หน่วยที่ 7

0

1 หน่วยท่ี 7 กระดาษทาการและงบการเงนิ สาระสาคญั กระดาษทาการ เป็นกระดาษร่างที่จดั ประเภทของตวั เลขจากงบทดลองนามาไวใ้ นช่อง ต่าง ๆ วา่ ตวั เลขใดที่จะนาไปใชค้ านวณหาผลกาไรหรือขาดทุนของกิจการ และตวั เลขใดที่จะนาไปแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินของกิจการ กระดาษร่างน้ียงั ช่วยในการจดั เตรียมทางบการเงินไดส้ ะดวกและรวดเร็ว ข้นึ สาระการเรียนรู้ 1. กระดาษทาการ 2. งบการเงิน จุดประสงค์การเรียนรู้ เม่ือจบหน่วยการเรียนน้ีแลว้ นกั เรียนสามารถ 1. บอกความหมายของกระดาษทาการได้ 2. เขียนรูปแบบกระดาษทาการ 6 ช่องได้ 3. จดั ทากระดาษทาการ 6 ช่องได้ 4. จดั ทางบกาไรขาดทุนแบบบญั ชี และแบบรายงานได้ 5. จดั ทางบแสดงฐานะการเงินแบบบญั ชี และแบบรายงานได้

2 1. กระดาษทาการ 1.1 ความหมายของกระดาษทาการ กระดาษทาการ (Work Sheets or Working Paper) หมายถึง กระดาษร่างที่นามาใช้ ในการจาแนกตวั เลข จานวนเงินของบญั ชีต่าง ๆ ในงบทดลอง เพื่อช่วยในการจดั เตรียมทางบการเงินได้ สะดวกรวดเร็วข้ึน และไม่ผิดพลาด ลกั ษณะของกระดาษทาการ จึงกล่าวไดว้ า่ ไม่ใช่การบนั ทึกบญั ชีไม่ไดเ้ ป็นข้นั ตอนหน่ึงของ วงจรบญั ชี ใชเ้ พื่อสรุปผล และตรวจสอบความถูกตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชี ช่วยให้การจดั ทางบการเงิน ทาไดง้ ่าย และรวดเร็วยงิ่ ข้นึ 1.2 กระดาษทาการ ชนิด 6 ช่อง กระดาษทาการท่ีนิยมใชใ้ นธุรกิจมีหลายแบบ เช่น กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง ชนิด 8 ช่อง ชนิด 10 ช่อง การเลือกใชข้ ้ึนอยกู่ บั ความตอ้ งการของแตล่ ะกิจการ สาหรับกิจการเจา้ ของคนเดียว ประเภทธุรกิจบริการแบบที่ง่ายที่สุด คือกระดาษทาการ 6 ช่อง ในส่วนของกระดาษทาการ 8 ช่อง และ 10 ช่อง จะไปศึกษาในบญั ชีเบ้ืองตน้ 2 และบญั ชีอตุ สาหกรรมต่อไป ดงั น้นั ในท่ีน้ี จะกล่าวถึงเฉพาะ กระดาษทาการ 6 ช่อง ดงั มีรายละเอียดดงั น้ี 1.2.1 ส่วนประกอบของกระดาษทาการ ดงั น้ี 1.2.1.1 ส่วนหวั ของกระดาษทาการ ในส่วนน้ีจะประกอบดว้ ย 3 บรรทดั บรรทดั แรก ชื่อกิจการ บรรทดั ท่ี 2 กระดาษทาการ บรรทดั ท่ี 3 สาหรับรอบระยะเวลาบญั ชี สิ้นสุดวนั ท่ี เดือน ปี พ.ศ. 1.2.1.2 ส่วนของตวั กระดาษทาการ ประกอบดว้ ยช่องช่ือบญั ชี ช่องเลขท่ีบญั ชี งบ ทดลอง ช่องจานวนเงินเดบิต และเครดิต งบกาไรขาดทุน ช่องจานวนเงินเดบิต และเครดิต และงบแสดง ฐานะการเงิน ช่องจานวนเงินเดบิต และเครดิต 1.2.2. รูปแบบของกระดาษทาการ 6 ช่อง จากส่วนประกอบของกระดาษทาการ ซ่ึงแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ประกอบดว้ ย ส่วนหัว กระดาษ และส่วนของตวั กระดาษน้นั กระดาษทาการ ชนิด 6 ช่องจึงมีรูปแบบดงั น้ี (1) ชื่อกิจการ กระดาษทาการ และสาหรับรอบระยะเวลาบญั ชี สิ้นสุดวนั ท่ี เดือน ปี พ.ศ. (2) ช่องชื่อบญั ชี (3) ช่องเลขที่บญั ชี (4) ช่องงบทดลอง เดบิต และเครดิต (5) ช่องงบกาไรขาดทุนเดบิต และเครดิต

3 (6) ช่องงบแสดงฐานะการเงิน เดบิต และเครดิต แสดงรูปแบบดงั น้ี ช่ือกิจการ ชื่อบญั ชี กระดาษทาการ (2) สาหรับรอบระยะเวลาบญั ชี (1) เลขท่ี งบทดดลอง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน (6) บญั ชี (4) (5) เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต (3) 1.2.3 การจดั ทากระดาษทาการ ชนิด 6 ช่อง ในการจดั ทากระดาษทาการ ชนิด 6 ช่อง มีข้นั ตอนในการจดั ทาดงั น้ี ข้ันตอนที่ 1 เขียนส่วนหัวของกระดาษทาการ โดยบรรทดั แรกเขียนช่ือของกิจการ บรรทดั ที่ 2 เขียนคาวา่ “กระดาษทาการ” และบรรทดั ที่ 3 เขยี นรอบระยะเวลาท่ีจดั ทากระดาษทาการ ร้านสมยั บริการ เช่น กระดาษทาการ สาหรับรอบระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสุดวนั ท่ี 31 มกราคม 25X2 ข้นั ตอนที่ 2 ในส่วนของตวั งบ นายอดคงเหลือของบญั ชีตา่ ง ๆ ในสมดุ บญั ชี แยกประเภททว่ั ไปหรือจากงบทดลองมาแสดงการจดั ทางบทดลองใหม่อีกคร้ังหน่ึงในกระดาษทาการช่อง งบทดลอง แลว้ รวมยอดงบทดลองดา้ นเดบิต และเครดิตซ่ึงยอดรวมท้งั สองดา้ นตอ้ งเท่ากนั

4 ร้านสมยั บริการ กระดาษทาการ สาหรับรอบระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสุดวนั ท่ี 31 มกราคม 25X2 ชื่อบญั ชี เลขท่ี งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดติ เดบิต เครดิต บญั ชี เดบิต เครดติ เงินสด 11 46,000 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - เงินกู้ 21 4,000 - ทุน-นายสมยั 31 40,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 2,000 - รายไดค้ ่าบริการ 41 12,000 - คา่ เช่า 51 1,000 - เงินเดือน 52 4,500 - 56,000 - 56,000 - ข้นั ตอนที่ 3 จาแนกตวั เลขจานวนเงินในช่องงบทดลองไปใส่ในช่องงบแสดงฐานะ การเงิน ตามหลกั เกณฑต์ ่อไปน้ี บญั ชีหมวดสินทรัพย์ ปรากฏในช่องงบแสดงฐานะการเงินทางดา้ นเดิมที่ปรากฏในงบ ทดลอง บญั ชีหมวดหน้ีสิน ปรากฏในช่องงบแสดงฐานะการเงินดา้ นเครดิต บญั ชีหมวดทุน ในส่วนของบญั ชีทุน ปรากฏในช่องงบแสดงฐานะการเงินดา้ นเครดิต ในส่วนของบญั ชีถอนใชส้ ่วนตวั ปรากฏในช่องงบแสดงฐานะการเงินดา้ นเดบิต

5 ช่ือบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดติ บญั ชี เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 46,000 - 2,500 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - 2,000 - เงินกู้ 21 4,000 - 4,000 - 40,000 - ทนุ -นายสมยั 31 40,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 2,000 - รายไดค้ ่าบริการ 41 12,000 - ค่าเช่า 51 1,000 - เงินเดือน 52 4,500 - 56,000 - 56,000 - ข้นั ตอนที่ 4 จาแนกตวั เลขจานวนเงินในช่องงบทดลองไปใส่ในช่องงบกาไรขาดทุน ตามหลกั เกณฑต์ ่อไปน้ี บญั ชีหมวดรายได้ ปรากฏในช่องงบกาไรขาดทุนดา้ นเครดิต บญั ชีหมวดค่าใชจ้ ่าย ปรากฏในช่องงบกาไรขาดทนุ ดา้ นเดบิต ช่ือบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดิต เดบิต เครดติ บญั ชี เดบิต เครดติ เงินสด 11 46,000 - 46,000 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - 2,500 - เงินกู้ 21 4,000 - 4,000 - ทนุ -นายสมยั 31 40,000 - 40,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 2,000 - 2,000 - รายไดค้ า่ บริการ 41 12,000 - 12,000 - คา่ เช่า 51 1,000 - 1,000 - เงินเดือน 52 4,500 - 4,500 - 56,000 - 56,000 -

6 ข้นั ตอนท่ี 5 รวมจานวนเงินช่องงบกาไรขาดทุนดา้ นเดบิต และเครดิต งบแสดง ฐานะ การเงินดา้ นเดบิต และเครดิต ชื่อบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดิต เดบิต เครดติ บญั ชี เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 46,000 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - 2,500 - เงินกู้ 21 4,000 - 4,000 - ทนุ -นายสมยั 31 40,000 - 40,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 12,000 - รายไดค้ า่ บริการ 41 2,000 - 2,000 - 12,000 - คา่ เช่า 51 1,000 - 1,000 - เงินเดือน 52 4,500 - 4,500 - 56,000 - 56,000 - 5,500 - 12,000 - 50,500 - 44,000 - ข้ันตอนท่ี 6 หาผลต่างระหว่างยอดรวม ช่องงบกาไรขาดทุนดา้ นเดบิตและเครดิต ช่องงบแสดงฐานะการเงินดา้ นเดบิตและเครดิต ถา้ ยอดรวมในงบกาไรขาดทุนด้านเครดิตมากกว่าด้านเดบิต น้ันหมายถึงกิจการมี รายไดม้ ากกว่าค่าใชจ้ ่าย ผลต่างน้ีเรียกว่า กาไรสุทธิ (Net Profit) ให้เขียนจานวนเงินผลต่างน้ี ลงในช่องท่ีมี ยอดผลรวมดา้ นท่ีน้อย ซ่ึงปรากฏผลต่างในช่องงบกาไรขาดทุนดา้ นเดบิตและช่องงบแสดงฐานะการเงิน ดา้ นเครดิต เลขท่ี งบทดลอง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต ชื่อบญั ชี บญั ชี เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 46,000 - วสั ดุสานกั งาน เงินกู้ 12 2,500 - 2,500 - ทุน-นายสมยั ถอนใชส้ ่วนตวั 21 4,000 - 4,000 - รายไดค้ ่าบริการ คา่ เช่า 31 40,000 - 40,000 - เงินเดือน 32 2,000 - 2,000 - กาไรสุทธิ 41 12,000 - 12,000 - 51 1,000 - 1,000 - 52 4,500 - 4,500 - 56,000 - 56,000 - 5,500 - 12,000 - 50,500 - 44,000 - 6,500 - 6,500 -

7 ถา้ ยอดรวมในงบกาไรขาดทุนดา้ นเครดิตนอ้ ยกวา่ ดา้ นเดบิต น้นั หมายถึงกิจการมี รายไดน้ อ้ ยกวา่ ค่าใชจ้ ่าย ผลต่างน้ีเรียกวา่ ขาดทุนสุทธิ (Net Loss) เขยี นจานวนเงินผลต่าง ลงในช่องที่มียอด ผลรวม ดา้ นท่ีนอ้ ย ซ่ึงปรากฏผลตา่ งในช่องงบกาไรขาดทุนดา้ นเครดิต และช่องงบแสดงฐานะ การเงินดา้ น เดบิต ช่ือบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน บญั ชี เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 5,000 - 46,000 - 5,000 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - 50,000 - 2,500 - 50,000 - เจา้ หน้ี 21 12,000 - ทนุ -นางกหุ ลาบ 31 2,000 - 2,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 67,000 - รายไดค้ ่าบริการ 41 5,000 - 5,000 - 12,000 - ค่าเช่า 51 11,500 - 11,500 - เงินเดือน 52 67,000 - 16,500 - 12,000 - ขาดทุนสุทธิ 4,500 - 50,500 - 55,000 - 4,500 - ข้ันตอนที่ 6 รวมยอดจานวนเงินในช่องงบกาไรขาดทุน ดา้ นเดบิตและเครดิตจะตอ้ ง เท่ากนั และรวมยอดจานวนเงินในช่องงบแสดงฐานะการเงินดา้ นเดบิตและเครดิตก็จะตอ้ งเท่ากนั ดว้ ย กรณี กิจการมีกาไรสุทธิแสดงดงั น้ี ชื่อบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต บญั ชี เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 46,000 - วสั ดุสานกั งาน เงินกู้ 12 2,500 - 2,500 - ทนุ -นายสมยั ถอนใชส้ ่วนตวั 21 4,000 - 4,000 - รายไดค้ ่าบริการ ค่าเช่า 31 40,000 - 40,000 - เงินเดือน 32 2,000 - 2,000 - 41 12,000 - 12,000 - 51 1,000 - 1,000 - 52 4,500 - 4,500 - 56,000 - 56,000 - 5,500 - 12,000 - 50,500 - 44,000 - 6,500 - 6,500 - กาไรสุทธิ 12,000 - 50,500 - 12,000 - 50,500 -

8 กรณีกิจการขาดทุนสุทธิแสดงดงั น้ี ช่ือบญั ชี เลขที่ งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เดบิต เครดิต บญั ชี เดบิต เครดติ เดบิต เครดิต เงินสด 11 46,000 - 46,000 - 2,500 - วสั ดุสานกั งาน 12 2,500 - 2,000 - เจา้ หน้ี 21 5,000 - 5,000 - 50,000 - ทนุ -นางกหุ ลาบ 31 50,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 32 2,000 - รายไดค้ ่าบริการ 41 12,000 - 12,000 - คา่ เช่า 51 5,000 - 5,000 - 12,000 - 11,500 - 4,500 - เงินเดือน 52 11,500 - 16,500 - 16,500 - 67,000 - 67,000 - 16,500 - 50,500 - 55,000 - 4,500 - ขาดทนุ สุทธิ 55,000 - 55,000 - ตัวอย่างที่ 7.1 จากขอ้ มูลงบทดลองของร้านสยามบิวต้ี สาหรับงวด 1 ปี สิ้นสุด 31 ธนั วาคม 25X2 ช่ือบญั ชี เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี เงินสด 101 68,800 - ธนาคาร วสั ดุเสริมสวย 102 170,000 - อุปกรณ์เสริมสวย เจา้ หน้ี 103 8,900 - ทนุ -นายสมยั ถอนใชส้ ่วนตวั 105 80,000 - รายไดค้ ่าบริการ รายไดเ้ บด็ เตลด็ 201 37,500 - ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ คา่ น้า-คา่ ไฟฟ้า 301 300,000 - เงินเดือน 302 10,000 - 401 10,000 - 402 350 - 501 350 - 502 3,800 - 503 6,000 - 347,850 - 347,850 - จดั ทาในรูปของกระดาษทาการชนิด 6 ช่อง ไดด้ งั น้ี

9 ร้านสยามบิวต้ี กระดาษทาการ สาหรับรอบระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสุดวนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X2 ช่ือบญั ชี เลขท่ี งบทดลอง งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน เงินสด บญั ชี เดบิต เครดิต เดบิต เครดติ เดบิต เครดิต ธนาคาร วสั ดุเสริมสวย 101 68,800 - 68,800 - อุปกรณเ์ สริมสวย 102 170,000 - 170,000 - เจา้ หน้ี 103 8,900 - 8,900 - ทนุ ถอนใชส้ ่วนตวั 105 80,000 - 80,000 - รายไดค้ า่ บริการ รายไดเ้ บด็ เตลด็ 201 37,500 - 37,500 - คา่ ใชจ้ า่ ยเบ็ดเตลด็ 301 300,000 - 300,000 - คา่ สาธารณูปโภค 302 10,000 - 10,000 - เงินเดือน 401 10,000 - 10,000 - กาไรสุทธิ 402 350 - 350 - 501 350 - 350 - 502 3,800 - 3,800 - 503 6,000 - 6,000 - 347,850 - 347,850 - 10,150 - 10,350 - 337,700 - 337,500 - 200 - 200 - 10,350 - 10,350 - 337,700 - 337,700 - 1.3 ประโยชน์ของกระดาษทาการ เนื่องจากการจัดทาบญั ชีมีข้นั ตอนหลายประการท่ีต้องทาเม่ือสิ้นสุดรอบระยะเวลาบญั ชี ดงั น้นั จึงอาจเกิดความผิดพลาดไดง้ ่าย นกั บญั ชีจึงใชก้ ระดาษทาการเป็นเคร่ืองมือเพ่ือสรุปขอ้ มลู งบทดลอง ก่อนรายการปรับปรุง รายการปรับปรุง งบทดลองหลงั รายการปรับปรุง งบกาไรขาดทุน และงบแสดง ฐานะการเงิน เพอ่ื ประโยชน์ดงั น้ี 1.3.1 ใชส้ รุปรายการปรับปรุง ณ วนั สิ้นงวดเพอ่ื มิให้เกิดขอ้ ผิดพลาด และเป็นแนวทางใน การจดั ทารายการปรับปรุงในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 1.3.2 ใชค้ านวณกาไรสุทธิโดยไม่จาเป็นตอ้ งทารายการปิ ดบญั ชี 1.3.3 ใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั ทางบกาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน 1.3.4 ใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั ทารายการปิ ดบญั ชีในสมุดรายวนั ทว่ั ไป

10 2. งบการเงนิ เม่ือไดท้ ราบถึงวิธีการจดั ทากระดาษทาการ ซ่ึงถือเป็ นเครื่องมือท่ีจะช่วยให้สามารถจดั ทางบ การเงินไดส้ ะดวก รวดเร็ว และตรวจสอบความถูกตอ้ งของการจดั ทางบการเงินได้ ข้นั ต่อไป คือการจดั ทา งบการเงิน 2.1 ความหมายของงบการเงิน งบการเงิน (Financial Statement) หมายถึง รายงานทางการเงินที่จะแสดงใหท้ ราบถึงผลการ ดาเนินงาน และฐานะการเงินของกิจการ ซ่ึงประกอบดว้ ยงบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไร สะสม งบกระแสเงินสด และหมายเหตุประกอบทา้ ยงบการเงิน ในส่วนของการบญั ชีเบ้ืองตน้ 1 ซ่ึงเป็ น ธุรกิจบริการ กิจการเจา้ ของคนเดี่ยวน้นั จะกลา่ วถึงเพยี ง 2 งบการเงิน คือ งบกาไรขาดทนุ และงบแสดงฐานะ การเงิน เท่าน้นั 2.2 งบกาไรขาดทุน งบกาไรขาดทุน (Profit and Loss Statement) เป็นงบที่จดั ทาข้ึน เพ่ือแสดงให้ทราบถึงผลการ ดาเนินงานของกิจการ โดยแสดงรายละเอียดเก่ียวกับ รายได้ และค่าใช้จ่ายของกิจการที่เกิดข้ึนในช่วง ระยะเวลาใดเวลาหน่ึง ตามท่ีกิจการกาหนดหรือตามงวดบญั ชีของกิจการ ผลการดาเนินงานคานวณไดจ้ ากผลตา่ งระหวา่ งหมวดรายไดก้ บั หมวดคา่ ใชจ้ ่าย โดยถา้ รายไดม้ ากกวา่ คา่ ใชจ้ ่าย เรียกวา่ กาไรสุทธิ แต่ถา้ ค่าใชจ้ ่ายมากกวา่ รายได้ เรียกวา่ ขาดทุนสุทธิ 2.2.1 รูปแบบงบกาไรขาดทนุ แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือแบบบญั ชี และแบบรายงาน 2.2.1.1 รูปแบบของงบกาไรขาดทุนแบบบัญชี เป็ นแบบแสดงรายการ โดยแบ่ง ออกเป็น 2 ดา้ น คอื ดา้ นซา้ ยมือ (เดบิต) บนั ทึกรายการเก่ียวกบั คา่ ใชจ้ ่าย ดา้ นขวามือ (เครดิต) บนั ทึกรายการ เก่ียวกบั รายได้ การหาผลกาไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ ถา้ ยอดรายไดด้ า้ นเครดิตมากกวา่ ค่าใชจ้ ่ายดา้ นเดบิตก็ ถือวา่ กาไรสุทธิ ใหเ้ ขยี นผลกาไรสุทธิทางดา้ นซา้ ยมือ แต่ถา้ ยอดรายไดท้ างดา้ นเครดิตนอ้ ยกวา่ ค่าใชจ้ ่ายดา้ น เดบิตก็ถือวา่ ขาดทุนสุทธิ ใหเ้ ขยี นผลขาดทุนสุทธิทางดา้ นขวามือ โดยมีรูปแบบดงั น้ี ในส่วนของหวั งบกาไรขาดทุน แสดงดงั น้ี ร้าน....................... งบกาไรขาดทุน สาหรับงวด.....สิ้นสุด วนั ที่.....เดือน.......พ.ศ......

11 ในส่วนของงบกาไรขาดทุนแบบบญั ชี กรณีกิจการมีผลกาไรสุทธิ แสดงได้ ดงั น้ี ร้าน....................... 000,000 - งบกาไรขาดทนุ 000,000 - ค่า........... สาหรับงวด.....สิ้นสุด วนั ที่.....เดือน.......พ.ศ...... ค่า.......... 000,000 - รายไดค้ า่ ........... 000,000 - กาไรสุทธิ 000,000 - รายไดค้ ่า........... 0,000 - 000,000 - ในส่วนของงบกาไรขาดทุนแบบบญั ชี กรณีกิจการมีผลขาดทนุ สุทธิ แสดงได้ ดงั น้ี ร้าน....................... 000,000 - งบกาไรขาดทุน 000,000 - ค่า........... สาหรับงวด.....สิ้นสุด วนั ที่.....เดือน.......พ.ศ...... ค่า.......... 000,000 - รายไดค้ า่ ........... 0,000 - 000,000 - รายไดค้ ่า........... 000,000 - ขาดทนุ สุทธิ 000,000 - 2.2.1.2 รูปแบบของงบกาไรขาดทุนแบบรายงาน เป็ นแบบท่ีแสดงรายการ ซ่ึง แบ่ง ออกเป็น 3 ตอน คอื ตอนท่ีหน่ึงแสดงรายการเก่ียวกบั รายได้ ตอนท่ีสองแสดงรายการเกี่ยวกบั ค่าใชจ้ ่าย ตอน ท่ีสามคือผลกาไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ ถา้ ยอดรายไดม้ ากกว่ายอดค่าใชจ้ ่ายถือวา่ กาไรสุทธิ หากค่าใชจ้ ่าย มากกวา่ รายได้ ถือวา่ ขาดทนุ สุทธิ ในส่วนของหวั งบกาไรขาดทุน แสดงดงั น้ี ร้าน....................... งบกาไรขาดทุน สาหรับงวด.....สิ้นสุด วนั ที่.....เดือน.......พ.ศ......

ในส่วนของงบกาไรขาดทุนแบบรายงานแสดงไดด้ งั น้ี 12 ร้าน............................ 000,000.- 00,000.- งบกาไรขาดทุน 00,000.- สาหรับงวด.......สิ้นสุดวนั ที่.......เดือน..........พ.ศ...... รายได.้ - รายไดค้ ่า........................... 000,000.- รายไดค้ า่ ......................... 000,000.- คา่ ใชจ้ ่าย.- ค่า.................................. 00,000.- ค่า................................. 00,000.- กาไรสุทธิ หรือขาดทุนสุทธิ 2.2.2 การจดั ทางบกาไรขาดทุน 2.2.2.1 การจดั ทางบกาไรขาดทุนแบบบญั ชี มีข้นั ตอนในการจดั ทาดงั น้ี 1) เขียนหวั งบ ซ่ึงประกอบดว้ ย บรรทดั แรกช่ือร้าน.............บรรทดั ที่ 2 งบ กาไรขาดทนุ และบรรทดั ที่ 3 สาหรับรอบระยะเวลาบญั ชี.....สิ้นสุดวนั ท่ี..... เดือน .....ปี พ.ศ. ......... 2) ตวั แบบฟอร์มของงบ แบง่ ออกเป็น 2 ดา้ น คือ ดา้ นซา้ ยมือ (เดบิต) บนั ทึก รายการเก่ียวกบั ค่าใชจ้ ่าย ดา้ นขวามือ (เครดิต) บนั ทึกรายการเกี่ยวกบั รายได้ 3) หาผลกาไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ โดย ถ้ายอดรายได้ด้านเครดิต มากกว่าค่าใชจ้ ่ายดา้ นเดบิตก็ถือว่ากาไรสุทธิ ให้เขียนผลกาไรสุทธิทางด้านซา้ ยมือ ส่วนผลขาดทุนสุทธิ เขียนทางดา้ นขวามือ ตวั อย่างท่ี 7.2 แสดงงบกาไรขาดทนุ ในรูปแบบบญั ชี ร้านสยามบิวต้ี งบกาไรขาดทนุ สาหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 350 รายไดค้ ่าบริการ 10,000 - 350 - ค่าสาธารณูปโภค 3,800 - รายไดเ้ บด็ เตลด็ 10,350 - เงินเดือน 6,000 - กาไรสุทธิ 200 - 10,350 -

13 2.2.2.2 การจดั ทางบกาไรขาดทนุ แบบรายงาน มีข้นั ตอนดงั น้ี 1) เขียนหวั งบกาไรขาดทุน ซ่ึงประกอบดว้ ย บรรทดั แรก ช่ือกิจการ บรรทดั ท่ี 2 เขยี นคาวา่ “งบกาไรขาดทนุ ” และบรรทดั ท่ี 3 เขียนรอบระยะเวลาที่จดั ทางบกาไรขาดทุน 2) เขียนคาวา่ “รายได”้ แลว้ นาบญั ชีหมวดรายไดม้ าใส่ในงบกาไรขาดทุน ถา้ มีมากกวา่ 2 รายการ ใหแ้ สดงการรวมยอดรายไดท้ ้งั หมดดว้ ย 3) เขยี นคาวา่ “ค่าใชจ้ ่าย” แลว้ นาบญั ชีหมวดคา่ ใชจ้ ่ายมาใส่ในงบกาไร ขาดทนุ ถา้ มีคา่ ใชจ้ ่ายมากกวา่ 2 รายการ ใหแ้ สดงการรวมยอดค่าใชจ้ ่ายท้งั หมด 4) หาผลต่างระหว่างยอดรวมของรายได้ และยอดรวมของค่าใชจ้ ่าย ถา้ ยอด รวมของรายไดม้ ากกวา่ ยอดรวมค่าใชจ้ ่าย ผลตา่ งเรียกวา่ กาไรสุทธิ ตัวอย่างที่ 7.3 แสดงงบกาไรขาดทุนในรูปแบบรายงาน ร้านสมยั บริการ งบกาไรขาดทนุ สาหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุดวนั ที่ 31 มกราคม 25X2 รายได้ : รายไดค้ ่าบริการ 12,000.- รายไดเ้ บด็ เตลด็ 500.- รวมรายได้ 12,500.- ค่าใช้จ่าย : 9,700.- 2,800.- ค่าเช่า 1,000.- คา่ น้า-ไฟฟ้า 4,000.- คา่ รับรอง 500.- เงินเดือน 4,200.- รวมค่าใชจ้ ่าย กาไรสุทธิ ผลตา่ งระหวา่ งยอดรวมของรายได้ และยอดรวมของค่าใชจ้ ่าย ถา้ ยอดรวมของรายไดน้ อ้ ยกวา่ ยอดรวมคา่ ใชจ้ ่าย ผลตา่ งเรียกวา่ ขาดทนุ สุทธิ

14 2.2.3 ประโยชนข์ องการจดั ทางบกาไรขาดทนุ มีประโยชนต์ ่อกิจการ พอสรุปไดด้ งั น้ี 2.2.3.1 แสดงใหเ้ ห็นผลการดาเนินงานของกิจการ 2.2.3.2 ใหข้ อ้ มูลแก่เจา้ ของกิจการใชใ้ นการตดั สินใจดา้ นการลงทุน และการ ดาเนินธุรกิจตอ่ ไป 2.2.3.3 เป็นเอกสารใชป้ ระกอบการในการกเู้ งินจากสถาบนั การเงินได้ 2.2.3.4 เป็นเอกสารที่รายงานต่อทางราชการตามที่กฎหมายกาหนด 2.3 งบแสดงฐานะการเงิน งบแสดงฐานะการเงิน เป็นงบแสดงถึงฐานะการเงินของกิจการ ณ วนั ใดวนั หน่ึง ซ่ึงการ แสดงฐานะการเงินน้ันจะทาให้ทราบว่ากิจการมีสินทรัพย์ หน้ีสินประเภทอะไร เป็ นมูลค่าเท่าใด และมี เงินทุนจานวนเท่าใด ดงั น้นั องคป์ ระกอบของงบแสดงฐานะการเงินจึงประกอบดว้ ย สินทรัพย์ หน้ีสิน และ ส่วนของเจา้ ของ ในการจัดทางบแสดงฐานะการเงิน นักบญั ชีถือหลกั ฐานทางการบญั ชีว่า สินทรัพยข์ อง กิจการเท่ากบั ส่วนของผูถ้ ือสิทธิในสินทรัพยน์ ้ัน ซ่ึงหมายถึง เจ้าหน้ี (หน้ีสิน) และเจ้าของ (ส่วนของ เจา้ ของ) งบแสดงฐานะการเงิน ประกอบดว้ ยหมวดสินทรัพย์ หมวดหน้ีสิน และหมวดทุน ขอ้ มูลจะ แสดงรายการที่สอดคลอ้ งกบั สมการบญั ชี คอื สินทรัพย์ = หน้ีสิน + ส่วนของเจา้ ของ 2.3.1 รูปแบบงบแสดงฐานะการเงิน แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ แบบรายงานและแบบบญั ชี 2.3.1.1 งบแสดงฐานะการเงิน แบบรายงาน จะแสดงรายการเรียงกันเป็ นหมวดหมู่ ตามลาดบั คือ หมวดสินทรัพย์ หมวดหน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ ผลรวมของหมวดสินทรัพยจ์ ะตอ้ งเท่ากบั ผลรวมของหมวดหน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ รูปแบบของงบแสดงฐานะการเงินแบบรายงาน ในส่วนของหวั งบแสดงได้ ดงั น้ี ร้าน.................... งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี......เดือน.............พ.ศ.....

15 ในส่วนของตวั งบแสดงไดด้ งั น้ี ร้าน.................... งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ที่......เดือน.............พ.ศ..... สินทรัพย์ สินทรัพย์หมุนเวียน 000,000.- เงินสด 000,000.- เงินฝากธนาคาร สินทรัพย์ไม่หมนุ เวียน 000,000.- ........................ 000,000.- หนสี้ ินหมุนเวียน หนสี้ ินและส่วนของเจ้าของ เจา้ หน้ี ส่วนของเจ้าของ.- 000,000 ทนุ -นาย...... 000,000.- 000,000.- หกั ขาดทนุ สุทธิ 0,000.- 000,000.- หัก ถอนใชส้ ่วนตวั 000,000.- 00,000.- 2.3.1.2 งบแสดงฐานะการเงินแบบบญั ชี จะแสดงรายการสินทรัพยท์ างดา้ นซา้ ยมือ (เด บิต) หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ แสดงดา้ นขวามือ (เครดิต) ผลรวมของท้งั สองดา้ นจะตอ้ งเทา่ กนั รูปแบบของงบแสดงฐานะการเงินแบบบญั ชี ในส่วนของหวั งบแสดงไดด้ งั น้ี ร้าน.................... งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี......เดือน......พ.ศ.........

16 ในส่วนของตวั งบแสดงฐานะการเงินแบบบญั ชี แสดงไดด้ งั น้ี ร้าน.................... งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี......เดือน......พ.ศ......... สินทรัพย์ หนสี้ ินและส่วนของเจ้าของ สินทรัพย์หมุนเวยี น หนสี้ ินหมนุ เวียน - เงินสด 000,000 - เจา้ หน้ี 000,000 - เงินฝากธนาคาร 000,000 - ส่วนของเจ้าของ.- รวมสินทรัพยไ์ ม่หมุนเวยี น 000,000 - ทนุ - นาย..... 0,000,000.- สินทรัพย์ไม่หมนุ เวียน บวก กาไรสุทธิ 00,000.- เคร่ืองใชส้ านกั งาน 000,000 - 0,000,000.- อาคาร 000,000 - หัก ถอนใชส้ ่วนตวั 00,000.- 000,000 - 0,000,000 - 0,000,000 - 2.3.2 การจดั ทางบแสดงฐานะการเงิน อาจจดั ทาในรูปของแบบบญั ชีหรือแบบรายงาน กไ็ ด้ โดยมีข้นั ตอนในการจดั ทาดงั น้ี 2.3.2.1 ส่วนหวั ของงบแสดงฐานะการเงิน ระกอบดว้ ย 3 บรรทดั แต่ละบรรทดั ตอ้ ง เขียนใหไ้ ดศ้ ูนยต์ ามแนวนอน ดงั น้ี บรรทดั ท่ี 1 ใหเ้ ขียนช่ือบุคคล หรือกิจการคา้ บรรทดั ท่ี 2 ใหเ้ ขียนคาวา่ “งบแสดงฐานะการเงิน” บรรทดั ท่ี 3 ใหเ้ ขยี น วนั เดือน ปี ท่ีทางบแสดงฐานะการเงิน 2.3.2.2. ส่วนของตัวงบแบบบัญชี จะแบ่งงบแสดงฐานะการเงินออกเป็ น 2 ด้าน ด้านซ้ายให้เขียนคาว่า “สินทรัพย”์ ด้านขวาให้เขียนคาว่า “หน้ีสินและส่วนของเจ้าของ”เขียนชื่อของ สินทรัพยแ์ ต่ละอย่างไวท้ างดา้ นซ้าย พร้อมดว้ ยจานวนเงินของรายการสินทรัพย์ และเขียนช่ือหน้ีสิน พร้อมท้งั จานวนเงินไวท้ างขวามือ หายอดผลต่างระหวา่ งสินทรัพย์ ลบดว้ ยหน้ีสิน ผลต่างที่ได้ คอื ทนุ โดย เขยี นใหต้ รงกบั รายการชื่อของหน้ีสิน แลว้ รวมยอดสินทรัพย์ ยอดหน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ โดยขดี เส้น ใตห้ น่ึงเสน้ ใหต้ รงกนั ท้งั สองขา้ ง แลว้ รวมยอดเงินรวมท้งั หมด ขีดเสน้ ใตส้ องเสน้ ใหต้ รงกนั และยอดรวมท้งั สองดา้ นจะตอ้ งเท่ากนั เสมอ

17 ตัวอย่างท่ี 7.4 งบแสดงฐานะการเงินของนาย ข. ในรูปแบบบญั ชี สินทรัพย์ นาย ข. 8,000 - สินทรัพย์หมุนเวยี น งบแสดงฐานะการเงิน 30,000 - ณ วนั ที่ 10 มกราคม 25X2 38,000 - เงินสด เงินฝากธนาคาร หนีส้ ินและส่วนของเจ้าของ 105,000 - ลกู หน้ี 143,000 - รวมสินทรัพยห์ มุนเวยี น หนีส้ ินหมนุ เวียน สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน 30,000 - เจา้ หน้ี อาคาร 10,000 - หนีส้ ินไม่หมนุ เวียน 3,000 - เงินกู-้ ธนาคารออมสิน 43,000 - รวมหน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ 100,000 - ทนุ -นาย ข. 100,000.- บวก กาไรสุทธิ 5,500.- 105,500.- หกั ถอนใชส้ ่วนตวั 500.- 143,000 - แบบรายงาน แบง่ งบแสดงฐานะการเงินออกเป็น 2 ตอน คือ ตอนบนใหเ้ ขียน ว่า “สินทรัพย”์ ไวต้ รงกลาง แลว้ เขียนรายการสินทรัพยท์ ี่มีอยู่ตามบญั ชีพร้อมด้วยจานวนเงินลงไว้ทาง ดา้ นขวาสุดของกระดาษ แล้วรวมยอดเป็ นสินทรัพยท์ ้งั หมดในบรรทดั ต่อมา ส่วนตอนล่างหลงั จากรวม สินทรัพยท์ ้งั หมดแลว้ ใหเ้ ขียนคาว่า “หน้ีสินและส่วนของเจา้ ของ” ไวต้ รงกลางใหต้ รงกบั คาว่า “สินทรัพย”์ แลว้ เขียนรายการหน้ีสินที่มีอยู่ตามบญั ชีพร้อมดว้ ยจานวนเงินลงไวด้ ้านขวาสุด ให้ตรงกบั รายการของ สินทรัพยต์ อนบน ต่อไปก็เขียนรายการทุนให้ตรงกบั หน้ีสิน แลว้ รวมยอดเงิน หน้ีสิน และทุนท้งั หมดใน บรรทดั ตอ่ มา ดงั น้นั ยอดเงินท้งั หมดของสินทรัพย์ จะตอ้ งเทา่ กบั ยอดเงินท้งั หมดของหน้ีสินและทุนเสมอ

ตัวอย่างที่ 7.5 งบแสดงฐานะการเงินของนายสุชาติ ในรูปแบบรายงาน 18 นายสุชาติ 160,000 งบแสดงฐานะการเงิน 15,000 ณ วนั ที่ 31 มีนาคม 25X2 7,500 182,500 สินทรัพย์ 23,000 สินทรัพย์หมุนเวียน 205,500 เงินสด 5,500 ลกู หน้ี 200,000 วสั ดุสานกั งาน 205,500 รวมสินทรัพยห์ มุนเวยี น สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน อุปกรณ์สานกั งาน รวมสินทรัพย์ หนสี้ ินและส่วนของเจ้าของ หนีส้ ินหมนุ เวียน เจา้ หน้ี ส่วนของเจ้าของ ทนุ -นายสุชาติ รวมหนสี้ ินและทนุ 2.3.3 ประโยชน์ของการจดั ทางบแสดงฐานะการเงิน ช่วยใหก้ ิจการไดร้ ับประโยชน์ดงั น้ี 2.3.3.1 ทาใหท้ ราบฐานะการเงินของบุคคลธรรมดาหรือกิจการคา้ มีจานวนเงิน ท้งั หมดเท่าใด 2.3.3.2 ทาใหท้ ราบจานวนเงินของสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ มีจานวนเทา่ ใด 2.3.3.3 ทาใหท้ ราบวา่ กิจการคา้ จะตอ้ งลงทนุ เพ่ิมเทา่ ใด เพ่อื จะทาใหก้ ิจการคา้ ขยายกิจการใหเ้ จริญเติบโตข้ึน 2.3.3.4 เป็นเอกสารท่ีใช้ ประกอบในการกยู้ มื เงินของสถาบนั การเงินได้ 2.3.3.5 เป็นเอกสารท่ีรายงานตอ่ ทางราชการตามท่ีกฎหมายกาหนด

19 สรุปเนื้อหาหน่วยท่ี 7 เมื่อผูเ้ รียนได้ศึกษาหน่วยที่ 7 กระดาษทาการ และงบการเงินจบเรียบร้อยแล้ว สามารถสรุป เน้ือหาไดด้ งั น้ี 1. กระดาษทาการ เป็นกระดาษร่างที่ใชใ้ นการจาแนกตวั เลข จานวนเงินของบญั ชีต่าง ๆ ในงบ ทดลองเพอ่ื ช่วยในการจดั เตรียมทางบการเงินไดส้ ะดวกรวดเร็วข้ึน 2. รูปแบบของกระดาษทาการ ชนิด 6 ช่อง ประกอบดว้ ย 2.1 ส่วนหัวกระดาษทาการ ประกอบดว้ ยบรรทดั ที่ 1 ช่ือกิจการ บรรทดั ท่ี 2 กระดาษทา การ และบรรทดั ท่ี 3 สาหรับรอบระยะเวลาบญั ชี สิ้นสุดวนั ที่..... เดือน..... ปี พ.ศ.... 2.2 ส่วนตวั ของกระดาษทาการ ประกอบดว้ ยช่องชื่อบญั ชี เลขที่บญั ชี งบทดลองดา้ นเดบิต และเครดิต งบกาไรขาดทุนเดบิต และเครดิต และงบแสดงฐานะการเงินเดบิต และเครดิต 3. หมวดบญั ชีท่ีปรากฏในกระดาษทาการ ประกอบดว้ ย งบทดลองประกอบดว้ ย 5 หมวดบญั ชี งบกาไรขาดทุนประกอบดว้ ยขอ้ มูลในหมวดรายได้ และหมวดค่าใชจ้ ่าย และงบแสดงฐานะการเงิน ประกอบดว้ ยขอ้ มูลในหมวดสินทรัพย์ หมวดหน้ีสิน และ หมวดทุน 4. งบการเงิน หมายถึง รายงานทางการเงินท่ีแสดงให้ทราบถึงผลการดาเนินงาน และฐานะ การเงินของกิจการ 5. งบกาไรขาดทุน เป็ นงบท่ีจดั ทาข้ึนเพื่อแสดงให้ทราบถึงผลการดาเนินงานของกิจการว่ามี กาไรหรือขาดทุนในช่วงระยะเวลาใดเวลาหน่ึงตามท่ีกิจการกาหนด หรือตามงวดบญั ชีของกิจการ ดงั น้นั งบกาไรขาดทนุ จึงประกอบดว้ ย รายได้ และค่าใชจ้ ่าย 6. งบแสดงฐานะการเงิน เป็นงบแสดงฐานะการเงินของกิจการ ณ วนั ใด วนั หน่ึงซ่ึงการ แสดงฐานะการเงินน้ันจะทาให้ทราบว่ากิจการมีสินทรัพย์ หน้ีสินประเภทอะไร เป็ นมูลค่าเท่าใด และมี เงินทุนจานวนเท่าใด ดงั น้นั องคป์ ระกอบของงบแสดงฐานะการเงินจึงประกอบดว้ ย สินทรัพย์ หน้ีสิน และ ส่วนของเจา้ ของ 7. รูปแบบของงบการเงินจดั ทาได้ 2 แบบ คอื แบบรายงานและแบบบญั ชี

ศัพท์บญั ชี 20 กระดาษทาการ Work Sheets or Working Paper งบการเงิน Financial Statement งบกาไรขาดทนุ เบด็ เสร็จ Profit and Loss Statement กาไรสุทธิ Net Profit ขาดทุนสุทธิ Net Loss