การบัญชีต้นทุน

บทท่ี 3 การบญั ชีต้นทุน ระบบต้นทนุ (cost system) เป็นวิธีการสะสมต้นทนุ และการจดั สรรต้นทนุ เข้างานและ แผนกการผลิต เป็ นสิ่งท่ีสําคญั ต่อกิจการที่ผลิตสินค้ามากที่จะต้องทราบถึงต้นทุนในการผลิต สินค้าและบริการเพ่ือนําไปจัดทํางบการเงินประจํางวด รวมทงั้ ใช้ข้อมูลต้นทุนในการวางแผน ควบคมุ และตดั สินใจในปัญหาต่าง ๆ ของกิจการในเรื่องของการกําหนดราคาขาย ช่วยในการ ตดั สินใจในการที่จะผลิตและขายผลติ ภณั ฑ์ตอ่ หรือยกเลิกผลิตภณั ฑ์ใด และการกําหนดมลู คา่ ของ สนิ ค้าคงเหลือของกิจการ ระบบบญั ชีต้นทนุ สามารถ จําแนกตามลกั ษณะการผลิตแบง่ ได้เป็น 2 ประเภท คือ 1.ต้นทนุ งานสงั่ ทํา (job order costing) 2.ต้นทนุ งานชว่ งการผลิต (process costing) ต้นทนุ งานส่ังทาํ ต้นทนุ งานสงั่ ทํา (job order costing) ใช้สําหรับผลิตสินค้าที่มีลกั ษณะแตกตา่ งกนั ตามรูปแบบประเภทท่ีลกู ค้าต้องการ การคิดคํานวณต้นทนุ ผลิตภณั ฑ์จะแยกแตล่ ะงาน (job) หรือ แต่ละรุ่น (batch) การคํานวณต้นทุนจะทําเมื่องานนนั้ ทําเสร็จ โดยการนําต้นทนุ ทงั้ หมดท่ีใช้ใน การผลิตหารด้วยจํานวนหน่วยท่ีผลิตได้ สําหรับงานนนั้ ลักษณะการผลิตที่ใช้ต้นทุนงานสงั่ ทํา ได้แก่ การผลิตเสือ้ ผ้าสําเร็จรูป การผลิตภาพยนตร์ งานพิมพ์ การผลิตของชําร่วย ร้ านผลิต เฟอร์นเิ จอร์สงั่ ทํา ทางเดนิ ของต้นทนุ งานส่ังทาํ การบนั ทึกต้นทุนการผลิต ได้แก่ วตั ถทุ างตรง ค่าแรงงานทางตรง และคา่ ใช้จ่ายการ ผลิต เป็ นต้น จะเร่ิมจากการกําหนดเลขที่งานให้กบั สินค้าที่ได้รับคําสง่ั ให้ผลิตและเก็บรวบรวม ต้นทนุ ในบตั รต้นทนุ งาน (job order sheet) แยกตามงานแตล่ ะชิน้ บตั รต้นทนุ จดั เป็ นบญั ชีแยก ประเภทยอ่ ยของบญั ชีงานระหว่างทําซ่งึ เป็ นบญั ชีคมุ ยอด เมื่อผลิตสินค้าเสร็จ ก็จะคํานวณต้นทนุ โดยรวมยอดต้นทุนการผลิตท่ีบนั ทึกไว้ในบตั รต้นทุนงานตามเลขที่งานที่ผลิตเสร็จ จากนัน้ จะ คํานวณหาต้นทุนต่อหน่วยของสินค้าที่ผลิตเสร็จนนั้ จะเห็นได้ทางเดินของต้นทุนงานส่งั ทํา (job order cost flow) จะแบง่ เป็น 2 ขนั้ ตอน คือ

54 1. การสะสมต้นทนุ การผลิต เป็นขนั้ ตอนของการจดั หาต้นทนุ การผลิต ตงั้ แตก่ ารซือ้ วตั ถดุ บิ การจา่ ยคา่ แรงทนุ และคา่ ใช้จา่ ยการผลิตที่เกิดขนึ ้ 2. การคดิ ต้นทนุ การผลิตเข้างาน เป็นการโอนต้นทนุ ที่สะสมไปยงั งานท่ีผลติ สามารถ แสดงทางเดนิ ของเอกสารในระบบต้นทนุ งานสง่ั ทําได้ดงั นี ้ ใบเบิกวตั ถดุ ิบ คาํ สง่ั ซอื ้ ใบสงั่ ผลติ บตั รลงเวลา บตั รต้นทนุ งาน สงั่ ทาํ อตั ราคา่ ใช้จา่ ย การผลติ ลว่ งหน้า ภาพท่ี 3. 1 แสดงทางเดินของเอกสารตามระบบต้นทนุ งานสง่ั ทํา ท่ีมา : กาญจนา ศรีพงษ์ ,2540 , หน้า49. บัตรต้นทุนงานส่ังทาํ บตั รต้นทนุ งาน (job cost sheet) เป็ นแบบฟอร์มท่ีใช้จดบนั ทึกต้นทนุ ที่คิดเข้าไปยงั แตล่ ะงาน เป็นการสะสมต้นทนุ ท่ีใช้ในการผลิตงานนนั้ ๆ จนกว่าจะผลิตสําเร็จ หลงั จากนนั้ จะสรุป ต้นทุนการผลิตรวมของการใช้วัตถุทางตรง แรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตที่จัดสรร พร้อมทงั้ คํานวณหาต้นทุนต่อหน่วยของงานท่ีผลิตสําเร็จ การบนั ทึกจะผ่านรายการจากบญั ชีที่ เดบติ งานระหวา่ งทํา ทกุ บญั ชีไปบตั รต้นทนุ งานในแตล่ ะวนั ที่เกิดรายการโดยใช้ข้อมลู จากเอกสาร ประกอบการบนั ทกึ บญั ชี ได้แก่ ใบเบกิ วตั ถุ บตั รลงเวลา เป็นต้น บตั รต้นทนุ งานจะทําหน้าท่ีเหมือน บญั ชีแยกประเภทย่อยของบญั ชีงานระหว่างทํา เม่ืองานผลิตสําเร็จต้นทนุ งานที่ผลิตเสร็จจะถูก โอนออกจากบญั ชีงานระหว่างทําไปยงั บญั ชีสินค้าสําเร็จรูป โดยเดบติ สินค้าสําเร็จรูปและเครดิต งานระหว่างทํา ยอดคงเหลือในบญั ชีงานระหวา่ งทําจะเป็ นงานระหว่างทําคงเหลือปลายงวด คือ

55 ต้นทุนของงานท่ีผลิตยังไม่เสร็จในงวดนี ้ซึ่งจะต้องเท่ากบั จํานวนยอดรวมของต้นทุนที่บนั ทึกใน บตั รต้นทนุ ของงานที่ยงั ผลิตไมส่ ําเร็จ บตั รต้นทนุ งานจะมีข้อความอะไรบ้างขนึ ้ อยกู่ บั ลกั ษณะการผลติ และความต้องการ ของผ้ใู ช้ ถ้าการผลิตต้องผา่ นแผนกผลิตมากกวา่ 1 แผนก การบนั ทกึ ต้นทนุ ในบตั รต้นทนุ งานก็ต้อง แยกเป็นแผนก ๆ ด้วย โดยทวั่ ไปบตั รต้นทนุ งานจะมีรายละเอียดดงั นี ้ ช่ือลกู ค้า............................... ช่ือบริษัท ชื่อผลติ ภณั ฑ์............................. บตั รต้นทนุ งาน จํานวนท่ผี ลติ สาํ เร็จ......................... งานเลขท.่ี ........................ วนั ทเี่ ริ่มผลติ ..................………….. วนั ทผ่ี ลติ สาํ เร็จ....……………......... กําหนดสง่ มอบงาน.......................... วตั ถดุ บิ ทางตรง แรงงานทางตรง คา่ ใช้จา่ ยการผลติ (จดั สรร) เลขท่ี จํานวน วนั ที่ เลขท่ี จํานวน วนั ท่ี บตั รลง ชว่ั โมง จํานวน วนั ที่ จํานวน อตั รา จํานว ใบเบกิ วตั ถุ เงิน เวลา เงิน ชว่ั โมง นเงิน รวม รวม รวม บาท สรุป : ต้นทนุ การผลติ เสร็จ : - XX บาท วตั ถดุ ิบทางตรง บาท แรงงานทางตรง XX บาท คา่ ใช้จา่ ยการผลติ (จดั สรร) XX บาท ต้นทนุ รวม XXX ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย X ภาพท่ี 3.2 แสดงบตั รต้นทนุ งาน ที่มา : ดดั แปลงจาก (กชกร เฉลิมกาญจนา, 2544, หน้า 41)

56 การบญั ชีต้นทุนงานส่ังทาํ การบญั ชีต้นทนุ งานสง่ั ทํามีกระบวนการบนั ทกึ บญั ชีเกี่ยวกบั การจดั หาปัจจยั การผลิต การโอนปัจจยั เข้างาน การผลิตสําเร็จ และขาย ดงั นี ้ 1. บัญชีเก่ยี วกับวัตถุดบิ บญั ชีเก่ียวกบั วตั ถดุ บิ จะมีรายการที่เกี่ยวข้องกบั บญั ชีวตั ถดุ บิ ดงั นี ้ 1.1 การซือ้ วัตถดุ บิ การบญั ชีต้นทนุ จะนิยมใช้การบนั ทกึ บญั ชีสินค้าคงเหลือ แบบตอ่ เนื่อง โดยจะเปิ ดบญั ชีวตั ถดุ บิ ขนึ ้ มา ซือ้ สดหรือซือ้ เชื่อ บนั ทกึ บญั ชีโดย เดบติ วตั ถดุ บิ XX เครดิต เจ้าหนี ้/ เงินสด XX ถ้าในการซือ้ กิจการมีการจา่ ยคา่ ขนสง่ ด้วยบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบิต วตั ถดุ บิ XX เครดิต เงินสด XX 1.2 การส่งคืนวัตถุดบิ และได้ส่วนลดรับ การซือ้ วตั ถดุ บิ ถ้าวตั ถดุ บิ มีคณุ ภาพไม่ ตรงท่ีต้องการหรือชํารุดเสียหายกิจการสามารถสง่ คืนให้ผ้ขู ายได้ บนั ทกึ บญั ชีโดย เดบิต เจ้าหนี ้/ เงินสด XX เครดติ วตั ถดุ บิ XX ถ้าการซือ้ วตั ถดุ บิ เป็นการซือ้ เชื่อแล้วผ้ขู ายให้เงื่อนไขสว่ นลดเงินสด และกิจการชําระคา่ ซือ้ วตั ถดุ บิ ภายในเงื่อนไขและได้สว่ นลดรับบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบิต เจ้าหนี ้ XX เครดติ เงินสด XX วตั ถดุ บิ XX 1.3 การเบิกวัตถุดิบไปใช้ เป็ นขนั้ ตอนของการคิดต้นทุนเข้างานที่ผลิตการเบิก วตั ถดุ บิ ไปใช้จะทําเอกสารเป็นหลกั ฐานเรียกวา่ “ใบเบกิ วตั ถดุ บิ ” ซง่ึ จะต้องมีรายการที่ระบไุ ปใช้กบั งานเลขที่เท่าใด ชนิดของวตั ถุดิบ จํานวนหน่วย ราคาตอ่ หน่วย จํานวนเงินรวม และลายมือช่ือ ผ้อู นมุ ตั ิ ใบเบกิ วตั ถดุ ิบจะทํา 2 ฉบบั ฉบบั หนึ่งอยู่ท่ีคลงั เก็บวตั ถดุ ิบไว้เป็ นหลกั ฐานการเบิก ส่วน อีกฉบบั หน่ึงจะอย่ทู ่ีแผนกบญั ชีไว้สําหรับเป็ นหลกั ฐานการบนั ทึกบญั ชี สามารถบนั ทึกการเบิกใช้ วตั ถดุ บิ ได้ดงั นี ้

57 1.3.1. ถ้าเป็ นการเบกิ ใช้วตั ถดุ บิ ทางตรง บนั ทกึ บญั ชีโดย เดบติ งานระหวา่ งทํา XX เครดิต วตั ถดุ บิ XX 1.3.2. ถ้าเป็นการเบกิ วตั ถดุ บิ ทางอ้อม บนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต XX เครดติ วตั ถดุ บิ XX การบญั ชีเก่ียวกบั วตั ถดุ บิ จะมีเอกสารที่เก่ียวข้องอยู่ 2 ประเภท คอื 1. บัตรวัตถดุ บิ เป็นเอกสารที่ทําขนึ ้ เพื่อใช้คมุ ยอดวตั ถดุ บิ ถือเป็นบญั ชีแยกประเภท ยอ่ ยของบญั ชีวตั ถดุ บิ แสดงแบบฟอร์มของบตั รวตั ถดุ บิ ได้ดงั นี ้ ช่ือสนิ ค้า : กาว บตั รวตั ถดุ ิบ เลขที่ 001 วนั ท่ี ประเภท วตั ถทุ างอ้อม 2/01/25X4 รับ จา่ ย คงเหลือ 15/01/25X4 หนว่ ย ต้นทนุ รวม หนว่ ย ต้นทนุ รวม หนว่ ย ต้นทนุ รวม 1,000 5 5,000 1,000 5 5,000 200 5 1,000 800 5 4,000 ภาพท่ี 3.3 แสดงบตั รวตั ถดุ ิบ ท่ีมา : ดดั แปลงจาก (สมนกึ เอือ้ จิระพงษ์พนั ธ์, 2539, หน้า 106) แบบฟอร์มและรายละเอียดของบตั รวตั ถดุ ิบขนึ ้ อยกู่ บั กิจการต้องการทราบข้อมลู ใด โดยทวั่ ไปจะมีข้อมลู ดงั ตอ่ ไปนี ้ ชอ่ งวนั ที่ ใช้บนั ทกึ วนั ที่เกิดรายการ ชอ่ งรับ ใช้บนั ทกึ รายการที่ทําให้วตั ถดุ บิ เพมิ่ เชน่ ซือ้ วตั ถดุ ิบ ชอ่ งจา่ ย ใช้บนั ทกึ รายการท่ีทําให้วตั ถดุ บิ ลดลง เชน่ เบกิ วตั ถดุ บิ ไปใช้ ชอ่ งคงเหลือ ใช้บนั ทกึ ยอดคงเหลือหลงั จากรับ-จา่ ยแล้วยอดคงเหลือของบตั ร วตั ถดุ บิ ทกุ ใบรวมกนั จะเทา่ กบั ยอดคงเหลือของบญั ชีวตั ถดุ ิบ 2.ใบเบิกวัตถุ เป็ นเอกสารท่ีใช้สําหรับการควบคมุ ภายในเก่ียวกับวตั ถุดิบในการ เบิกจ่ายวัตถุดิบออกจากคลงั ใบเบิกวัตถุจะต้องมีเลขท่ีเรียงลําดับไว้ล่วงหน้ามีลายมือชื่อของ

58 ผ้อู นมุ ตั ิ ระบจุ ํานวนรายการวตั ถดุ ิบที่จะเบิก และแผนกที่ขอเบิก การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การเบิก ใช้วตั ถดุ ิบได้แสดงไว้ในข้างต้นแล้วผลของการเบิกวตั ถดุ ิบไปใช้ จะบนั ทกึ ในบตั รวตั ถดุ บิ ท่ีเบกิ นนั้ ในช่องจ่าย และถ้าเป็ นวัตถุทางตรงจะต้องไปบัตรต้นทุนงานของงานท่ีขอเบิกนัน้ ในช่องวัตถุ ทางตรง แตถ่ ้าเป็นวตั ถดุ ิบทางอ้อมจะทําให้บญั ชีคา่ ใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขนึ ้ จริงเพ่ิมขนึ ้ สะสมอยู่ ในแตล่ ะแผนก แบบฟอร์มของใบเบกิ วตั ถดุ บิ เป็นดงั นี ้ เลขที่งานสง่ั ทํา……….. บริษทั ……. เลขท่ี……… แผนกที่ขอเบกิ ……….. ใบเบกิ วตั ถดุ บิ วนั ท่ี……………….. รายการ จํานวน ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย ต้นทนุ รวม ผ้ขู อเบกิ ผ้อู นมุ ตั ิ ผ้จู า่ ยของ ผ้รู ับของ ภาพท่ี 3.4 แสดงใบเบกิ วตั ถดุ บิ ที่มา : ดดั แปลงจาก (กาญจนา ศรีพงษ์, 2540, หน้า 45) 2. บัญชีเก่ียวกบั แรงงาน มีรายการตา่ ง ๆ เกี่ยวกบั บญั ชีคา่ แรงงานดงั นี ้ 2.1 รวบรวมต้นทนุ ค่าแรงงาน และจ่ายค่าแรงงาน ต้นทนุ แรงงาน สามารถ รวบรวมข้อมลู ได้จาก บตั รบนั ทกึ เวลาทํางาน (clock card) โดยมีหวั หน้าคนงานเป็ นผ้รู ับรองการ ปฏิบตั งิ าน และบตั รลงเวลา (time ticket หรือ time card) ซ่ึงจะแสดงรายละเอียดเก่ียวกบั การ ปฏิบตั งิ าน ได้แก่ ช่ือพนกั งาน จํานวนชว่ั โมงการทํางาน อตั ราคา่ แรงงาน จํานวนเงิน เลขท่ีงานที่

59 ไปปฏิบตั ิ บตั รลงเวลาทงั้ หมด จะต้องผ่านการอนมุ ตั ิจากหวั หน้าผ้คู วบคมุ งาน แบบฟอร์มของ บตั รลงเวลาทํางาน เป็นดงั นี ้ ช่ือบริษัท บตั รลงเวลา บตั รลงเวลาทํางานเลขที่…………. วนั ท่ี………………. ชื่อคนงาน……………………. แผนก…………….. เริ่ม สิน้ สดุ รวมชวั่ โมง อตั รา จํานวนเงิน เลขที่งาน รวม ผ้คู วบคมุ ภาพท่ี 3.5 แสดงบตั รลงเวลาทํางาน ท่ีมา : ดดั แปลงจาก (กาญจนา ศรีพงษ์, 2540, หน้า 46) ต้นทนุ คา่ แรงงานที่จะบนั ทึกการจา่ ย จะคาํ นวณจากจํานวนชว่ั โมงท่ีรวบรวมได้จาก บตั รลงเวลาคณู ด้วยอตั ราคา่ แรงงานได้จํานวนคา่ แรงงานทงั้ หมด หกั ภาษี ณ ท่ีจา่ ย เป็ นจํานวน เงินท่ีจะต้องจา่ ยให้พนกั งาน ตอนจ่ายคา่ แรงงานจะบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบติ คา่ แรงงาน XX เครดิต เงินสด XX XX ภาษีเงินได้หกั ณ ที่จา่ ย 2.2 การบันทกึ ต้นทุนแรงงานเข้างานท่ีผลิต จากที่กล่าวแล้วว่าการคํานวณ ต้นทนุ แรงงานจะดไู ด้จากบตั รลงเวลาทํางาน ซงึ่ ทกุ สนิ ้ วนั บตั รลงเวลาจะถกู รวบรวมสง่ ไปให้แผนก

60 บญั ชี แผนกบญั ชีจะทําการวิเคราะห์ว่าเป็ นแรงงานทางตรงและแรงงานทางอ้อมเท่าใด ต้นทุน แรงงานทางตรงจะถกู บนั ทกึ เข้าบญั ชีงานระหวา่ งทํา และบนั ทกึ ไว้ในบตั รต้นทนุ งานของแตล่ ะงาน สว่ นต้นทุนแรงงานทางอ้อม จะบนั ทึกเข้าบญั ชีค่าใช้จ่ายผลิต ซึ่งเป็ นคา่ ใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึน้ จริงจะใช้เปรียบเทียบกบั ค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานหรือจดั สรรเพื่อทําการปรับยอดเพ่ือให้ได้ ต้นทนุ ผลิตภณั ฑ์ที่ถกู ต้อง จะบนั ทกึ บญั ชีต้นทนุ แรงงานเข้างานโดย เดบติ งานระหวา่ งทํา (แรงงานทางตรง) XX คา่ ใช้จา่ การผลิต (แรงงานทางอ้อม) XX เครดติ คา่ แรงงาน XX 3. บัญชีเก่ยี วกบั ค่าใช้จ่ายการผลติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต เป็ นต้นทุนทางอ้อม ซ่ึงไม่สามารถระบตุ ้นทุนเข้าไปในงานใด งานหนึ่งได้โดยเฉพาะซึ่งตา่ งจากค่าวตั ถุดบิ ทางตรงและค่างแรงงานทางตรงได้แก่ วตั ถทุ างอ้อม ค่าแรงงานทางอ้อม ค่าซ่อมบํารุงรักษาเครื่องจักรและโรงงาน ค่าเบีย้ ประกันภัยโรงงาน คา่ เสื่อมราคาโรงงาน คา่ เส่ือมราคาเคร่ืองจกั ร เป็นต้น คา่ ใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขนึ ้ จริงในแตล่ ะงวดนนั้ จะคํานวณถกู ต้องมากที่สุดในวนั สนิ ้ งวด เนื่องจากคา่ ใช้จา่ ยท่ีเกิดขนึ ้ ในระหว่างงวดอาจมีการจ่ายเงินไมค่ รบ คา่ ใช้จา่ ยบางรายการ จ่ายล่วงหน้าไปก่อน ยงั ไม่ถือเป็ นค่าใช้จ่ายในงวดนี ้ บางรายการยังค้างจ่าย บางรายการต้อง ประมาณการ ณ วนั สนิ ้ งวด เชน่ คา่ เส่ือมราคา เป็นต้น ซง่ึ สําหรับกิจการท่ีใช้ระบบต้นทนุ งานสง่ั ทํา จะต้องคํานวณต้นทุนของงานต่อหน่วยทันทีที่งานเสร็จ เพ่ือกําหนดราคาขายได้ ดงั นัน้ ถ้าใช้ ค่าใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึน้ จริงมาคํานวณต้นทุนของงานจะไม่ทันต่อเหตกุ ารณ์ ในระบบต้นทุน งานส่งั ทําจึงใช้หลกั การคํานวณต้นทุนของงานตามวิธี ต้นทุนปกติ (normal cost) คือ วัตถุดิบ ทางตรง และแรงงานทางตรงใช้เกิดขึน้ จริง แต่ค่าใช้จ่ายการผลิตใช้ที่ประมาณการซ่ึงเรียกว่า คา่ ใช้จ่ายการผลิตคดิ เข้างาน หรือคา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรร (factory overhead applied) เพ่ือให้ การคํานวณต้นทนุ ของานท่ีทําเสร็จทนั ตอ่ ความต้องการใช้ในการวางแผน ควบคุมและตดั สินใจ รายการตา่ ง ๆ เก่ียวกบั บญั ชีคา่ ใช้จา่ ยการผลิต มีดงั นี ้ 3.1. การบันทกึ ค่าใช้จ่ายการผลติ ท่เี กดิ ขึน้ จริง เป็นการบนั ทึกคา่ ใช้จา่ ยท่ี เกี่ยวข้องกบั การผลิตในระหวา่ งงวดท่ีเกิดขนึ ้ จริงในแผนกตา่ ง ๆ

61 ตัวอย่างท่ี 1 สมมติ บริษัท นารี จํากดั มีรายการคา่ ใช้จา่ ยการผลิตท่ีเกิดขนึ ้ ดงั นี ้ 1. จา่ ยคา่ กําลงั ไฟฟ้ าโรงงาน 4,000 บาทเป็ นเงินสด เดบติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 4,000.- 4,000.- เครดิต เงินสด 2. คดิ คา่ เบยี ้ ประกนั ภยั โรงงานจา่ ยลว่ งหน้าเป็นคา่ ใช้จา่ ยงวดนี ้จํานวน 3,000 บาท เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 3,000.- เครดติ คา่ เบยี ้ ประกนั ภยั โรงงานจา่ ยล่วงหน้า 3,000.- 3. คา่ ซอ่ มบาํ รุงเคร่ืองจกั ร 8,000 บาท ยงั ไมไ่ ด้จา่ ยเงิน เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 8,000.- เครดติ คา่ ซอ่ มบํารุงเคร่ืองจกั รค้างจา่ ย 8,000.- 4. คา่ เสื่อมราคาอาคารโรงงาน 10,000 บาท เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 10,000.- เครดติ คา่ เส่ือราคาสะสม-อาคารโรงงาน 10,000.- 3.2. บันทึกค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างาน หรือค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรร เป็ นคา่ ใช้จ่ายการผลิตท่ีประมาณการให้กบั งานท่ีผลิต โดยกําหนดอตั ราคา่ ใช้จ่ายการผลิตคิดเข้า งานไว้ล่วงหน้า อตั ราคา่ ใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างาน อาจใช้อตั ราเดียวกันทงั้ โรงงานหรือในอตั รา ต่างกัน ในแต่ละแผนกขึน้ อยู่กับในการผลิตใช้ฐานกิจกรรมใดเป็ นหลัก กิจการจะเลือกฐาน กิจกรรม (activity base) ท่ีเป็ นกิจกรรมร่วมกนั ของผลิตภณั ฑ์ทกุ ชนิดที่กิจการผลิตในแตล่ ะแผนก หรือบริการทกุ ประเภทของกิจการ ซง่ึ ขนึ ้ อยกู่ บั กรรมวิธีในการผลติ หรือในการให้บริการ ฐานกิจกรรมท่ีใช้กนั โดยทวั่ ไปได้แก่ จํานวนชว่ั โมงแรงงานทางตรง ต้นทนุ แรงงาน ทางตรง จํานวนชว่ั โมงเครื่องจกั ร เป็นต้น โดยปกติ ณ วนั ต้นงวดบญั ชี กิจการจะคํานวณหาอตั ราคา่ ใช้จา่ ยการผลิตท่ีกําหนดไว้ ลว่ งหน้า ดงั นี ้ อตั ราคา่ ใช้จ่ายการผลติ คิดเข้างาน = ต้นทนุ คา่ ใช้จา่ ยการผลิตท่ีกะประมาณ ฐานกิจกรรม คา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เข้างาน = อตั ราคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างาน X ฐานกิจกรรม ที่เกิดขนึ ้ ของงานนนั้

62 จากตวั อย่างสมมตใิ ห้บริษทั นารี จํากดั ใช้ต้นทนุ แรงานทางตรงเป็นฐานกิจกรรมใน การคํานวณหาอตั ราคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างาน มีต้นทนุ คา่ ใช้จา่ ยการผลิตประจําปี กะประมาณ เทา่ กบั 140,000 บาท และต้นทนุ คา่ แรงงานทางตรงประจําปี กะประมาณ 175,000 บาท ในงวด บญั ชีนีใ้ ช้ต้นทนุ แรงงานทางตรงในการผลิต 28,000 บาท สามารถคํานวณหาคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างานได้ดงั นี ้ อตั ราคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เข้างาน = 140,000 X 100 175,000 = 80% คา่ ใช้จา่ ยการผลิตจดั สรร (คิดเข้างาน) = 80% X 28,000 = 22,400 บาท จากการคาํ นวณบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบติ งานระหวา่ งทํา 22,400.- เครดิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 22,400.- จากตวั อยา่ งท่ี 1 สามารถแสดงบญั ชีแยกประเภทคา่ ใช้จา่ ยการผลิตได้ดงั นี ้ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 0เงินสด 4,000.- งานระหวา่ งทํา 22,400.- 1คา่ เบยี ้ ประกนั จ่ายลว่ งหน้า 3,000.- 2คา่ ซอ่ มบํารุงเครื่องจกั รค้างจา่ ย 8,000.- 3คา่ เส่ือมราคาสะสม-อาคารโรงงาน 10,000.- 4(25,000) (22,400) 3.3. บันทึกค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานสูงไปและต่ําไป เม่ือถึงวัน สนิ ้ งวดกิจการจะมีการเปรียบเทียบระหวา่ งคา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรร (คิดเข้างาน) ที่ประมาณการ กบั ค่าใช้จ่ายการผลิตท่ีเกิดขนึ ้ จริง ซ่งึ โดยปกติจะไม่เท่ากนั มีผลทําให้ต้นทนุ ของผลิตภณั ฑ์ที่ผลิต ในงวดนนั้ ๆ ไมถ่ กู ต้อง ดงั นนั้ จงึ ต้องมีการคํานวณหาผลตา่ งระหวา่ งคา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรรกบั ค่าใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึน้ จริง แล้วนําผลต่างไปปรับปรุงกับต้นทุนขายซึ่งถือว่าเป็ นวิธีท่ีนิยม เพราะง่ายไมย่ งุ่ ยาก ผลของการปรับปรุงจะทําให้บญั ชีคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ปิดไปด้วยยอดที่เทา่ กนั ผลตา่ งของคา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรรกบั คา่ ใช้จ่ายที่เกิดขนึ ้ จริงท่ีคํานวณ ณ วนั สิน้ งวดเกิดขนึ ้ เป็น 2 ลกั ษณะ คอื

63 3.3.1. คา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างานสงู ไป (over applied) เกิดจากค่าใช้จ่าย การผลิตจดั สรร (คิดเข้างาน) มากกว่าค่าใช้จ่ายการผลิตท่ีเกิดขึน้ จริง ผลตา่ งนีจ้ ะเป็ นผลต่างท่ี นา่ พอใจ (favorable variance) เพราะเกิดขึน้ จริงน้อยกว่าท่ีประมาณการแสดงวา่ คา่ ใช้จา่ ยการ ผลิตจดั สรรคิดเข้างานไปในต้นทนุ ผลิตภณั ฑ์ และก่อให้เกิดต้นทุนขายท่ีสงู ไปจากความเป็ นจริง ดงั นนั้ การปรับปรุงจะต้องนําผลตา่ งไปลดต้นทุนขาย เพ่ือให้ต้นทนุ ขายมียอดเท่ากับท่ีเกิดขึน้ จริง ทําให้กําไรที่เกิดขนึ ้ ถกู ต้องด้วย การปรับปรุงบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลิต XX เครดติ ต้นทนุ ขาย XX 3.3.2. คา่ ใช้จ่ายการผลิตคดิ เข้างานตํ่าไป (under applied) เกิดจากคา่ ใช้จ่าย การผลิตจดั สรร (คิดเข้างาน) น้อยกว่าคา่ ใช้จา่ ยการผลิตที่เกิดขนึ ้ จริง ผลตา่ งนีจ้ ะเป็ นผลตา่ งที่ไม่ น่าพอใจ (unfavorable variance) เพราะเกิดขึน้ จริงมากกว่าท่ีประมาณการแสดงว่า คา่ ใช้จ่าย การผลิตจดั สรรคิดเข้าไปในต้นทนุ ผลิตภัณฑ์และก่อให้เกิดต้นทุนขายท่ีต่ําไปจากความเป็ นจริง ดงั นนั้ การปรับปรุง จะต้องนําผลตา่ งไปเพิ่มต้นทนุ ขายเพ่ือให้ต้นทนุ ขายมียอดเท่ากบั ที่เกิดขนึ ้ จริง ทําให้กําไรท่ีเกิดขนึ ้ ถกู ต้องด้วย การปรับปรุงบนั ทกึ บญั ชีโดย เดบิต ต้นทนุ ขาย XX เครดติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต XX จากตวั อย่างท่ี 1 ถ้าเปรียบเทียบระหวา่ งคา่ ใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขนึ ้ จริงกบั คา่ ใช้จา่ ย การผลติ จดั สรร จะเห็นวา่ เกิดผลตา่ งคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างานตา่ํ ไป (25,000 – 22,400) เทา่ กบั 2,600 บาท สามารถปรับปรุงผลตา่ งเข้าบญั ชีต้นทนุ ขาย ดงั นี ้ เดบติ ต้นทนุ ขาย 2,600.- 2,600.- เครดิต คา่ ใช้จา่ ยการผลติ สามารถแสดงการปรับปรุงโอนปิ ดบญั ชีคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างานต่าํ ไปจํานวน 2,600 บาทในบญั ชีแยกประเภทคา่ ใช้จา่ ยการผลิตได้ดงั นี ้ คา่ ใช้จา่ ยการผลติ ต้นทนุ ขาย เงินสด 4,000 งานระหวา่ งทาํ 22,400 ต้นทนุ ขายก่อนปรับปรุง XX คา่ เบยี ้ ประกนั จา่ ยลว่ งหน้า 3,000 ต้นทนุ ขาย 2,600 คา่ ใช้จา่ ยการผลติ 2,600 คา่ ซอ่ มบํารุงเคร่ืองจกั รค้างจา่ ย 8,000 ต้นทนุ ขายหลงั ปรับปรุง XXX คา่ เสอื่ มราคาสะสม–อาคารโรงงาน10,000 _______ 25,000 25,000

64 จากตวั อยา่ งข้างต้นเป็นการปรับปรุงโอนปิดคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างานสงู ไปหรือตํ่า ไปเข้าบญั ชีต้นทุนขายซ่ึงเป็ นวิธีที่นิยมเพราะไม่ยงุ่ ยากแตจ่ ะมี การปรับปรุงอีกวิธีหนึ่งโดยการปัน สว่ นคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เข้างานสงู ไปหรือตํ่าไปเข้าบญั ชีต้นทนุ ขาย งานระหวา่ งทําคงเหลือ และ สินค้าสําเร็จรูปคงเหลือ ณ วนั สิน้ งวด ตามสดั สว่ นของยอดคงเหลือทงั้ 3 บญั ชี ก็ได้ ตัวอย่างท่ี 2 จากตวั อย่างที่ 1 มีค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานตํ่าไป 2,600 บาท และมียอด คงเหลือของแตล่ ะบญั ชีดงั นี ้ต้นทุนขาย 72,000 บาท งานระหว่างทําคงเหลือ 43,200 บาท และ สนิ ค้าสําเร็จรูปคงเหลือ 28,800 บาท คํานวณหาสดั สว่ นของยอดคงเหลือเป็นเปอร์เซ็นต์ของทงั้ 3 บญั ชีดงั นี ้ ต้นทนุ ขาย ช่ือบัญชี จาํ นวนเงนิ (บาท) การคาํ นวณ เปอร์เซน็ ต์ 72,000 72,000/144,000 50 งานระหวา่ งทํา 43,200 43,200/144,000 30 สินค้าสําเร็จรูป 28,800 28,800/144,000 20 รวม 144,000 100 การปันสว่ นคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างานจํานวน 2,600 บาทให้แตล่ ะบญั ชี ช่ือบัญชี คาํ นวณ จาํ นวนเงนิ ต้นทนุ ขาย 2,600 X 50% 1,300 งานระหวา่ งทํา 2,600 X 30% 780 สนิ ค้าสําเร็จรูป 2,600 X 20% 520 รวม 2,600 บนั ทกึ บญั ชีปรับปรุงโอนปิดคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคิดเข้างานต่าํ ไป 2,600 บาทดงั นี ้ เดบิต ต้นทนุ ขาย 1,300.- งานระหวา่ งทํา 780.- สินค้าสําเร็จรูป 520.- เครดติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2,600.- 4. บญั ชีสาํ หรับสินค้าท่ผี ลิตเสร็จและขายออกไป ในกระบวนการผลิต วัตถุทางตรงที่เบิกมาใช้ในการผลิต ค่าแรงงานทางตรงที่ เกิดขนึ ้ ในการผลิต และคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างาน ท่ีเป็ นปัจจยั การผลิต ในการบนั ทึกบญั ชี จะ บนั ทึกต้นทุนโอนเข้าบญั ชีงานระหว่าทําและในขณะเดียวกนั จะบนั ทกึ ลงในบตั รต้นทุนงานสง่ั ทํา แตล่ ะงานด้วยเป็ นการสะสมต้นทนุ จนกว่างานนนั้ จะผลิตเสร็จ เม่ืองานใดผลิตเสร็จจะบนั ทกึ โอน

65 ต้นทุนของงานท่ีผลิตเสร็จออกจากบญั ชีงานระหว่างทําไปเข้าบญั ชีสินค้าสําเร็จรูป ซ่ึงสามารถ บนั ทกึ บญั ชีโดย เดบติ สินค้าสําเร็จรูป XX เครดติ งานระหวา่ งทํา XX บญั ชีสินค้าสําเร็จรูปเป็ นบญั ชีคมุ ยอด สว่ นบญั ชีแยกประเภทย่อยประกอบด้วยบตั ร สนิ ค้าสําเร็จรูปแตล่ ะรายการสินค้าดงั นี ้ บตั รสินค้าสําเร็จรูป ช่ือสนิ ค้า : …….. งานเลขที่ : …….. วนั ท่ี รับ รวม จา่ ย รวม คงเหลือ รวม หนว่ ย ต้นทนุ หนว่ ย ต้นทนุ หนว่ ย ต้นทนุ ภาพท่ี 3.6 แสดงบตั รสินค้าสําเร็จรูป ที่มา : ดดั แปลงจาก (วนั ฤดี สขุ สงวน, ธารินี พงศ์สพุ ฒั น์ และ นพิ นั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, 2544, หน้า 3 – 22) ต้นทุนสินค้าที่ผลิตเสร็จ เม่ือบนั ทึกโอนเข้าบญั ชีสินค้าสําเร็จรูปแล้วจะผ่านไปบตั ร สินค้าสําเร็จรูปในชอ่ งรับ และแสดงยอดคงเหลือออกมาในวนั ท่ีเกิดรายการนนั้ จากนนั้ เมื่อสินค้า สําเร็จรูปงานใดถกู ขายและสง่ มอบให้ลูกค้าในทางบญั ชีจะต้องบนั ทกึ โอนต้นทนุ ของงานนนั้ ออก จากบญั ชีสนิ ค้าสําเร็จรูปไปเข้าบญั ชีต้นทนุ ขายพร้อมทงั้ บนั ทกึ ในบตั รสินค้าสําเร็จรูปช่องจา่ ยและ แสดงยอดคงเหลือในวนั ที่เกิดรายการนนั้ การบนั ทกึ บญั ชีเม่ือขายสินค้าบนั ทึกดงั นี ้ 4.1 บนั ทกึ รายได้ที่เกิดจากการขายเช่ือหรือขายสดนนั้ โดย เดบติ ลกู หนี ้/ เงินสด XX เครดติ ขาย XX

66 4.2 บนั ทกึ ต้นทนุ สนิ ค้าที่ขายเป็นคา่ ใช้จา่ ยในงวดนีพ้ ร้อมกบั ลดสินค้าสําเร็จรูปลง เนื่องจากขายออกไป เดบติ ต้นทนุ ขาย XX เครดติ สินค้าสําเร็จรูป XX ตัวอย่างท่ี 3 ระหวา่ งเดือนมีนาคม ปี 25+5 บริษทั เกรียงไกร จํากดั ผลิตสินค้า 2 ชนดิ คอื งาน เลขที่ 015 และ 016 ข้อมลู เก่ียวกบั ต้นทนุ มีดงั นี ้ ต้นทนุ การผลิตที่เกิดขนึ ้ :- ซือ้ วตั ถดุ บิ 54,000 บาท เป็นเงินเชื่อ คา่ แรงงานในโรงงาน 76,000 บาท บวกด้วยภาษีของคนงาน 4,000 บาท คา่ ใช้จา่ ยการผลิตอื่น ๆ 59,800 บาท ต้นทนุ ที่โอนให้กบั งานตา่ ง ๆ :- วตั ถทุ างตรง งานเลขที่ 015 จํานวน 27,000 บาท งานเลขที่ 016 จํานวน 21,000 บาท วตั ถทุ างอ้อม 3,000 บาท คา่ แรงงานทางตรง งานเลขท่ี 015 จํานวน 52,000 บาท งานเลขท่ี 016 จํานวน 26,000 บาท คา่ แรงงานทางอ้อม 2,000 บาท อตั ราคา่ ใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานเท่ากับ 80% ของต้นทุนแรงงานทางตรง งานเลขท่ี 015 ตาม ปริมาณท่ีสงั่ ผลิต 100 หน่วยผลิตเสร็จและขายไปเป็ นเงินเช่ือ 150,000 บาท ส่วนงานเลขท่ี 016 ตามปริมาณท่ีสงั่ ผลติ 50 หนว่ ยผลติ ไมเ่ สร็จ จากตวั อยา่ งสามารถบนั ทกึ บญั ชีตามรายการท่ีเกิดขึน้ ตามระบบบญั ชีต้นทนุ งานสง่ั ทําในสมดุ รายวนั ทว่ั ไปดงั นี ้ (1) เดบติ วตั ถดุ บิ 54,000.- เครดติ เจ้าหนี ้ 54,000.- (ซือ้ วตั ถดุ บิ เป็นเงินเช่ือ) (2) เดบติ คา่ แรงงาน 80,000.- เครดติ เงินสด 76,000.- ภาษีเงินได้หกั ณ ที่จา่ ย 4,000.- (บนั ทกึ การจา่ ยคา่ แรงงาน)

67 (3) เดบติ คา่ ใช้จา่ ยการผลติ 59,800.- เครดติ บญั ชีตา่ ง ๆ ท่ีเก่ียวข้อง 59,800.- (บนั ทกึ การจา่ ยคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ) (4) เดบติ งานระหวา่ งทํา 48,000.- คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 3,000.- เครดติ วตั ถดุ บิ 51,000.- (เบกิ วตั ถดุ บิ ไปใช้ในการผลติ ) (5) เดบติ งานระหวา่ งทํา 78,000.- คา่ ใช้จา่ ยการผลติ 2,000.- เครดติ คา่ งแรงงาน 80,000.- (บนั ทกึ การใช้คา่ แรงงานในการผลติ ) (6) เดบติ งานระหวา่ งทํา 62,400.- เครดติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 62,400.- (บนั ทกึ คา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เข้างาน 80% ของ 78,000.-) (7) เดบติ สินค้าสําเร็จรูป 120,600.- เครดติ งานระหวา่ งทํา 120,600.- (บนั ทกึ งาน #015 ที่ผลติ เสร็จ) (8.1) เดบติ ลกู หนี ้ 150,000.- เครดติ ขาย 150,000.- (บนั ทกึ การขายเช่ืองาน #015) (8.2) เดบติ ต้นทนุ ขาย 120,600.- เครดติ สนิ ค้าสําเร็จรูป 120,600.- (บนั ทกึ ต้นทนุ ขายของงาน #015) (9) เดบติ ต้นทนุ ขาย 2,400.- เครดติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2,400.- (บนั ทกึ ปรับปรุงคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คิดเข้างานต่ําไปเทา่ กบั 64,800 – 62,400 = 2,400)

68 สามารถแสดงวงจรของต้นทนุ งานสงั่ ทําในบญั ชีแยกประเภทดงั นี ้ วตั ถดุ บิ งานระหวา่ งทํา (4) 48,000 (7) (1) 54,000 (4) 51,000 (5) 78,000 ยกไป 120,600 ยกไป 3,000 (6) 62,400 67,800 188,400 54,000 54,000 188,400 ยกมา 67,800 ยกมา 3,000 คา่ แรงงาน สินค้าสําเร็จรูป (2) 80,000 (5) 80,000 (7) 120,600 (8.2) 120,600 80,000 80,000 120,600 120,600 คา่ ใช้จา่ ยการผลิต ต้นทนุ ขาย (8.2) 120,600 (3) 59,000 (6) 62,400 (9) 2,400 (4) 3,000 (9) 2,400 123,000 (5) 2,000 64,800 64,800 ภาพท่ี 3. 7 แสดงวงจรของต้นทนุ งานสง่ั ทํา ที่มา : ตามทฤษฎีการบญั ชีต้นทนุ

69 สามารถแสดงความสมั พนั ธ์ของบญั ชีแยกประเภทงานระหวา่ ทําซง่ึ เป็นบญั ชีคมุ ยอด และบตั รต้นทนุ งานซงึ่ เป็นบญั ชีแยกประเภทยอ่ ยได้ดงั นี ้ บตั รต้นทนุ งาน งานระหวา่ งทํา งานเลขที่ 015 ปริมาณ 100 หนว่ ย (4) DM 48,000 วตั ถทุ างตรง คา่ แรงงานทางตรง คา่ ใช้จา่ ยการผลติ คิดเข้างาน (5) DL 78,000 (4) 27,000 (6) OH 62,400 (5) 52,000 (6) 41,600 ต้นทนุ รวม (27,000+52,000+41,600) =120,600 ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย (120,600/100) = 1,206 บาท บตั รต้นทนุ งาน งานเลขท่ี 016 ปริมาณ 50 หนว่ ย วตั ถทุ างตรง คา่ แรงงานทางตรง คา่ ใช้จา่ ยการผลติ คิดเข้างาน (4) 21,000 (5) 26,000 (6) 20,800 ต้นทนุ รวม (21,000+26,000+20,800) = 67,800 ซงึ่ ถือเป็นงานระหวา่ งทําปลายงวด ภาพท่ี 3.8 แสดงความสมั พนั ธ์ของบญั ชีงานระหวา่ งทํากบั บตั รต้นทนุ งานสง่ั ทํา ท่ีมา : ตามทฤษฏีการบญั ชีต้นทนุ ต้นทุนงานช่วงการผลติ ระบบต้นทนุ งานช่วงการผลิต (process costing system) เป็ นวิธีการคํานวณต้นทนุ สินค้าที่ผลิตโดยการรวบรวมต้นทนุ การผลิตแยกตามแผนกผลิตต่าง ๆ ตงั้ แตแ่ ผนกแรกถึงแผนก สดุ ท้าย จนกระทง่ั เป็ นสินค้าสําเร็จรูปซึง่ แตกตา่ งจากต้นทนุ งานสงั่ ทําที่คํานวณต้นทนุ ของสินค้าที่ ผลิตแยกตามงานท่ีทําแตล่ ะงาน

70 ระบบต้นทนุ งานช่วงการผลิต จะทําการผลิตสินค้าอย่างตอ่ เนื่องและคํานึงถึงต้นทุน เฉลี่ยบนพืน้ ฐานของช่วงเวลาไม่ได้คํานึงถึงต้นทุนของกลุ่มสินค้าตามท่ีกล่าวแล้วในบทที่ 2 สามารถสรุปได้วา่ การบญั ชีต้นทนุ ชว่ งการผลิตจะเหมาะกบั สินค้าที่มีลกั ษณะการผลิตดงั นี ้ 1. กระบวนการผลิตสินค้าแยกเป็ นแผนก ๆ (cost center) ในแต่ละแผนกจะมี กระบวนการผลติ ท่ีเหมือน ๆ กนั 2. กระบวนการผลิตของแผนกตา่ ง ๆ เป็ นแบบตอ่ เน่ือง (cost inroad process) 3. สนิ ค้าท่ีผลิตมีลกั ษณะเหมือนกนั (homogenous product) อาจเป็นชนิดเดียวหรือ หลายชนิด 4. สนิ ค้าที่ผลิตมีจํานวนมาก (mass production) เป็นการผลิตเพ่ือเก็บไว้จําหนา่ ยใน ภายหลงั ไมใ่ ชเ่ ป็นการผลิตตามคําสง่ั ของลกู ค้าแตล่ ะราย ความแตกตา่ งของระบบต้นทนุ งานสง่ั ทําและระบบต้นทนุ ชว่ งการผลิตมีดงั นี ้ ตารางท่ี 3.1 แสดงความแตกตา่ งของระบบต้นทนุ งานสง่ั ทํากบั ระบบต้นทนุ ช่วงการผลติ ลกั ษณะ ระบบต้นทนุ งานสงั่ ทํา ระบบต้นทนุ ชว่ งการผลติ 1. บญั ชีงานระหวา่ งทํา มีเพียงบญั ชีเดยี วถึงแม้จะมี มีหนงึ่ บญั ชีสําหรับแตล่ ะชว่ ง หลายงาน การผลติ แตถ่ ้ามีขนั้ ตอนการ 2. เอกสารท่ีใช้สะสมต้นทนุ ผลติ หลายชว่ งก็จะมีหลาย 3. การคาํ นวณหาต้นทนุ การ บตั รต้นทนุ งาน บญั ชี ผลิตรวม แตล่ ะงาน รายงานต้นทนุ การผลิต 4. การคํานวณหาต้นทนุ ตอ่ แตล่ ะงวดบญั ชี หนว่ ย ต้นทนุ การผลิตรวมของแตล่ ะ งานหารด้วยจํานวนหนว่ ยที่ ต้นทนุ การผลิตรวมหารด้วย ผลิตของแตล่ ะงาน จํานวนหนว่ ยที่ผลิตระหวา่ ง งวดเวลานนั ้ ท่ีมา : ดดั แปลงจาก (วนั ฤดี สขุ สงวน, ธารินี พงศ์สพุ ฒั น์ และ นิพนั ธ์ เหน็ โชคชยั ชนะ, 2544, หน้า 3 – 4) ลักษณะของการผลิตตามต้นทุนงานช่วงการผลิต ลกั ษณะของระบบการผลิต หรือ ช่วงการผลิตมีความแตกต่างกันหลายลักษณะ แต่ท่ีใช้ โดยทวั่ ไปมีอยู่ 3 ลกั ษณะ คอื (เดชา อนิ เด,2545,หน้า7-5)

71 1. กระบวนการผลิตแบบเรียงลาํ ดับ กระบวนการผลิตแบบเรียงลําดบั ( sequential processing ) เป็ นกระบวนการท่ีมี การผลิตภัณฑ์เพียงชนิดเดียวผ่านแผนกการผลิตตา่ ง ๆ ตามลําดบั ขนั้ จากแผนกแรกไปยงั แผนก ถัดไป จนครบทุกแผนก เมื่อสิน้ สุดกระบวนการผลิต เช่น การผลิตเคร่ืองด่ืมสําเร็จรูป การผลิต ขนมปัง เป็นต้น แสดงภาพได้ดงั นี ้ แผนกผลติ 1 แผนกผลติ 2 แผนกผลติ 3 สนิ ค้าสําเร็จรูป ภาพท่ี 3.9 แสดงลกั ษณะการผลติ แบบเรียงลําดบั ท่ีมา : เดชา อนิ เด, 2545, หน้า 7 - 5 2. กระบวนการผลิตแบบขนาน กระบวนการผลติ แบบขนาน( parallel processing ) เป็นกระบวนการผลติ ที่ เร่ิมต้น จากแผนกผลิตมากกวา่ 1 แผนก แล้วนํามารวมกนั เม่ือถึงแผนกผลิตหนง่ึ เพื่อผลติ รวมกนั ในกระบวนการผลิตเดียวกนั จนเป็นสินค้าสําเร็จรูป เชน่ การผลิตอาหารกระป๋ อง เป็นต้น แสดงภาพได้ดงั นี ้ แผนกผลิต 1 แผนกผลิต 3 แผนกผลิต 5 สนิ ค้าสําเร็จ รูป แผนกผลติ 2 แผนกผลิต 4 ภาพท่ี 3.10 แสดงลกั ษณะการผลติ แบบขนาน ท่ีมา : เดชา อนิ เด, 2545, หน้า 7 - 5 3. กระบวนการผลิตแบบเลือกแผนก กระบวนการผลิตแบบเลือกแผนก ( selective processing ) เป็ นลกั ษณะการผลิตท่ี ผลติ สินค้าหลายชนดิ โดนการผลิตจะเริ่มต้น จากแผนกผลติ เดยี วกนั หลงั จากนนั้ จะแยกไปผลิตใน

72 แผนกผลิตต่าง ๆ ตามชนิดของ สินค้าท่ีต้องการ ซึ่งมีวิธีการผลิตท่ีแตกต่างกัน จนได้สินค้า สําเร็จรูปแตล่ ะชนิด เมื่อสิน้ กระบวนการผลิต เชน่ การผลิตสารเคมี การกลนั่ นํา้ มนั เป็นต้น แสดงภาพดงั นี ้ แผนกผลติ 2 สนิ ค้า สาํ เร็จรูป ก. แผนกผลติ 1 แผนกผลติ 3 แผนกผลติ 5 สนิ ค้า สาํ เร็จรูป ข แผนกผลติ 4 แผนกผลติ 6 แผนกผลติ 7 สนิ ค้า สาํ เร็จรูป ค. ภาพท่ี 3.11 แสดงลกั ษณะการผลิตแบบเลือกแผนก ท่ีมา : ดดั แปลงจาก (เดชา อินเด, 2545, หน้า 7 – 6) ส่วนประกอบของต้นทุน สว่ นประกอบของต้นทุนในระบบต้นทนุ ช่วงขึน้ อย่กู บั ธุรกิจจะมีลกั ษณะเป็ นธุรกิจการ ผลิตหรือธุรกิจให้บริการ ในที่นีจ้ ะกลา่ วเฉพาะธุรกิจการผลิตเท่านนั้ ส่วนประกอบของต้นทุนแยก เป็น 2 สว่ น คอื 1. ต้นทนุ วัตถดุ บิ วตั ถดุ บิ เป็ นสว่ นประกอบที่สําคญั ในขบวนการผลิต คณุ ภาพของวตั ถดุ ิบจะมีผล ต่อขบวนการผลิต และส่งผลตอ่ คุณภาพของสินค้าสําเร็จรูปด้วย เมื่อซือ้ วตั ถดุ ิบแล้ว วตั ถุดิบจะ เก็บอยู่ในคลังสินค้า เมื่อเร่ิมขบวนการผลิต วตั ถุดิบจะถูกเบิกและนําเข้าสู่ขบวนการผลิต ส่วน แตกตา่ งที่สําคญั ของระบบต้นทนุ งานสงั่ ทําและต้นทนุ ชว่ งการผลติ ในเร่ืองวตั ถดุ บิ มี 2ประการ คอื 1.1.ในระบบต้นทุนงานชว่ ง วตั ถดุ บิ จะถกู เบิกเข้าส่ขู บวนการผลิตในแผนกตา่ ง ๆ กอ่ น จากนนั้ จงึ คอ่ ยคาํ นวณต้นทนุ วตั ถดุ บิ ให้กบั สนิ ค้าแตล่ ะหน่วย แตใ่ นระบบต้นทนุ งานสงั่ ทํานนั้ วตั ถดุ บิ จะถกู เบกิ เข้าสแู่ ตล่ ะงาน และคํานวณเป็นต้นทนุ งานนนั้ ๆ 1.2.ในระบบต้นทุนงานช่วง วตั ถุดิบจะถูกเบิกเจ้าส่ขู บวนการผลิตครัง้ แรก หรือ เบิกเข้าสู่แผนกต่าง ๆ ตลอดช่วงเวลาของการผลิต และการคํานวณต้นทุนวัตถุดิบของสินค้า

73 สําเร็จรูปจะมีการคํานวณวตั ถดุ บิ ทงั้ หมดตลอดขบวนการแยกเป็ นสินค้าแตล่ ะชนิด สว่ นในระบบ ต้นทนุ งาน ต้นทนุ วตั ถดุ บิ จะเบกิ เข้างานใดงานหนง่ึ โดยเฉพาะโดยไมป่ ะปนกนั ในแตล่ ะงาน 2. ต้นทนุ แปรสภาพ ค่าแรงงานาทางตรงและค่าใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึน้ ในระบบต้นทุนงานช่วงจะ เรียกรวมกันว่าต้นทุนแปรสภาพ (conversion costs) เนื่องจากต้นทุนแปรสภาพจะนําเข้าสู่ ขบวนการผลิตในเวลาเดียวกัน อัตราค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานจะใช้เกณฑ์จํานวนช่ัวโมง แรงงานทางตรง หรือต้นทนุ แรงงานทางตรง หรือใช้เกณฑ์อื่น ๆ ในการพจิ ารณาก็ได้ ค่าแรงงานทางตรงจะคํานวณเม่ือสิน้ งวดเป็ นแต่ละแผนกโดยไม่ต้องระบุงานท่ี แน่นอน สินค้าแต่ละหน่วยในระบบต้นทนุ งานช่วงการผลิตจะอย่ภู ายใต้ข้อสมมติท่ีว่าใช้เวลาใน การผลติ เทา่ ๆ กนั ทกุ หนว่ ย คา่ ใช้จ่ายการผลิตจะถูกสะสมอย่ใู นแตล่ ะแผนก โดยบนั ทึกอย่ใู นบญั ชีค่าใช้จ่าย การผลติ และคดิ เข้าสงู่ านตา่ ง ๆ โดยใช้เกณฑ์ท่ีเหมาะสมในการปันสว่ นหรือจดั สรร แสดงภาพได้ดงั นี ้ ต้นทนุ การผลติ ต้นทนุ การผลติ แผนกผลติ ก แผนกผลติ ข สนิ ค้าสาํ เร็จรูป งานระหวา่ งทาํ - แผนก ก. งานระหวา่ งทาํ - แผนก ข. สนิ ค้าสาํ เร็จรูป xxx xxx xxx xxx xxx xxx xxx xxx xxx รายงานต้นทนุ การ รายงานต้นทนุ การ ผลิตแผนก ก. ผลติ แผนก ข. ภาพท่ี 3.12 แสดงทางเดนิ ของกระแสต้นทนุ ในระบบต้นทนุ ชว่ งการผลิต ที่มา : ดดั แปลงจาก (เดชา อินเด, 2545, หน้า 7 – 3)

74 รายงานต้นทนุ การผลิต ระบบต้นทนุ งานชว่ งการผลิตเป็นระบบคาํ นวณและบนั ทกึ ต้นทนุ วตั ถดุ บิ แรงงาน และ คา่ ใช้จ่ายการผลิต โดยแยกตามขบวนการผลิตหรือแผนก ต้นทุนจะถกู บนั ทึกตามช่วงระยะเวลา และสรุปเป็ นรายงานต้นทนุ การผลิต (cost of product report) กิจการจะบนั ทึกรายงานต้นทนุ ใน แตล่ ะแผนก เม่ือสิน้ งวดกิจการจะใช้รายงานต้นทนุ การผลิตแทนบตั รต้นทนุ งาน ในระบบต้นทุน งานสงั่ ทํา การจดั ทํารายงานต้นทนุ การผลิต จะทําเม่ือสิน้ งวดในแต่ละแผนก วตั ถปุ ระสงค์คือ คํานวณหาต้นทุนของหน่วยที่ผลิตสําเร็จและต้นทุนของงานระหว่างทําปลายงวด โดยจัดทํา รายงานต้นทนุ การผลติ เป็น 2 วิธี คอื 1.วธิ ีถัวเฉล่ียถ่วงนาํ้ หนัก วิธีถัวเฉล่ียถ่วงนํา้ หนกั (weighted average method) เป็ นวิธีที่พิจารณาหน่วยท่ี ต้องจดั ให้ครบ (input) ซึ่งประกอบด้วย งานระหว่างทําต้นงวด และหนว่ ยเริ่มผลิตในงวดนี ้ ไม่มี ความแตกต่างกันเหมือนเป็ นหน่วยที่เร่ิมผลิตในงวดนีท้ งั้ หมด ส่วนต้นทุนที่ต้องจัดให้ครบ ซึ่ง ประกอบด้วยต้นทุนของงานระหว่างทําต้นงวด และต้นทุนที่เกิดขึน้ ในงวดปัจจุบนั จะถือเป็ น ต้นทนุ ที่เกิดขนึ ้ ในงวดนีท้ งั้ หมด โดยไมม่ ีความแตกตา่ ง และสําหรับหนว่ ยท่ีทําสําเร็จ (output) จะ เป็นหนว่ ยท่ีผลติ สําเร็จที่แสดงเป็นยอดเดียว จากการผลติ เสร็จในงวดนี ้ 2.วิธีเข้าก่อน – ออกก่อน วิธีเข้าก่อน – ออกก่อน (fist in - fist out method) เป็ นวิธีที่พิจารณาหน่วยที่ต้องจดั ให้ครบ (input) แยกกนั ระหวา่ งงานระหว่างทําต้นงวดกบั หนว่ ยเร่ิมผลิตในงวดนี ้ เพราะถือว่างาน ระหวา่ งทําต้นงวดเป็นงานท่ีทํามากอ่ นแล้วและจะต้องเสร็จก่อน ส่วนต้นทนุ ที่จะใช้ในการคํานวณ ต้นทุนต่อหน่วยเทียบสําเร็จรูป จะใช้เฉพาะต้นทุนที่เกิดขึน้ ในงวดปัจจุบนั เท่านนั้ เพราะถือว่า ต้นทนุ ของงานระหวา่ งทําต้นงวดเป็นต้นทนุ ที่เกิดขนึ ้ ในงวดที่แล้วไมเ่ ก่ียวข้องกบั งวดนี ้ และสําหรับ หนว่ ยที่ทําสําเร็จ (output) จะแยกเป็ นงานระหวา่ งทําต้นงวดที่ทําสําเร็จและหน่วยเร่ิมท่ีทําสําเร็จ ในงวดนี ้ ขัน้ ตอนในการจดั ทาํ รายงานต้นทนุ การผลติ การจดั ทํารายงานต้นทุนการผลิตทงั้ วิธีถวั เฉล่ียถ่วงนํา้ หนกั และวิธีเข้าก่อนออกก่อน จะมีขนั้ ตอนการจดั ทําอยู่ 5 ขนั้ ตอนดงั นี ้ 1. แสดงกระแสการเข้าออกของหน่วยท่ีนับได้ เป็นการแสดงจํานวนหนว่ ยของ งานท่ีป้ อนเข้า (input) ในชว่ งการผลิตนนั้ ๆ ว่ามาจากไหน จํานวนเท่าใด และแสดงจํานวนหนว่ ย

75 ของงานท่ีผลติ ออกมา (output) เป็นงานที่ทําสําเร็จและงานระหวา่ งทําปลายงวด ซงึ่ งานที่ป้ อนเข้า กบั งานท่ีผลิตออกมาจะต้องเทา่ กนั เสมอ สามารถแสดงเป็ นสมการได้ดงั นี ้ งานระหวา่ งทําต้นงวด + หน่วยเร่ิม = หนว่ ยที่ทําสําเร็จ+ งานระหวา่ งทําปลายงวด 2. คาํ นวณหน่วยเทียบสาํ เร็จรูป จะต้องใช้ข้อมลู ประกอบด้วย 2.1. หนว่ ยนบั ได้ของผลผลติ 2.2. ขนั้ ความสําเร็จของงาน เพ่ือทราบความสําเร็จของงานที่ผลิตแล้วหรือทราบ ถึงปัจจยั การผลติ ท่ีใสไ่ ปแล้ว 2.3. ลกั ษณะการเกิดของต้นทนุ เพ่ือทราบว่าต้นทนุ แต่ละประเภทใส่ในตอนไหน ผลผลติ ที่ออกมา (output) ได้รับต้นทนุ ประเภทนนั้ ๆหรือไม่ สามารถคํานวณหนว่ ยเทียบสําเร็จรูปได้ดงั นี ้ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป = หนว่ ยที่นบั ได้ X ขนั้ ความสําเร็จ ตวั อย่างท่ี 4 กิจการเริ่มผลติ สินค้า จํานวน 1,500 หนว่ ยผลติ สําเร็จ จํานวน 1,000 หนว่ ยและมี งานระหวา่ งทําปลายงวด 500 หนว่ ย ซงึ่ มีขนั้ ความสําเร็จ 50% โดยต้นทนุ การผลิตทกุ ชนดิ เกิดขนึ ้ สม่ําเสมอตลอดชว่ งการผลิต จากตวั อยา่ งคํานวณหาหนว่ ยเทียบสําเร็จรูปได้ดงั นี ้ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป = หนว่ ยท่ีนบั ได้ X ขนั้ ความสําเร็จ หนว่ ยที่ผลิตสําเร็จ = 1,000 X 100% = 1,000 หนว่ ย งานระหวา่ งทําปลายงวด = 500 X 50% = 250 หนว่ ย รวม = 1,250 หนว่ ย จากตวั อย่าง จะได้หน่วยเทียบสําเร็จรูปของผลผลิต คือ 1,250 หนว่ ย การหาหน่วยเทียบสําเร็จรูปของปัจจัยการผลิต (output) ซึ่งได้แก่ วัตถุดิบทางตรง แรงงานทางตรง และคา่ ใช้จา่ ยการผลิต ซง่ึ ถ้ามีขนั้ ความสําเร็จตา่ งกนั หรือมีลกั ษณะการเกิดของ ต้นทนุ ที่ตา่ งกนั จะต้องหาหนว่ ยเทียบสําเร็จรูปของแตล่ ะประเภทแยกกนั 3. รวบรวมต้นทุนการผลติ รวม เป็ นการรวบรวมต้นทนุ ที่เกิดขนึ ้ ทงั้ หมดในการผลิต ซึ่งประกอบด้วย ต้นทุนของงานระหว่างทําต้นงวดและต้นทุนการผลิตที่เกิดขึน้ ในงวดนีไ้ ด้เป็ น ต้นทนุ รวมท่ีต้องจดั ให้ครบ 4. การคาํ นวณต้นทุนต่อหน่วยเทียบสาํ เร็จรูป จะนําต้นทนุ รวมที่ต้องจดั ให้ครบ จากขนั้ ท่ี 3 หารด้วยหนว่ ยเทียบสําเร็จรูปในขนั้ ที่ 2 จะได้ต้นทนตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูปในขนั้ ที่ 4

76 ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย = ต้นทนุ การผลิต หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 5. สรุปต้นทุนเป็ นการสรุปต้นทุนของหน่วยท่ีสําเร็จ และต้นทนุ ของงานระหว่าง ทําปลายงวด ขนั้ ตอนนีจ้ ะคํานวณได้จาก คํานวณหาต้นทุนหน่วยที่ผลิตสําเร็จ โดยนําต้นทุนต่อ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูปคณู กบั หนว่ ยที่ผลติ สําเร็จและโอนออก และคํานวณหาต้นทนุ ของงานระหว่าง ทําปลายงวด โดยนําต้นทุนต่อหน่วยเทียบสําเร็จรูปของวัตถุคูณกับหน่วยเทียบสําเร็จรูปของ วตั ถดุ ิบ และนําต้นทุนตอ่ หน่วยเทียบสําเร็จรูปของต้นทนุ แปรสภาพ คณู หน่วยเทียบสําเร็จรูปของ ต้นทุนแปรสภาพ แล้วนํามารวมกันเป็ นต้นทนุ ของงานระหว่างทําปลายงวด จากนนั้ ต้นทุนของ หนว่ ยท่ีผลิตสําเร็จที่คาํ นวณได้บวกกบั ต้นทนุ ของงานระหวา่ งทําปลายงวด จะได้ต้นทนุ รวมที่จดั ได้ ในขนั้ ที่ 5 ซง่ึ คาํ นวณแล้วจะต้องเทา่ กบั ต้นทนุ รวมที่ต้องจดั ให้ครบในขนั้ ที่ 3 ตัวอย่างท่ี 6 บริษัท รามา จํากัด มีช่วงการผลิตเป็ น 2 แผนกวตั ถุดิบถูกส่งเข้าในตอนต้นช่วง การผลิตในแผนก ก. และวตั ถุดิบเพ่ิมเติมถูกส่งเข้าในตอนปลายของช่วงการผลิตในแผนก ข. ต้นทนุ แปรสภาพถกู ใช้ไปอย่างสม่ําเสมอตลอดทงั้ สองชว่ งการผลิตงานท่ีทําสําเร็จในแผนก ก จะ โอนไปแผนก ข. ทนั ทีและงานทําสําเร็จในแผนก ข. จะถกู โอนไปสนิ ค้าสําเร็จรูป ข้อมลู การผลิตสําหรับเดือนกรกฎาคม 25X4 มีดงั นี ้ แผนก ก แผนก ข งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,000 หนว่ ย งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,400 หนว่ ย ทําสําเร็จ2/5ต้นทนุ 12,440 บาท ทําสําเร็จ 2/3 ต้นทนุ 43,304 บาท ประกอบด้วย:- ประกอบด้วย:- วตั ถดุ ิบ 6,300 บาท ต้นทนุ โอนมา 20,304 บาท ต้นทนุ แปรสภาพ 6,140 บาท ต้นทนุ แปรสภาพ 23,000 บาท หนว่ ยที่ทําสําเร็จระหว่างงวด 9,600 หนว่ ย 8,800 หน่วย หนว่ ยเริ่มผลิตระหวา่ งงวด 8,000 หนว่ ย ? งานระหวา่ งทําปลายงวด 400 หนว่ ย ทําสําเร็จ 1/2 ต้นทนุ วตั ถดุ บิ ที่เกิดขนึ ้ ระหว่างงวด 40,800 บาท 3,200 หนว่ ย ทําสําเร็จ3/8 ต้นทนุ แปรสภาพระหวา่ งงวด 36,000 บาท 26,400 บาท 126,000 บาท

77 จากตวั อยา่ งสามารถคํานวณหารายงานต้นทนุ การผลิตวิธีถวั เฉล่ียถ่วงนํา้ หนกั และวิธี เข้าก่อนออกก่อน แผนก ก. และแผนก ข.ได้ดงั นี ้ รายงายต้นทนุ การผลิตวธิ ีถัวเฉล่ียถ่วงนาํ้ หนัก บริษัท รามา จํากดั รายงานต้นทนุ การผลิตแผนก ก. สําหรับเดอื น สนิ ้ สดุ 31 กรกฎาคม 25X4 (ขนั้ ที่ 1) หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป (ขนั้ ท่ี2) ปริมาณ กระแสหน่วยท่ีนบั ได้ วตั ถดุ บิ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,000.-(2/5) หนว่ ยเริ่มผลิต 8,000.- หนว่ ยท่ีต้องจดั ให้ครบ 10,000.- หนว่ ยท่ีทําสําเร็จ 9,600.- 9,600.- 9,600.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 400.-(1/2) 400.- 200.-* หนว่ ยที่วดั ได้ 10,000.- 10,000.- 9,800.- ต้นทนุ ต้นทนุ รวม วตั ถดุ บิ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 12,440.- 6,300.- 6,140.- ต้นทนุ ปัจจบุ นั 76,800.- 40,800.- 36,000.- ต้นทนุ รวมท่ีต้องจดั ให้ครบ(ขนั้ ที่3) 89,240.- 47,100.- 42,140.- หารด้วยหนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 10,000.- 9,800.- ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป(ขนั้ ที่4) 9.01** 4.71 4.3 สรุปต้นทนุ (ขนั้ ที่5) หนว่ ยที่ทําสําเร็จ 86,496.-*** งานระหวา่ งทําปลายงวด 2,744.- 1,884.-**** 860.-***** ต้นทนุ รวมที่จดั ได้ 89,240.- หมายเหตุ * 400 X ½ ** 4.71 + 4.3 *** 9,600 X 9.01 **** 400 X 4.71 ***** 200 X 4.3

78 รายงานต้นทุนการผลติ วธิ ีเข้าก่อนออกก่อน บริษทั รามา จํากดั รายงานต้นทนุ การผลิตแผนก ก. สําหรับเดอื น สนิ ้ สดุ 31 กรกฎาคม 25X4 (ขนั้ ที่ 1) หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป (ขนั้ ท่ี2) ปริมาณ กระแสหน่วยที่นบั ได้ วตั ถดุ บิ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,000.-(2/5) หนว่ ยเร่ิมผลิต 8,000.- หนว่ ยที่ต้องจดั ให้ครบ 10,000.- หนว่ ยที่ทําสําเร็จ :- งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,000.- - 1,200.- หนว่ ยเริ่มและทําสําเร็จ 7,600.- 7,600.- 7,600.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 400.-(1/2) 400.- 200.- หนว่ ยท่ีวดั ได้ 10,000.- 8,000.- 9,000.- ต้นทนุ ต้นทนุ รวม วตั ถดุ บิ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 12,440.- - - ต้นทนุ ปัจจบุ นั 76,800.- 40,800.- 36,000.- ต้นทนุ รวมที่ต้องจดั ให้ครบ(ขนั้ ที่ 3) 89,240.- 40,800.- 36,000.- หารด้วยหนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 8,000.- 9,000.- ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป(ขนั้ ที่ 4) 9.1 5.1 4 สรุปต้นทนุ (ขนั้ ท่ี 5) หนว่ ยที่ทําสําเร็จ :- งานระหวา่ งทําต้นงวด 12,440.- ต้นทนุ ปัจจบุ นั ท่ีเพมิ่ 4,800.- 4,800 ต้นทนุ รวมงานระหวา่ งทําต้นงวด 17,240.- หนว่ ยเริ่มและทําสําเร็จ 69,160.- ต้นทนุ รวมทําเสร็จและที่โอนออก 86,400.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 2,840.- 2,040 800 ต้นทนุ รวมที่จดั ได้ 89,240.-

79 การโอนระหว่างแผนก ในระบบต้นทุนงานช่วง ปกติจะมีการผลิตมากกว่า 1 ช่วง 1 แผนกอยู่แล้ว หน่วยท่ี ผลิตสําเร็จของแผนกที่ 1 จะเป็ นหน่วยเริ่มของแผนกที่ 2 หน่วยที่ทําสําเร็จของแผนกท่ี 2 จะเป็ น หนว่ ยเร่ิมของแผนกท่ี3 ถ้ากิจกรรมมี 3 แผนก ผลิตภณั ฑ์ท่ีผลิตสําเร็จจากแผนกที่ 3 จะเป็ นสินค้า สําเร็จรูปเตรียมพร้ อมขาย เม่ือผลผลิตถกู โอนจากแผนกหนึ่งไปยงั อีกแผนกหน่ึง ต้นทนุ ที่เก่ียวข้องจะถูกโอนไป ด้วย ในแงข่ องแผนกท่ีรับโอนจะเรียกต้นทนุ รับท่ีรับโอนมาว่าต้นทนุ โอนมา จากตวั อย่างท่ี 6 แผนก รับโอนคือ แผนก ข. สําหรับแผนก ข. หน่วยที่เข้ามาจากแผนก ก. ถูกถือเสมือนว่าเป็ นวตั ถขุ อง แผนก ข. นนั่ เอง ถงึ แม้วา่ จะเรียกวา่ ต้นทนุ โอนมาก็ตาม สําหรับต้นทนุ ก็เชน่ กนั ก็จะโอนมาด้วยอยู่ ในขนั้ ท่ี 3 การคํานวณต้นทุนของแผนก ข. จะจดั ไว้สําหรับต้นทุนโอนมา ต้นทุนวตั ถุ (เพ่ิมใหม่) และต้นทนุ แปรสภาพ ได้แสดงรายงานต้นทุนการผลิตแผนก ข. ในภาพท่ี 3.17 และภาพที่ 3.18 แล้ว รายงานต้นทุนการผลติ วธิ ีถัวเฉล่ียถ่วงนํา้ หนัก บริษทั รามา จํากดั รายงานต้นทนุ การผลิตแผนก ข. สําหรับเดือน สิน้ สดุ 31 กรกฎาคม 25X4 (ขนั้ ที่ 1) หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป (ขนั้ ที่2) ปริมาณ กระแสหน่วยที่นบั ได้ ต้นทนุ โอนมา วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,400.-(2/3) หนว่ ยเร่ิมผลิต 9,600.- หนว่ ยท่ีต้องจดั ให้ครบ 12,000.- หนว่ ยท่ีทําสําเร็จ 8,800.- 8,800.- 8,800.- 8,800.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 3,200.-(3/8) 3,200.- 1,200.- หนว่ ยที่วดั ได้ 12,000.- 12,000.- 8,800.- 10,000.- ต้นทนุ ต้นทนุ รวม ต้นทนุ โอนมา วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 43,304.- 20,304.- - 23,000.- ต้นทนุ ปัจจบุ นั 238,896.- 86,496.- 26,400.- 126,000.- (ขนั้ ที่ 3)ต้นทนุ รวมที่ต้องจดั ให้ครบ 282,200.- 106,800.- 26,400.- 149,000.- หารด้วยหนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 12,000.- 8,800.- 10,000.-

80 (ขนั้ ท่ี 4)ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 26.8 8.9 3 14.9 (ขนั้ ที่ 5)สรุปต้นทนุ หนว่ ยท่ีทําสําเร็จ 235,840.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 46,360.- ต้นทนุ รวมท่ีจดั ได้ 282,200.- รายงานต้นทนุ การผลติ วิธีเข้าก่อนออกก่อน บริษทั รามา จํากดั รายงานต้นทนุ การผลิตแผนก ข. สําหรับเดอื น สิน้ สดุ 31 กรกฎาคม 25X4 (ขนั้ ท่ี 1) หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป (ขนั้ ท่ี2) ปริมาณ กระแสหนว่ ยที่นบั ได้ ต้นทนุ โอนมา วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,400.-(2/3) หนว่ ยเร่ิมผลิต 9,600.- หนว่ ยท่ีต้องจดั ให้ครบ 12,000.- หนว่ ยท่ีทําสําเร็จ :- งานระหวา่ งทําต้นงวด 2,400.- - 2,400.- 800.- หนว่ ยเริ่มและทําสําเร็จ 6,400.- 6,400.- 6,400.- 6,400.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 3,200.-(3/8) 3,200.- 1,200.- หนว่ ยท่ีจดั ได้ 12,000.- 9,600.- 8,800.- 8,400.- ต้นทนุ ต้นทนุ รวม ต้นทนุ โอนมา วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ งานระหวา่ งทําต้นงวด 43,304.- - -- ต้นทนุ ปัจจบุ นั 238,800.- 86,400.- 26,400.- 126,000.- (ขนั้ ท่ี 3)ต้นทนุ รวมท่ีต้องจดั ให้ครบ 282,104.- 86,400.- 26,400.- 126,000.- หารด้วยหนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 9,600.- 8,800.- 8,400.- (ขนั้ ที่ 4)ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 27 9 3 15 (ขนั้ ที่ 5)สรุปต้นทนุ หนว่ ยที่ทําสําเร็จ :- งานระหวา่ ทําต้นงวด 43,304.- - -- ต้นทนุ ปัจจบุ นั ที่เพ่ิม 19,200.-

81 ต้นทนุ รวมงานระหวา่ งทําต้นงวด62,504.- หนว่ ยเริ่มและทําสําเร็จ 172,800.- ต้นทนุ รวมท่ีโอนออก 235,304.- งานระหวา่ งทําปลายงวด 46,800.- - ต้นทนุ รวมที่จดั ได้ 282,104.- จากตวั อยา่ งจะเห็นวา่ รายงานต้นทนุ การผลิตวิธีถวั เฉล่ียถ่วงนํา้ หนกั และวิธีเข้าก่อน ออกกอ่ นมีขนั้ ตอนในการจดั ทําเหมือนกนั แตจ่ ะมีความแตกตา่ งสามารถเปรียบเทียบได้ดงั นี ้ ตารางท่ี3.2 เปรียบเทียบความแตกตา่ งวิธีถวั เฉล่ียถ่วงนํา้ หนกั และวธิ ีเข้าก่อนออกก่อน วิธีถวั เฉลย่ี ถว่ งนาํ ้ หนกั วธิ ีเข้ากอ่ นออกก่อน การคาํ นวณกระแสหน่วยท่นี ับได้และหน่วยเทียบสาํ เร็จรูป (ขนั้ ท่ี 1และขนั้ ท่ี 2) 1. จํานวนหนว่ ยนบั ของหนว่ ยทผี่ ลติ เสร็จจะแสดง 1. จํานวนหนว่ ยนบั ของหนว่ ยท่ผี ลติ เสร็จ จะแสดง เป็ นยอดรวมยอดเดยี ว (จะไมแ่ ยกงานระหวา่ งทาํ แบง่ เป็ น 2 สว่ นคอื งานระหวา่ งทาํ ต้นงวดทเ่ี สร็จ ต้นงวดออกมา) และจํานวนหนว่ ยท่เี ร่ิมผลติ และเสร็จในงวดนี ้ 2. การคาํ นวณหนว่ ยเทยี บสาํ เร็จรูปของงานระหวา่ ง 2. การคาํ นวณหนว่ ยเทยี บสาํ เร็จรูปงานระหวา่ งทาํ ทําต้นงวดจะคาํ นวณหนว่ ยเทียบสาํ เร็จรูปจาก ต้นงวดจะถกู คาํ นวณเสมือนเป็ นงานทีเ่ ริ่มผลติ งานท่ตี ้องทาํ เพ่มิ เพ่ือให้งานระหวา่ งทาํ ต้นงวด และเสร็จในงวด เสร็จ (ดจู ากขนั้ ความสาํ เร็จคงเหลอื เช่น งาน ระหวา่ งทาํ ต้นงวดมขี นั้ ความสาํ เร็จ 40% แสดง วา่ งวดท่แี ล้วทาํ มาแล้ว 40 % งวดนีต้ ้องทาํ เพ่ิม อกี 60% จึงจะเสร็จ ต้นทุนรวมและต้นทุนต่อหน่วย (ขนั้ ท่ี 3และขนั้ ท่ี 4) 1. การคํานวณต้นทนุ การผลติ รวมจะเหมือนกนั ทงั้ สองวิธี 2. ต้นทนุ ในงานระหวา่ งทาํ ต้นงวดจะถกู นาํ ไปรวมกบั 2. จะนาํ เฉพาะต้นทนุ ทีเ่ กดิ ขนึ ้ ในงวดในการคาํ นวณ ต้นทนุ ทีเ่ กิดขนึ ้ ในงวด ในการคํานวณหาต้นทนุ ตอ่ ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ย หนว่ ย สรุปต้นทุน (ขนั้ ท่ี 5) 1. ต้นทนุ ของหนว่ ยทท่ี ําสาํ เร็จจะแสดงด้วยยอดรวม 1. ต้นทนุ ของหนว่ ยที่ทาํ สาํ เร็จจะแบง่ เป็ น 2 สว่ นคือ ต้นทนุ ของงานระหวา่ งทาํ ต้นงวดที่เสร็จและต้นทนุ ของหนว่ ยเริ่มและเสร็จในงวดนี ้ 2. การคํานวณต้นทนุ ของงานระหวา่ งทาํ ปลายงวดจะเหมือนกนั ทงั้ สองวิธี

82 สรุป การแบง่ ต้นทนุ ตามกระบวนการผลิต จะแบง่ ต้นทนุ เป็ นต้นทนุ งานสง่ั ทํา และต้นทนุ งานชว่ งการผลิต สําหรับต้นทนุ งานสงั่ ทําจะผลิตสินค้าตามคําสง่ั ซงึ่ สินค้ามีลกั ษณะ แตกตา่ งกนั การคํานวณ การผลิตสินค้าจะทําเม่ืองานเสร็จจากการสะสมต้นทนุ ของวตั ถดุ ิบ คา่ แรงงานที่ใช้ จํานวนที่เกิดขนึ ้ จริง แตค่ า่ ใช้จ่ายการผลิตจะใช้ประมาณกา โดยจะสะสมในบตั รต้นทนุ งาน ของ แตล่ ะงาน ต้นทนุ ตอ่ หน่วยของสินค้าจะคํานวณจากต้นทนุ การผลิตรวมหารด้วยจํานวนหน่วยที่ ผลิตได้ ของงานนนั้ สว่ นต้นทนุ งานชว่ งการผลิตจะสําหรับการผลิตการผลิตสินค้าอย่างตอ่ เนื่องกนั ไปการ ผลิตแตล่ ะครัง้ มีจํานวนมาก และมีลกั ษณะเหมือน ๆ กนั ขบวนการผลิตอาจมีหลายขนั้ ตอนหรือ หลายแผนก การสะสมต้นทนุ วตั ถดุ บิ แรงงาน คา่ ใช้จา่ ยการผลิต จะใช้ท่ีเกิดขึน้ จริงและสะสมใน แต่ละแผนกที่ผลิต การคํานวณต้นทุนการผลิตสินค้าจะทําเม่ือสิน้ งวดของแต่ละแผนก โดย คํานวณจาก ต้นทุนการผลิตรวมของสินค้าหารด้วยหน่วยเทียบสําเร็จรูป แสดงออกมาเป็ น รายงานต้นทุนการผลิต ซ่ึงรายงานต้นทนุ การผลิต จะมีอยู่ 2 วิธี คือวิธีเข้าก่อนออกก่อน กับวิธี ถวั เฉลี่ยถว่ งนํา้ หนกั ซงึ่ ทงั้ 2 วิธี จะมีขนั้ ตอนในการทํารายงานต้นทนุ การผลิต 5 ขนั้ ตอนดงั นี ้ 1. การแสดงกระแสการเข้าออกของหนว่ ยที่นบั ได้ 2. คาํ นวณหนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 3. รวบรวมต้นทนุ การผลิตรวม 4. การคํานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบสําเร็จรูป 5. สรุปต้นทนุ แบบฝึ กหัดท้ายบท 1. จงอธิบายถึงความแตกตา่ งของระบบต้นทนุ งานสง่ั ทํา และระบบต้นทนุ งานชว่ งการผลิต 2. จงอธิบายถงึ ความเหมือนกนั ของระบบต้นทนุ งานสง่ั ทําและระบบต้นทนุ งานชว่ งการผลติ 3. บตั รต้นทนุ งานใช้กบั ระบบต้นทนุ แบบใดและมีประโยชน์อยา่ งไร 4. ในระบบต้นทนุ งานสง่ั ทํา การคํานวณหาต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยจะทําเมื่อใด คํานวณอยา่ งไร 5. จงอธิบายความแตกตา่ งของคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เข้างานต่ําไปและสงู ไปพร้อมทงั้ การปรับปรุง 6. หนว่ ยเทียบสําเร็จรูปคอื อะไรใช้กบั ระบบต้นทนุ แบบใด 7. รายงานต้นทนุ การผลิต มีวธิ ีการคํานวณกี่วธิ ี แตกตา่ งกนั อย่างไร 8. รายงานต้นทนุ การผลิต มีขนั้ ตอนการคาํ นวณกี่ขนั้ ตอน 9. การคํานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยในระบบต้นทนุ งานชว่ งการผลติ คํานวณเม่ือใด คํานวณอยา่ งไร

83 10. รายงานต้นทนุ การผลิตทําเพื่ออะไร 11. บริษัทลําปางอตุ สาหกรรมจํากดั ใช้ระบบต้นทนุ งานสง่ั ทําในวนั ท่ี 1 พฤษภาคม 25+5 มียอด คงเหลือของบญั ชีงานระหว่างทําจํานวน 6,400 บาท สําหรับสองงานคือ งานเลขท่ี 245 จํานวน 4,000 บาท และงานเลขที่ 246 จํานวน 2,400 บาท ระหว่างเดือนพฤษภาคม มีข้อมูลท่ีเกิดขึน้ ดงั นี ้ งานเลขที่ คา่ วตั ถดุ บิ คา่ แรงงาน 245 5,000 4,800 246 4,000 6,000 247 8,000 15,200 คา่ ใช้จา่ ยทว่ั ไปโรงงาน 1,600 2,400 19,400 28,400 กิจการใช้คา่ ใช้จ่ายการผลิตคดิ เข้างานในอตั รา 70% ของต้นทนุ แรงงานทางตรง งานเลขท่ี 245 ผลิตสําเร็จในงวดนี ้ ให้ทาํ 1. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เก่ียวกบั ต้นทนุ ท่ีเกิดขนึ ้ และท่ีผลิตเสร็จ 2. แสดงบญั ชีแยกประเภทงานระหวา่ งทํา และบตั รต้นทนุ งานของงานท่ีทําสําเร็จ 12. บริษัทศรีลงั กาอตุ สาหกรรมจํากดั ใช้ระบบต้นทนุ งานสง่ั ทําในแตล่ ะแผนกการผลิต 3 แผนก ค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานตามเกณฑ์ต้นทุนค่าแรงงานทางตรงในแผนก ก ใช้เกณฑ์ช่ัวโมง แรงงานทางตรง ในแผนก ข และใช้เกณฑ์ชวั่ โมงเครื่องจกั รในแผนก ค ในการคาํ นวณ อตั ราคา่ ใช้จ่ายการผลิตคดิ เข้างาน สําหรับปี 25+4 ได้มีการประมาณการ ข้อมลู ตอ่ ไปนี ้ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต ก แผนก ค ต้นทนุ คา่ แรงงานทางตรง 450,000 390,000 ชว่ั โมงแรงงานทางตรง 300,000 ข 300,000 ชวั่ โมงเครื่องจกั ร 25,000 380,000 25,000 50,000 50,000 75,000 20,000 60,000 ในระหวา่ งเดือนมกราคม 25x4 บตั รต้นทนุ งานแสดงข้อมลู ต้นทนุ และข้อมลู การผลิตดงั นี ้

84 คา่ วตั ถดุ บิ ทางตรงท่ีใช้ ก แผนก ค ต้นทนุ คา่ แรงงานทางตรง 46,000 32,000 ต้นทนุ คา่ ใช้จา่ ยการผลิตท่ีเกิดขนึ ้ 24,000 ข 25,200 ชวั่ โมงแรงงานทางตรง 38,000 43,000 32,250 ชวั่ โมงเครื่องจกั ร 2,000 17,500 2,100 4,000 33,500 6,300 1,750 5,250 ให้ทาํ 1. คาํ นวณหาอตั ราคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างานของแตล่ ะแผนก 2. คํานวณหาคา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างานของแตล่ ะแผนกของเดือนมกราคม 3. คาํ นวณหาคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คิดเข้างานตาํ่ ไปหรือสงู ไปของแตล่ ะแผนกของเดือน มกราคม 13. บริษทั เก่งกาจอตุ สาหกรรมจํากดั มียอดคงเหลือในวนั ท่ี 1 มิถนุ ายน 25+4 ดงั นี ้ วตั ถดุ บิ 60,000 บาท งานระหวา่ งทํา 24,400 บาท คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 5,000 (เดบติ ) บาท บญั ชีค่าใช้จ่ายการผลิตมียอดรวมทางด้านเดบิต 25,000 บาทและยอดรวมทางด้านเครดิต 20,000 บาท ยอดคงเหลือของบญั ชีงานระหวา่ งทําในวนั ท่ี 1 มถิ นุ ายน มีรายละเอียดดงั นี ้ งานเลขที่ วตั ถดุ บิ ทางตรง คา่ แรงงานทางตรง คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 101 5,000 4,000 2,800 102 4,000 2,400 1,680 103 1,800 1,600 1,120 10,800 8,000 5,600 ข้อมลู เก่ียวกบั ต้นทนุ ที่เกิดขนึ ้ ระหว่างเดือนมิถนุ ายน 25+4 มีดงั นี ้

85 งานเลขท่ี คา่ วตั ถดุ บิ คา่ แรงงาน 101 1,000 800 102 1,200 103 4,600 2,000 104 4,800 2,600 11,600 6,600 คา่ ใช้จา่ ยทว่ั ไปโรงงาน 3,000 12,000 14,600 5,200 17,200 ในระหว่างเดือนมิถนุ ายน กิจการซือ้ วตั ถดุ ิบ 10,000 บาท จ่ายคา่ แรงงาน 16,400 บาท จา่ ยคา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2,800 บาท คา่ ใช้จา่ ยการผลิตคดิ เข้างาน ใช้อตั ราเดียวกนั กบั ต้นทนุ แรงงานทางตรง งานเลขท่ี 101 , 102 และ 103 ผลิตสําเร็จในเดือนนีแ้ ละขายเป็นเงินสดจํานวน 25,000 บาท ให้ทาํ 1. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทว่ั ไปในแตล่ ะรายการ 2. แสดงบญั ชีแยกประเภทงานระหวา่ งทํา 3. คํานวณต้นทนุ การผลิตของแตล่ ะงาน 14. บริษทั องั กฤษอตุ สาหกรรม ใช้ระบบต้นทนุ งานชว่ งการผลิตในการผลิตสินค้าในการผลิตวตั ถุ ถกู เข้าในต้นชว่ งการผลิต สว่ นต้นทนุ แปรสภาพถกู ใช้อย่างสมํ่าเสมอ ข้อมลู การผลิตสําหรับเดือน กรกฎาคมมีดงั นี ้25+5 ข้อมลู จํานวนหนว่ ยการผลิต ขนั้ ความสําเร็จ งานระหวา่ งทํา 1 ก.ค. 1,000 60% หนว่ ยเร่ิมผลิต 3,200 งานระหวา่ งทํา 31 ก.ค. 1,200 40% ข้อมลู ต้นทนุ การผลิต งานระหวา่ งทํา 1ก.ค. :- 1,000 ต้นทนุ วตั ถุ ต้นทนุ แปรสภาพ 900 1,900 ต้นทนุ ท่ีเกิดระหวา่ งเดือน :- วตั ถทุ างตรง 3,200

86 คา่ แรงงานทางตรง 2,320 คา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2,000 7,520 ให้ทาํ จดั ทํารายงานต้นทนุ การผลิต วธิ ีเข้ากอ่ นออกก่อน 15. บริษัทสหการ จํากดั ใช้ระบบต้นทนุ งานช่วงการผลิตในการผลิตสนิ ค้าโดยมี 2 แผนก วตั ถดุ บิ ทางตรงจะถกู สง่ เข้าการผลิตทงั้ หมดในแผนกท่ี1 เมื่อทําการผลิตในแผนกที่1เสร็จจะถกู สง่ ไปผลติ ตอ่ ในแผนกท่ี2 ต้นทนุ แปรสภาพถกู ใช้อยา่ งสมํ่าเสมอตลอดชว่ งการผลิต ในระหวา่ งเดือนมถิ นุ ายนมีข้อมลู ตา่ งๆที่เกิดขนึ ้ ในแผนกท่ี1 ดงั ตอ่ ไปนี ้ ข้อมูลจาํ นวนหน่วยผลติ 35,000 บาท งานระหวา่ งทํา 1 มถิ นุ ายน (ขนั้ ความสําเร็จของวตั ถ1ุ 00%ต้นทนุ แปรสภาพ90%) หนว่ ยเร่ิมผลิต 175,000 หนว่ ย หนว่ ยท่ีทําเสร็จและโอนออก ? งานระหวา่ งทํา 30 มิถนุ ายน 20,000 หนว่ ย (ขนั้ ความสําเร็จ 75%) ข้อมูลต้นทนุ งานระหวา่ งทํา 1 มถิ นุ ายน: วตั ถทุ างตรง 86,000 บาท ต้นทนุ แปรสภาพ 36,000 บาท ต้นทนุ ที่เกิดขึน้ ระหวา่ งเดือน: 447,000 บาท วตั ถทุ างตรง ต้นทนุ แปรสภาพ 198,000 บาท ให้ทาํ จดั ทํารายงานต้นทนุ การผลิตแผนกที่1ตามวธิ ีถวั เฉลี่ยถ่วงนํา้ หนกั ของเดือนมิถนุ ายน

87 เอกสารอ้างองิ กาญจนา ศรีพงษ์. (2540). การบัญชีบริหาร. กรุงเทพฯ : มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์. แกริสนั เรย์เอช และ โนริน อิริค. (2544). การบัญชีบริหาร. (แปลจาก Managerial accounting โดย ดวงมณี โกมารทตั ,วีรวรรณ พลู พิพฒั น์, แพร กีระสนุ ทรพงษ์ และ วรศกั ด์ิ ทมุ มา นนท์). กรุงเทพฯ : แมคกรอ-ฮิล เดชา อินเด. (2545). การบัญชีต้นทุน. กรุงเทพฯ : ธนาเพรสแอนด์กราฟฟิค. ดวงมณี โกมารทตั . (2546). การบัญชีต้นทุน. กรุงเทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั . ดษุ ณีย์ สอ่ งเมือง. (2545). ความรู้ทว่ั ไปเก่ียวกบั ต้นทนุ . ในมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช ประมวลสาระชดุ วิชา การบัญชีเพ่อื การจัดการและการวางแผนภาษีอากร. หนว่ ยที่ 1 – 8, หน้า 125 – 171(พมิ พ์ครัง้ ที่ 2). นนทบรุ ี:มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช. เยาวพา ณ.นคร. (2545). การบัญชีต้นทุน1. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยเู คชนั่ . ---------.(2545). การบัญชีต้นทนุ 2. กรุงเทพฯ : ซีเอด็ ยเู คชนั่ . วนั ฤดี สขุ สงวน, ธารินี พงศ์สพุ ฒั น์ และ นพิ นธ์ เห็นโชคชยั ชนะ. (2546). การบัญชีบริหาร. กรุงเทพฯ : ม.ป.ท. เสนาะ ตเิ ยาว์ และ ก่ิงกนก พทิ ยานคุ ณุ . (2540). การบัญชีบริหาร. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์. สมนกึ เอือ้ จิระพงษ์พนั ธ์ และ ดวงมณี โกมารทตั . (2543). การบัญชีต้นทุน. กรุงเทพฯ : มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์. นาตยา ตรีรัตน์ดลิ กกลุ . (2546). การบัญชีต้นทุน 2. กรุงเทพ ฯ : หาวิทยาลยั ธรุ กิจบณั ฑติ ย์. Hansen, D.R., & Moven, M.M. (2005). Managecrail accounting (7thed). Ohio : South – Western. Hilton, R. W. (1997). Managerial accounting. New York : McGraw – Hill. Norren, E. W.,& Garrison. R. H. (2000).Managerial accounting (9thed.). Boston : McGraw – Hill.

88