5. การแต่งโคลงสี่สุภาพ

๓หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี การแต่งบทรอ้ ยกรอง ประเภทโคลงสี่สุภาพ ช่วั โมงท่ี ๑

หน่วยการเรยี นรู้ที่ ๓ การแต่งบทร้อยกรองประเภทโคลงสสี่ ุภาพ ลกั ษณะของโคลง การแตง่ โคลงสีส่ ภุ าพ ประเภทของโคลง ลักษณะบงั คบั ของโคลงสีส่ ุภาพ คณะ โคลงสุภาพ สมั ผัส โคลงดนั้ คาเอก คาโท โคลงกระทู้ โคลงกลหรือโคลงกลบท สรุปบทเรยี น

พี่น้องประลองคา ทางบริษทั ส่งั ให้ อย่บู า้ น มกี ารบา้ นท่ตี อ้ ง สง่ ครู ถา้ พี่ช่วยหนไู ด้ แตง่ ให้หนทู ี ทีน่ ่กี ็ทางาน สง่ ได้ กะวา่ ใหช้ ว่ ยดู เผอ่ื ไว.้ .. โควดิ นา่ จะนาน เอาเรอ่ื ง อยูน่ า เขยี นโคลงนไี่ มร่ ู้ จะแตง่ ยังไง... ว่าแต่อยากจะให้ พ่ีฉ้วยอะไร นกั เรยี นคิดอย่างไรกบั การสือ่ สารในสถานการณน์ ้ี

ลกั ษณะโคลง

ลกั ษณะโคลง จุดต่าง ๆ ทีค่ วรสังเกต คณะหรือ มกี ารบา้ นทตี่ ้อง ส่งครู จานวนบาท จานวนบท กะว่าให้ชว่ ยดู เผ่อื ไว้ เขียนโคลงนไ่ี มร่ ู้ จะแต่ง ยงั ไง ถา้ พชี่ ่วยหนไู ด้ แต่งใหห้ นูที จานวนคาในวรรค สัมผัส

ลกั ษณะโคลง จดุ ตา่ ง ๆ ที่ควรสงั เกต มกี ารบา้ นท่ีต้อง ส่งครู คาเอก กะวา่ ให้ชว่ ยดู เผ่อื ไว้ คาโท เขียนโคลงนี่ไมร่ ู้ จะแต่ง ยังไง ถ้าพ่ีชว่ ยหนูได้ แต่งใหห้ นทู ี

ประเภทของโคลง

ประเภทของโคลง โคลงสภุ าพ โคลงกระทู้ เป็นโคลงทแ่ี ต่งกันมาแต่เดมิ เปน็ โคลงที่แต่งเพ่ิม กระท้นู ้นั มหี ลายแบบตามฉนั ทลกั ษณ์ เปน็ ส่วนทีน่ าเนื้อความของแต่ละบท เชน่ โคลงสองสภุ าพ มสี องชนิดคอื โคลงกระทู้ความ และ โคลงกระทู้แผลง โคลงสามสภุ าพ โคลงสี่สภุ าพ โคลงด้ัน โคลงกล/โคลงกลบท เปน็ โคลงทแ่ี ต่งกนั มาแตเ่ ดิม เปน็ โคลงทีแ่ ตง่ เพมิ่ โดยบังคับ มหี ลายแบบตามฉันทลกั ษณ์ คาพิเศษต่าง ๆ ลงในรูปแบบ เช่น โคลงสองดนั้ มสี องชนิดคอื โคลงกลบท และ โคลงกลอักษร โคลงสามดนั้ โคลงส่ดี น้ั

การแตง่ โคลงสี่สภุ าพ

ลักษณะเฉพาะโคลงสส่ี ุภาพ คณะ โคลงส่ีสุภาพ ๑ บท มี ๔ บาท ๑๒๓๔๕ ๑ ๒ (๓ ๔) ๑ บาท มี ๒ วรรค ๑๒๓๔๕ ๑๒ วรรคหนา้ มี ๕ คา ๑๒๓๔๕ ๑ ๒ (๓ ๔) วรรคหลงั มี ๒ คา ๑๒๓๔๕ ๑๒ ๓ ๔ ยกเวน้ บาทท่ี ๔ มี ๔ คา บาทท่ี ๑, ๓ เพม่ิ ได้ ๒ คา

ลกั ษณะเฉพาะโคลงสีส่ ุภาพ สัมผสั โคลงส่สี ภุ าพ สัมผสั ใน (ไมบ่ งั คบั ) ๑๒๓๔๕ ๑ ๒ (๓ ๔) - สระ/อักษร ๑๒๓๔๕ ๑๒ ๑๒๓๔๕ ๑ ๒ (๓ ๔) สมั ผัสนอก ๑๒๓๔๕ ๑๒ ๓ ๔ - ระหว่างวรรค - ระหวา่ งบท คาเอก คาโท คาเอกมี ๗ ตาแหนง่ คาโทมี ๔ ตาแหน่ง

ตวั อย่างโคลงสี่สุภาพ น้าใช้ใสต่ ุม่ ตง้ั เตม็ ดี จะสังเกตได้ว่า วรรคหน้า นา้ อบอา่ อินทรยี ์ อยา่ ผร้อง ทุกวรรคนาหนา้ ด้วย นา้ ปูนใสเ่ ตา้ มี อยา่ ขาด คาเดียวกนั คือ “นา้ ” น้าจิตอยา่ ให้ขอ้ ง ขดั น้าใจใคร เป็นลักษณะของ โคลงกระทู้ ในบางบท ท่ีมา : โคลงโลกนติ ิ อาจมมี ากกว่าหน่ึงคา

ตวั อย่างโคลงสสี่ ภุ าพ น้าใชใ้ ส่ตมุ่ ตงั้ เตม็ ดี ผร้อง นา้ อบอ่าอนิ ทรีย์ อยา่ ผร้อง นา้ ปูนใสเ่ ต้ามี อยา่ ขาด คานีเ้ ป็นการแปลงมาจาก นา้ จิตอยา่ ให้ขอ้ ง ขัดน้าใจใคร คาวา่ “พรอ่ ง” เนอื่ งจาก ตามฉนั ทลกั ษณเ์ ป็น ทม่ี า : โคลงโลกนติ ิ ตาแหน่งของคาโท ซ่งึ เรยี กว่า “โทโทษ” อบ และ ขดั คาวา่ “อบ” และ “ขดั ” เปน็ ตาแหน่งของคาเอก แต่ใช้คาท่มี ตี ัวสะกด เป็นคาตายมาแทน

๓หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี การแต่งบทรอ้ ยกรอง ประเภทโคลงสี่สุภาพ ช่วั โมงท่ี ๒

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจ็ดโท ๑ ข้นึ เป็น ๒ คา ๓ สัมผสั ๔ แตง่ ได้ การบา้ น ๕ กโ่ี มง ถามหน่อย เด๋ยี ว ๖ จัดไป ๗ รว่ ม ๘ ชว่ ยกัน ลองเติมคาใหเ้ ปน็ โคลงสีส่ ุภาพดนู ะ ขอ้ ๑ โยง โคลง ส่ี พ่ี สง่ ให้ ด้วย ท่ี

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจ็ดโท สี่ ขึ้น เปน็ ๒ แตง่ ได้ คา ๓ สมั ผัส ๔ ถามหนอ่ ย การบา้ น ๕ กี่โมง รว่ ม ๘ ชว่ ยกัน เด๋ียว ๖ จดั ไป ๗ ลองเตมิ คาใหเ้ ปน็ โคลงสส่ี ุภาพดนู ะ ข้อ ๒ โยง โคลง สี่ พี่ สง่ ให้ ด้วย ที่

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจด็ โท ส่ี ขน้ึ เปน็ โคลง คา ๓ สัมผสั ๔ แตง่ ได้ การบ้าน ๕ กี่โมง ถามหน่อย เด๋ียว ๖ จัดไป ๗ ร่วม ๘ ชว่ ยกัน ลองเตมิ คาใหเ้ ป็นโคลงสส่ี ภุ าพดนู ะ ข้อ ๓ โยง โคลง ส่ี พี่ สง่ ให้ ดว้ ย ท่ี

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจ็ดโท ส่ี ข้นึ เปน็ โคลง คา ท่ี สัมผัส ๔ แต่งได้ การบ้าน ๕ ก่ีโมง ถามหน่อย เดย๋ี ว ๖ จัดไป ๗ ร่วม ๘ ช่วยกนั ลองเตมิ คาให้เปน็ โคลงสส่ี ุภาพดนู ะ ข้อ ๔ โยง โคลง ส่ี พ่ี สง่ ให้ ดว้ ย ท่ี

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจ็ดโท ส่ี ขึ้น เป็น โคลง คา ที่ สมั ผสั โยง แต่งได้ การบา้ น ๕ กี่โมง ถามหน่อย เดีย๋ ว ๖ จัดไป ๗ รว่ ม ๘ ช่วยกัน ลองเติมคาให้เป็นโคลงสี่สุภาพดูนะ ข้อ ๕ โยง โคลง สี่ พี่ สง่ ให้ ดว้ ย ท่ี

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจด็ โท ส่ี ข้นึ เปน็ โคลง คา ที่ สมั ผัส โยง การบา้ น สง่ กีโ่ มง แต่งได้ ถามหน่อย เดย๋ี ว ๖ จัดไป ๗ รว่ ม ๘ ช่วยกัน ลองเตมิ คาให้เปน็ โคลงสีส่ ุภาพดูนะ ขอ้ ๖ โยง โคลง สี่ พ่ี ส่ง ให้ ด้วย ที่

เติมโคลงโยงคา เอกเจด็ โท สี่ ขึน้ เปน็ โคลง คา ที่ สัมผสั โยง การบา้ น ส่ง ก่ีโมง แตง่ ได้ เดี๋ยว พี่ จัดไป ๗ ถามหนอ่ ย ร่วม ๘ ชว่ ยกนั ลองเตมิ คาให้เป็นโคลงส่ีสภุ าพดนู ะ ข้อ ๗ โยง โคลง สี่ พี่ สง่ ให้ ดว้ ย ที่

เตมิ โคลงโยงคา เอกเจ็ดโท ส่ี ข้นึ เปน็ โคลง คา ท่ี สัมผสั โยง การบา้ น ส่ง ก่ีโมง แตง่ ได้ เด๋ยี ว พี่ จดั ไป ให้ ถามหน่อย รว่ ม ๘ ช่วยกัน ลองเติมคาใหเ้ ป็นโคลงส่สี ภุ าพดนู ะ ขอ้ ๘ โยง โคลง ส่ี พ่ี สง่ ให้ ดว้ ย ท่ี

เติมโคลงโยงคา เอกเจ็ดโท ส่ี ขึน้ เปน็ โคลง คา ที่ สัมผสั โยง การบา้ น ส่ง ก่โี มง แตง่ ได้ เดยี๋ ว พี่ จัดไป ให้ ถามหนอ่ ย ร่วม ดว้ ย ชว่ ยกนั ลองเติมคาใหเ้ ปน็ โคลงส่ีสภุ าพดนู ะ ท่ี ขอ้ ๘ โยง โคลง สี่ พี่ ส่ง ให้ ดว้ ย

สรปุ บทเรียน การแต่งบทร้อยกรอง ประเภทโคลงส่สี ภุ าพ สงั เกตลกั ษณะของโคลง ประเภทของโคลง บท โคลงสุภาพ โคลงด้ัน บาท โคลงสองสภุ าพ โคลงสองดัน้ โคลงสามสุภาพ โคลงสามดั้น ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๑ ๒ (๓ ๔) โคลงสสี่ ภุ าพ โคลงสด่ี ั้น ๑๒๓๔๕ ๑๒ ๑๒๓๔๕ ๑ ๒ (๓ ๔) โคลงกระทู้ โคลงกล ๑๒๓๔๕ วรรค กระท้คู วาม โคลงกลบท ๑๒ ๓ ๔ กระทแู้ ผลง โคลงกลอักษร ๑ บท มี ๔ บาท วรรคหนา้ มี ๕ คา ๑ บาท มี ๒ วรรค วรรคหลงั มี ๒ คา เอก ๗ คา โท ๔ คา