หน่วยที่ 5

0

1 หน่วยท่ี 5 การบนั ทกึ รายการค้าในสมดุ แยกประเภททัว่ ไป สาระสาคญั ในการดาเนินงานทางการคา้ ของธุรกิจ เหตุการณ์ที่เกิดข้ึนที่เป็ นรายการคา้ จะถูกนามาวิเคราะห์ และบนั ทึกบญั ชี โดยบนั ทึกในสมุดจดรายการข้นั ตน้ แลว้ ผ่านรายการไปยงั สมุดจดรายการข้นั ปลาย เพ่ือ จาแนกประเภท และจดั หมวดหมู่ของรายการบญั ชีท่ีเหมือนกนั ให้รวมอยูใ่ นบญั ชีเดียวกนั พร้อมอา้ งอิงถึง ที่มาของการบนั ทึกบญั ชี โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พ่ือให้รายการคา้ ท่ีมีชื่อบญั ชีเดียวกนั ไดแ้ สดงรายการที่เกิดข้ึน พร้อมดว้ ยจานวนเงินตลอดงวดบญั ชี ทาใหท้ ราบถึงยอดคงเหลือ ในแต่ละบญั ชีในวนั สิ้นงวดบญั ชี เพอ่ื ความสะดวกในการจดั ทางบการเงินต่อไป สาระการเรียนรู้ 1. สมุดบญั ชีแยกประเภท 2. การกาหนดเลขท่ีบญั ชีและผงั บญั ชี 3. หลกั การบนั ทึกบญั ชีในสมุดบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป จุดประสงค์การเรียนรู้ เม่ือจบหน่วยการเรียนน้ีแลว้ นกั เรียนสามารถ 1. บอกความหมายของสมุดบญั ชีแยกประเภทได้ 2. บอกชนิดของสมดุ บญั ชีแยกประเภทได้ 3. เขียนรูปแบบของบญั ชีแยกประเภทได้ 4. กาหนดเลขที่บญั ชีและผงั บญั ชีได้ 5. ผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปได้ 6. อา้ งอิงบญั ชีไดถ้ กู ตอ้ ง

2 1. สมุดบัญชีแยกประเภท 1.1 ความหมายของสมดุ บญั ชีแยกประเภท สมุดบญั ชีแยกประเภท (Ledger) จดั เป็ นสมุดบญั ชีข้นั ปลาย ที่ใช้บนั ทึกบญั ชีต่อจากสมุด บญั ชีข้นั ตน้ ซ่ึงเป็ นท่ีรวมของบัญชี ต่าง ๆ ไวใ้ นเล่มเดียวกัน เราเรียกบัญชีต่าง ๆ เหล่าน้ีว่า บญั ชีแยก ประเภท (Ledger Accounts) 1.2 ชนิดของสมดุ บญั ชีแยกประเภท สมดุ บญั ชีแยกประเภท แบ่งตามวตั ถุประสงคข์ องการใชไ้ ด้ 2 ชนิด คอื 1.2.1 สมดุ บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป (General Ledger) เป็นสมุดบญั ชีแยกประเภทท่ีใช้ เป็ นเล่มหลกั ที่กิจการจะตอ้ งจดั ทา เพราะในสมุดบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปน้ีเป็ นที่รวมของบญั ชีประเภท สินทรัพย์ บญั ชีประเภทหน้ีสิน และบญั ชีประเภทส่วนของเจ้าของ เช่น บญั ชีเงินสด บญั ชีลูกหน้ีการคา้ บญั ชีตวั๋ เงินรับ บญั ชีทุน บญั ชีรายไดค้ ่าบริการ และบญั ชีเงินเดือน เป็นตน้ ซ่ึงโดยปกติบญั ชีต่าง ๆ ท่ีอยู่ ในสมุดบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปจะมีลกั ษณะเป็นบญั ชีคุมยอด (Controlling Accounts) 1.2.2 สมดุ บญั ชีแยกประเภทยอ่ ย (Subsidiary Ledger) จดั เป็นสมุดบญั ชีแยกประเภท ซ่ึงกิจการอาจจะจดั ทาหรือไม่ก็ได้ แต่ถา้ จดั ทาก็จะช่วยให้ทราบข้อมูลไดล้ ะเอียดมากข้ึน โดยทว่ั ไปนิยม เรียกบญั ชีดงั กลา่ ววา่ “บญั ชียอ่ ย” บญั ชียอ่ ย คอื กลุม่ ของบญั ชีที่มีลกั ษณะเดียวกนั หรือเกิดจากกิจกรรมเดียวกนั ซ่ึงบญั ชี ยอ่ ยน้ีจะเป็นบญั ชีประกอบรายละเอียดของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป ดงั น้นั จึงนิยมเรียกช่ือบญั ชีแยกประเภท ทวั่ ไปที่มีบญั ชียอ่ ยวา่ “บญั ชีคมุ ยอด” บญั ชีย่อยไม่ใช่บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป แต่เป็นเพียงบญั ชีแสดงรายละเอียดประกอบ บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป หรือบญั ชีคมุ ยอดอีกช้นั หน่ึง ดงั น้นั ยอดคงเหลือของบญั ชียอ่ ย ทุกบญั ชีเม่ือนามารวมกนั จะตอ้ งเท่ากบั ยอดคงเหลือของบญั ชีคุมยอดบญั ชีเดียวกนั เสมอ และจะไม่นาไป แสดงในงบทดลอง ซ่ึงตา่ งจากยอดคงเหลือของบญั ชีคุมยอดท่ีจะนาไปแสดงในงบทดลอง โดยทว่ั ไปมกั จะ ประกอบดว้ ย 1.2.2.1 สมุดบญั ชีแยกประเภทลูกหน้ี (Accounts Receivable Ledger) เป็ นสมุดบญั ชี แยกประเภทยอ่ ยที่จะใหร้ ายละเอียดเพิ่มมากข้ึนเก่ียวกบั ลกู หน้ีของกิจการวา่ มีใครบา้ ง ชื่ออะไรและมีจานวน เงินเท่าใด โดยทวั่ ไปจะใชก้ บั ลกู หน้ีการคา้ ของกิจการ เนื่องจากมีจานวนลกู หน้ีเป็นจานวนมาก 1.2.2.2 สมดุ บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี (Accounts Payable Ledger) เป็นสมุด

3 บญั ชีแยกประเภทย่อยอีกเล่มหน่ึงท่ีจะใหร้ ายละเอียดเพ่ิมมากข้ึนเก่ียวกบั เจา้ หน้ีของกิจการ วา่ มีใครเป็นหน้ี บา้ ง ช่ืออะไร มีจานวนเงินเท่าใด และเช่นเดียวกนั การใชส้ มุดบญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ีก็เพื่อจาแนกรายชื่อ เจา้ หน้ีการคา้ ของกิจการท่ีมกั จะมีจานวนหลายราย แต่อย่างไรก็ตามบญั ชีแยกประเภทย่อยอาจจะมีมากกว่า 2 ชนิด ที่กล่าวขา้ งตน้ ท้งั น้ี ข้ึนอยู่กับความจาเป็ นและความตอ้ งการของแต่ละกิจการ เช่น บญั ชีแยกประเภทย่อยสินคา้ บญั ชีแยก ประเภทยอ่ ยสินทรัพยไ์ มห่ มุนเวียน บญั ชีแยกประเภทยอ่ ยเงินลงทุน เป็นตน้ 1.3 รูปแบบของบญั ชีแยกประเภท รูปแบบของบญั ชีแยกประเภทท่ีนิยมใชท้ วั่ ไป ประกอบดว้ ยส่วนตา่ ง ๆ ดงั น้ี 1.3.1 แบบบญั ชีมาตรฐาน (Standard form of Account) หรือบญั ชีแยกประเภท 2 ช่อง (Two – column Account) บญั ชีแยกประเภทแบบบญั ชีมาตรฐาน จะมีช่องบนั ทึกรายการดงั น้ี (1) ชื่อบญั ชี ใหแ้ สดงชื่อบญั ชี เช่น บญั ชีเงินสด บญั ชีลกู หน้ี บญั ชีเงินเดือน (2) เลขท่ีบญั ชี บญั ชีแยกประเภททกุ บญั ชีตอ้ งมีเลขที่บญั ชีตามผงั บญั ชีที่กาหนดไวท้ ี่ มุมขวาบน (3) แบง่ เป็น 2 ดา้ น ดา้ นซา้ ยมือเรียกวา่ “ดา้ นเดบิต” ส่วนทางดา้ นขวามือเรียกวา่ ” ดา้ นเครดิต” (4) ในแต่ละดา้ นของบญั ชีแยกประเภทแบบน้ี ประกอบดว้ ย 4.1 ช่องวนั เดือน ปี มีไวส้ าหรับบนั ทึก วนั ที่ เดือน ปี ท่ีเกิดรายการ 4.2 ช่องรายการ มีไวใ้ ส่ช่ือบญั ชีที่เกี่ยวขอ้ งกนั 4.3 ช่องหนา้ บญั ชี มีไวส้ าหรับบนั ทึกหนา้ ของสมุดรายวนั 4.4 ช่องจานวนเงิน มีไวเ้ พื่อบนั ทึกจานวนเงินของรายการที่เกิดข้ึน ชื่อบญั ชี...(1)..... เลขที่บญั ชี.... (2).... พ.ศ ……….. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. ……….. รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี (3) เดือน วนั ท่ี บญั ชี (3) 4.1 4.2 4.3 4.4 4.1 4.2 4.3 4.4

4 1.3.2 แบบบญั ชีแสดงยอดคงเหลือ (Balance Form of Account) ชื่อบญั ชี.......... เลขท่ีบญั ชี......... พ.ศ........... รายการ หนา้ เดบิต เครดิต ยอดคงเหลือ เดือน วนั ท่ี บญั ชี บญั ชีแยกประเภทแบบบญั ชีแสดงยอดคงเหลือ จะเพ่ิมช่องคงเหลือเพื่อแสดงยอด คงเหลือ ซ่ึงบญั ชีแยกประเภทแบบน้ีมีขอ้ ดีคือ กิจการสามารถทราบยอดคงเหลือของแต่ละบญั ชีในแต่ละ วนั 2. การกาหนดเลขท่บี ญั ชีและผังบญั ชี ชื่อบญั ชีทุก ๆ บญั ชีของกิจการจะตอ้ งมีเลขท่ีบญั ชีกากบั ไวเ้ สมอ ซ่ึงกิจการอาจกาหนดโครงสร้าง ไวล้ ่วงหนา้ ในรูปของผงั บญั ชี 2.1 การกาหนดเลขท่ีบญั ชี เลขท่ีบญั ชี หมายถึง เลขท่ีแสดงหมวดบญั ชี และลาดบั ท่ีของบญั ชีภายใตห้ มวดที่ชื่อของ บญั ชีน้ันสังกัดอยู่ จากการแบ่งประเภทของบญั ชีแยกประเภทออกเป็ น 5 หมวดบญั ชีน้ัน ในการกาหนด เลขที่บญั ชีจึงมีหลกั เกณฑก์ าหนดดงั น้ี เลขท่ีข้นึ ตน้ ดว้ ยเลข 1 หมายถึง หมวดสินทรัพย์ เลขท่ีข้ึนตน้ ดว้ ยเลข 2 หมายถึง หมวดหน้ีสิน เลขที่ข้ึนตน้ ดว้ ยเลข 3 หมายถึง หมวดทุน เลขที่ข้นึ ตน้ ดว้ ยเลข 4 หมายถึง หมวดรายได้ เลขท่ีข้ึนตน้ ดว้ ยเลข 5 หมายถึง หมวดค่าใชจ้ ่าย เลขท่ีบญั ชีน้นั นิยมใชเ้ ลข 2 หลกั หรือเลข 3 หลกั แลว้ แต่ขนาดของกิจการคา้ และจานวนช่ือ บญั ชีที่ใชใ้ นแต่ละหมวดบญั ชี ซ่ึงมีหลกั การดงั น้ี เลขหลกั แรก หมายถึง หมวดบญั ชี เลขหลกั ที่ 2-3 หมายถึง ลาดบั ท่ีของบญั ชีภายใตห้ มวดแตล่ ะหมวดบญั ชี

5 2.2 การกาหนดผงั บญั ชี ผงั บญั ชี (Chart of Accounts) หมายถึง โครงสร้างบญั ชีตา่ ง ๆ ท่ีใชใ้ นระบบบญั ชี ซ่ึง กาหนดไวล้ ่วงหนา้ โดยกาหนดชื่อบญั ชี เลขที่บญั ชี ท่ีมีอยู่ท้งั หมดของกิจการ และจดั เป็นหมวดหมู่ไว้ ตาม หลกั ของการกาหนดเลขท่ีบญั ชี ตวั อย่างท่ี 5.1 ผงั บญั ชีของกิจการประเภทร้านเสริมสวย หมวดบญั ชี ชื่อบญั ชี เลขท่ีบัญชี 1. หมวดสินทรัพย์ เงินสด 101 ลูกหน้ี 102 2. หมวดหน้ีสิน วสั ดุเสริมสวย 103 3. หมวดทนุ อปุ กรณ์เสริมสวย 104 4. หมวดรายได้ 5. หมวดคา่ ใชจ้ ่าย เจา้ หน้ีการคา้ 201 เงินกู้ 202 ทนุ 301 ถอนใชส้ ่วนตวั 302 กาไรขาดทุน 303 รายไดค้ ่าบริการ 401 รายไดเ้ บด็ เตลด็ 402 ดอกเบ้ียรับ 403 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 501 คา่ เล้ียงตอ้ นรับ 502 ค่าน้า-ไฟฟ้า 503 ดอกเบ้ียจ่าย 504 3. หลกั การบนั ทกึ บญั ชีในสมดุ บญั ชีแยกประเภทท่วั ไป จากคาอธิบายรายวิชา บญั ชีเบ้ืองตน้ 1 ไดก้ ล่าวถึงเฉพาะสมุดบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปเท่าน้นั ใน ส่วนของสมุดบญั ชีแยกประเภทยอ่ ยจะกล่าวถึงในวชิ า บญั ชีเบ้ืองตน้ 2 ซ่ึงอนู่ในภาคเรียนต่อไป เมื่อได้มีการจดบันทึกรายการคา้ ในสมุดรายวนั ทั่วไปแลว้ ข้นั ตอนต่อไปก็คือการนารายการ ดงั กล่าวไปบนั ทึกอีกคร้ังในสมดุ บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป ซ่ึงเรียกวา่ การผา่ นรายการ

6 3.1 การผา่ นรายการ การผา่ นรายการ (Posting) หมายถึง การนารายการคา้ ท่ีไดบ้ นั ทึกไวแ้ ลว้ ในสมดุ รายวนั ทว่ั ไป ไปบนั ทึกในสมุดบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปท่ีเก่ียวขอ้ ง ซ่ึงเป็นการรวบรวมรายการที่ เหมือนกนั ไวใ้ นบญั ชีแยกประเภทเดียวกนั โดยมีข้นั ตอนดงั น้ี ข้นั ท่ี 1 เปิ ดบญั ชีแยกประเภทตามท่ีปรากฏช่ือบญั ชีในสมุดรายวนั ทวั่ ไป สมดุ รายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 300,000 - ทุน 300,000 - นาเงินสดมาลงทนุ ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทไดด้ งั น้ี เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ทุน เลขที่ 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. วนั ท่ี รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน บญั ชี ข้นั ที่ 2 จะเป็นการผา่ นรายการทางดา้ นเดบิตของสมดุ รายวนั ทว่ั ไป โดยเขยี นวนั ท่ี ที่เกิดรายการในช่อง ว.ด.ป. ของบญั ชีที่จะเดบิต ช่อง รายการ ใหเ้ ขียนชื่อบญั ชีท่ีลงรายการเดียวกนั น้ีแต่เป็น ชื่อบญั ชีท่ีอยู่ดา้ นตรงกนั ขา้ ม ถา้ รายการน้นั มีบญั ชีท่ีลงตรงกนั ขา้ มมากกว่าหน่ึงบญั ชีข้ึนไป ให้ใชค้ าว่า \"สมดุ รายวนั ทวั่ ไป\" หรือ \"คาอธิบายรายการอยา่ งยอ่ \" แทนการเขยี นชื่อบญั ชีทุกบญั ชี ช่องหนา้ บญั ชีใหบ้ นั ทึกเลขหนา้ ของสมดุ รายวนั ที่บนั ทึกรายการน้นั ช่องเดบิตใหล้ งจานวนเงินตามท่ีแสดง ไวใ้ นสมุดรายวนั เมื่อผา่ นรายการจากสมุดรายวนั มายงั บญั ชีแยกประเภท แลว้ ใหอ้ า้ งอิงบญั ชี

7 สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 เลขที่ พ.ศ.. 25X2 รายการ บญั ชี เดบิต เครดิต เดือน วนั ที่ ม.ค. 1 เงินสด 300,000 - ทุน 300,000 - นาเงินสดมาลงทนุ ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทไดด้ งั น้ี เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ทนุ รว.1 300,000 - ข้ันที่ 3 ผ่านรายการทางดา้ นเครดิตของสมุดรายวนั ทวั่ ไป โดยเขียนวนั ที่ท่ีเกิดรายการใน ช่อง ว.ด.ป. ของบญั ชีท่ีจะเครดิต ช่องรายการใหเ้ ขียนชื่อบญั ชีที่ลงรายการเดียวกนั น้ีแตเ่ ป็นช่ือบญั ชีท่ีอยดู่ า้ น ตรงกนั ขา้ ม ช่องหนา้ บญั ชีบนั ทึกเลขหนา้ ของสมุดรายวนั ท่ีบนั ทึกรายการน้นั ช่องเครดิตให้ลงจานวนเงิน ตามท่ีแสดงไวใ้ นสมุดรายวนั สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 300,000 - ทุน 300,000 - นาเงินสดมาลงทุน ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทไดด้ งั น้ี ทนุ เลขที่ 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด รว.1 300,000 -

8 สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 เครดิต พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขที่ เดบิต เดือน วนั ที่ บญั ชี 300,000 - 300,000 - ม.ค. 1 เงินสด ทนุ นาเงินสดมาลงทนุ ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทไดด้ งั น้ี เงินสด เลขที่ 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 ทุน รว.1 300,000 - ทุน เลขท่ี 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี เงินสด บญั ชี ม.ค. 1 รว.1 300,000 - ภาพท่ี 5.1 แสดงการผา่ นรายการ 3.2 การอา้ งอิงบญั ชี เม่ือนารายการคา้ มาบนั ทึกในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป และผา่ นรายการไปยงั บญั ชี แยกประเภทที่เก่ียวขอ้ ง ตอ้ งมีการอา้ งอิง (Posting Reference) ถึงที่มาของรายการน้ัน ท้งั ในสมุดรายวนั ทว่ั ไป และบญั ชีแยกประเภททวั่ ไป โดยมีข้นั ตอนการอา้ งอิงบญั ชีดงั น้ี ข้นั ตอนที่ 1 ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปเขยี นเลขท่ีของบญั ชีแยกประเภทลงในช่องเลขที่บญั ชี ข้นั ตอนที่ 2 ในสมดุ บญั ชีแยกประเภทเขียนหนา้ ของสมุดรายวนั ทวั่ ไปลงในช่องหนา้ บญั ชี โดยใชอ้ กั ษรย่อวา่ \"ร.ว..\"

9 พ.ศ.. 25X2 รายการ สมุดรายวนั ทวั่ ไป เดบิต หนา้ 1 เดือน วนั ท่ี เลขที่ 300,000 - เครดิต บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 300,000 - 101 ทนุ 301 นาเงินสดมาลงทนุ ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทพร้อมอา้ งอิงบญั ชีไดด้ งั น้ี เงินสด เลขท่ี 101 เครดิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ทนุ รว.1 300,000 - ทนุ เลขที่ 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด รว.1 300,000 - ภาพที่ 5.2 แสดงการอา้ งอิงบญั ชี ตวั อย่างท่ี 5.2 การผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทวั่ ไปไปยงั บญั ชีแยกประเภท พร้อมอา้ งอิงบญั ชี กรณี กิจการลงทุนคร้ังแรก สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 101 500,000 - ทุน 301 500,000 - นาเงินสดมาลงทนุ

10 เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 ทุน รว.1 500,000 - ทนุ เลขท่ี 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด รว.1 500,000 - ตัวอย่างท่ี 5.3 การผา่ นรายการจากสมดุ รายวนั ทว่ั ไปไปยงั บญั ชีแยกประเภท พร้อมอา้ งอิงบญั ชี กรณีกิจการ นาเงินสดและสินทรัพยอ์ ื่นมาลงทนุ สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 101 130,000 - ธนาคาร 102 300,000 - อาคาร 103 470,000 - ทุน 301 900,000 - นาเงินสดและสินทรัพยอ์ ื่นมาลงทนุ เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ทุน รว.1 130,000 - ธนาคาร เลขท่ี 102 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 ทุน รว.1 300,000 -

11 อาคาร เลขที่ 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ทนุ รว.1 470,000 - ทนุ เลขท่ี 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด รว.1 130,000 - ธนาคาร รว.1 300,000 - รว.1 470,000 - อาคาร ตัวอย่างท่ี 5.4 การผา่ นรายการจากสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ไปบญั ชีแยกประเภท พร้อมอา้ งอิงบญั ชี กรณีกิจการ เร่ิมรอบระยะเวลาบญั ชีใหม่ หรือเริ่มงวดบญั ชีใหม่ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 101 20,000 - ธนาคาร 102 180,000 - เครื่องตกแตง่ ร้าน 103 9,000 - เครื่องมือและอุปกรณ์ 104 50,000 - อาคาร 105 150,000 - เจา้ หน้ี 201 30,000 - ทุน 301 379,000 - ยอดยกมาจากงวดบญั ชีก่อน เงินสด เลขท่ี 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 20,000 -

12 ธนาคาร เลขที่ 102 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 180,000 - เครื่องตกแตง่ ร้าน เลขท่ี 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 9,000 - เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ เลขที่ 104 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 50,000 - อาคาร เลขท่ี 105 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 ยอดยกมา รว.1 150,000 - เจา้ หน้ี เลขท่ี 201 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี ยอดยกมา บญั ชี ม.ค. 1 รายการ รว.1 30,000 - ยอดยกมา ทนุ เลขท่ี 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 รว.1 379,000 -

13 ตวั อย่างท่ี 5.5 จากสมดุ รายวนั ทว่ั ไปของร้านสยามบิวต้ี ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป พร้อม อา้ งอิงบญั ชีดงั น้ี สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 1 เงินสด 101 100,000 - ธนาคาร 102 200,000 - ทุน 301 300,000 - นาสินทรัพยม์ าลงทุน วสั ดุเสริมสวย 103 8,900 - เงินสด 101 8,900 - ซ้ือวสั ดุในการเสริมสวยเป็นเงินสด 4 อุปกรณ์เสริมสวย 105 80,000 - เงินสด 101 5,000 - เจา้ หน้ี 201 75,000 - ซ้ืออุปกรณ์เสริมสวย ชาระเงินใน วนั น้ีเพียง 5,000 6 เงินสด 101 4,500 - รายไดค้ า่ บริการ 401 4,500 - รับรายไดค้ ่าบริการ 7 ลกู หน้ี 104 5,500 - รายไดค้ า่ บริการ 401 5,500 - ส่งบิลเก็บเงินคา่ บริการ 10 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 501 350 - เงินสด 101 350 - จ่ายคา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 12 เงินสด 101 5,500 - ลกู หน้ี 104 5,500 - รับชาระหน้ีตามบิลวนั ท่ี 7 ท้งั จานวน

สมุดรายวนั ทว่ั ไป 14 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขท่ี เดบิต หนา้ 2 เดือน วนั ท่ี บญั ชี 37,500 - เครดิต 10,000 - ธ.ค. 15 เจา้ หน้ี 201 37,500 - 350 - เงินสด 101 20,000 - 10,000 - 3,800 - จ่ายชาระหน้ีร้านกรบิวต้ี คร่ึงหน่ึง 6,000 - 350 - 20 ถอนใชส้ ่วนตวั 302 20,000 - ธนาคาร 102 3,800 - ถอนเงินจากธนาคารไปใชส้ ่วนตวั 6,000 - 23 เงินสด 101 รายไดเ้ บด็ เตลด็ 402 รับเงินคา่ ขายหนงั สือพมิ พเ์ ก่า 25 เงินสด 101 ธนาคาร 102 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นร้าน 30 คา่ น้า-ไฟ-โทรศพั ท์ 502 เงินสด 101 จ่ายค่าน้า-ไฟ-โทรศพั ท์ รวม 3,800 31 เงินเดือน 503 เงินสด 101 จ่ายเงินเดือนคนงาน 2 คน @ 3,000

15 ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทพร้อมอา้ งอิงบญั ชีดงั น้ี ธนาคาร 102 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ ทุน บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 1 ถอนใชส้ ่วนตวั รว.1 200,000 - ธ.ค. 20 เงินสด รว.2 10,000 - 25 รว.2 20,000 - เงินสด 101 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ทนุ ธ.ค. 1 รายไดค้ ่าบริการ รว.1 100,000 - ธ.ค. 3 วสั ดุเสริมสวย รว.1 8,900 - 6 ลูกหน้ี 5,000 - 12 รายไดเ้ บด็ เตลด็ รว.1 4,500 - 4 อปุ กรณเ์ สริมสวย รว.1 350 - 23 ธนาคาร 37,500 - 25 รว.1 5,500 - 10 คา่ ใชจ้ ่ายเบ็ดเตลด็ รว.1 3,800 - 6,000 - รว.2 350 - 15 เจา้ หน้ี รว.2 รว.2 20,000 - 30 ค่าน้า-ไฟ รว.2 31 เงินเดือน รว.2 วสั ดุเสริมสวย 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 3 รว.1 8,900 - อุปกรณ์เสริมสวย 105 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 4 เงินสด เจา้ หน้ี รว.1 5,000 - รว.1 75,000 - ลูกหน้ี 104 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ รายไดค้ ่าบริการ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 7 รว.1 5,500 - ธ.ค. 12 เงินสด รว.1 5,500 -

16 เจา้ หน้ี 201 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 15 รว.2 37,500 - ธ.ค. 4 อุปกรณเ์ สริมสวย รว.1 75,000 - ทนุ 301 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 1 เงินสด รว.1 100,000 - รว.1 200,000 - ธนาคาร รายไดค้ ่าบริการ 401 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 6 เงินสด รว.1 4,500 - 7 ลกู หน้ี รว.1 5,500 - รายไดเ้ บด็ เตลด็ 402 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 23 เงินสด รว.2 350 - ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 501 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 10 รว.1 350 - ค่าน้า-คา่ ไฟฟ้า 502 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ธ.ค. 30 รว.2 3,800 - เงินเดือน 503 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ เงินสด บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 31 รว.2 6,000 -

17 ถอนใชส้ ่วนตวั 302 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี ธนาคาร บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ธ.ค. 20 รว.2 10,000 - สรุปเนื้อหาหน่วยที่ 5 เมื่อผูเ้ รียนไดศ้ ึกษาหน่วยท่ี 5 การบนั ทึกรายการคา้ ในสมุดแยกประเภททวั่ ไปจบแลว้ สามารถ สรุปเน้ือหาไดด้ งั น้ี 1. สมุดบญั ชีแยกประเภท เป็นสมุดบญั ชีข้นั ปลาย ซ่ึงเป็นท่ีรวมของบญั ชีคา่ ง ๆ ไวใ้ น เลม่ เดียวกนั ซ่ึงเราเรียกบญั ชีเหลา่ น้ีวา่ บญั ชีแยกประเภท แบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท คือ สมุดบญั ชีแยก ประเภททว่ั ไป เป็นสมุดบญั ชีแยกประเภทเล่มหลกั ท่ีกิจการจะตอ้ งจดั ทา มีลกั ษณะเป็นบญั ชีคมุ ยอด และ สมดุ บญั ชีแยกประเภทย่อย เป็นสมดุ บญั ชีแยกประเภทยอ่ ยหรือทะเบียนยอ่ ย กิจการอาจจะจดั ทาหรือไมก่ ็ ได้ เช่น สมดุ บญั ชีแยกประเภทยอ่ ยลูกหน้ี สมุดบญั ชีแยกประเภทยอ่ ยเจา้ หน้ี เป็นตน้ 2. รูปแบบของบญั ชีแยกประเภทที่นิยมใชม้ ี 2 รูปแบบคือ แบบบญั ชีมาตรฐาน หรือ บญั ชีแยกประเภท 2 ช่อง กบั แบบบญั ชีแสดงยอดคงเหลือ หรือบญั ชีแยกประเภท 3 ช่อง 3. การกาหนดเลขท่ีบญั ชี ใชเ้ ลข 2 หลกั หรือ 3 หลกั ข้นึ อยกู่ บั จานวนบญั ชีและขนาด ของธุรกิจ โดยเลขหลกั แรกแสดงถึงหมวดบญั ชี เลขหลกั ท่ี 2-3 แสดงถึงลาดบั ท่ีของบญั ชีภายใตห้ มวดแต่ ละหมวดบญั ชี โดยหมวดสินทรัพย์ ใหข้ ้ึนตน้ ดว้ ยเลข 1 หมวดหน้ีสินใหข้ ้นึ ตน้ ดว้ ยเลข 2 หมวดทนุ ใหข้ ้ึนตน้ ดว้ ยเลข 3 หมวดรายไดใ้ หข้ ้ึนตน้ ดว้ ยเลข 4 หมวดค่าใชจ้ ่ายใหข้ ้นึ ตน้ ดว้ ยเลข 5 4. ผงั บญั ชี เป็นโครงสร้างบญั ชีต่าง ๆ ท่ีใชใ้ นระบบบญั ชีซ่ึงกาหนดไวล้ ว่ งหนา้ โดยให้ ช่ือ เลขท่ีบญั ชีท่ีมีอยทู่ ้งั หมดของกิจการ และจดั เป็นหมวดหมตู่ ามหลกั ที่กาหนดเลขที่บญั ชี 5. การผา่ นรายการ หมายถึงนารายการที่บนั ทึกไวใ้ นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ไปบนั ทึกใน สมุดบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป โดยมีหลกั ดงั น้ีคือ เปิ ดบญั ชีแยกประเภทตามชื่อบญั ชีที่ปรากฎในสมุดรายวนั ทวั่ ไป ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภท ชื่อบญั ชีท่ีปรากฏดา้ นเดบิตในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เมื่อผา่ น รายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทช่ือน้นั ๆ จะบนั ทึกทางดา้ นเดบิตเช่นกนั ดว้ ยจานวนเงินของบญั ชีน้นั ๆ ใน ช่องรายการจะบนั ทึกชื่อบญั ชีดา้ นตรงกนั ขา้ มคือดา้ นเครดิต พร้อมอา้ งอิงบญั ชี ส่วนชื่อบญั ชีท่ีปรากฎดา้ น เครดิตในสมดุ รายวนั ทว่ั ไป เมื่อผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทช่ือน้นั ๆ จะบนั ทึกทางดา้ นเครดิต เช่นเดิม ดว้ ยจานวนเงินของบญั ชีน้นั ๆ ในช่องรายการจะบนั ทึกบญั ชีดา้ นตรงกนั ขา้ มคือดา้ นเดบิต พร้อม อา้ งอิงบญั ชี

18 6. การอา้ งอิงบญั ชี เป็นการนาเลขท่ีบญั ชีของบญั ชีแยกประเภทที่ผา่ นรายการน้นั ไปลง ในช่องเลขท่ีบญั ชีในสมดุ รายวนั ทว่ั ไป และนาหนา้ บญั ชี รว.... ของสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ไปลงในช่องหนา้ บญั ชี ในสมดุ บญั ชีแยกประเภท ศัพท์บัญชี Ledger Ledger Accounts สมดุ บญั ชีแยกประเภท General Ledger บญั ชีแยกประเภท Controlling Accounts สมดุ บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป Subsidiary Ledger บญั ชีคมุ ยอด Accounts Receivable Ledger สมดุ บญั ชีแยกประเภทยอ่ ย Accounts Payable Ledger สมดุ บญั ชีแยกประเภทลกู หน้ี Standard form of Account สมุดบญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี Two-column Account แบบบญั ชีมาตรฐาน Balance form of Account บญั ชีแยกประเภท 2 ช่อง Chart of Accounts แบบบญั ชีแสดงยอดคงเหลือ Posting ผงั บญั ชี Posting Reference การผา่ นรายการ การอา้ งอิง