Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore สื่อ E-learning ของฝ่ายบริหารความเสี่ยง19-05-65

สื่อ E-learning ของฝ่ายบริหารความเสี่ยง19-05-65

Published by ice12654, 2022-05-24 03:44:14

Description: สื่อ E-learning ของฝ่ายบริหารความเสี่ยง19-05-65

Search

Read the Text Version

E-Learning Risk Management Department

ความเส่ียง ความเป็ นไปได้ที่เหตุการณ์หรือการกระทาใด ๆ เกิดขึ้นภายใน สถานการณ์ทไี่ ม่แน่นอน และส่งผลกระทบ หรือสร้างความเสียหายหรือ ความล้มเหลวให้กับองค์กร (ท้ังท่ีเป็ นตัวเงินและไม่เป็ นตัวเงิน) และ ส่งผลให้องค์กรไม่สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ หรือลดโอกาสท่ีจะบรรลุ วัตถุประสงค์และเป้าหมายขององค์กร ท้ังในด้านระดับองค์กร ระดับ หน่วยงาน และระดบั บุคคล

ระบบบริหาร ระบบการบริหารปัจจัยและควบคุมกจิ กรรม รวมท้งั กระบวนการ ความเสี่ยง การดาเนินงานต่าง ๆ โดยลดมูลเหตุแต่ละโอกาสที่องค์กรจะเกิดความ เสี ยหายเพื่อให้ ระดับและขนาดความเสี ยหายที่เกิดขึ้นในอนา คตอยู่ ในระดับที่องค์กรยอมรับได้ ประเมินได้ ควบคุมและตรวจสอบได้อย่าง มรี ะบบโดยคานึงถงึ การบรรลุเป้าหมายขององค์เป็ นสาคญั

การบริหารความเสี่ยงของ กระบวนการซึ่งคณะกรรมการ ผู้บริหาร และบุคลากรอ่ืน ๆ ขององค์กรกาหนดขึน้ และนามาใช้ในการกาหนดกลยุทธ์ทั่วองค์กร องค์กร (Enterprise Risk โดยมกี ารออกแบบมาเพ่ือให้สามารถระบุเหตุการณ์ทอี่ าจเกิดขนึ้ และ Management) ส่งผลกระทบต่อองค์กร รวมท้ังจัดการความเส่ียงน้ันให้อยู่ภายใต้ ระดับความเส่ียงทอ่ี งค์กรยอมรับได้ (Risk Appetite) เพื่อช่วยทาให้ เกิดความเชื่ อม่ันได้ อย่ างสมเหตุสมผลว่ าองค์ กรจะบรรลุ วตั ถุประสงค์ตามทต่ี ้งั เป้าหมายไว้

โครงสรา้ งวฒั นธรรมความเสย่ี ง

โครงสรา้ งวฒั นธรรมความเสย่ี ง (ต่อ)

วตั ถปุ ระสงคข์ องการบริหารความเส่ียงของธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย 1) เพ่ือบริหารจดั การปัจจยั เส่ียงต่างๆ (Risk Factor) ของธนาคารให้เป็นไป ตามเป้าหมายท่ีกาหนดและสนบั สนุนให้กระบวนการบริหารความเส่ียงของ องคก์ รสามารถสนบั สนุนใหธ้ นาคารมีผลการดาเนินงานเชิงคุณภาพที่ดีขน 2) เพ่ือสนับสนุนให้ธนาคารมีการบริหารตน้ ทุน/ค่าใชจ้ ่าย/ความสูญเสีย/ ความผดิ พลาดท่ีมีประสิทธิภาพ 3) เพ่ือพฒั นาใหบ้ ุคลากรของธนาคาร ไดร้ ับรู้และตระหนกั ถงความสาคญั ใน การปฏิบตั ิตามแผนบริหารความเส่ียงของธนาคาร 4) เพื่อใหเ้ กิดการบูรณาการในกระบวนการบริหารความเสี่ยงทงั องคก์ รอยา่ ง เป็นระบบและเป็นไปในแนวทางเดียวกนั ภายใตแ้ นวทาง COSO 2017 5) เพ่ือสร้างความเช่ือมนั่ ให้เกิดขนแก่ลูกคา้ และสาธารณชน ตลอดจน สามารถสร้างมูลค่าเพ่ิมคืนแก่สงั คมไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื .

การวิเคราะหส์ ถานภาพธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ปัจจยั ภายใน 1.1) จุดแขง็ (STRENGTH) • เป็ นธนาคารอิสลามแห่งเดียวในประเทศไทย ที่จดั ตงั ขนภายใต้ พรบ.ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย พ.ศ 2545 เพื่อ ใหบ้ ริการทางการเงินเตม็ รูปแบบตามหลกั ศาสนาอิสลาม (หลกั ชะรีอะฮ)์ • เป็นธนาคารเฉพาะกิจของรัฐ (SFIs) ที่มีกระทรวงการคลงั เป็ นผูถ้ ือหุ้นรายใหญ่ การกากบั ดูแลโดยกระทรวงการคลงั และ ธนาคารแห่งประเทศไทย ทาใหไ้ ดร้ ับความเช่ือมนั่ ในการดาเนินงาน • เป็นธนาคารที่มีพนั ธกิจในการใหบ้ ริการกลุ่มลูกคา้ มุสลิม ซ่งเป็นกลุ่มที่มีความเช่ือมนั่ ศรัทธาในหลกั ศาสนาอย่างเคร่งครัด โดยเป็นกลุ่มประชากรส่วนใหญ่ใน AEC และมีอยทู่ ว่ั โลก • กรรมการธนาคาร และคณะที่ปรกษาทางดา้ นชะรีอะฮ์ ตลอดจนผเู้ ช่ียวชาญดา้ นศาสนาอิสลามเป็นที่เช่ือถือและยอมรับ • เป็นธนาคารขนาดเลก็ ที่สามารถปรับเปลี่ยนเพ่อื สร้างความสามารถในการแข่งขนั ไดร้ วดเร็ว (Lean Bank)

การวิเคราะหส์ ถานภาพธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย จุดอ่อน (WEAKNESS) • เป็นธนาคารที่มีสัดส่วนหนีเสียมากที่สุดในระบบ • กระบวนการ (Process) ในการใหบ้ ริการยงั ไม่ตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ ดา้ นความรวดเร็ว • ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศยงั ไม่เอืออานวยต่อการแข่งขนั การใหบ้ ริการ การปฏิบตั ิงาน การพฒั นาผลิตภณั ฑ์ รวมทงั โครงการ สาคญั ล่าชา้ ไม่ทนั ต่อการเปลี่ยนแปลง • ขาด Branding / Brand Awareness ในการยอมรับและเชื่อถือ • ช่องทางในการใหบ้ ริการมีไม่เพยี งพอต่อความตอ้ งการของลูกคา้ ขาดความคล่องตวั ในการใชบ้ ริการผา่ นช่องทางดิจิทลั ทาใหเ้ สีย โอกาสในการเขา้ ถงและใหบ้ ริการกลุ่มลูกคา้ เป้าหมาย ส่งผลใหเ้ สียโอกาสในการแข่งขนั • วฒั นธรรมองคก์ รยงั ไม่เขม้ แขง็ พนกั งานขาดความตระหนกั ในพนั ธกิจ และ Core value ท่ีแทจ้ ริงของธนาคาร • ผบู้ ริหารและพนกั งานยงั ขาดทกั ษะและองคค์ วามรู้ที่จาเป็นต่อ บทบาทหนา้ ท่ีงาน และการเปลี่ยนแปลงของธุรกิจธนาคาร • ผลการดาเนินงานยงั ไม่สามารถสนบั สนุนใหเ้ ป็นไปตามเกณฑข์ องหน่วยงานกากบั ดูแล และมาตรฐานอุตสาหกรรม • การบริหารธุรกิจดา้ น Digital Business ไม่เป็นศูนยก์ ลาง เน่ืองจากอตั ราบุคลากรมีจากดั จงตอ้ งกระจายงานให้ End User เป็น Product Owner แทน ทาใหก้ ารบริหารการพฒั นาช่องทาง Digital Service ไม่เป็นไปในทิศทางเดียวกนั การบริหารคุณภาพสินเชื่อ พบวา่ ธนาคารคุณภาพสินเช่ือมีแนวโนม้ การ Deteriorate โดยมีสัดส่วนหนีเสีย (NPF) สูง

ปัจจัยภายนอก การวิเคราะหส์ ถานภาพธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย 2.1) โอกาส (Opportunity) • มีกลุ่มลูกคา้ เฉพาะ (Niche Market) จากฐานลูกคา้ กลุ่มมุสลิม อาทิ Halal Business/ Muslim Wealth Management / Hajj and Umrah / AEC รวมถงเป็นธนาคารทางเลือกของลูกคา้ Non-Muslim • เป็ นช่องทางช่วยเหลือและสนบั สนุนทางการเงินกบั ชาวมุสลิมใน 3 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ เพื่อยกระดบั ฐานะการเงินและความ เป็ นอยู่ให้ดีขน อนั เป็ นปัจจยั สาคญั ในการเสริมสร้างความมน่ั คงและเสถียรภาพของประเทศ รวมทงั ยงั ส่งผลต่อการไดร้ ับความ น่าเชื่อถือ/สนบั สนุนจากประเทศมุสลิม • ประเทศไทยเป็นศนู ยก์ ลางดา้ นภูมิรัฐศาสตร์ (Geopolitics) ซ่งเป็นโอกาสในการเช่ือมโยงกบั กลุ่มมุสลิมต่างประเทศ • เป็ นโอกาสในการขยายธุรกิจทงั ในประเทศและต่างประเทศ ผ่านการเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงานภาครัฐ อาทิ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการต่างประเทศ สถาบนั การเงินกลุ่มมุสลิม และกลุ่มผูป้ ระกอบธุรกิจฮาลาล ทงั ในประเทศและต่างประเทศ โดยเฉพาะใน กลุ่มประชาคมอาเซียน • ภาครัฐส่งเสริมและพฒั นาธุรกิจฮาลาล • รัฐบาลมีนโยบายการสนบั สนุนธุรกิจผรู้ ับเหมางานก่อสร้าง หน่วยงานราชการ, รัฐวสิ าหกิจ และรับงานเอกชนท่ีมีฐานะการเงินมนั่ คง ก่อใหเ้ กิดโอกาสในการขยายตลาด ทงั จากลูกคา้ เดิมและลูกคา้ ใหม่ • นโยบายภาครัฐใหค้ วามสาคญั เรื่องธรรมาภิบาลอยา่ งชดั เจนและเป็นแรงขบั เคลื่อนใหก้ ารดาเนินงานดา้ นธรรมาภิบาลเป็นรูปธรรม ยง่ิ ขน • แนวโนม้ อตั ราดอกเบียในตลาดการเงินยงั อยใู่ นระดบั ต่า

การวิเคราะหส์ ถานภาพธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย อปุ สรรค (Threat) • บทบาทของ Social Network รวมถง Digital Disruptive และพฤติกรรมผบู้ ริโภคเปลี่ยนแปลงเร็ว • การแข่งขนั ของสถาบนั การเงินสูง • มีกฎเกณฑแ์ ละระเบียบท่ีมีการเปล่ียนแปลง และตอ้ งถือปฏิบตั ิมาก เช่น TFRS 9, PDPA ซ่งส่งผลต่อความพร้อม ในการดาเนินธุรกิจและสถานะการเงิน • ภาวะเศรษฐกิจท่ียงั ไม่ฟื นตวั • กลุ่มลูกคา้ MOU เก่ียวกบั การท่องเท่ียวยงั ไม่ฟื นตวั

การจาแนกประเภทของความเสยี่ ง COSO I-bank BOT Strategic Strategic Strategic Operational Operational Operational Financial Shariah Compliance Credit Compliance Liquidity Credit Market Liquidity Compliance Market

ประเภทของความเส่ียง 1. ความเสี่ยงด้านชะรีอะฮ์ (Shariah Risk) หมายถง ความเสี่ยงที่เกิดจากกระบวนการทางานรวมทงั บริการของธนาคารท่ี อาจไม่สอดคลอ้ งกบั หลกั ชะรีอะฮต์ ามที่คณะที่ปรกษาธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย (ดา้ นศาสนา) กาหนด และขดั ต่อ พรบ. ธนาคารอิสลามแห่ประเทศไทย พ.ศ. 2545 ซ่งอาจส่งผลกระทบต่อสถานะ ช่ือเสียง สภาพคล่อง รายไดแ้ ละ เงินกองทุนของธนาคาร 2. ความเส่ียงด้านกลยุทธ์ (Strategic Risk) หมายถง ความเสี่ยงที่เกิดจากการกาหนดแผนกลยทุ ธ์ แผนดาเนินงาน และ การนาไปปฏิบตั ิไม่เหมาะสมหรือไม่สอดคลอ้ งกบั ปัจจยั ภายในและสภาพแวดลอ้ มภายนอก อนั ส่งผลกระทบต่อรายได้ เงินกองทุน และการดารงอยขู่ องกิจการ 3. ความเส่ียงด้านเครดิต (Credit / Default Risk) หมายถง ความเสี่ยงท่ีเกิดจากการท่ีลูกหนีไม่สามารถปฏิบตั ิตามสัญญา ในการชาระหนีหรือที่เกิดจากโอกาสท่ีลูกหนีอาจไม่สามารถชาระหนีคืนไดจ้ นเป็นเหตุใหถ้ ูกปรับลดอนั ดบั ความ น่าเชื่อถือลงได้ ซ่งอาจส่งผลกระทบต่อรายไดแ้ ละเงินกองทุนของธนาคาร

ประเภทของความเสี่ยง 4. ความเส่ียงด้านตลาด (Market Risk) หมายถึง ความเส่ียงทางการเงินที่เกิดจากการเคลื่อนไหวของอตั ราผลตอบแทน (Rate of Return Risk) อตั ราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ และราคาตราสารในตลาดเงินตลาดทุนที่มีผลกระทบในทางลบต่อ รายได้ และเงินกองทุนของธนาคาร ความเสี่ยงด้านตลาดสามารถแบ่งออกได้เป็ น 3 ประเภท คือ ความเส่ียงจาก อตั ราผลตอบแทน ความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปล่ียน และความเส่ียงจากราคา 5. ความเส่ียงด้านสภาพคล่อง (Liquidity Risk) หมายถง ความเสี่ยงที่เกิดจากการท่ีธนาคารไม่สามารถชาระหนีสินและ ภาระผูกพนั เม่ือถงกาหนด เนื่องจากไม่สามารถเปล่ียนสินทรัพยเ์ ป็นเงินสดได้ หรือไม่สามารถจดั หาเงินทุนไดเ้ พียงพอ หรือ สามารถจดั หาเงินทุนไดแ้ ต่ดว้ ยตน้ ทุนท่ีสูงเกินกว่าระดบั ที่ยอมรับได้ ซ่งอาจส่งผลกระทบต่อรายได้และเงินกองทุนของ ธนาคารทงั ในปัจจุบนั และอนาคต นอกจากนี ความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่อง ยงั เกิดจากการที่ธนาคารไม่สามารถยกเลิก (Unwind) หรือหกั ลบ (Offset) ความเสี่ยงที่มีอยจู่ ากสินทรัพยท์ ี่ถืออยไู่ ด้ ทาใหต้ อ้ งขายสินทรัพยใ์ นราคาต่ากวา่ ตน้ ทุนท่ีซือมาเนื่องจาก สินทรัพยท์ ี่ถืออยมู่ ีสภาพคล่องต่าหรือเกิดภาวะตลาดขาดสภาพคล่อง

ประเภทของความเสี่ยง 6. ความเสี่ยงด้านปฏบิ ตั ิการ (Operational Risk) หมายถง ความเสี่ยงที่เกิดจากความเสียหายต่างๆอนั เนื่องมาจากความ ไม่เพยี งพอหรือความบกพร่องของกระบวนการควบคุมภายใน บุคลากร และระบบงาน หรือจากเหตุการณ์ภายนอก รวมถงความ เสี่ยงดา้ นกฎหมาย เช่น ความเสี่ยงต่อการถูกฟ้องร้อง ถูกดาเนินคดีตามกฎหมาย หรือถูกทางการเปรียบเทียบปรับ ทงั นี ไม่รวมถง ความเสี่ยงดา้ นกลยทุ ธ์ (Strategic Risk) และความเสี่ยงดา้ นชื่อเสียง (Reputation Risk) 7. ความเสี่ยงด้านเทคโนโลยสี ารสนเทศ (IT RISK) หมายถง ความเสี่ยงท่ีอาจเกิดขนจากการใชเ้ ทคโนโลยี ซ่งจะมีผลกระทบต่อ ระบบหรือการปฏิบตั ิงานของธนาคาร รวมถงความเสี่ยงท่ีเกิดจากภยั คุกคามทาง ไซเบอร์ (Cyber Threat) หมายเหตุ: ความเส่ียงดา้ นปฏิบตั ิการนบั รวมถงความเส่ียงดา้ นกฎหมาย แต่ไม่นบั รวมความเสี่ยงดา้ นกลยทุ ธ์และความเสี่ยงดา้ น ชื่อเสียง ซ่งความไม่เพียงพอหรือความลม้ เหลวที่เกิดขนจากปัจจยั ทงั 4 ปัจจยั ขา้ งตน้ เป็ นสาเหตุก่อให้เกิดความเส่ียงด้าน ปฏิบตั ิการขนได้ เช่น การทุจริต ความไม่เพียงพอหรือความไม่ถูกตอ้ งของขอ้ มูลเพ่ือการตดั สินใจ การหยดุ ชะงกั หรือการขดั ขอ้ ง ของระบบคอมพิวเตอร์ การก่อวินาศภยั หรือ ภยั ธรรมชาติ เป็ นตน้ และอาจก่อให้เกิดความเสียหายต่อการดาเนินการและ เงินกองทุนของธนาคารได้

Strategic & Shariah Risk Management Division

คานิยามที่เกี่ยวข้องกบั การบริหารความเส่ียงด้านกลยทุ ธ์ • แผนยุทธศาสตร์ หมายถง แผนท่ีแสดงทิศทางการดาเนินงานและสะทอ้ นวสิ ัยทศั น์ หรือเป้าหมายของธนาคาร โดยทว่ั ไปจะมีระยะเวลา 5 ปี ซ่งแผนยุทธศาสตร์ที่ดี จะตอ้ งมีความชดั เจน สอดคลอ้ งกบั เป้าหมาย ยดื หยนุ่ และสามารถปรับเปล่ียนใหส้ อดคลอ้ งกบั สภาวการณ์ที่เปลี่ยนแปลงได้ • แผนธุรกิจ หมายถง แผนที่กาหนดกรอบการดาเนินงานโดยรวมของธนาคารเพ่ือสนบั สนุนการปฏิบตั ิงานให้สาเร็จตามแผนยทุ ธศาสตร์ และเป็ นแนวทางใหแ้ ก่ สายงาน/กลุ่มงาน/หน่วยงานต่างๆ ในการกาหนดแผนปฏิบตั ิการ (Action Plan) โดยทวั่ ไปจะเป็นแผนระยะสันไม่เกิน 1 ปี ประกอบดว้ ยเป้าหมาย ผลกาไร หน่วยงาน ท่ีรับผดิ ชอบ ปริมาณทรัพยากรที่ใช้ กรอบเวลาการดาเนินงาน และเกณฑใ์ นการติดตาม ผลการปฏิบตั ิงาน ซ่งควรสอดคลอ้ งกบั งบประมาณของธนาคารดว้ ย • โอกาสทจี่ ะเกดิ ความเส่ียง หมายถง ความเป็นไปไดท้ ี่ความเส่ียงหรือเหตุการณ์ที่จะเกิด และส่งผลเสียหายต่อธนาคาร โดยพจิ ารณา 2 มุมมอง คือเปอร์เซ็นตค์ วามน่าจะ เป็น และความถี่ของการเกิดความเสี่ยง • ผลกระทบ หมายถง ผลกระทบหรือความเสียหายที่เกิดขนกบั ธนาคาร อนั เนื่องมาจากการเกิดขนของความเสี่ยงอย่างใดอย่างหน่ง โดยแบ่งเป็ น 2 ประเภท คือ เป็นตวั เงิน และไม่เป็นตวั เงิน • ดชั นีชี้วดั ความเสี่ยง หมายถง เครื่องมือที่จะช่วยใหผ้ บู้ ริหารธนาคารทราบถงระดบั ความเส่ียงท่ีมีอยใู่ นช่วงเวลาใดเวลาหน่ง โดยกาหนดจากตวั ชีวดั หลกั ท่ีสาคญั ของ ปัจจยั เสี่ยงต่างๆ ที่ระบุไว้ • ระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้ หมายถง ระดบั ของความเสี่ยงที่ธนาคารยอมรับได้ เพ่ือช่วยใหธ้ นาคารบรรลุวิสัยทศั น์ พนั ธกิจ และเป้าหมายในการดาเนินธุรกิจของ ธนาคาร • ความเบี่ยงเบนจากระดบั ความเสี่ยงทยี่ อมรับได้ หมายถง ระดบั ความเบ่ียงเบนจากระดบั ของความเสี่ยงที่ธนาคารยอมรับได้ • แผนปฏบิ ัติการบริหารความเสี่ยง (Treatment Plan) หมายถง แผนท่ีกาหนดกรอบการดาเนินงานดา้ นการบริหารความเสี่ยง ใหเ้ ป็นไปตามเป้าหมายท่ีระบุไวใ้ นแผน บริหารความเสี่ยงและเป็นแนวทางใหแ้ ก่หน่วยงานเจา้ ภาพความเสี่ยงในการกาหนดแผนปฏิบตั ิการ (Action Plan)

แหล่งท่ีมาของความเส่ียงด้านกลยทุ ธ์ แหล่งท่ีมาของความเส่ียงดา้ นกลยทุ ธต์ ามแนวทางของ ธปท. สามารถจาแนกไดด้ งั นี ปัจจยั ความเสี่ยงภายนอก หมายถง ปัจจยั ภายนอกท่ีธนาคารควบคุมไดย้ าก หรือไม่สามารถควบคุมได้ อนั ส่งผลกระทบหรือเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบตั ิตามแผนกลยทุ ธ์ หรือแผนดาเนินงาน เพ่ือให้บรรลุเป้าหมาย ไดแ้ ก่ ภาวะการแข่งขนั การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของกลุ่มลูกคา้ เป้าหมาย การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ปัจจยั ทางเศรษฐกิจ และ ขอ้ กาหนดของทางการ เป็นตน้ ปัจจัยความเสี่ยงภายใน หมายถง ปัจจยั ภายในที่ธนาคารสามารถควบคุมได้ แต่สามารถส่งผลกระทบหรือเป็ นอุปสรรคต่อการดาเนินการตามแผนกลยุทธ์หรือ แผนดาเนินงาน เพ่ือให้บรรลุเป้าหมาย ไดแ้ ก่ โครงสร้างองคก์ ร กระบวนการและวิธีปฏิบตั ิงาน ความเพียงพอและคุณภาพของบุคลากร ความเพียงพอและคุณภาพของขอ้ มูล และ เทคโนโลยสี าหรับการใหบ้ ริการ เป็นตน้ ปัจจยั ท่ีช่วยลดความเส่ียงด้านกลยทุ ธ์ ปัจจยั ที่ช่วยลดความเส่ียง หมายถง ปัจจยั ท่ีช่วยสนบั สนุนการดาเนินการตามแผนกลยทุ ธ์และแผนดาเนินงานใหบ้ รรลุเป้าหมายตามแนวทางของ ธปท. ไดแ้ ก่ ปัจจยั ต่าง ๆ ดงั นี • คุณสมบตั ิของคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และผบู้ ริหาร • การวางแผนกลยทุ ธ์ แผนดาเนินงาน และแผนบริหารความเส่ียง • คุณภาพของบุคลากร และการฝกอบรมที่เพียงพอ • ระบบการบริหารความเส่ียง • ฐานลูกคา้ ที่มนั่ คง • การเป็นผนู้ าดา้ นผลิตภณั ฑห์ รือบริการ • การไดร้ ับขอ้ มูลดา้ นต่างๆ อยา่ งเพียงพอ • การมีระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศที่ดี • การร่วมมือของบุคลากรทว่ั ทงั องคก์ ร

ขนั้ ตอนการจดั ทา/ทบทวน ประเมิน ติดตาม และรายงานผล ของแผนบริหารความเสี่ยงประจาปี จดั ประชุมหนว่ ยงานเพอ่ื ดาเนนิ การตาม นาเสนอรายงานตอ่ นาเสนอรายงานตอ่ พจิ ารณาแผน ขอ้ เสนอแนะของ คณะกรรมการธนาคาร ROC คณะกรรมการธนาคาร ดาเนนิ งานประจาปี และเกณฑท์ เี่ กย่ี วขอ้ ง จดั สมั มนาเชงิ สรปุ ผลการประเมนิ แผน ปฏบิ ตั กิ าร บรหิ ารความเสย่ี ง (Workshop) จดั ทา/ทบทวนรา่ งแผน รวบรวมรายงานผลการ บรหิ ารความเสย่ี ง ดาเนนิ การตามแผน บรหิ ารความเสย่ี ง นาเสนอขอความ นาเสนอขออนมุ ตั ติ อ่ จดั ประชุมชแี้ จงแผน ตดิ ตามการปฏบิ ตั ติ าม เห็นชอบตอ่ ROC คณะกรรมการธนาคาร บรหิ ารความเสย่ี ง แผนบรหิ ารความเสย่ี ง ประจาปี บญั ชี

ขนั้ ตอนการจดั ทาแผนบริหารความเสี่ยง 1. ทุกหน่วยงานตอ้ งมีส่วนร่วมในการกาหนดวตั ถุประสงค์ เป้าหมายและ กิจกรรมสาคญั ภายใต้ แผนยทุ ธศาสตร์และแผนธุรกิจปี 2564-2568 ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย 2. ระบุปัจจยั เส่ียง (Risk Factors : RFs ) ทุกหน่วยงานที่เก่ียวขอ้ งกบั วตั ถุประสงคเ์ ป้าหมาย และกิจกรรมสาคญั ของธนาคาร ท่ีทาใหก้ ารดาเนินงานประจาปี บญั ชี 2564 อาจไม่บรรลุเป้าประสงคท์ ี่ตงั ไว้ 3. ประเมินระดบั ความรุนแรงของความเสี่ยง (Risk Assessment) ของปัจจยั เสี่ยงต่าง ๆ ตามที่ไดบ้ รรจุไวใ้ นแผนบริหารความ เสี่ยงฉบบั นี มีรายละเอียดดงั นี 1) ปัจจยั เสี่ยง (Risk Factor) 2) สาเหตุของความเสี่ยง (Root Causes) 3) ตวั ชีวดั KRIs และระดบั ตวั ชีวดั KRIs 4) แผนปฏิบตั ิการบริหารความเสี่ยง (Treatment Plan) ทงั นี ธนาคารมีแผนปฏิบตั ิการบริหารความเสี่ยง (Treatment Plan) ในการบริหารจดั การทงั Leading RCs และ Lagging RCs โดยแผนปฏิบตั ิการบริหารความเสี่ยง (Treatment Plan) เป็นการลดโอกาสท่ีจะเกิดความเส่ียง (Risk Likelihood) และ/หรือ ผลกระทบจากความเส่ียง (Risk Impact) ซ่งจะสนบั สนุนใหธ้ นาคารมีการบริหารจดั การความเสี่ยงภายใตร้ ะดบั ที่ยอมรับไดต้ ่อไป

กระบวนการบริหารความเส่ียง กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านกลยุทธ์ 1.1 การระบุความเสี่ยง ในการจดั ทาแผนยุทธศาสตร์และแผนธุรกิจ ทุกหน่วยงานจะตอ้ งพิจารณาและระบุถงเหตุการณ์ความเสี่ยงที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของปัจจยั ภายในและภายนอกท่ีเป็น อุปสรรคในการปฏิบตั ิซ่งอาจส่งผลกระทบทาใหห้ น่วยงานไม่สามารถบรรลุเป้าหมายที่กาหนด โดยปัจจยั ความเสี่ยงที่กล่าว ไดแ้ ก่ (1) ปัจจยั ความเส่ียงภายใน เป็นปัจจยั ที่สามารถควบคุมได้ หากมีการบริหารจดั การที่เพียงพอและเหมาะสม ไดแ้ ก่ โครงสร้างองคก์ ร กระบวนการและวิธีปฏิบตั ิ ความเพียงพอและคุณภาพของบุคลากร ความเพยี งพอของขอ้ มูล และเทคโนโลยสี าหรับการใหบ้ ริการ เป็นตน้ (2) ปัจจยั ความเส่ียงภายนอก เป็ นปัจจยั ที่ควบคุมไดย้ ากหรือไม่สามารถควบคุม ไดแ้ ก่ ภาวะการแข่งขนั การเปล่ียนแปลงพฤติกรรมของกลุ่มลูกคา้ เป้าหมาย การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ปัจจยั ทางเศรษฐกิจ และขอ้ กาหนดของทางการ เป็นตน้ 1.2 การประเมนิ ความเส่ียง ปัจจยั ความเส่ียงของแผนยทุ ธศาสตร์และแผนธุรกิจมีความสัมพนั ธ์และเชื่อมโยงกนั ดงั นนั ก่อนการนาเสนอเพ่ือขออนุมตั ิแผนยุทธศาสตร์และแผนธุรกิจของธนาคาร ทุกหน่วยงานจะตอ้ งมีการประเมินความเส่ียงของแต่ละแผนกลยทุ ธ์ โดยพิจารณาจากการประเมินโอกาสท่ีจะเกิดความเส่ียง และผลกระทบ เพ่อื ใหท้ ราบถงระดบั ความรุนแรง ของความเสี่ยงตงั ตน้ สาหรับจดั ลาดบั ความสาคญั ของปัจจยั เส่ียง 1.3 การตดิ ตามและประเมนิ ผล ทุกหน่วยงานจะตอ้ งมีการติดตามผลการดาเนินงานตามแผนยทุ ธศาสตร์และแผนธุรกิจท่ีกาหนด เพื่อช่วยให้ธนาคารสามารถป้องกนั และควบคุมความเส่ียงไดท้ นั ท่วงที โดยหน่วยงานตอ้ งมีการกาหนดดชั นีชีวดั ความเสี่ยง ระดบั ความเสี่ยงที่ยอมรับได้ และความเบ่ียงเบนจากระดบั ความเส่ียงท่ียอมรับไดข้ องปัจจยั เส่ียงแต่ละตวั เพ่ือใชใ้ นการ ติดตามดูแลความเส่ียงที่จะเกิดขนและตอ้ งรายงานผลการดาเนินการไปยงั ผูบ้ ริหารสายงาน /กลุ่มงาน และฝ่ ายบริหารความเส่ียงเพ่ือดูภาพรวมของธนาคารอยา่ งนอ้ ยเดือน ละ 1 ครัง กรณีเกินระดบั ความเสี่ยงที่กาหนดหรือกรณีมีสัญญาณบ่งชีความเสี่ยงท่ีจะไม่สามารถดาเนินการตามแผนหรือบรรลุเป้าหมายที่กาหนด จะตอ้ งรายงานเสนอ แนวทางปรับแผนการดาเนินงานที่เหมาะสม

กระบวนการบริหารความเสี่ยง 1.4 การรายงานความเส่ียง ฝ่ ายบริ หารความเสี่ยงจะต้องรายงานผลการบริ หารความเส่ียงและแนวทางการจัดการความเส่ียงในภาพรวมของธนาคารต่อ คณะอนุกรรมการกากบั ความเสี่ยงอยา่ งสม่าเสมอและต่อเน่ืองอยา่ งนอ้ ยไตรมาสละ 1 ครัง เพื่อให้ธนาคารไดร้ ับรู้ปัญหาที่เกิดขน พร้อมทงั หาแนวทางแกไ้ ขเพื่อป้องกนั และควบคุมความเส่ียงใหอ้ ยใู่ นระดบั ท่ียอมรับได้ การรายงานความเสี่ยงดา้ นกลยทุ ธ์ จะตอ้ งครอบคลุมหวั ขอ้ ดา้ นล่าง พร้อมทงั มีคาอธิบายท่ีชดั เจนท่ีทาใหท้ ราบถงแนวโนม้ และปัจจยั ท่ีมีผล ต่อฐานะการเงินของธนาคารดงั นี (1) การรายงานผลการปฏิบตั ิตามแผนการดาเนินงานและงบประมาณ สาเหตุความเบ่ียงเบนไปจากแผนการดาเนินงานและแนว ทางการจดั การ (2) รายงานความเสี่ยงที่มีอยใู่ นปัจจุบนั และท่ีคาดวา่ จะเกิดขนในอนาคต รวมทงั การปฏิบตั ิตามเพดานความเสี่ยง (3) รายงานขอ้ มูลทางการเงินที่สาคญั และแนวโนม้ รวมทงั เปรียบเทียบกบั คู่แขง่ (4) รายงานการวิเคราะห์ปัจจยั ภายนอกและภายใน ที่อาจมีผลกระทบต่อธนาคาร 1.5 การควบคุมความเสี่ยง ทุกหน่วยงานตอ้ งระบุมาตรการการควบคุมท่ีมีอยู่และประเมินประสิทธิผลและความเพียงพอของมาตรการควบคุมความเส่ียงนนั เพ่ือ พิจารณาความเพียงพอของการควบคุม โดยหากประเมินแลว้ พบวา่ ระดบั การควบคุมความเสี่ยงท่ีมีอยู่ ยงั ไม่เพียงพอตอ้ งจดั ทาแนวทางการ จดั การเพ่ิมเติม ความเส่ียงหลกั ที่สาคญั ท่ีสุดของระบบธนาคารอิสลาม คือ ความเสี่ยงดา้ นชะรีอะฮ์ (กฎหมายอิสลามและบทบญั ญัติของศาสนา อิสลาม) ซ่งมีโอกาสท่ีจะเกิดขนจากกระบวนการทางาน รวมทงั บริการของธนาคาร โดยเฉพาะอยา่ งยิง่ การออกผลิตภณั ฑท์ างการเงินของ ธนาคารในภาวะท่ีต้องแข่งขนั กับสถาบันการเงินอ่ืนเพ่ือนาเสนอผลิตภณั ฑ์ที่สามารถตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้นัน การดาเนินการโดยสอดคลอ้ งกบั หลกั ชะรีอะฮใ์ นทุกกระบวนการเป็นสิ่งที่ธนาคารไดใ้ หค้ วามสาคญั สูงสุดในการดาเนินการ

ความเส่ียงด้านชะรีอะฮ์ หมายถง ความเสี่ยงท่ีเกิดจาก กระบวนการทางาน การนาเสนอผลิตภณั ฑ์ รวมทงั บริการ ของธนาคาร ที่อาจไม่สอดคลอ้ งกบั หลกั ชะรีอะฮ์ตามที่คณะที่ปรกษาธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย (ชะรีอะฮ์) กาหนดและขัดต่อ พรบ.ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย พ.ศ.2545 ซ่งอาจส่งผลกระทบต่อสถานะ ช่ือเสียง สภาพคล่อง รายไดแ้ ละเงินกองทุนของธนาคาร ฟัตวา (Fatwa) หมายถง การออกขอ้ กาหนดหรือความเห็นต่อส่ิงหน่ง หรือการดาเนินการหน่งตามหลกั การของ ศาสนาอิสลามโดยคณะท่ีปรกษาธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย แหล่งทม่ี าของความเสี่ยงด้านชะรีอะฮ์ ปัจจยั ภายใน ไดแ้ ก่ การกาหนดหรือเปลี่ยนแปลงกระบวนการในการดาเนินธุรกิจ กระบวนการทางาน การระดมทุน การลงทุน การนาเสนอผลิตภณั ฑแ์ ละบริการใหม่ของธนาคาร เช่น การเปล่ียนแปลงหลกั เกณฑห์ รือวธิ ีคิดอตั รากาไร หรืออตั ราค่าธรรมเนียม เป็นตน้ ปัจจยั ภายนอก ไดแ้ ก่ การเปล่ียนแปลงกฎเกณฑข์ องทางการ เป็นตน้

กระบวนการบริหารความเสี่ยงด้านชะรีอะฮ์ 1.1 การระบุความเส่ียง ธนาคารกาหนดให้พนกั งานทุกหน่วยงานของธนาคาร ตงั แต่ระดบั ปฏิบตั ิการไปจนถงระดบั บริหารในฐานะที่เป็นผูป้ ฏิบตั ิที่ทราบและเขา้ ใจกระบวนการทางานหรือ ขนั ตอนการปฏิบตั ิงาน ตอ้ งระบุจุดท่ีมีความเส่ียงดา้ นชะรีอะฮใ์ นแต่ละผลิตภณั ฑ์ บริการทางการเงิน ระบบงานหรือจุดที่มีความเส่ียงดา้ นชะรีอะฮใ์ นกระบวนการทางาน ของแต่ละหน่วยงานตามหลกั เกณฑท์ ี่คณะท่ีปรกษาธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย กาหนดหากยงั ไม่มีขอ้ กาหนดท่ีเก่ียวขอ้ งหรือมีประเด็นที่อาจก่อใหเ้ กิดความเส่ียง ดา้ นชะรีอะฮใ์ หน้ าเสนอขอความเห็นชอบการดาเนินการจากคณะที่ปรกษาธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ทงั นีการระบุความเส่ียง ควรคานงถงสาเหตุที่แทจ้ ริงท่ีทาให้ เกิดความเส่ียงดา้ นชะรีอะฮ์ ซ่งขอ้ มูลท่ีจะใชช้ ่วยในการระบุความเส่ียงในเบืองตน้ ไดแ้ ก่ (1) ขอ้ มูลเหตุการณ์ความเสียหายที่เคยเกิดขนมาแลว้ ในอดีตรวมถงเหตุการณ์ที่เกิดขน แต่สามารถป้องกนั ความเสียหายไวไ้ ด้ (2) ดชั นีชีวดั ความเส่ียง ซ่งเป็นเครื่องมือที่ทาหนา้ ที่เตือนภยั ล่วงหนา้ เพ่ือใหห้ น่วยงานทราบถงระดบั ความรุนแรงของปัจจยั เส่ียงท่ีอาจเกิดขนในอนาคตจาก ระดบั ความรุนแรงของปัจจยั เสี่ยงที่ชีวดั ไดซ้ ่งจะช่วยใหธ้ นาคารสามารถปรับตวั และป้องกนั ความเส่ียงไดก้ ่อนที่ความเส่ียงเหล่านนั จะเกิดขนจริง (3) ขนั ตอนการปฏิบตั ิงาน ท่ีแสดงถงขนั ตอน กระบวนการทางานของแต่ละหน่วยงาน ระบบการควบคุม ปัจจยั ความเสี่ยง เอกสารระบบงาน และผูร้ ับผิดชอบที่ เก่ียวขอ้ งของกระบวนการเหล่านนั อยา่ งชดั เจน 1.2 การประเมนิ ระดับความรุนแรงของความเส่ียง โดยใช้ Risk Matrix เป็นการคานวณผลเปรียบเทียบระหวา่ งโอกาสท่ีจะเกิดความเส่ียง (Likelihood) และความรุนแรงของผลกระทบ (Impact) ท่ีอาจเกิดขนจากความเส่ียง นนั โดยมีการกาหนดเกณฑใ์ นการพิจารณาระดบั ความรุนแรงของแต่ละปัจจยั เส่ียง ดงั นี

ระดบั ความรุนแรง ระดบั คะแนน ความหมาย ต่า 1-3 ระดบั ที่ยอมรับได้ โดยไม่ตอ้ งควบคุมความเส่ียง ไม่ตอ้ งมีการจดั การเพ่ิมเติม ปานกลาง 4-9 ระดับท่ีพอยอมรับได้ แต่ต้องมีการควบคุม เพ่ือป้องกันไม่ให้ความเส่ียง สูง เคล่ือนยา้ ยไปยงั ระดบั ที่ยอมรับไมไ่ ด้ สูงมาก 10-16 ระดบั ท่ีไม่สามารถยอมรับได้ โดยตอ้ งจดั การความเส่ียง เพ่ือให้อยู่ในระดบั ที่ ยอมรับไดต้ ่อไป 17-25 ระดบั ท่ีไม่สามารถยอมรับได้ จาเป็ นตอ้ งเร่งจดั การความเส่ียงให้อยู่ในระดบั ที่ ยอมรับไดท้ นั ที 1.3 การตดิ ตามความเส่ียง ธนาคารมีการติดตามความเส่ียงรวมถงการรายงานขอ้ มูลปัจจยั เสี่ยงและขอ้ มูลสถานะความเสี่ยงในภาพรวมใหค้ ณะกรรมการและคณะอนุกรรมการท่ีเ ก่ียวขอ้ ง รวมถงผูบ้ ริหารระดบั สูง รับทราบอยา่ งต่อเน่ืองและสม่าเสมอ โดยความถ่ีในการติดตามสถานะความเส่ียงสามารถปรับเปลี่ยนไดต้ ามความเหมาะสม โดยขนอยู่กบั การเปลี่ยนแปลงของขอ้ มูลปัจจยั เส่ียงว่ามีการ เปลี่ยนแปลงอยา่ งรวดเร็วและตลอดเวลาหรือคอ่ นขา้ งชา้ ทงั นี ขอ้ มูลที่ธนาคารใชใ้ นการติดตามความเส่ียง ไดแ้ ก่ ดชั นีชีวดั ความเสี่ยง และเหตุการณ์ความเสียหาย เป็นตน้ 1.4 การรายงานความเสี่ยง ธนาคารมีการรายงานขอ้ มูลปัจจยั เส่ียงและขอ้ มูลสถานะความเสี่ยงในภาพรวมใหค้ ณะกรรมการและ คณะอนุกรรมการกากบั ความเสี่ยง คณะอนุกรรมการตรวจสอบ คณะท่ีปรกษาธนาคารอิสลาม แห่งประเทศไทย รวมทงั มีการสื่อสารการรายงานขอ้ มูลความเสี่ยงดา้ นชะรีอะฮ์ ที่เก่ียวขอ้ งกบั หน่วยงานต่างๆ เพ่ือสร้างความมนั่ ใจวา่ ทุกหน่วยงานไดร้ ับขอ้ มูลความเสี่ยงดา้ นชะรีอะฮอ์ ยา่ งถูกตอ้ ง ทนั เวลา ทาใหธ้ นาคารไดร้ ับรู้ปัญหาที่เกิดขน และสาเหตุท่ีตรวจพบ ตลอดจนแนวทางแกไ้ ขเพื่อป้องกนั ควบคุม และลดความเสี่ยงดา้ นชะรีอะฮ์ 1.5 การควบคุมความเสี่ยง ทุกหน่วยงานตอ้ งระบุมาตรการการควบคุมท่ีมีอยแู่ ละประเมินประสิทธิผลและความเพียงพอของมาตรการควบคุมความเสี่ยงนนั เพ่ือพิจารณาความเพียงพอของการควบคุม โดยหากประเมินแลว้ พบวา่ ระดบั การควบคุมความเส่ียงท่ีมีอยู่ ยงั ไม่เพียงพอตอ้ งจดั ทาแนวทางการจดั การเพ่ิมเติม

CREDIT RISK MANAGEMENT

ดัชนีชี้วดั ความเส่ียงด้านเครดติ หมายถง เคร่ืองมือท่ีจะช่วยใหผ้ บู้ ริหารธนาคารทราบถงระดบั ความเสี่ยงที่มีอยใู่ นช่วงเวลาใดเวลาหน่ง โดยอาศยั การชีวดั จากปัจจยั เส่ียงต่าง ๆ ท่ีกาหนดขน ไดแ้ ก่ (1) ลกั ษณะ / ประเภทของกลุ่มลูกหนี หรือกลุ่มเป้าหมายท่ีมีความเส่ียงสูง (2) ปริมาณและสาระสาคญั ของรายการยกเวน้ ไม่ปฏิบตั ิตามนโยบายและระเบียบ (3) การกระจุกตวั ของการใหส้ ินเชื่อและการลงทุน (4) โครงสร้างของพอร์ตสินเช่ือและพอร์ตการลงทุน (โดยพิจารณาความอ่อนไหวของพอร์ตที่มีต่อการเปล่ียนแปลงของภาวะเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม การแข่งขนั นโยบายของ ทางการและเทคโนโลยี ระดบั ความน่าเชื่อถือของสัญญา เป็นตน้ (5) การเปลี่ยนแปลงคุณภาพสินเชี่อ / ลูกหนี (พจิ ารณาจากการจดั ชนั ลูกหนี) (6) คุณภาพของหลกั ประกนั (7) ปริมาณ NPF และ NPF Re-entry (8) ปริมาณเงินสารอง และเงินกองทุน (9) คู่สญั ญาของธนาคารถูกปรับลดอนั ดบั ความเส่ียงดา้ นเครดิต ซ่งอาจทาใหเ้ กิดความเสียหายจากการตีราคามูลค่าตลาดของตราสารที่มีมูลค่าลดลง และ/หรือมีผลต่อการ ดารงเงินทุนสูงขน (10) การเกินวงเงินของคู่สัญญา อนั เน่ืองมาจากการเปลี่ยนแปลงของตลาด (11) รายงานคู่สญั ญาท่ีเกินกาหนดชาระ / รายการที่เกินกาหนดชาระ / รายการท่ีตอ้ งติดตามเป็นพิเศษ (Watch – List) หรือรายงานคู่สญั ญาท่ีมีแนวโนม้ วา่ จะดอ้ ยคุณภาพ (12) ความเปลี่ยนแปลงในวงเงินเครดิตและคุณภาพหรือความน่าเช่ือถือดา้ นเครดิตของคู่สัญญา (โดยพิจารณาจากรายการใดที่ไม่มีการปฏิบตั ิตามสัญญา หรือ non performing contracts)

การผดิ นัดชาระหนี้ หมายถง การท่ีลูกหนีหรือคู่สัญญาของธนาคารผดิ นดั ผดิ สญั ญา ไม่สามารถชาระหนีตามขอ้ ตกลงท่ีระบุไวใ้ นสญั ญานานเกิน 90 วนั และถูกจดั ชนั ต่ากว่า มาตรฐาน จดั ชนั สงสัยและจดั ชนั สงสัยจะสูญ และใหห้ มายรวมถง สินเช่ือท่ีถูกจดั ชนั ต่ากว่ามาตรฐาน จดั ชนั สงสัย และจดั ชนั สงสัยจะสูญ ตามเกณฑ์คุณภาพหนี ธปท. กาหนดดว้ ย ในกรณีของการลงทุน ใหเ้ ร่ิมนบั ตงั แต่วนั ที่คู่สญั ญาไม่สามารถชาระตน้ เงินและหรืออตั ราผลตอบแทนเม่ือถงวนั ครบกาหนดชาระ (Payment Due) ความเส่ียงจากการกระจุกตวั ด้านเครดิต หมายถง ความเส่ียงที่เกิดขนจากการที่กลุ่มลูกหนี มีปัจจยั เสี่ยงท่ีเหมือนๆกนั ในช่วงภาวะวิกฤต ปัจจยั เส่ียงต่างๆ ยอ่ มส่งผลในทาง ลบต่อลูกหนีทงั หมดที่กระจุกตวั ดงั นนั หากเกิด ความเสียหายขนอาจจะส่งผลต่อฐานะและความสามารถในการดาเนินงานของธนาคารอยา่ งรุนแรง ความเสี่ยงด้านเครดิตคู่สัญญา หมายถง ความเสี่ยงท่ีธนาคารจะไม่ไดร้ ับชาระตามภาระผูกพนั จากคู่สัญญา หรือความเส่ียงที่เกิดจากการเปล่ียนแปลงของปัจจยั ตลาด เช่น อตั ราแลกเปล่ียน อตั รากาไร เป็นตน้ แลว้ มีผลทาใหค้ ู่สญั ญาของธนาคารประสบผลขาดทุนจากการทาธุรกรรมตามภาระผกู พนั ดงั กล่าว ความเส่ียงทค่ี งเหลืออยู่ หมายถง ความเส่ียงที่เกิดจากการใชว้ ธิ ีการต่างๆ ในการลดความเส่ียงดา้ นเครดิตหรือลดความเส่ียงที่เกิดจากคู่สัญญาของธนาคาร แต่วิธีการดงั กล่าว อาจไม่ทาใหค้ วามเสี่ยงโดยรวมลดลงตามที่ตอ้ งการ เน่ืองจากมีความเส่ียงอ่ืน ๆ เกิดขน ภาวะวกิ ฤต หมายถง ภาวะไม่ปกติที่มีโอกาสเกิดขนไดแ้ ละก่อใหเ้ กิดผลกระทบอยา่ งรุนแรง การทดสอบภาวะวกิ ฤตด้านเครดติ หมายถง การทดสอบระดบั ความสามารถของธนาคารในการรองรับผลกระทบท่ีอาจเกิดขนต่อธนาคารจากสถานการณ์วิกฤตดา้ นเครดิต โดยการจาลองสถานการณ์วกิ ฤตท่ีเป็นไปได้ และพจิ ารณาผลกระทบ เช่น คู่สัญญาไม่ปฏิบตั ิตามสญั ญา ไม่ชาระหนี หรือไม่ส่งมอบสินทรัพยต์ ามท่ีตกลง หรือโดยลดระดบั ความน่าเชื่อถือของลูกหนี หรือเพิม่ ความเสียหายท่ีอาจเกิดขน เป็นตน้

ข้นั ตอนการบริหารความเสี่ยง Risk Management Process ❖ การระบุปัจจยั เส่ียง คือ การระบุความเสี่ยง (Highlight Risk) เช่นประเดน็ ที่พบ ความผดิ พลาด ❖ การประเมินความเส่ียง คือการประเมินและจดั ลาดบั ความเสี่ยง ความน่าจะเป็น ที่เกิดและผลกระทบดา้ นความเส่ียง ❖ การควบคุมความเส่ียง ไดแ้ ก่ การกาหนด Risk Treatment แนวทางและกลไกใน การลดความเส่ียงใหอ้ ยใู่ นระดบั ที่ยอมรับได้ Risk appetize(RA) Risk Tolerant (RT) ❖ การทบทวนความเสี่ยง คือ การบริหารและทบทวนความเสี่ยงอยา่ งต่อเน่ือง เช่น รายงานความเสี่ยง (controlling & monitoring)

เคร่ืองมือ และตัวชี้วดั (KRI) คือ ตวั ชี้วดั ความเส่ียงเพื่อใช้บริหาร ความเส่ียงของธนาคาร ✓ กาหนดตวั ชีวดั ความเสี่ยง (Key Risk Indicator: KRI) ✓ รายงานคุณภาพสินเช่ือ (Portfolio Quality Review: PQR) ✓ เคร่ืองมือบริหารความเสี่ยง (Credit Scorecard) ✓ จดั กลุ่มประเภทลูกคา้ (Segmentation) ✓ Portfolio Growth & Sustainable

กระบวนการบริหารความเสี่ยงด้านเครดิต • ระดบั ลูกหนี้ (1) การระบุความเสี่ยง ระบุความเส่ียงดา้ นเครดิต โดยพิจารณาจากปัจจยั ท่ีเกี่ยวกบั ตวั ลูกหนีธุรกิจของลูกหนี คูส่ ญั ญา และปัจจยั ภายนอกที่มีผลกระทบในทางลบต่อรายไดแ้ ละการดาเนินธุรกิจของลูกหนี และ คู่สญั ญา ตามหลกั การที่ระบุในนโยบายสินเช่ือ (2) การประเมินความเสี่ยง ประเมินความเสี่ยงดา้ นเครดิตของลูกหนีแต่ละรายหรือโอกาสท่ีลูกหนีจะผิดนดั ชาระหนีอยา่ งต่อเนื่อง โดยใชเ้ ครื่องมือท่ีแตกต่างกนั ตามประเภทลูกหนี/คู่สัญญาและความซบั ซ้อนใน การทาธุรกรรมของลูกหนี/คู่สญั ญา เพ่ือพิจารณากาหนดราคาท่ีเหมาะสม รวมทงั กาหนดเงื่อนไขเพื่อลดความเสี่ยงจากการใหส้ ินเชื่อและการลงทุน (3) การตดิ ตามและรายงานความเสี่ยง ติดตามดูแลและรายงานความเส่ียงของลูกหนี/คูส่ ญั ญาหลงั การใหส้ ินเช่ืออยา่ งใกลช้ ิดและสม่าเสมอ และติดตามดูแลลูกหนีในเชิงป้องกนั ตามที่ระบุในนโยบายสินเชื่อ โดยเฉพาะลูกคา้ รายใหญ่ และลูกหนีที่ปรับปรุงโครงสร้างหนี เพ่ือใชใ้ นการทบทวนและปรับเปล่ียนกลยทุ ธก์ ารบริหารพอร์ตลูกหนีรายตวั /คูส่ ญั ญาใหเ้ หมาะสม • ระดบั ธนาคาร (1) การระบุความเสี่ยง ระบุความเสี่ยงตามดชั นีชีวดั ความเสี่ยงดา้ นเครดิต เพื่อสะทอ้ นใหเ้ ห็นถงระดบั ความเสี่ยงดา้ นเครดิตของธนาคาร และกาหนดเป้าหมาย หรือระดบั ความเสี่ยงท่ียอมรับไดท้ ่ีสอดคลอ้ งตาม กลยทุ ธ์และความเคล่ือนไหวของพอร์ตสินเช่ือ/พอร์ตลงทุนท่ีมีความเส่ียงสูงไดอ้ ยา่ งเหมาะสม นอกจากนี ตอ้ งระบุความเส่ียงดา้ นเครดิตที่อาจมีแฝงอยู่ทุกผลิตภณั ฑแ์ ละธุรกรรม โดยเฉพาะ ผลิตภณั ฑแ์ ละธุรกรรมใหม่จะตอ้ งมีการศกษาและระบุความเสี่ยง รวมทงั กาหนดแนวทางปิ ดความเสี่ยงและดาเนินการติดตาม/ทบทวนตามกระบวนการท่ีกาหนด

• ระดบั ธนาคาร (2) การประเมนิ ความเส่ียง 2.1) ประเมินความเหมาะสมของเคร่ืองมือบริหารความเส่ียง โดยเคร่ืองมือแต่ละประเภทเม่ือนาออกมาใชแ้ ลว้ จะตอ้ งมีการติดตามและรวบรวมขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ากการใชร้ ะบบมาทาการทดสอบเป็ น ระยะ เพื่อใหม้ น่ั ใจวา่ ปัจจยั พิจารณาต่างๆที่ใชม้ ีความถูกตอ้ งเหมาะสม หรือสมควรไดร้ ับการพฒั นา/ปรับปรุงเพิ่มเติม 2.2) ประเมินพอร์ตสินเชื่อ/พอร์ตการลงทุน โดยเปรียบเทียบกบั เพดานความเส่ียงหรือระดบั ความเส่ียงที่ยอมรับไดท้ ี่กาหนดไวอ้ ยา่ งสม่าเสมอ 2.3) ประเมินคุณภาพสินทรัพยต์ ามหลกั เกณฑก์ ารจดั ชนั เชิงคุณภาพและการบนั ทกค่าเผื่อหนีสงสัยจะสูญ เพ่ือให้การวิเคราะห์ความสามารถในการทากาไรของธนาคารมีความถูกตอ้ ง และสามารถ วเิ คราะห์เปรียบเทียบความเสี่ยงกบั ผลตอบแทนได้ 2.4) ประเมินระดบั เงินสารองคา่ เผื่อหนีสงสยั จะสูญและเงินกองทุนอยา่ งสม่าเสมอ เพ่ือพิจารณาความสามารถในการรองรับความเสี่ยงดา้ นเครดิต (3) การตดิ ตามและรายงานความเสี่ยง 3.1) ติดตามและวเิ คราะห์ความเสี่ยงจากการกระจุกตวั ของสินเชื่อ/การลงทุน และรายงานตอ่ คณะอนุกรรมการกากบั ความเสี่ยงและคณะกรรมการธนาคารอยา่ งสม่าเสมอ 3.2) ติดตามและรวบรวมรายการยกเวน้ ไม่ปฏิบตั ิตามนโยบายและระเบียบและรายงานต่อคณะกรรมการผูบ้ ริหารสายงานอยา่ งสม่าเสมอ รวมถง ขอ้ บกพร่องทต่ี รวจพบจากการสอบทานและการตรวจสอบภายใน เพ่ือใหห้ น่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ งดาเนินการปรับปรุงแกไ้ ข 3.3) ติดตามความเส่ียงจากการใหส้ ินเช่ือ และรายงานตอ่ คณะกรรมการและผบู้ ริหารระดบั สูงอยา่ งสม่าเสมอ เช่น รายงานการใชว้ งเงินสินเชื่อ/ การลงทุน การเปลี่ยนแปลงทางธุรกิจและรายไดท้ ่ีมีแนวโนม้ ท่ีจะทาให้ เกิดปัญหา รวมทงั การแกไ้ ขปัญหาหนี เพือ่ ประเมินคุณภาพสินเช่ือและระดบั การกนั สารองท่ีเพียงพอ 3.4) ติดตามฐานะความเสี่ยงรวม และประเมินผลกระทบต่อเงินกองทุนโดยมีการรายงานขอ้ มูลความเส่ียงและเงินกองทุนที่ตอ้ งดารง ต่อคณะกรรมการธนาคารและผบู้ ริหารระดบั สูงอยา่ งสม่าเสมอเพื่อใหส้ ามารถ ประเมินระดบั และแนวโนม้ ความเส่ียงท่ีมีนยั สาคญั และผลกระทบต่อระดบั เงินกองทุน รวมถงความตอ้ งการเงินกองทุนในอนาคตตามความเสี่ยงท่ีไดร้ ับรายงาน โดยมีการปรับใหส้ อดคลอ้ งกบั แผนกลยทุ ธ์ 3.5) ติดตามและกากบั ดูแลการกนั สารองและดารงเงินกองทุนใหม้ ีความเหมาะสมเพยี งพอตามเกณฑท์ ่ีธปท.กาหนด 3.6) ติดตามเครื่องมือบริหารความเสี่ยงดา้ นเครดิต โดยเคร่ืองมือแต่ละประเภทตอ้ งมีการทดสอบความน่าเช่ือถือก่อนนาออกใช้(Validation) และเมื่อนาออกใชแ้ ลว้ จะตอ้ งมีการติดตามและรวบรวมขอ้ มูลท่ีไดจ้ ากการ ใชร้ ะบบ มาทาการทดสอบเป็นระยะ (BackTest) เพือ่ ใหม้ น่ั ใจวา่ ปัจจยั พิจารณาตา่ ง ๆ ที่ใชม้ ีความถูกตอ้ งเหมาะสม หรือสมควรไดร้ ับการพฒั นา / ปรับปรุงเพิ่มเติม

• ระดบั ธนาคาร (4) การควบคุมความเส่ียง หน่วยงานบริหารความเส่ียงดา้ นเครดิตจะตอ้ งมีการติดตามและควบคุมไม่ใหเ้ กิดการกระจุกตวั ของความเสี่ยง ในลกั ษณะต่างๆ เช่น รายลูกหนี หรือรายกลุ่มลูกหนี รายภาคธุรกิจ หรือตามประเภทหลกั ประกนั เป็ นตน้ โดย เป็ นผูเ้ สนอหลกั เกณฑใ์ นการกาหนดเพดานความเส่ียงหรือระดบั ความเสี่ยงที่ยอมรับได้ ติดตามการให้สินเชื่อ ของธนาคาร รวมทงั มีการทดสอบภาวะวิกฤตอนั เนื่องมาจากการกระจุกตวั ดา้ นสินเช่ือเป็ นระยะ และนา ผลการทดสอบไปกาหนด/ ทบทวนเพดานความเสี่ยงใหอ้ ยใู่ นระดบั ที่เหมาะสม โดยหน่วยงานดงั กล่าวจะตอ้ งมี การรายงานความเสี่ยงต่อคณะกรรมการที่เกี่ยวขอ้ งอยา่ งสม่าเสมอ และตอ้ งมีการทบทวนเพดานความเสี่ยงทุกปี หรือเพ่ิมความถี่ หากมีการเปล่ียนแปลงท่ีมีนัยสาคญั กรณีเกินเพดานความเสี่ยงหรือเกินเกณฑ์ที่กฎหมาย กาหนด ตอ้ งเสนอคณะกรรมการท่ีเกี่ยวขอ้ งและให้ประสานงานกบั หน่วยงานกากบั การปฏิบตั ิงานเพ่ือรายงาน และ/หรือขออนุมตั ิผอ่ นผนั จากทางการหรือ ธปท.ตามเกณฑท์ ี่กาหนด

Market Risk Management

ประเภทของความเส่ียงด้านตลาด (1) ความเสี่ยงจากอตั ราผลตอบแทน (Rate of Return Risk) (2) ความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปล่ียน (Foreign Exchange Risk) (3) ความเสี่ยงจากราคา (Price Risk) ความเส่ียงจากอตั ราผลตอบแทน หมายถง ความเสี่ยงท่ีรายไดห้ รือเงินกองทุนไดร้ ับผลกระทบในทางลบจากการเปล่ียนแปลงอตั ราผลตอบแทนของรายการสินทรัพย์ หนีสิน และรายการนอกงบแสดงฐานะการเงินทงั หมด ท่ีมีความอ่อนไหวต่ออตั ราผลตอบแทน (Rate Sensitive Items) ซ่งอาจส่งผลกระทบต่อรายได้ กาไรสุทธิ (Net Profit Income) มูลค่าตลาดของรายการเพื่อคา้ (Trading Account) และรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายอ่ืนท่ีสัมพนั ธ์กบั อตั ราผลตอบแทน เช่น ค่าธรรมเนียมการใหบ้ ริการสินเช่ือ ค่าธรรมเนียมการใหบ้ ริการเงินฝาก และค่าใชจ้ ่ายเน่ืองจากการกนั สารอง เป็นตน้

ความเส่ียงจากอตั ราผลตอบแทน 1) Repricing Risk 3) Yield Curve Risk 2) Basis Risk 4) Option Risk 1) Repricing Risk หมายถง ความเส่ียงท่ีเกิดจากความแตกต่างของระยะเวลาการกาหนดอตั ราผลตอบแทนใหม่ และอายสุ ญั ญาของสินทรัพย์ หนีสินและรายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน เช่น หากธนาคารให้ สินเช่ือระยะยาวอตั รากาไรคงท่ีโดยมีแหล่งเงินทุนจากเงินฝากระยะสัน กรณีท่ีอตั ราผลตอบแทนในตลาดมีแนวโน้มปรับตวั สูงขน ธนาคารจะมีความเสี่ยงท่ีรายไดใ้ นอนาคตจะลดลงหาก อตั ราผลตอบแทนเงินฝากปรับตวั สูงขนในระยะเวลาสนั ขณะที่อตั รากาไรสินเชื่อจะคงท่ีไปตลอดอายสุ ญั ญาซ่งเป็นระยะยาว 2) Basis Risk หมายถง ความเสี่ยงท่ีเกิดจากการเปล่ียนแปลงของอตั ราผลตอบแทนตลาดแลว้ ทาใหอ้ ตั ราผลตอบแทนรับและจ่ายของสินทรัพย์ หนีสิน และรายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน แต่ละรายการ ที่อิงกบั อตั ราผลตอบแทนต่างกนั หรือเป็นเครื่องมือทางการเงินต่างชนิดกนั เกิดการเปลี่ยนแปลงไม่เท่ากนั

ความเสี่ยงจากอตั ราผลตอบแทน 3) Yield Curve Risk หมายถง การเปลี่ยนแปลงรูปร่างและความชนั ของเส้น yield curve ไปจากท่ีคาดการณ์ไวเ้ ดิมแลว้ ส่งผลในทางลบกบั รายไดห้ รือมูลค่าทางเศรษฐกิจ 4) Option Risk หมายถงการเปลี่ยนแปลงของอตั ราผลตอบแทนในตลาดส่งผลให้ปริมาณหรือระยะเวลาท่ีไดร้ ับกระแสเงินสดจากเครื่องมือทางการเงินที่มี option แฝงอยู่ เปลี่ยนแปลง และส่งผลกระทบ ในทางลบต่อรายไดห้ รือเงินกองทุนของธนาคาร เช่น ลูกคา้ สินเชื่อสามารถจ่ายชาระคืนเงินสินเช่ือก่อนกาหนดเพียงบางส่วนหรือทงั หมดในเวลาใดกไ็ ด้ โดยไม่ตอ้ งเสียคา่ ธรรมเนียมใดๆแก่ธนาคาร เรียกวา่ ความเสี่ยงจากการจ่ายคืนเงินสินเช่ือก่อนกาหนด (Prepayment Risk) หรือกรณีท่ีลูกคา้ ธนาคารมีบญั ชีเงินฝากเพ่ือการลงทุนภายใตห้ ลกั การมุดอรอบะฮถ์ อนเงินฝากก่อนครบกาหนด เป็ นตน้ ซ่งทงั สองกรณีทาใหป้ ระมาณการกระแสเงินสดของธนาคารเปล่ียนแปลงไป และอาจไดร้ ับผลกระทบในทางลบ หากตอ้ งนาเงินไปลงทุนใหม่ในอตั รากาไรท่ีต่ากวา่ เดิม หรือตอ้ งระดมเงินฝากโดย การจ่ายผลตอบแทนเงินฝากในสดั ส่วนที่สูงขน

ความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปลยี่ น หมายถง ความเสี่ยงท่ีรายไดห้ รือเงินกองทุนไดร้ ับผลกระทบในทางลบเน่ืองจากความผนั ผวนของอตั ราแลกเปลี่ยน เน่ืองมาจากการทาธุ รกรรมในสกลุ เงินต่างประเทศ หรือจาก การมีสินทรัพยห์ รือหนีสินในเงินสกลุ ต่างประเทศ การพิจารณาความเสี่ยงดา้ นอตั ราแลกเปล่ียนแยกเป็น 2 กรณี คือ - ความเสี่ยงท่ีเกิดจากการทาธุรกรรมสกลุ เงินตราต่างประเทศ (Transaction Risk) และ - ความเส่ียงที่เกิดจากการแปลงมูลค่าจากเงินสกลุ ต่างประเทศเป็นสกลุ เงินทอ้ งถ่ิน (Translation Risk) ความเสี่ยงจากราคา หมายถึง ความเสี่ยงที่รายไดห้ รือเงินกองทุนไดร้ ับผลกระทบในทางลบเนื่องจากการเปล่ียนแปลงของราคาตราสารหน้ีและตราสารทุน ทาใหม้ ูลค่าของพอร์ตเงินลงทุนเพื่อคา้ และ เผอื่ ขาย ซ่ึงมีวตั ถุประสงคเ์ พอ่ื การทากาไรของธนาคารลดลง

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านตลาด 1. การระบุความเสี่ยง (Risk Identification) ความเส่ียงดา้ นตลาดประเภทต่างๆ ที่สาคญั ท่ีอาจมีผลกระทบต่อธนาคาร คือ ความเส่ียงจากความผนั ผวนของอตั ราผลตอบแทน (Rate of Return Risk) ความผนั ผวนอตั ราแลกเปลี่ยน (Foreign Exchange Risk) หรือ การเปลี่ยนแปลงราคาตราสารทุน (Price Risk) เป็นตน้ หน่วยงานท่ีรับผดิ ชอบตอ้ งระบุแหล่งที่มาของความเส่ียงประเภทต่างๆ ทงั ที่กาลงั เผชิญอยแู่ ละอาจเกิดขน ในอนาคตอยา่ งต่อเน่ือง เพ่ือติดตามสถานการณ์ที่เปล่ียนแปลงไปโดยตอ้ งมีการระบุทงั ปัจจยั ในเชิงคุณภาพและปริมาณท่ีก่อใหเ้ กิดความเสี่ยงดา้ นตลาดนนั ๆดว้ ย 2. การประเมนิ ความเส่ียง (Risk Assessment) ธนาคารมีเคร่ืองมือท่ีใชใ้ นการวดั หรือประเมินความเส่ียงสาหรับความเสี่ยงดา้ นตลาด ดงั นี 2.1) ความเส่ียงจากอตั ราผลตอบแทน (Rate of Return Risk) ธนาคารมีการวดั และประเมินความเสี่ยงจากอตั ราผลตอบแทน โดยใชร้ ายงานส่วนต่างระหวา่ งสินทรัพยแ์ ละหนีสิน เพอื่ ใหส้ ามารถสะทอ้ นความเสี่ยงจากอตั ราผลตอบแทนได้ อยา่ งมีประสิทธิภาพ ดงั นี

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านตลาด o รายงานส่วนต่างระหว่างสินทรัพย์และหนีส้ ิน (Gap Report) เป็นการวดั หรือการประเมินความเสี่ยงจากอตั ราผลตอบแทน ที่เกิดจากความไม่สมดุลของอายสุ ญั ญา (Maturity Gap) และเวลาครบกาหนดที่อาจมีการเปลี่ยนแปลงอตั ราผลตอบแทน (Repricing Gap) โดย Gap Report แบ่งรายการสินทรัพย์ หนีสิน และรายการนอกงบแสดงฐานะการเงินทงั หมดของธนาคารเป็นกลุ่มๆ ตามช่วงเวลา ก่อนการกาหนดราคาครังใหม่ ซ่งการใช้ Gap Report ช่วยใหธ้ นาคารสามารถระบุและประเมินความไม่สมดุลของการ Repricing ทงั ในระยะสันและ ระยะยาว และใชใ้ นการระบุความเสี่ยงจากการ Repricing ของ โครงสร้างงบแสดงฐานะการเงิน ก่อนท่ีจะมีการตดั สินใจลงทุนในธุรกิจใหม่ หรือการลงทุนใหม่ (Reinvestment) ของเงินลงทุนที่ครบกาหนดในแต่ละช่วงเวลา (Time band) 2.2) ความเส่ียงจากอตั ราแลกเปลย่ี น (Foreign Exchange Risk) ธนาคารมีการวดั และประเมินความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปลี่ยนโดยใชห้ ลกั เกณฑก์ ารดารงฐานะเงินตราต่างประเทศ เพ่ือให้สามารถสะทอ้ นความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปลี่ยนไดอ้ ย่าง มีประสิทธิภาพ ดงั นี • การดารงฐานะเงินตราต่างประเทศสุทธิรายสกุลเงิน (Net open position in each currency) เม่ือสินวนั หน่งๆ เป็นอตั ราส่วนกบั เงินกองทุนไม่เกินกว่าร้อยละ 15 หรือ 5 ลา้ นดอลลาร์ สหรัฐอเมริกา แลว้ แต่จานวนใดจะสูงกวา่ ซ่งเป็นไปตามหลกั เกณฑข์ องธนาคารแห่งประเทศไทย • การดารงฐานะเงินตราต่างประเทศรวมทุกสกุลเงิน (Aggregate position) เมื่อสินวนั หน่งๆ เป็นอตั ราส่วนกบั เงินกองทุนไม่เกินกว่าร้อยละ 20 หรือ 10 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐอเมริกา แลว้ แต่จานวนใดจะสูงกวา่ ซ่งเป็นไปตามหลกั เกณฑข์ องธนาคารแห่งประเทศไทย 2.3) ความเส่ียงจากราคา (Price Risk) ธนาคารไดม้ ีการพฒั นาและจดั ทาเครื่องมือท่ีใชว้ ดั ความเสี่ยงจากราคา คือ การคานวณ Value at Risk (VaR) โดยวธิ ี Historical Simulation เป็นวธิ ีท่ีคานวณค่า VaR โดยการตีมูลค่า Position ปัจจุบนั ของธนาคาร ดว้ ยราคาตลาดในแต่ละวนั ไม่นอ้ ยกวา่ 250 วนั หรือ 1 ปี ท่ีผา่ นมา แลว้ คานวณค่าความเสียหายสูงสุดที่มีโอกาสเกิดขนภายใตร้ ะดบั ความเชื่อมน่ั ท่ีกาหนด

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านตลาด 2.4) การทดสอบภาวะวกิ ฤตความเสี่ยงด้านตลาด (Market Risk Stress Test) ธนาคารมีการจดั ทา Stress Test เพ่ือใชป้ ระเมินความเสี่ยงท่ีอาจเกิดขนในภาวะท่ีไม่ปกติ (Stress Events) ซ่ง ความเส่ียงในภาวะท่ีไม่ปกติดงั กล่าวแมจ้ ะมีโอกาสเกิดน้อย แต่หากเกิดแลว้ จะทาให้เกิดความเสียหาย จานวนสูง ธนาคารมีแนวทางในการทา Stress Tests ตามหลกั เกณฑท์ ่ี ธปท. กาหนด 2 ประเภท ดงั นีคือ • Historical Simulation เป็ นการจาลองสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงในอดีต รวมทงั เป็ นการแสดงถง Worst Case Scenario ของเหตุการณ์ท่ีเกิดขน • Random Simulation เป็ นการกาหนดใหม้ ีการปรับตวั ของ Yield Curve ซ่งเป็ นผลใหไ้ ด้ Price Scenario ใน ลกั ษณะที่ถูกสร้างขนอยา่ ง Random วา่ มีความเบี่ยงเบนไปจากปกติเพียงไร เช่น กาหนดใหส้ ร้างสถานการณ์ ที่ Yield Curve Shift ขนหรือลงในช่วง 100 bsp หรือให้ Yield Curve ชนั ขนในช่วง + หรือ -50 bsp เป็นตน้

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านตลาด 3. การตดิ ตามและประเมนิ ผล (Monitoring and Evaluation) ในการติดตามและประเมินผลความเสี่ยงดา้ นตลาด ธนาคารทาการประเมินความเหมาะสมของกลยทุ ธอ์ ยา่ งสม่าเสมอและรายงาน ต่อคณะกรรมการที่เกี่ยวขอ้ งและผบู้ ริหารระดบั สูง เพ่ือใหม้ นั่ ใจวา่ ความเสี่ยงดา้ นตลาดที่มียงั คงสอดคลอ้ งกบั ระดบั ท่ีธนาคารสามารถ ยอมรับได้ โดยพิจารณาเรื่องดงั ต่อไปนี 3.1) วดั ระดบั และแนวโนม้ ความเส่ียงโดยรวมได้ 3.2) วดั ความอ่อนไหวต่ออตั ราผลตอบแทน อตั ราแลกเปลี่ยนหรือราคา ภายใตส้ มมติฐานที่สาคญั ได้ 3.3) ความสมดุลระหวา่ งความเส่ียงกบั ผลตอบแทน และการเลือกกลยทุ ธ์ 3.4) สอบทานการปฏิบตั ิตามเพดานความเส่ียง (Risk Limit) ท่ีกาหนดไว้ รวมทงั การปฏิบตั ิที่แตกต่างไปจากนโยบายที่กาหนด 3.5) ตรวจสอบไดว้ า่ ระดบั เงินกองทุนที่เพียงพอที่จะรองรับระดบั ความเส่ียงท่ีมี 3.6) รายงานท่ีมีความชดั เจน กระชบั และตรงเวลา ใหข้ อ้ มูลท่ีจาเป็นต่อการตดั สินใจ และครอบคลุมกิจกรรมการควบคุม

กระบวนการบริหารความเสี่ยงด้านตลาด 4. การรายงานความเส่ียง (Risk Reporting) ฝ่ ายบริหารความเสี่ยงมีหนา้ ท่ีจดั ทารายงานท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การบริหารความเสี่ยงดา้ นตลาดที่สาคญั ดงั นี 4.1) รายงานสถานะความเสี่ยงด้านตลาด รายเดือน ประกอบดว้ ยรายงานที่สาคญั ดงั นี - รายงาน Repricing Gap Analysis ทงั ในมุมมองผลกระทบต่อรายไดผ้ ลตอบแทนสุทธิ และมุมมองผลกระทบต่อมูลค่าทางเศรษฐกิจ (หรือส่วนของผถู้ ือหุน้ ) - รายงานแสดงมูลค่าเงินลงทุนในหลกั ทรัพย์ และแสดงส่วนเกินทุน (ส่วนขาดทุน)จากการเปลี่ยนแปลงมูลค่าเงินลงทุน - รายงานการจดั ทา VaR (Value at Risk) สาหรับพอร์ตตราสารทุน - รายงานแสดงสถานะเปรียบเทียบกบั เพดานความเสี่ยง 4.2) รายงานการคานวณเงนิ กองทนุ เพ่ือรองรับความเสี่ยงด้านตลาดและการคานวณสินทรัพย์เส่ียง ด้านตลาด เป็ นรายเดือน 4.3) รายงานการทดสอบภาวะวกิ ฤตความเสี่ยงด้านตลาด

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านตลาด 5. การควบคุมความเสี่ยง (Risk Control Assessment) ธนาคารมีการควบคุมความเสี่ยงดา้ นตลาด โดยคณะกรรมการธนาคาร จะอนุมตั ิการกาหนดเพดานความเส่ียงหรือระดบั ความเส่ียงดา้ นตลาด ดว้ ยความเห็นชอบของคณะอนุกรรมการ กากบั ความเส่ียงเพ่ือใชใ้ นการควบคุมความเสี่ยงดา้ นตลาดให้อยใู่ นระดบั ที่ยอมรับได้ และกาหนดใหม้ ีการทบทวนและปรับปรุงเป็ นระยะเม่ือสถานการณ์หรือระดบั ความเสี่ยงท่ียอมรับได้ เปลี่ยนไป ทงั นี เพดานความเส่ียงด้านตลาด ที่สาคญั มีดงั นี ❑ เพดานความเสี่ยงเกยี่ วกบั ฐานะเงนิ ตราต่างประเทศ ประกอบดว้ ย 1) การดารงฐานะเงินตราต่างประเทศสุทธิรายสกลุ เงิน (Net open position in each currency) 2) การดารงฐานะเงินตราต่างประเทศรวมทุกสกลุ เงิน (Aggregate position) ❑ เพดานความเสี่ยงด้านราคา (Price Risk Limits) 1) Value at Risk (VaR) Limit (%) 2) Stop Loss Limit (%)

Liquidity Risk Management

แหล่งทมี่ าของความเส่ียงด้านสภาพคล่อง (1) ปัจจยั ภายใน ไดแ้ ก่ 1) การเปลย่ี นแปลงกลยุทธ์ในการดาเนินธุรกจิ ของธนาคาร การเปลี่ยนแปลงอตั รากาไร หรืออตั ราค่าธรรมเนียม หรือโครงสร้างของสินทรัพย์ หนีสินและรายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน เพ่ือเพิ่มส่วนแบ่งการตลาด ซ่งส่งผลกระทบต่อ การเปล่ียนแปลงโครงสร้างเงินทุนของธนาคาร เช่น มีเงินฝากไหลเขา้ มาเกินความตอ้ งการ หรือฐานลูกคา้ เดิมยา้ ยไปใชบ้ ริการของคู่แข่งที่คิดค่าบริการต่ากวา่ เป็นตน้ 2) การพง่ึ พงิ แหล่งเงินทนุ ทผ่ี นั ผวน การพ่งพิงแหล่งเงินทุนที่ผนั ผวนมากเกินไป ทาให้เกิดความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่องได้ เช่น การกูย้ ืมจากเจา้ หนีรายใหญ่ซ่งเป็นแหล่งเงินทุนที่มีความอ่อนไหวต่ออตั ราผลตอบแทน การมีแหล่งเงินทุนท่ีเป็นเงินฝากรายยอ่ ยซ่งมีจานวนรายมากจะมีความมนั่ คงมากกวา่ 3) รายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน จานวนและความซบั ซอ้ นของรายการนอกงบแสดงฐานะการเงินสามารถส่งผลกระทบต่อความเส่ียงดา้ นสภาพคล่อง เช่น ภาระผกู พนั Letter of Credit หรือ Guarantee วงเงินสินเชื่อ ท่ีสถาบนั การเงินอนุมตั ิแลว้ แต่ยงั มิไดเ้ บิกใช้ ทาใหย้ ากต่อการประมาณการความตอ้ งการดา้ นสภาพคล่อง 4) การกระจุกตวั ของแหล่งเงินทนุ การกระจุกตวั ของแหล่งเงินทุนจะเพิ่มความเส่ียงดา้ นสภาพคล่อง เช่น แหล่งเงินทุนจาก เงินฝากหรือเงินกยู้ มื ท่ีเป็นสกลุ ใดสกลุ หน่ึง หรือเงินกยู้ มื ท่ีถึงกาหนดชาระในช่วงเวลาเดียวกนั เงินทุนจากแหล่งใดแหล่งหน่ึงหรือจากตลาดเดียวกนั หรือเงินทุนท่ีมาจากตราสารทางการเงินประเภทเดียวกนั

แหล่งทมี่ าของความเสี่ยงด้านสภาพคล่อง 5) ระบบงานทบ่ี กพร่องขององค์กร การวางระบบการรายงานขอ้ มูลจากแต่ละฝ่ ายงานท่ีส่งใหฝ้ ่ ายบริหารเงินเพอ่ื ใชใ้ นการบริหารสภาพคล่องไม่เหมาะสม ทาใหไ้ ดข้ อ้ มูลไม่ถูกตอ้ งและไม่ทนั เวลา ส่งผลใหส้ ถาบนั การเงินตอ้ งประสบปัญหาสภาพคล่องไม่เพยี งพอซ่งอาจเกิดผลเสียหายต่อชื่อเสียงของสถาบนั การเงินในตลาดได้ (2) ปัจจยั ภายนอก ไดแ้ ก่ ภาวะการแข่งขนั ความผนั ผวนของตลาด วกิ ฤตท่ีเกิดจากสถาบนั การเงินอื่น วกิ ฤตท่ีเกิดจากบริษทั ในเครือวกิ ฤตระบบสถาบนั การเงิน การเปล่ียนแปลงกฎเกณฑข์ องทางการ เป็นตน้ กระบวนการบริหารความเสี่ยงด้านสภาพคล่อง 1. การระบุความเส่ียง (Risk Identification) การบริหารความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่องจะมีการวิเคราะห์แหล่งที่มาของความเส่ียงจากโครงสร้างงบแสดงฐานะการเงิน (ทงั สินทรัพย์ หนีสิน และรายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน) เพ่ือ ระบุถงความเส่ียงท่ีอาจมีผลกระทบต่อสภาพคล่องของธนาคาร โดยพิจารณาจากลกั ษณะของแหล่งที่มาและแหล่งใชไ้ ปของสภาพคล่อง เช่น เงินฝาก เงินกูย้ ืม เงินให้สินเชื่อ เงินลงทุนใน หลกั ทรัพย์ เป็ นตน้ ทาให้ทราบถงการกระจุกตวั และความอ่อนไหวของเงินทุน และความสามารถในการเปล่ียนสินทรัพยต์ ่างๆให้เป็ นเงินสด ที่อาจส่งผลกระทบต่อกระแสเงินสดในช่วง ระยะเวลาต่างๆ

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านสภาพคล่อง 2. การประเมนิ ความเสี่ยง (Risk Assessment) ความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่องสามารถวดั และประเมินความเสี่ยงได้ ดงั นี 2.1) ประมาณการกระแสเงินสด เป็นการประมาณการกระแสเงินสดรับจ่ายทงั หมดที่เกิดจากสินทรัพย์ หนีสิน และภาระผกู พนั ของรายการนอกงบแสดงฐานะการเงิน ตามสัญญา เพื่อดูฐานะสภาพคล่องในแต่ละช่วงเวลา (Contractual Liquidity Gap) ตลอดจน มีการปรับขอ้ มูลตามสมมติฐาน ใหส้ อดคลอ้ งกบั พฤติกรรมของลูกคา้ เงินฝาก เพ่อื ดูฐานะสภาพคล่องในแต่ละช่วงเวลาหลงั ปรับพฤติกรรม (Behavioural Liquidity Gap) ทงั นี เพอ่ื ใหม้ ีการดารงสภาพคล่องส่วนเกิน ในระดบั ที่เพยี งพอเหมาะสม 2.2) การวเิ คราะห์อตั ราส่วนทางการเงิน ไดแ้ ก่ อตั ราส่วนเงินใหส้ ินเช่ือต่อเงินฝาก อตั ราส่วนสินทรัพยส์ ภาพคล่องต่อเงินฝากรวม และอตั ราส่วนอ่ืนๆ เพ่ือทราบถงแนวโนม้ สภาพคล่องหรือความเป็นไปไดท้ ี่ธนาคารจะขาด สภาพคล่องในอนาคต 2.3) การทดสอบสภาพคล่องในภาวะวกิ ฤต (Stress Test) หมายถึง การวดั ผลกระทบที่มีต่อฐานะสภาพคล่องของธนาคาร จากเหตุการณ์ที่เป็นขอ้ ยกเวน้ หรือมีโอกาสเกิดข้ึนไดน้ อ้ ย (Exceptional) แต่มีความเป็นไปไดท้ ่ีจะเกิดข้ึน (Plausible) และเมื่อเกิดข้ึนแลว้ อาจก่อใหเ้ กิดผลกระทบ อยา่ งรุนแรง เช่น ทาใหธ้ นาคารขาดสภาพคล่องในช่วงระยะส้ันๆ หรือระยะยาวจนไม่อาจดาเนินกิจการต่อไปได้ มีสาระสาคญั ไดแ้ ก่ เป็นการกาหนดสถานการณ์จาลองและสมมติฐานภายใตภ้ าวะวกิ ฤต (Stress Scenario) ใหค้ รอบคลุมและสอดคลอ้ งกบั ประเภทและความซบั ซอ้ นของความเส่ียงท่ีมี เพอ่ื วดั ความเส่ียงและผลกระทบต่อฐานะสภาพคล่องของธนาคาร ใหส้ ามารถระบุถึงปัจจยั หรือจุดอ่อนท่ีอาจทาใหเ้ กิดปัญหาสภาพคล่อง และเพื่อใหม้ น่ั ใจว่าฐานะปัจจุบนั สอดคลอ้ งกบั ระดบั ความ เสี่ยงดา้ นสภาพคล่องที่ยอมรับได้ (Liquidity risk appetite)

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านสภาพคล่อง 2.3) การทดสอบสภาพคล่องในภาวะวกิ ฤต (Stress Test) กาหนดสถานการณ์จาลองใหค้ รอบคลุม 3 สถานการณ์ ดงั นี (1) วกิ ฤตทเี่ กดิ ขนึ้ เฉพาะธนาคาร (Institution-specific crisis) เป็นกรณีวกิ ฤตเกิดขนจากการบริหารงานผดิ พลาด จนกระทบฐานะอยา่ งรุนแรง ส่งผลถงความเชื่อมน่ั ของผฝู้ ากเงิน เจา้ หนี และคู่สัญญา รวมถง สถาบนั การเงินอื่น (2) วกิ ฤตท้งั ระบบ (Market-wide crisis) เป็นกรณีวกิ ฤตเกิดขนในเศรษฐกิจมหภาค หรือสถาบนั การเงินหลายแห่งประสบปัญหาสภาพคล่องทาใหส้ ภาพคล่องในตลาดลดลงอยา่ งมาก ซ่งส่งผลกระทบต่อประเทศในวง กวา้ งและหลายดา้ นพร้อมๆกนั (3) ผลรวมของท้งั สองกรณี (Combination of both) เป็นกรณีที่ธนาคารกาหนดสมมติฐานท่ีมีการผสมทงั กรณีวกิ ฤตเฉพาะธนาคาร และกรณีวกิ ฤตทงั ระบบ -การทดสอบสภาพคล่องในภาวะวกิ ฤต มีการกาหนดระดบั ความรุนแรงออกเป็น 3 ระดบั คือ อ่อน ปานกลาง และรุนแรง ซ่ึงมีความสมั พนั ธก์ บั การกาหนดสมมติฐานและตวั แปร ต่างๆ โดยจะทบทวนสมมติฐานและตวั แปรต่างๆใหส้ อดคลอ้ งกบั ภาวะแวดลอ้ ม กลยทุ ธใ์ นการดาเนินธุรกิจ และปัจจยั ที่เกี่ยวขอ้ งเป็นระยะ -การทดสอบสภาพคล่องในภาวะวกิ ฤต ดาเนินการอยา่ งสม่าเสมอ อยา่ งนอ้ ยไตรมาสละ 1 คร้ัง และ ควรทาการทดสอบถ่ีข้ึนในภาวะที่ตลาดมีความผนั ผวนมาก หรือเม่ือเกิด ภาวะวกิ ฤต

กระบวนการบริหารความเส่ียงด้านสภาพคล่อง 3. การตดิ ตามและประเมนิ ผล (Monitoring and Evaluation) ธนาคารมีการติดตามและประเมินผลความเส่ียงดา้ นสภาพคล่อง ในลกั ษณะท่ีสาคญั ดงั นี 3.1) การรายงานความเสี่ยงระยะส้ัน (รายงานเป็นรายวนั ) เป็นการรายงานความเส่ียงดา้ นสภาพคล่องโดยเปรียบเทียบกบั เพดานความเส่ียงหรือระดบั ความเสี่ยงท่ีไดร้ ับอนุมตั ิต่อผูบ้ ริหารที่รับผิดชอบงานดา้ นการบริหารสภาพคล่องและดา้ นการ บริหารความเส่ียง เพ่ือทราบทุกวนั หรือตามความเหมาะสม ทงั นี เพ่ือใหม้ ีการติดตามและควบคุมความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่องในลกั ษณะการเตือนภยั ล่วงหนา้ ในลกั ษณะ Leading Indicator ที่มี ลกั ษณะเป็น Early Warning System (EWS) 3.2) การรายงานความเส่ียงระยะปานกลางและระยะยาว (รายงานเป็นรายเดือน) เป็นการรายงานความเสี่ยงดา้ นสภาพคล่องโดยเปรียบเทียบกบั เพดานความเสี่ยงหรือระดบั ความเส่ียงที่ไดร้ ับอนุมตั ิต่อคณะอนุกรรมการกากบั ความเสี่ยง คณะอนุกรรมการบริหารทรัพยส์ ิน และหนีสินของธนาคาร (ALCO) และคณะกรรมการธนาคาร เพ่ือทราบทุกเดือนหรือตามความเหมาะสม 3.3) กรณที ม่ี ปี ัญหาด้านสภาพคล่องฉุกเฉิน ฝ่ ายบริหารเงินและ/หรือผูบ้ ริหารกลุ่มงานการเงินจดั ประชุมพร้อมเสนอแนะแนวทางแกไ้ ขให้เขา้ สู่ระดบั ปกติต่อคณะอนุกรรมการบริหารทรัพยส์ ินและหนีสินของธนาคาร (ALCO) คณะอนุกรรมการบริหาร คณะกรรมการธนาคาร ตามลาดบั ขนั ใหเ้ ป็นไปตามที่กาหนดในแผนบริหารสภาพคล่องฉุกเฉิน


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook