วารสารอยู่ในบุญ ฉบับที่172 ประจำเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2560

ค่อยรกั ษา เพราะชาวมองโกลถอื วา่ ศลี เปน็ สง่ิ ทสี่ งู สง่ ใครรับศีลมาแล้วต้องรักษาให้ได้ ถ้า พลาดถือวา่ แย่ อย่างไรก็ตาม แม้ว่าศรัทธาในศาสนา พทุ ธของชาวมองโกลถดถอยลงกวา่ ในอดตี แต่ ความเปน็ พุทธยงั ฝังอยใู่ นใจของพวกเขา และ พร้อมท่ีจะงอกงามเมือ่ มีเหตุปจั จยั ท่เี หมาะสม ดงั นนั้ วดั พระธรรมกายจงึ สง่ พระภกิ ษไุ ปเผยแผ่ พระพุทธศาสนาในมองโกเลีย จะได้ช่วยกัน รดนำ�้ พรวนดนิ ใหเ้ มลด็ พนั ธแ์ุ หง่ “พทุ ธะ” ในใจ ของพวกเขางอกงามขึ้นมาอีกคร้งั เรือ่ งราวขา้ งตน้ และทจี่ ะเลา่ ตอ่ ไปน้ี มา นำ� ความรทู้ ศี่ กึ ษามาไปถา่ ยทอดใหเ้ ขารเู้ หมอื น จากถ้อยค�ำของพระอาจารย์ชาญวทิ ย์ วรวชิ ฺโช เราบ้าง เพราะนอกจากเป็นการให้ในสิ่งที่เขา เจา้ อาวาสวดั ภาวนามองโกเลยี แหง่ กรงุ อลู าน- ขาดแลว้ ยงั ทำ� ใหส้ งิ่ ทเ่ี ราเรยี นมาเปน็ ประโยชน์ บาตาร์ (Ulaanbaatar) ทา่ นไปเผยแผศ่ าสนา มากขน้ึ ” ทม่ี องโกเลียมา ๕ ปีแลว้ และปจั จุบันทา่ นเปน็ ด้วยความเมตตาต่อเพ่ือนมนุษย์ประดุจ นกั ศึกษามหาวิทยาลัยแห่งชาตมิ องโกเลยี ด้วย ดวงอาทิตย์ท่ีพร้อมจะให้ความสว่างแก่ผู้คน “จุดเร่ิมของการไปอยู่มองโกเลีย เกิด ไม่เลือกหน้า ท�ำให้พระอาจารย์ชาญวิทย์ จากหลวงพี่เห็นภาพชาวมองโกลลอยโคม ตดั สนิ ใจไปเผยแผพ่ ระศาสนาทม่ี องโกเลยี และ วิสาขประทีปแล้วเขาปตี ิจนร้องไห้ กค็ ิดวา่ เรา เม่อื ไปแลว้ ทา่ นกร็ วู้ ่าคดิ ไมผ่ ิด โชคดที ่ีไดร้ ู้เรือ่ งราวความเป็นจรงิ ของชวี ติ แต่ ชาวมองโกลขาดแคลนสงิ่ น้ี จะดเี พยี งใดถา้ เรา กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 49

“มีชาวมองโกลที่อยากเรียนรู้พระ- “ในการสรา้ งคนกด็ จู ากวดั พระธรรมกาย พทุ ธศาสนาเถรวาทจรงิ ๆ หลายคนพอเจอเรา ทเี่ รม่ิ จากนสิ ติ นกั ศกึ ษามานงั่ สมาธกิ บั คณุ ยาย ก็ดีใจมาก บางคนบอกวา่ สนใจจะมานง่ั สมาธ ิ และมาเปน็ กำ� ลังในการสร้างวดั เราก็เร่ิมจาก กบั เรา บางคนเหน็ วดั เราจากเฟซบุก๊ กต็ ามมา นิสิตนกั ศกึ ษาเหมอื นกนั คอื กลุ่มอาสาสมคั ร ทวี่ ดั บางคนเดนิ ผา่ นหนา้ วดั กเ็ ขา้ มาหาเราเลย ช่วยงานวิสาขบูชา ต่อมาเราเปิดคอร์สสอน แล้วยังมีคนมานิมนต์หลวงพี่ไปสอนสมาธิ สมาธิ กไ็ ดค้ นจากกลุม่ นี้ดว้ ย อีกสว่ นมาจาก ทต่ี า่ งจงั หวดั ดว้ ย แตพ่ ระมนี อ้ ย และมภี ารกจิ กลุ่ม Wisdom Power รวมเปน็ ๓ กลมุ่ หลัก ประจ�ำรัดตัว จึงรบั นมิ นต์ไม่ได”้ “กลมุ่ Wisdom Power นี้ ตงั้ ขน้ึ มารองรบั มวี ธิ สี รา้ งคนอย่างไร ? การท�ำกิจกรรมของอาสาสมัครและสาธุชน “หลวงพี่กับพระเพื่อนไปก่อตั้ง “ศูนย์ ทุกปีหลวงพ่ีจะพากลุ่มน้ีมาอบรมที่เมืองไทย ปฏิบัติธรรมมองโกเลีย” เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๕ (เขาออกคา่ เดนิ ทางเอง) โครงการนม้ี มี า ๓ ปแี ลว้ ต่อมาเปล่ียนชื่อเป็น “วัดภาวนามองโกเลีย” ไดผ้ ลดีมาก ท�ำให้ชาวมองโกลซง่ึ ไมม่ พี ืน้ ฐาน ในปี พ.ศ. ๒๕๕๗ ตอนนม้ี พี ระอยปู่ ระจำ� ๓ รปู เรอื่ งพทุ ธเถรวาทและธรรมเนยี มปฏบิ ตั มิ คี วาม ในมองโกเลยี ขณะนี้มีวัดไทยวัดเดยี ว เขา้ ใจวา่ เราเป็นใคร ไปท�ำอะไรท่ีมองโกเลยี และรู้จักวัฒนธรรมชาวพทุ ธมากข้ึน เม่อื กอ่ น 50 อยู่ในบุญ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ เขามองไม่เห็นภาพ พอมาเรียนรู้ที่เมืองไทย แล้ว เขาก็หนักแน่นในการสั่งสมบุญยิ่งขึ้น และกลับไปเป็นกระบอกเสียงให้เรา ไปชวน คนใหมม่ าวดั และอธบิ ายเรอื่ งตา่ ง ๆ ใหฟ้ งั ” ท�ำกจิ กรรมอะไรบ้าง ? “หลกั ๆ ก็สอนทำ� สมาธิ เราเปดิ คอร์ส พนื้ ฐานคำ่� วนั องั คารกบั วนั พฤหสั ฯ เปดิ ได้ ๓๐

กวา่ รนุ่ แลว้ เขา้ คอรส์ ไป ๑,๐๐๐ กวา่ คน วนั พธุ ศาสนาตา่ ง ๆ ในประเทศมองโกเลีย ฯลฯ กับวันศุกร์สอนสมาธิสมาชิกเก่า วันจันทร ์ อบรมอาสาสมคั ร วนั เสารท์ ำ� ภารกจิ อนื่ ๆ สว่ นวนั ใชเ้ ทคนคิ อะไรเปิดใจชาวมองโกล ? อาทติ ยน์ ง่ั สมาธพิ รอ้ มกบั ทางวดั พระธรรมกาย “หลวงพ่ีให้ความส�ำคัญกับการเรียนรู้ “หลวงพี่สอนการน่ังสมาธิ ให้น่ังให้ได้ ขนบประเพณแี ละภาษาของเขา ตงั้ ใจเรยี นจน อารมณส์ บายเปน็ เบอ้ื งตน้ หลายคนมผี ลการนงั่ กระทั่งถ่ายทอดธรรมะได้ด้วยภาษาของเขา ที่ดี โล่ง โปรง่ เบาสบาย ร้จู ักความสุขภายใน การทเ่ี ราใชภ้ าษาเดยี วกบั เขา เขา้ ใจวฒั นธรรม ใจเย็น ควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น มีความสุข ประเพณีของเขาแล้วน�ำมาใช้ให้ถูกโอกาส มากข้ึนท่ามกลางสภาวะกดดันของสังคมใน ท�ำให้เขารู้สึกประทับใจและยอมรับเรา รู้สึก เมืองหลวง ทเ่ี ตม็ ไปดว้ ยการแขง่ ขนั ทง้ั เรอื่ งงาน เหมือนกับว่าเราเป็นพวกเดียวกัน ท�ำให้การ การเรยี น อกี ท้งั เศรษฐกิจก็ไม่ดี ปฏิสัมพนั ธ์ราบรน่ื ข้นึ ” “หลวงพี่สอนให้เขารักษาศีลด้วย โดย วิธีน้ีได้ผลจริงและมีความเป็นสากลด้วย อธิบายให้เขาฟังว่า มนุษย์ต้องมีคุณธรรม ๕ ดงั ทอ่ี ดตี ประธานาธบิ ดเี นลสนั แมนเดลา แหง่ ประการน้ี เม่ือเขาเข้าใจก็ตกลงรักษาศีล ๕ แอฟรกิ าใต้ เคยกลา่ วไวว้ า่ “ถา้ คณุ พดู กบั ใคร และยังชวนเขามาร่วมกิจกรรม เช่น พิธีบูชา สกั คนดว้ ยภาษาทเี่ ขาเข้าใจ ค�ำพดู เหลา่ นั้นจะ ข้าวพระ ปฏิบตั ธิ รรมในวนั พระจนั ทรเ์ ต็มดวง (เปน็ วนั พระวนั เดยี วในแตล่ ะเดอื นของเขา) พธิ ี ลอยโคมวิสาขประทปี ในวันวิสาขบูชา ฯลฯ” “นอกจากน้ี เรายังมีกิจกรรมกับองค์กร อ่นื ๆ เช่น จัดพธิ ลี อยโคมวิสาขประทีปถวาย เป็นพุทธบูชาร่วมกบั วัดดาโชลนิ ซ่งึ เป็นวดั ดัง อันดับสองของเขา จัดงานวันสันติภาพสากล ร่วมกับองค์การสหประชาชาติและผู้น�ำของ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 51

ถกู สง่ ผา่ นไปยงั สมองของเขา แตถ่ า้ คณุ พดู กบั ท่ีผ่านมาบางวันมีเด็กนักศึกษาอยากมาน่ัง ใครสกั คนดว้ ยภาษาของเขา คำ� พดู เหลา่ นน้ั จะ สมาธิ แต่หลวงพ่ีต้องประชุมงาน เขาก็ต้อง ถูกสง่ ผา่ นไปยังหัวใจ” สละท่ีให้เรา” การเผยแผ่สำ� เรจ็ ในระดบั ไหน ? มปี ระสบการณอ์ ะไรทต่ี ่ืนเต้นบา้ ง ? อนาคตอยากท�ำอะไร ? “ตื่นเต้นที่ว่า ช่วงแรกพูดและฟังภาษา “เราเข้าถึงคนมองโกลได้ระดับหน่ึงแล้ว มองโกลไมไ่ ด้เลย ใชภ้ าษาอังกฤษบา้ ง ภาษา ตอนนเี้ รามขี าประจำ� มากขนึ้ แตว่ ดั เราอาจจะ จีนบ้าง สรรพวิชาทั้งปวงท่ีมีอยู่น�ำออกมาใช้ โตช้ากว่าวัดในประเทศที่มีฐานคนไทยเยอะ หมด ด�ำน้�ำกันไป จึงตั้งใจว่าจะต้องส่ือสาร ตอนนี้ในมองโกเลียมีคนไทยไม่เกิน ๕๐ คน ดว้ ยภาษาของเขาใหไ้ ด้เรว็ ทส่ี ุด ส่วนใหญ่ท�ำงานในเหมืองแร่ตามต่างจังหวัด “และกอ่ นหน้านี้หลวงพ่เี ป็นพระเดก็ ๆ มี ๔-๕ คนเปน็ ลกู จา้ งรา้ นนวดแผนไทย คนท่ี มพี ระอาจารยค์ อยดแู ล พอไปอยทู่ โ่ี นน่ เหมอื น มาร่วมกิจกรรมกับวัดเราจึงเป็นชาวมองโกล เราเป็นตัวแทนของหมู่คณะวัดพระธรรมกาย ๑๐๐ เปอรเ์ ซ็นต์ อะไรทเ่ี กี่ยวขอ้ งกับหมคู่ ณะคอื ความรบั ผดิ ชอบ “เป้าหมายต่อไปคือสร้างฐานคนให้ ของเราทง้ั หมด ไมว่ า่ การประชุม การเข้าร่วม มน่ั คง และหาทป่ี ักหลักแบบถาวร ปจั จบุ ันวดั พิธีต่าง ๆ หรือการไปพบปะองคก์ รทง้ั หลาย อยใู่ นอาคารสำ� นกั งานรวม เลก็ มาก อยากขยาย เราตอ้ งไปพดู ไปแสดงทศั นคติ ไปทำ� กจิ กรรม ให้ใหญ่ข้ึน จะได้ปักหลักพระพุทธศาสนา จากอะไรทไ่ี มเ่ คยรู้ ไม่เคยเป็น ก็ตอ้ งรู้ ต้อง วิชชาธรรมกาย และสามารถรองรับคนได้ เป็น เหมือนปลูกปุ๊บโตปั๊บ ต้องใช้ไหวพริบ มากขน้ึ จดั กจิ กรรมไดห้ ลายอยา่ งพรอ้ ม ๆ กนั ปฏภิ าณอย่างสงู ” 52 อยู่ในบญุ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐

รู้สึกปล้มื อะไรบา้ ง ? “ปลื้มท่ีเขาน�ำวิธีท�ำสมาธิที่เราสอนกลับ ไปฝึก บางทีกม็ านงั่ สมาธทิ ี่วัดเอง และทุกคร้งั ท่ีหลวงพ่ีเห็นเขานั่งสวดธรรมจักรกันเองโดย ไม่ต้องบอกก็ปล้ืมใจ เพราะว่าเขาน�ำส่ิงท่ีเรา ขา้ มนำ�้ ขา้ มทะเลมาถา่ ยทอดใหไ้ ปปฏบิ ตั ิ ทำ� ให้ รู้สึกวา่ ส่ิงท่ีเราทำ� ลงไปไม่สญู เปลา่ “หรือเวลามีคนมาถามเรื่องสมาธิหรือ ธรรมะ แล้วเราใช้ความรู้ที่ฝึกฝนอบรมจาก วัดพระธรรมกาย ท้ังเร่ืองพระธรรมค�ำสอน และการปฏิบัติธรรมไปอธิบายให้เขาเข้าใจได้ ซึ่งเท่ากับเราได้เป็นตัวแทนของหมู่คณะน�ำ แสงสว่าง นำ� ธรรมะ และวชิ ชาธรรมกาย ไป เผยแผ่จนเขาเขา้ ใจและปฏบิ ตั ติ าม จนกระทงั่ เกิดผลดีแก่ชีวิตของเขา ท้ังหมดน้ีคือสิ่งที่ หลวงพปี่ ล้มื ใจมาก” ขอเปน็ ค�ำถามสุดทา้ ย การเผยแผท่ ม่ี องโกเลีย “หลวงพ่ีอยู่ในอูลานบาตาร์ ซ่ึงเป็น มีปญั หาหรือลำ� บากอยา่ งไรบ้าง ? เมืองหลวงที่มีอากาศเป็นพิษมากท่ีสุดในโลก “ล�ำบากท่ีเวลาสื่อสารต้องใช้ภาษา และหนาวทสี่ ดุ ในโลก อากาศทหี่ นาวแบบแหง้ ๆ พน้ื เมอื งเปน็ สว่ นใหญ่ จะเผยแผไ่ ดด้ ตี อ้ งเรยี นรู้ และมีมลพิษมาก ท�ำให้เสียสุขภาพ หายใจ ภาษาให้เข้าใจ ซ่ึงต้องอาศัยเวลามาก เวลา ไมส่ ะดวก ตนื่ ขน้ึ มามกั เจบ็ คอ คอแหง้ จมกู แหง้ ส่วนหน่ึงของพระทกุ รูปจงึ หมดไปกบั การเรยี น หายใจขัด ๆ ช่วงแรกที่ไม่ชินอากาศหลวงพ ่ี ภาษา ก่อนจะเข้ามหาวิทยาลัยหลวงพี่ก็เรียน ไม่สบายหนักเลย ตอนน้ีพอปรบั ตวั ไดแ้ ลว้ ภาษามา ๒ ปี ตอนน้ีคุยกับเขารูเ้ รอื่ ง ๗๐-๘๐ “วัฒนธรรมเร่ืองการกินก็ต่างกัน การ เปอร์เซน็ ตแ์ ลว้ ปรับตัวเข้ากับอาหารของชาวมองโกลส�ำหรับ “สภาพดินฟ้าอากาศก็ต่างจากเมืองไทย ชาวต่างชาติไม่ใช่เรื่องง่าย ขณะที่เรากินข้าว มาก อุ่นอยู่ปีละ ๓ เดือน ฤดูหนาวอณุ หภูมิ เป็นปกติ ชาวมองโกลกินเน้อื เป็นหลัก จำ� พวก ตดิ ลบ ๓๐-๔๐ องศาเซลเซยี ส ฤดรู อ้ นพ่งุ ไป เน้ือแกะ มา้ อฐู ววั แพะ หลวงพีค่ ิดวา่ การกนิ ถงึ ๓๕-๔๐ องศาเซลเซยี ส อากาศแปรปรวน ไม่ครบ ๕ หมู่น่าจะมีผลเสียต่อสุขภาพมาก มากดว้ ย บางวนั เหมือนมี ๔ ฤดู เช้าหมิ ะตก ตอนนชี้ าวมองโกลอายขุ ยั เฉลย่ี แค่ ๖๐-๖๕ ปี สายฝนตก บ่ายร้อน เย็นมีลมแรง ท�ำให้เรา เทา่ นนั้ ก�ำหนดแผนงานที่ชัดเจนไม่ค่อยได้ และเป็น “และถงึ แม้ว่าเปน็ พทุ ธเหมอื นกัน แต่วถิ ี อปุ สรรคต่อการมาร่วมงานของสาธชุ น ปฏบิ ตั เิ ราตา่ งกนั ชาวมองโกลไมเ่ ขา้ ใจธรรมเนยี ม กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 53

การถวายภตั ตาหาร จงึ ไมค่ อ่ ยมใี ครถวาย ลนั่ ระฆงั แหง่ สนั ตภิ าพในวนั สนั ตภิ าพโลก ภตั ตาหาร ประเพณตี ักบาตรกเ็ ลอื นหาย พระอาจารยช์ าญวทิ ย์ วรวชิ โฺ ช ไปนานแล้ว แม้ว่าบางคนมีศรัทธาน�ำ นำ� สาธชุ นเวยี นประทกั ษณิ ในวนั มาฆบชู า ภัตตาหารมาถวาย แต่เนื้อท่ีเขาเอามา บางอยา่ ง ตามพระวนิ ยั พระฉนั ไมไ่ ด้ ทำ� ให้ บางคร้ังพระก็ขาดแคลนอาหารขบฉัน ประกอบกบั มปี ญั หาอนื่ เขา้ มาบา้ ง ทำ� ให้ พระตอ้ งใช้ความอดทนสูงกวา่ ขีดสามญั ” เป็นธรรมดาว่า การไปอาศัยอยู่ใน ดินแดนที่แตกต่างจากประเทศเรามาก ย่อมต้องพบเจอกับปัญหามากมาย แต่ พระอาจารย์ชาญวิทยไ์ มค่ ่อยเกบ็ มาใส่ใจ ในเมอ่ื มคี ำ� ถามทา่ นกแ็ คต่ อบใหฟ้ งั เพราะ ทา่ นคิดวา่ “ลำ� บากหรอื สบายอยทู่ เี่ อาไปเปรยี บ กบั อะไรมากกวา่ ถา้ เทยี บคณุ ภาพชวี ติ กบั ญปี่ นุ่ เกาหลี ยโุ รป เราสไู้ มไ่ ด้ แตถ่ า้ เทยี บ กบั ชาวมองโกล เราสบายกวา่ เยอะ หลวงพอ่ เคยบอกไว้ว่า ‘ให้เราไปเป็นแสงสว่าง ใหเ้ ขา ทำ� ประโยชนต์ นและประโยชนท์ า่ น ให้สมบูรณ์พร้อม ถ้าใจเราไม่สงบ อยู่ ท่ไี หนกไ็ มส่ งบ ใหป้ รบั ที่ใจของเรา ถ้าใจ มคี วามสขุ อยทู่ ไ่ี หนกม็ คี วามสขุ ’ หลวงพ่ี กเ็ หน็ จรงิ อยา่ งที่ทา่ นกลา่ วมา และนำ� มา เตือนตัวเองอยู่เสมอว่า สิ่งส�ำคัญก็คือใจ ของเรานีแ้ หละ” หากมองจากหลาย ๆ ด้าน มองโกเลียถือว่าเป็นประเทศท่ีอยู่ไม่ง่ายนัก แต่พระอาจารย ์ ชาญวิทยก์ ็เลือกทจ่ี ะไปเผยแผ่ที่น่นั และอยมู่ าได้ถงึ ๕ ปีแล้ว เพราะวา่ ท่านมีธงทแ่ี น่วแน่ในใจ คอื การนำ� จกั รแหง่ ธรรมและวชิ ชาธรรมกายของพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ไปขบั เคลอื่ นความเปน็ “พทุ ธะ” ท่ีอยู่ในใจของชาวมองโกลใหเ้ ตบิ โตและเจริญงอกงามรุดหน้าไปไมแ่ พส้ มยั บรรพชน 54 อยู่ในบญุ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐



บญุ พเิ ศษ เรือ่ ง : พระสมศกั ด์ิ จนทฺ สโี ล

เดนิ ตามรอยคุณยาย สรา้ งบุญใหญห่ ลาย ๆ บุญ คณุ ยายอาจารยม์ หารตั นอบุ าสกิ าจนั ทร์ ขนนกยูง คือ ผู้สืบสานมโนปณิธานของ พระเดชพระคณุ พระมงคลเทพมนุ ี (สด จนทฺ สโร) ที่จะเผยแผ่พระพุทธศาสนาและสืบทอดการ ปฏิบัติเพ่ือให้เข้าถึงพระธรรมกายไปท่ัวโลก โดยท่านได้รวบรวมหมู่คณะมาบุกเบิกสร้าง วดั พระธรรมกายจนปจั จบุ นั กลายเปน็ บญุ สถาน อันศักดิ์สิทธิ์ ท่ีรองรับการสรา้ งบุญบารมีและ การประพฤติปฏิบัติธรรมของคณะพระภิกษุ สามเณร อบุ าสก อุบาสิกา และกัลยาณมิตร จากทว่ั โลกจ�ำนวนหลายล้านคน ซึ่งในปนี ถ้ี า้ คุณยายอาจารย์ฯ ยังมชี วี ติ อยู่ ทา่ นจะมอี ายุ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 57

ครบ ๑๐๘ ปี ในวนั ที่ ๑๙ มกราคม ดว้ ยรำ� ลึก วนั ที่ ๑๙ มกราคม จึงพร้อมใจกนั ขยายเปา้ ถึงพระคุณและคุณธรรมอันยิ่งใหญ่ของท่าน สวดธรรมจักรเป็น ๑๗,๑๙๑,๙๑๙ จบ โดยมี บรรดาศิษยานุศิษย์ท้ังหลายจึงพร้อมใจกัน พระภิกษุ-สามเณรและกัลยาณมิตรผู้น�ำบุญ สร้างบารมีส่ังสมบุญหลายบุญเนื่องในวาระ ท้ังในและต่างประเทศหล่ังไหลไปเบ้ืองหน้า วันคล้ายวันเกิดของท่าน เช่น การสวดมนต์ พระมหาธรรมกายเจดีย์ เพ่ือสวดธรรมจักร บทธมั มจกั กปั ปวตั นสตู ร การถวายภตั ตาหาร โดยพร้อมเพรียงกัน และในท่ีสุดก็สามารถ และปจั จยั ไทยธรรมแดค่ ณะสงฆ์ เปน็ ตน้ เพอ่ื สวดได้ครบ ๑๗,๑๙๑,๙๑๙ จบในวันคล้าย เป็นการเดินตามรอยคุณยายอาจารย์ฯ ผู้รัก วนั เกดิ ของคณุ ยายอาจารยฯ์ อยา่ งเปน็ อศั จรรย์ การสงั่ สมบญุ สรา้ งบารมยี งิ่ ชวี ติ นอกจากนย้ี งั ในเวลาประมาณ ๒๒.๐๐ นาฬิกา ซ่ึงปรากฏ มลี กู หลานคณุ ยายอาจารยฯ์ จำ� นวน ๘๐ ทา่ น เป็นประวัติศาสตร์อันย่ิงใหญ่ครั้งหนึ่งของ ออกบวชเพอื่ บชู าธรรมในวาระวนั คลา้ ยวนั เกดิ ชีวิต และเป็นการแสดงถึงความศรัทธาใน ของคุณยายอกี ด้วย พระพุทธศาสนาอย่างคงม่ัน และนับจากนี้ไป สวดธรรมจกั ร กว่า ๑๗ ล้านจบ จนถงึ วนั มหาปชู นยี าจารย์(วนั ที่ ๓ กมุ ภาพนั ธ)์ ครบฉลองชยั ถวายบชู า ก็มีการตั้งเป้าหมายร่วมกันที่จะสวดให้ครบ ทนั ทที เี่ สยี งระฆงั ทองดงั ขนึ้ เพอ่ื ฉลองชยั ๒๐,๐๐๐,๓๓๓ จบ ท่ีสวดธรรมจักรเข้าเป้า ๑๔,๑๔๑,๔๑๔ จบ ในวันข้ึนปีใหม่ พระภิกษุ-สามเณรและเหล่า กัลยาณมิตรต่างพร้อมใจกันมุ่งมั่นท่ีจะสวด ธรรมจักรต่อเนื่องไปให้ได้ถึง ๑๖,๑๗๑,๘๑๙ จบ ซง่ึ ถอื เปน็ เปา้ ทท่ี ำ� ใหป้ ลมื้ เพราะยงั ไมเ่ คย มีการกระทำ� เช่นนีม้ าก่อน ต่อมาเมอ่ื ระลกึ ถึง วันคล้ายวันเกิดของคุณยายอาจารย์ฯ คือ 58 อยู่ในบญุ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

บวชบชู าธรรมคุณยาย หลังจากร่วมกันตักบาตรพระภิกษุสงฆ์แล้ว เพอื่ ถวายเปน็ กตญั ญบู ชู า เ ห ล ่ า กั ล ย า ณ มิ ต ร ศิ ษ ย า นุ ศิ ษ ย ์ ผู ้ น� ำ บุ ญ ในวาระครบ ๑๐๘ ปี คุณยายอาจารยฯ์ ท้ังหลายได้พร้อมใจกันปฏิบัติบูชาด้วยการ ลูกหลานคุณยายใจกตัญญูสมัครเข้าร่วม ท�ำสมาธิ และท�ำพิธีถวายโคมมาฆประทีป โครงการบรรพชาอุปสมบทหมู่บูชาธรรม ถวายปัจจัยไทยธรรม ถวายภัตตาหารเป็น ๑๐๘ ปี คณุ ยายอาจารย์ฯ ครผู ูส้ ืบสายธรรม สงั ฆทาน ณ สภาธรรมกายสากล เพอ่ื นอ้ มน�ำ ณ อโุ บสถวดั พระธรรมกาย จ�ำนวน ๘๐ ท่าน บญุ บูชาธรรมคณุ ยายอาจารยฯ์ ผเู้ ป็นตน้ บุญ ซ่ึงพิธีบรรพชาอุปสมบทจัดขึ้นเม่ือวันท ่ี ต้นแบบแหง่ การสร้างบารมี และอยู่เบอ้ื งหลัง ๗ มกราคม ท่ีผ่านมา และในวันอาทิตย์ที่ ความส�ำเร็จทัง้ ปวงของวดั พระธรรมกาย ๘ มกราคม พระภิกษุในโครงการนี้ได้ร่วม คณุ ยายอาจารยม์ หารตั นอบุ าสกิ าจนั ทร์ บิณฑบาตเพ่ือส่งข้าวสารอาหารแห้งไปช่วย ขนนกยงู เกดิ มาเพอื่ สรา้ งประโยชนแ์ กม่ หาชน เหลือผู้ประสบภัยภาคใต้ด้วย อีกทั้งเมื่อเช้า ชาวโลกโดยแท้ ประวัติแห่งการสร้างบารมี วันท่ี ๑๙ มกราคม ก็มีการตักบาตรฉลอง ของทา่ นงดงามทง้ั เบอ้ื งตน้ ทา่ มกลาง และทส่ี ดุ พระใหมร่ นุ่ นอ้ี ีกด้วย ท่านเป็นแบบอย่างท่ีสูงส่งแก่นักสร้างบารมี ดังน้ันการท่ีเราร่วมกันบูชาและสรรเสริญคุณ เดนิ ตามรอยเท้าคณุ ยาย ของทา่ นดว้ ยกจิ กรรมตา่ งๆ จงึ ถอื เปน็ การบชู า ท�ำ บุญใหญ่หลาย ๆ บุญ บุคคลผูค้ วรบูชา ซง่ึ จะเป็นมงคลแก่ชวี ิตของ ดว้ ยความกตญั ญทู ม่ี ตี อ่ คณุ ยายอาจารยฯ์ ผู้กระทำ� อย่างสงู สุด

สร้างคนให้เปน็ คนดี เรอ่ื ง : Moon Rabbit “บวช” นบั ตง้ั แตส่ รา้ งวดั มาจนถงึ ปจั จบุ นั วดั - อีกหนึ่งเส้นทาง พระธรรมกายจดั งานบวชมาเป็นเวลาถึง ๔๕ ของการพัฒนา ปีแล้ว (ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๕) และในแตล่ ะป ี คุณค่าชีวิต ก็ไม่ได้จัดแค่ครั้งเดียว ดังนั้นความช�ำนาญ และความรู้ในการจัดงานบวชย่อมต้องม ี ไม่นานมานี้มีคนถามว่า “บวชพระที่นี่ พอสมควร ประกอบกบั วดั พระธรรมกายเลง็ เหน็ เขาขานนาคกนั หรอื เปลา่ ?” ไดย้ นิ คำ� ถามแลว้ กศุ ลเจตนาและความตงั้ ใจจรงิ ของผบู้ วชทสี่ ละ อึ้งไปเลย แมว้ ่าที่ผ่าน ๆ มา กร็ วู้ า่ มีคนเขา้ ใจ เวลาอนั มคี า่ ออกบวช เพอื่ ศกึ ษาและปฏบิ ตั ติ าม วดั พระธรรมกายผดิ หลายเรอ่ื ง แตไ่ มค่ ดิ วา่ จะ พระธรรมค�ำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถงึ ขนาดนี้ เอาเถดิ ในเมอื่ คำ� ถามเกย่ี วขอ้ งกบั ฉะน้ันทีมงานอบรมและทีมพิธีกรรมงานบวช การบวช กข็ ออนุญาตชี้แจงใหผ้ ทู้ ี่ยงั เขา้ ใจผิด จึงพยายามท�ำทุกข้ันตอนของการบวชให ้ ทราบเสยี ในโอกาสนี้เลย ออกมาดที ส่ี ดุ เทา่ ทจ่ี ะทำ� ได้ อกี ทง้ั ยงั ตอ้ งไมผ่ ดิ จากพระธรรมวินัยและประเพณีอันดีงามของ 60 อยู่ในบญุ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐ ชาวพุทธ และที่ส�ำคัญจะต้องเป็นไปเพ่ือการ พฒั นาตนเองของผบู้ วชใหม้ ากทสี่ ดุ แมว้ า่ บาง โครงการมรี ะยะเวลาในการอบรมเพยี งไมก่ ว่ี นั ก็ตาม

๑ ยอ่ มมคี นทเ่ี คยผา่ นการบวชหรอื รเู้ รอื่ งพธิ กี รรม ภาพรวมของการบวชในแตล่ ะโครงการมี งานบวชอย่ไู มน่ อ้ ย ถ้าหากพิธีกรรมไมถ่ กู ต้อง ดังน้ี เร่ิมแรกทางโครงการจะมีการสัมภาษณ์ ตามพระธรรมวินัย มีข้ันตอนใดขาดหายไป ผู้มาสมัครบวช พร้อมท้ังมีการสอบขานนาค หรอื มีส่งิ ใดไม่ชอบมาพากล รับรองวา่ จัดบวช ตั้งแต่ตอนน้ีเลย จากนั้นผู้ที่ผ่านการสอบก็จะ ได้แค่ครั้งสองคร้ังก็ต้องม้วนเสื่อ เพราะคง ไปฝกึ ถือศลี ๘ อยู่ทีว่ ดั เพ่อื เตรียมกาย วาจา ไมม่ ใี ครยอมใหล้ กู หลานไปบวชทวี่ ดั อกี เปน็ แน่ ใจ ให้พรอ้ มทจ่ี ะเป็นพระภกิ ษุท่ดี ี แตท่ ผี่ า่ น ๆ มา ในแตล่ ะปมี กี ลุ บตุ รทงั้ ชาวไทย ในชว่ งกอ่ นบวชนี้ ธรรมทายาทจะไดท้ ำ� และชาวตา่ งชาตไิ ปสมคั รบวชมากขึ้นเร่ือย ๆ กิจกรรมมากมายหลายประการ เช่น การทำ� ในโครงการต่าง ๆ จนกระท่ังอุโบสถของวดั - สมาธภิ าวนา, การฝกึ เสขยิ วตั ร (มารยาทของ พระธรรมกายไม่พอรองรับพระภิกษุเข้าไปท�ำ พระภกิ ษุ) อาทิ การฉนั ภัตตาหาร การกราบ สงั ฆกรรมไดค้ รบทกุ รปู ดงั นน้ั พระภกิ ษจุ ำ� นวน การลกุ การนง่ั , การฝกึ ซอ้ มพธิ เี วยี นประทกั ษณิ มากจึงต้องออกมาน่ังนอกอุโบสถ (ยังอยู่ใน พธิ ขี อขมา และพธิ บี รรพชาอปุ สมบท ซง่ึ ในชว่ ง ระยะหัตถบาสตามพระวินัย) ท�ำให้ปัจจุบัน เตรยี มกาย วาจา ใจน้ี มกี ารเปดิ เสยี งขานนาค มีโครงการก่อสร้างโบสถ์พระไตรปิฎกเพื่อ เป็นระยะ ๆ เพ่ือให้ธรรมทายาทได้ทบทวน ให้มีพื้นที่พอเพียงรองรับพระภิกษุที่นับวัน จนแม่นย�ำ จะเพมิ่ จ�ำนวนมากขึ้น เม่ือวันบวชมาถึง จะมีผู้คนมากมายไป ๒ ร่วมอนุโมทนาบุญกับผู้บวช ซ่ึงในจ�ำนวนน ้ี ในช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ พ.ศ. กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 61

๒๕๖๐ นี้ ก็มโี ครงการบวชอีกถงึ ๓ โครงการ ๒๕๖๐ ท้งั ๓ โครงการจดั พิธีบวชข้นึ ทอ่ี โุ บสถ คือ โครงการอบรมธรรมทายาทอุปสมบทหมู่ วัดพระธรรมกาย โดยมีพระเดชพระคุณ- อดุ มศกึ ษา รนุ่ ที่ ๔๔ (ภาคฤดหู นาว) โครงการ พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ป.ธ.๙) เจ้าอาวาส บรรพชาอุปสมบทหมู่ธรรมทายาทนานาชาติ วดั ราชโอรสาราม ราชวรวหิ าร เมตตาไปเป็น กัมพูชา รุ่นที่ ๒ และ โครงการบรรพชา พระอุปัชฌาย์ และมีพุทธศาสนิกชนจ�ำนวน อุปสมบทหมู่ รนุ่ บูชาธรรม ๑๐๘ ปี คณุ ยาย มากไปร่วมอนโุ มทนา อาจารย์ฯ โครงการแรกกับโครงการที่ ๒ มีพิธี ๓ บรรพชาอุปสมบทพร้อมกันเม่ือวันที่ ๒๔ โครงการอบรมธรรมทายาทอปุ สมบทหมู่ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ อีกโครงการมีพิธี อุดมศกึ ษา รุ่นที่ ๔๔ (ภาคฤดหู นาว) อบรม บรรพชาอุปสมบทเม่ือวันที่ ๗ มกราคม พ.ศ. ระหวา่ งวันท่ี ๑๗ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ถงึ 62 อยู่ในบุญ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

วันท่ี ๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐ มธี รรมทายาท ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ใช้ชีวิตอย่าง จ�ำนวน ๑๒ ท่าน เขา้ รว่ มโครงการ เรียบง่ายตามแบบสมณะผู้สันโดษ สุขสงบ โครงการบรรพชาอุปสมบทหมู่ธรรม- รม่ เย็นท้ังกายและใจ และเมือ่ ลาสิกขาไปแลว้ ทายาทนานาชาติกัมพูชา รุ่นที่ ๒ อบรม ความรู้ท่ีได้รับจากการอบรมยังสามารถน�ำไป ระหว่างวนั ท่ี ๒๒ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ถึง ประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำ� วนั ทำ� ใหช้ วี ติ พฒั นา วนั ท่ี ๗ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐ มธี รรมทายาท ไปในทิศทางท่ีดีข้ึน มีความสุขความเจริญ ชาวกมั พูชา จ�ำนวน ๘ ทา่ น เขา้ รว่ มโครงการ ย่ิงข้นึ ส่วนโครงการบรรพชาอุปสมบทหมู ่ สุดท้ายนี้ขอสรุปว่า การบวชท่ีวัด- บชู าธรรม ๑๐๘ ปี คณุ ยายอาจารย์ฯ มธี รรม- พระธรรมกายนอกจากตอ้ งมี “ขานนาค” แน่ ๆ ทายาท จำ� นวน ๘๐ ท่าน อบรมระหว่างวนั ที่ แลว้ ผู้บวชยังต้องฝึกซ้อมขานนาคจนกระทั่ง ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ถึงวันท่ี ๑๒ แม่นย�ำอีกด้วย ส�ำหรับผู้ท่ีมีข้อสงสัยเร่ือง กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ การบวชของวดั กข็ อเชญิ ไปรว่ มงานดบู า้ ง หรอื ๔ ถ้าไปบวชเองได้ก็ย่ิงดี จะได้ไปพิสูจน์เรื่องท่ี ตลอดการอบรม ธรรมทายาททุกท่าน “เขาวา่ กนั วา่ ...” และอกี หลาย ๆ เรอ่ื งเกย่ี วกบั ไดร้ บั การดูแล การฝกึ สอน การเอาใจใสจ่ าก วัดพระธรรมกายท่ีได้ยินมา ว่าเป็นความจริง พระอาจารยแ์ ละพระพเี่ ลยี้ งเปน็ อยา่ งดี ทกุ ทา่ น หรอื ไม่ ดหี รอื รา้ ยอย่างไร ได้เรียนรู้และปฏิบัติตามหลักธรรมค�ำสอน กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 63

บวชที่วัดพระธรรมกายดีอย่างไร พระพอลกุณ สาย นักธรุ กจิ และข้าราชการประจำ� ส�ำนกั นายกรัฐมนตรี ราชอาณาจกั รกัมพชู า อาตมาเป็นทั้งนักธุรกิจและข้าราชการระดับสูงในส�ำนัก นายกฯ หน่ึงปีมีเวลาพักเพียง ๒๐ วัน ทุกปีอาตมาใช้เวลาน ี้ พาครอบครัวไปเทยี่ วตา่ งประเทศ แต่ปีนี้มาบวชสรา้ งบารมี ซง่ึ ถือเป็นการตัดสินใจท่ีถูกต้องและคุ้มค่าที่สุด ถึงแม้บวชแค่ ๓ สปั ดาห์ แตส่ ง่ิ ทไี่ ดร้ บั จากการบวชมมี ากเกนิ พรรณนา ทกุ วนิ าที ที่ผ่านไปล้วนประกอบด้วยบุญกุศล อาตมาได้เรียนรู้เรื่องที่ไม่เคยรู้จากที่ไหนมาก่อน ได้เข้าใจ ความจริงของชีวิตมากกว่าเดิม ได้ศึกษาแก่นแท้ของพระธรรมตามแบบแผนของพระไตรปิฎก พระอาจารยแ์ ละพระพเ่ี ลยี้ งกเ็ อาใจใสเ่ สมอื นพน่ี อ้ ง ซงึ่ แสดงใหเ้ หน็ ความตงั้ ใจและการฝกึ ฝนตนเอง มาอย่างดี และท่ีประทับใจมากท่ีสุดก็คือ ทุกกิจกรรมของวัดท�ำด้วยความตั้งใจจริง มีทีมงาน ท่ีเปี่ยมด้วยความสามารถและประสบการณ์ และที่ส�ำคัญคือเต็มไปด้วยใจที่รักในบุญ กิจกรรม ต่าง ๆ จดั ได้ประทบั ใจสดุ ๆ จนอดไม่ไดท้ จี่ ะชื่นชมหลวงพอ่ ท้ังสอง ทตี่ ั้งใจสรา้ งวัดสรา้ งคนให้ มคี ณุ ภาพจนมคี นศรทั ธาอยา่ งม่นั คงมากมาย แม้ปัจจบุ นั มีกระแสข่าวไมด่ เี กอื บทกุ วัน แต่ศรทั ธา ของลูกศษิ ย์ก็ไมส่ ั่นคลอน สุดทา้ ยอาตมาคงไมม่ ีค�ำพดู อะไรนอกจากวา่ จงอยา่ เชอ่ื ในสิ่งทไี่ ด้ยนิ ได้อา่ น แต่จงมาพิสจู น์เองด้วยตา เอาใจมาพิสจู น์ แลว้ จะรูว้ า่ ความจรงิ น้ันเปน็ อยา่ งไร พระโซมายด์ มโี ด ขา้ ราชการกระทรวงศกึ ษาธิการ ราชอาณาจกั รกัมพชู า อาตมาปลาบปลมื้ ใจอยา่ งยงิ่ กบั การบวชในครงั้ นี้ ไดเ้ หน็ น้�ำตาของผู้มีพระคุณท่ีไหลลงมาด้วยความปีติยินดีท่ีลูกชาย บวชทดแทนพระคณุ ทา่ น ตลอดระยะเวลาในการอบรมไดเ้ รยี นรู้ สงิ่ ดี ๆ มากมาย ทง้ั หลกั ธรรมและหลกั การใชช้ วี ติ ทน่ี า่ สนใจมาก ที่สดุ ก็คือ ได้เรยี นรู้ประวัติการสร้างบารมีของมหาปชู นยี าจารย์ และประวตั กิ ารสรา้ งวดั ทำ� ใหร้ วู้ า่ หลวงพอ่ ทงั้ สองเอาชวี ติ เปน็ เดมิ พนั ในการสรา้ งบารมจี รงิ ๆ ทา่ น ใช้เวลาท้ังชีวิตเพื่องานพระพุทธศาสนา จึงท�ำให้ลูกศิษย์เคารพรักท่านได้มากถึงเพียงน้ี อาตมา เองกข็ อสญั ญาเชน่ กนั วา่ จะทำ� หนา้ ทชี่ าวพทุ ธทด่ี ไี มว่ า่ วนั นหี้ รอื วนั หนา้ ไมว่ า่ จะอยใู่ นเพศภาวะของ พระหรือคฤหัสถ์ก็ตาม อาตมาจะตั้งใจสร้างบารมี ท�ำนุบ�ำรุงพระศาสนา และสุดท้ายขอกราบ ขอบพระคุณหลวงพอ่ และพระอาจารยท์ กุ ทา่ น ที่จดั โครงการดี ๆ ให้พวกเราไดม้ าเรียนร้แู ก่นแท้ ของชีวติ แกน่ แทข้ องพระพทุ ธศาสนา 64 อยู่ในบญุ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐



บทความพเิ ศษ เร่อื ง : พระสุธรรมญาณวิเทศ วิ. (สุธรรม สธุ มโฺ ม) และคณะนักวิจยั DIRI ท้ังนเ้ี พื่อใหพ้ ระพุทธศาสนา วชิ ชาธรรมกาย ทีพ่ ระเดช- หลักฐานธรรมกาย พระคุณพระมงคลเทพมุนี ทุ่มเทค้นคว้ามาด้วยชีวิต ในคัมภรี พ์ ทุ ธโบราณ คงอยู่และสืบทอดต่อไปถึง ลูกหลานในอนาคต (ตอนที่ ๒๑) ดังที่ทราบกันโดย ท่ัวไปอยู่แล้วว่า พระเดช- พระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) หลวงปู่ วันท่ี ๓ กุมภาพันธ์ ของทกุ ปี ถอื เปน็ วัดปากน้�ำ ภาษีเจริญ ต้ังใจศึกษาความรู้ใน วันส�ำคัญของลูกศิษย์หลานศิษย์ของพระเดช- พระพุทธศาสนา โดยเฉพาะดา้ นวปิ สั สนาธรุ ะ พระคณุ พระมงคลเทพมนุ ี (สด จนทฺ สโร) ผคู้ น้ พบ อยา่ งจรงิ จงั มาตงั้ แตบ่ รรพชาอปุ สมบทไดเ้ พยี ง วชิ ชาธรรมกาย เพราะไม่เพียงแต่เป็นวันคล้าย วันเดียว ในตลอดพรรษาแรกของการศึกษา วันละสังขารของพระเดชพระคุณพระมงคล- ทไ่ี ดเ้ รยี นวปิ สั สนากบั พระอาจารยโ์ หนง่ อนิ ทฺ - เทพมุนีเท่าน้ัน ยังเป็นวันคล้ายวันละสังขาร สวุ ณโฺ ณ แลว้ ทา่ นเพยี รทอ่ งหนงั สอื สวดมนต ์ ของคุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาทองสุข จนจบหมดท้ังพระปาฏิโมกข์ภายในพรรษานั้น สำ� แดงปน้ั และวนั คลา้ ยวนั สลายรา่ งของคณุ ยาย คร้นั เมอ่ื เรยี นคันถธรุ ะ ท่านศกึ ษาจนไปพบกับ อาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง คำ� วา่ “อวชิ ชฺ าปจจฺ ยา” จงึ เกดิ ความสงสยั ใครร่ ู้ ดว้ ย ซง่ึ ทงั้ ๒ ทา่ นเปน็ ผสู้ บื สานวชิ ชาธรรมกาย ว่าหมายถึงอะไร จึงพยายามสอบถามเพื่อน ทีส่ ำ� คญั พระภิกษุด้วยกัน สอบถามพระพ่ีชายลูกพ ี่ มหาปูชนียาจารยท์ ง้ั ๓ ทา่ น ควรนับ ลกู นอ้ งของท่าน ตลอดจนพระอาจารย์อีกรูป ได้ว่าเป็นเพชรของพระพุทธศาสนา ที่เป็น หนงึ่ กก็ ลบั ไดร้ บั คำ� ตอบวา่ “เขาไมแ่ ปลกนั หรอก ต้นบุญต้นแบบในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา คณุ ...อยากรตู้ อ้ งไปเรยี นทบ่ี างกอก” ดว้ ยเหตนุ ้ี วชิ ชาธรรมกาย เปน็ ทนายแกต้ ่างให้พระพุทธ- เองจึงท�ำให้ท่านตัดสินใจอย่างเด็ดเด่ียวว่าจะ ศาสนามาจนตลอดชวี ติ ของทา่ น ควรทเ่ี ราผเู้ ปน็ เดนิ ทางไปกรุงเทพฯ1 ลูกศิษย์หลานศิษย์ของท่านจะต้องเดินตาม เมื่อพระเดชพระคุณหลวงปู่เข้ามา รอยเท้าของท่าน สืบสานมโนปณธิ านของทา่ น ศึกษาเล่าเรียนท่ีส�ำนักวัดพระเชตุพนฯ แล้ว อยา่ งเตม็ ทเ่ี ตม็ กำ� ลงั โดยไมห่ วน่ั ตอ่ อปุ สรรคใด ๆ ท่านต้ังใจศึกษาความรู้ทุกอย่างในภาคปริยัติ 66 อยู่ในบุญ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐

วดั พระเชตุพนวิมลมงั คลาราม ราชวรมหาวหิ าร (วดั โพธ)ิ์ วดั อรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร ภาพจาtกhx:nghtthtpesiy:/w/stihteisw.gaodopghloet.hcio/m/site/ ภาพpจhาpก?i:d=h0tmt5po&:o//gnwrfleoweutwp&=.mb1l7oo9ng&tghag=nb0gl1.oc-go2=m011/91m&/vdiaetwe=diary. อย่างเต็มท่ี โดยเร่ิมเรียนตั้งแต่มูลกัจจายนะ วัดสุทัศนเทพวราราม ราชวรมหาวหิ าร ถงึ ๓ จบ พระธรรมบท ๘ ภาค พระคัมภรี ์ ภteาmพpจloาsก-d:e-hbtatpnsg:k//omk.-dwiaarti-osduethlvaita-yje-reol-.ccoomlu/maspiiao/-gguiigaa-ndtee- มงั คลตั ถทปี นี และอภธิ รรมสงั คหะ ซงึ่ ในยคุ ของทา่ นนน้ั (พ.ศ. ๒๔๖๐-๒๕๐๒) การศกึ ษา วัดจักรวรรดิราชาวาส วรมหาวิหาร เลา่ เรยี นพระบาลยี งั เปน็ ไปดว้ ยความยากลำ� บาก ภาพจาก : http://www.gerryganttphotography.com/ การคมนาคมยงั ไมค่ ลอ่ งตวั ขณะเดยี วกนั ทา่ น ไม่ได้เล่าเรียนจากพระอาจารย์เพียงรูปเดียว wat_chakkrawat_ratchawat.htm และไม่ได้เรียนแต่ความรู้ด้านปริยัติอย่างเดียว แต่ท่านศึกษาควบคู่ไปกับด้านวิปัสสนาธุระ ตลอดเวลา สำ� นกั ใดวดั ใดทท่ี ราบวา่ เปน็ ทน่ี ยิ ม หรอื มคี ณาจารยท์ ม่ี คี วามรเู้ ชยี่ วชาญ พระเดช- พระคุณหลวงปู่ก็มีวิริยอุตสาหะเข้าไปศึกษา หาความรู้จนครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นการไป ศึกษากับท่านเจ้าคุณสังวรานุวงศ์เถร (เอี่ยม) วัดราชสิทธาราม ท่านพระครูญาณวิรัติ วัดพระเชตพุ นฯ พระอาจารย์สิงห์ วัดละครทำ� พระอาจารย์ปล้ืม วัดเขาใหญ่ อ.ท่ามะกา จ.กาญจนบรุ ี หรอื พระอาจารยร์ ปู อนื่ ๆ จาก อีกหลายวัด เช่น ท่ีวัดอรุณราชวรารามฯ วดั สทุ ศั นเทพวรารามฯ วดั จกั รวรรดริ าชาวาสฯ 1 นกั วจิ ยั สถาบนั วจิ ยั นานาชาตธิ รรมชยั สมั ภาษณส์ อบทานขอ้ มลู ครง้ั ลา่ สดุ จากกลั ยาณมติ รองนุ่ สขุ เจรญิ ประมาณ ต้นเดอื นมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่งสอดคลอ้ งกบั หนงั สอื หลายเล่มทีเ่ รยี บเรยี งเกี่ยวกบั พระเดชพระคณุ พระมงคล- เทพมุนี (สด จนทฺ สโร) หลวงป่วู ดั ปากนำ�้ ภาษเี จริญ ที่ระบุวา่ ท่านติดคา้ งความหมายของค�ำวา่ “อวิชชฺ าปจจฺ ยา” อยพู่ กั ใหญ่ พยายามสบื คน้ จากผรู้ ตู้ า่ ง ๆ แลว้ ยงั ไมไ่ ดค้ ำ� ตอบทจ่ี ะคลายขอ้ สงสยั ได้ ดว้ ยความมงุ่ มนั่ ทจี่ ะไขคำ� ตอบ ของค�ำน้ี ในท้ายทีส่ ุดพระพีช่ ายผเู้ ปน็ ญาติของท่าน คอื หลวงปหู่ อม เกสโฺ ร ได้กลา่ วกับทา่ นว่า “ถา้ ท่านตดิ ใจสงสยั ในค�ำนจ้ี รงิ ๆ ท่านควรลงไปหาคำ� ตอบท่กี รงุ เทพฯ” จึงท�ำใหพ้ ระเดชพระคณุ หลวงปู่ตดั สนิ ใจเดด็ เดีย่ วทจ่ี ะหาทาง ไปกรงุ เทพฯ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 67

เป็นต้น แต่ก็ไม่หมดเพียงเท่าน้ัน เมื่อกลับ ฉาบฉวยหรอื เกดิ จากการคดิ พจิ ารณา วเิ คราะห์ มายังวัดพระเชตุพนฯ ท่ีท่านพ�ำนักในเวลา วจิ ยั วจิ ารณ์ ภายนอก แตเ่ ปน็ ผลรวมจากความ กลางคืนแล้ว ในแต่ละวันท่านก็ยังคงไปขอ เพียรอย่างจริงจังเกือบตลอดทั้งชีวิตของท่าน ศึกษาเพิ่มเติมกับอาจารย์ท่านอ่ืนอีกอย่าง คน้ พบมา และดว้ ยความเชอื่ มน่ั อนั นเี้ องทท่ี ำ� ให้ สม�่ำเสมอ ความต้ังใจอย่างจริงจังของท่าน ท่านมุ่งมั่นท่ีจะขยายความรู้ท่ีท่านค้นพบ ดงั กลา่ วน้ี ทำ� ใหเ้ รารวู้ า่ “ความรใู้ นภาคปรยิ ตั ”ิ ออกไปให้กว้างขวางท่ีสุดเท่าท่ีจะเป็นไปได้ ของพระเดชพระคุณหลวงปู่จะต้องมีความ เพยี งแตจ่ ดุ ทสี่ ำ� คญั อยทู่ ว่ี า่ การจะพสิ จู นค์ วามรู้ สมบูรณบ์ ริบูรณ์ไมน่ ้อยก่อนทที่ า่ นจะก้าวเข้าสู่ ท่ีท่านสอนได้น้ันจะต้องเกิดจากการปฏิบัติ การศกึ ษาใน “ภาคปฏบิ ตั แิ ละปฏเิ วธ” ในเวลา (แบบนกั ปฏบิ ตั ธิ รรม) อยา่ งจรงิ จงั เทา่ นน้ั จงึ จะ ต่อมา พบได้ ซง่ึ นับวา่ เปน็ ความท้าทายประการหนึ่ง เช่นเดียวกับในหนังสือ “ชีวประวัติ ทพี่ ระเดชพระคณุ หลวงปผู่ คู้ น้ พบวชิ ชาธรรมกาย ของพระมงคลเทพมนุ ี และ อานภุ าพธรรมกาย” ต้องเผชญิ ตลอดมาเช่นกัน พระนิพนธ์ของสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ ๑๗ ดังที่เราทราบกันมาว่า เมื่อท่าน (ปุ่น ปุณฺณสิริ) (ขณะด�ำรงสมณศักด์ิเป็น อุปสมบทมาจนล่วงเข้าในพรรษาท่ี ๑๒ อายุ สมเด็จพระวันรัต) น้ัน ได้กล่าวไว้ตรงกันถึง ของทา่ นอยู่ในราว ๓๓-๓๔ ปี ความรู้ในด้าน คุณลักษณะของผู้มีความเพียรในการศึกษา การแปลคัมภีร์ภาษามคธและความมุ่งหมาย ความต้ังใจท�ำตามเป้าหมายอย่างจริงจัง เดมิ ในการแปลหนงั สอื มหาสตปิ ฏั ฐานลานยาว ของพระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด ส�ำเร็จบริบูรณ์ลงแล้ว ท่านจึงหันไปเอาจริง จนฺทสโร) ก่อนท่ีท่านจะก้าวเข้ามาสู่การเป็น เอาจังกับการศึกษาด้านวิปัสสนาธุระเพียง “ครูผู้ค้นพบวิชชาธรรมกาย” ว่า (หลวงปู่) อยา่ งเดยี ว ในชว่ งเวลานนั้ พระเดชพระคณุ - ท่านมิได้ใช้เวลาเพียงวันเดียว เดือนเดียว หลวงปู่ก�ำลังพิจารณาเลือกสถานที่ปฏิบัติ หรือปีเดียวเพอื่ เรยี นรู้ แต่ใช้เวลานบั สิบ ๆ ป ี วปิ สั สนากรรมฐานทเี่ หมาะสม ในครง้ั แรกทา่ น ในการศกึ ษาเลา่ เรยี น บม่ เพาะความรคู้ วามเขา้ ใจ เห็นว่าบริเวณพระอุโบสถวัดพระเชตุพนฯ น้ัน จากครูบาอาจารย์เกือบจะท่ัวแผ่นดินไทย มีอาณาบริเวณกว้างขวาง ร่มรื่น สงบเงียบ แม้ภายหลังเมื่อท่านมุ่งศึกษาธรรมปฏิบัติแล้ว เหมาะแกก่ ารปฏบิ ัติ แต่ด้วยความท่ที า่ นเปน็ ผู้ การศึกษาก็ยังท�ำควบคู่ไปกับการต�ำรา (เช่น มกี ตญั ญกู ตเวทิตาธรรมสูง จงึ ได้ระลกึ วา่ เมือ่ วิสุทธิมรรค) อยู่เสมอ จนกระท่ังเกิดผลท่ี แรกบรรพชาอุปสมบทมา ท่านเจ้าอธิการชุ่ม ชดั เจนจากการปฏบิ ตั ิ จนทา่ นมคี วามเขา้ ใจขนึ้ วดั โบสถบ์ น บางคเู วยี ง คลองบางกอกนอ้ ย เคย ในตนวา่ ธรรมะไมใ่ ชเ่ ปน็ ของพอดพี อรา้ ย เปน็ มีอุปการะแก่ท่านมาก ได้เคยถวายคัมภีร์ ของที่ลึกซ้ึงยากที่มนุษย์จะเข้าถึง2 ความรู ้ มูลกัจจายนะและคัมภีร์พระธรรมบทให้ได ้ จากการปฏิบัติท่ีท่านได้รับจึงไม่ใช่ความรู้ที่ เล่าเรียนพระปริยัติธรรม ท่านคิดตอบแทน 2 สิงหล, บุคคลยุคต้นวชิ ชา เจาะลกึ ภาพเหตุการณ์ประวัตศิ าสตร์ บุคคลยคุ สมัยหลวงพ่อวดั ปากน�้ำ (พ.ศ. ๒๔๖๐- ๒๕๐๒), กรงุ เทพฯ : บริษทั มอนิ่งกราฟ จำ� กดั , ๒๕๕๓, หน้า ๒๗. 68 อยู่ในบญุ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

วัดโบสถบ์ น บางคูเวียง ภาพจาก : http://www.dmc.tv/ pages/พระพทุ ธศาสนา/วดั โบสถบ์ น บางคูเวียง.html พระคุณของท่านเจ้าอธิการชุ่ม จึงเลือกไป การเผยแผ่พระพุทธศาสนา วิชชาธรรมกาย จำ� พรรษาที่วดั โบสถ์บน บางคเู วียง ด้วยหวงั ว่า เปน็ หลกั และทำ� อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ทงั้ ๆ ทที่ า่ นเอง ความรู้ท่ีท่านมีจะได้ใช้แสดงธรรมเผยแผ่ ก็ตระหนักว่า “ธรรมท่ีท่านเข้าถึงน้ีเป็นของ เป็นประโยชน์แก่พระภิกษุ สามเณร อุบาสก ลกึ ซงึ้ ยากนักท่ีมนษุ ย์จะเขา้ ถงึ ได”้ เนื่องจาก อุบาสิกาบ้าง จึงได้เดินทางไปยังวัดโบสถ์บน จะต้องเอาชีวิตเป็นเดิมพันในการปฏิบัติอย่าง บางคเู วยี ง ในช่วงก่อนพรรษาที่ ๑๒ นัน้ และ แท้จริงก่อน แต่ด้วยความท่ีท่านเห็นความ ในท่ีสดุ แลว้ พระเดชพระคณุ พระมงคลเทพมุนี ส�ำคัญของการน�ำธรรมะให้เผยแผ่ออกไปสู่ (สด จนฺทสโร) จึงได้ปรารภความเพยี รปฏิบัติ วงกวา้ ง ตอ้ งการเปน็ พยานยนื ยนั ถงึ “ความมอี ยู่ วปิ สั สนากมั มฏั ฐานโดย “เอาชวี ติ เปน็ เดมิ พนั ... จริงของพระธรรมกายภายใน” ที่ท่านเข้าถึง ถา้ ไมไ่ ดต้ ายเถดิ ” จนบรรลธุ รรมในวนั ขน้ึ ๑๕ คำ่� ทา่ นจงึ ไมเ่ คยยอ่ ทอ้ ตอ่ อปุ สรรคหรอื ปญั หาใด ๆ เดือน ๑๐ ในอุโบสถวัดโบสถ์บน บางคูเวียง ตลอดระยะเวลาที่เริ่มขยายวิชชาธรรมปฏิบัติ เมอ่ื กลางพรรษาที่ ๑๒ นนั้ เอง ไปส่สู ังคม หลังจากการบรรลธุ รรม สงิ่ ทีพ่ ระเดช- แม้ว่าในระหว่างการเผยแผ่วิชชา พระคณุ หลวงปทู่ ำ� ตอ่ ๆ มา พบวา่ เปน็ เรอื่ งของ ธรรมกายในหลายปตี อ่ มาจะเตม็ ไปดว้ ยปญั หา กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 69

การถูกวิพากษ์วิจารณ์มากมาย แต่ในขณะ ก็ ยั ง มี ศิ ษ ย า นุ ศิ ษ ย์ อี ก เ ป็ น จำ� น ว น ม า ก ท่ี เดียวกันก็มีศิษยานุศิษย์ท่ี “ส�ำเร็จการศึกษา” เข้ามาศึกษาและบรรลุธรรมต่อ ๆ มาอีกนับ คือ บรรลุธรรมตามท่านมามากมายเช่นกัน หมนื่ คน (จากจำ�นวนผทู้ สี่ นใจเขา้ มาฝกึ ปฏบิ ตั ิ จากวัดบางปลา จ.นครปฐม ซึ่งเป็นท่ีเผยแผ่ กบั ทา่ นนบั แสนคน)4 การเผยแผใ่ นยคุ ของทา่ น ธรรมปฏิบัติครั้งแรก มีพระภิกษุที่เจริญรอย เปน็ ไปอยา่ งกวา้ งขวางทว่ั ทกุ จงั หวดั ในประเทศไทย ตามท่านได้ ๓ รูป คือ พระภิกษุสังวาลย์ ท่ามกลางกลุ่มชนทั้งที่เข้าใจและไม่เข้าใจ พระภกิ ษแุ บน พระภกิ ษอุ ว่ ม กบั คฤหสั ถ์ ๔ คน เชน่ เดยี วกบั ในยคุ ปจั จบุ นั ความวริ ยิ อตุ สาหะใน ส่วนในพรรษาที่ ๑๓ พระภิกษุหมกได้บรรลุ การศกึ ษา ตลอดจนการยนื หยดั เพอ่ื การเผยแผ่ ธรรมตามทา่ นเพ่ิมอีก ๑ รปู “วชิ ชาธรรมกาย” ของพระเดชพระคณุ หลวงปู่ การมพี ระภกิ ษแุ ละคฤหสั ถบ์ รรลธุ รรม ดังท่ีกล่าวมาน้ี เป็นเครื่องยืนยันให้เราเหน็ วา่ ตามท่านข้ึนมานี้ จึงเท่ากับว่าธรรมที่ท่าน พระเดชพระคณุ หลวงปู่ “จรงิ ” ตอ่ การเปน็ ทนาย ค้นพบและธรรมปฏิบัติท่ีท่านสอนนี้ไม่ใช่ส่ิงท ่ี แก้ต่างให้แก่พระพุทธศาสนามากเพียงใด ใน ผิดเพ้ียน ไม่ใช่ส่ิงท่ีอยู่นอกพระพุทธศาสนา ท่ามกลางกระแสท้ังท่ีเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย เพราะมลี กั ษณะทเี่ ปน็ “สนั ทฏิ ฐโิ ก” (ผทู้ ปี่ ฏบิ ตั ิ มากมาย แตท่ า่ นมไิ ดห้ วน่ั ไหวหรอื เปลย่ี นแปลง จึงจะรู้เห็นได้ด้วยตนเอง) “อกาลิโก” (ผู้ใดท่ี มโนปณิธานที่ตั้งไว้ ยังดำ�เนินตามเป้าหมาย ปฏบิ ตั ิ ผลยอ่ มจะเกดิ แกผ่ นู้ น้ั เหมอื นๆ กนั โดย ของท่านเร่ือยมาจนวันสุดท้ายแห่งชีวิต คือ ไมจ่ ำ� กดั กาล) “เอหปิ สั สโิ ก”(เปน็ ของมจี รงิ และ วนั ท่ี ๓ กุมภาพนั ธ์ พุทธศกั ราช ๒๕๐๒ หรือ ดจี รงิ ) “ปตั จตั ตงั เวทติ ตพั โพ วญิ ญหู ”ิ (ธรรมนนั้ กว่า ๕๘ ปลี ว่ งมาแล้ว เปน็ สง่ิ ทรี่ ไู้ ดเ้ ฉพาะตน ผอู้ นื่ จะพลอยรพู้ ลอยเหน็ จากทผี่ เู้ ขยี นไดย้ อ้ นรำ�ลกึ ไปถงึ เสน้ ทาง และสมั ผสั ตามดว้ ยมไิ ดเ้ ลย)3 ครบถ้วนตามท่ี ของพระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด พระพุทธองค์ทรงกล่าวสอนไว้ และการท่ีมี จนฺทสโร) ครูผู้ค้นพบวิชชาธรรมกาย ใหท้ า่ น “ทนายพระศาสนา” เพมิ่ ขนึ้ โดยล�ำดับนี้ ย่อม ผู้อ่านได้เห็นเป็นเบ้ืองต้นน้ี โดยจุดประสงค์ มสี ว่ นใหก้ ารเผยแผธ่ รรมของพระเดชพระคณุ - กเ็ พอื่ จะชใ้ี หเ้ หน็ วา่ พระเดชพระคณุ พระมงคล- หลวงปู่คอ่ ย ๆ เจรญิ รดุ หน้าข้นึ ได้อย่างมน่ั คง เทพมนุ ี(สด จนทฺ สโร) ครผู คู้ น้ พบวชิ ชาธรรมกาย โดยลำ� ดบั ซง่ึ เราเคารพรกั ยง่ิ น้ี ทา่ นรกั และใหค้ วามสำ�คญั นอกจากบุคคลกลุ่มแรกซ่ึงได้บรรลุ กับวิชชาธรรมกายเพียงใด ท่านเริ่มต้นฝึกหัด ธรรมตามพระเดชพระคณุ หลวงปแู่ ลว้ ภายหลงั ขัดเกลาตัวของท่านมาอย่างไร หรือส่งั สม 3 พระภาวนาวิริยคณุ (เผด็จ ทตตฺ ชโี ว), พระพุทธคุณ พระธรรมคณุ พระสงั ฆคุณ บทขยายความพระธรรมเทศนา พระมงคลเทพมนุ ี (สด จนฺทสโร) (หลวงปู่วัดปากน�้ำ ภาษีเจริญ), กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั นฤมติ โซล (เพรส) จ�ำกัด, ๒๕๕๖. 4 สงิ หล, บุคคลยุคต้นวิชชา เจาะลกึ ภาพเหตุการณป์ ระวตั ศิ าสตร์ บุคคลยคุ สมยั หลวงพ่อวดั ปากนำ�้ (พ.ศ. ๒๔๖๐- ๒๕๐๒), กรุงเทพฯ : บริษัท มอน่ิงกราฟ จ�ำกดั , ๒๕๕๓, หน้า ๓๔-๓๕ และ ๔๙. 70 อยู่ในบญุ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐

คุณลักษณะของการเป็น “ครู” มาอย่างไร ในฉบับหน้า ผู้เขียนจะขอโอกาสน�ำ กว่าท่ีท่านจะได้รับการยกย่องว่าเป็นมหา- เร่ืองราวท่ีลึกซ้ึงในปฏิปทาของพระเดช- ปูชนียาจารย์ผู้ค้นพบวิชชาธรรมกายเช่นใน พระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ปัจจุบันนี้ การย้อนกลับไปศึกษาเรื่องราวท่ี หลวงปู่วัดปากน้�ำ ภาษีเจริญ อันเกี่ยวกับการ สำ�คัญของท่าน โดยเฉพาะในด้านการศึกษา ประกาศคุณของวิชชาธรรมกายจากตัวท่าน ของท่านนั้นถือว่าเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง เอง เมื่อครั้งที่ท่านยังจ�ำพรรษา ณ วัดปากน�้ำ ในหลาย ๆ แง่มุม เช่น ทำ�ให้เราเชื่อมั่นมาก ตลอดจนเร่ืองราวประวัติศาสตร์ของท่าน ยิ่งขึ้นเกี่ยวกับคำ�สอนและหลักการของท่าน ในขณะด�ำรงต�ำแหน่งเจ้าอาวาสวัดปากน�้ำ ทั้งในภาคปริยัติ ปฏิบัติ และปฏิเวธ เชื่อมั่น ภาษีเจริญ มาน�ำเสนอเพ่ิมเติม เน่ืองจากเห็น ในความ “มอี ยจู่ รงิ ” ของวชิ ชาธรรมกาย รวมทง้ั ว่าเป็นส่ิงท่ีเป็นประโยชน์ต่อพุทธศาสนิกชน ทำ�ให้เราทราบว่า เราควรดำ�เนินตามรอยท่าน ในวงกวา้ ง ซง่ึ บางสว่ นอาจไมท่ ราบหรอื หลงลมื ไป ในท้ายที่สุดน้ี ผู้เขียนขอให้ผู้อ่านทุกท่าน พระมงคลเทพมนุ ี (สด จนฺทสโร) นักสร้างบารมีทุกท่าน พุทธศาสนิกชนทุกท่าน ภาพจาก : htหtpล:/ว/งwปwู่วwัด.ปeาnjกoนy้�ำthภaาilษanีเจdรtrิญavel.com/1439 จงมีความสุขสวัสดี มีความเข้มแข็ง องอาจ กล้าหาญในการเผยแผ่พระธรรมค�ำสอนของ อย่างไรบ้าง ในโอกาสวันคล้ายวันครบรอบ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตลอดไป การละสังขารของท่านในวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ทา้ ยทสี่ ดุ นี้ ผเู้ ขยี นขอชนื่ ชมอนโุ มทนา พุทธศักราช ๒๕๖๐ ที่จะถึงนี้ กบั ลกู หลานมหาปชู นยี าจารยท์ กุ คน ทไี่ ดร้ ว่ มแรง ร่วมใจกันด้วยสามัคคีธรรม ร่วมกันสวดมนต์ บทธัมมจักกัปปวัตนสูตรจนบรรลุเป้าหมาย ๑๗,๑๙๑,๙๑๙ จบ ในวันคล้ายวนั เกิดคณุ ยาย อาจารยม์ หารตั นอบุ าสกิ าจนั ทร์ ขนนกยงู และ พร้อมกันนี้จึงขอเชิญชวนทุกท่านมารวมใจ ให้เป็นหน่ึงกันอีกครั้งโดยร่วมกันสวดมนต์ บทธัมมจักกัปปวัตนสูตร เพ่ือมุ่งสู่เป้าหมาย ๒๐,๐๐๐,๓๓๓ จบ ในวันมหาปชู นยี าจารย์ที่ ๓ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ เพ่ือถวายเปน็ กตญั ญู บูชาแด่ครูวิชชาธรรมกายโดยพร้อมเพรียงกัน และขอให้ความปรารถนาอันดีงามของทุกๆ ท่านที่ได้ตั้งใจไว้ดีแล้วน้ันจงส�ำเร็จสมความ ปรารถนาทุกประการเทอญ ขอเจรญิ พร กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 71

สวัสดีปีใหม่ สรา้ งบุญใหญ่ เรื่อง : จนั ทรซ์ ีโร่ สขุ สดใส ปีไก่ทอง วนั เวลาชวี ติ ทเ่ี รมิ่ ขนึ้ ยอ่ มบอกวนั เวลาทเี่ หลอื อยแู่ ละกำ� ลงั เรมิ่ จะหมดไป ผมู้ บี ญุ ท้ังหลายต่างตระหนักในวันเวลาอันเป็นส่ิงท่ีย้อนคืนมาไม่ได้ จึงต่างเร่งสั่งสมบุญ ซ่ึงการเร่ิมเข้าสู่ปีพุทธศักราช ๒๕๖๐ ปีระกาหรือที่เราเรียกกันว่าปีไก่ทอง ณ วัดพระธรรมกาย ปรากฏว่ามีการสร้างบุญส่ังสมบารมีกันครั้งยิ่งใหญ่หลายบุญ เริ่มด้วยการถวายกองทุนอุปกรณ์ท�ำความสะอาดและการสวดมนต์ข้ามปีในวัน สุดท้ายของปี การตักบาตรพระนับพันรูปและการบูชาข้าวพระในวันอาทิตย ์ ต้นเดอื น ซงึ่ ตรงกับวนั ตน้ ปี คอื วนั ท่ี ๑ มกราคม 72 อยู่ในบญุ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐

ปลืม้ ปตี ิล้นพ้น ร่วมสวดมนต์ข้ามปี เพราะวถิ ชี วี ติ ไทยคอื วถิ ีชวี ติ ของชาวพทุ ธ เมื่อถึงวาระพิเศษหรือวันส�ำคัญย่อมจะมีการ ท�ำบญุ ในรปู แบบกิจกรรมตา่ ง ๆ ในวนั ท่ี ๓๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ซ่ึงเปน็ วนั สน้ิ ปกี เ็ ช่นกัน ที่วัดพระธรรมกายมีสาธุชนทุกเพศทุกวัยพากัน เดินทางไปท�ำบุญหลากหลายบุญ อาทิ การ ถวายภัตตาหารเป็นสังฆทาน การเจริญสมาธิ ภาวนา การถวายกองทุนอุปกรณ์ท�ำความ สะอาด รวมท้ังบุญเฉพาะกาลส�ำหรับวาระ ส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ก็คือ การสวดมนต์ ข้ามปี ซ่ึงในค่�ำคืนน้ีมีพุทธศาสนิกชนไปร่วม สวดมนตบ์ ทธมั มจกั กปั ปวตั นสตู รอยา่ งเนอื งแนน่ เปน็ พเิ ศษท่มี หารัตนวิหารคด กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 73

เริ่มตน้ ศักราช รว่ มตกั บาตรพระนบั พนั แม้การสวดมนต์ข้ามปีจะด�ำเนินต่อเน่ือง ไปจนรุ่งสาง แต่พลังแห่งศรัทธาหาได้จางลง ไปไม่ รุ่งเช้า มหาชนตา่ งหล่ังไหลไปตกั บาตร จนเนอื งแน่นเต็มลานธรรม แสดงออกถงึ ความ ศรัทธาอย่างเหนียวแน่นของชาวพุทธท่ีมีต่อ พระพุทธศาสนา การเร่ิมต้นปีใหม่ปีน้ี จึงเป็นการเร่ิมต้น ที่สวยงามของชีวิตไทยชีวิตธรรม ซ่ึงจะน�ำพา ส่งิ ดี ๆ มาสู่ชีวติ บูชาข้าวพระต้นปี เรม่ิ ส่ิงดี ๆ ให้ชีวติ ทุกวันอาทิตย์ต้นเดือนจะมีประเพณี บชู าขา้ วพระ ซง่ึ ชาววดั พระธรรมกายถอื ปฏบิ ตั ิ กนั มากวา่ ครง่ึ ศตวรรษแลว้ พธิ บี ชู าขา้ วพระปนี ี้ ตรงกับวันขนึ้ ปใี หม่ จึงเป็นการประจวบเหมาะ ทีส่ าธชุ นทัง้ หลายจะได้มาสงั่ สมบญุ สรา้ งบารมี เพือ่ เรม่ิ ต้นท�ำสิ่งดี ๆ ให้แกช่ วี ิต หลังจากตักบาตรเสร็จเรียบร้อย ทุกคน 74 อยู่ในบุญ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

ตา่ งทยอยกันไปรว่ มน่ังสมาธิ ถวายภัตตาหาร เป็นสังฆทาน ณ ห้องแก้วสารพัดนึก สภา- ธรรมกายสากล ในคืนวันปีใหม่นี้ มีการจุดโคมแปรเป็น รูปธรรมจักรขนาดใหญ่และงดงามที่สุดเท่าท่ี เคยมีมา ซ่ึงเป็นบรรยากาศท่ีศักดิ์สิทธิ์และ ตรงึ ตาตรงึ ใจมาก นอกจากนก้ี ารสวดมนตบ์ ท ธมั มจกั กปั ปวตั นสตู รกบ็ รรลเุ ปา้ ทตี่ ง้ั ไวใ้ นคนื นี้ คือ ๑๔,๑๔๑,๔๑๔ จบ ซ่ึงถือเป็นการเริ่ม ศักราชใหม่ด้วยการกระท�ำในสิ่งที่ท�ำได้ยาก และเกดิ ขึน้ ไดย้ าก ดังน้ันแมก้ ารลัน่ ฆ้องฉลอง ศักราชจะเสร็จส้ินไปแล้ว แต่ความปีติยังคง เปี่ยมล้นประทับใจไปอีกยาวนาน กิจกรรมบุญในวันนี้ด�ำเนินไปด้วย บรรยากาศที่ดีตลอดทั้งวัน ซ่ึงนอกจากก่อให้ เกดิ ผลานสิ งสอ์ นั ประเสรฐิ แกท่ กุ ชวี ติ ทเ่ี ขา้ รว่ ม พิธีกรรมแล้ว ยังส่งกระแสแห่งความดีงาม ตลอดจนความเมตตาปรารถนาดีไปยังเพื่อน มนุษย์ทั้งหลายให้มีแต่ความสุขสงบร่มเย็น ตลอดปี ตลอดไป กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 75

บทความนา่ อา่ น เร่อื ง : Tipitaka (DTP) รอยลบ ท่ีไมล่ บเลือน พระภิกษุสูงวัยใช้มือหน่ึงจับเหล็กจารปลายแหลมและอีกมือหน่ึงช่วยประคองขณะ ขีดเขียนเนอื้ ความพระไตรปิฎกบนแผน่ ใบลานทวี่ างอยู่บนเขา่ อย่างชำ� นาญ นำ้� หนักมือที่ ลงอยา่ งพอดกี อปรกบั ความรใู้ นพระธรรมวนิ ยั ทไ่ี ดศ้ กึ ษามาตลอดระยะเวลาหลายพรรษา ท�ำให้ลายเส้นของแต่ละอักขระคมชัด เรียงเป็นแถวเป็นระเบียบงดงาม ทั้งเน้ือความก็ ครบถ้วนสมบูรณ์ ไร้รอ่ งรอยการแกไ้ ข ซึง่ การจะจารใบลานให้สวยงามเชน่ นไ้ี ด้ ตอ้ งผา่ น การศึกษา ฝกึ ฝนอย่างสมำ่� เสมอ และต้องอาศัยสมาธทิ จ่ี ดจอ่ มเิ ชน่ น้นั อาจจารตวั อักษร ผดิ พลาด คดั ลอกเนอ้ื หาไม่ตรงกับตน้ ฉบบั หรอื จารเนอื้ หาไมค่ รบถ้วน 76 อยู่ในบญุ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

ผู้จารคัมภีร์ใบลานมีทั้งบรรพชิตและ คฤหัสถ์ท่ีผ่านการบวชเรียนมาก่อน ผู้จารท่ีมี ฝีมือดีเรียกว่า “ช่างจาร” ส่วนผู้จารที่อยู่ใน ราชสำ� นกั เรยี กวา่ “อาลกั ษณ”์ วธิ กี ารจารจะใช้ เหล็กจารซ่ึงมีลักษณะคล้ายดินสอหรือปากกา สว่ นปลายเปน็ เหลก็ แหลม ดา้ มจบั ทำ� ดว้ ยวสั ดุ หลากหลาย อาทิ ไม้ งาชา้ ง เขาสตั ว์ หรอื โลหะ เหลก็ จารทใี่ ชใ้ นประเทศไทยโดยทวั่ ไปมคี วามยาว ประมาณ ๑๘-๒๕ เซนติเมตร มขี นาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง ๒ เซนตเิ มตร การจับเหล็กจารคล้ายกับการจับปากกา หรอื ดนิ สอ คอื ใชน้ ้วิ โปง้ นวิ้ ชี้ และนิว้ กลาง แต่การเขียนกับการจารใบลานนั้นมีข้อท ี่ แตกตา่ งกนั ทกี่ ารใชม้ อื และทศิ ทางของตวั อกั ษร การเขยี นใช้มอื ท่ถี นดั เพยี งข้างเดยี ว โดยพาด ดนิ สอหรอื ปากกาไวบ้ นน้วิ กลาง แล้วใชน้ ้ิวโปง้ และนว้ิ ชเ้ี ปน็ ตวั ควบคมุ การขยบั สามารถเขยี น เนอื้ ความไดท้ งั้ จากซา้ ยไปขวา จากขวามาซา้ ย หรือจากบนลงล่างแล้วแต่ธรรมเนียม แต ่ การจารนั้นต้องใช้ ๒ มือ คือ ใช้มือขวาจับ เหลก็ จารคลา้ ยกบั การจบั ดนิ สอหรอื ปากกา และ ใช้มือซ้ายจับสนับโดยมีนิ้วหัวแม่มือซ้ายคอย ดนั เหลก็ จาร ทศิ ทางการจารจะจารจากซา้ ยไป ขวาโดยใหต้ วั อกั ษรอยใู่ ตเ้ สน้ ทตี่ ไี วบ้ นแผน่ ลาน ส�ำหรับผู้จารท่ีช�ำนาญแล้วสามารถจารใบลาน โดยไม่ใช้สนับรอง เพียงวางใบลานไว้บนเข่า และใชม้ อื ซา้ ยประคองเหล็กจารกส็ ามารถจาร ได้อย่างคลอ่ งแคลว่ สวยงาม ภาพเปรยี บเทียบเส้นจาร อกั ษรสิงหลก่อนและหลงั การลบใบลาน กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 77

การจะได้ใบลานที่จารได้สวยงามนั้น ลาน” โดยใช้ทรายร้อนหรือแกลบมาลบหมึก ผู้จารต้องระมัดระวังไม่ให้เกิดข้อผิดพลาด หรือเขม่าด�ำ ๆ ออก ซ่ึงในข้ันตอนนี้ เขม่า หรอื มกี ารแกไ้ ขใหน้ อ้ ยทส่ี ดุ เพราะหากจารผดิ สีด�ำบริเวณพ้ืนลานท่ีไม่ได้จารตัวอักษรลงไป จะไม่สามารถลบออกได้เหมือนการใช้ยางลบ จะถูกลบออก แต่บริเวณที่มีการจาร น�้ำหมกึ เมื่อปลายเหล็กจารขีดลงบนเนื้อลานเป็นร่อง สีด�ำจะไหลไปฝังตามร่องลายเส้นปรากฏเป็น ลายเส้น ซ่ึงอาจปรากฏเพียงลายเส้นจาง ๆ ตัวอักษรสีด�ำท่ีอ่านได้อย่างชัดเจน ดังน้ัน แตเ่ มอื่ จารเสรจ็ แลว้ ผจู้ ารจะนำ� เขมา่ จากควนั ไฟ หากผู้จารท�ำสัญลักษณ์แก้ไขตัวสะกดหรือ หรือถ่านบดละเอียดผสมน�้ำมันยางมาลูบ จารขอ้ ความผดิ พลาด เมอ่ื ลบใบลานแลว้ จะเหน็ ให้ท่ัวบนพื้นลาน จากน้ันจะท�ำการ “ลบใบ รอ่ งรอยการแกไ้ ขบนหนา้ แผน่ ลานอยา่ งชดั เจน เปรียบเทียบคมั ภีรฉ์ บับหลวง (บน) และคัมภีรฉ์ บบั ราษฎร์ (ลา่ ง) จะเหน็ ว่าฉบบั ราษฎรม์ ีร่องรอย การแกไ้ ขเนอื้ ความโดยการปา้ ยดว้ ยหรดาลและการเขียนทบั หลายแหง่ ส่วนฉบบั หลวงไมม่ กี ารแกไ้ ข และตัวอกั ขระมีความสวยงามกว่า คัมภีร์ใบลานท่ีใช้ในพิธีส�ำคัญหรือ การป้ายทับตัวอักษรที่ผิดด้วยยางไม้ การท�ำ “คัมภีร์ฉบับหลวง” ท่ีสร้างข้ึนภายใต้การ สัญลักษณ์ การจารแทรกข้อความท่ีตกหล่น สนับสนุนของพระมหากษัตริย์หรือพระบรม- หรือเร่ิมจารใหม่นี้ไม่เพียงแต่เป็นการเสียเวลา วงศานุวงศ์จะมีความประณีต วิจิตรบรรจง เท่านั้น แต่ยังเสียทรัพย์เพิ่มด้วย เพราะกว่า ไมม่ กี ารแกไ้ ข เพราะหากจารผดิ จะตอ้ งเปลย่ี น จะไดแ้ ผน่ ลานแตล่ ะแผน่ ตอ้ งผา่ นกระบวนการ แผ่นลานและเริ่มจารเนื้อความในหน้าน้ันใหม่ ทซ่ี บั ซอ้ นและใชเ้ วลานาน อกี ทงั้ บางยคุ ใบลาน ตง้ั แตต่ น้ แตห่ ากเปน็ คมั ภรี ใ์ บลานทว่ั ไปทสี่ รา้ ง กม็ รี าคาสงู ดงั นนั้ ผทู้ จี่ ะจารคมั ภรี ใ์ บลานทที่ รง โดยสามัญชน ท่เี รยี กวา่ “คมั ภีร์ฉบบั ราษฎร”์ เน้ือหาค�ำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้ หรอื “คมั ภรี เ์ ชลยศกั ด”์ิ หากเกดิ ความผดิ พลาด ครบถว้ นบรบิ รู ณ์ ไรต้ ำ� หนแิ ละไมส่ นิ้ เปลอื ง จะ ผู้จารอาจใชว้ ธิ เี ริม่ จารใบลานใหม่ หรือท�ำการ ตอ้ งมีความร้ใู นเรือ่ งทจ่ี าร มคี วามระมดั ระวัง แก้ไขข้อความที่ผิดพลาดหรือตกหล่น โดย และใชส้ มาธิในขณะจารอย่างมากทเี ดยี ว การเขียนตัวอักษรท่ีถูกทับไปบนตัวที่เขียนผิด 78 อยู่ในบญุ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐

วิธีแก้ไขตัวสะกดผิด ผู้จารนิยมท�ำ การแกไ้ ขตวั สะกดผดิ สญั ลกั ษณเ์ ป็นเลขศูนย์เลก็ ๆ ตรงกลางตวั อกั ษรทจี่ ารผดิ ขดี เสน้ กลางตวั อกั ษร หรอื ทำ� การท�ำสัญลักษณ์เปน็ เลขศูนย์เลก็ ๆ ขดี เลก็ ๆ หลาย ๆ ขดี บนตวั อกั ษร เพอ่ื เปน็ ตรงกลางตัวอักษรทจ่ี ารผดิ การบอกว่าไม่ต้องการใช้อักษรตัวดังกล่าว การขดี เสน้ กลางตัวอกั ษร แล้วจารตัวอักษรท่ีถูกต่อมา บางคร้ังพบว่า การทำ� รอยขดี เล็ก ๆ หลาย ๆ ขดี เม่ือผู้จารเผลอจารผิดและรู้ตัวทันก็จะปล่อย การจารคร่งึ ตัว ตัวอักษรนั้นจารค้างไว้ครึ่งตัว แล้วจารตัวที่ การจารอกั ษรตัวทถ่ี ูกทับตวั ที่ผิด ถกู ตอ้ งแทน หรอื ผจู้ ารอาจใชว้ ธิ จี ารตวั อกั ษร ทีถ่ ูกทับบนอักษรท่ผี ดิ เลยก็มี การแก้ไขข้อความที่ตกหล่นโดยท�ำสัญลักษณ์ การแกไ้ ขขอ้ ความ กากบาทเลก็ ๆ ระบตุ ำ� แหนง่ ทตี่ อ้ งการเพมิ่ เนอื้ หา แล้วจารขอ้ ความตรงที่วา่ งเหนอื บรรทัด ๑. การจารเพม่ิ  ๒. การใสว่ งเลบ็ ครอ่ ม อกั ษรขอม อกั ษรสงิ หล   ๓. การขีดฆา่  ๔. การปา้ ยทบั ในกรณีข้อผิดพลาดเป็นข้อความยาวอาจใช้วิธีท�ำวงเล็บคร่อมหรือขีดเส้นกลางอักษร ตลอดชว่ งทไี่ มต่ อ้ งการ แตห่ ากจารเนอื้ ความตกหลน่ จะใชก้ ารทำ� สญั ลกั ษณก์ ากบาทเลก็ ๆ ตรงชว่ ง ทตี่ อ้ งการเพ่มิ ข้อความ แล้วจารข้อความทต่ี อ้ งการเพม่ิ ด้วยอักษรขนาดเลก็ พอทพี่ ้ืนท่วี ่างระหว่าง บรรทัดจะอ�ำนวย หากเป็นการแก้ไขในยคุ หลังบางครง้ั จะใช้หมกึ ดำ� หรือเขียนเพิม่ การแก้ไขอีกวธิ ที ี่พบก็คือ การปา้ ยคำ� ผดิ ดว้ ยหรดาลสีเหลือง วธิ ีนีพ้ บมากในใบลานที่พบใน ประเทศไทย คัมภีร์บางฉบับท่ีเพ่ิงจารในยุคหลังใช้วิธีลบโดยใช้สีฝุ่นสีขาวทาบนตัวท่ีไม่ต้องการ ส่วนใบลานท่ีพบในประเทศพม่าบางครั้งใช้สีแดงป้ายปิด เมื่อป้ายแล้วส่วนใหญ่จะเว้นไม่จารทับ เนือ้ ความตรงสว่ นท่ปี า้ ย แต่จารเนอ้ื หาทถี่ ูกต้องต่อจากสว่ นทปี่ า้ ยไว้ การท�ำความสะอาดใบลานโดย ปราศจากความระมัดระวงั กจ็ ะท�ำให้ หมกึ ขอ้ ความเลอะเลอื น กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 79

การแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดดว้ ยวธิ ตี า่ ง ๆ ดงั กลา่ ว มีผลต่อการท�ำความสะอาดใบลานเพื่ออนุรักษ ์ เพราะหากใบลานข้ึนราต้องท�ำความสะอาดด้วย แอลกอฮอล์บริสุทธิ์ ขณะเช็ดก็ต้องระวังไม่ให้ แ อ ล ก อ ฮ อ ล ์ โ ด น ห มึ ก ท่ี เ ขี ย น เ พ่ิ ม ห รื อ ที่ แ ก ้ ไ ข เนอ้ื ความ หรอื สที ป่ี า้ ยปดิ ขอ้ ผดิ พลาด มเิ ชน่ นน้ั อาจ ท�ำให้หมึกละลายหรือสีที่ป้ายไว้หลุดออกได้ หรือ ในกรณีท่ีตัวอักษรเริ่มจางและต้องลงหมึกสีด�ำท่ีได้ จากเขม่าหรือถ่านบดละเอียดเพื่อเพ่ิมความเข้ม หากไม่ระวังปล่อยให้หมึกไปโดนสีที่ป้ายไว้ เมื่อน�ำ ผ้าหรือส�ำลีเช็ดออก จะเกิดรอยปื้นสีด�ำบนหรดาล สเี หลอื งหรอื สฝี นุ่ ทำ� ใหใ้ บลานดูไมส่ วยงาม การเขยี นทับตัวท่ีจารผิด การเขียนแทรกเนอ้ื ความ การปา้ ยหรดาลเนอ้ื ความท่ีจารผิด ทีข่ าดหายหรืออธบิ ายเพิม่ เตมิ ทุกเส้นจารท่ีขีดเขียนลงบนใบลานนั้น เพ่ือไม่ให้ลูกหลานที่ตามมาศึกษาภายหลัง มีคุณค่า ท่ีผู้จารบรรจงลงอักขระเพื่อส่งต่อ เขา้ ใจและนำ� ไปใชผ้ ดิ ๆ ซง่ึ ความเขา้ ใจผดิ นน้ั ความรู้ บอกเล่าประสบการณ์เป็นบันทึก เป็นอันตรายที่บางคร้ังอาจจะก่อให้เกิดภัย ประวัติศาสตร์ท่ีส�ำคัญไม่แพ้วัสดุช้ินใดที่ ใหญ่หลวงได้ ใบลานที่จารผิดแม้ไม่สวยงาม มนุษยชาติเคยใช้บันทึกลายลักษณ์อักษร แต่ แต่กม็ คี ณุ คา่ ทำ� ใหเ้ รารวู้ า่ ใบลานนเ้ี กดิ ขนึ้ จาก ในการประดดิ ประดอยสมบตั ิล�้ำค่าชิ้นน้ี ไม่วา่ ความตงั้ ใจไมใ่ ชส่ กั แตว่ า่ จาร และยงั บอกเลา่ ให้ ผู้จารจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม ความเหน่ือยล้า เรารวู้ า่ ใบลานนม้ี ผี นู้ ำ� มาศกึ ษา ไมใ่ ชจ่ ารเอาไว้ ความรเู้ทา่ ไมถ่ งึ การณ ์ อาจทำ� ใหเ้ กดิ การผดิ พลาด บชู า แตไ่ มเ่ คยนำ� ถอ้ ยคำ� สอนและประสบการณ์ ขน้ึ ในระหวา่ งการจารใบลานได้ แตเ่ มอ่ื ผดิ พลาด ลำ�้ คา่ เหล่านนั้ มาศึกษาเรยี นรู้ เพื่อน�ำมาใชใ้ ห้ แลว้ ผจู้ ารไดแ้ กไ้ ขตามกรรมวิธีตา่ ง ๆ หรอื มี เกิดประโยชน์ข้นึ แกต่ นเองและผู้อนื่ เลย การอ่านทวนโดยผู้รู้ เมื่อพบข้อผิดพลาด จึงได้แก้ไขให้ถูกต้อง แต่ด้วยลักษณะทาง กายภาพของใบลานท่ีอย่างไรก็ไม่อาจลบค�ำ หรือส่วนที่จารผิดให้เลือนหายได้ ผู้จารหรือ ผู้แก้ไขจึงได้ท�ำในสิ่งท่ีดีที่สุดท่ีนวัตกรรมสมัย นนั้ ๆ จะเออ้ื อำ� นวย แกไ้ ขสง่ิ ผดิ พลาดใหถ้ กู ตอ้ ง สุรสทิ ธ์ิ ไทยรัตน์. (๒๕๕๖). คมั ภรี ใ์ บลานในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. 80 อยู่ในบญุ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐



ภาพเก่าเล่าประวัตศิ าสตร์ เรื่อง : ชา อนุ่ ภาพงานบุญวนั มาฆบูชา เมอื่ วนั ที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๒ กราบขอบพระคุณ “พระครูสงั ฆรักษ์รงั สฤษด์ิ อิทฺธิจินฺตโก” เปน็ อยา่ งสงู ส�ำหรับข้อมูลย้อนอดีต 82 อยู่ในบญุ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๕๖๐๘

วันท่ี ๒๗ ม.ี ค. ถงึ ๗ พ.ค. ๒๕๖๐ สมัครไดต้ ้ังแตบ่ ัดนี้ ถึง ๒๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ สมัครได้ทกุ วนั ท่ีวิหารคด คอร์ ๒๙ หรือทกุ วนั อาทิตย์ต้นเดอื นท่สี ภาฯ เสา N 28 สัมภาษณแ์ ละตรวจรา่ งกายทุกวนั อาทติ ย์ เร่มิ ๕ ก.พ. ถึง ๒๖ ม.ี ค. ๒๕๖๐ ณ วหิ ารคด คอร์ ๒๙ เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๖.๐๐ น. สำหรับนสิ ิตนกั ศึกษาชายที่กำลังศกึ ษาหรือจบการศึกษาระดับปรญิ ญาตรี และนักเรียนทจี่ บมัธยมศกึ ษา ปที ี่ ๖ อายุระหวา่ ง ๑๗-๓๐ ปี ๐๐๘๘--๒๓๕๔๔๕๐๐--๕๙๖๘๔๒๒๐วันท่ี๒๗ม.ีค.ถงึ๗พ.ค.๒๕๖๐

ส่องธรรม ล้ำ� ภาษิต เรื่อง : อิม่ ธรรม สง่ิ ท่ีควรรกั ษาไว้ยิ่งกวา่ ทรัพย์ อปฺปมาทญจฺ เมธาวี ธนํ เสฏํว รกฺขติ. ปราชญ์ย่อมรกั ษาความไมป่ ระมาทไว้ เหมอื นทรพั ย์ประเสรฐิ สดุ (ขุ.ธ. ๒๕/๑๘) คนฉลาดยอ่ มรกั ษาสง่ิ ทคี่ วรรักษา ย่อมละท้งิ สิง่ ทคี่ วรละท้งิ ชาวโลกมักรักษาทรัพย์ หวงแหนทรัพย์ ไม่อยากสญู เสียทรพั ยไ์ ปแมแ้ ต่น้อย ยงั มสี ่งิ หนง่ึ ทีม่ คี ณุ ค่าในการรกั ษามากกวา่ สิ่งใด ๆ สง่ิ นั้นคอื “ความไมป่ ระมาท” นักปราชญท์ แี่ ทย้ ่อมรกั ษาความไมป่ ระมาท เหมอื นรักษาขมุ ทรพั ย์ใหญไ่ ว้ เพราะความไม่ประมาทจะรักษาทรพั ยใ์ ห้ดำ� รงอยู่ เพราะความไมป่ ระมาทจะสามารถทำ� ใหท้ รพั ย์งอกเงยได้ เพราะความไม่ประมาทจะสามารถพฒั นาชีวิตใหเ้ จรญิ รุ่งเรือง ความไม่ประมาทจะท�ำให้ไดท้ ั้งโลกยิ ทรัพยแ์ ละอริยทรัพย์ อนั จะก่อเกดิ ประโยชนส์ ูงสุดในโลกน้ีและโลกหนา้ เราจึงควรละท้ิงความประมาท สะสมความไม่ประมาท ด้วยการละชัว่ ทำ� ดี ท�ำใจให้ผอ่ งใส อยา่ งเต็มที่ เร่งทำ� ให้มากที่สดุ เรว็ ท่สี ุด เต็มทที่ ่สี ุด กอ่ นความเจบ็ ป่วยและมรณภัยจะมาเยอื น จะไดไ้ มเ่ สียใจในภายหลงั 84 อยู่ในบุญ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐

“การรักษาศีลจะชว่ ยลดกิเลสลงไปได้ ทั้งโลภ โกรธ หลง” พระเทพญาณมหามนุ ี (หลวงพ่อธัมมชโย) เจา้ อาวาสกติ ตมิ ศกั ดิ์วดั พระธรรมกาย สนบั สนนุ การพมิ พ์

สร้างปัญญาเปน็ ทีม เรือ่ ง : พระราชภาวนาจารย์ (หลวงพ่อทตั ตชโี ว) สร้างปัญญาเป็นทีม ตามแบบฉบบั ของพระสารบี ตุ ร พระอคั รสาวกเบอ้ื งขวา ผูเ้ ลิศด้วยปัญญา ตอนที่ ๓ วิธแี กป้ ญั หาโลกว่นุ วาย แม้เราจะได้ทราบหลักการแก้ปัญหาแล้ว ตลอดพระชนมช์ พี จะมไิ ดท้ รงแสดงธรรมบทอนื่ แตก่ อ็ าจมบี างทา่ นสงสยั วา่ เมอ่ื ถงึ คราวปฏบิ ตั ิ เพิ่มอีกเลย ก็ถือได้ว่า ค�ำสอนท้ังหมดของ จริง หลักการของพระพุทธองค์จะแก้ปัญหา พระพทุ ธศาสนาไดร้ บั การปกั หลกั อยา่ งสมบรู ณ์ ได้จริงหรือไม่ การขจัดความสงสัยในเรื่องนี้ แบบแล้ว จึงต้องดูว่า พระองค์ทรงสอนวิธีสร้างปัญญา ธัมมจักกัปปวัตนสูตรนี้ เรียกโดยย่อว่า ผา่ นการฝกึ นิสัยไวอ้ ย่างไร “ธรรมจกั ร” เปน็ พระปฐมเทศนาทพี่ ระพทุ ธองค์ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรงสอนเรอ่ื งนไี้ วใ้ น ทรงแสดงธรรมเป็นคร้ังแรกของโลก เพ่อื โปรด “ธัมมจักกัปปวัตนสูตร” ซึ่งเป็นปฐมเทศนาที่ กลุ่มนกั บวชปัญจวคั คีย์ ซึง่ มสี มาชิก ๕ ทา่ น เปน็ แมบ่ ทของคำ� สอนทง้ั หมดในพระพทุ ธศาสนา หลงั จากการแสดงพระปฐมเทศนาจบลง หวั หนา้ พระสูตรนี้มีความส�ำคัญอย่างยิ่ง ท้ังนี้ กลมุ่ ของปัญจวัคคยี ์คอื ท่านอญั ญาโกณฑญั ญะ เพราะ ตลอด ๔๕ พรรษา ทพี่ ระองคท์ รงทำ� งาน ไดบ้ รรลธุ รรมเปน็ พระโสดาบนั กลายเปน็ พยาน เผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาไปยังแว่นแควน้ ตา่ ง ๆ การตรสั รู้ธรรมคนแรกของโลก นั้น ล้วนเป็นการแสดงธรรมเพื่ออธิบายขยาย ในวนั ตอ่ ๆ มา พระองคท์ รงแสดงปกณิ ก- ความธมั มจักกัปปวตั นสตู รทง้ั ส้นิ ธรรมเพ่ือขยายความธัมมจักกัปปวัตนสูตร การท่ีพระองค์ทรงแสดงพระปฐมเทศนา เพ่ิมเติมอีก พระปัญจวัคคีย์ท่ีเหลือก็ทยอย บทนี้เปน็ ครัง้ แรกจบลงแล้ว ถึงแม้หลังจากน้นั บรรลธุ รรมเปน็ พระโสดาบนั ครบทกุ รปู วนั ตอ่ มา 86 อยู่ในบญุ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

“ ”ตลอดไเ๔ปพย๕่อื งั อแพธวริบน่ ราแษยคาขวยทน้ าี่พตยรา่ คะงวอๆางมคนธ์ทั้นัมรงมลทจว้ำ�กั นงกาเัปปนป็นเผวกยัตาแนรผแสพ่สตู ดรรทะงพธง้ั รสุทรนิ้ธมศาสนา พระองค์ได้ทรงแสดง อนัตตลักขณสูตร (ซ่ึง ๑.๒ หลักการด�ำเนินชีวิตให้เป็นสุขใน เปน็ ธรรมปฏบิ ตั ขิ น้ั สงู สำ� หรบั พระโสดาบนั ) แก่ ชาตหิ น้า คอื มีความเข้าใจถูกว่า พระปญั จวคั คยี ์ ยงั ผลใหพ้ ระปญั จวคั คยี ท์ งั้ หมด (๑) โลกนม้ี ที มี่ า คอื สภาวะของผทู้ ม่ี าเกดิ บรรลอุ รหัตผล เปน็ ผู้ดับทุกข์ดับกเิ ลสไดส้ ำ� เร็จ ในโลกน้ีข้นึ อยู่กับกรรมในอดีตชาติ สมบรู ณ์ และเปน็ พระอรหันตสาวก ๕ รปู แรก (๒) โลกหนา้ มที ไี่ ป คอื ผทู้ ล่ี ะโลกนไี้ ปแลว้ ในพระพทุ ธศาสนา ยอ่ มไปเกดิ อกี สภาวะทเี่ กดิ ใหมย่ อ่ มเปน็ ไปตาม สำ� หรบั วธิ สี รา้ งปญั ญาดบั ทกุ ขผ์ า่ นการฝกึ กรรมทีต่ นท�ำไว้ในชาตินี้ นสิ ยั ดี ๆ นัน้ พระองคต์ รสั แสดงไว้ในเนื้อหา (๓) มารดามพี ระคณุ การปรนนบิ ตั ดิ ีหรอื สว่ นที่เรียกวา่ “มรรคมีองค์ ๘” ของธมั มจกั - ชั่วต่อทา่ นมผี ลจริง กัปปวัตนสูตร ซ่ึงประกอบด้วยหลักปฏิบัติ ๘ (๔) บิดามีพระคุณ การปรนนิบัติดีหรือ ประการ เพื่อการสร้างปัญญาดับทุกข์จากง่าย ชั่วตอ่ ทา่ นมผี ลจรงิ ไปหายาก จากระดบั สามญั ไปสรู่ ะดบั สงู สดุ โดย (๕) สัตว์ที่ตายแล้วเกิดขึ้นอีกและโตทันที เร่มิ จากการฝึกนิสยั ท่ีดีก่อน ได้แก่ โดยอาศยั อดตี กรรม เชน่ สตั วน์ รก เปรต เทวดา ๑. สัมมาทฐิ ิ คือ ความเข้าใจถกู ในเรือ่ ง มีอยจู่ ริง การด�ำเนินชีวิตในโลกนี้อย่างถูกต้องตรงตาม ดงั นน้ั ชวี ติ ในชาตหิ นา้ จะเปน็ สขุ ไดก้ เ็ พราะ ความเป็นจริง ไดแ้ ก่ กรรมดที เี่ ราสรา้ งไวใ้ นชาตนิ ้ี ถา้ สรา้ งบญุ ไวน้ อ้ ย ๑.๑ หลักการด�ำเนินชีวิตให้เป็นสุขใน อุปสรรคชีวิตในชาติหน้ากม็ าก ถา้ สร้างบญุ ไว้ ชาตนิ ้ี คอื มีความเข้าใจถกู ว่า ชวี ิตในชาตนิ ้ี มาก อุปสรรคชีวิตในชาติหน้าก็น้อย เพราะ เปน็ สขุ ได้ด้วยหลกั ปฏิบตั ิ ๔ ประการ เราคือผู้ออกแบบชีวิตด้วยผลกรรมดีกรรมชั่ว (๑) การแบ่งปนั กนั และกันมผี ลดจี ริง ของตวั เราเอง (๒) การสงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื กนั และกนั เปน็ ๑.๓ หลกั การดำ� เนนิ ชวี ติ เพอื่ สขุ อนั ไพบลู ย์ ผลดจี รงิ คือ มีความเข้าใจถูกว่า พระอรหันตสัมมา- (๓) การยกย่องคนดมี ีผลดีจรงิ สมั พทุ ธเจา้ ผหู้ ลดุ พน้ จากการเวยี นวา่ ยตายเกดิ (๔) การท�ำกรรมดีกรรมชว่ั มผี ลจริง ในวฏั สงสารโดยการตรสั รธู้ รรมดว้ ยพระองคเ์ อง กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 87

“ ”ไมใ่ ชแเ่ ตปย่กน็ งัาเเรพปฝยี น็กึ งกปแาฏคริบ่กชัตาว่ ริมยสรดรรับา้คปงมปัญีอัญงหคญา์ทา๘ุกดขบั ใ์ใหทห้เุกแ้ ปขก็นใ์โ่ หนลต้สิกวัยัอเนกีรน้ัดาเว้ ทยา่ นัน้ และสอนให้ผูอ้ ่นื ตรสั รูต้ ามมอี ยูจ่ ริง การศกึ ษา เพราะถกู ปญั หาการอย่รู ่วมกันบบี คนั้ และตั้งใจปฏิบัติตามค�ำสอนของพระองค์เป็น ๕. สัมมาอาชีวะ การประกอบอาชีพถูก ทางหลดุ พน้ ทกุ ขจ์ ากวฏั สงสารคอื การเวยี นวา่ ย คือ การไม่ประกอบอาชีพท่ีผิดศีลผิดธรรม ตายเกิดได้จริง ท้ังไม่ส่งเสริมสนับสนุนอาชีพเช่นน้ัน เช่น ไม่ ความเข้าใจถูกอันเป็นสัมมาทิฐิน้ีท�ำให้ ค้าอาวุธ ไม่ค้ามนุษย์ ไม่ค้าชีวิตสัตว์เพื่อฆ่า เกิดความเข้าใจถูกเรื่องความจริงของชีวิต ไม่คา้ น้ำ� เมา ไม่ค้ายาพิษ ฯลฯ ยอ่ มทำ� ใหล้ ด ท่ีตกอยู่ภายใต้กฎแห่งกรรม สถานการณ์ของ ความทุกข์จากการเลี้ยงชีพผิด ๆ เพราะถูก ชีวิตท่ีตกอยู่ภายใต้การเวียนว่ายตายเกิด ปัญหาการเลี้ยงชีพบบี คัน้ ในวัฏสงสาร และการด�ำเนินชีวิตเพื่อก�ำจัด ๖. สัมมาวายามะ คือ การประกอบ ทกุ ขใ์ หห้ มดสนิ้ ไป จงึ ไดก้ อ่ ใหเ้ กดิ วธิ ฝี กึ ตนเพอ่ื ความเพียรถูก ได้แก่ เพียรป้องกันไม่ให้บาป สรา้ งปญั ญาดบั ทกุ ข์ ผา่ นการปฏบิ ตั มิ รรคมอี งค์ อกุศลใหม่เกิดข้นึ เพียรก�ำจัดบาปอกศุ ลที่เกดิ ๘ ข้อท่ี ๒-๘ ตามมา ขนึ้ แลว้ ใหส้ นิ้ ไป เพยี รสรา้ งกศุ ลใหมท่ ยี่ งั ไมเ่ กดิ ๒. สัมมาสงั กัปปะ ความคิดถกู คอื คดิ ขน้ึ เพยี รรกั ษากศุ ลทเ่ี กดิ ขนึ้ แลว้ ในขณะทก่ี ำ� ลงั ทางกุศล ได้แก่ คิดในเร่ืองการออกจากบาป ปฏบิ ตั สิ มั มาสงั กปั ปะ สมั มาวาจา สมั มากมั มนั ตะ ไม่คิดหมกมุ่นในกาม ไม่คิดพยาบาท ไม่คิด สมั มาอาชวี ะ ใหเ้ จรญิ ยง่ิ ๆ ขนึ้ ไป ทำ� ใหส้ ามารถ เบียดเบียน ย่อมท�ำให้ลดความทุกข์ที่เกิดจาก ยกระดับก�ำลังใจให้มีความเข้มแข็งในการท�ำ ความคิดผิด ๆ เพราะถกู กเิ ลสบบี คน้ั ใจ ความดีอย่างไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคหรือปัญหา ๓. สมั มาวาจา การพดู ถูก ไดแ้ ก่ ไมพ่ ูด ใด ๆ ทีเ่ กดิ ขน้ึ ได้ ปด ไม่พูดค�ำหยาบ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูด เมอื่ การประกอบความเพยี รทงั้ ๔ ประการ เพ้อเจ้อ ย่อมท�ำให้ลดความทุกข์จากการพูด น้ีด�ำเนินไปอย่างต่อเน่ืองวันแล้ววันเล่า ย่อม ผดิ ๆ เพราะถูกปญั หาการอยู่ร่วมกันบบี คน้ั ทำ� ใหก้ ารปฏิบัตมิ รรคมีองค์ ๘ ในขอ้ ท่ี ๑-๕ มี ๔. สมั มากมั มนั ตะ การประพฤตถิ กู ไดแ้ ก่ ความช�ำนาญขึ้น ความทุกข์ท่ีถูกบีบคั้นจาก ไมฆ่ ่าสตั ว์ ไมล่ กั ทรพั ย์ ไมป่ ระพฤตผิ ดิ ในกาม ปญั หาสขุ ภาพ ปญั หาการอยรู่ ว่ มกนั ปญั หาการ ยอ่ มทำ� ใหล้ ดความทกุ ขจ์ ากการประพฤตผิ ดิ ๆ เล้ยี งชีพ และปัญหากิเลสบีบคน้ั จงึ ถูกสัมมา- 88 อยู่ในบญุ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

วายามะกำ� จดั ใหล้ ดลง สง่ ผลใหช้ วี ติ มคี วามสขุ นิสยั ดี ๆ ท่ีฝังลึกย่ิงข้ึนไปอกี ทำ� ให้ความทุกข์ จากการปฏบิ ัตมิ รรคมอี งค์ ๘ เพ่ิมข้ึนเร่ือย ๆ เก่าถูกก�ำจัดทิ้งออกไป ส่วนความทุกข์ใหม่ จนเกิดเป็นความช�ำนาญในการใช้ปัญญา ก็แทรกเข้ามาไม่ได้ ความทุกข์ท้ังหลายที่เกิด ดับทุกข์ และกลายเป็นนิสัยรักการปฏิบัติ จากปญั หาสขุ ภาพ ปญั หาการอยรู่ ว่ มกนั ปญั หา อริยมรรคมีองค์ ๘ ขนึ้ มาในชีวิตประจำ� วัน การเลี้ยงชีพ ปัญหากิเลสบีบคั้น จึงยากจะ ๗. สมั มาสติ คอื การระลกึ ถกู ไดแ้ ก่ การ รวั่ รดแทรกซมึ เขา้ มาบบี คน้ั ใจ การปฏบิ ตั มิ รรค ระลึกรู้อารมณ์ท่ีน่าพอใจและไม่น่าพอใจท่ีมา มีองค์ ๘ ข้อที่ ๑-๖ จึงทับทวีความแก่กล้า กระทบ ไม่หวั่นไหวไปตามอารมณ์นั้น ทำ� ให้ ย่งิ ๆ ขนึ้ ไปอีก เพราะมสี มั มาสตทิ ำ� หน้าทเ่ี ปน็ ใจสงบนิง่ ท�ำใหม้ ีใจหนกั แนน่ ไม่ขนุ่ มวั ง่าย ๆ ยามเฝ้าระวังรกั ษาใจไวต้ ลอดเวลานนั่ เอง ไมค่ ิดฟุง้ ซา่ นง่าย ๆ ไม่รักใคร โกรธใคร หลง ๘. สมั มาสมาธิ คือ จติ ตั้งมัน่ ถูก ไดแ้ ก่ ใครง่าย ๆ ไม่เซง็ เครยี ด เบอื่ กล้มุ งา่ ย ๆ สภาวะใจทห่ี ยดุ นิ่งสนิทสมบูรณ์อยู่ทศ่ี นู ยก์ ลาง ย่อมท�ำให้การปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ ในข้อท่ี กายอยา่ งตอ่ เน่อื ง ซึ่งเกิดจากการปฏิบัติมรรค ๑-๖ ดียิ่งข้ึน ช�ำนาญยิ่งขึ้น แก่กล้ายิ่งข้ึน มอี งค์ ๘ ขอ้ ที่ ๑-๗ ในขณะดำ� เนนิ ชวี ติ ประจำ� วนั จนเกดิ เปน็ ปญั ญาทีร่ ู้เท่าทันทุกข์ จนกลายเป็น จนกลายเปน็ นิสัย ไม่วา่ ความทุกขใ์ ด ๆ กไ็ ม่ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 89

สามารถบบี คน้ั ใหใ้ จขนุ่ มวั เศรา้ หมองได้ ถงึ คราว มอี งค์ ๘ ใหเ้ ปน็ นสิ ยั นนั้ ไม่ใช่เป็นเพียงแค่การ ลงมือนั่งหลับตาบ�ำเพ็ญสมาธิภาวนา ใจที่ใส สร้างปัญญาดับทุกข์ให้ตัวเราเท่านั้น แต่ยัง เป็นต้นทุนเดิมอยแู่ ลว้ จึงเป็นเหตใุ หใ้ จถูกกลั่น เป็นการช่วยดับปัญหาทุกข์ให้แก่โลกอีกด้วย ดว้ ยอำ� นาจสมาธอิ ยา่ งตอ่ เนอ่ื งไดง้ า่ ย ทำ� ใหเ้ กดิ ท้ังน้ีเพราะในขณะท่ีเราก�ำลังฝึกปฏิบัติมรรค ความสะอาด ความสวา่ ง ความสงบ เพมิ่ ข้ึน มีองค์ ๘ ให้เป็นนิสัยอยู่น้ัน ยิ่งฝึกก็จะย่ิง ในใจมากย่งิ ๆ ขนึ้ ไปตามลำ� ดับ ๆ เป็นเหตุ เกดิ ความม่นั ใจวา่ ๑) เราไมไ่ ด้กำ� ลังเพิ่มทุกข์ ใหเ้ กดิ การบรรลธุ รรมไปตามลำ� ดบั ๆ ยอ่ มทำ� ให้ ให้ตนเอง ๒) เราไม่ได้ก�ำลังก่อปัญหาความ ทุกข์ดับไปตามล�ำดับ ๆ จนกระทั่งเมื่อใดท่ี วนุ่ วายให้แกโ่ ลก ๓) ทกุ สิ่งทคี่ ดิ ทุกอยา่ งที่ท�ำ สามารถบรรลธุ รรมขนั้ สงู สดุ ของการปราบกเิ ลส ทกุ ค�ำท่ีพดู นนั้ ล้วนก�ำลงั สร้างสรรค์ความสงบ คอื อรหตั ผล เม่อื นนั้ กจ็ ะปราบกิเลสได้ส้ินเชอ้ื ร่มเย็นให้เกิดข้ึนในโลกน้ี ๔) ไม่ว่าเราไปอยู่ ไม่เหลือเศษ ดับทุกข์ได้หมดสิ้น การปฏิบัติ ท่ีแห่งใด ทแ่ี หง่ นนั้ จะมแี ต่ความสงบสุขเกดิ ขึ้น มรรคมอี งค์ ๘ จงึ ส�ำเรจ็ สมบรู ณ์ อยา่ งแน่นอน เม่ือเราไดศ้ กึ ษาเรอ่ื งมรรคมอี งค์ ๘ มาถงึ (อ่านต่อฉบบั หนา้ ) ตรงน้ี ก็ท�ำให้ทราบว่า การฝึกปฏิบัติมรรค 90 อยู่ในบุญ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

“ทุกวันน้เี ราใช้บุญเกา่ อยู่นะ และนับวนั ก็จะหมดไปเรื่อย ๆ” พระเทพญาณมหามนุ ี (หลวงพอ่ ธมั มชโย) เจ้าอาวาสกิตตมิ ศักดิว์ ัดพระธรรมกาย สนบั สนนุ การพมิ พ์ สนับสนนุ การจัดพิมพ์วารสารอยใู่ นบญุ เพ่ือมอบเป็นธรรมทาน โดยสำ� นักงาน ซีเอสการบัญชี รบั จดทะเบยี น ทำ� บญั ชดี ว้ ยคอมพิวเตอร์ โทร. ๐-๒๕๕๒-๕๒๑๕ แฟกซ์ ๐-๒๕๕๑-๒๖๘๔ หโ้าทงรเ.ดอ๐ะ-๒ม๘อAล๐Sล๓U์บ-S๘าSง๕Aแ๔Mค๗STU,RhN๐AeG-MM๒L๘aDG๐lD,๓BRP-aRD๘nIND๓gTRk๓Eh๖RIaI DeEจPD�ำ๒SหROห๗นINจ๕I่าIกย(C4.มซ0Aอ.ี.๑0เปุNอ/กO5สถ3ร..Nไณเ3พอ/Hค์6ทชP6อรี ,7มเซก/Hิสพ8ษAเ0วิ ตมR0เตม็D)แอสDAขร์IsSว์,uKงsโบนSGาEต้ iงAgบแGaุ๊กคbAเAหyTtcEนeeือHrAITAเsAขrsoCตucsบHk,IาLSงCAแDคMMSกUOรNุงNGเทIT.พOฯR ๑A๐C๑E๖R๐

หลวงพ่อตอบปัญหา เรื่อง : พระราชภาวนาจารย์ (หลวงพอ่ ทัตตชโี ว) เมอื่ เร่ิมสรา้ งวดั พระธรรมกาย หลวงพอ่ มหี ลกั การสรา้ งและดูแลวัดอย่างไร ? ANSWER ค�ำ ตอบ หลวงพอ่ ขอถอื โอกาสใชก้ ารตอบคำ� ถาม พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ ทรงสอนไวช้ ดั เจน น้ี เล่าเรื่องการสรา้ งวัดพระธรรมกาย เพ่ือให้ ว่า “บัณฑิตทั้งหลายพึงระแวงภัยที่น่าระแวง ไดศ้ กึ ษาวธิ กี ารสรา้ งวดั แลว้ จะไดเ้ หน็ แนวทาง แล้วระวังป้องกันภัยน้ันก่อนท่ีมันจะมาถึง” ก็ ทต่ี รงกัน เพอื่ ต่อไปภายหน้าจะได้ช่วยกันดูแล หมายความว่า วิสัยของบัณฑิตพึงมองเห็น รกั ษาวัด ดแู ลรักษาพระพทุ ธศาสนากันตอ่ ไป การณ์ไกล ระแวงภัยท่ีน่าระแวง แล้วก็ระวัง เมอ่ื เรม่ิ สรา้ งวดั ในพนื้ ที่ ๑๙๖ ไร่ คอื พนื้ ที่ปอ้ งกนั ภยั นนั้ กอ่ นทจ่ี ะมาถงึ ตวั เองและหมคู่ ณะ ในกำ� แพงด้านใน ซ่ึงมลี ักษณะหน้าแคบแต่วา่ สมัยนั้นหลวงพ่อติดตามหลวงพ่อธัมมชโย ยาวเหมือนเส้นก๋วยเต๋ียว ตรงนี้ท�ำให้ยาก และคณุ ยายอาจารยฯ์ มาลงมอื สรา้ งวดั ตอนนน้ั ตอ่ การดูแลรกั ษา แต่ว่ามนั กเ็ ป็นหน้าทข่ี องเรา ในพื้นท่ี ๑๙๖ ไร่ มีผู้เช่าที่ดินอยู่ประมาณ สกั ๗-๘ รายดว้ ยกนั เขาสรา้ งบา้ นอยใู่ นบรเิ วณ Qเม่อื จะสรา้ งวัดข้นึ มากต็ ้องดูแลใหไ้ ด้ แลว้ การ ด้านหนา้ ของวัดเราขณะน้ี ๗-๘ หลังคาเรอื น Aจะดแู ลใหไ้ ดก้ ต็ ้องมหี ลักการทแี่ นน่ อนชดั เจน 92 อยู่ในบุญ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

“ ”บณั ฑิตทั้งหลายพึงระแวงภัยทีน่ ่าระแวง แลว้ ระวงั ป้องกันภยั น้ันกอ่ นท่มี นั จะมาถงึ บางรายเขากม็ ีทน่ี าของเขา แต่ว่าเขามาเชา่ ที่ คุณยายท่านก็ถามต่อว่า “แล้วถ้าเรื่อง ใน ๑๙๖ ไร่ท�ำนาดว้ ย กเ็ ลยมาสร้างบ้านเรอื น เหลา่ นเ้ี กดิ ขน้ึ ความเสยี หายเกดิ กบั เขาหรอื เกดิ เอาไวใ้ นพน้ื ทที่ ท่ี ำ� นาน้ี ใจหลวงพอ่ กค็ ดิ วา่ เขา กบั วดั หรอื เกดิ กบั พระพทุ ธศาสนา ?” หลวงพอ่ เคยอยู่ก็อยู่ไปแล้วกัน เราก็จะกันที่เอาไว้ส่วน ตอบว่า “เกดิ หมดยาย เขาเองก็เสยี หายด้วย หน่ึง แล้วเขาจะปลูกบ้านสร้างเรอื นอะไรเราก็ แตว่ า่ ถา้ ใจดา้ นเสยี แลว้ เขากไ็ มร่ สู้ กึ แตว่ ดั และ ไมว่ ่า อยู่แล้วกอ็ ย่กู นั ไป พระพทุ ธศาสนาเปน็ อนั ตรายแน”่ แต่คุณยายอาจารย์ฯ ท่านไม่เห็นด้วย คณุ ยายเลยสรปุ ใหว้ า่ เรมิ่ ตน้ จะสรา้ งวดั ทา่ นบอกว่าอยา่ ทง้ิ ปญั หาไวใ้ ห้รุ่นหลงั เริ่มตน้กต็ อ้ งกนั้ พน้ื ทขี่ องวดั กนั เขตใหช้ ดั เจน ตอนนนั้ ต้องแก้ไขป้องกันไว้ให้เสร็จสรรพ คนรุ่นหลัง หลวงพ่อยังไมไ่ ด้บวช กร็ ับหนา้ ที่ไปพูดคยุ กับ จึงจะอยู่เป็นสุข เพราะว่าถ้าปล่อยให้คนเขา ชาวบ้านให้รู้เร่ือง ให้เห็นแก่พระพุทธศาสนา อาศัยอยูใ่ นวัด นานไปจะมเี รือ่ งยงุ่ ยากตามมา ชาวบา้ นเขากเ็ ลยยา้ ยออกไปปลกู บา้ นในทที่ าง เพราะกฎเกณฑส์ ำ� หรบั ควบคมุ ฆราวาสทางโลก ของเขาเอง บางบ้านไม่มีที่จะไป หลวงพ่อก็ นน้ั ควบคุมกนั ด้วยกฎหมาย แต่กฎเกณฑข์ อง รวบรวมปัจจัย แล้วให้เขาไปซื้อที่ซื้อทางของ เขาเอง แลว้ กย็ งั ช่วยปลกู บ้านให้ดว้ ย Qศาสนาควบคมุ กันโดยศลี แค่น้ีก็พอจะเหน็ ได้ ทคี่ ณุ ยายตอ้ งปอ้ งกนั ไวก้ อ่ น เพราะเรอื่ ง เคยมมี าแล้ว เม่ือ ๒ ปีก่อนที่เราจะมาสรา้ งวัด วา่ มันเร่มิ ไม่ไปด้วยกนั A แลว้ ทา่ นกย็ กตวั อยา่ งขน้ึ มาถามหลวงพอ่ วา่ “ถ้าคุณกนั้ เขตใหเ้ ขาอยกู่ ัน แตเ่ ขากย็ ังอยู่ มีวัดแห่งหน่ึง มีคนเช่าพ้ืนที่ของวัดอยู่อาศัย ในบรเิ วณวดั ถา้ เขากนิ เหลา้ กนั คณุ เขา้ ไปหา้ ม ต่อมาเขาขยายพื้นที่ของเขาออกไป และเอา ไดไ้ หม ?” หลวงพ่อกต็ อบคณุ ยายตรง ๆ วา่ ลกู หลานมาอยอู่ กี เยอะ ขณะทอี่ กี คนหนง่ึ กจ็ ะ “เขากนิ เหลา้ ในบา้ นเขา เราคงเขา้ ไปหา้ มไมไ่ ด”้ เอาทขี่ องวดั ทเ่ี ขาขอเชา่ อยไู่ ปทำ� ตกึ แถว เขาอยู่ “แล้วถ้าชาวบ้านเปิดบ่อนเล่นการพนันในบ้าน มานานจนนึกว่าเป็นสิทธ์ิของเขา เจ้าอาวาส คณุ จะเขา้ ไปหา้ มไดไ้ หม ?” “กค็ งหา้ มไมไ่ ดน้ ะ ไม่ยอม ท่านจะสร้างศาลา แล้วท่านก็ฟ้อง ยาย” ขบั ไล่ เพราะวา่ ปลอ่ ยใหส้ รา้ งตกึ แถวในวดั ไมไ่ ด้ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 93

ไมก่ เ่ี ดอื นตอ่ มาทา่ นกถ็ กู ยงิ ตาย ทยี่ กตวั อยา่ งน้ี๒.๕ กโิ ลเมตร เกอื บ ๓ กโิ ลเมตร คำ� นวณเสรจ็ ก็บอกว่า “ถ้าสร้างก�ำแพงตอนน้ี ก�ำแพงจะ Qให้ดูจะได้รวู้ ่านีค้ ืออนั ตรายท่จี ะรออยู่ข้างหนา้ ราคาแพงกวา่ อาคารทมี่ อี ยภู่ ายใน มนั ไมค่ มุ้ นะ ยาย” เพราะฉะนั้น หลวงพ่อก็รับหน้าท่ีน้ี คณุ ยายทา่ นกต็ อบดี “ไมใ่ ชค่ วามคมุ้ หรอื ไปขอความรว่ มมอื จากชาวบ้าน ขอให้เหน็ แก่ Aพระพทุ ธศาสนา ช่วยกนั เตรียมพนื้ ท่ีให้พร้อม สำ� หรับสร้างวดั กอ่ น ไม่คุ้ม มันอยู่ท่ีความเป็นวัดหรือความไม่เป็น ตอ่ มาหลวงพอ่ บวชแลว้ คณุ ยายบอกวา่ วดั มันอยู่ท่คี วามเป็นวดั กับความเปน็ พระของ “ท่านเชื่อยายนะ ท�ำก�ำแพงรอบวัดเสีย แล้ว ท่าน ไมไ่ ดอ้ ยู่ที่ความคุ้มหรือไมค่ ุ้ม” ต่อไปข้างหน้าจะอยู่เป็นสุข” หลวงพ่อก็มา การสรา้ งกำ� แพง ถา้ คดิ เปน็ เงนิ กแ็ พงกวา่ ค�ำนวณว่า ถ้าเราจะสรา้ งกำ� แพง เนื่องจากที่ ตวั อาคารทม่ี อี ยู่ เพราะมนั ยาวเกอื บ ๓ กโิ ลเมตร ของวัดพระธรรมกายยาวเหมือนเส้นก๋วยเตี๋ยว แต่คุณยายก็ให้สร้าง ไม่ใช่คุ้มหรือไม่คุ้มทาง อย่างท่ีบอกเม่ือกี้น้ี หน้ากว้างแคบ ด้านข้าง เศรษฐกิจ แต่คุ้มในการที่จะเป็นวัด ในการที่ ยาวเหยยี ดเลย คือยาวดา้ นละ ๑,๐๐๐ เมตร จะอยเู่ ปน็ พระ วัดต้องมีความสงบ ใครมาจาก (ถา้ จำ� ไมผ่ ิด ๑,๐๐๖ เมตร) เพราะฉะนัน้ ด้าน ๑๐ ทศิ จะเปน็ หญงิ เปน็ ชายเปน็ เดก็ เปน็ ผใู้ หญ่ ข้าง ๒ ดา้ น กเ็ ปน็ ระยะทางกว่า ๒ กิโลเมตร กา้ วเขา้ มาในวดั แลว้ ตอ้ งสงบ นอกจากสงบแลว้ ด้านหน้าหัวท้ายเข้าไปอีกรวมแล้วก็ประมาณ ตอ้ งปลอดภยั อีกด้วย น้ีคอื ความเป็นวัด 94 อยู่ในบุญ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐

การสร้างกำ� แพง ถ้าคิดเปน็ เงนิ ก็แพงกว่า “ตัวอาคารทมี่ ีอยู่ เพราะมันยาวเกอื บ ๓ กโิ ลเมตร แตค่ ุณยายกใ็ หส้ ร้าง ไมใ่ ช่คมุ้ หรือไม่คุ้มทางเศรษฐกิจ ”แต่คุ้มในการท่จี ะเปน็ วดั เพราะฉะนั้น จงึ มคี �ำว่า “วดั วาอาราม” ไม่ควรก็จะได้ไม่มี ถ้าหากไม่มีก�ำแพงวัด อาราม แปลวา่ ป่าอนั นา่ ร่ืนรมย์ ถ้ามีกำ� แพง จะดูแลทั่วถึงได้อย่างไร หัววัดท้ายวัดยาว แลว้ กส็ รา้ งปา่ เตม็ พน้ื ท่ี ความเปน็ วดั กจ็ ะไดเ้ กดิ ๑ กิโลเมตรกว่า ๆ เช่ือยายนะ ท�ำก�ำแพง มขี อบเขตทชี่ ดั เจน ไมอ่ ยา่ งนนั้ ใครอยากจะเขา้ เสยี เถิด” จะออกพลุกพล่านกันไปหมด ไม่มีความสงบ เพราะฉะน้ัน ต่อมาเมื่อขยายพ้ืนท ่ี แบบน้คี วามเป็นวดั จะเกิดไดอ้ ยา่ งไร อกี ๒,๐๐๐ ไร่ เป็นพ้นื ท่ีท่ีใชป้ ระกอบพธิ กี รรม แลว้ คณุ ยายอาจารยก์ บ็ อกวา่ “พวกทา่ น อยทู่ กุ วันนี้ เป็นเจดยี ์ อาคาร ๖๐ ปีฯ วหิ าร เป็นพระบวชใหม่ ยังเหาะไม่ได้ ยังไม่ได้เป็น หลวงปู่ แล้วก็สภาธรรมกายสากล ท้ังหมด พระอรหนั ต์ เราเปน็ พระเพง่ิ ฝกึ ตวั ความสำ� รวม เปน็ พน้ื ท่ี ๒,๐๐๐ ไร่ เมอื่ จะลงมอื กอ่ สรา้ งกเ็ ลย บางครงั้ กห็ ยอ่ น บางครง้ั กด็ ี บางครง้ั กส็ มบรู ณ์ ทำ� กำ� แพงควบคกู่ นั ไป เพราะไดเ้ หน็ คณุ คา่ ของ ด้วยเหตุนี้พระภิกษุจึงต้องมีความเป็นส่วนตัว ก�ำแพงแลว้ อยู่บ้าง เม่ือสร้างก�ำแพงเสร็จเรียบร้อยแล้ว เพราะฉะน้ัน ถ้าจะดูแลรกั ษาวัด รกั ษา จะไดแ้ บง่ เขตได้ เขตนเ้ี ปน็ พทุ ธาวาส เขตนเี้ ปน็ อายุพระพุทธศาสนาให้ดี เม่ือจะไปสร้างวัด ธรรมาวาส เขตนี้เปน็ สงั ฆาวาส” ทไี่ หน ใครเหน็ อะไรทจี่ ะเปน็ ขอ้ บกพรอ่ ง หรอื วา่ พทุ ธาวาส คอื เขตท่ีประกอบพธิ ีกรรม เป็นจุดเสี่ยงจุดอันตรายท่ีผู้ไม่หวังดีอาจจะ ใหญ่ มีพระพุทธเจ้าเป็นประธานคือเขตโบสถ์ เข้ามาท�ำความวุ่นวายได้ ก็ให้ช่วยกันหาทาง ธรรมาวาส คอื เขตอบรมเทศน์สอนประชาชน ป้องกนั แกไ้ ข ก่อนจะลงมอื ท�ำก็ประชุมกนั ให้ดี มีศาลาส�ำหรับเทศน์สอน พ้นจากนั้นแล้วเป็น ร่วมกันพินิจพิจารณา แล้วก็ท�ำไปตามความ สงั ฆาวาส คอื เขตให้พระอย่อู าศยั ถ้าอย่างนี้ เหมาะสม กจ็ ะเปน็ การทำ� ตามหลกั การ ทำ� ตาม ความเปน็ พระก็จะเกิดขึ้นในเพศสมณะ ค�ำสอนท่ีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนเอาไว้ “วดั มีก�ำแพงแล้วก็จะได้ปอ้ งกันภัย เช่น ว่า “บัณฑิตทั้งหลายพึงระแวงภัยท่ีน่าระแวง พวกลักเล็กขโมยน้อยก็ตาม พวกที่เขา้ มาแอบ แล้วระวังป้องกันภัยน้ันก่อนท่ีมันจะมาถึง” กินเหล้า แอบเล่นไพ่ แอบท�ำอะไรทไ่ี ม่เหมาะ นัน่ เอง กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบญุ 95

DOU ความรู้สากล เรื่อง : พระมหาวุฒิชัย วุฑฒฺ ชิ โย ป.ธ.๙ ทุกข์โทษภัยของวจกี รรม ในยคุ ท่กี ารตดิ ต่อขอ้ มลู ข่าวสารต่าง ๆ น้ันไม่ได้หมายถึงการพูดอย่างเดียว แต่ยัง ผา่ นเทคโนโลยเี จรญิ กา้ วหนา้ ไปมาก การกระทำ� หมายถึงการสื่อสารผ่านตัวหนังสืออีกด้วย ทางวาจาท่ีเรียกว่า “วจีกรรม” เป็นกรรมท่ีมี ซ่ึงพระพุทธองค์ทรงให้หลักในการพิจารณา โอกาสท�ำผิดพลาดกันได้ง่ายมากขนึ้ วจกี รรม การพูดไวใ้ นองคข์ องวาจาสภุ าษิตวา่ 96 อยู่ในบญุ กุมภาพนั ธ์ ๒๕๖๐

๑. ต้องเป็นค�ำจริง เป็นค�ำพูดที่ไม่ การพดู หรอื การสอื่ สารทข่ี าดสตพิ จิ ารณา คลาดเคล่ือนจากความเป็นจริง ไม่บิดเบือน พูดเอาสนุกปาก พูดหยาบคาย หรือพูดโดย จากความจรงิ ไมเ่ สรมิ ความ ไมอ่ ำ� ความ ตอ้ งเปน็ ปราศจากขอ้ มลู ทแี่ ทจ้ ริง ไม่เพียงแต่จะไมเ่ ปน็ เรือ่ งจรงิ ไม่ใช่คำ� พดู ทป่ี ้นั แตง่ ขนึ้ วาจาสุภาษิต แต่ยังมีทุกข์โทษภัยแก่ผู้พูด ๒. ตอ้ งเปน็ คำ� สภุ าพ เปน็ คำ� พดู ไพเราะ ตามหลักกฎแห่งกรรมอีกด้วย ซ่ึงพระสัมมา- ทกี่ ล่นั ออกมาจากใจท่บี รสิ ุทธิ์ ไม่เปน็ ค�ำหยาบ สัมพทุ ธเจ้าทรงคน้ พบวา่ กฎแหง่ กรรมเป็นกฎ ค�ำดา่ ประชดประชัน เสยี ดสี เพราะค�ำหยาบ ธรรมชาติท่ีไม่มีผู้ใดฝ่าฝืนได้ เป็นส่ิงที่มนุษย์ นัน้ ฟังก็ระคายหู แค่คิดถึงก็ระคายใจ ทุกคนต้องปฏิบัติ ถ้าหากไม่ปฏิบัติตามกฎ ๓. พูดแล้วก่อให้เกิดประโยชน์ เกิด แหง่ กรรม ก็จะเกิดโทษ ชวี ิตไม่ไดร้ บั ความสุข ผลดีทั้งแก่คนพูดและคนฟัง ถึงแม้ค�ำพูดน้ัน ดังนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงสอนว่า เป็นค�ำจริงและสุภาพ แต่ถ้าพูดแล้วไม่เกิด กฎแหง่ กรรมเปน็ เรอื่ งใหญแ่ ละมหี ลกั กรรมเปน็ ประโยชนอ์ ะไร กลบั ทำ� ใหเ้ กดิ โทษ กไ็ มค่ วรพดู กรอบในการปฏบิ ตั ิ คอื บุคคลทำ� กรรมดียอ่ ม ๔. พูดด้วยจิตเมตตา พูดด้วยความ ไดร้ บั ผลดี ทำ� กรรมชว่ั ยอ่ มไดร้ บั ผลชวั่ เหมอื น ปรารถนาดีอยากให้คนฟังมีความสุข มีความ บุคคลหวา่ นพืชเช่นไร ย่อมไดร้ บั ผลเช่นนั้น เจริญย่ิง ๆ ขึ้นไป ในขอ้ นีย้ งั หมายถึงวา่ แม้ วจีกรรมที่เป็นอกุศล เป็นทุพภาษิต พดู จรงิ เปน็ คำ� สภุ าพ พดู แลว้ เกดิ ประโยชนก์ ต็ าม โดยเฉพาะท่ีกระท�ำการด่าบริภาษต่อเพื่อน แตย่ งั ตอ้ งเอาใจเขามาใสใ่ จเราดว้ ย ไมใ่ ชถ่ อื วา่ พรหมจรรย์ คือ พระสงฆ์และผู้ปฏิบัติธรรม เรามีความปรารถนาดีแล้ว อยากจะพูดอะไร ติเตียนพระอรยิ เจา้ พระพุทธองคท์ รงชใ้ี ห้เหน็ กพ็ ูด เพราะผฟู้ งั อาจรับไม่ได้ วา่ จะตอ้ งประสบกบั ความฉบิ หาย ๑๑ ประการ ๕. พูดถูกกาลเทศะ แม้ใช้ค�ำพูดที่ดี ดังตอ่ ไปนี้ เปน็ คำ� จรงิ ค�ำสภุ าพ เป็นค�ำพดู ที่มีประโยชน์ ๑. ไมบ่ รรลุธรรมทต่ี นยังไมบ่ รรลุ และพดู ดว้ ยจติ ทเ่ี มตตา แตถ่ า้ ผดิ จงั หวะ ไมถ่ กู ๒. เสอ่ื มจากธรรมที่บรรลแุ ล้ว กาลเทศะ ผูฟ้ ังยงั ไมพ่ รอ้ มที่จะรับ กจ็ ะก่อให้ ๓. สทั ธรรมของภกิ ษนุ นั้ ยอ่ มไมผ่ อ่ งแผว้ เกิดผลเสียได้ เช่น จะกลายเป็นประจานกัน ๔. เปน็ ผูห้ ลงเขา้ ใจว่าไดบ้ รรลุสัทธรรม หรอื จับผดิ ไป ๕. เป็นผไู้ มย่ ินดีประพฤตพิ รหมจรรย์ พดู ถูกเวลา (กาล) คอื รวู้ ่าเวลาไหนควร ๖. ต้องอาบัติเศร้าหมองอย่างใดอย่าง พดู เวลาไหนยังไมค่ วรพดู ควรพดู นานเทา่ ไร หน่ึง ตอ้ งคาดผลท่ีจะเกิดขึ้นไว้ด้วย ๗. บอกลาสกิ ขา คอื สกึ ไปเปน็ ฆราวาส พูดถกู สถานท่ี (เทศะ) คือ รวู้ ่าในสถานที่ ๘. เปน็ โรคอย่างหนัก เช่นไร เหตุการณ์แวดล้อมเช่นไร จึงสมควร ๙. ย่อมถึงความเป็นบ้า คือ ความ ที่จะพูด หากพูดไปแล้วจะมีผลดีหรือผลเสีย ฟงุ้ ซ่านแหง่ จิต อยา่ งไร ๑๐. เป็นผู้หลงท�ำกาละ คือ ตายอย่าง ขาดสติ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๖๐ อยู่ในบุญ 97

เมื่อจะตอ้ งสอ่ื สาร กต็ ้องใช้คำ�พดู ที่สุภาพ มจี ิตเมตตา กอ่ ใหเ้ กดิ ประโยชน์อยา่ งแท้จริง และทำ�ในเวลาที่เหมาะสม “ ”ถ้าท�ำ ไดเ้ ชน่ นเี้ ราก็จะอยเู่ ป็นสุข ๑๑. เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ สื่อสารกต็ อ้ งใช้คำ� พดู ท่ีสภุ าพ มจี ิตเมตตา ก่อ วินิบาต นรก ให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง และท�ำในเวลา เพราะฉะนั้นเม่ือจะพูดหรือจะส่ือสาร ท่ีเหมาะสม ถ้าท�ำได้เช่นน้ีเราก็จะอยู่เป็นสุข สงิ่ ใดกต็ าม จะตอ้ งตระหนกั ถงึ หลกั กรรมนเี้ สมอ ไมท่ ำ� ใหใ้ ครเดอื ดรอ้ นเพราะวจกี รรมทพุ ภาษติ ถึงเวลาเมื่อจะต้องติดต่อส่ือสาร ส่ิงส�ำคัญ ท่ีเราสร้างขึ้น และจะได้ไม่ต้องไปรับผลแห่ง ประการแรกก็ต้องต้งั สติพจิ ารณาให้ดีวา่ สง่ิ ท่ี วจีกรรมที่อาจจะเผลอท�ำผิดพลาดไปเพียง พูดนัน้ มขี อ้ เทจ็ จริงเปน็ เชน่ ไร และเมอ่ื จะต้อง เพราะขาดสติ จากหนังสือ GB 102 สูตรส�ำเรจ็ การพฒั นาตนเอง กจิ กรรมประจ�ำภาคเรยี นท่ี ๑/๒๕๖๐ วนั ที่ ๑ มกราคม - ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ รับสมัครนักศกึ ษาใหมแ่ ละลงทะเบียน วันที่ ๓ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ ปฐมนเิ ทศนักศึกษาใหม ่ วันท่ี ๑๒ - ๑๓ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๖๐ สมั มนารายวิชาพุทธวธิ พี ฒั นานิสยั 98 อยู่ในบญุ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๐