หน่วยที่ 6

0

1 หน่วยที่ 6 งบทดลอง สาระสาคญั เม่ือกิจการไดบ้ นั ทึกรายการคา้ ท่ีเกิดข้ึนในสมุดบญั ชีข้นั ตน้ และผา่ นรายการไปยงั สมุดบญั ชี ข้นั ปลายแลว้ ในข้นั ต่อไปก็คอื การหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท เพอ่ื นายอดคงเหลือที่ไดม้ า จดั ทางบทดลอง ซ่ึงเป็นงบท่ีจดั ทาข้นึ เพอ่ื พสิ ูจนค์ วามถกู ตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชีตามระบบบญั ชีคู่ สาระการเรียนรู้ 1. การคานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท 2. งบทดลอง จุดประสงค์การเรียนรู้ เม่ือจบหน่วยการเรียนน้ีแลว้ นกั เรียนสามารถ 1. คานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภทได้ 2. บอกรูปแบบของงบทดลองได้ 3. จดั ทางบทดลองได้ 4. หาขอ้ ผดิ พลาดในกรณีท่ีงบทดลองไม่ลงตวั ได้ 5. บอกขอ้ จากดั ของงบทดลองได้

2 1. การคานวณหายอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภท ยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท เป็นยอดคงเหลือของจานวนเงินแต่ละบญั ชีในบญั ชีแยก ประเภท ซ่ึงเป็นขอ้ มลู ท่ีใชใ้ นการจดั ทางบทดลอง เพื่อใหก้ ารจดั ทางบทดลองงา่ ยและรวดเร็ว ควรหายอด คงเหลือในบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปก่อน การหายอดคงเหลือน้ีไมใ่ ช่การบนั ทึกบญั ชี จึงมกั นิยมใชด้ ินสอ เพอ่ื หายอดคงเหลือ เรียกวา่ การทา “Pencil Footing” 1.1 ข้นั ตอนการคานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท การคานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท มีข้นั ตอนดงั ต่อไปน้ี ข้ันตอนที่ 1 รวมจานวนเงินในช่องเดบิต แลว้ เขียนจานวนเงินน้ันดว้ ยดินสอในช่องเดบิต ใหช้ ิดกบั เส้นบรรทดั บนท่ีบรรทดั ตอ่ มา จานวนเงินรวมน้นั เรียกวา่ ยอดรวมเดบิต เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ทนุ รว.1 40,000 - ม.ค. 12 วสั ดุสานกั งาน รว.1 2,500 - 8 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 3,000 - 18 คา่ เช่า รว.1 1,000 - 10 เงินกู้ รว.1 10,000 - 25 เจา้ หน้ี รว.1 6,000 - 13 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 9,000 - 26 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.1 2,000 - 31 เงินเดือน รว.1 4,500 - ยอดรวมเดบติ 62,000 -

3 ข้นั ตอนที่ 2 รวมจานวนเงินในช่องเครดิต แลว้ เขียนจานวนเงินน้นั ดว้ ยดินสอในช่องเครดิต ใหช้ ิดกบั เสน้ บรรทดั บนที่บรรทดั ต่อมา จานวนเงินรวมน้นั เรียกวา่ ยอดรวมเครดิต เงินสด เลขที่ 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เดือน วนั ที่ บญั ชี เดบิต บญั ชี เครดิต เดือน วนั ที่ รว.1 2,500 - ม.ค. 1 ทุน รว.1 40,000 - ม.ค. 12 วสั ดสุ านกั งาน รว.1 1,000 - รว.1 6,000 - 8 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 3,000 - 18 คา่ เช่า รว.1 2,000 - รว.1 4,500 - 10 เงินกู้ รว.1 10,000 - 25 เงินกู้ 13 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 9,000 - 26 ถอนใชส้ ่วนตวั 31 เงินเดือน ยอดรวมเครดิต 16,000 - ข้นั ตอนท่ี 3 หาผลต่างระหวา่ งจานวนเงินรวมในช่องเดบิตและเครดิตดงั น้ี ถา้ ยอดรวมเดบิตมากกวา่ ยอดรวมเครดิต ผลต่างเรียกวา่ “ยอดคงเหลือเดบิตหรือยอดดุลเด บิต (Debit Balance)” นายอดคงเหลือหรือยอดดุลที่ไดไ้ ปแสดงไวใ้ นช่องรายการดา้ นเดบิต เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บญั ชี เดือน วนั ที่ ทุน 40,000 - เดือน วนั ที่ วสั ดุสานกั งาน 2,500 - ม.ค. 1 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 3,000 - ม.ค. 12 คา่ เช่า รว.1 1,000 - เงินกู้ รว.1 10,000 - เงินกู้ รว.1 6,000 - 8 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 9,000 - 18 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.1 2,000 - 10 รว.1 25 เงินเดือน รว.1 4,500 - 13 26 รว.1 31 46,000.- 62,000 - 16,000 - ยอดคงเหลือเดบิต

4 ถา้ ยอดรวมเครดิตมากวา่ ยอดรวมเดบิต ผลต่างเรียกวา่ “ยอดคงเหลือเครดิตหรือยอดดุล เครดิต (Credit Balance)” นายอดคงเหลือหรือยอดดุลท่ีไดไ้ ปแสดงไวใ้ นช่องรายการดา้ นเครดิต เงินกู้ เลขที่ 201 พ.ศ. 25X2 หนา้ พ.ศ.25X2 หนา้ เดือน วนั ที่ รายการ บญั ชี เดบิต เดือน วนั ท่ี รายการ บญั ชี เครดิต ม.ค. 25 เงินสด รว.1 6,000 - ม.ค. 10 เงินสด รว.1 10,000 - 6,000 - 4,000 10,000 - ยอดคงเหลือเครดิต ถา้ ยอดรวมดา้ นเดบิตและยอดรวมดา้ นเครดิตเท่ากนั แสดงวา่ ยอดบญั ชีน้นั ไม่มียอดคงเหลือ ลูกหน้ี เลขที่ 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ รายไดค้ ่าบริการ บญั ชี 6,000 - เงินสด บญั ชี เครดิต เดือน วนั ที่ เดือน วนั ท่ี รว.1 6,000 - ม.ค. 5 รว.1 ม.ค. 13 6,000 - 6,000 - กรณีที่บญั ชีใดบญั ชีหน่ึงมีรายการบนั ทึกเพียงรายการเดียว ใหถ้ ือวา่ รายการน้นั เป็นยอด คงเหลือ ไมต่ อ้ งรวมดว้ ยดินสอ เงินเดือน เลขที่ 501 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ พ.ศ.25X2 หนา้ เงินสด บญั ชี เดบิต รายการ บญั ชี เครดิต เดือน วนั ท่ี เดือน วนั ที่ ม.ค. 31 รว.1 4,500 -

5 ตวั อย่างที่ 6.1 แสดงยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภทของร้านสยามบิวต้ี ณ 31 ธนั วาคม 25X2 ดงั น้ี ธนาคาร 102 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 1 ทนุ รว.1 200,000 - ธ.ค. 20 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.2 10,000 - 25 เงินสด รว.2 20,000 - 170,000.- 200,000 - 30,000 - เงินสด 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 1 ทุน รว.1 100,000 - ธ.ค. 3 วสั ดเุ สริมสวย รว.1 8,900 - 4,500 - 5,000 - 6 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 5,500 - 4 อปุ กรณเ์ สริมสวย รว.1 350 - 350 - 37,500 - 12 ลกู หน้ี รว.1 20,000 - 10 คา่ ใชจ้ า่ ยเบด็ เตลด็ รว.1 3,800 - 6,000 - 23 รายไดเ้ บ็ดเตลด็ รว.2 15 เจา้ หน้ี รว.2 25 ธนาคาร รว.2 30 คา่ น้า-ไฟ รว.2 31 เงินเดือน รว.2 68,800.- 130,350 - 61,550 - วสั ดุเสริมสวย 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 3 รว.1 8,900 - อุปกรณ์เสริมสวย 105 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 4 เงินสด เจา้ หน้ี รว.1 5,000 - 80,000.- รว.1 75,000 - 80,000 - ลกู หน้ี 104 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 7 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 5,500 - ธ.ค. 12 เงินสด รว.1 5,500 - - 5,500 - 5,500 -

6 เจา้ หน้ี 201 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 15 รว.2 37,500 - ธ.ค. 4 อุปกรณ์เสริมสวย รว.1 75,000 - 37,500 - 37,500.- 75,000 - ทนุ 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 1 เงินสด รว.1 100,000 - ธนาคาร รว.1 200,000 - 300,000.- 300,000 - รายไดเ้ บด็ เตลด็ 402 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 23 เงินสด รว.2 350 - รายไดค้ ่าบริการ 401 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 6 เงินสด รว.1 4,500 - 7 ลกู หน้ี รว.1 5,500 - 10,000.- 10,000 - ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ รายการ 501 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 10 รว.1 350 - คา่ น้า-คา่ ไฟฟ้า 502 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 30 รว.2 3,800 -

7 เงินเดือน 503 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี เงินสด บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 31 รว.2 6,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 302 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี ธนาคาร บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 20 รว.2 10,000 - 1.2 ประโยชนข์ องการคานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท การคานวณหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภท มีประโยชนพ์ อสรุปไดด้ งั น้ี 1.2.1 ทาให้เจา้ ของกิจการทราบยอดคงเหลือในแต่ละบญั ชี เช่น บญั ชีเงินสด บอกให้รู้ว่า กิจการมีเงินสดรับ เงินสดจ่าย และมีเงินสดคงเหลือจานวนเทา่ ใด 1.2.2 ทาใหก้ ิจการทราบถึงประเภทของรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายท่ีเกิดข้ึนในแตล่ ะงวดบญั ชี 1.2.3 เพื่อนายอดที่ไดไ้ ปจดั ทางบทดลอง 2. งบทดลอง งบทดลอง (Trial Balance) เป็นรายงานที่แสดงถึงยอดคงเหลือของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป ทุกบญั ชีของกิจการ ณ วนั ใดวนั หน่ึง ท้งั น้ีเพ่ือแสดงว่าการบนั ทึกรายการบญั ชีท้งั ดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ของบญั ชีต่าง ๆ เป็ นไปตามระบบบญั ชีคู่ ซ่ึงเป็ นการช่วยในการจดั ทางบการเงินของแต่ละงวด ในการ จดั ทางบทดลองน้ันอาจจะทาทุก ๆ สัปดาห์ ทุกสิ้นเดือน 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี ก็ได้ แต่โดยปกติแลว้ เพ่ือใหเ้ ป็นการง่ายต่อการแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดท่ีอาจจะเกิดข้ึน จึงมกั จะมีการจดั ทางบทดลองทุก ๆ สิ้นเดือน ซ่ึงถือเป็นระบบท่ีช่วยในการตรวจสอบการบนั ทึกบญั ชีตามระบบบญั ชีคอู่ ีกอย่างหน่ึง 2.1 ความหมายของงบทดลอง งบทดลอง (Trial Balance) หมายถึง งบที่จดั ทาข้ึนมาเพื่อพิสูจน์หรือเพ่ือสรุปถึงความถูกตอ้ ง เบ้ืองต้นของการบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทั่วไป การผ่านบัญชีไปยงั บัญชีแยกประเภท และการ คานวณหายอดคงเหลือของบญั ชีแยกประเภท ซ่ึงไดบ้ นั ทึกรายการตามหลกั การบญั ชีคู่

8 2.2 รูปแบบของงบทดลอง รูปแบบของงบทดลองประกอบดว้ ยส่วนตา่ ง ๆ ดงั น้ี (1) ช่ือกิจการ ระบุชื่อของร้าน (2) คาวา่ “งบทดลอง” (3) วนั เดือน ปี ท่ีจดั ทางบทดลอง (4) ช่องชื่อบญั ชี สาหรับแสดงรายการบญั ชีตา่ ง ๆ ท่ีเกิดข้ึนท้งั หมดในกิจการ (5) ช่องเลขที่บญั ชี สาหรับเขยี นเลขท่ีของบญั ชีเพอื่ อา้ งอิงการนารายการเสนอขอ้ มลู เพื่อ ความสะดวกในการตรวจสอบต่อไป (6) ช่องจานวนเงินเดบิต สาหรับจานวนเงินของบญั ชีท่ีมียอดคงเหลือทางดา้ นเดบิต (7) ช่องจานวนเงินเครดิต สาหรับจานวนเงินของบญั ชีที่มียอดคงเหลือทางดา้ นเครดิต (8) รวมยอดจานวนเงินดา้ นเดบิต (9) รวมยอดจานวนเงินดา้ นเครดิต ยอดรวมของช่องเดบิตตอ้ งเทา่ กบั ยอดรวมของช่อง เครดิต ชื่อกิจการ (1) งบทดลอง (2) ณ วนั ท่ี................ (3) ชื่อบญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี (4) (5) (6) (7) (8) (9)

9 2.3 ข้นั ตอนในการจดั ทางบทดลอง ในการจดั ทางบทดลองขอ้ มูลท่ีนามาใช้คือยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป โดยมี ข้นั ตอนการจดั ทาดงั น้ี ข้นั ตอนท่ี 1 หายอดคงเหลือหรือยอดดุลของบญั ชีต่าง ๆ ในสมดุ แยกประเภททวั่ ไปดว้ ยดินสอ ข้ันตอนท่ี 2 เขียนหวั งบทดลองท้งั 3 บรรทดั ประกอบดว้ ยช่ือกิจการ งบทดลองและวนั ท่ีท่ี นาเสนองบทดลอง ข้นั ตอนท่ี 3 ส่วนของตวั งบ ช่อง “ช่ือบญั ชี” เขียนชื่อของบญั ชีแยกประเภททุกบญั ชี เรียงตามลาดบั เลขที่บญั ชีโดยเรียง จากบญั ชีหมวดสินทรัพย์ หน้ีสิน ทนุ รายได้ และค่าใชจ้ ่าย ตามลาดบั ช่อง “เลขท่ีบญั ชี” ใหเ้ ขยี นเลขที่บญั ชีของบญั ชีน้นั นายอดคงเหลือหรือยอดดุลของบญั ชีแยกประเภทแตล่ ะบญั ชีมาบนั ทึก ยอดคงเหลือดา้ นเดบิต หรือยอดดุลดา้ นเดบิตนามาบนั ทึกในช่อง “เดบิต” และยอดคงเหลือหรือยอดดุลดา้ นเครดิตนามาบนั ทึกใน ช่อง “เครดิต” ข้ันตอนท่ี 4 รวมยอดจานวนเงินดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ยอดรวมของช่องดา้ นเดบิตตอ้ ง เท่ากบั ยอดรวมของช่องดา้ นเครดิต จากยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปต่อไปน้ี เม่ือจดั ทางบทดลองปรากฏดงั น้ี เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เครดิต บญั ชี บญั ชี เดือน วนั ที่ ทนุ 40,000 - เดือน วนั ท่ี วสั ดสุ านกั งาน 2,500 - ม.ค. 1 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 3,000 - ม.ค. 12 คา่ เช่า รว.1 1,000 - เงินกู้ รว.1 10,000 - เงินกู้ รว.1 6,000 - 8 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 9,000 - 18 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.1 2,000 - 10 รว.1 25 เงินเดือน รว.1 4,500 - 13 26 รว.1 31 46,000.- 62,000 - 16,000 - วสั ดุสานกั งาน เลขที่ 102 พ.ศ. 25X2 หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เดือน วนั ท่ี รายการ บญั ชี เดบิต บญั ชี เครดิต เดือน วนั ที่ ม.ค. 12 เงินสด รว.1 2,500 -

10 ทนุ -นายสมยั เลขท่ี 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดบิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เครดิต ม.ค. 1 เงินสด รว.1 40,000 - เงินกู้ เลขท่ี 201 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ เงินสด บญั ชี เดบิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เครดิต เดือน วนั ท่ี ม.ค. 25 รว.1 6,000 - ม.ค. 10 เงินสด รว.1 10,000 - 6,000 - 4,000.- 10,000 - รายไดค้ า่ บริการ เลขท่ี 401 พ.ศ. 25X2 หนา้ พ.ศ.25X2 หนา้ เดือน วนั ที่ รายการ บญั ชี เดบิต รายการ บญั ชี เครดิต เดือน วนั ที่ รว.1 3,000 - ม.ค. 8 เงินสด รว.1 9,000 - 13 เงินสด 12,000.- 12,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั เลขที่ 302 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ พ.ศ.25X2 หนา้ เครดิต เงินสด บญั ชี เดบิต รายการ บญั ชี เดือน วนั ท่ี เดือน วนั ท่ี ม.ค. 26 รว.1 2,000 - คา่ เช่า เลขท่ี 501 พ.ศ. 25X2 หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ รายการ บญั ชี เดบิต บญั ชี เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด เดือน วนั ที่ ม.ค. 18 รว.1 1,000 -

11 เงินเดือน เลขท่ี 502 พ.ศ. 25X2 หนา้ พ.ศ.25X2 รายการ หนา้ รายการ บญั ชี เดบิต บญั ชี เครดิต เดือน วนั ท่ี เงินสด เดือน วนั ที่ ม.ค. 31 รว.1 4,500 - ร้านสมยั บริการ งบทดลอง วนั ที่ 31 มกราคม 25X2 ชื่อบญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี เงินสด 46,000 - 4,000 - วสั ดุสานกั งาน 101 2,500 - 40,000 - เงินกู้ 12,000 - ทุน-นายสมยั 102 2,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 56,000 - รายไดค้ า่ บริการ 201 1,000 - ค่าเช่า 301 4,500 - เงินเดือน 56,000 - 302 401 501 502

12 ตัวอย่างที่ 6.2 จากยอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภทตามตวั อยา่ งท่ี 6.1 แสดงงบทดลองของร้านสยามบิวต้ี ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X2 ดงั น้ี ร้านสยามบิวต้ี งบทดลอง วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X2 ช่ือบญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี เงินสด 101 68,800 - ธนาคาร 102 170,000 - วสั ดุเสริมสวย 103 8,900 - อุปกรณ์เสริมสวย 105 80,000 - เจา้ หน้ี 201 37,500 - ทุน-นายสมยั 301 300,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 302 10,000 - รายไดค้ ่าบริการ 401 10,000 - รายไดเ้ บด็ เตลด็ 402 350 - ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 501 350 - คา่ น้า-คา่ ไฟฟ้า 502 3,800 - เงินเดือน 503 6,000 - 347,850 - 347,850 - 2.4 ขอ้ ผิดพลาดที่ทาใหง้ บทดลองไม่ลงตวั ในกรณีที่จดั ทางบทดลองแลว้ ปรากฏว่ายอดรวมทางดา้ นเดบิตและเครดิตใน งบ ทดลองไม่เท่ากนั แสดงวา่ มีขอ้ ผิดพลาดเกิดข้ึน ตอ้ งตรวจสอบยอ้ นกลบั กระบวนการเพื่อคน้ หาขอ้ ผิดพลาด และแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ ง ดงั น้ี 2.4.1 ตรวจสอบการรวมยอดรวมด้านเดบิตและด้านเครดิตในงบทดลองใหม่ว่าถูกต้อง หรือไม่ 2.4.2 ตรวจสอบยอดคงเหลือในงบทดลองวา่ แต่ละบญั ชีอยู่ดา้ นยอดคงเหลือปกติของแต่ละ บญั ชีหรือไม่ เช่น เงินสดเป็ นสินทรัพยต์ อ้ งปรากฏยอดคงเหลือดา้ นเดบิต ค่าเช่าเป็ นค่าใช้จ่ายตอ้ งปรากฏ

13 ยอดคงเหลือด้านเดบิต หากปรากฏยอดคงเหลือทางดา้ นเครดิต ตอ้ งยอ้ นกลบั ไปตรวจสอบที่บญั ชีแยก ประเภทซ้าอีกคร้ัง 2.4.3 ตรวจสอบการยกยอดคงเหลือจากบญั ชีแยกประเภทมาลงในงบทดลอง ซ่ึงอาจจะยก ยอดผดิ ดา้ น หรือลงยอดไม่ตรงกนั 2.4.4 ตรวจสอบรายการท่ีน่าสงสัยในบญั ชีแยกประเภท ตรวจสอบการผ่านบญั ชีจากสมุด บญั ชีข้นั ตน้ มาสมดุ บญั ชีข้นั ปลาย และตรวจสอบการบนั ทึกรายการในสมุดบญั ชีข้นั ตน้ วา่ ถูกตอ้ งหรือไม่ 2.5 ขอ้ จากดั ของงบทดลอง จากประโยชน์ของงบทดลองท่ีว่างบทดลองช่วยตรวจสอบความถูกตอ้ งในการผ่านรายการ บญั ชีจากสมุดบญั ชีข้นั ตน้ ไปยงั สมุดบญั ชีข้นั ปลาย ช่วยในการเก็บขอ้ มูลเบ้ืองตน้ ในการจดั ทางบการเงิน ทาใหส้ ามารถแกไ้ ขขอ้ ผิดพลาดไดก้ ่อนที่จะจดั ทางบการเงิน และเป็นขอ้ มูลช่วยในการปิ ดบญั ชีน้นั แต่ง บทดลองก็ไม่สามารถจะตรวจสอบความถูกตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชีตามระบบบญั ชีคู่ไดท้ ้งั หมด ถึงแมว้ ่า ผลรวมดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิตในงบทดลองจะเท่ากนั แตก่ อ็ าจจะเกิดความผิดพลาดได้ เช่น 2.5.1 ความผิดพลาดที่เกิดจากการบนั ทึกรายการผิด เช่น จ่ายค่าเช่าอุปกรณ์สานักงาน แต่ บนั ทึกรายการโดยเดบิต บญั ชีอุปกรณ์สานกั งาน แทนที่ตอ้ งบนั ทึกรายการโดย เดบิต บญั ชีค่าเช่าอุปกรณ์ สานกั งาน 2.5.2 ความผิดพลาดท่ีเกิดจากการบนั ทึกจานวนเงินผิด เช่น จ่ายเงินเดือน 8,500 บาท แต่ บนั ทึกรายการโดย เดบิต บญั ชีเงินเดือน 5,800 บาท เครดิต บญั ชีเงินสด 5,800 บาท 2.5.3 ความผิดพลาดที่เกิดจากการบนั ทึกรายการสลบั ดา้ น เช่น ซ้ือรถยนตด์ ว้ ยเงินสด ตอ้ ง บนั ทึกรายการโดย เดบิต บญั ชีรถยนต์ เครดิต บญั ชีเงินสด แต่บนั ทึกรายการโดย เดบิต บญั ชีเงินสด เครดิต บญั ชีรถยนต์ 2.5.4 ความผิดพลาดท่ีเกิดจากการลืมบนั ทึกรายการท้งั ดา้ นเดบิต และดา้ นเครดิต 2.6 ประโยชนข์ องงบทดลอง งบทดลองช่วยในการพิสูจนก์ ารบนั ทึกบญั ชีตามหลกั บญั ชีควู่ า่ ไดบ้ นั ทึกรายการทางดา้ น เดบิตและทางดา้ นเครดิตดว้ ยจานวนเงินท่ีเท่ากนั ทุกคร้ังหรือไม่ ดงั น้นั งบทดลองจึงใหป้ ระโยชน์ดงั น้ี 2.6.1 ช่วยในการพิสูจน์ความถูกตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชีตามหลกั การบญั ชีคู่ ว่าไดท้ าการ บนั ทึกทางดา้ นเดบิตและทางดา้ นเครดิต ถกู ตอ้ งหรือไม่ 2.6.2 ช่วยใหส้ ามารถทราบและแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดไดท้ นั ท่วงที

14 2.6.3 ใช้เป็ นขอ้ มูลในการจดั ทางบการเงิน เพื่อแสดงให้เห็นถึงผลการดาเนินงานและฐานะ การเงินของกิจการ 2.6.4 ใชเ้ ป็นขอ้ มลู ในการปิ ดบญั ชีเม่ือสิ้นรอบระยะเวลาบญั ชี สรุปเนื้อหาหน่วยที่ 6 เมื่อผเู้ รียนไดศ้ ึกษาหน่วยที่ 6 งบทดลองจบแลว้ สามารถสรุปเน้ือหา ไดด้ งั น้ี 1. งบทดลอง หมายถึง รายงานท่ีแสดงยอดคงเหลือของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปทุกบญั ชี ของกิจการ ณ วนั ใดวนั หน่ึง เพื่อแสดงว่าการบนั ทึกรายการบญั ชีท้งั ดา้ นเดบิตและเครดิตของบญั ชีต่าง ๆ เป็นไปตามระบบบญั ชีคู่ 2. การหายอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภทท่ัวไป ตามหลักการบันทึกรายการในบัญชีแยก ประเภททว่ั ไป มียอดคงเหลือในแต่ละประเภทบญั ชี แตล่ ะหมวดบญั ชีสรุปไดด้ งั น้ี หมวด ประเภทบญั ชี ยอดคงเหลือดา้ นปกติ 1 สินทรัพย์ เดบิต 2 หน้ีสิน เครดิต 3 ส่วนของเจา้ ของ. : ทนุ -เจา้ ของกิจการ เครดิต ถอนใชส้ ่วนตวั เดบิต 4 รายได้ เครดิต 5 คา่ ใชจ้ ่าย เดบิต 3. การจดั ทางบทดลอง ให้นายอดคงเหลือของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป ท้งั 5 หมวดบญั ชี มา บนั ทึกในแบบฟอร์มของงบทดลอง ซ่ึงประกอบดว้ ย 2 ส่วน คอื 3.1 ส่วนหัวงบทดลอง บรรทดั แรกเขียนช่ือร้าน บรรทดั ที่สองเขียนคาว่า”บทดลอง”และ บรรทดั ท่ีสามเขียนวนั เดือน ปี ที่จดั ทางบทดลอง 3.2 ส่วนตวั งบทดลอง ประกอบดว้ ย ช่องช่ือบญั ชี เลขท่ีบญั ชี จานวนเงินดา้ นเดบิต และ จานวนเงินดา้ นเครดิต ใหน้ าชื่อบญั ชี เลขที่บญั ชี และยอดคงเหลือของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปท้งั 5 หมวด บญั ชี มาใส่ในแบบฟอร์มของงบทดลอง โดยเรียงลาดบั หมวดสินทรัพย์ หน้ีสิน ทุน รายได้ และค่าใชจ้ ่าย

15 แลว้ รวมยอดจานวนเงินดา้ นเดบิต และดา้ นเครดิต ยอดรวมของช่องดา้ นเดบิตตอ้ งเท่ากบั ยอดรวมของช่อง ดา้ นเครดิต 4. ขอ้ จากดั ของงบทดลอง การจดั ทางบทดลองเป็นการตรวจสอบความถกู ตอ้ งของตวั เลขดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ตามหลกั การบญั ชีคู่เท่าน้ัน แต่งบทดลองไม่สามารถจะตรวจสอบความถูกตอ้ งของการบนั ทึกบญั ชีได้ ท้งั หมดถึงแมว้ ่าผลรวมดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิตในงบทดลองจะเท่ากนั แต่ก็อาจจะเกิดความผิดพลาดได้ เช่น 4.1 การบนั ทึกผิดบญั ชี เช่น รับชาระหน้ีจากลูกหน้ี-นายสมาน แต่บันทึกไวโ้ ดยเครดิต บญั ชีลูกหน้ี-นายสงบ ขอ้ ผดิ พลาดอยทู่ ี่บญั ชีลูกหน้ีท้งั สองแต่งบทดลองก็ลงตวั 4.2 การบนั ทึกรายการผิดหลกั การบญั ชี เช่น จ่ายเงินสดเพ่ือต่อเติมอาคาร ประเภทสินทรัพย์ ดา้ นเดบิต แต่บนั ทึกไปเป็นค่าใชจ้ ่าย บญั ชีค่าซ่อมแซม-อาคาร ดา้ นเดบิตเหมือนกนั จึงไม่ทาให้ยอดรวม ของงบทดลองเปล่ียนไป 4.3 ความผดิ พลาดท่ีชดเชยกนั เช่น รวมยอดบญั ชีรายไดส้ ูงไป 500 บาท ในขณะเดียวกนั กร็ วม ยอดบญั ชีคา่ น้า-ไฟ สูงไป 500 บาท ความผิดพลาดยอดรวมทางดา้ นเดบิตและเครดิตเทา่ กนั ยอดรวมของงบ ทดลองก็ยงั เท่ากนั 4.4 ความผดิ พลาดท่ีเกิดจากการลืมบนั ทึกรายการท้งั ดา้ นเดบิต และดา้ นเครดิต ศัพท์บญั ชี การหายอดคงเหลือดว้ ยดินสอ Pencil Footing ยอดคงเหลือดา้ นเดบิต Debit Balance ยอดคงเหลือดา้ นเครดิต Credit Balance งบทดลอง Trial Balance