การปลูกผักแบบไฮโดรโปรนิกส์

การปลกู ผกั ไฮโดรโปนกิ ส์ (Hydroponic) กศน.อำเภอเลิงนกทา สำนักงาน กศน. จังหวดั ยโสธร สำนกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศึกษาธกิ าร

ความเป็นมาและความสำคัญ ไฮโดรโปนิกส์ (Hydroponic) คือการปลูกพืชในน้ำที่ผสมสารละลายอาหารปลูกเลี้ยง หรือที่เรียก กันตามท้องตลาดว่า “ปุ๋ยน้ำ” โดยผักท่ีปลูกแบบ Hydroponic ส่วนมากจะเป็นผักกินใบ และเป็นพืชระยะ สั้นท่ีเก็บเกี่ยวในระยะเวลาอันรวดเร็ว ที่นิยมปลูกแบบไฮโดรโปนิกส์ได้แก่ เรดโอ๊ค กรีนโอ๊ค ร็อคเก็ต ฟิล เลย์ กรีนคอส บัตเตอร์เฮด ผักกาดหอม ระยะเวลาในเก็บเกี่ยวคือ 40 -60 วัน ส่วนใหญ่น้ันจะใช้เป็นวัตถุดิบ ประกอบอาหารในเมนูสลัดผักท่ีมักจะรับประทานสดๆ ไม่ใช่แค่ผักกินใบเท่านั้นท่ีสามารถปลูกแบบไฮโดรโปนิกส์ได้ เพราะยังมี สตรอว์เบอร์ร่ี มะเขือเทศ หัวหอมใหญ่ หัวไชเท้า มันฝรั่ง รวมถึงเมล่อน ก็ปลูกได้เช่นกัน แต่การเลือกชนิดของผักต้องพิจารณาภาชนะ ท่ีใช้ปลูกให้มีขนาดเหมาะสม เพ่ือให้พืชได้ปริมาณสารอาหารท่ีครบถ้วนและเติบโตได้ด้วย ระบบไฮโดรโปนิกส์ มีด้วยกันถึง 5 ระบบคือ NFT (Nutrient Film Technique),NFLT (Nutrient Flow Technique),DFT (Deep Flow Technique),DRFT (Dynamic Root Floating Technique),FAD (Food and Drain) ท่ีนิยมปลูกในเมืองไทยมี 2 ระบบคือ ภาพจาก http://utahaquatics.com/how-does-a-hydroponic-system-work/

1. NFT (Nutrient Film Technique) เป็นระบบให้น้ำที่ผสมสารละลายธาตุอาหารพืชไหลผ่าน รากพืชเป็นแผ่นบางๆ บนรางปลูกอย่างต่อเน่ือง รางปลูกจึงต้องมีความลาดเอียงเพื่อให้แผ่นน้ำที่ไหลผ่านมี ความบางคล้ายฟิล์ม โซฟาเบดรุ่นคันไซ นุ่มแน่น ไม่ปวดหลัง ตอบโจทย์การใช้งานได้ทุกรูปแบบPACHSOFA ภาพจาก http://guyubtani.blogspot.com/2016/05/cara-bertanam-hidroponik-dft-deep-flow- technique.html 2. DFT (Deep Flow Technique) เป็นระบบท่ีปลูกพืชโดยรากแช่อยู่ในสารละลาย โดยจะมีการ ปลูกพืชบนแผ่นโฟมหรือวัสดุที่ลอยน้ำเพื่อยึดลำต้น ระบบนี้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ระบบไฮโดรโปนิกส์ลอยน้ำ (Floating Hydroponic Systems) ระบบนี้นิยมปลูกโดยทั่วไปและสามารถประยุกต์รางปลูกได้จากวัสดุที่ หลากหลาย เช่นท่อน้ำ กล่องโฟม ถังน้ำ หรือแม้กระท่ังขวดพลาสติก ก็สามารถทำได้

https://lovebackyard.com/aquaponics-vs-hydroponics/ เร่ิมต้น ปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ กัน สำหรับใครท่ีอยากปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แต่ไม่รู้ว่าจะเริ่มจากตรงไหน ให้พิจารณาเป็นข้อๆ ดังนี้ 1. เลือกพันธ์ุผักท่ีต้องการปลูก ก่อนอื่นต้องเลือกเลยว่าจะปลูกผักชนิดไหนไว้ทานเอง โดยอย่าลืมว่า ต้องเป็นผักท่ีตนเองและสมาชิกในครอบครัวชอบรับประทาน 2. พิจารณาสถานท่ี ข้อดีของการปลูกผักในน้ำคือไม่ต้องใช้พ้ืนที่มากมาย บ้านที่มีพื้นท่ีจำกัด บน ระเบียงขนาดเล็ก ก็สามารถปลูกได้ หากตำแหน่งตรงน้ันมีแสงแดดส่องถึง ฝนไม่สาด อากาศไม่ร้อนอบอ้าว ปกติแล้วผักกินใบจะต้องการแสงอย่างน้อย 3 ช่ัวโมงต่อวัน ส่วนผักกินผลต้องการแสงอย่างน้อย 5 ชั่วโมง ต่อวัน หากตรวจสอบแล้วบริเวณท่ีจะปลูกมีแสงเพียงพอก็สามารถดำเนินการได้ 3. อุปกรณ์ท่ีใช้ปลูก สำหรับรางปลูกผักไฮโดรโปนิกส์น้ันมีให้เลือกทั้งแบบสำเร็จรูปซึ่งมีจำหน่ายให้ ติดต้ังได้ทั้งระบบภายในเซตเดียว มีหลายขนาดให้เลือกพร้อมวิธีประกอบทุกขั้นตอน แต่หากขนาดรางท่ีมี จำหน่ายในท้องตลาดใหญ่เกินกว่าพ้ืนท่ีที่เรามีก็สามารถทำรางปลูกผักไฮโดรเองได้ โดยกำหนดขนาดได้ตาม พ้ืนที่ที่ต้องการ ไปดูวิธีทำแปลงปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบทำเอง

4. รู้จักสารละลายอาหารพืช ปัจจัยสำคัญอีกหนึ่งสิ่งคือสารละลายอาหารพืชหรือปุ๋ยน้ำ ซึ่งเป็นสิ่ง สำคัญช่วยให้พืชเจริญเติบโต โดยท่ัวไปจะแบ่งเป็น 2 สูตรคือสูตร A B ใช้ผสมน้ำตามอัตราส่วนท่ีฉลาก กำหนดไว้ หากใช้เกินประมาณที่กำหนดผักจะดูดซึมไนโตรเจนไปสะสมไว้ในรูปแบบของสารไนเตรทซ่ึงเป็น สาเหตุก่อให้เกิดโรงมะเร็งอย่างที่กล่าวในขั้นต้น การควบคุมปริมาณการให้ปุ๋ยน้ำจึงเป็นส่ิงสำคัญ แต่ในขณะเดียวกันหากไม่ต้องใช้ปุ๋ยน้ำก็สามารถปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบอินทรีย์ได้ เรียกระบบน้ีว่า Aquaponics การทำงานของ Aquaponics ภาพจาก https://www.waterwheelfarms.ca/aquaponics/ Aquaponics เป็นการผสมผสานระหว่างการปลูกผักไฮโดรโปนิกส์กับการเลี้ยงปลา โดยเล้ียงปลาใน ตู้ด้านล่างแล้วหมุนน้ำจากตู้ปลาซ่ึงมีทั้งมูลปลา เศษอาหารที่ปลากิน คราบเมือก เต็มไปด้วยสารอาหารไป หล่อเลี้ยงพืชผักที่ปลูกอยู่ด้านบน มีปั้มน้ำจะทำหน้าท่ีหมุนเวียนระบบน้ำและเพิ่มออกซิเจนเพ่ือให้จุลินทรีย์ ในน้ำย่อยสลายมูลปลา และสารต่างๆ ให้อยู่ในรูปท่ีพืชนำไปใช้ได้ จากที่ให้สารอาหารกับผักด้วยปุ๋ยน้ำก็ ปรับเปลี่ยนเป็นให้อาหารจากมูลปลาน่ันเอง

ภาพจาก https://modernfarmer.com/ Aquaponics จึงเป็นเกษตรอินทรีย์รูปแบบหน่ึงแต่จะให้ปลอดภัย100% ต้องควบคุมปัจจัยอ่ืนอีก อาทิ อาหารปลา สภาพแวดล้อมบริเวณท่ีปลูกผัก เป็นต้น ปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ ขายก็ได้นะ หากปริมาณผักท่ีปลูกมีจำนวนมาก ผักไฮโดรโปนิกส์เป็นที่ต้องการในกลุ่มผู้บริโภคจำนวนมาก สามารถจำหน่ายได้ในต้ังแต่กิโลกรัมละ 60 บาทโดยมีบริการรับซื้ออย่างแพร่หลาย ย่ิงหากปลูกแบบ ออแกนิกด้วยแล้วมูลค่าราคาก็จะสูงข้ึนด้วย

การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบใส่กล่องโฟม การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบใส่กล่องโฟม เป็นการทดลองปลูกโดยคณะครู กศน.อำเภอเลิงนกทา ผู้ที่ริเริ่มปลูกคือคุณครูสัมฤทธ์ิ อรกุล ครู กศน.ตำบลศรีแก้ว ได้ทำการทดลองปลูก ซึ่งได้นำกล่องโฟมใส่ อาหารที่เหลือใช้นำมาทำเป็นแปลงผักแบบไม่ต้องใช้ดินปลูก ซึ่งผลการทดลองปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบใส่ กล่องโฟม ได้ผลดีเป็นอย่างมากทำให้ผักท่ีปลูกมีการเจริญเติบโต สามารถนำมารับประทานได้ และสามารถ ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเพื่อน ๆ ครู ในกศน.อำเภอเลิงนกทา

ผลงานการปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบใส่กล่องโฟม ได้ผลผลิตดีซึง่ ได้นำกลอ่ งโฟมเหลือใช้มาทำใหเ้ กิด ประโยชน์ ผลผลติ นำไปรบั ประทาน และนำไปจำหนา่ ยได้เปน็ การสร้างอาชีพเสริมเพิ่มรายไดใ้ ห้กับตนเอง ครอบครวั เป็นการพฒั นาสังคม ชุมชนให้น่าอยู่ยง่ิ ข้ึน

แหล่งอ้างอิงข้อมลู บ้านและสวน.//2565.//https://การปลูกผักแบบโฮโดรโปนกิ ส์//สืบค้นเมื่อวันท่ี 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2565.// https://www.baanlaesuan.com/100198/ideas/garden-ideas/hydroponics

คณะผ้จู ดั ทำ ท่ปี รกึ ษา ตำแหน่ง ผูอ้ ำนวยการ กศน.อำเภอเลงิ นกทา 1. นายชวนชัย วเิ วก ตำแหนง่ ครูชำนาญการ 2. นายวรชาติ โพธิแท่น คณะทำงาน ผอู้ ำนวยการสถานศึกษา 1. นายชวนชยั วิเวก ครชู ำนาญการ 2. นายวรชาติ โพธแิ ทน่ ครูผ้ชู ่วย 3. นายอชั วี สวุ ะศรี บรรณารักษป์ ฏิบัติการ 4. นางกติ ตยิ า ดีผาย นกั จดั การงานท่ัวไป 5. นายณัฐฐนิ นั ท์ โคตะสนิ พนักงานราชการ นกั วชิ าการการเงินและบัญชี 6. นางสาวอรทัย เทือกทา้ ว พนักงานราชการ ครูอาสาฯ 7. นายดาวโรจน์ แสงวงศ์ พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 8. นายเรอื งศักดิ์ รกั บุญ พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 9. นายสมั ฤทธิ์ อรกุล พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 10. นายปานทอง จารเุ นตร พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 11. นายชาตรี ธบิ ูรณบ์ ุญ พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 12. นางปรชี ญาภา แวงวรรณ พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 13. นางอัปสร แสงเพชร พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 14. นางเบญจลักษณ์ บัวทอง พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 15. นางสาวภัคจริ า พมิ พ์หาร พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 16. นางจตุ ิพร หาญลือ พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 17. นางสาววรนชุ นัยจติ ร พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 18. นายเดชณรงค์ เฉลมิ พร พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 19. นางศริ มิ ุกดา สจุ รกั ษ์ พนกั งานราชการ ครู กศน.ตำบล 20. นางสาวกญั ญาณัฐ ประทมุ สินธุ์ พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 21. นางอภิรวาณี ตมุ้ สังข์ทอง พนักงานราชการ ครู กศน.ตำบล 22. นายศริ ิชัย สมคะเณย์ พนักงานพิมพ์ดดี ส.4 23. นายสนุ นั ท์ ครองยตุ ิ จ้างเหมาบรกิ าร 24. นายไพรัตน์ ศรวี ะโสภา รวมรวม / จัดพิมพ์ ตำแหน่ง บรรณารกั ษ์ปฏบิ ตั กิ าร นางกติ ติยา ดผี าย