พัฒนาการของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

พฒั นาการของภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต

ท่ีตั้งและสภาพทางภมู ิศาสตรท ่ีมผี ลตอ พฒั นาการในภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต • ต้ังอยูระหวา งละตจิ ูด ๑๐ องศาใตท ต่ี ิมอร-เลสเต กบั ละตจิ ูด ๒๘ องศาเหนือทภ่ี าคเหนอื ของเมยี นมา และลองจิจูด ๙๒ องศาตะวันออกทภี่ าคตะวนั ตกของเมยี นมา กับลองจิจูด ๑๔๑ องศาตะวนั ออกบริเวณชายแดนปาปว (อินโดนเี ซีย) กับปาปว นวิ กนิ ี ทิศเหนือ ทิศตะวันออก ตดิ ตอกบั สาธารณรฐั จดมหาสมุทรแปซิฟก ประชาชนจนี และประเทศปาปวนิวกินี ทิศตะวนั ตก ทิศใต ติดตอ กบั อนิ เดีย บังกลาเทศ จดทะเลตมิ อร และ และมหาสมทุ รอินเดีย ทะเลอะราฟูรา

ประเทศในภูมภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต ประเทศท่ตี ้ังอยู ประเทศท่ตี ัง้ อยูบนเกาะ บนผืนแผน ดนิ ใหญ หรือหมูเ กาะ เมียนมา สงิ คโปร ไทย บูรไน ลาว ฟลปิ ปน ส กมั พูชา อินโดนีเซีย ตมิ อร-เลสเต เวยี ดนาม

ลกั ษณะภูมิประเทศ เขตทร่ี าบลุมแมน ํ้า • มีพนื้ ท่ที ีร่ าบลุมแมน ้ําโขงในประเทศกัมพชู าและลาว เปน เขต ท่ีอุดมสมบูรณและเปน เขตเกษตรกรรมหลกั ของประเทศ บริเวณชายฝง ทะเล • พ้ืนทีช่ ายฝง ทะเลตอนใตแ ละตะวนั ตกของเมียนมา ทาง คาบสมุทร เกาะ ตะวนั ตกและตะวันออกของไทย ประเทศ ทเ่ี ปนเกาะ คือ สิงคโปร และหมเู กาะ คือ อินโดนีเซีย ฟลปิ ปน ส บริเวณนม้ี ี และหมเู กาะ สัตวน า้ํ อุดมสมบูรณ เขตท่ีราบสูง • ท่รี าบสูงทางตะวนั ออกของเมยี นมา ประชากรอาศัยอยูนอ ย แตมีทรัพยากรธรรมชาตทิ ่ีมีคา เชน ปา ไม อญั มณี เขตทวิ เขา • มีท้ังทิวเขาขนาดไมสูงมาก เชน ทวิ เขาในรฐั ฉานของเมยี นมา และทวิ เขาสูง เชน ทวิ เขาในเกาะสุมาตรา เกาะชวา

ลกั ษณะภูมอิ ากาศ สภาพอากาศเปน แบบรอนชน้ื ชวงเดอื น พ.ค.-ต.ค. ไดร ับ ชว งเดือน พ.ย.-เม.ย. ไดร ับ และอยูใ นเขตมรสมุ อิทธิพลจากลมมรสมุ ตะวันตก อทิ ธพิ ลจากลมมรสุม เฉียงใต ทําใหม ฝี นตกชุก ตะวนั ออกเฉียงเหนอื ทาํ ใหม ฝี นตกนอ ย

ทรัพยากรธรรมชาติ • ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ส่ี าํ คัญ ไดแ ก ปา ไม สตั วปา แรธาตุ อัญมณี และน้ํามัน รวมถงึ การมที รพั ยากรดนิ และน้ําทีอ่ ดุ มสมบูรณ ทาํ ใหส ามารถอยูไดโ ดยไม ตอ งพ่ึงพาทรพั ยากรจากถ่นิ อื่น

ท่ตี ัง้ และสภาพทางภมู ิศาสตรท ม่ี ีผลตอพัฒนาการดา นการเมือง • กอ นเขา สสู มัยจกั รวรรดินิยม รฐั ตางๆ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตไดร บั แนวคดิ การ ปกครองจากอินเดยี และจนี โดยรบั แนวคิดสมมติเทพจากศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดู และคตธิ รรมราชาของพระพทุ ธศาสนาจากอินเดยี • เม่อื เขา สสู มัยจักรวรรดินยิ มในครสิ ตศตวรรษท่ี ๒๔ รัฐสว นใหญต กเปน อาณานคิ ม ของชาตติ ะวนั ตก • หลังสงครามโลกคร้ังที่ ๒ หลายประเทศไดร ับเอกราช ขณะทบ่ี างประเทศตองตอ สู กบั เมืองแม เชน เวยี ดนาม ทาํ ใหป ระเทศตา งๆ ไดร บั ผลกระทบจากสงครามเยน็

รปู แบบการปกครองของประเทศในเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต ระบอบประชาธปิ ไตย ระบอบสมบรู ณาญา ระบอบประชาธปิ ไตย ระบอบสงั คมนยิ ม อันมีพระมหากษตั รยิ  สิทธิราชย โดยมปี ระธานาธบิ ดี ทรงเปนประมุข เปนประมขุ ไทย บรไู น อนิ โดนเี ซีย เวียดนาม กัมพชู า มาเลเซยี ฟลปิ ปน ส ลาว สงิ คโปร เมยี นมา ติมอร - เลสเต

ท่ีตั้งและสภาพทางภมู ศิ าสตรท มี่ ผี ลตอ พฒั นาการดานเศรษฐกิจ • พน้ื ฐานเศรษฐกจิ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใตต งั้ แตอดตี จนถึงปจจบุ ัน คอื เกษตรกรรม ซง่ึ ผลผลิตทางการเกษตรหลายอยา งลว นมคี วามสาํ คัญตอ การคามาตั้งแตอ ดีต เชน เครอื่ งเทศ ของปา ขาว • ต้งั แตพทุ ธศตวรรษที่ ๒๔ เปนตนมา สินคา สําคญั ของภูมภิ าค คอื ขาว ยางพารา ดบี ุก เปน ที่ตอ งการอยางมากในตลาดโลก • ปจจุบนั เอเชียตะวันออกเฉยี งใตเ ปนแหลง ปลกู ขาวรายใหญข องโลก เวียดนามและไทย เปนผสู งออกขาวเปน อันดับตน ๆ สวนมาเลเซีย บรูไน อินโดนเี ซีย มที รพั ยากรน้ํามัน มาก เมยี นมามีปา ไมแ ละอญั มณแี ละมีแรงงานทม่ี คี า แรงถกู

ทีต่ ง้ั และสภาพทางภูมศิ าสตรท ี่มผี ลตอพัฒนาการดา นสงั คมและวฒั นธรรม • เดิมชนพื้นเมืองมีความเชื่อแบบดัง้ เดมิ คือ การนับถือสง่ิ ศกั ด์สิ ิทธิ์ ธรรมชาติ และผี ตอมามกี ารติดตอ กบั อินเดยี จีน และอาหรับ ทาํ ใหไ ดร ับอารยธรรมตางชาติเขา มา ผสมผสาน • ศิลปกรรมแขนงตางๆ ในภูมิภาคสว นใหญสรา งขึน้ จากความศรัทธาในศาสนา เชน นครวดั - นครธมในกมั พูชา บุโรพทุ โธในอนิ โดนเี ซยี เจดยี ชเวดากองในเมยี นมา พระบรมธาตเุ จดียในไทย เปน ตน • พุทธศตวรรษที่ ๒๔ อารยธรรมตะวันตกไดแ พรเขามา มกี ารศึกษาแบบสมยั ใหม การแพทย ศลิ ปวิทยาการตะวนั ตก แนวคดิ เกยี่ วกบั การเมืองการปกครอง ความ ยุติธรรมในสงั คม ศาสนาครสิ ต สง ผลใหสภาพสังคมของภมู ภิ าคเปล่ียนแปลงไปเปน สงั คมเมืองมากขึน้

พัฒนาการของประเทศในภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต พัฒนาการในสมัยโบราณ • เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตม ีผคู นอยูอาศัยมานานดังพบหลกั ฐานโครงกระดูกมนษุ ยชวา บนเกาะชวา มอี ายุประมาณ ๕๐๐,๐๐๐ ปล วงมาแลว • มกี ารรูจักนําโลหะ โดยเฉพาะการนําสําริดมาใช เชน ทด่ี องซอนในเวยี ดนาม บาน เชยี งในไทย และรจู ักเพาะปลกู • มีการรบั อารยธรรมจนี (มีอิทธพิ ลตอ เวียดนาม) และอินเดีย (มีอทิ ธิพลตอ เมียนมา ไทย ลาว และกมั พชู า อินโดนเี ซียและมาเลเซียในระยะแรก) กอใหเกดิ การตง้ั อาณาจกั รตามแบบอินเดีย

อาณาจกั รสาํ คญั ท่ไี ดร บั อทิ ธิพลอารยธรรมอนิ เดยี ชื่ออาณาจกั ร ที่ตั้ง ชว งเวลา/เหตกุ ารณส าํ คญั ฟนู ัน กัมพูชา • พทุ ธศตวรรษที่ ๗-๑๒ ฟูนันหมดอํานาจ อาณาจักร จามปา เวยี ดนาม ขอมหรือเขมรเขามาแทนท่ี ตอนกลาง ศรวี ชิ ยั • พุทธศตวรรษท่ี ๘-๑๕ ไดร ับอารยธรรมอนิ เดีย มกี าร ขอมหรอื เขมร เกาะสมุ าตราและ ทาํ สงครามกับเวียดนาม และแพเ วยี ดนาม ทางใตข องไทย ตลอดแหลมมลายู • ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๓-๑๙ มีความรงุ เรอื ง ทางการคา กัมพูชา • ในชว งพทุ ธศตวรรษที่ ๑๒ ถงึ กลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๔ เรียกวา อาณาจกั รเจนละ ต้ังแตก ลางพุทธศตวรรษท่ี ๑๔ คือ อาณาจักรขอมสมัยเมืองพระนคร

อาณาจกั รสาํ คญั ทีไ่ ดรบั อทิ ธพิ ลอารยธรรมอินเดยี (ตอ) ชื่ออาณาจกั ร ท่ีตง้ั ชว งเวลา/เหตกุ ารณส าํ คัญ ศรเี กษตรและพกุ าม เมยี นมา • พุทธศตวรรษที่ ๘-๑๙ เร่มิ จากอาณาจักรปยุ หรอื ทวารวดี ศรเี กษตร นับถือพระพทุ ธศาสนา ตอ ดวย มะตะรมั อาณาจกั รพุกามทางเหนอื สว นทางใตเ ปน อาณาจักรมอญ พมา • พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๑-๑๖ เปน สมยั ทพ่ี ระพุทธ ศาสนารุงเรืองมาก โดยเผยแผยงั ทุกภาคของไทย เกาะชวา • พทุ ธศตวรรษที่ ๑๔ กษัตรยิ แ หงราชวงศไศเลนทร อนิ โดนเี ซีย สรางบโุ รพุทโธ พระเจา ทกั ษาแหงราชวงศสญั ชัย สรางปรมั บานนั

อทิ ธพิ ลของอารยธรรมอนิ เดยี ทม่ี ตี อ อาณาจกั รโบราณ แนวคดิ เรอ่ื ง กฎหมายตาม ภาษาบาลี วรรณกรรม การใช จ.ศ. รูปแบบ เทวราชา แนวพระ และสนั สกฤต เร่ืองรามเกยี รติ์ พ.ศ. และ ศลิ ปกรรม และธรรม ธรรมศาสตร และมหาภารตะ ราชา

พฒั นาการทางดา นการเมอื งการปกครอง • มีสถาบนั กษตั รยิ เ ปน แกนสาํ คญั สวนมากจะนบั ถือ พมา ไทย ลาว พระพุทธศาสนา • มกี ารนบั ถอื ศาสนาอสิ ลาม มี “สลุ ตาน” เปน มาเลเซีย อนิ โดนีเซยี ผปู กครอง • มีการไดร บั อิทธพิ ลอารยธรรมจากจนี มี เวียดนาม “จกั รพรรด”ิ หรือ “หวา งเด” • มีหวั หนา หรอื ผูน าํ ของแตละชนเผา ฟลิปปน ส

พัฒนาการทางดา นเศรษฐกิจ • ลักษณะสาํ คญั ของเศรษฐกิจ คอื เปนเศรษฐกิจแบบยงั ชีพ หรือ เศรษฐกิจแบบพึ่งตนเอง สว นใหญป ระกอบอาชพี การเกษตร มี การทาํ นาเปนหลัก และปลกู พืชผลอน่ื ๆ เพ่ือบริโภคในครัวเรอื น มีเหลือก็ขายหรอื เปลี่ยนเปนสวยใหกบั ทางราชการ • มีการเลย้ี งสัตว และเก็บหาของปาทัง้ เพ่ือใชป ระโยชนแ ละขาย มี แรงงานคนและสตั ว เชน โค กระบอื เปนแรงงานสําคัญในการผลติ • ดานการคา มีทง้ั การคา ภายในและภายนอก ทส่ี ําคญั คอื การคา ทางทะเล ตลาดสาํ คัญ ไดแก จีน ญ่ปี นุ อินเดีย เปอรเ ซีย เมอื ง ทาสําคัญ เชน ปตตาเวยี มะละกา อยุธยา

พัฒนาการทางดา นสงั คมและวฒั นธรรม • ลักษณะเปน สังคมชนชน้ั โดยแบงเปน ชนชั้นปกครองหรอื มลู นายกับชนชน้ั ท่ีถกู ปกครองหรือราษฎรสามัญและทาส • มพี ระสงฆ เปนผูสืบทอดพระพุทธศาสนา จะไดรบั การ ยกยองในสงั คม • ในสงั คมมสุ ลมิ ผูท เี่ คยไปแสวงบญุ ท่นี ครเมกกะ จะไดรบั การยกยอ งเชนเดียวกับพระสงฆ

พฒั นาการในสมยั ใหม กลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๑ • โปรตเุ กสเขา ยดึ ครองมะละกาและหมูเกาะเครอ่ื งเทศหรือหมูเ กาะโมลุกกะ และมี ชาตติ ะวนั ตกอ่นื ๆ เขา มาแขง ขัน • ชาติตะวนั ตกตองการเขาควบคุมเมอื งทา สาํ คญั และ จดุ มุงหมายของการแขงขัน แหลง ผลติ เครอ่ื งเทศ การยึดครองดนิ แดน • ฮอลันดามีอิทธพิ ลตัง้ แตใ ตเกาะสงิ คโปรลงไป สวน ชาติตะวนั ตก อังกฤษมีอทิ ธิพลเหนอื สงิ คโปรข ้ึนมา หลงั จากนน้ั อังกฤษไดข ยายอิทธิพลเขา ปกครองมลายู • องั กฤษทําสงครามคร้งั แรกกบั พมา และในครงั้ ท่ี ๓ พมา ตอง การทําสญั ญา เสยี เอกราชใหแกอังกฤษใน พ.ศ.๒๔๒๘ และถกู รวมเขา เปน กับฮอลนั ดา สว นหน่งึ ของจกั รวรรดิอินเดยี ขององั กฤษ

พฒั นาการในสมัยใหม (ตอ) เวียดนามไดรบั • เวียดนามตอ สกู ับอาณาจักรจามปาจนไดรบั ชยั ตน พุทธศตวรรษ อสิ ระจากจนี ท่ี ๒๔ เกดิ กบฏไกเซินหรือไตเซิน ไมน านเกดิ ขัดแยงกบั ฝร่ังเศส จนนาํ ไปสกู ารทําสงคราม • เวยี ดนามยกดนิ แดนเวยี ดนามตอนลา ง (โคชินไชนาหรือ โคชิน เวยี ดนามแพ จีน) ใหฝร่งั เศส จากนัน้ ฝรัง่ เศสไดข ยายอํานาจเขายดึ ครอง สงครามองั กฤษ เวียดนามทง้ั หมด เวียดนามภายใต • เวยี ดนามถูกแบงเปน ๓ สวน ไดแ ก การปกครอง - ภาคเหนือ เปนแควน ตงั เก๋ยี จากฝรง่ั เศส - ภาคกลาง เปนแควนอันนัม - ภาคใต เปนแควน โคชนิ ไชนาหรอื โคชินจีน และถกู รวมเขากบั เขมรและลาว เรียกวา อินโดจีนของฝร่ังเศส

ผลจากการถูกยดึ ครองแผนดิน ผลดี • ทําใหค วามขดั แยงและสงครามระหวา งอาณาจกั รตา งๆ ส้นิ สุดลง • คนพนื้ เมอื งไดร บั การศึกษาแบบตะวนั ตก • มกี ารพฒั นาพน้ื ทใ่ี หเ ปน แหลงเพาะปลูกขนาดใหญ • เกิดชาตนิ ยิ มรว มกนั ในการตอ สูเ พอื่ เอกราช ผลเสยี • ถูกชาติตะวนั ตกแยงผลประโยชน • สญู เสียชีวติ ผคู นจากการตอ สเู รียกรองเพ่อื เอกราชจํานวนมาก

พฒั นาการทางดานการเมอื งการปกครอง • เกอื บทกุ ประเทศตา งตกเปนอาณานิคมของชาตติ ะวันตก ยกเวนประเทศไทย • ประเทศพมา (เมียนมา) มลายู (มาเลเซยี ) สงิ คโปร และบรูไน ไดตกเปน อาณานิคมของประเทศองั กฤษ • ประเทศอนิ โดนีเซยี ตกเปนอาณานคิ มของประเทศฮอลันดา • ประเทศเวยี ดนาม กมั พูชา ลาว ตกเปน อาณานิคมของฝรั่งเศส • หลงั สงครามโลกคร้ังท่ี ๒ ไดย ุติลง ประเทศตา งๆ ท่ีตกไดเปนอาณานิคม ไดร ับเอกราช

พฒั นาการทางดานเศรษฐกิจ • เกิดการขยายตัวทางการคา มีการบุกเบิกเพอ่ื ทาํ การเกษตรกรรม • เรมิ่ เปลย่ี นแปลงจากเศรษฐกิจแบบยังชีพเปนเศรษฐกจิ การคา มีการคา ขายอยา งเสรี • มีการใชเ งินตราอยา งแพรห ลาย • เร่ิมมีการพัฒนาดานอตุ สาหกรรม

พัฒนาการทางดา นสงั คมและวัฒนธรรม • มีการยกเลกิ ระบบไพร ทาส การกดข่ขี มเหงสิทธเิ สรภี าพของผอู น่ื • ราษฎรทั่วไปมีเสรีภาพในการเลือกท่อี ยูและการประกอบอาชีพ • มกี ารจัดการศึกษาแบบใหมใ นหลายประเทศ รวมทง้ั ประเทศไทย ทําใหร าษฎรมโี อกาสมากขน้ึ ในการเลอื่ นฐานะทางสงั คม • ราษฎรมีสว นรวมในการเมอื งการปกครองมากข้นึ

พัฒนาการในสมัยปจ จุบนั หลงั สงครามโลก เปน ยุคสงครามเย็น ประเทศตางๆ ในเอเชยี ตะวนั ออก คร้ังท่ี ๒ เฉยี งใตท ไี่ ดร บั เอกราช ดาํ เนนิ นโยบายตางกนั เชน • เวยี ดนามเหนอื เปน ฝา ยโลกคอมมวิ นิสต • ฟล ปิ ปน ส ไทยเปน ฝา ยโลกเสรี • อินโดนีเซียเปน กลาง • บางประเทศมคี วามพยายามตอสเู พอื่ สรา งชาตขิ น้ึ ใหม เชน พมา เวียดนาม เปนตน ชวงสงครามเวยี ดนาม ประเทศตางๆ หวาดกลวั การขยายตัวของลัทธิ คร้งั ท่ี ๒ คอมมวิ นสิ ต จึงไดรว มกอต้งั สมาคมอาสา ซึ่งตอ มา พัฒนาเปน อาเซยี น และประชาคมอาเซียน

พฒั นาการในสมัยปจ จุบัน (ตอ ) หลงั สงครามเย็น เกือบทุกประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใตใหความสําคัญ กับการพัฒนาเศรษฐกิจ ประเทศเวียดนาม ลาว กัมพูชา ปรบั ตัวและยอมรับระบบเศรษฐกิจของโลกเสรี การศึกษา สาธารณสขุ เกดิ การพฒั นาทาํ ใหประชากรมชี ีวิตความเปนอยทู ดี่ ขี ึ้น แต การคมนาคม ในขณะเดยี วกันก็สงผลใหเ กดิ ปญหาตา งๆ เชน • ปญหาสง่ิ แวดลอม • ปญหาการเพ่มิ ขนึ้ ของประชากร • ปญ หาความยากจน • ปญหาอาชญากรรม

ความรว มมอื ของประเทศในภมู ิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต ความรว มมือดานการเมืองและความมน่ั คง • การจดั ทําสนธสิ ัญญาไมตรแี ละความรวมมือในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต (Treaty of Amity and Cooperation : TAC) เพ่อื กําหนดหลกั การพ้ืนฐาน ของความรวมมอื และการดาํ เนินความสัมพันธระหวา งกนั ของประเทศสมาชกิ • สาํ นกั เลขาธกิ ารอาเซียน ตั้งอยูทกี่ รงุ จาการตา ประเทศอนิ โดนีเซยี มีหนา ท่บี ริหารกิจการ ทว่ั ไปของอาเซียนจัดการประชมุ ใหญข องรฐั มนตรตี า งประเทศอาเซยี นและประสานงาน กับคณะกรรมาธกิ ารตางๆ

ความรวมมอื ดา นความม่ันคง ลาํ ดับการเขา เปน สมาชกิ อาเซยี น พ.ศ.๒๕๑๐ ไทย อินโดนีเซยี มาเลเซีย ฟลปิ ปนส และสงิ คโปร พ.ศ.๒๕๒๗ บรูไน พ.ศ.๒๕๓๘ พ.ศ.๒๕๔๐ เวียดนาม ลาวและเมยี นมา

ความรวมมือดานเศรษฐกิจ • มีการจัดตัง้ เขตการคาเสรอี าเซียน (ASEAN Free Trade Area : AFTA • มกี ารสง เสรมิ การคา ระหวา งกนั • เกดิ การพฒั นาสูการเปน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น (ASEAN Economic Community : AEC)

ความรวมมือดานสังคมและวัฒนธรรม ดานสตรีและ • นโยบายขจัดความรุนแรงตอสตรี มีการจัดโครงการฝกอบรมดา นวชิ าชพี เยาวชน มโี ครงการพัฒนาเยาวชน ดานการพฒั นา • มีการฝก อบรมสรางศักยภาพแกอ งคกรทอ งถนิ่ ในการพัฒนาชนบท การ ชนบท เสริมสรา งรายไดแกผ ูมรี ายไดนอ ย ดานการทอ งเทย่ี ว • มีการลงนามในขอตกลงดานการทอ งเท่ียวอาเซียน เพือ่ ใหอ าเซยี นเปน จุดหมายปลายทางการทอ งเที่ยว ดานการศกึ ษา • มกี ารใหทุนการศกึ ษา การจัดต้งั เครือขา ยมหาวทิ ยาลัยอาเซยี น (ASEAN University Network : AUN) ดานวัฒนธรรม • มีการสงเสรมิ การเรียนรภู าษาของประเทศสมาชิก โครงการสง เสริม ความรูความเขา ใจในวฒั นธรรมของประเทศสมาชิก ดา นแรงงาน • มกี ารจดั โครงการฝกอบรมดานวิชาชพี มีโครงการพฒั นาเยาวชน ดานสาธารณสุข • มีโครงการความรวมมอื ในการปอ งกนั และขจัดโรคตา งๆ เสริมสรางขีด ความสามารถของบคุ ลากรดา นสาธารณสุข พฒั นาวคั ซนี และยา

ความรว มมอื ดานวทิ ยาศาสตรและสงิ่ แวดลอ ม • ไดม ีการจดั ต้งั เครอื ขายและโครงการดา นวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยสี าํ หรับ การพฒั นาทรัพยากรมนุษยของทั้งภาครัฐ และเอกชนในกลมุ ประเทศสมาชกิ • ดานสิ่งแวดลอ มมกี ารวางแผนรว มกนั เพอ่ื จัดการภัยพิบตั ทิ ่ีเกดิ ข้นึ บอ ยใน ภูมภิ าค เชน ไฟปา หมอกควนั ทเ่ี กิดจากไฟ การตัดไมทําลายปา ภูเขาไฟปะทุ และภยั พิบัติอ่ืนๆ • การจดั ตั้งศูนยห รอื เครอื ขาย เพอ่ื สง เสริมเทคโนโลยีท่ีไมเปน ภัยตอส่งิ แวดลอม และเทคโนโลยสี ะอาด

ความรวมมอื ดานการจดั การภัยพบิ ัติ • มีการจดั ทําปฏิญญาอาเซียนวา ดวยการชวยเหลือซึง่ กนั และกนั เมือ่ เกิด ภยั พิบตั ิตามธรรมชาติ และมขี อ ตกลงดา นการจัดการภัยพิบัติ • ใน พ.ศ.๒๕๕๑ เร่มิ มกี ารประกาศใชก ฎบัตรอาเซยี น ซงึ่ เปรียบไดกับ ธรรมนูญหรือกฎหมายสูงสดุ ท่ีทกุ ประเทศในอาเซยี นตอ งปฏิบัติรวมกัน เพอื่ ใหอาเซียนเปน ท่ยี อมรับในเวทรี ะหวา งประเทศ และเพอ่ื รองรับ การเขา สปู ระชาคมอาเซียนใน พ.ศ.๒๕๕๘