำน () อยู่ระหว่ำง 0.42 - 0.78 แสดงว่ำ ผู้ตอบแบบสอบถำมมีควำมคิดเห็นไป ในทศิ ทำงเดยี วกัน

24 ตำรำงที่ 8 คำ่ เฉลีย่ และสว่ นเบยี่ งเบนมำตรฐำนควำมพึงพอใจของผ้เู ข้ำร่วมกจิ กรรมที่มีควำมพึงพอใจต่อโครงกำร ปรบั เปล่ียนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ด้ำนกำรจัดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ รำยกำร คำ่ เฉลี่ย สว่ นเบย่ี งเบน ระดับ () มำตรฐำน () ควำมพึงพอใจ 6. กำรจัดกิจกรรมโครงกำรปรบั เปลีย่ นขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โง้ง 4.41 0.49 ดี 7. กำรให้ควำมรเู้ ร่ืองระบบกำรจดั กำรขยะมูลฝอย 8. กำรตอบข้อซักถำมของวิทยำกร 4.50 0.50 ดมี ำก 4.86 0.34 ดมี ำก 9. กำรแลกเปล่ียนเรียนรขู้ องผู้เข้ำรบั กำรอบรม 10. กำรสรปุ องค์ควำมรรู้ ่วมกัน 4.32 0.47 ดี 11. กำรวัดผล ประเมินผล กำรฝึกอบรม 4.55 0.66 ดีมำก 4.41 0.49 รวม 4.51 0.49 ดี ดีมำก จำกตำรำงท่ี 8 พบว่ำ ผู้ตอบแบบสอบถำมมีควำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปล่ียนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบล กฏุ โงง้ ดำ้ นกำรจัดกจิ กรรมกำรเรยี นรู้ ในภำพรวมอยู่ในระดับดีมำก มีค่ำเฉลี่ย (= 4.51) เมื่อพิจำรณำเป็นรำยข้อ พบว่ำ กำรตอบขอ้ ซักถำมของวิทยำกร มีค่ำเฉล่ีย (= 4.86) รองลงมำคือ กำรสรุปองค์ควำมรู้ร่วมกัน มีค่ำเฉล่ีย (= 4.55 ) กำร ให้ควำมรู้เร่ืองกำรดูแลสุขภำพเบื้องต้น/กำรแก้ไขปัญหำสุขภำพเบ้ืองต้นสำหรับประชำชน มีค่ำเฉล่ีย (= 4.50 ) กำรจัด กิจกรรมโครงกำรปรบั เปล่ียนขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง มีค่ำเฉล่ีย (=4.41) กำรวัดผล ประเมินผล กำรฝึกอบรม มี ค่ำเฉล่ยี (= 4.41) และกำรแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของผู้เข้ำรับกำรอบรม ( = 4.32) ตำมลำดับ โดยมีส่วนเบี่ยงเบนมำตรฐำน () อยูร่ ะหวำ่ ง 0.34 - 0.66 แสดงว่ำ ผูต้ อบแบบสอบถำมมคี วำมคิดเห็นสอดคล้องกนั ตำรำงที่ 9 ค่ำเฉลี่ยและส่วนเบ่ียงเบนมำตรฐำนควำมพงึ พอใจของผู้เขำ้ รว่ มกจิ กรรมทมี่ ีควำมพงึ พอใจต่อโครงกำร ปรับเปลี่ยนขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโงง้ ด้ำนประโยชนท์ ไ่ี ด้รบั รำยกำร คำ่ เฉล่ยี ส่วนเบี่ยงเบน ระดบั ควำม () มำตรฐำน () พึงพอใจ 12. ไดเ้ รียนรู้และฝึกตนเอง เกีย่ วกบั กำรดูแลสุขภำพ ดมี ำก เบ้ืองต้น/กำรแก้ไขปัญหำสุขภำพเบือ้ งตน้ สำหรับ 4.73 0.45 ประชำชน ดมี ำก 13. นำควำมรทู้ ีไ่ ดร้ บั มำปรบั ใช้ในชีวิตประจำวัน 4.59 0.49 ดีมำก 4.66 0.47 รวม

25 จำกตำรำงที่ 9 พบว่ำ ผู้ตอบแบบสอบถำมมีควำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปล่ียนขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกุฏ โง้ง ด้ำนประโยชน์ที่ได้รับ ในภำพรวมอยู่ในระดับดีมำก มีค่ำเฉลี่ย (= 4.66) เมื่อพิจำรณำเป็นรำยข้อ พบว่ำ ได้เรียนรู้ และฝึกตนเอง เก่ียวกับกฎหมำยในชีวิตประจำวัน มีค่ำเฉลี่ย (= 4.73) รองลงมำ นำควำมรู้ที่ได้รับมำปรับใช้ใน ชีวิตประจำวัน มีค่ำเฉล่ีย (= 4.59) โดยมีส่วนเบ่ียงเบนมำตรฐำน () อยู่ระหว่ำง 0.45 - 0.49 แสดงว่ำผู้ตอบ แบบสอบถำมมคี วำมคดิ เหน็ ไปในทศิ ทำงเดยี วกนั สรุปในภำพรวมของกิจกรรมคดิ เป็นรอ้ ยละ 90.56 มคี ำ่ นำ้ หนกั คะแนน 4.53 ถือว่ำผู้รบั บรกิ ำร มีควำมพึงพอใจทำงดำ้ นต่ำงๆ อยใู่ นระดับดีมำก โดยเรียงลำดับดังน้ี  อนั ดับแรก ดำ้ นด้ำนประโยชนท์ ี่ไดร้ บั คิดเปน็ ร้อยละ 93.18 มีคำ่ นำ้ หนักคะแนน 4.66 อยู่ในระดบั คุณภำพ ดีมำก  อันดบั สอง ดำ้ นกำรจัดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ คิดเปน็ ร้อยละ 90.15 มีค่ำน้ำหนักคะแนน 4.51 อยู่ในระดับ คุณภำพดี  อันดบั สำม ด้ำนบริหำรจัดกำร คิดเปน็ ร้อยละ 90.00 มีค่ำน้ำหนกั คะแนน 4.50 อยูใ่ นระดบั คณุ ภำพดี

บทที่ 5 26 อภิปรำยและข้อเสนอแนะ ผลกำรจดั กิจกรรมโครงกำรปรับเปลย่ี นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ ไดผ้ ลสรุปดงั นี้ วัตถปุ ระสงค์ 1. เพอื่ ให้มีควำมร้คู วำมเขำ้ ใจ เกยี่ วกบั กำรคัดแยกขยะ กำรกำจัดขยะ และกำรนำขยะประเภทตำ่ ง ๆ กลบั มำใชใ้ หม่ อย่ำงสรำ้ งสรรค์ 2. เพอ่ื ให้ตระหนกั ถึงควำมสำคัญของกำรจดั กำรขยะในชมุ ชน 3. เพื่อให้สำมำรถนำไปใช้ในกำรจัดกำรขยะภำยในครัวเรอื นและชมุ ชน เป้ำหมำย (Outputs) เปำ้ หมำยเชิงปรมิ ำณ - ประชำชนตำบลกฎุ โงง้ จำนวน 21 คน เปำ้ หมำยเชิงคุณภำพ 1. ผู้เข้ำอบรมมีควำมรคู้ วำมเข้ำใจ เกีย่ วกบั กำรคดั แยกขยะและกำรกำจัดขยะ รวมถึงกำรนำขยะประเภท ตำ่ ง ๆ กลับมำใช้ใหมอ่ ย่ำงสร้ำงสรรค์ 2. ผู้เขำ้ อบรมตระหนักถึงควำมสำคัญของกำรจดั กำรขยะในชุมชน 3. ผ้เู ข้ำอบรมนำควำมรไู้ ปใช้ในกำรจดั กำรขยะภำยในครวั เรอื นและชมุ ชน เครือ่ งมือท่ีใช้ในกำรเก็บรวบรวมข้อมูล เคร่ืองมอื ท่ีใช้ในกำรเก็บรวบรวมข้อมลู ในครัง้ นี้ คือ แบบประเมินควำมพงึ พอใจ กำรเก็บรวบรวมข้อมลู ในกำรเก็บรวบรวมข้อมลู ไดม้ อบหมำยให้ ครู กศน.ตำบลกุฎโง้ง ที่รบั ผดิ ชอบกิจกรรมแจกแบบสอบถำมควำมพึง พอใจใหก้ บั ผู้ร่วมกิจกรรม โดยให้ผู้เข้ำรว่ มกิจกรรมประเมินผลกำรจดั กจิ กรรมต่ำงๆ ตำมโครงกำรปรบั เปล่ยี นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง สรปุ ผลกำรดำเนินงำน กศน.ตำบลกฎุ โง้ง ได้ดำเนนิ กำรจัดกจิ กรรมตำม โครงกำรปรบั เปลย่ี นขยะให้เป็นเงิน กศน.ตำบลกุฏโงง้ โดย ดำเนนิ กำรเสร็จสนิ้ ลงแลว้ และสรุปรำยงำนผลกำรดำเนินงำนได้ดงั น้ี 1. ผู้ร่วมกิจกรรมจำนวน 21 คน มคี วำมรู้ ควำมเข้ำใจกฎหมำยที่เก่ยี วข้องในชวี ิตประจำวัน และนำควำมรทู้ ี่ได้รบั มำปรับใชใ้ นชีวิตประจำวนั 2. ผู้รว่ มกจิ กรรมรอ้ ยละ 93.18 นำควำมร้ทู ไี่ ด้รับมำปรับใช้ในชวี ิตประจำวนั 3. จำกกำรดำเนนิ กจิ กรรมตำมโครงกำรดังกล่ำว สรุปโดยภำพรวมพบวำ่ ผู้เขำ้ ร่วมกิจกรรมสว่ นใหญ่มีควำมพึงพอใจ ต่อโครงกำร อย่ใู นระดบั “ดีมำก ” และบรรลุควำมสำเร็จตำมเปำ้ หมำยตัวชว้ี ดั ผลลัพธท์ ่ีตัง้ ไว้ โดยมีค่ำเฉลี่ยร้อยละภำพรวม ของกิจกรรม 90.56 และค่ำกำรบรรลุเป้ำหมำยคำ่ เฉลย่ี 4.53 ข้อเสนอแนะ - อยำกให้มีกำรจัดกจิ กรรมอีก จะไดน้ ำควำมรู้ไปใช้ในกำรดำเนนิ ชีวิตต่อไป

บรรณำนกุ รม ทมี่ ำ กรมกำรศกึ ษำนอกโรงเรยี น (2546) บญุ ชม ศรีสะอำด และ บญุ ส่ง นลิ แกว้ (2535 หน้ำ 22-25) กระทรวงศึกษำธกิ ำร . (2543). http://www.pcd.go.th/info_serv/waste_garbage.html

ภำคผนวก

โครงกำรฯ







หนงั สอื เชิญวิทยำกร

รำยงำนผลกำรจดั กจิ กรรม โครงกำรปรับเปล่ยี นขยะใหเ้ ป็นเงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง จำนวน 1 วัน ในวนั ท่ี 3 มีนำคม พ.ศ. 2561 ณ กศน.ตำบลกฎุ โงง้ หมู่ที่ 6 ตำบลกุฎโงง้ อำเภอพนสั นิคม จงั หวัดชลบรุ ี วิทยำกรคือ นำยบญุ รัตน์ ภูมะโคตร ผเู้ ขำ้ ร่วมกิจกรรมจำนวน 21 คน

แบบสอบถำมควำมพงึ พอใจ โครงกำรปรบั เปลีย่ นขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกุฏโง้ง กศน.ตำบลกฎุ โงง้ อำเภอพนัสนิคม จงั หวัดชลบุรี คำช้ีแจง 1. แบบสอบถำมฉบบั นม้ี วี ตั ถปุ ระสงค์ เพื่อใช้ในกำรสอบถำมควำมพึงพอใจต่อโครงกำรปรับเปลี่ยนขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกุฏโง้ง 2. แบบสอบถำมมี 3 ตอนดังนี้ ตอนที่ 1 ถำมข้อมลู เก่ยี วกับผตู้ อบแบบสอบถำมจำนวน 4 ขอ้ ให้ทำเครอื่ งหมำย  ลงในชอ่ งใหต้ รงกบั สภำพจริง ตอนท่ี 2 ควำมพงึ พอใจตอ่ โครงกำรปรบั เปล่ียนขยะให้เปน็ เงนิ กศน.ตำบลกฏุ โงง้ จำนวน 13 ขอ้ ซ่งึ มีระดับควำมพึงพอใจ 5 ระดับ ดังนี้ 5 มำกท่สี ดุ หมำยถงึ มีควำมพึงพอใจมำกทสี่ ดุ 4 มำก หมำยถึง มคี วำมพงึ พอใจมำก 3 ปำนกลำงหมำยถงึ มีควำมพงึ พอใจปำนกลำง 2 น้อย หมำยถงึ มีควำมพงึ พอใจน้อย 1 นอ้ ยท่สี ดุ หมำยถึง มคี วำมพงึ พอใจน้อยทีส่ ดุ ตอนที่ 3 ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะตอ่ โครงกำรปรับเปลย่ี นขยะให้เป็นเงนิ กศน.ตำบลกฏุ โง้ง ตอนท่ี 1 ขอ้ มลู ทั่วไปของผูต้ อบแบบสอบถำม หญิง 40 ปี – 49 ปี เพศ 30 ปี – 39 ปี ชำย 60 ปขี ึน้ ไป อำยุ 15 ปี – 29 ปี 50 ปี – 59 ปี กำรศกึ ษำ ตำ่ กว่ำ ป.4 ป.4 ประถม ม.ต้น ม.ปลำย ประกอบอำชพี อนุปริญญำ ปริญญำตรี สูงกวำ่ ปรญิ ญำตรี รบั จำ้ ง ค้ำขำย เกษตรกร ลกู จำ้ ง/ข้ำรำชกำรหนว่ ยงำนภำครฐั หรือเอกชน อืน่ ๆ ………………………………….

ตอนท่ี 2 ควำมพึงพอใจเกยี่ วกบั โครงกำรปรบั เปล่ียนขยะใหเ้ ป็นเงิน กศน.ตำบลกฏุ โงง้ ขอ้ ท่ี รำยกำร ระดบั ควำมคิดเห็น 1 5 432 ดำ้ นบรหิ ำรจดั กำร 1. อำคำรและสถำนท่ี 2. สิง่ อำนวยควำมสะดวก 3. กำหนดกำรและระยะเวลำในกำรดำเนินโครงกำร 4. เอกสำรกำรอบรม 5. วทิ ยำกรผู้ใหก้ ำรอบรม ด้ำนกำรจัดกจิ กรรมกำรเรียนรู้ 6. กำรจดั กิจกรรมโครงกำรปรับเปลี่ยนขยะให้เปน็ เงนิ กศน. ตำบลกฏุ โง้ง 7. กำรใหค้ วำมรเู้ รื่องระบบกำรจัดกำรขยะมูลฝอย 8. กำรตอบขอ้ ซักถำมของวิทยำกร 9. กำรแลกเปลย่ี นเรยี นรขู้ องผู้เข้ำรับกำรอบรม 10. กำรสรปุ องค์ควำมรู้รว่ มกนั 11. กำรวัดผล ประเมนิ ผล กำรฝกึ อบรม ดำ้ นประโยชน์ทไ่ี ด้รบั 12 ไดเ้ รยี นรู้และฝึกตนเอง เก่ียวกับกำรเปลีย่ นขยะให้เป็นเงนิ 13 นำควำมร้ทู ี่ได้รับมำปรบั ใช้ในชวี ิตประจำวัน ตอนท่ี 3 ขอ้ คดิ เห็นและข้อเสนอแนะ ขอ้ คิดเห็น .............................................................................................................................................................................. ข้อเสนอแนะ ........................................................................................................................................................................ ขอบขอบคุณทใ่ี หค้ วำมรว่ มมอื กศน. อำเภอพนสั นคิ ม จงั หวดั ชลบรุ ี

คณะผู้จดั ทำ ที่ปรึกษำ หม่นื สำ ผอู้ ำนวยกำร กศน.อำเภอพนัสนิคม กำรงำนดี ครู 1. นำงณัชธกัญ ศรีเทพ บรรณำรกั ษป์ ฏบิ ตั ิกำร 2. นำงสำวมุทกิ ำ คลังสินธ์ ครู อำสำสมคั ร กศน. 3. นำงปลื้มจิตร 4. นำงสำวเฟ่ืองฟำ้ เขยี วหวำน ครู กศน.ตำบลกฎุ โง้ง คณะทำงำน เขียวหวำน ครู กศน.ตำบลกุฎโงง้ - นำยธีรพงศ์ บรรณำธิกำร - นำยธรี พงศ์