มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org

www.webkal.org มรรคมีองค์ ๘ เสน้ ทางครแู ท้ พระภาวนาวริ ยิ คุณ (เผด็จ ทตฺตชีโว) รองเจ้าอาวาสวดั พระธรรมกาย

www.webkal.org มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้ พระภาวนาวริ ิยคณุ (เผด็จ ทตฺตชีโว) พิมพ์คร้งั ท่ี ๑ มิถนุ ายน ๒๕๕๕ จ�ำนวนพมิ พ์ ๔๔,๐๐๐ เลม่ พมิ พ์คร้ังท่ี ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๕ จ�ำนวนพมิ พ์ ๕๔,๐๐๐ เล่ม พิมพ์ครัง้ ท่ี ๓ ตุลาคม ๒๕๕๕ จำ� นวนพมิ พ์ ๔๓,๐๐๐ เลม่ พมิ พท์ ี่ บรษิ ัท เอส.เอ็ม.เค. พรน้ิ ต้งิ จ�ำกัด ๕/๑ ซอยเจริญนคร ๑๔ แขวงคลองตน้ ไทร เขตคลองสาน กรงุ เทพฯ ๑๐๖๐๐ บรษิ ทั ศนู ยน์ วตั กรรมสอ่ื ศีลธรรมโลก จำ� กดั ๖๘ ซอยสรณคมน์ ๓ แขวงสีกนั เขตดอนเมอื ง กรุงเทพฯ ๑๐๒๑๐ โทรศพั ท์ ๐๘๑-๔๓๕๕๖๒๙, ๐๘๒-๗๘๒๑๘๑๗

www.webkal.org ค�ำ นำ� มรรคมีองค์ ๘ คือ แม่บทใหถ้ งึ ความดบั ทกุ ขข์ อง มนุษย์และเทวดาทั้งหลายและเป็นแม่บทแห่งการปฏิบัติ อนั สำ� คญั ยง่ิ ของชาวพทุ ธทกุ เพศ ทกุ วยั ทกุ ระดบั เพอ่ื บรรลุ เป้าหมายสูงสดุ ของชีวติ คือความดบั ทุกข์ดบั กิเลสใหส้ นิท ทีเ่ รยี กว่า บรรลุนิพพาน มรรคมอี งค์ ๘ น้ี เปน็ ทางอนั ประเสรฐิ สงู สดุ สายเดยี ว ที่แม้มีแปดข้อ แต่ในทางปฏิบัติมีเง่ือนไขว่า ต้องปฏิบัติ ควบกันไปให้สมบูรณ์ท้ังแปดข้อ ซ่ึงจะเป็นการละเว้น กรรมช่วั ใหม่มิใหเ้ กิด แตเ่ ปิดโอกาสให้กรรมดีใหมเ่ กดิ เปน็ สายขน้ึ มาแทน เมอ่ื ผปู้ ฏบิ ตั ติ งั้ ใจปฏบิ ตั มิ รรคมอี งค์ ๘ อยา่ งตอ่ เนื่อง กิเลสจึงหมดช่องทางท่ีจะครอบง�ำบังคับบัญชาให้ใจ ท�ำความช่ัวร้ายใดๆ ได้อีก แต่กลับซบเซาอับเฉาลงและ 3 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org หมดฤทธิ์ในท่ีสุด พร้อมกับนิสัยเสียๆ ก็ถูกก�ำจัดท�ำลาย ไปโดยปรยิ าย ตรงกนั ขา้ มธรรมชาตบิ รสิ ทุ ธภิ์ ายใน ซง่ึ เปน็ แหล่งปัญญาความรู้แจ้งเห็นจริงทุกสรรพสิ่งและความสุข ความเจริญทเ่ี รียกว่า นิพพาน ย่อมปรากฏออกมาให้เห็น โดยอตั โนมัติ การปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ ให้คุ้นเป็นนิสัยต้องเร่ิม ปลูกฝังกันต้ังแต่เดก็ โดยทำ� พร้อมๆ กันไปกับผู้ใหญ่ แต่ ต้องจัดกิจกรรมให้เหมาะกับวัยของเด็กด้วยจึงจะได้ผล เตม็ ท่ี น้ีคือท่ีมาของมรรคมอี งค์ ๘ เส้นทางครแู ท้ (พระภาวนาวิริยคณุ ) รองเจา้ อาวาสวดั พระธรรมกาย 4 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org 5 ลลี าวดี มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org สารบญั การปฏบิ ตั ิมรรคมอี งค์ ๘ ของครู ๗ ๑) สัมมาทิฐิ : ความเห็นถกู ๑๓ ๒) สมั มาสังกปั ปะ : ความด�ำริถกู ๑๕ ๓) สมั มาวาจา : การพดู ถกู ๑๗ ๔) สมั มากัมมันตะ : การกระทำ� ถูก ๑๙ ๕) สัมมาอาชวี ะ : การเลยี้ งชพี ถูก ๒๑ ๖) สมั มาวายามะ : ความพยายามถูก ๒๓ ๗) สัมมาสติ : ความระลกึ ถกู ๒๕ ๘) สัมมาสมาธิ : ความตง้ั ใจมั่นถกู ๒๗ การเร่มิ ต้นปฏิบตั ิมรรคมีองค์ ๘ ๒๙ มรรคมอี งค์ ๘ เพื่อการปลูกฝงั นิสยั ตามวยั ๓๑ 6 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org การะเวก การปฏิบตั ิมรรคมีองค์ ๘ ของครู 7 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org 8 แกว้ เจา้ จอม มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org อริยมรรคมีองค์ ๘ หรือเรียกกันส้ันๆ ว่า มรรค มีองค์ ๘ เป็นธรรมแม่บทแห่งการปฏิบัติเพ่ือพัฒนา กาย วาจาและใจของบคุ คลทุกเพศ ทุกวัย ทุกระดบั และ มีอ�ำนาจถึงข้ันประหารกิเลสทั้งปวง ให้อันตรธานไปจาก จิตใจผปู้ ฏิบตั ิได้โดยเดด็ ขาดถาวร คือ การบรรลนุ พิ พาน พระสัมมาสมั พุทธเจ้าตรสั สรรเสรญิ มรรคมอี งค์ ๘ ว่า เป็นทางเอกสายเดียวหรือทางอันเกษม ประกอบด้วย ข้อปฏิบตั ิ ๘ ประการ คือ ๑) สมั มาทิฐิ ความเห็นถกู ๒) สัมมาสงั กัปปะ ความดำ� ริถกู ๓) สัมมาวาจา การพูดถกู 9 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org ๔) สมั มากัมมนั ตะ การกระทำ� ถูก ๕) สมั มาอาชวี ะ การเลย้ี งชีพถูก ๖) สัมมาวายามะ ความพยายามถกู ๗) สัมมาสติ ความระลกึ ถูก ๘) สมั มาสมาธิ ความตัง้ ใจมนั่ ถกู มรรคมอี งค์ ๘ แตล่ ะขอ้ มคี วามหมายกวา้ งมาก แบง่ ออกเป็น ๒ ระดบั ๑. ระดบั โลกยี ะ เปน็ ระดบั ใชส้ รา้ งบญุ ในชวี ติ ประจำ� วนั ให้เป็นสขุ ๒. ระดับโลกุตตระ เป็นระดับสูงใช้ปราบกิเลสให้ หมดสิน้ ไปโดยเดด็ ขาด บรรลนุ พิ พาน 10 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org 11 กหุ ลาบ มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org เพื่อให้กลุ่มบุคคลแต่ละอาชีพสามารถน�ำมรรค มีองค์ ๘ ไปปฏิบัติได้ถูกต้องตามพุทธประสงค์ บางครั้ง จำ� เปน็ ตอ้ งก�ำหนดรายละเอยี ดแตกตา่ งกันไปบ้าง ในกรณขี องครู ซงึ่ มหี นา้ ทหี่ ลกั คอื ปลกู ฝงั ใหผ้ เู้ รยี น ทกุ ระดบั ชนั้ ทง้ั หญงิ และชายมนี ิสยั บณั ฑติ ๕ คือ ๑. ใฝค่ วบคุมตนเอง ๒. ใฝ่รักษาสขุ ภาพ ๓. ใฝเ่ รียนรู้ ๔. ใฝท่ ำ� ดีตามกฎแหง่ กรรม ๕. ใฝเ่ จรญิ ภาวนา จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งปรบั วธิ ปี ฏบิ ตั มิ รรคมอี งค์ ๘ ใหพ้ อเหมาะ กบั ครูซงึ่ สอนแต่ละระดบั ช้ันเรยี น ดังนี้ 12 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org พดุ น�้ำ บศุ ย์ ๑. สมั มาทิฐิ : ความเห็นถกู 13 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูมีความเห็นถกู ว่า ๑.๑ นิสัยดีๆ ของศิษย์มีความส�ำคัญกว่าความรู้ ทางวิชาการ เพราะนิสัยดีๆ ท�ำหน้าท่ีก�ำกับศิษย์ให้ใช้ ความรู้ในทางที่ถูก ๑.๒ นสิ ยั ดๆี ของศษิ ยจ์ ะเกดิ ขน้ึ ได้กต็ อ่ เม่อื ก. มีครดู เี ป็นต้นแบบ ข. ครดู ตี น้ แบบตอ้ งปลกู ฝงั อบรมนสิ ยั ดๆี ใหศ้ ษิ ย์ และติดตามตรวจสอบอยา่ งใกลช้ ิด ค. ครูต้องเข้มงวดกวดขันให้ศิษย์ประพฤตินิสัย ดๆี จนบงั เกดิ เปน็ คณุ ธรรม ๓ ประการขน้ึ ใน จติ ใจ คอื ความมวี นิ ยั ความอดทน ความเคารพ และสมคั รใจเขา้ ไปรบั ใชค้ รอู ยา่ งใกลช้ ดิ ง. ครถู า่ ยทอดความรแู้ ละนสิ ยั โดยเรม่ิ ตน้ จากให้ ความเขา้ ใจถกู และความคดิ ถกู ในเรอื่ งนน้ั ๆ กอ่ น 14 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org กาหลง ๒. สัมมาสังกัปปะ : ความด�ำ ริถกู 15 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูมคี วามดำ� ริถูกวา่ ๒.๑ การเปน็ นำ้� หน่ึงใจเดยี วรว่ มกนั ปลกู ฝงั คณุ ธรรม พ้นื ฐาน ๓ คอื ความมวี ินยั ความอดทน ความเคารพ ใหเ้ กดิ ขึ้นกับเยาวชน เป็นภาระส�ำคัญและเร่งด่วนท่ีผู้ใหญ่ทุกคน โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งผู้ปกครองต้องร่วมมอื กับโรงเรยี น ๒.๒ การปลกู ฝังนสิ ัยบัณฑิต ๕ ให้แกศ่ ษิ ย์ ไดแ้ ก่ ๑) ใฝ่ควบคุมตน ๒) ใฝร่ ักษาสุขภาพ ๓) ใฝ่เรยี นรู้ ๔) ใฝ่ทำ� ดตี ามกฎแห่งกรรม ๕) ใฝเ่ จรญิ ภาวนา คือหน้าท่ีอันทรงเกียรติและน่าภาคภูมิใจของครูที่ได้ รบั ความไวว้ างใจจากประชาชนให้ท�ำหน้าท่ีน้ี 16 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org เขม็ แดง ๓. สมั มาวาจา : การพดู ถกู 17 หริ ญั ญกิ าร์ มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูท�ำตนเป็นต้นแบบความส�ำรวมทางวาจาแก่ศิษย์และ ชาวโลกดว้ ยชีวิต ๓.๑ รกั ษาวจีสุจริต ๔ ก. ไม่พูดเท็จ ข. ไมพ่ ูดส่อเสยี ด ค. ไม่พดู คำ� หยาบ ง. ไมพ่ ูดเพ้อเจอ้ ๓.๒ อธิบายได้ถูกต้องชัดเจนตรงตามความเป็นจริง ใหแ้ ก่ศษิ ย์ ก. คำ� นยิ าม ข. ทฤษฎีและหลักการ ค. ข้นั ตอนและวิธีการ ง. เหตผุ ล จ. สรปุ สาระส�ำคญั ๓.๓ ไม่ว่าร้ายใครๆ ถ้าติก็เพื่อก่อและช้ีทางแก้ให้ และกล่าวช่ืนชมเมื่อเห็นผู้อื่นท�ำดี เพื่อสร้าง ความสมคั รสมานสามัคคีในหมู่คณะ 18 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org พทุ ธชาติ ๔. สัมมากมั มนั ตะ : การกระท�ำ ถูก 19 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูทำ� ตนเป็นตน้ แบบความส�ำรวมทางกายแกศ่ ษิ ย์ และชาวโลกด้วยชวี ติ ๔.๑ รักษากายสจุ ริต ๓ ก. ไมฆ่ า่ สตั ว์ ข. ไมล่ ักทรพั ย์ ค. ไมป่ ระพฤติผิดในกาม ๔.๒ รกั ษาสขุ ภาพพลานามัยให้แขง็ แรง มรี ูปรา่ ง สมสว่ นอยเู่ สมอ พรอ้ มปฏบิ ตั หิ นา้ ทค่ี รตู น้ แบบ ทงั้ ดา้ นวชิ าการ คณุ ธรรม และการรกั ษาสขุ ภาพ ๔.๓ ส�ำรวมระวังอิริยาบถอย่างเหมาะสม ถูกต้อง ทุกกาลเทศะอย่างมัน่ ใจในตนเอง ๔.๔ ไม่ทำ� ลายล้างผลาญใครๆ ทัง้ ส้นิ 20 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org บัวสวรรค์ ๕. สัมมาอาชีวะ : การเลี้ยงชพี ถกู 21 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครทู ำ� ตนเปน็ ต้นแบบความส�ำรวมอาชพี แก่ศษิ ย์และ ชาวโลกด้วยการทมุ่ ชวี ิต ๕.๑ ถ่ายทอดวชิ าการทางโลกตามสาขาท่ีตน รับผดิ ชอบ ให้ศษิ ย์ร้จู ริง ๕.๒ หมนั่ ศกึ ษาหาความรเู้ พมิ่ เตมิ ทง้ั ทางโลกและ ทางธรรม ๕.๓ ฝกึ ฝนอบรมศษิ ยใ์ หม้ นี สิ ยั บณั ฑติ ๕ เชน่ เดยี ว กบั ตน ๕.๔ ฝกึ ฝนอบรมตนเองใหส้ ำ� รวมศีล มารยาท สมเปน็ ครูตน้ แบบ พรอ้ มทง้ั ให้การปลกู ฝงั อบรมศษิ ยอ์ ยู่เสมอ ๕.๕ สอดแทรกความรู้ทางธรรมแกศ่ ษิ ยท์ กุ คร้งั เมอื่ มโี อกาส ๕.๖ ไมเ่ ก่ียวข้องกบั อบายมขุ พรอ้ มท้ังชี้โทษของ อบายมขุ ให้แกศ่ ิษยด์ ้วย 22 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org ราชาวดี ๖. สัมมาวายามะ : ความพยายามถกู 23 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูพยายามอย่างสุดชีวิตท่ีจะก�ำจัดทุกข์ ทั้งโลกนี้ และโลกหน้าให้แก่ศิษย์ด้วยการปรับปรุงตนเองทุกๆ ด้าน ให้ยิ่งๆ ข้นึ ไป ๖.๑ ทุม่ เทถ่ายทอดความร้ทู ัง้ ทางโลกและทางธรรม เพื่อให้ศษิ ยเ์ ป็นทั้งคนเกง่ และคนดี ๖.๒ เอาใจใส่ศิษย์ท่ีเรียนอ่อนให้เรียนทันเพ่ือน พร้อมทั้งมีกุศโลบายให้ศิษย์ท่ีเรียนเก่งช่วย ทบทวนบทเรียนให้เพือ่ นท่ีเรียนอ่อน และเพอื่ ปลูกฝังความสามัคคีในหมศู่ ษิ ย์ ๖.๓ ตั้งใจพฒั นาสมั มาทฐิ ใิ นตนทงั้ ภาคทฤษฎแี ละ ปฏบิ ตั ิ พรอ้ มทง้ั โน้มน้าวศิษย์ให้ปฏิบัติตาม และเอาใจใส่อบรมศิษย์เกเรเป็นพเิ ศษ ๖.๔ ทุ่มเทปลูกฝังความรู้เร่ืองกฎแห่งกรรมให้ศิษย์ เขา้ ใจอยา่ งลกึ ซง้ึ เพอื่ กระตนุ้ ใหศ้ ษิ ยต์ ง้ั ใจรกั ษา ศลี ให้บริสุทธ์ิ 24 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org จันทรก์ ะพอ้ ๗. สัมมาสติ : ความระลึกถูก 25 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org ครูมีความระลึกรตู้ วั อยู่เสมอว่า เรามีหน้าทีเ่ ป็นครู ตลอดชีวิต คือ ๗.๑ ตอ้ งเปน็ ตน้ แบบนสิ ัยบัณฑิต ๕ ให้แกช่ าวโลก ทงั้ ในเวลาและนอกเวลางาน ๗.๒ ตั้งใจฝึกฝนอบรมศิษย์ให้มีนิสัยบัณฑิต ๕ เพื่อเป็นพลเมืองดีของประเทศชาติและเป็น พทุ ธศาสนิกชนท่ีดตี ลอดไป ๗.๓ ตั้งใจฝึกฝนอบรมศิษย์มิให้ตกเป็นทาสของ สงั คมวัตถุนิยม ซงึ่ เป็นอปุ สรรคตอ่ การพฒั นา นสิ ยั บัณฑิต ๕ ๗.๔ เลือกคบแต่คนดี ห่างไกลจากคนพาลและ มวี ิจารณญาณในการเลือกบรโิ ภคขา่ วสาร 26 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ชมนาด ๘. สัมมาสมาธิ : ความตัง้ ใจมน่ั ถูก 27 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org ครูมีความทุ่มเทฝกึ ฝนอบรมใจใหต้ ั้งมัน่ ในความดี และเจริญภาวนาดว้ ยชีวติ ๘.๑ เพ่ือพัฒนาปัญญาของตนให้สูงข้ึนโดยไม่มีวัน ตกตำ่� ๘.๒ เพอื่ ใหต้ ระหนกั ถงึ คณุ คา่ และศกั ดศ์ิ รแี หง่ อาชพี ครขู องตนให้ยิง่ ๆ ขน้ึ ไป ๘.๓ เพ่ือให้มีก�ำลังใจฝึกฝนอบรมศิษย์ให้ดียิ่งๆ ขึน้ ไป ๘.๔ เพื่อให้สามารถช้ีแนะศิษย์ให้ตระหนักในคุณค่า และความจำ� เปน็ ของการเจรญิ ภาวนา ๘.๕ เพอื่ การบรรลธุ รรมสน้ิ ทกุ ขโ์ ดยถาวรของตนเอง 28 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครแู ท้

www.webkal.org เสลา การเรมิ่ ตน้ ปฏบิ ัตมิ รรคมีองค์ ๘ 29 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org ใกกมหลัารเค รยรราํเมิ่ารคแณจ่ิมนมาตมะกอีนตินงปรําคค๘ฏวบิ.๘าสัตมมัิ ตมงั้ ใาจ๑คสมว.เมขัน่าสามาถมั ธใเูกมจหิ ถน็าูกทถพกูฐิ สแึงิ ปรการป งาญนรถหสิ ค๒นยัาว.าาสมัมดม๓ํารา.กิถสสากูังมั ร-กคพมัปดิูดาปถวถะูกากู จา เพิม่ พูน ทุกชนิด ๔. สมั มากมั มนั ตะ กําลงั ใจ ๗. สัมมาสติ ใหต นเอง การทาํ ถูก ความระลกึ ถกู ๖. สมั มาวายามะ ๕. สมั มาอาชวี ะ ความพยายามถูก การเลยี้ งชพี ถกู 30 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org ชอ้ งนาง มรรคมอี งค์ ๘ เพอื่ การปลกู ฝังนสิ ัยตามวยั 31 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org มรรคมอี งค ๘ เพื่อการปลูกฝง นสิ ัยตามวยั 32 มรรคมีองค์ ๘ เส้นทางครูแท้

www.webkal.org