แนวคำตอบ

แนวคําตอบ เกมเศรษฐี \"สาํ นวนชวนรู้\" จั ด ทํา โ ด ย น า ง ส า ว ปั ณ ณ์ น ภั ส เ ตี ย ว ปิ ย กุ ล ร หั ส นิ สิ ต ๖ ๑ ๑ ๐ ๕ ๐ ๑ ๐ ๐ ๖ ๗

ไกเ่ ห็นตีนงู งูเหน็ นมไก่ ความหมาย : (สาํ ) ว. ตา่ งฝ่ายต่างร้คู วามลบั ของกนั และกนั การใช้ : ใชใ้ นกรณีท่คี นสองคนหรอื สองฝ่ายคิดจะเอาชนะกัน ฝา่ ยหน่ึงคิดจะเอาเปรียบอกี ฝ่ายหน่งึ โดยทอ่ี ีกฝ่ายหน่ึง ก็รูท้ ันในอบุ าย จงึ ต่างฝา่ ยต่างทําอะไรกันไม่ได้ ตวั อยา่ งประโยค : ฝ่ายค้านไมส่ ามารถจะโค่นล้มฝ่ายรัฐบาลได้ เพราะตา่ ง ฝ่ายต่างมแี ผนเหมอื นกนั รคู้ วามนัยของกนั และกันเป็น อยา่ งดี นี่แหละไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่ จงึ ทาํ อะไรกนั ไมไ่ ด้ ๑

เขน็ ครกขึ้นภูเขา ความหมาย : (สํา) ก. ทํางานท่ียากลําบากอย่างยิ่งโดยต้องใชค้ วาม เพียรพยายามและอดทนอยา่ งมาก หรือบางทีก็เกินกาํ ลงั ความสามารถหรอื สตปิ ญั ญาของตน การใช้ : ใชใ้ นกรณที ี่ผู้ใดต้องรับผดิ ชอบงานท่ีมีอุปสรรคมาก ต้องใชค้ วามมานะอดทนและเพียรพยายามอยา่ งสุด ความสามารถเพ่ือจะผา่ นอปุ สรรคตา่ ง ๆ ได้ ตวั อย่างประโยค : งานชนิ้ นีก้ ว่าผมจะทําสาํ เร็จมันยากเหมอื นกันเขน็ ครก ขนึ้ ภูเขาทเี ดยี ว ๒

คางคกขนึ้ วอ ความหมาย : (สํา) น. คนท่มี ีฐานะตํ่าต้อย พอไดด้ บิ ไดด้ ีกม็ ักแสดง กิรยิ าอวดดลี ืมตัว การใช้ : ใช้ในความหมายประชดประชันเสยี ดสี ใครคนใดคน หนง่ึ ซงึ่ แตเ่ ดมิ นั้นอาจจะยากไร้หรือต่ําตอ้ ย แตอ่ ยู่ ๆ เกดิ สูงส่งขึ้นมา แลว้ ทําตวั เสียจนเกินฐานะของตน ตวั อย่างประโยค : เธอดูกานดาสิ แต่ก่อนเขาวา่ ลําบาก เด๋ียวน้เี ปน็ พวก คางคกขึ้นวอ พอร่าํ รวยหน่อยทาํ ลมื ตวั ไปเลย ๓

คาหนังคาเขา ความหมาย : (สาํ ) ว. จบั ไดใ้ นขณะท่ีกาํ ลังกระทําผิดหรือพร้อมกบั ของกลาง, ใช้เพย้ี นวา่ คาหลังคาเขา กม็ ี การใช้ : ใชใ้ นกรณที ี่มบี ุคคลกาํ ลังกระทาํ ความผดิ และได้มผี ้ไู ป พบเหน็ และจบั ได้ในขณะกระทาํ การนน้ั ตวั อยา่ งประโยค : ตํารวจจับผรู้ ้ายไดค้ าหนงั คาเขา ขณะทก่ี าํ ลงั จ้ีปล้นรา้ น ทอง ๔

ฆ่าควายอย่าเสียดายพริก / ฆา่ ควายเสียดายเกลือ ความหมาย : (สาํ ) ก. ทาํ การใหญ่ไม่ควรตระหน่ี การใช้ : ใช้เปรียบเทียบวา่ การะจะจัดงานใหญ่ กต็ ้องยอม ลงทุน ใชจ้ ่ายใหส้ มกบั งาน ถ้ามวั แตก่ ลวั หมด เปลือง เสยี ดายเงินก็จะพลอยทําให้งานเสียไปดว้ ย ตัวอย่างประโยค : การจดั งานบวชคร้งั นี้ตอ้ งใชจ้ า่ ยมากหน่อยเพราะแขก มากนั มาก ถา้ มวั แตฆ่ า่ ควายเสยี ดายพริกกไ็ ม่ตอ้ งจดั งาน กนั แล้ว ๕

จบั ปลาสองมอื ความหมาย : (สํา) ก. หมายจะเอาให้ไดท้ ั้ง ๒ อยา่ ง, เส่ยี งทาํ การ ๒ อยา่ งพร้อม ๆ กัน ซ่ึงอาจไม่สาํ เรจ็ ท้งั ๒ อยา่ ง การใช้ : ใช้เป็นสํานวนเปรียบเทยี บ เมื่อต้องการตําหนบิ คุ คล ท่ีใจไม่แน่นอน เดี๋ยวทาํ งานโนน้ เดย๋ี วทํางานน้ี อาจจะ เกดิ ความเสยี หายขึน้ ภายในหลัง ตวั อยา่ งประโยค : คณุ ควรจะตกลงใจเลือกงานใดงานหนงึ่ ใหแ้ น่ มัวแต่ จับปลาสองมอื อยอู่ ยา่ งน้ี ดีไม่ดคี ุณจะเสยี ชือ่ เสยี งไปด้วย ๖

ช้างตายทง้ั ตัวเอาใบบัวมาปดิ ความหมาย : (สาํ ) น. ความชั่วหรือความผดิ รา้ ยแรงทีค่ นร้ทู ่วั กันแลว้ จะปิดอย่างไรก็ไมม่ ดิ การใช้ : ใชเ้ ปรียบเทยี บกับคนที่ไม่ยอมสารภาพรบั ความผิดของ ตนและพยายามหาอะไรมากลบเกลือ่ น ตัวอยา่ งประโยค : นายอย่าปดิ บงั ไปเลยเพ่ือน บอกแม่นายไปเถอะ ช้างตายท้งั ตวั เอาใบบัวมาปิด มันไม่มดิ หรอก ๗

ตําข้าวสารกรอกหมอ้ ความหมาย : (สาํ ) ก. หาเพยี งแคพ่ อกนิ ไปมือ้ หน่ึง ๆ, ทําพอใหเ้ สรจ็ ไปชวั่ ครง้ั หนง่ึ ๆ การใช้ : ใชเ้ ปรียบเทียบบุคคลท่ีทําอะไรให้รอดพ้นไปวันหนึ่ง ๆ ทาํ โดยไมค่ ดิ ถงึ ระยะยาวข้างหน้า แกป้ ญั หาเฉพาะหนา้ เอาตัวรอดไปให้พน้ ๆ ก่อน แล้วค่อยคดิ ทํากันใหม่เมอื่ ถงึ พรุ่งนี้ มะรืนนี้ ตัวอย่างประโยค : ถ้าคิดจะทาํ งานแบบตาํ ขา้ วสารกรอกหม้อละก็ นายอย่าหวงั รวยเลยชาตนิ ี้ คงจะเปน็ ขข้ี ้าเขาตลอดไป ๘

ตํานา้ํ พรกิ ละลายแม่นาํ้ ความหมาย : (สํา) ลงทนุ ไปโดยได้ผลประโยชนไ์ ม่คุม้ ทุน, ใช้จา่ ย ทรัพย์ในทางทีไ่ ม่เกิดประโยชน,์ เสยี ทรัพยจ์ ํานวนมาก ไปโดยไม่ไดป้ ระโยชนอ์ ะไร การใช้ : ใช้เปน็ ขอ้ คดิ ในการทาํ งานอะไรท่ีใหญ่โตตอ้ งลงทุนสงู เกินความจําเปน็ นน้ั ควรคดิ ให้รอบคอบกอ่ นที่จะลงมอื กระทํา ตัวอย่างประโยค : คณุ จะลงทนุ ทําอะไร ควรคดิ ใหด้ ี การเอาเงนิ ไปทมุ่ ให้ กับบรษิ ัททีก่ ําลังจะล้ม ผมว่ามนั จะเป็นการตํานา้ํ พริก ละลายแม่นา้ํ เสยี เปล่า ๙

ทํานาบนหลงั คน ความหมาย : (สํา) ก. หาผลประโยชน์ใสต่ นโดยขูดรีดผอู้ ืน่ การใช้ : ใช้เปน็ สาํ นวนเปรียบเทียบบุคคลทีค่ ิดหาผลกําไรหรือ หาผลประโยชนใ์ สต่ นด้วยวิธีเบยี ดเบยี นจากนํ้าพกั นาํ้ แรงผอู้ ่นื โดยขาดความเมตตา ทาํ ใหผ้ ้อู นื่ เดือดร้อน ตวั อย่างประโยค : กํานนั ทํานาบนหลังคน ไมม่ ีความเมตตาเลย มีแต่ซา้ํ เติมชาวนา ได้ข่าววา่ ยดึ ท่ขี องตาสายมาแล้ว ตาสายแก ไมม่ ีเงินใชห้ น้ี นา่ สงสารแกเหลือเกนิ ๑๐

นา้ํ ลดตอผุด ความหมาย : (สาํ ) เมื่อหมดอํานาจ ความชว่ั ทีท่ ําไวก้ ็ปรากฏ การใช้ : ใชเ้ ปรียบเทียบผู้ทมี่ อี าํ นาจวาสนา ยามรงุ่ เรอื งกเ็ หมือน นา้ํ ข้ึน ถงึ มคี วามชัว่ อย่างไรกไ็ มม่ ีใครมองเห็น ตอ่ เม่อื หมดอาํ นาจวาสนาลง กเ็ หมือนตอนนาํ้ ลงตอผดุ ข้นึ มา คนก็นํามานินทาประจานภายหลัง ตัวอยา่ งประโยค : เธอรไู้ หม คุณศกั ดทิ์ ่เี คยรวยแต่กอ่ นแกโกงกนิ เขามา ท้งั นัน้ ตอนนี้ไม่มีใครอยากคบหาสมาคมดว้ ยแล้ว นี่ แหละนา นา้ํ ลดตอผุดแท้ๆ ถ้ายงั ไมจ่ นกค็ งยังไมม่ ีใคร มองเหน็ ความช่ัวของแกหรอก ๑๑

ปลาใหญก่ ินปลาเล็ก ความหมาย : (สํา) น. ประเทศหรือคนทม่ี ีอาํ นาจหรือผู้ใหญท่ ก่ี ดขี่ ข่มเหงผอู้ ่อนแอหรือผนู้ ้อย การใช้ : ใชเ้ ปรียบเทียบชาติมหาอาํ นาจหรอื คนมอี าํ นาจท่ี รังแกหรอื เอาเปรยี บ ขม่ เหงและฉกฉวยเอาผล ประโยชนจ์ ากผ้ทู ีไ่ มม่ ีอาํ นาจหรอื ผู้ทีอ่ ่อนแอกว่า ตวั อยา่ งประโยค : ประเทศสหรัฐอเมรกิ าเอาเปรยี บประเทศไทยท่ีเกบ็ ภาษสี ินค้ามากขึน้ กวา่ เดิมเกอื บเท่าตวั น่ีแหละพวกปลา ใหญ่กนิ ปลาเล็ก ๑๒

ป้ิงปลาประชดแมว ความหมาย : (สาํ ) ก. ทาํ ประชดหรือแดกดัน ซ่งึ รังแต่จะเสยี ประโยชน,์ มกั พดู เขา้ คกู่ บั หุงข้าวประชดหมา วา่ หุงข้าวประชดหมา ปง้ิ ปลาประชดแมว การใช้ : ใช้เปรยี บเทียบการกระทําประชดหรอื แกลง้ แดกดัน เป็นการเสยี ประโยชนไ์ ปเปล่า โดยไมไ่ ด้ประโยชน์ อะไร เพราะคนทเ่ี ราแกลง้ ประชดไมไ่ ดส้ นใจ ไม่รูเ้ รอ่ื ง ทีเ่ ราประชดดว้ ย ตัวอย่างประโยค : หากเธอคิดจะหงุ ขา้ วประชดหมา ปิง้ ปลาประชดแมว เลิกคดิ เสียเถอะ ยงั ไงสามีเธอกไ็ มเ่ ลิกด่มื เหล้าหรอก ๑๓

ฝนทัง่ ใหเ้ ป็นเขม็ ความหมาย : (สาํ ) ก. เพยี รพยายามสุดความสามารถจนกว่าจะ สําเรจ็ ผล การใช้ : ใชเ้ ปน็ คาํ เปรยี บเทยี บให้คนเชื่อวา่ ความเพยี ร พยายามอุตสาหะของคนเรานน้ั เปน็ บ่อเกดิ แหง่ ความ สําเร็จ ตวั อยา่ งประโยค : งานทน่ี ายทาํ มนั เหมอื นฝนทงั่ ให้เป็นเข็ม นายตอ้ งใช้ ความอดทนสงู มนั จงึ จะประสบความสาํ เร็จได้ ๑๔

มอื ไม่พาย เอาเทา้ รานํา้ / มอื ไม่พาย เอาตีนราน้ํา ความหมาย : (สํา) ก. ไม่ชว่ ยทาํ แล้วยงั ขัดขวางการทํางานของผู้อืน่ การใช้ : ใชเ้ ปรยี บเทียบวา่ บคุ คลท่กี ีดขวางการทาํ งานของผอู้ นื่ กอ่ กวนใหบ้ คุ คลอ่ืนทาํ งานไมส่ ะดวก โดยท่ตี วั เองไม่ ชว่ ยทาํ ตวั อย่างประโยค : ตะวนั ไม่ชว่ ยงานกลุ่ม แลว้ ยงั พูดจารบกวนเพื่อนอกี มือไม่พายเอาตนี รานาํ้ จริง ๆ ๑๕

ย่นื หมยู ่ืนแมว ความหมาย : (สาํ ) ก. แลกกันโดยต่างฝ่ายตา่ งให้และรบั ในเวลา เดยี วกนั การใช้ : ใช้ในกรณีทีแ่ ลกเปลีย่ นหรอื ซอื้ ขายกนั คือฝ่ายหนึ่งส่ง ของไป อกี ฝ่ายหนึง่ กต็ ้องส่งสิง่ แลกเปล่ยี นกลับมาใน ขณะเดียวกัน ตวั อย่างประโยค : เพอ่ื ความยุติธรรม เรามายน่ื หมยู นื่ แมวกันดกี ว่า นายเอากระเป๋าของนายไป ฉนั กเ็ อาเส้อื ของฉันมา ๑๖

รําไม่ดีโทษปี่โทษกลอง ความหมาย : (สาํ ) ก. ทาํ ไม่ดหี รือทาํ ผิดแล้วไมร่ บั ผดิ กลับโทษผู้อื่น, รําชวั่ โทษพากย์ ก็ว่า การใช้ : ใชใ้ นกรณีทที่ าํ ไม่ดี แลว้ ไมย่ อมรบั ผิด ไปโทษผอู้ น่ื หรือสงิ่ แวดลอ้ มอ่ืน ๆ ตวั อยา่ งประโยค : นายอยา่ รําไม่ดีโทษปโี่ ทษกลองหน่อยเลย ผดิ ก็ ยอมรับบา้ ง ไม่ใช่เอาแตโ่ ทษคนอืน่ ๑๗

ววั หายล้อมคอก ความหมาย : (สํา) น. ของหายแลว้ จึงจะเริม่ ป้องกนั , เร่อื งเกิดขึ้นแล้ว จงึ คดิ แก้ไข การใช้ : ใชใ้ นกรณีทบ่ี คุ คลมีความประมาทไมร่ อบคอบ จะป้องกันก็ต่อเมื่อส่ิงของนน้ั เสียหายไปแลว้ ตัวอยา่ งประโยค : ดบู า้ นน้ันสิ กวา่ จะติดสญั ญาณกันขโมยก็โดนกวาดไป ซะเกือบเกล้ียงบา้ น นแ่ี หละหนาเขาวา่ วัวหายล้อมคอก ๑๘

หมาเหา่ ใบตองแห้ง ความหมาย : (สํา) น. คนที่ชอบพูดเอะอะแสดงวา่ เก่ง แตไ่ มก่ ล้าจรงิ การใช้ : ใช้เปรียบเทียบบคุ คลท่ีอวดตนวา่ เกง่ กล้าสามารถ แต่จรงิ ๆ แลว้ เปน็ คนข้ขี ลาดไมก่ ลา้ เผชิญหนา้ กบั ศตั รู ตวั อย่างประโยค : เขาเป็นคนประเทศหมาเหา่ ใบตองแหง้ ดแี ต่พดู แต่เวลาจรงิ ๆ กลบั ไมก่ ลา้ เป็นพวกขขี้ ลาดตาขาว ๑๙

เหน็ กงจกั รเป็นดอกบัว ความหมาย : (สาํ ) ก. เหน็ สิง่ ท่ีไมถ่ ูกต้องว่าเปน็ ส่ิงที่ถูกตอ้ ง, เห็นผิด เปน็ ชอบ ก็ว่า การใช้ : ใช้ในกรณเี ห็นบางสิง่ บางอยา่ งท่ีไม่ดีเป็นส่ิงดี ใช้ เปรียบเทียบบุคคลท่เี หน็ ความชว่ั ความผิดเปน็ สง่ิ ทด่ี ี แล้วกระทาํ สิง่ นัน้ จนตวั เองไดร้ ับความเดอื ดรอ้ น ตวั อยา่ งประโยค : นายอยา่ เหน็ กงจักรเปน็ ดอกบวั หนอ่ ยเลย ยาเสพติด มันไม่ดีตอ่ ตัวนายและสงั คม นายยังคดิ จะเสพมนั อกี หรอื ๒๐

บรรณานุกรม ครูใจด.ี (2564). รวมภาพสี สุภาษิต คําพงั เพย สาํ นวนไทย. สบื ค้นเมอ่ื 9 ตลุ าคม 2564, จาก http://khunkru12.blogspot.com/?m=0 MDcTkLJaqzgD1vSPCg_ ราชบณั ฑิตยสถาน. (2564). พจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. สบื ค้นเม่ือ 9 ตุลาคม 2564, จาก https://dictionary.orst.go.th/ ไพโรจน์ อยมู่ ณเฑยี ร. (2551). สาํ นวนไทยใชใ้ หเ้ ปน็ . กรงุ เทพฯ : ทฤษฎี. จั ด ทํา โ ด ย น า ง ส า ว ปั ณ ณ์ น ภั ส เ ตี ย ว ปิ ย กุ ล ร หั ส นิ สิ ต ๖ ๑ ๑ ๐ ๕ ๐ ๑ ๐ ๐ ๖ ๗