87

51 2.กลยทุ ธ์ยากเยน็ แสนเขญ็ วิธีการนี ผตู้ ดั สินใจจะพยายามรวบรวมขอ้ มลู มากมาย นาํ มาวิเคราะห์ ชงั นาํ หนกั แต่มกั ติดอยทู่ ีการ คน้ หาขอ้ มลู มาชงั นาํ หนกั เท่านนั แต่ไม่สามารถตดั สินไดเ้ ลย มกั กล่าวว่า “ไมร่ ู้จะตดั สินใจอยา่ งไรดี ” 3.กลยทุ ธ์หุนหันพลนั แล่น ผทู้ ีตดั สินใจดว้ ยวธิ ีนี จะเป็นบุคคลทีไม่ตรวจดูทางเลอื กอนื เลย รับเพยี งขอ้ มลู ทีเห็นอยกู่ ็ เลอื ก ตดั สินใจ 4.กลยทุ ธ์ทใี ช้ความรู้สึกบอก การตดั สินใจขึนกบั ความรู้สึก หรือลางสงั หรณ์ทีเกิดขึนเฉพาะตวั โดยไม่มขี อ้ มลู จาก สิงแวดลอ้ มมาประกอบ 5.กลยทุ ธ์ผัดผ่อน มกั ไม่อยากเสียงตดั สินใจ ทาํ ใหไ้ มอ่ ยากนึกถึง มกั ผดั ผอ่ นไปเรือย ๆ ไมม่ ีขนั ที 1 วา่ ตอ้ งตดั สินใจ 6.กลยทุ ธ์ตามดวง ใหก้ ารตดั สินใจขึนกบั “ดวง” หรือ “กรรม” 7.กลยทุ ธ์ตามเพอื น / เสียงส่วนใหญ่ ทาํ ตามผอู้ นื คิดมากกว่าการตดั สินใจดว้ ยตนเอง 8.กลยทุ ธ์ขาดพลังเพียงพอ กลมุ่ นีควรตอ้ งตดั สินใจแลว้ แต่ขาดพลงั ทีจะใหต้ ดั สินใจ แต่ถา้ ปรากฏวา่ ไมส่ ามารถแกป้ ัญหาได้ การแกไ้ ขตอ้ งเริมตน้ กระบวนการใหม่อีกครังหนึง ทงั นีกระบวนการกลยทุ ธว์ างแผนรอบคอบ นบั เป็นกระบวนการทีมีประสิทธิภาพอยา่ งยงิ ในการแกป้ ัญหา ทุกชนิด แมว้ ่าตอ้ งเสียเวลาวเิ คราะหอ์ ยบู่ า้ ง แต่กไ็ ดผ้ ลคุม้ ค่า เป็นการวางแผนทีฉลาดกบั ชีวติ ของตนเอง ทกั ษะการตัดสินใจและการคาดผลจากการตัดสินใจ การตดั สินใจเป็นสิทธิขนั พืนฐานทตี ิดตวั เรามาตงั แต่เกิด เพยี งแต่ในวยั เดก็ เรายงั ตดั สินใจดว้ ยตนเอง ไมไ่ ด้ แต่เมือเขา้ สู่วยั รุ่น มีความเจริญเติบโตทงั ทางร่างกายและจิตใจ เราตอ้ งเริมเรียนรู้ทีจะตดั สินใจในสิง รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 51

52 ต่าง ๆ ดว้ ยตนเอง ยงิ ถา้ เราเป็นผใู้ หญ่มากขึน เรากย็ งิ ตอ้ งตดั สินใจในเรืองสาํ คญั ๆ ในชีวติ และไม่สามารถ ใชอ้ ารมณ์มาตดั สินใจเหมือนในวนั เดก็ อกี ต่อไป การตดั สินใจทีดี ควรเริมตน้ ดว้ ยการแสวงหาขอ้ มลู เปรียบเทียบ หาเหตุผลหลาย ๆ ดา้ นมาประกอบ ไมค่ วรตดั สินใจเพราะคนส่วนใหญ่ทาํ เช่นนนั หรือตดั สินใจดว้ ยอารมณ์ การตดั สินใจเรืองเพศสมั พนั ธก์ เ็ ชน่ กนั ไมใ่ ช่สิงทีเราควรกระทาํ ตามอยา่ งกนั โดยปราศจากการ ทบทวนคดิ ไตร่ตรองอยา่ งรอบคอบ หากเพอื นของเราหรือคนทีอยใู่ นวยั ไลเ่ ลยี กบั เรามเี พศสมั พนั ธก์ บั คนรกั ก็ไมจ่ าํ เป็นทีเราจะตอ้ งตดั สินใจทาํ ตามอยา่ งเพือน เพราะการตดั สินใจเรืองเพศเป็นเรืองของแต่ละคน คนจาํ นวนมากไม่มีหลกั เกณฑท์ ีแน่นอนในการตดั สินใจในเรืองการมเี พศสมั พนั ธ์ วยั รุ่นบางคนก็ เอาอยา่ งคนวยั เดียวกนั เป็นเกณฑ์ บางคนก็เอาความตอ้ งการของตนเองเป็นเกณฑ์ บางคนกไ็ มเ่ ห็นดว้ ยกบั ค่านิยมทีพอ่ แมห่ รือผใู้ หญ่ปลกู ฝังมา บางคนกไ็ ม่สนใจกฏเกณฑข์ องครอบครัว การทีจะตดั สินใจมเี พศสมั พนั ธจ์ าํ เป็นจะตอ้ งรู้จกั ตนเอง รู้จกั ประเมินตนเองวา่ จะตอ้ งเตรียมตวั ในเรือง ใดบา้ ง แนวทางการประเมนิ ตนเอง เพือช่วยในการตดั สินใจมดี งั นี 1. การกระทาํ เช่นนีจะมีผลอยา่ งไรในอนาคต 2. จะมผี ลกระทบต่อการเรียนหรือไม่ 3. คนทวั ไปทาํ เป็นปกติเชน่ นีหรือไม่ 4. จะมีผลกระทบต่อครอบครัวหรือไม่ 5. มีการป้ องกนั โรคและการตงั ครรภห์ รือไม่ 6. พร้อมทีจะแกป้ ัญหาต่อผลกระทบต่าง ๆ ทีจะตามมาหรือไม่ ถา้ ตอบคาํ ถามเหล่านีไม่ไดก้ ็ยงั ไม่ควรทีจะตดั สินใจมีเพศสมั พนั ธ์ ควรทจี ะรักษาสมั พนั ธภาพใน ระดบั คู่รกั ทีดีไปก่อน มคี วามเออื อาทรต่อกนั ตอ้ งบอกคู่รกั และตนเองว่าขณะนียงั ไม่พร้อมและการสมั ผสั เนือตวั กนั กต็ อ้ งมขี อบเขต การแสวงหาความช่วยเหลือจากผู้อืนเมือเกดิ ปัญหา เมอื วยั รุ่นมปี ัญหาและแกป้ ัญหาของตนเองไมไ่ ด้ หรือไม่แน่ใจวา่ การแกป้ ัญหาดว้ ยตนเองจะถกู ตอ้ ง หรือไม่ หรือตอ้ งการคาํ แนะนาํ จากประสบการณ์ของผทู้ ีเคยผา่ นร้อนผา่ นหนาวมาก่อนก็ควรขอความ ช่วยเหลอื ปรึกษาพอ่ แมเ่ ป็นอนั ดบั แรก เพราะจะเป็นคนทีรักเราอยา่ งแทจ้ ริง พร้อมทีจะใหอ้ ภยั และช่วยเหลอื เรา นอกจากนีญาติผใู้ หญ่และครูอาจารยก์ ส็ ามารถขอความช่วยเหลือจากท่านได้ สมั พนั ธภาพและ เพศสมั พนั ธเ์ ป็นเรืองความรับผดิ ชอบต่อตนเอง เคารพความรู้สึกทงั ของตนเองและค่ขู องตน และเป็นสิทธิ ส่วนบุคคลทีจะตดั สินใจถา้ กระทาํ ลงไปนนั ไมส่ ร้างปัญหาเป็นภาระแก่ผอู้ นื ภายหลงั วยั รุ่นตอ้ งเขา้ ใจวา่ ผใู้ หญ่รอบขา้ งนนั ท่านมคี วามห่วงใยและไม่ตอ้ งการใหเ้ กิดสมั พนั ธภาพทางเพศในวยั เยาวเ์ พราะภาวะ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 52

53 อารมณ์ความกดดนั ทีมตี ่อเรืองความรักความใคร่ และการมีเพศสมั พนั ธข์ ณะทียงั ไมพ่ ร้อมนนั อาจส่งผล กระทบอยา่ งรุนแรงแก่ชีวติ ของตวั วยั รุ่นเอง แต่ถา้ หากมคี วามผดิ พลาดเกิดขึน เช่น การมีเพศสมั พนั ธก์ อ่ นวยั อนั ควร การตงั ครรภท์ ีไมพ่ ึง ประสงค์ การติดเชือ HIV เป็นตน้ วยั รุ่นจะตอ้ งเผชิญปัญหาเหล่านนั และหาทางออกทีเหมาะสม อยา่ หนี ปัญหา ผใู้ หญ่จะตอ้ งใหค้ วามมนั ใจในการช่วยเหลอื ปัญหาชีวิตของวยั รุ่นทีผดิ พลาดไปแลว้ อยา่ ไปลงโทษ เขา เพราะเขาบอบชาํ มากแลว้ ถา้ ทาํ เช่นนีจะทาํ ใหว้ ยั รุ่นมกี าํ ลงั ใจทีจะแกป้ ัญหา ต่อสูก้ บั ปัญหาและคน้ หา ทางออก แทนการลงโทษตวั เอง หลบซ่อนตนเอง หรือตดั ช่องนอ้ ยแต่พอตวั ดว้ ยการฆ่าตวั ตาย ความผดิ พลาดในชีวติ ทางเพศยอ่ มเกิดขึนได้ การขาดประสบการณ์ในช่วงวยั รุ่น อาจทาํ ใหป้ ัญหา เหลา่ นีพบไดง้ ่ายขึน และการแกไ้ ขตอ้ งเกียวพนั กบั คนรอบขา้ งหลายฝ่ ายเพราะยงั อยภู่ ายใตก้ ารดูแลของ ผใู้ หญ่ เรืองทีแกป้ ัญหาอยา่ งไม่ถกู ตอ้ งก็คือการลงโทษวยั รุ่นอยา่ งรุนแรง จะทาํ ใหเ้ ขารู้สึกวา่ คณุ ค่าในตนเอง ลดลง รู้สึกมีตราบาป รู้สึกผดิ และอาจส่งผลต่อชีวิตเมือเขาเติบโตเป็นผใู้ หญ่ ผใู้ หญ่จะตอ้ งมองความผดิ พลาดทางเพศทีเกดิ กบั วยั รุ่นดว้ ยจิตใจทีเป็นกลาง และไม่ตดั สินลงโทษ เพราะชีวติ ทางเพศเป็นความรับผดิ ชอบส่วนบุคคล ทีสาํ คญั คือผใู้ หญ่ทีเป็นพอ่ แม่ ญาติผใู้ หญ่ ครูอาจารย์ จะตอ้ งช่วยประคบั ประคองใหค้ วามมนั ใจแก่วยั รุ่นว่า ความผดิ พลาดนนั แกไ้ ขไดแ้ ละชวี ิตนนั เริมตน้ ใหมไ่ ด้ เสมอ ความรักความห่วงใย ความหวงั ดขี องคนรอบขา้ งทีทาํ โดยไม่ทาํ ใหว้ ยั รุ่นเกิดความรู้สึกวา่ ตนหมด คุณค่าจะเป็นแรงขบั ใหว้ ยั รุ่นเขา้ ใจว่าความผดิ พลาดสูญเสียครังนีไมไดท้ าํ ใหช้ ีวิตหมดความหมาย แต่เป็น บทเรียนทีมคี ่ายงิ ในการดาํ เนินชีวิตต่อไป วยั รุ่นพงึ รู้ไวว้ ่า การตดั สินใจในสถานการณ์ชีวติ บางอยา่ ง อาจส่งผลกระทบอยา่ งรุนแรงต่อชีวติ ที เหลือ จึงเป็นเรืองสาํ คญั ทีจะตอ้ งคิดถงึ ผลต่าง ๆ ทีจะตามมา และมีความพร้อมทีจะรับผดิ ชอบในสิงทีจะ ตามมาจากการเลือกหรือตดั สินใจของตนเอง และเมือมปี ัญหาเกิดขึนอาจดเู หมือนวา่ ปัญหานนั ไม่มที างออก หากคิดอยคู่ นเดียว แต่ถา้ ไดพ้ ดู คุยปรึกษาแสวงหาขอ้ มลู และขอความช่วยเหลอื จากพ่อแม่ ญาติผใู้ หญ่ หรือ ครูอาจารย์ ตลอดจนแหลง่ บริการชว่ ยเหลือต่าง ๆ อาจทาํ ใหเ้ รามที างออกคลีคลายปัญหาไดม้ ากขึน สรุป ทกั ษะการตดั สินใจเป็นเรืองสาํ คญั ของบุคคล ถา้ มที กั ษะการตดั สินใจทีดี จะทาํ ใหก้ าร ตดั สินใจนนั ถกู ตอ้ ง ไม่มปี ัญหา หรือถา้ มีปัญหาก็มนี อ้ ย การตดั สินใจทีดีจะตอ้ งมขี อ้ มลู อยา่ งเพยี งพอ มี ประสบการณ์ และควรพจิ ารณาอยา่ งรอบคอบ สาํ หรับเรืองการตดั สินใจเกียวกบั การมเี พศสมั พนั ธน์ นั จะตอ้ งคิดใหร้ อบคอบและมีความพร้อมทีจะรับมอื กบั ปัญหาหรือผลกระทบทีจะตามมาภายหลงั ในการตดั สินใจนนั ควรมกี ารกาํ หนดแนวทางเลอื กไวห้ ลาย ๆ ทาง แต่ละทางเลอื กตอ้ งคิดถึงผลบวก ผลลบไวเ้ สมอ แลว้ เลือกทางเลือกทีดีทีสุด นนั แหละจึงจะเป็นการตดั สินใจทีมคี ุณภาพ แต่ถา้ การตดั สินใจ นนั เกิดผดิ พลาด กค็ วรแสวงหาความชว่ ยเหลอื จากผอู้ นื ทีมปี ระสบการณ์และเราไวว้ างใจ ไดแ้ ก่ พอ่ แม่ ญาติ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 53

54 ผใู้ หญ่ ครูอาจารย์ และบุคคลทีวยั รุ่นไปขอความช่วยเหลือก็อยา่ ลงโทษหรือซาํ เติมเขา แต่ควรจะช่วยเหลือ ประคบั ประคองใหเ้ ขามกี าํ ลงั ใจสูช้ ีวิตต่อไป เอกสารอ้างอิง ธีระวฒั น์ ชยั ยทุ ธยรรยง , วราภรณ์ หงสด์ ิลกกุล . กจิ กรรมแนะแนว ม.6 กรุงเทพ ฯ . อกั ษรเจริญทศั น์ 2549 ธีระวฒั น์ ชยั ยทุ ธยรรยง , วราภรณ์ หงสด์ ิลกกุล . กจิ กรรมแนะแนว ม.3 กรุงเทพ ฯ . อกั ษรเจริญทศั น์ 2549 แพทยห์ ญิงกุสุมาวดี คาํ เกลยี ง , ปรีชา ไวยโภคา. เพศศึกษาช่วงชันที 4 กรุงเทพฯ. เอมพนั ธ์ 2549 “ทกั ษะในการวเิ คราะห์และแกป้ ัญหาและการตดั สินใจอยา่ งมีประสิทธิผล”ถอื เป็นทกั ษะสาํ คญั อยา่ งหนึงที ใชใ้ นการบริหารคณุ ภาพในสถานการณ์ทีการพฒั นาคุณภาพของสินคา้ และบริการเป็นเรืองทีพดู ถงึ กนั มาก ทวั โลกทงั นีเพือสร้างความแตกต่างเพอื เพมิ ส่วนแบ่งตลาดและสร้างผลกาํ ไรอยา่ งยงั ยนื ใหก้ บั องคก์ รในการ แกป้ ัญหาและตดั สินใจทางดา้ นคุณภาพผเู้ ขา้ อบรมจะไดท้ ราบและลองฝึกใชเ้ ครืองมือการแกป้ ัญหาทีเรียกวา่ 7 QC Tools ตามขนั ตอนของการบริหารคุณภาพ PDCA การใช้ mind mapping มาช่วยในการแกป้ ัญหาและ ตดั สินใจรวมทงั ฝึกวธิ ีคดิ 3 แบบคือการคิดเชิงวิเคราะหก์ ารคิดเชิงระบบ และการคิดเชิงสร้างสรรคเ์ พอื ใหม้ ี เทคนิคและทกั ษะการแกป้ ัญหาและการตดั สินใจอยา่ งมปี ระสิทธิผล ทกั ษะการตดั สินใจ โดย นางสุธรรม ยอดคาํ ลือ การตดั สินใจ เป็นทกั ษะสาํ คญั อยา่ งหนึงในการดาํ เนินชีวิต ทีบุคคลจาํ เป็นตอ้ งเรียนรู้และฝึกฝน เราควรรู้จกั ตดั สินใจอยา่ งเป็นขนั ตอนอยบู่ นฐานขอ้ มลู ทีเป็นจริงและชดั เจนจึงจะช่วยทาํ ใหก้ าตดั สินใจทีมี ประสิทธิภาพและเกิดประโยชนส์ ูงสุด การตดั สินใจ หมายถงึ การเลือกทางปฏบิ ตั ิซึงมีอยหู่ ลายทาง เป็นแนวทางปฏิบตั ิไปสู่เป้ าหมายทีวาง ไว้ การตดั สินใจมกั เกียวขอ้ งกบั ปัญหาทียงุ่ ยากสลบั ซบั ซอ้ น และมวี ิธีการแกป้ ัญหามากกวา่ หนึงอยเู่ สมอ ผตู้ ดั สินใจตอ้ งเลือกปฏิบตั ิเพอื ใหบ้ รรลเุ ป้ าหมายอยา่ งดีทีสุดและเกิดผลสูงสุด กลา่ วโดยสรุปไดว้ า่ การ ตดั สินใจ คือ กระบวนการแกป้ ัญหา ซึงประกอบดว้ ย การศกึ ษาปัญหา แนวทางเลือก และวธิ ีการ แกป้ ัญหาทีดีทีสุด รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 54

55 ประเภทของการตดั สินใจ รูปแบบการตดั สินใจทวั ๆ ไป แบ่งเป็นประเภทไดก้ วา้ ง ๆ ดงั นี 1. การตดั สินใจทรี ู้ผลแน่นอน คาดคะเนผลไดแ้ น่นอน 2. การตดั สินใจทีพอจะรู้ผลความเสียงอยบู่ า้ ง คาดคะเนผลไดเ้ พยี งร้อยละ 50 3. การตดั สินใจทีมคี วามเสียงสูง ไม่สามารถคาดคะเนผลไดเ้ ลยวา่ จะออกมาอยา่ งไร นอกจากแบ่งประเภทแลว้ สิงทีมนุษยก์ ระทาํ เป็นกิจวตั รประจาํ วนั ยงั สามารถจดั เป็นกลยทุ ธต์ ่าง ๆ ไดห้ ลายรูปแบบ ตามความเหมาะสมทีแตกต่างกนั รูปแบบกลยทุ ธ์การตดั สินใจ การตดั สินใจแบ่งเป็น 8 ชนิด ดงั นี คือ 1. วางแผนอยา่ งรอบคอบ 2. ยากเยน็ แสนเขน็ 3. หุนหนั พลนั แลน่ 4. ใชค้ วามรู้สึกบอก 5. ผดั ผอ่ น 6. ตามดวง 7. ตามเพอื น / เสียงส่วนใหญ่ 8. ขาดพลงั เพยี งพอ สรุป ทกั ษะการตดั สินใจเป็นเรืองสาํ คญั ของบุคคล ถา้ มีทกั ษะการตดั สินใจทีดี ก็จะทาํ ใหก้ าร ตดั สินใจนนั ถกู ตอ้ ง ไมม่ ปี ัญหา การตดั สินใจทีดีจะตอ้ งมขี อ้ มลู อยา่ งเพียงพอ มีประสบการณ์ และควร พจิ ารณาอยา่ งรอบคอบ และมคี วามพร้อมทีจะรับมอื กบั ปัญหาหรือผลกระทบทีจะตามมาภายหลงั ในควร มีการกาํ หนดแนวทางเลือกไวห้ ลาย ๆ ทาง แต่ละทางเลอื กตอ้ งคิดถงึ ผลบวกผลลบไวเ้ สมอ และเลอื ก ทางเลือกทีดีทีสุด จะเป็นการตดั สินใจทีมคี ุณภาพ แต่ถา้ การตดั สินใจนนั เกิดผดิ พลาด กค็ วแสวงหาความ ช่วยเหลือจากผอู้ นื ทีมปี ระสบการณ์และเราไวว้ างใจ ช่วยเหลอื แกป้ ัญหาต่อไป เอกสารอา้ งอิง ครูเจียบ ทกั ษะชีวติ – การตดั สินใจ 14 March 2008 gotoknow.org/blog/jeabsuwimon/170502 e Book : การคดิ และการตดั สินใจ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 55

56 การตดั สินใจ การตดั สินใจ (Decision) ความหมายและความสาํ คญั ของการตดั สินใจ ความหมายของการตดั สินใจ นกั วชิ าการไดใ้ หค้ วามหมายไวแ้ ตกต่างกนั ดงั นี บาร์นาร์ด (Barnard) ไดใ้ หค้ วามหมายของการตดั สินใจว่าเป็นเทคนิควธิ ีทีลดทางเลอื กลงมาใหเ้ หลอื เพยี ง ทางเดียว ไซมอน (Simon) ไดใ้ หค้ วามหมายวา่ การตดั สินใจ เป็นกระบวนการของการหาโอกาสทีจะตดั สินใจ การหา ทางเลือกทีพอเป็นไปได้ และทางเลอื กจากงานต่าง ๆ ทีมอี ยู่ มดู ี (Moody) ไดใ้ หค้ วามหมายวา่ การตดั สินใจเป็นการกระทาํ ทีตอ้ งทาํ เมือไม่มเี วลาทีจะหาขอ้ เท็จจริงอกี ต่อไป ปัญหาทีเกิดขนึ กค็ ือ เมอื ใดถึงจะตดั สินใจวา่ ควรหยดุ หาขอ้ เท็จจริง แนวทางแกไ้ ขจะเปลยี นแปลงไป ตามปัญหาทีตอ้ งการแกไ้ ข ซึงการรวบรวมขอ้ เท็จจริงเกียวพนั กบั การใชจ้ ่ายและการใชเ้ วลา จากคาํ นิยามขา้ งตน้ อาจกล่าวไดว้ า่ มีมมุ มองของนกั วิชาการทีแตกต่างกนั ไปบา้ งในรายละเอียดแต่ประเด็น หลกั ทีมองเหมอื นกนั คือ 1.การตดั สินใจเป็นกระบวนการ (process) นนั หมายความว่าการตดั สินใจตอ้ งผา่ นกระบวนการคิด พิจารณาไตร่ตรอง วเิ คราะหแ์ ลว้ ค่อยตดั สินใจเลอื กทางทีดที ีสุด มหี ลายท่านคิดวา่ การตดั สินใจไม่มีขนั ตอน อะไรมากคดิ แลว้ ทาํ เลย ซึงในความเป็นจริงแลว้ การคิดก็ตอ้ งมีการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ข่าวสาร (search) การ ออกแบบ (design) และการเลือก (choice) เพอื ใหส้ ามารถเลือกทางเลือกไดด้ ีทีสุด 2.การตดั สินใจเกียวขอ้ งกบั ทางเลอื ก (solution) การตดั สินใจเป็นการพยายามสร้างทางเลือกใหม้ าก ทีสุดเท่าทีจะทาํ ได้ ทางเลือกทีนอ้ ยอาจปิ ดโอกาสใหเ้ กิดความคิดสร้างสรรคห์ รือทางเลือกทีดีกวา่ ได้ ผบู้ ริหารทีดีจาํ เป็นตอ้ งมกี ารฝึกฝนการสร้างทางเลอื กทีมากขึน หลากหลายดว้ ยวิธีการคิดแบบริเริม (initiative) และคิดแบบสร้างสรรค์ (creative thinking) 3. การตดั สินใจเกียวขอ้ งกบั โครงสร้างขององคก์ าร จะเห็นว่าผบู้ ริหารในแต่ละระดบั ชนั กม็ หี นา้ ที ในการตดั สินใจต่างกนั กล่าวคือ ผบู้ ริหารระดบั สูงจาํ เป็นตอ้ งตดั สินใจเชิงกลยทุ ธ์ (strategic decision) เป็น การตดั สินใจเกียวกบั แนวทางทีถกู ตอ้ งเพือใชท้ รัพยากรทจี าํ เป็นใหเ้ กิดประโยชน์สูงสุด ทาํ ใหบ้ รรลุ วตั ถปุ ระสงคข์ ององคก์ ารทกี าํ หนดไว้ ผบู้ ริหารระดบั กลางจะตดั สินใจเกียวกบั การจดั การ (management decision) เป็นการตดั สินใจเพือใหส้ ามารถใชท้ รัพยากรอยา่ งมปี ระสิทธิภาพและประสิทธิผล ผบู้ ริหารระดบั ตน้ จะตดั สินใจเกียวกบั การปฏิบตั ิการ (Operational decision) เป็นการตดั สินใจดาํ เนินการควบคุมงานให้ สาํ เร็จตามระยะเวลาและเป้ าหมายทีกาํ หนดไว้ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 56

57 4. การตดั สินใจเกียวขอ้ งกบั พฤติกรรมคน จะเห็นว่าการตดั สินใจเกียวขอ้ งตงั แตค่ นเดยี ว กลมุ่ และ ทงั องคก์ าร ซึงพฤติกรรมคนแต่ละคนกแ็ ตกต่างกนั ผบู้ ริหารทีดีจะตอ้ งมคี วามเขา้ ใจและมจี ติ วทิ ยาเกยี วขอ้ ง กบั บุคคลกลุ่ม และองคก์ ารทีดีพอจึงจะทาํ ใหก้ ารตดั สินใจประสบผลสาํ เร็จได้ ดงั นนั กล่าวไดว้ า่ การตดั สินใจ คือ ผลสรุปหรือผลขนั สุดทา้ ยของกระบวนการคิดอยา่ งมีเหตุผลเพอื เลอื ก แนวทางการปฏิบตั ิทีถกู ตอ้ งเหมาะสมกบั สถานการณ์ ทรัพยากร และบุคคล สามารถนาํ ไปปฏิบตั ิและทาํ ให้ งานบรรลุเป้ าหมายและวตั ถปุ ระสงคต์ ามทีตอ้ งการ การตดั สินใจ เป็นส่วนหนึงของบทบาทของผบู้ ริหารทีเกิดจากตาํ แหน่งและอาํ นาจทีเป็นทางการ คือบทบาทการเป็นผปู้ ระกอบการ(Enterpreneur) บทบาทผจู้ ดั การสถานการณ์ทีเป็นปัญหา(Disturbance Handler) บทบาทผจู้ ดั ทรัพยาการ(Resource Allocator) และบทบาทผเู้ จรจาต่อรอง(Negotiator) ความสาํ คญั ของการตดั สินใจ ทฤษฎีการบริหารองคก์ ารในยคุ หนึงไดใ้ หค้ วามสาํ คญั เกียวกบั กระบวนการบริหาร (Management Process) อนั ไดแ้ ก่ การวางแผน การจดั การองคก์ าร การบริหารงานบุคคล การอาํ นวยการและการควบคุม ต่อมาไดม้ กี ารปรับเปลียนแนวคิดไปว่า แมว้ า่ จะทาํ หนา้ ทดี งั กลา่ วไดด้ ีเพียงใดก็ตามแต่ถา้ ขาดการตดั สินใจที ดีพอแลว้ ยากทีจะทาํ ใหก้ ารบริหารองคก์ ารสู่ความสาํ เร็จได้ การตดั สินใจจึงมคี วามสาํ คญั ทกั ษะการตดั สินใจและการแกป้ ัญหา ปัญหา ปัญหา และปัญหา มไี วใ้ หแ้ กไ้ ข แต่การแกไ้ ขปัญหาในแต่ละครังใชเ้ วลามากนอ้ ยต่างกนั บางเรือง แกไ้ ขไดท้ นั ที บางเรืองใชเ้ วลานานมาก ตอ้ งเป็นไปตามหลกั เกณฑแ์ ละเหตุผล ดงั นนั ดิฉนั สรุปผลของ การศึกษาเรืองทกั ษะการตดั สินใจและการแกป้ ัญหา ดงั นี วตั ถปุ ระสงค์ 1.เพือใหเ้ ขา้ ใจความหมายของปัญหา เชิงจริยธรรมและความสาํ คญั ของทกั ษะการตดั สินใจ 2.เพือใหท้ ราบหลกั การทีควรใชใ้ นการตดั สินใจ คือการเห็นประโยชนส์ ่วนรวมมากกว่าส่วนตวั 3.เพือใหว้ ิเคราะห์องคป์ ระกอบต่าง ๆ เพือป็นแนวทางในการเลือกตดั สินใจ เมอื เผชิญกบั ปัญหาขณะ ปฎิบตั ิงาน ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 4.เพอื ใหย้ กระดบั ความสามารถในการตดั สินใจ และ ใชเ้ หตุผลเชิงจริยธรรมใหส้ ูงขึน รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 57

58 กรณีความขดั แยง้ และหลกั การตดั สินใจ 1.กรณีความขดั แยง้ ระหวา่ งตวั เองกบั บุคคล หรือคนใกลช้ ิดคุน้ เคย ตอ้ งใชห้ ลกั การตดั สินใจ “คิดถึงใจเขาใจ เรา เห็นใจซึงกนั และกนั ” 2.กรณีความขดั แยง้ ระหว่างตวั เรา กบั สถาบนั ทีเป็นส่วนรวม หรือมาตราฐานของสงั คม ตอ้ งใชห้ ลกั การ ตดั สินใจ “แบบยดึ ระเบียบกฏเกณฑ์ มาตรฐานของสงั คม ” 3.กรณีความขดั แยง้ ระหวา่ งการปฎิบตั ิตามระเบียบ กฏเกณฑ์ หรือ มาตราฐานของสงั คมกบั อดุ มคติอนั สูงส่ง ตอ้ งใชห้ ลกั การตดั สินใจ “ยดึ หลกั การ อดุ มคติ และเหตุฝล โดยมุง่ ประโยชน์ และความสงบสุขของสงั คม โดยส่วนรวม ” การแกป้ ัญหา ไม่ว่าจะใชห้ ลกั เกณฑข์ อ้ ใดๆกต็ าม เหตุผลทีดีในการตดั สินใจคือ เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม มากกว่าประโยชน์ส่วนตน การศกึ ษาบทเรียนครังนี ทาํ ใหด้ ิฉนั สามารถนาํ ความรู้ทีไดร้ ับ มาใชใ้ นการบริหารงานบคุ คล ภายในหอสมดุ ฯ ไดม้ ากจริง ฯ … ทีมา : การพฒั นาทางไกลดว้ ยระบบอิเลก็ ทรอนิกส์ (HRD : e-Learning ) รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 58

59 ใบความรู้เรืองทกั ษะการตดั สินใจ การตดั สินใจ การตดั สินใจเป็นทกั ษะสาํ คญั อยา่ งหนึงในการดาํ เนินชีวติ ทีบุคคลจาํ เป็นตอ้ งเรียนรู้และฝึกฝน เรา ควรรู้จกั ตดั สินใจอยา่ งเป็นขนั ตอนอยบู่ นฐานขอ้ มลู ทีเป็นจริงและชดั เจน จึงจะช่วยทาใหก้ ารตดั สินใจทีมี ประสิทธิภาพและเกิดประโยชนส์ ูงสุด การตดั สินใจ หมายถงึ การเลอื กทางปฏิบตั ิซึงมีอยหู่ ลายทาง เป็นแนวทางปฏิบตั ิไปสู่เป้ าหมายทีวาง ไว้ อาจเป็นการตดั สินใจกระทาสิงใดสิงหนึง หรือหลายสิงหลายอยา่ ง การตดั สินใจมกั เกียวขอ้ งกบั ปัญหาที ยงุ่ ยากสลบั ซบั ซอ้ น และมวี ธิ ีการแกป้ ัญหามากกว่าหนึงอยเู่ สมอ ผตู้ ดั สินใจตอ้ งเลือกปฏิบตั ิเพอื ใหบ้ รรลุ เป้ าหมายอยา่ งดีทีสุดและเกิดผลสูงสุด ( สมพงษ์ เกษมสิน. 2511 อา้ งใน อภิญญา จรูญพร . 2515 ) การตดั สินใจ หมายถึง การกาหนดเลือกแนวทางเพอื ปฏิบตั ิ กลา่ วโดยสรุปไดว้ ่า การตดั สินใจ คือ กระบวนการแกป้ ัญหา ซึงประกอบดว้ ย การศกึ ษาปัญหา แนว ทางเลอื ก และวิธีการแกป้ ัญหาทีดีทีสุด โดยอาศยั ความมเี หตุผล ความละเอยี ดรอบคอบในการตดั สินใจ การตดั สินใดก็ตาม ทุกครังจะมีผลต่อชีวิตของผตู้ ดั สินใจเสมอ การตดั สินใจจึงมคี วามสาคญั ต่อชีวิตมนุษย์ มาก การตดั สินใจทีดีทีสุดควรเป็นการตดั สินใจทีรอบคอบ เป็นกระบวนการและมรี ะบบโดยการคานึงถึง ผลดีผลเสีย พจิ ารณาอยา่ งรดั กุมเลอื กทางทีเหมาะสม ประเภทของการตดั สินใจ รูปแบบการตดั สินใจทวั ๆ ไป แบ่งเป็นประเภทไดก้ วา้ ง ๆ ดงั นี 1. การตดั สินใจทีรู้ผลแน่นอน คาดคะเนผลไดแ้ น่นอน 2. การตดั สินใจทีพอจะรู้ผลความเสียงอยบู่ า้ ง คาดคะเนผลไดเ้ พยี งร้อยละ 50 3. การตดั สินใจทีมคี วามเสียงสูง ไม่สามารถคาดคะเนผลไดเ้ ลยวา่ จะออกมาอยา่ งไร วิธีการตดั สินใจ นอกจากแบ่งประเภทแลว้ สิงทีมนุษยก์ ระทาเป็นกิจวตั รประจาวนั ยงั สามารถจดั เป็นกลยทุ ธ์ ต่าง ๆ ไดห้ ลายรูปแบบ แต่ละรูปแบบมีความแตกต่างกนั ประโยชน์และประสิทธิภาพของการใชม้ คี วาม เหมาะสมแตกต่างกนั รูปแบบกลยุทธ์การตดั สินใจ นกั จติ วทิ ยา ลิเลียน ดิงคเ์ ลค ( Lillian Dinlage ) ไดร้ วบรวมกลยทุ ธท์ ีบุคคลใชใ้ นการตดั สินใจเป็น 8 ชนิด ดงั นี คือ 1. วางแผนอยา่ งรอบคอบ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 59

60 2. ยากเยน็ แสนเขญ็ 3. หุนหนั พลนั แล่น 4. ใชค้ วามรู้สึกบอก 5. ผดั ผอ่ น 6. ตามดวง 7. ตามเพอื น / เสียงส่วนใหญ่ 8. ขาดพลงั เพยี งพอ ในกลยทุ ธท์ งั 8 กลยทุ ธท์ ีได้ 1 ไดแ้ ก่ การวางแผนอยา่ งรอบคอบ จดั ไดว้ า่ เป็นวธิ กี ารทีดีทีสุด ทาให้ ผตู้ ดั สินใจมนั ใจในการตดั สินใจ นบั เป็นการเสียงทีรอบคอบทีสุด 1. กลยุทธ์การวางแผนอย่างรอบคอบ ประกอบดว้ ย 7 ขนั ตอน คือ 1.1 ขนั ทีหนึง รู้ถึงสิงทีตอ้ งตดั สินใจ บุคคลตอ้ งตระหนกั วา่ เขาตอ้ งตดั สินใจก่อน กระบวนการคิดหา แนวทางจึงเกิดตามมา ดงั นนั ขนั ทีหนึงจึงเป็นขนั ทีสาคญั ทสี ุด 1.2 ขนั ทีสอง การรวบรวมขอ้ มลู ทีมีประโยชน์ เพือใชป้ ระกอบการตดั สินใจ ผตู้ ดั สินใจตอ้ งรู้ขอ้ มลู ดงั นี · ขอ้ มลู อะไรทีเกียวขอ้ งกบั การตดั สินใจในเรืองนนั · แหล่งขอ้ มลู มาจากไหน · จะไดร้ ับขอ้ มลู นนั มาไดอ้ ยา่ งไร 1.3 ขนั ทีสาม รู้จกั กบั ทางเลือกทีมอี ยู่ โดยใชข้ อ้ มลู ในขอ้ ทีสอง ถา้ ทางเลอื กมไี ม่มาก อาจตอ้ งใชด้ ุลยพนิ ิจ พิจารณาทางเลือกอนื ประกอบ 1.4 ขนั ทีสี การพจิ ารณาทางเลอื กแต่ละดา้ น ทงั ผลดี ผลเสีย แลว้ นาผลดีผลเสียมาพจิ ารณาทางเลอื กที เหมาะสมกว่า เพือแกป้ ัญหาจากขนั ทีหนึงไดห้ รือไม่ 1.5 ขนั ตดั สินใจเลือก นาขอ้ พิจารณาจากขอ้ ทีสีมาจดั ลาดบั ทางเลอื ก 1.6 ขนั ทีหก เป็นขนั ดาเนินการตามทีตดั สินใจเลอื กในขนั ทีหา้ 1.7 ขนั ทีเจ็ด เป็นการทบทวนการตดั สินใจและผลทีไดร้ ับ เมอื กระทาการตดั สินใจไปแลว้ หากการตดั สินใจ ไม่ไดผ้ ลอยา่ งทีตอ้ งการอาจปฏบิ ตั ิตามทางเลือกอนั ดบั ต่อไปหรือเริมตน้ พจิ ารณาจากขนั ทีสองอกี ครังหนึง กลยทุ ธก์ ารวางแผนใหร้ อบคอบ เป็นกระบวนการทีมปี ระสิทธิภาพอยา่ งยงิ ในการแกป้ ัญหา ทุกชนิด เป็น การวางแผนทฉี ลาดใหก้ บั ชีวติ องตนเอง รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 60

61 2. กลยทุ ธ์ยากเยน็ แสนเขญ็ วธิ ีการนี ผตู้ ดั สินใจจะพยายามรวบรวมขอ้ มลู มากมาย นามาวิเคราะห์ ชงั นา้ หนกั แต่มกั ติดอยทู่ ีการคน้ หา ขอ้ มลู มาชงั นา้ หนกั เท่านนั แต่ไม่สามารถตดั สินไดเ้ ลย มกั กล่าวว่า “ไมร่ ู้จะตดั สินใจอยา่ งไรดี ” 3. กลยุทธ์หุนหนั พลนั แล่น ผทู้ ีตดั สินใจดว้ ยวธิ ีนี จะเป็นบุคคลทีไม่ตรวจดทู างเลอื กอืนเลย รับเพียงขอ้ มลู ทีเห็นอยกู่ ็ เลือกตดั สินใจ 4. กลยุทธ์ทใี ช้ความรู้สึกบอก การตดั สินใจขึนกบั ความรู้สึก หรือลางสงั หรณ์ทีเกิดขึนเฉพาะตวั โดยไม่มีขอ้ มลู จาก สิงแวดลอ้ มมาประกอบ 5. กลยทุ ธ์ผดั ผ่อน มกั ไม่อยากเสียงตดั สินใจ ทาใหไ้ ม่อยากนึกถึง มกั ผดั ผอ่ นไปเรือย ๆ ไมม่ ีขนั ที 1 วา่ ตอ้ งตดั สินใจ . กลยุทธ์ตามดวง ใหก้ ารตดั สินใจขึนกบั “ดวง” หรือ “กรรม” 7. กลยทุ ธ์ตามเพอื น / เสียงส่วนใหญ่ ทาํ ตามผอู้ ืนคิดมากกว่าการตดั สินใจดว้ ยตนเอง 8. กลยทุ ธ์ขาดพลงั เพยี งพอ กล่มุ นีควรตอ้ งตดั สินใจแลว้ แต่ขาดพลงั ทีจะใหต้ ดั สินใจ แต่ถา้ ปรากฏว่าไมส่ ามารถแกป้ ัญหาได้ การแกไ้ ขตอ้ งเริมตน้ กระบวนการใหมอ่ ีกครังหนึง ทงั นีกระบวนการกลยทุ ธว์ างแผนรอบคอบ นบั เป็นกระบวนการทีมีประสิทธิภาพอยา่ งยงิ ในการแกป้ ัญหา ทุกชนิด แมว้ ่าตอ้ งเสียเวลาวิเคราะหอ์ ยบู่ า้ ง แต่ก็ไดผ้ ลคุม้ คา่ เป็นการวางแผนทีฉลาดกบั ชีวติ ของตนเอง ทักษะการตดั สินใจและการคาดผลจากการตดั สินใจ การตดั สินใจเป็นสิทธิขนั พืนฐานทตี ิดตวั เรามาตงั แต่เกดิ เพียงแต่ในวยั เดก็ เรายงั ตดั สินใจดว้ ยตนเอง ไม่ได้ แต่เมอื เขา้ สู่วยั รุ่น มีความเจริญเติบโตทงั ทางร่างกายและจิตใจ เราตอ้ งเริมเรียนรู้ทีจะตดั สินใจในสิง ต่าง ๆ ดว้ ยตนเอง ยงิ ถา้ เราเป็นผใู้ หญ่มากขึน เรากย็ งิ ตอ้ งตดั สินใจในเรืองสาคญั ๆ ในชีวิต และไมส่ ามารถ ใชอ้ ารมณ์มาตดั สินใจเหมือนในวนั เดก็ อีกต่อไป การตดั สินใจทีดี ควรเริมตน้ ดว้ ยการแสวงหาขอ้ มลู เปรียบเทียบ หาเหตุผลหลาย ๆ ดา้ นมาประกอบ ไม่ควรตดั สินใจเพราะคนส่วนใหญ่ทาเช่นนนั หรือตดั สินใจดว้ ยอารมณ์ การตดั สินใจเรืองเพศสมั พนั ธก์ ็เชน่ กนั ไมใ่ ช่สิงทีเราควรกระทาตามอยา่ งกนั โดยปราศจากการ ทบทวนคดิ ไตร่ตรองอยา่ งรอบคอบ หากเพอื นของเราหรือคนทีอยใู่ นวยั ไล่เลียกบั เรามเี พศสมั พนั ธก์ บั คนรัก ก็ไม่จาเป็นทีเราจะตอ้ งตดั สินใจทาตามอยา่ งเพอื น เพราะการตดั สินใจเรืองเพศเป็นเรืองของแต่ละคน รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 61

62 คนจานวนมากไม่มหี ลกั เกณฑท์ ีแน่นอนในการตดั สินใจในเรืองการมีเพศสมั พนั ธ์ วยั รุ่นบางคนกเ็ อาอยา่ ง คนวยั เดียวกนั เป็นเกณฑ์ บางคนก็เอาความตอ้ งการของตนเองเป็นเกณฑ์ บางคนกไ็ มเ่ ห็นดว้ ยกบั ค่านิยมที พอ่ แมห่ รือผใู้ หญ่ปลกู ฝังมา บางคนกไ็ มส่ นใจกฏเกณฑข์ องครอบครัว การทีจะตดั สินใจมีเพศสมั พนั ธจ์ าํ เป็นจะตอ้ งรู้จกั ตนเอง รู้จกั ประเมนิ ตนเองวา่ จะตอ้ งเตรียมตวั ใน เรืองใดบา้ ง แนวทางการประเมินตนเอง เพอื ช่วยในการตดั สินใจมีดงั นี 1. การกระทาเช่นนีจะมีผลอยา่ งไรในอนาคต 2. จะมผี ลกระทบต่อการเรียนหรือไม่ 3. คนทวั ไปทาเป็นปกติเชน่ นีหรือไม่ 4. จะมผี ลกระทบต่อครอบครัวหรือไม่ 5. มกี ารป้ องกนั โรคและการตงั ครรภห์ รือไม่ 6. พร้อมทีจะแกป้ ัญหาต่อผลกระทบต่าง ๆ ทีจะตามมาหรือไม่ ถา้ ตอบคาถามเหลา่ นีไม่ไดก้ ย็ งั ไมค่ วรทีจะตดั สินใจมีเพศสมั พนั ธ์ ควรทจี ะรักษาสมั พนั ธภาพในระดบั ค่รู ักที ดีไปก่อน มีความเออื อาทรต่อกนั ตอ้ งบอกค่รู ักและตนเองวา่ ขณะนียงั ไมพ่ ร้อมและการสมั ผสั เนือตวั กนั ก็ ตอ้ งมีขอบเขต กรณตี วั อย่าง เมอื วยั รุ่นมปี ัญหาและแกป้ ัญหาของตนเองไม่ได้ หรือไม่แน่ใจว่าการแกป้ ัญหาดว้ ย ตนเองจะถกู ตอ้ งหรือไม่ หรือตอ้ งการคาแนะนาจากประสบการณ์ของผทู้ ีเคยผา่ นร้อนผา่ นหนาวมาก่อนก็ ควรขอความช่วยเหลอื ปรึกษาพอ่ แมเ่ ป็นอนั ดบั แรก เพราะจะเป็นคนทีรักเราอยา่ งแทจ้ ริง พร้อมทีจะใหอ้ ภยั และช่วยเหลอื เรา นอกจากนีญาติผใู้ หญ่และครูอาจารยก์ ็สามารถขอความช่วยเหลือจากท่านได้ สมั พนั ธภาพ และเพศสมั พนั ธเ์ ป็นเรืองความรับผดิ ชอบต่อตนเอง เคารพความรู้สึกทงั ของตนเองและคู่ของตน และเป็น สิทธิส่วนบุคคลทีจะตดั สินใจถา้ กระทาลงไปนนั ไม่สร้างปัญหาเป็นภาระแก่ผอู้ ืนภายหลงั วยั รุ่นตอ้ งเขา้ ใจว่า ผใู้ หญ่รอบขา้ งนนั ท่านมคี วามห่วงใยและไมต่ อ้ งการใหเ้ กดิ สมั พนั ธภาพทางเพศในวยั เยาวเ์ พราะภาวะ อารมณ์ความกดดนั ทีมีต่อเรืองความรักความใคร่ และการมเี พศสมั พนั ธข์ ณะทียงั ไมพ่ ร้อมนนั อาจส่งผล กระทบอยา่ งรุนแรงแก่ชีวติ ของตวั วยั รุ่นเอง แต่ถา้ หากมีความผดิ พลาดเกิดขึน เช่น การมเี พศสมั พนั ธก์ อ่ นวยั อนั ควร การตงั ครรภท์ ีไมพ่ ึง ประสงค์ การติดเชือ HIV เป็นตน้ วยั รุ่นจะตอ้ งเผชิญปัญหาเหลา่ นนั และหาทางออกทีเหมาะสม อยา่ หนี ปัญหา ผใู้ หญ่จะตอ้ งใหค้ วามมนั ใจในการช่วยเหลือปัญหาชีวติ ของวยั รุ่นทีผดิ พลาดไปแลว้ อยา่ ไปลงโทษ เขา เพราะเขาบอบชา้ มากแลว้ ถา้ ทาเช่นนีจะทาใหว้ ยั รุ่นมกี าลงั ใจทีจะแกป้ ัญหา ต่อสูก้ บั ปัญหาและคน้ หา ทางออก แทนการลงโทษตวั เอง หลบซ่อนตนเอง หรือตดั ช่องนอ้ ยแต่พอตวั ดว้ ยการฆ่าตวั ตาย ความผดิ พลาดในชีวิตทางเพศยอ่ มเกิดขึนได้ การขาดประสบการณ์ในช่วงวยั รุ่น อาจทาใหป้ ัญหาเหล่านีพบ ไดง้ ่ายขึน และการแกไ้ ขตอ้ งเกียวพนั กบั คนรอบขา้ งหลายฝ่ ายเพราะยงั อยภู่ ายใตก้ ารดแู ลของผใู้ หญ่ เรืองที รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 62

63 แกป้ ัญหาอยา่ งไมถ่ กู ตอ้ งกค็ ือการลงโทษวยั รุ่นอยา่ งรุนแรง จะทาใหเ้ ขารู้สึกวา่ คุณค่าในตนเองลดลง รู้สึกมี ตราบาป รู้สึกผดิ และอาจส่งผลต่อชีวิตเมือเขาเติบโตเป็นผใู้ หญ่ ผใู้ หญ่จะตอ้ งมองความผดิ พลาดทางเพศทีเกิดกบั วยั รุ่นดว้ ยจิตใจทีเป็นกลาง และไมต่ ดั สินลงโทษ เพราะ ชีวติ ทางเพศเป็นความรับผดิ ชอบส่วนบคุ คล ทีสาคญั คือผใู้ หญ่ทีเป็นพอ่ แม่ ญาติผใู้ หญ่ ครูอาจารย์ จะตอ้ ง ช่วยประคบั ประคองใหค้ วามมนั ใจแก่วยั รุ่นว่า ความผดิ พลาดนนั แกไ้ ขไดแ้ ละชีวิตนนั เริมตน้ ใหมไ่ ดเ้ สมอ ความรักความห่วงใย ความหวงั ดขี องคนรอบขา้ งทีทาโดยไมท่ าใหว้ ยั รุ่นเกิดความรู้สึกวา่ ตนหมดคุณค่าจะ เป็นแรงขบั ใหว้ ยั รุ่นเขา้ ใจว่าความผดิ พลาดสูญเสียครังนีไมไดท้ าใหช้ ีวติ หมดความหมาย แต่เป็นบทเรียนทีมี ค่ายงิ ในการดาเนินชวี ิตต่อไป วยั รุ่นพึงรู้ไวว้ ่า การตดั สินใจในสถานการณ์ชีวติ บางอยา่ ง อาจส่งผลกระทบอยา่ งรุนแรงต่อชีวติ ที เหลือ จึงเป็นเรืองสาํ คญั ทีจะตอ้ งคิดถงึ ผลต่าง ๆ ทีจะตามมา และมคี วามพร้อมทีจะรับผดิ ชอบในสิงทีจะ ตามมาจากการเลือกหรือตดั สินใจของตนเอง และเมือมปี ัญหาเกิดขึนอาจดเู หมือนว่าปัญหานนั ไมม่ ีทางออก หากคิดอยคู่ นเดียว แต่ถา้ ไดพ้ ดู คุยปรึกษาแสวงหาขอ้ มลู และขอความชว่ ยเหลือจากพอ่ แม่ ญาติผใู้ หญ่ หรือ ครูอาจารย์ ตลอดจนแหลง่ บริการชว่ ยเหลอื ต่าง ๆ อาจทาใหเ้ รามที างออกคลคี ลายปัญหาไดม้ ากขึน สรุป ทกั ษะการตดั สินใจเป็นเรืองสาํ คญั ของบคุ คล ถา้ มที กั ษะการตดั สินใจทีดี จะทาใหก้ ารตดั สินใจนนั ถกู ตอ้ ง ไม่มีปัญหา หรือถา้ มีปัญหากม็ ีนอ้ ย การตดั สินใจทีดีจะตอ้ งมีขอ้ มลู อยา่ งเพยี งพอ มีประสบการณ์ และควรพิจารณาอยา่ งรอบคอบ สาหรับเรืองการตดั สินใจเกียวกบั การมีเพศสมั พนั ธน์ นั จะตอ้ งคิดให้ รอบคอบและมีความพร้อมทีจะรับมอื กบั ปัญหาหรือผลกระทบทีจะตามมาภายหลงั ในการตดั สินใจนนั ควรมกี ารกาํ หนดแนวทางเลือกไวห้ ลาย ๆ ทาง แต่ละทางเลือกตอ้ งคิดถงึ ผลบวกผลลบ ไวเ้ สมอ แลว้ เลือกทางเลอื กทีดีทีสุด นนั แหละจึงจะเป็นการตดั สินใจทีมคี ุณภาพ แต่ถา้ การตดั สินใจนนั เกดิ ผดิ พลาด ก็ควรแสวงหาความช่วยเหลอื จากผอู้ ืนทีมปี ระสบการณ์และเราไวว้ างใจ ไดแ้ ก่ พ่อแม่ ญาติผใู้ หญ่ ครูอาจารย์ และบุคคลทีวยั รุ่นไปขอความช่วยเหลอื ก็อยา่ ลงโทษหรือซา้ เติมเขา แต่ควรจะช่วยเหลอื ประคบั ประคองใหเ้ ขามกี าลงั ใจสูช้ ีวติ ต่อไป เทคนิคในการคดิ หาวธิ แี ก้ไขปัญหา การคดิ หาวธิ ีแกไ้ ขปัญหานนั จะตอ้ งใชค้ วามคิดสร้างสรรคอ์ ยา่ งเต็มที เพอื หาวิธีทีมีความแตกต่างและ หลากหลาย โดยควรจะวิเคราะหห์ าสาเหตุทีแทจ้ ริง เสียก่อน แลว้ พยายามใชค้ วามคิดสร้างสรรคเ์ ฟ้ นหา วิธีแกไ้ ขไวม้ ากๆ อยา่ งนอ้ ย 20 วิธี ซึงมหี ลกั ง่ายๆทีช่วยใหเ้ ราคิดไดม้ ากขึนดงั นีคือ  พยายามคิดนอกกรอบประสบการณ์และความชาํ นาญทีเรามอี ยู่ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 63

64  ใหค้ วามสาํ คญั กบั ทกุ ความคดิ หรือทุกๆ วธิ ีแกเ้ ท่าๆกนั  หลกี เลยี งการวพิ ากษว์ จิ ารณ์หรือตดั สินความคิดใหม่ๆ ทีเพงิ คิดออก แต่ควรใชค้ วามคิดนนั เป็น ตวั กระตุน้ ใหเ้ กิด ความคิดสร้างสรรค์ เพือหาวธิ ีแกท้ ีสืบเนืองต่อมาจากความคิดนนั  แมว้ า่ จะคดิ หาทางแกไ้ ดด้ ีทีสุดแลว้ กไ็ มค่ วรหยดุ ความพยายามทีจะคิดหาวธิ ีต่อไป  พยายามทาํ ความเขา้ ใจเกียวกบั วธิ ีแกท้ ุกวธิ ีใหช้ ดั เจน เพราะจะช่วยทาํ ใหเ้ ราเกิดความคิดใหม่ๆขึนมา ได้ Mind Mapping แผนภูมคิ วามคดิ เพอื แก้ไขปัญหา การทาํ แผนภูมคิ วามคิดหรือ Mind Mapping ถอื เป็นการกระตุน้ สมองใหเ้ กิดความคิดทีเป็นอสิ ระ จากปัญหาทีเป็นศนู ยก์ ลาง ออกไปสู่วิธีแกป้ ัญหาต่างๆ ทีแปลกและแตกต่างจากเดิม ซึงสามารถทาํ ไดโ้ ดย เริมจากการเขียนสาเหตุของปัญหาไวก้ ลางหนา้ กระดาษ แลว้ ลากเสน้ โยงออกมารอบๆ ถา้ คิดวิธีแกไ้ ขได้ ก็ใหเ้ ขียนวธิ ีนนั ไวเ้ หนือเสน้ ทีเพงิ ลากออกมา ถา้ ความคดิ ไหนสมั พนั ธห์ รือสนบั สนุน วธิ ีแกไ้ ขทีมีอยแู่ ลว้ กใ็ หเ้ ติมความคิดใหมน่ นั ต่ออกมาจากวธิ ีแกเ้ ดิม ดว้ ยการลากเสน้ แขนงออกจากเสน้ หลกั แลว้ เขียนความคิดใหมก่ าํ กบั ลงไป เมอื เราไดค้ วามคิดใหมๆ่ ทีหลากหลายแลว้ กส็ ามารถนาํ ความคดิ เหลา่ นนั ไปใชใ้ นขนั ตอนของ การวางแผนแกไ้ ขปัญหาได้ Brainstorming ระดมสมองเพอื แก้ไขปัญหา การระดมสมอง หรือ Brainstroming คือการะดมความคิดจากหลายๆคน เพือคิดหาสาเหตุและ วธิ ีแกไ้ ขปัญหาทีถกู ตอ้ ง เหมาะสม และไดผ้ ลดี ซึงจาํ เป็นตอ้ งมีการวางกฎพืนฐานในการระดมสมองไว้ เพือ เป็นกรอบหรือแนวทางพนื ฐาน เช่น ไม่มกี ารวพิ ากษว์ จิ ารณ์ หรือตดั สินวา่ ความคิดใดดีหรือไมด่ ี ถา้ ใครคิด วธิ ีการอะไรไดต้ อ้ งกลา้ พดู อกมา และอยา่ อายทีจะนาํ ความคิดของคนอนื มาผสมผสานกบั ความคดิ ของตน เพือสร้างเป็นความคิดใหม…่ นอกจากนียงั ตอ้ งมกี ารวางขนั ตอนในการระดมสมองใหเ้ ป็นลาํ ดบั เช่น กาํ หนดเวลาในการระดมสมอง กาํ หนดใหม้ ีคนจดวธิ ีแกป้ ัญหา เขียนสาเหตุของปัญหาทีตอ้ งการจะแกใ้ ห้ เห็นชดั เจน และใหส้ มาชิกทุกคนแสดงความคิดเห็นเรียงกนั ไปทีละคน ทีสาํ คญั ตอ้ งจดทกุ ความคิด ไม่วา่ จะ แปลกประหลาดขนาดไหนกต็ าม เพอื นาํ ไปประเมินและคดั เลอื กในภายหลงั Modified Delphi...เทคนคิ เพอื แก้ไขปัญหา เทคนิคโมดิฟายด์ เดลฟี เหมาะกบั ทีมงานทีมีสมาชิกไมค่ ่อยชอบพดู หรือบางคนพดู มากจนไมเ่ ปิ ด โอกาสใหค้ นอนื พดู เทคนิคนีมกี ระบวนการง่ายๆ ดงั นี เริมจากใหห้ วั หนา้ ทีมหรือผปู้ ระสานงานแจง้ หรือ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 64

65 ทบทวนสาเหตุ ผลการวเิ คราะห์ และขอ้ มลู ต่างๆ เกียวกบั ปัญหาทีเกิดขนึ ใหท้ ุกคนทราบ จากนนั ก็แจก กระดาษเปลา่ เพอื ใหส้ มาชิกทุกคนเขียนวิธีแกป้ ัญหาอยา่ งสร้างสรรค์ โดยเขียนใหไ้ ดม้ ากทีสุด เมอื เขียน เสร็จแลว้ กเ็ กบ็ กระดาษทงั หมด มาจดลงบนกระดาน แลว้ ใหห้ วั หนา้ ทีมอา่ นใหท้ ุกคนฟังชดั ๆ จากนนั ก็แจก กระดาษเปล่าอกี ครัง ใหท้ ุกคนลาํ ดบั ความสาํ คญั ของวธิ ีแกไ้ ข ซึงอาจจะใหจ้ ดั มา 5 อนั ดบั จาก วิธีแกไ้ ขทีอยู่ บน กระดานทงั หมด 20 วิธี จากขอ้ มลู นีเราก็นาํ มาจดั อนั ดบั ความสาํ คญั ของวิธีแกป้ ัญหาใหมอ่ กี ครัง และ สุดทา้ ยก็คือ พิจารณาว่าควรมกี ารแกไ้ ขอนั ดบั ทีไดห้ รือไม่ แลว้ ร่วมกนั ลงมติเลอื กกลุ่มวิธีแกท้ ีดีทีสุด Read more: http://www.novabizz.com/NovaAce/SolveProblem.htm#ixzz1cz8Zfprh ขนั ตอนการแก้ปัญหา หากตอ้ งการแกไ้ ขปัญหาใหไ้ ดผ้ ล การทาํ ตามขนั ตอนนีอาจช่วยได้ 1. การยอมรบั ถงึ ปัญหา สิงสาํ คญั อนั ดบั แรกในการจะแกป้ ัญหาใหไ้ ดผ้ ลนนั คือการยอมรับว่าปัญหาวา่ เป็นปัญหา งงมยั หากงง อา่ น ใหม่ หากยงั ไม่เขา้ ใจอกี ใหอ้ ่านใหมอ่ กี สาํ คญั นะขอ้ นี 2. กาํ จดั ขอบเขตของปัญหา คือการหาใหเ้ จอว่าปัญหานนั คืออะไร มีมากนอ้ ยขนาดไหน เป็นปัญหาเลก็ ปัญหาใหญ่ เกิดบ่อยหรือนานๆ เกิดที ปํ ญหาเลก็ ปัญหาใหญ่มวี ธิ ีการแกไ้ ม่เหมอื นกนั 3. กาํ หนดทางเลอื กในการแก้ปัญหา การมองหาทางออก วิธีทีจะใชใ้ นการแกป้ ัญหา มหี ลากหลาย บางวิธีแกร้ ะยะสนั บางวิธีเป็นการแกร้ ะยะยาว 4. การลงมอื ทําตามแผน ลงมอื ทาํ ตามแผนทีวางไวจ้ ริง เปรียบเหมอื นการทีหมอจ่ายยาแลว้ ไม่กินยาตามสงั ประเดน็ คือเราจะไม่รู้วา่ อะไรคือปัญหา ไม่เกิดปัญญาในการเรียนรุ้ว่าแนวทางในการแกป้ ัญหาคืออะไร 5. การตดิ ตาม การติดตามผลตอบรับและผลลพั ธท์ ีไดจ้ ากการแกไ้ ขปัญหาเป็นเรืองสาํ คญั บางปัญหามีผลกระทบจาก วิธีการแก้ มีปัญหาบานปลาย มีปัญหาขา้ งเคียง เพือหาทางเลอื กอืนๆในการแกป้ ัญหาไดต้ รงจดุ โพลยา(Polya 1957:xvi - xvii) กลา่ วถงึ ขนั ตอนการแกป้ ัญหาว่า ขนั ทีหนึง ทาํ ความเขา้ ใจปัญหา ขนั ทีสอง วางแผนแกป้ ัญหา ขนั ทีสาม ดาํ เนินการตามแผน ขนั ทีสี ตรวจสอบผลเฉลยทีได้ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 65

66 ขันทีหนงึ ทําความเข้าใจปัญหา ผแู้ กป้ ัญหาตอ้ งพจิ ารณาว่า เรากาํ ลงั จะแกป้ ัญหาสิงใด เช่นถา้ เป็น ปัญหาขอ้ ความ ตอ้ งพิจารณาวา่ โจทยต์ อ้ งการใหห้ าอะไร มขี อ้ มลู อะไรทีจะนาํ มาใชใ้ นการ แกป้ ัญหา มเี งือนไขหรือขอ้ จาํ กดั อะไรบา้ ง ขอ้ มลู อะไรทีเกียวขอ้ งกบั การแกป้ ัญหานนั ขอ้ มลู ทีให้ มา เพยี งพอทีจะแกป้ ัญหานนั หรือไม่ หรือใหข้ อ้ มลู ทีเกินความจาํ เป็นหรือไม่ หรือมขี อ้ มลู ทีขดั แยง้ กนั หรือไม่ ขันทีสอง วางแผนแก้ปัญหา ผแู้ กป้ ัญหาอาจพจิ ารณาวา่ เคยพบปัญหาทาํ นองเดียวกนั นนั มาก่อน หรือไม่ หรือเคยเห็นปัญหาทีคลา้ ยๆกนั นนั บา้ งหรือไม่ ผแู้ กป้ ัญหาเห็นความเกียวขอ้ งในปัญหานนั หรือไม่ รู้ทฤษฎีอะไรทีเกียวขอ้ งทีจะนาํ มาช่วยในการแกป้ ัญหาหรือไม่ พิจารณาสิงทีโจทยถ์ าม หรือตวั ไมท่ ราบค่า เปรียบเทียบกบั ปัญหาทีคุน้ เคยทีมีตวั ไมท่ ราบค่าทีเหมือนๆกนั หรือคลา้ ยคลึง กนั พิจารณาวา่ จะนาํ ปัญหาทีคุน้ เคยนนั มาช่วยในการแกป้ ัญหาใหมไ่ ดห้ รือไม่ หรือจะนาํ ผลทีได้ จากปัญหาก่อนๆมาแกป้ ัญหาใหมน่ ีไดห้ รือไม่ ผแู้ กป้ ัญหาจะใชว้ ิธีอะไร แจกแจงสิงทีจะสามารถ นาํ มาช่วยแกป้ ัญหา ขันทสี าม ดําเนนิ การตามแผน ผแู้ กป้ ัญหาดาํ เนินการตามแผนทีวางไวโ้ ดยเริมตรวจสอบแต่ละขนั ของแผน ปรับปรุงแผนแลว้ ลงมอื ปฏบิ ตั ิจนสามารถหาคาํ ตอบได้ ขันทีสี ตรวจสอบผลเฉลยทไี ด้ หรือการมองย้อนกลบั กล่าวคือ ผแู้ กป้ ัญหาสามารถตรวจสอบการ ดาํ เนินการแต่ละขนั วา่ ถกู ตอ้ งหรือไม่ ตรวจสอบผลลพั ธว์ า่ ถกู ตอ้ งหรือไม่ ตรวจสอบวา่ มีเหตุผล สนบั สนุนหรือไม่ ไดร้ ับผลแตกต่างกนั หรือไม่ เห็นความคลาดเคลอื นต่าง ๆ หรือไม่ สามารถใช้ ผลลพั ธห์ รือวธิ ีการนนั กบั ปัญหาอนื ๆไดห้ รือไม่ รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 66

67 วิลสนั (Wilson 1993 : 57-75) กลา่ วว่า กระบวนการแกป้ ัญหาโดยทวั ไป มกั นาํ เสนอขนั ตอนการ แกป้ ัญหาเป็นแบบเชิงเสน้ ดงั นี ภาพประกอบ 1 แผนภมู แิ สดงการแกป้ ัญหาแบบเชิงเส้น วลิ สนั มคี วามเห็นวา่ รูปแบบการแกป้ ัญหาดงั กล่าวมขี อ้ บกพร่อง เนืองจากเป็นรูปแบบการแกป้ ัญหา ทีตอ้ งดาํ เนินการตามขนั ตอนในลกั ษณะเชิงเสน้ เท่านนั แต่โดยความเป็นจริงในกระบวนการ แกป้ ัญหาเมือผแู้ กป้ ัญหาทาํ ความเขา้ ใจปัญหา และวางแผนแกป้ ัญหาแลว้ อาจมีความจาํ เป็นที จะตอ้ งยอ้ นกลบั มาพิจารณาปัญหา ทาํ ความเขา้ ใจกบั ปัญหาใหม้ ากขึน หรือเมอื วางแผนแกป้ ัญหา แลว้ แต่ขณะทีไดล้ งมอื แกป้ ัญหา อาจพบว่าไมส่ ามารถจะทาํ ตามแผนไดก้ ต็ อ้ งยอ้ นกลบั มาวางแผน ใหม่อีกครัง หรือทาํ ความเขา้ ใจปัญหาใหม่ ดงั นนั วิลสนั จึงไดเ้ สนอกระบวนการแกป้ ัญหาสี รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 67

68 ขนั ตอนของโพลยา ในลกั ษณะพลวตั ร(dynamic) และแสดงเป็นวฏั จกั ร (cyclic) ดงั ภาพประกอบ 2 ภาพประกอบ 2 กรอบงานทีเนน้ พลวตั ร และเป็ นวฏั จกั ร ซึงเป็ นกจิ กรรมทเี กดิ โดยธรรมชาตใิ นขณะ แกป้ ัญหา รวบรวมและเรียบเรียง โดย พชั รา จงโกรย หนา้ 68