อัตราการสวมหมวกนิรภัย-2561-p5

บทท่ี 4 033 บทท่ี 4 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั จ�ำแนกตามกล่มุ ผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 256อ1ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั จ�ำแนกตามกลมุ่ ผใู้ ช้รถจักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 2561 22% รวมผขู้ บั ข่ีปี 2561 เฉลย่ี ท่ัวประเทศ และผ้โู ดยสาร ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื 26% 30% 23% 26% 22% 29% 31% 30% 30% 27% 28% 25% 17% 23% 21% 31% 18% 23% กลุ่ม 2561 2561ภาคใต้ วยั รุ่น 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวันออก 43% 40% 34% 26% 29% 26% 26% 15% 17% 22% 31% 25% 20% 16% 11% 15% 13% 24% 28% เฉพาะปี 2561 เฉลย่ี ทัว่ ประเทศ ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื ผูข้ ับข่ี ภาคเหนอื 33% 36% 28% 33% 29% 29% 38% 38% 39% 35% 32% 30% 22% 28% 26% 37% 23% 30% 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวนั ออก ภาคใต้ 55% 48% 46% 39% 44% 42% 39% 33% 39% 33% 28% 23% 17% 21% 18% 31% 14% 21% 11% เฉพาะปี 2561 เฉลี่ยทว่ั ประเทศ แนวโนม้ อัตราการสวมหมวกนิรภยั ในกลมุ่ วยั รุน่ ผโู้ ดยสาร 100% 90% 80% ภาคเหนอื ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 70% 60% 13% 17% 10% 12% 11% 14% 19% 15% 12% 50% 15% 17% 13% 10% 12% 10% 18% 9% 10% 40% 30% 20% 32% 34% 256128% 23% 24% 22% 26% 22% 2560ภาคใต้ 2559 2558 2557 2556 2555 2554 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวนั ออก 18% 10% 20% 22% 15% 10% 12% 13% 12% 10% 12% 7 % 16% 10% 8% 5% 4% 6% 7% 10% 0% รูปที่ 4-1 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยของวัยรุน่ เปรยี บเทียบระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2553-2561

034 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 48% รวมผ้ขู ับข่ีปี 2561 เฉลี่ยทวั่ ประเทศ และผโู้ ดยสาร ภาคเหนือ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ กลุ่ม 44% 48% 43% 43% 42% 43% 44% 46% 46% 51% 45% 42% 42% 42% 40% 41% 36% 37% ผู้ใหญ่ 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวนั ออก ภาคใต้ 60% 61% 58% 57% 56% 56% 54% 54% 54% 43% 50% 46% 44% 41% 40% 41% 40% 42% 53% เฉพาะปี 2561 เฉล่ียทั่วประเทศ ผขู้ บั ขี่ ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ 49% 52% 47% 47% 46% 48% 48% 49% 50% 55% 48% 45% 45% 45% 44% 44% 40% 40% 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวันออก ภาคใต้ 67% 67% 66% 65% 63% 63% 61% 61% 65% 51% 56% 53% 51% 48% 48% 48% 47% 48% แนวโนม้ อัตราการสวมหมวกนริ ภัยในกลุม่ ผู้ใหญ่ 27% เฉพาะปี 2561 เฉล่ยี ทั่วประเทศ ผู้โดยสาร 100% 90% 80% 70% ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ 60% 52% 53% 49% 49% 48% 50% 47% 47% 47% 46% 25% 30% 25% 24% 23% 24% 25% 26% 26% 35% 33% 28% 27% 28% 22% 28% 20% 21% 40% 2561 2561 256o 256o 30% 2559 2559 2558 2558 2557 2557ภาคใต้ 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2560 2559 2558 2557 2556 2555 2554 2553 20% ภาคกลางและตะวันออก 10% 32% 35% 30% 28% 27% 28% 26% 25% 34% 0% 12% 26% 19% 18% 16% 16% 17% 18% 18% รูปท่ี 4-2 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใหญ่ เปรียบเทยี บระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2561

บทที่ 4 035 บทท่ี 4 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยจ�าแนกตามกลมุ่ ผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 256อ1ตั ราการสวมหมวกนิรภัยจ�าแนกตามกล่มุ ผใู้ ช้รถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2561 กลมุ่ วัยรุ่น กล่มุ ผูใ้ หญ่ เ4ชีย1งร%าย แม4ฮ 4อง%สอน 4พ3ะเ%ยา นา น เชียงใหม 43% 57% ลำพนู 4ลำ2ป%าง แพร หน2อ8งค%าย บงึ กาฬ 31% 36% 14% อุตรดิตถ 39% เลย สกลนคร นครพนม สุโขทัย พษิ ณโุ ลก 26% อดุ รธานี 40% 21% 50% หนอ3ง1บัว%ลำภู 33% 4ต5าก% กำแพงเพชร มุก4ด3าห%าร 38% 56% ก3าฬ0ส%นิ ธุ 2ยโ4ส%ธร อำ3นา4จ%เจรญิ พิจิตร เพชรบรู ณ ขอนแกน 40% 37% 55% ชยั ภมู ิ มห3าส6า%รคาม รอ ยเอด็ 24% 30% นครสวรรค 44% อทุ ัยธานี 35% ชัยนาท อุบลราชธานี 35% ลพบรุ ี นครราชสีมา สรุ ินทร 42% 1 33% 47% 52% สุพรรณบรุ ี บรุ รี มั ย ศรีสะเกษ 32% 23อ5ย3ธุ %ยา637ส5นร2ค4ะรบ%ช6นรุ ลา%ี บยรุกฉี ะ3เปช83รงิ าเ%0ทจรนี%าบุรี 32% 40% กาญจนบุรี 29% 4 ส3ร4ะแ%กว ราชบุรี 8 36% 9 เพชรบุรี 50% จนั ทบรุ ี 32% 30% ระยอง 57% ตราด 48% ประจวบครี ีขนั ธ 33% 1. สงิ หบ์ ุรี 9% ชมุ พร 1. สิงห์บรุ ี 48% 2. อา่ งทอง 19% 32% 2. อ่างทอง 28% 3. ปทมุ ธานี ระนอง 3. ปทุมธานี 57% 4. นครปฐม 6% 38% 4. นครปฐม 45% 5. นนทบรุ ี 12% 5. นนทบรุ ี 63% 6. กรงุ เทพมหานคร 32% สุราษฎรธานี 6. กรงุ เทพมหานคร 86% 7. สมุทรปราการ 18% 36% 7. สมทุ รปราการ 60% 8. สมทุ รสาคร 27% 8. สมทุ รสาคร 45% 9. สมทุ รสงคราม 14% พงั งา กระบี นครศรธี รรมราช 9. สมทุ รสงคราม 45% 38% 39% 65% 4% ภูเก็ต 63% ตรงั พัทลงุ 41% 33% สตูล สงขลา ป2ต 3ต%านี 41% 48% 2ย2ะล%า นราธวิ าส 18% มากกวา่ 80% 61-80% 41-60% 21-40% นอ้ ยกวา่ 21% รูปที่ 4-3 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผขู้ บั ขีแ่ ละผู้โดยสารในกลมุ่ วยั รุ่นและผู้ใหญ่ รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2561

036 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 4.2 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของเด็ก (เฉพาะผู้โดยสาร) ปี พ.ศ. 2561 จากการส�ารวจการสวมหมวกนิรภัยของเด็กที่นั่งโดยสารรถจักรยานยนต์ ในจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศจ�านวน 71,389 คน พบว่า ในปี พ.ศ. 2561 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ยงั อยู่ในเกณฑท์ ต่ี า�่ มาก คดิ เปน็ คา่ เฉลยี่ ทง้ั ประเทศ อยู่ท่ีประมาณร้อยละ 8 เท่านั้น และเม่ือพิจารณาถึงแนวโน้มของอัตราการ สวมหมวกนิรภยั ในกลุ่มเดก็ ท่นี ง่ั โดยสารต้งั แต่ ปี พ.ศ. 2553–2561 พบว่า มแี นวโน้มคงที่ ไม่มกี ารเปลย่ี นแปลงอยา่ งมีนัยสา� คัญ ต้งั แตป่ ี พ.ศ. 2555 (รปู ท่ี 4-4) สา� หรบั อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของเดก็ ทนี่ งั่ โดยสารปี พ.ศ. 2561 เปรียบเทยี บ ปี พ.ศ. 2553-2561จา� แนกตามภูมภิ าค แสดงไว้ในรปู ท่ี 4-4 8% ผโู้ ดยสารปี 2561 เฉลีย่ ทัว่ ประเทศ ภาคเหนือ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื กลุม่ 8% 11% 6% 6% 6% 8% 9% 9% 9% 9% 4% 4% 5% 4% 3% 8% 4% 4% เดก็ 2561 2561ภาคใต้ 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 2561 2561 256o 256o 2559 2559 2558 2558 2557 2557 2556 2556 2555 2555 2554 2554 2553 2553 ภาคกลางและตะวนั ออก 8% 12% 9% 9% 8% 9% 8% 9% 11% 7% 9% 7% 6% 6% 5% 6% 6% 7% แนวโน้มอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยในกลมุ่ เด็ก 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 8% 9% 7% 7% 6% 7% 8% 7% 8% 0% รูปท่ี 4-4 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของเดก็ (เฉพาะผู้โดยสาร) เปรยี บเทียบระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2553-2561 2561 2560 2559 2558 2557 2556 2555 2554 2553

บทที่ 5 อัตราการสวมหมวกนิรภัย จ�าแนกตามพน้ื ท่ี ปี พ.ศ. 2561

038 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 บทท่ี 5 เนอื้ หาในบทนน้ี า� เสนอผลการวเิ คราะหข์ อ้ มลู ทส่ี า� รวจสมุ่ ตวั อยา่ งเปรยี บเทยี บ อตั ราการ อัตราการสวมหมวกนิรภัยระหว่างพื้นท่ีชุมชนเมือง (กรุงเทพมหานครและ สวมหมวกนริ ภัย ชนั้ ภมู ทิ ่ี 1 ของจงั หวดั ภมู ภิ าค) และพน้ื ทช่ี มุ ชนชนบท (ชนั้ ภมู ทิ ่ี 3) ประกอบดว้ ย จา� แนกตามพน้ื ท่ี 5.1 อัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสารบริเวณชุมชนเมือง ปี พ.ศ. 2561 และชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 5.2 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผขู้ บั ขบี่ รเิ วณชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 5.3 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารบริเวณชุมชนเมืองและชุมชน ชนบท ปี พ.ศ. 2561 5.1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผู้ขับขแี่ ละผูโ้ ดยสารบริเวณชุมชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 จากการส�ารวจพบว่าอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสาร ระหว่างบริเวณชุมชนเมืองและชุมชนชนบท ในภาพรวมของท้งั ประเทศ ปี พ.ศ. 2561 เท่ากับร้อยละ 78 และ 31 ตามล�าดบั โดยชุมชนเมืองในภาคกลางและ ตะวันออกมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยสูงกว่าภูมิภาคอ่ืน คือ ร้อยละ 83 ในขณะที่ชุมชนชนบทพบว่ามีอัตราการ สวมหมวกนิรภัยค่อนข้างใกล้เคียงกันในทุกภาค (รูปที่ 5-1) เมื่อพิจารณารายจังหวัดพบว่าจังหวัดท่ีมีอัตราการ สวมหมวกนริ ภยั สงู สดุ ในเขตชมุ ชนเมอื งและเขตชมุ ชนชนบท คอื กรงุ เทพมหานคร (รอ้ ยละ 85) และ จงั หวดั ปทมุ ธานี (ร้อยละ 55) ตามล�าดบั ดงั แสดงในรูปที่ 5-2 100% 83% ชุมชนเมือง ชุมชนชนบท 90% 80% 48% 32% 51% 78% 70% 26% 27% 31% 60% 56% 50% ตะวันออกเฉียงเหนอื กลางและตะวนั ออก ใต้ ทั้งประเทศ 40% 37% 30% 20% 10% 0% เหนอื รูปท่ี 5-1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผูข้ ับขีแ่ ละผู้โดยสาร บริเวณชุมชนเมอื งและชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 รายภาค

บทที่ 5 039 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยจ�ำแนกตามพ้นื ท่ี ปี พ.ศ. 2561 บทท่ี 5 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั จำ� แนกตามพน้ื ท่ี ปี พ.ศ. 2561 กรงุ เทพมหานคร 85% ปทมุ ธานี 55% พษิ ณุโลก 76% สมทุ รปราการ 51% 75% 50% นครศรธี รรมราช 73% เชยี งใหม่ 50% ปทมุ ธานี 73% ภเู ก็ต 50% นนทบรุ ี 72% 48% สโุ ขทยั 72% เพชรบรู ณ์ 45% ตราด 70% นครศรธี รรมราช 45% ภเู ก็ต 69% 42% แพร่ 68% สระบรุ ี 41% เพชรบรู ณ์ 68% ระยอง 41% 67% สงิ หบ์ รุ ี 41% สมทุ รปราการ 66% สโุ ขทัย 40% ชลบรุ ี 65% นนทบรุ ี 39% 64% พะเยา 39% หนองบัวลําภู 64% สรุ นิ ทร์ 37% เชยี งใหม่ 61% ตราด 37% 60% นครสวรรค์ 36% นครราชสมี า 58% สมทุ รสงคราม 35% ลําพนู 58% นครปฐม 35% 58% นครนายก 35% สกลนคร 57% แมฮ่ อ่ งสอน 35% สรุ นิ ทร์ 56% นครราชสมี า 34% 56% เชยี งราย 33% อตุ รดติ ถ์ 55% พษิ ณุโลก 33% สระบรุ ี 54% ศรสี ะเกษ 33% 54% ลําปาง 33% กําแพงเพชร 54% พจิ ติ ร 32% สรุ าษฎรธ์ านี 53% 32% 53% สตลู 31% สงขลา 51% น่าน 31% ระยอง 50% 31% ขอนแกน่ 50% ฉะเชงิ เทรา 31% มกุ ดาหาร 49% ชลบรุ ี 30% ชมุ พร 48% 30% พะเยา 48% ชยั นาท 29% รอ้ ยเอ็ด 48% สมทุ รสาคร 29% สงิ หบ์ รุ ี 48% 29% สพุ รรณบรุ ี 47% พงั งา 29% เชยี งราย 46% กําแพงเพชร 29% ราชบรุ ี 46% 29% ลพบรุ ี 46% ราชบรุ ี 28% นครปฐม 45% อทุ ัยธานี 28% อบุ ลราชธานี 45% 28% พระนครศรอี ยธุ ยา 45% สงขลา 28% 45% แพร่ 28% ตาก 43% 27% นา่ น 43% ขอนแกน่ 27% ลําปาง 43% อบุ ลราชธานี 27% อดุ รธานี 43% 27% ตรงั 40% ลําพนู 26% ระนอง 40% สพุ รรณบรุ ี 26% นครสวรรค์ 40% 26% สมทุ รสงคราม 40% สระแกว้ 25% ประจวบครี ขี ันธ์ 40% ปราจนี บรุ ี 25% จันทบรุ ี 39% 25% กาญจนบรุ ี 38% ระนอง 25% พัทลงุ 37% มกุ ดาหาร 25% นครนายก 37% สกลนคร 25% เพชรบรุ ี 37% 23% อา่ งทอง 37% จนั ทบรุ ี 23% ชยั นาท 36% มหาสารคาม 23% พจิ ติ ร 36% 22% กาฬสนิ ธุ์ 35% กาฬสนิ ธุ์ 21% ชยั ภมู ิ 35% อตุ รดติ ถ์ 21% แมฮ่ อ่ งสอน 33% 21% อทุ ยั ธานี 33% บรุ รี ัมย์ 21% ศรสี ะเกษ 32% ลพบรุ ี 20% ฉะเชงิ เทรา 31% อํานาจเจรญิ 20% มหาสารคาม 30% กาญจนบรุ ี 20% บรุ รี มั ย์ 30% เพชรบรุ ี 17% สมทุ รสาคร 29% พระนครศรอี ยธุ ยา 17% 27% 17% นครพนม 23% ตาก 14% เลย 22% รอ้ ยเอ็ด 13% 20% อา่ งทอง 12% พังงา 15% ปราจนี บรุ ี ตรงั อํานาจเจรญิ หนองคาย สระแกว้ พัทลงุ สตลู เลย หนองคาย หนองบัวลําภู ปัตตานี สรุ าษฎรธ์ านี ยโสธร ยะลา อดุ รธานี ยะลา นราธวิ าส บงึ กาฬ ยโสธร ประจวบครี ขี ันธ์ ชมุ พร ชยั ภมู ิ ปัตตานี นราธวิ าส นครพนม บงึ กาฬ กรงุ เทพมหานคร รูปท่ี 5-2 เปรียบเทยี บอัตราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผู้ขบั ข่แี ละผู้โดยสารบรเิ วณชุมชนเมอื ง (ซา้ ย) และชมุ ชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2561 รายจงั หวัด

040 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 5.2 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับข่ีบริเวณชุมชนเมืองและ ชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 เม่ือพิจารณาเฉพาะกลุ่มผู้ขับข่ีในภาพรวมของท้ังประเทศผลจากการส�ารวจ พบว่าอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับขี่บริเวณชุมชนเมืองอยู่ในเกณฑ์ ค่อนข้างสูงเฉล่ียร้อยละ 85 ในขณะที่บริเวณชุมชนชนบทมีอัตราการ สวมหมวกนริ ภยั ในกลมุ่ ผขู้ บั ขบั ขเี่ พยี งรอ้ ยละ 37 โดยชมุ ชนเมอื งในภาคกลาง และตะวนั ออกยงั คงมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สงู กวา่ ภมู ภิ าคอนื่ คอื รอ้ ยละ 90 ในขณะทชี่ มุ ชนชนบทพบวา่ ภาคเหนอื มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สงู สดุ คอื ร้อยละ 43 (รูปที่ 5-3) เมื่อพิจารณาในรายจังหวดั พบว่า กรงุ เทพมหานคร มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับข่ีในบริเวณชุมชนเมืองสูงที่สุดถึงร้อยละ 92 ในขณะทจี่ งั หวดั ปทมุ ธานี มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผขู้ บั ข่ีในบรเิ วณ ชุมชนชนบทสงู ที่สดุ ร้อยละ 75 ซงึ่ สูงกวา่ ค่าเฉลยี่ ท่ัวทัง้ ประเทศเกอื บ 2 เทา่ ดงั แสดงในรูปที่ 5-4 100% 90% ชุมชนเมอื ง ชมุ ชนชนบท 90% 80% 55% 39% 62% 85% 70% 64% 32% 34% 37% 60% 50% 43% ตะวนั ออกเฉียงเหนอื กลางและตะวนั ออก ใต้ ท้ังประเทศ 40% 30% 20% 10% 0% เหนือ รูปที่ 5-3 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผูข้ บั ข่ี บรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 รายภาค

บทท่ี 5 041 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั จำ� แนกตามพนื้ ท่ี ปี พ.ศ. 2561 บทที่ 5 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั จำ� แนกตามพ้นื ท่ี ปี พ.ศ. 2561 กรงุ เทพมหานคร 92% ปทมุ ธานี 75% ปทมุ ธานี 92% สมทุ รปราการ 63% 83% 59% นครศรธี รรมราช 83% เพชรบรู ณ์ 58% พษิ ณุโลก 83% ภเู ก็ต 56% 81% 55% สมทุ รปราการ 81% นครศรธี รรมราช 54% ตราด 80% เชยี งใหม่ 53% 80% สระบรุ ี 52% นนทบรุ ี 78% นนทบรุ ี 50% สโุ ขทยั 76% ระยอง 49% เพชรบรู ณ์ 76% สรุ นิ ทร์ 48% 74% นครสวรรค์ 47% ภเู ก็ต 73% สงิ หบ์ รุ ี 46% ชลบรุ ี 72% สโุ ขทยั 46% 71% นครนายก 45% แพร่ 71% พะเยา 45% นครราชสมี า 70% 44% 69% สมทุ รสงคราม 44% สงขลา 69% นครปฐม 44% กําแพงเพชร 68% ตราด 43% 67% 42% เชยี งใหม่ 66% แมฮ่ อ่ งสอน 42% ลําพนู 65% สตลู 41% สรุ นิ ทร์ 64% 41% 64% นครราชสมี า 40% หนองบัวลําภู 63% 40% สกลนคร 63% ศรสี ะเกษ 39% สระบรุ ี 61% พษิ ณุโลก 39% ชมุ พร 61% เชยี งราย 38% อตุ รดติ ถ์ 60% สมทุ รสาคร 38% ระยอง 60% 38% ขอนแกน่ 60% พจิ ติ ร 38% 60% น่าน 38% สรุ าษฎรธ์ านี 60% 37% ราชบรุ ี 59% ฉะเชงิ เทรา 37% สงิ หบ์ รุ ี 59% กําแพงเพชร 36% 59% 36% สพุ รรณบรุ ี 58% พงั งา 34% มกุ ดาหาร 58% ชยั นาท 34% 56% สงขลา 34% รอ้ ยเอ็ด 56% ราชบรุ ี 34% ตรัง 56% ลําปาง 34% 55% อทุ ัยธานี 33% พระนครศรอี ยธุ ยา 55% 33% เชยี งราย 54% ชลบรุ ี 33% พะเยา 52% ขอนแกน่ 32% 52% 32% นครสวรรค์ 51% ระนอง 32% นครปฐม 50% อบุ ลราชธานี 32% 50% 32% สมทุ รสงคราม 49% สพุ รรณบรุ ี 31% ลพบรุ ี 49% มกุ ดาหาร 31% พัทลงุ 49% 31% ตาก 49% ลพบรุ ี 31% น่าน 48% สกลนคร 31% ระนอง 47% สระแกว้ 31% 47% พระนครศรอี ยธุ ยา 30% อบุ ลราชธานี 47% 30% กาญจนบรุ ี 45% บรุ รี ัมย์ 29% 45% มหาสารคาม 29% ประจวบครี ขี ันธ์ 44% 29% จนั ทบรุ ี 43% ลําพนู 28% ลําปาง 42% ปราจนี บรุ ี 26% อดุ รธานี 42% อํานาจเจรญิ 26% 41% กาฬสนิ ธุ์ 25% นครนายก 39% 25% เพชรบรุ ี 38% แพร่ 25% พจิ ติ ร 37% ตาก 25% อทุ ยั ธานี 37% ตรงั 24% 36% จันทบรุ ี 24% สมทุ รสาคร 35% กาญจนบรุ ี 21% อา่ งทอง 33% อตุ รดติ ถ์ 21% ชยั ภมู ิ 29% เพชรบรุ ี 19% กาฬสนิ ธุ์ 28% อา่ งทอง 18% ชยั นาท 28% พัทลงุ 14% 18% รอ้ ยเอ็ด ฉะเชงิ เทรา ยะลา ศรสี ะเกษ สรุ าษฎรธ์ านี บรุ รี มั ย์ ยโสธร เลย แมฮ่ อ่ งสอน หนองคาย มหาสารคาม ประจวบครี ขี นั ธ์ อดุ รธานี นครพนม หนองบวั ลําภู พังงา ปัตตานี สตลู ชมุ พร เลย ชยั ภมู ิ นราธวิ าส ปราจนี บรุ ี นครพนม อํานาจเจรญิ บงึ กาฬ กรงุ เทพมหานคร สระแกว้ ปัตตานี หนองคาย ยะลา นราธวิ าส ยโสธร บงึ กาฬ รปู ท่ี 5-4 เปรยี บเทยี บอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้ขับขีบ่ ริเวณชุมชนเมือง (ซ้าย) และชมุ ชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2561 รายจังหวดั

042 อัตราการสวมหมวกนริ ภัย ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 5.3 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารบริเวณชุมชนเมืองและ ชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 เมอ่ื พจิ ารณาเฉพาะกลมุ่ ผู้โดยสารรถจกั รยานยนต์ในภาพรวมของทง้ั ประเทศ การส�ารวจนพ้ี บว่า อตั ราการสวมหมวกนิรภัยในบรเิ วณชมุ ชนเมอื งมแี นวโนม้ เพิ่มขน้ึ ในปี พ.ศ. 2561 คอื รอ้ ยละ 48 ในขณะที่อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในชุมชนชนบทยังอยู่ในเกณฑ์ค่อนข้างต่�าเฉล่ียเพียงร้อยละ 13 และเมื่อ พิจารณารายภูมิภาคพบว่า ภาคกลางและตะวันออกมีอัตราการสวมหมวก นริ ภยั บรเิ วณชุมชนเมืองสงู กวา่ ภมู ิภาคอื่น คือ ร้อยละ 53 ในขณะท่ีบรเิ วณ ชุมชนชนบท พบว่า ภาคเหนือมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยสูงกว่าภูมิภาคอื่น คือ ร้อยละ 18 ส�าหรับจังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสาร ในเขตชมุ ชนเมอื งและเขตชมุ ชนชนบทสงู สดุ คอื กรุงเทพมหานคร (ร้อยละ 55) และจังหวดั เชยี งใหม่ (รอ้ ยละ 29) ตามลา� ดบั อยา่ งไรก็ดีเมือ่ พจิ ารณา ข้อมลู รายจังหวัดพบว่า มเี พยี ง 3 จงั หวดั ทม่ี ีอัตราการสวมหมวกนิรภยั ของ ผู้โดยสารในบริเวณชุมชนเมืองสูงกว่าค่าเฉล่ียท้ังประเทศ ในขณะที่อัตรา การสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารในบริเวณชุมชนชนบท พบว่า มีเพียง 19 จังหวัด เท่าน้ันที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยสูงกว่าค่าเฉลี่ยท้ังประเทศ ดงั แสดงในรปู ที่ 5-6 100% 53% ชมุ ชนเมือง ชุมชนชนบท 90% 80% 24% 12% 21% 48% 70% 11% 9% 13% 60% 50% ตะวนั ออกเฉียงเหนอื กลางและตะวันออก ใต้ ทง้ั ประเทศ 40% 30% 30% 20% 18% 10% 0% เหนือ รปู ที่ 5-5 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้โดยสารบรเิ วณชมุ ชนเมืองและชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2561 รายภาค

บทที่ 5 043 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั จำ� แนกตามพืน้ ท่ี ปี พ.ศ. 2561 กรงุ เทพมหานคร 55% เชยี งใหม่ 29% นครศรธี รรมราช 52% ภเู ก็ต 25% 49% 25% หนองบวั ลําภู 48% นครศรธี รรมราช 23% พษิ ณุโลก 44% ตราด 22% เชยี งใหม่ 43% พะเยา 21% แพร่ 40% 20% นนทบรุ ี 40% สงิ หบ์ รุ ี 20% สโุ ขทัย 39% ระยอง 19% ตราด 39% สโุ ขทยั 18% ภเู ก็ต 37% 18% ลําพนู 36% แพร่ 17% สกลนคร 36% ลําปาง 17% ชลบรุ ี 35% สมทุ รปราการ 16% เพชรบรู ณ์ 34% หนองคาย 16% 33% สระบรุ ี 16% สรุ าษฎรธ์ านี 32% เพชรบรู ณ์ 15% นครราชสมี า 31% พษิ ณุโลก 15% 30% สรุ นิ ทร์ 15% อตุ รดติ ถ์ 29% ศรสี ะเกษ 13% พะเยา 29% เชยี งราย 13% ระยอง 29% นครราชสมี า 12% สรุ นิ ทร์ 27% ชลบรุ ี 12% 26% ลําพนู 12% สมทุ รปราการ 25% ฉะเชงิ เทรา 12% มกุ ดาหาร 25% สมทุ รสงคราม 12% รอ้ ยเอ็ด 23% กาฬสนิ ธุ์ 12% อดุ รธานี 23% มกุ ดาหาร 12% ขอนแกน่ 22% อบุ ลราชธานี 12% เชยี งราย 22% จนั ทบรุ ี 12% 21% รอ้ ยเอ็ด 12% อบุ ลราชธานี 20% หนองบวั ลําภู 12% ลําปาง 20% ปราจนี บรุ ี 12% สระบรุ ี 20% สกลนคร 12% ชมุ พร 20% 11% 19% น่าน 11% นครปฐม 19% แมฮ่ อ่ งสอน 11% สพุ รรณบรุ ี 18% 11% 18% พจิ ติ ร 11% ตาก 18% เพชรบรุ ี 11% ลพบรุ ี 18% นนทบรุ ี 11% สงิ หบ์ รุ ี 18% อตุ รดติ ถ์ 10% กาฬสนิ ธุ์ 17% ชยั นาท 10% ราชบรุ ี 17% ขอนแกน่ 10% ระนอง 17% 10% 17% ราชบรุ ี 10% นา่ น 16% สพุ รรณบรุ ี 10% กําแพงเพชร 16% มหาสารคาม 10% แมฮ่ อ่ งสอน 15% 10% 15% เลย 10% เลย 15% อดุ รธานี 9% นครพนม 15% นครสวรรค์ 9% พระนครศรอี ยธุ ยา 15% 8% 14% ระนอง 8% จนั ทบรุ ี 14% พังงา 8% ประจวบครี ขี นั ธ์ 14% อํานาจเจรญิ 8% 13% นครปฐม 7% หนองคาย 13% นครนายก 7% ชยั นาท 13% บรุ รี ัมย์ 7% 12% สงขลา 7% นครนายก 12% ตาก 7% ปราจนี บรุ ี 12% กําแพงเพชร 7% มหาสารคาม 10% ลพบรุ ี 6% ปทมุ ธานี 10% ปทมุ ธานี 6% 10% กาญจนบรุ ี 6% พจิ ติ ร 9% สมทุ รสาคร 6% 8% สระแกว้ 6% อา่ งทอง 8% อา่ งทอง 6% บรุ รี ัมย์ 8% อทุ ยั ธานี 5% เพชรบรุ ี 7% สรุ าษฎรธ์ านี 5% 7% ชมุ พร 4% ศรสี ะเกษ 7% ชยั ภมู ิ 4% สงขลา 7% 4% ชยั ภมู ิ 7% ตรงั 3% พังงา 6% ยโสธร 2% 5% พระนครศรอี ยธุ ยา 2% อํานาจเจรญิ 4% ฉะเชงิ เทรา สตลู นครสวรรค์ พทั ลงุ ประจวบครี ขี ันธ์ สระแกว้ นครพนม ยโสธร บงึ กาฬ ตรงั นราธวิ าส ปัตตานี ปัตตานี ยะลา สมทุ รสงคราม กรงุ เทพมหานคร บงึ กาฬ กาญจนบรุ ี พัทลงุ สมทุ รสาคร สตลู อทุ ัยธานี ยะลา นราธวิ าส รปู ที่ 5-6 เปรยี บเทยี บอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้โดยสารบรเิ วณชมุ ชนเมอื ง (ซา้ ย) และชมุ ชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2561 รายจังหวดั



บทท่ี 6 การเปลยี่ นแปลง อัตราการสวมหมวกนิรภัย ในประเทศไทยรายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561

046 อัตราการสวมหมวกนริ ภัย ของผูใ้ ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 บทท่ี 6 เนื้อหาในบทน้ีน�ำเสนอการเปลี่ยนแปลงของอัตราการสวมหมวกนิรภัย การเปลย่ี นแปลง ในประเทศไทย รายจังหวัด 5 ปี ย้อนหลัง ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2557-2561 อัตราการสวม ทั้งในภาพรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสาร เฉพาะผู้ขับขี่ และเฉพาะผู้โดยสาร หมวกนริ ภัย ประกอบดว้ ย ในประเทศไทย 6.1 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสาร รายจงั หวัด รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 ปี พ.ศ. 2557- 6.2 การเปล่ียนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผู้ขับข่ี รายจังหวัด 2561 ปี พ.ศ. 2557-2561 6.3 การเปล่ยี นแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้โดยสาร รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 6.1 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผขู้ บั ขแ่ี ละผโู้ ดยสาร รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 เมื่อพิจารณาการเปล่ียนแปลงของอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสาร รายจังหวัด ในช่วง 5 ปี ทผ่ี า่ นมา ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2557 ซงึ่ เปน็ ปรี ณรงคส์ วมหมวกนริ ภยั 100% จนถงึ ปจั จบุ นั ปี พ.ศ. 2561 พบวา่ ในภาพรวม หลายจังหวัดมีพัฒนาการที่ดีขึ้นในการส่งเสริมให้ผู้ใช้รถจักรยานยนต์ (ท้ังผู้ขับข่ีและผู้โดยสาร) สวมหมวกนิรภัย ขณะขับขี่ ซึง่ บางจังหวัดมอี ตั ราการสวมหมวกนิรภัยเพมิ่ สงู ขึน้ กวา่ ร้อยละ 10 ไดแ้ ก่ พะเยา เพชรบูรณ์ แพร่ ระยอง นครศรธี รรมราช เปน็ ตน้ ในขณะเดยี วกนั อกี หลายจงั หวดั กลบั มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ลดลงอยา่ งเหน็ ไดช้ ดั เจน เชน่ ตาก สระแก้ว พังงา ระนอง เปน็ ตน้ ซง่ึ มีอตั ราการสวมหมวกนิรภัยลดลงมากกว่าร้อยละ 10 ส�ำหรับการเปล่ียนแปลง อตั ราการสวมหมวกนิรภยั รวมผขู้ ับขีแ่ ละผู้โดยสารรถจักรยานยนต์ รายจงั หวดั แสดงไว้ในรปู ที่ 6-1 ถึง 6-4

บทท่ี 6 047 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยในประเทศไทย รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 รวมผ้ขู บั ข่ี และผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคเหนือ เชียงใหม 7% ลำปาง -1% พิษณโุ ลก 4% อตุ รดติ ถ 2% นครสวรรค 0% กำแพงเพชร -3% เชยี งราย 5% -13% ตาก นา น 7% พะเยา 11% พจิ ิตร เพชรบูรณ 2% แพร 13% แมฮองสอน 12% ลำพนู สุโขทัย 5% อทุ ยั ธานี 7% 4% -7% รปู ที่ 6-1 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั รวมผขู้ ับข่ีและผู้โดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคเหนอื

048 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 รวมผูข้ บั ขี่ และผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื นครราชสมี า -6% ขอนแกน -8% อุดรธานี 3% สกลนคร -2% 2% รอยเอ็ด 2% -2% อบุ ลราชธานี 4% กาฬสนิ ธุ -5% 2% ชัยภมู ิ 0% 1% นครพนม บุรรี มั ย -2% -3% มหาสารคาม มุกดาหาร -6% ยโสธร -6% เลย สรุ ินทร -2% ศรสี ะเกษ -4% หนองคาย 0% หนองบัวลำภู -5% อำนาจเจรญิ บึงกาฬ รูปท่ี 6-2 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผู้ขับข่ีและผู้โดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทที่ 6 049 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภัยในประเทศไทย รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 รวมผู้ขับข่ี และผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคกลางและตะวนั ออก พระนครศรีอยุธยา -4% กรุงเทพมหานคร 8% นนทบรุ ี ปทุมธานี -2% สระบุรี 1% สมทุ รสาคร นครปฐม 0% สพุ รรณบุรี -2% เพชรบุรี ชัยนาท 4% ลพบุรี 2% สิงหบ รุ ี -4% อางทอง -1% กาญจนบุรี -2% ประจวบครี ขี นั ธ -6% ราชบรุ ี -3% สมทุ รสงคราม -2% ชลบุรี -1% ระยอง -3% จันทบุรี -3% ปราจีนบรุ ี 2% สมทุ รปราการ ฉะเชงิ เทรา 14% ตราด 4% นครนายก -1% สระแกว 2% 5% -2% -1% -11% รปู ที่ 6-3 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภยั รวมผขู้ ับขีแ่ ละผู้โดยสาร รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคกลางและตะวันออก

050 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 รวมผ้ขู บั ขี่ -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% และผโู้ ดยสาร สรุ าษฎรธ านี 4% ภาคใต นครศรธี รรมราช 11% สงขลา -3% 1% ชมุ พร -3% 4% ตรัง -28% กระบี่ 1% พงั งา -13% 5% พทั ลงุ -3% ภูเกต็ 3% ระนอง 3% สตูล 1% ยะลา ปต ตานี นราธวิ าส รูปท่ี 6-4 การเปลยี่ นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผ้ขู บั ขแ่ี ละผู้โดยสาร รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคใต้

บทที่ 6 051 การเปลีย่ นแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยในประเทศไทย รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 6.2 การเปลย่ี นแปลงอัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้ขับข่ี รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 หากพจิ ารณาการเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะในตำ� แหนง่ ผขู้ บั ขรี่ ายจงั หวดั ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2557-2561 พบวา่ หลายจงั หวดั มแี นวโนม้ ของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผขู้ บั ขร่ี ถจกั รยานยนต์ไปในทศิ ทางทดี่ ขี นึ้ ซง่ึ บางจงั หวดั มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภัยของผขู้ ับข่ีเพมิ่ สงู ข้นึ มากกวา่ รอ้ ยละ 10 ไดแ้ ก่ พะเยา เพชรบูรณ์ แพร่ ระยอง เปน็ ตน้ ในขณะเดียวกันก็พบว่ามีหลายจังหวัดที่มีแนวโน้มของอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับข่ีรถจักรยานยนต์ลดลง มากกว่ารอ้ ยละ 10 ไดแ้ ก่ ตาก สระแกว้ พงั งา ระนอง เป็นตน้ สำ� หรบั การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ขบั ข่รี ถจักรยานยนต์ในแต่ละจงั หวัด แสดงไว้ในรูปที่ 6-5 ถึง 6-8 เฉพาะผู้ขบั ข่ี -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคเหนอื เชยี งใหม -2% 8% ลำปาง -3% -14% 3% พิษณโุ ลก 0% อตุ รดิตถ -7% 2% นครสวรรค กำแพงเพชร 6% เชียงราย 7% ตาก 11% นาน พะเยา 3% พจิ ติ ร 13% เพชรบรู ณ 10% แพร แมฮ อ งสอน 4% ลำพนู 6% สโุ ขทัย 4% อุทัยธานี รปู ท่ี 6-5 การเปล่ียนแปลงอัตราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผขู้ บั ขี่ รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2556-2561 ภาคเหนอื

052 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 เฉพาะผ้ขู บั ขี่ -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ นครราชสมี า -5% ขอนแกน -7% อุดรธานี 5% สกลนคร -2% 2% รอยเอด็ 3% -3% 1% อุบลราชธานี กาฬสินธุ -7% 4% ชยั ภูมิ นครพนม -2% 3% บรุ รี มั ย -3% มหาสารคาม -6% มุกดาหาร -7% ยโสธร เลย -3% สรุ นิ ทร -6% ศรสี ะเกษ หนองคาย 0% 0% หนองบวั ลำภู -5% อำนาจเจรญิ บึงกาฬ รูปที่ 6-6 การเปล่ียนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผ้ขู บั ข่ี รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ

บทที่ 6 053 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยในประเทศไทย รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 เฉพาะผูข้ ับข่ี -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคกลางและตะวนั ออก พระนครศรีอยธุ ยา -5% กรุงเทพมหานคร 5% นนทบุรี ปทุมธานี -3% สระบรุ ี -2% สมทุ รสาคร -1% นครปฐม -3% สพุ รรณบรุ ี 0% เพชรบรุ ี ชัยนาท 1% ลพบรุ ี -8% สงิ หบ รุ ี อางทอง -2% กาญจนบรุ ี -1% ประจวบคีรีขนั ธ -7% ราชบุรี -4% สมุทรสงคราม -3% ชลบุรี -2% ระยอง -3% จนั ทบุรี -6% ปราจนี บุรี 0% สมุทรปราการ ฉะเชงิ เทรา 13% ตราด 4% นครนายก -2% สระแกว -1% 5% -2% -2% -16% รปู ท่ี 6-7 การเปลีย่ นแปลงอัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้ขับข่ี รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคกลางและตะวันออก

054 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 เฉพาะผู้ขับขี่ -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคใต สุราษฎรธานี 2% นครศรธี รรมราช 8% -2% สงขลา -3% 3% ชมุ พร -5% 2% 4% ตรัง -26% กระบ่ี 3% พังงา -15% 3% พทั ลงุ -4% 0% ภูเกต็ ระนอง สตลู ยะลา ปตตานี นราธวิ าส รปู ที่ 6-8 การเปลีย่ นแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผขู้ ับข่ี รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคใต้

บทที่ 6 055 การเปลยี่ นแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในประเทศไทย รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 6.3 การเปล่ยี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผูโ้ ดยสาร รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารรถจักรยานยนต์ ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาพบว่า ยังอยู่ในเกณฑ์ ทคี่ ่อนขา้ งต�่ำ เพียงรอ้ ยละ 19-24 เท่าน้ัน แตห่ ากพจิ ารณาการเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้โดยสาร รถจักรยานยนต์ในระดับพื้นทรี่ ายจังหวดั ตัง้ แต่ ปี พ.ศ. 2557-2561 พบว่า บางจงั หวัดทม่ี กี ารสวมหมวกนริ ภัยของ ผู้โดยสารรถจักรยานยนต์เพ่ิมขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เช่น แพร่ กรุงเทพมหานคร ระยอง นครศรีธรรมราช เป็นต้น แต่ในขณะเดียวกันบางจังหวัดก็มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ โดยสารรถจักรยานยนต์ลดลงอย่างชัดเจน ซ่ึงบางจังหวัดลดลงมากกว่าร้อยละ 10 เช่น ตาก ขอนแก่น พังงา เป็นต้น ส�ำหรับการเปลี่ยนแปลงอัตราการ สวมหมวกนิรภยั ของผู้โดยสารรถจักรยานยนต์ในแตล่ ะจังหวัด แสดงไว้ในรูปที่ 6-9 ถงึ 6-12 เฉพาะผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคเหนือ เชียงใหม 2% ลำปาง -2% พิษณุโลก 6% อุตรดติ ถ 3% นครสวรรค 0% กำแพงเพชร -1% เชยี งราย 1% -10% ตาก 3% นาน พะเยา 8% พจิ ติ ร -1% เพชรบรู ณ แพร 9% แมฮอ งสอน 14% ลำพูน สโุ ขทยั 4% อุทยั ธานี 6% 4% -6% รปู ท่ี 6-9 การเปลย่ี นแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้โดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคเหนือ

056 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผูใ้ ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 เฉพาะผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นครราชสมี า -9% ขอนแกน -11% อดุ รธานี สกลนคร -1% รอยเอด็ -1% อุบลราชธานี 0% กาฬสินธุ -2% ชัยภมู ิ -1% นครพนม -4% บุรีรมั ย -1% -3% มหาสารคาม -6% มุกดาหาร ยโสธร 2% เลย -7% สุรนิ ทร ศรีสะเกษ -3% หนองคาย -1% 0% หนองบัวลำภู 2% อำนาจเจริญ 1% -1% บึงกาฬ -6% รปู ท่ี 6-10 การเปล่ยี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้โดยสาร รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ

บทที่ 6 057 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในประเทศไทย รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 เฉพาะผ้โู ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคกลางและตะวนั ออก พระนครศรอี ยุธยา -2% กรงุ เทพมหานคร 15% นนทบุรี ปทมุ ธานี 0% สระบรุ ี 0% สมุทรสาคร 1% นครปฐม สุพรรณบรุ ี 0% เพชรบุรี 7% ชัยนาท ลพบรุ ี 3% สงิ หบ รุ ี 3% อางทอง 1% กาญจนบุรี -4% ประจวบครี ขี นั ธ -5% ราชบุรี -2% สมุทรสงคราม 0% ชลบรุ ี 1% ระยอง 1% จนั ทบุรี 1% ปราจีนบรุ ี 3% สมุทรปราการ ฉะเชงิ เทรา 11% ตราด 4% นครนายก -2% สระแกว 2% 4% -2% 1% -5% รูปท่ี 6-11 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้โดยสาร รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคกลางและตะวันออก

058 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 เฉพาะผโู้ ดยสาร -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% ภาคใต สรุ าษฎรธานี 6% นครศรธี รรมราช 14% -34% สงขลา 6% ชุมพร -3% 0% ตรัง กระบ่ี 3% พงั งา พัทลุง 1% ภูเกต็ 4% ระนอง -9% สตูล -3% ยะลา 0% ปต ตานี 1% นราธวิ าส -1% รปู ที่ 6-12 การเปล่ยี นแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้โดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2557-2561 ภาคใต้

บทที่ 7 จงั หวดั ท่มี ีอัตราการ สวมหมวกนริ ภัยพัฒนาการดเี ด่น ปี 2559-2561

060 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 บทที่ 7 จังหวัดทม่ี อี ัตราการสวมหมวกนริ ภยั พฒั นาการดเี ดน่ ปี 2559-2561 เน้ือหาในบทนี้น�ำเสนอจังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น และจังหวัดที่มีพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพ่ิมข้ึนดีเด่นในเขต ชุมชนเมืองและชุมชนชนบท โดยพิจารณาการเปลี่ยนแปลงอัตราการสวม หมวกนิรภัยในภาพรวมท้งั จงั หวัด ตัง้ แต่ปี 2559-2561 โดยจ�ำแนกออกเป็น แต่ละภูมิภาค รวมถึงจังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มผู้โดยสาร สูงสุดในปี พ.ศ. 2561 7.1 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคเหนือ 7.2 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ 7.3 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคกลางและตะวันออก 7.4 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคใต้ 7.5 จังหวัดท่ีมีพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพิ่มข้ึนดีเด่น ในเขตชุมชนเมอื ง 7.6 จังหวัดที่มีพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพ่ิมขึ้นดีเด่น ในเขตชุมชนชนบท 7.7 จงั หวดั ทมี่ อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในกลมุ่ ผู้โดยสารสงู สดุ ปี พ.ศ. 2561 7.1 จังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคเหนือ ผลจากการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ที่ผ่านมา ต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในภาคเหนือพบว่า ในภาพรวม บางจงั หวดั มแี นวโนม้ อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพม่ิ ขนึ้ เชน่ เชยี งใหม่ พษิ ณโุ ลก นครสวรรค์ เพชรบรู ณ์ แพร่ สโุ ขทยั เปน็ ต้น ในขณะทบ่ี างจงั หวดั กม็ แี นวโนม้ ลดลงอย่างตอ่ เนอ่ื ง เช่น ก�ำแพงเพชร อุทัยธานี อตุ รดิตถ์ เปน็ ตน้ สำ� หรบั จังหวดั ท่ีมีอตั ราการสวมหมวกนิรภยั พฒั นาการดเี ดน่ ต้ังแต่ ปี 2559-2561 ในภาคเหนอื 3 อนั ดบั แรก ไดแ้ ก่ อนั ดบั ที่ 1 จงั หวดั เชยี งใหม่ อนั ดบั ที่ 2 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และอนั ดบั ท่ี 3 จงั หวดั นครสวรรค์ ดงั แสดงในรปู ที่ 7-1 ถงึ รปู ท่ี 7-3

บทที่ 7 061 จังหวัดทม่ี ีอัตราการสวมหมวกนริ ภัยพฒั นาการดีเด่น ปี 2553-2561 100 2559 2560 2561 90 แนวโนม อตั ราการ 80 56% 59% 58% สวมหมวกนริ ภัย 70 51% 54% 53% ในภาพรวม 60 35% 36% 33% จงั หวัดเชียงใหม 50 40 เฉล่ยี รวมผูขับข่ีและผูโดยสาร 30 20 53% 10 0 รวมผขู ับขแ่ี ละผูโ ดยสาร เฉพาะผขู ับข่ี เฉพาะผโู ดยสาร รปู ท่ี 7-1 พัฒนาการอัตราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวดั เชียงใหม่ 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอัตราการ 80 57% 58% สวมหมวกนิรภยั 70 51% ในภาพรวม 60 จงั หวัดพิษณโุ ลก 50 51% 51% 40 44% 31% 29% เฉลย่ี รวมผูขบั ขแี่ ละผโู ดยสาร 30 21% 20 49% 10 0 รวมผูขบั ขแ่ี ละผโู ดยสาร เฉพาะผูขบั ขี่ เฉพาะผูโดยสาร รูปที่ 7-2 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดพิษณโุ ลก

062 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 100 2559 2560 2561 แนวโนมอตั ราการ 90 56% 59% สวมหมวกนริ ภัย 80 51% ในภาพรวม 70 จังหวัดนครสวรรค 60 49% 50 44% 40% 12% 15% 10% เฉลย่ี รวมผูขับข่ีและผูโดยสาร 40 30 44% 20 10 0 รวมผขู บั ขีแ่ ละผูโดยสาร เฉพาะผขู ับข่ี เฉพาะผโู ดยสาร รูปที่ 7-3 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวดั นครสวรรค์

บทที่ 7 063 จงั หวดั ทม่ี อี ัตราการสวมหมวกนิรภยั พัฒนาการดเี ด่น ปี 2553-2561 7.2 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผลจากการส�ารวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ท่ีผ่านมา ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบว่า ในภาพรวมบางจงั หวดั มแี นวโนม้ อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพม่ิ ขนึ้ เชน่ สรุ นิ ทร์ อุบลราชธานี นครราชสีมา ร้อยเอ็ด บุรีรัมย์ เป็นต้น แต่ในหลายจังหวัด ก็มีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง เช่น เลย ยโสธร เป็นต้น อย่างไรก็ตาม จังหวดั ทม่ี อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภัยพฒั นาการดเี ดน่ ตั้งแต่ ปี 2559-2561 ในภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 3 อันดับแรก ได้แก่ อนั ดับท่ี 1 จงั หวดั สรุ ินทร์ อนั ดบั ท่ี 2 จังหวดั อบุ ลราชธานี และอนั ดบั ที่ 3 จงั หวดั นครราชสมี า ดังแสดง ในรปู ที่ 7-4 ถงึ 7-6 100 2559 2560 2561 90 แนวโนม อัตราการ 80 56% 54% 54% สวมหมวกนริ ภัย 70 ในภาพรวม 60 47% 45% 45% จงั หวัดสรุ ินทร 50 20% 19% 19% 40 เฉล่ยี รวมผูขบั ขแ่ี ละผูโดยสาร 30 20 46% 10 0 รวมผูขบั ขีแ่ ละผูโดยสาร เฉพาะผูข บั ข่ี เฉพาะผโู ดยสาร รปู ที่ 7-4 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดสรุ นิ ทร์

064 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 100 2559 2560 2561 90 แนวโนม อตั ราการ 80 48% 49% 45% สวมหมวกนริ ภยั 70 42% 43% 39% ในภาพรวม 60 23% 21% 18% 50 จังหมัดอบุ ลราชธานี 40 30 เฉลี่ยรวมผขู บั ขแ่ี ละผโู ดยสาร 20 10 41% 0 รวมผูขับข่แี ละผูโดยสาร เฉพาะผูขบั ข่ี เฉพาะผูโดยสาร รปู ที่ 7-5 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวดั อบุ ลราชธานี 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอัตราการ 80 48% 45% 49% สวมหมวกนริ ภยั 70 41% 39% 41% ในภาพรวม 60 50 19% 18% 18% จงั หวัดนครราชสมี า 40 30 เฉล่ียรวมผขู บั ข่ีและผูโ ดยสาร 20 10 40% 0 รวมผูขับขแ่ี ละผูโดยสาร เฉพาะผขู บั ขี่ เฉพาะผูโดยสาร รูปที่ 7-6 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดนครราชสีมา

บทที่ 7 065 จังหวดั ทีม่ ีอตั ราการสวมหมวกนิรภัยพฒั นาการดีเดน่ ปี 2553-2561 7.3 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคกลางและตะวันออก ผลจากการส�ารวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ท่ีผ่านมา ต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในภาคกลางและตะวันออก พบว่า ในภาพรวมบางจังหวัดมีแนวโน้มอัตราการสวมหมวกนิรภัย เพ่ิมข้ึน เช่น นนทบุรี สมุทรปราการ ปทุมธานี ระยอง ฉะเชิงเทรา สมุทรสาคร เป็นต้น ส�าหรับจังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการ ดีเดน่ ตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2559-2561 ในภาคกลางและตะวันออก 3 อันดับแรก (ไม่รวมกรงุ เทพมหานคร) ไดแ้ ก่ อันดบั ท่ี 1 จงั หวัดนนทบุรี อนั ดบั ที่ 2 จังหวดั สมทุ รปราการ และอันดับท่ี 3 จงั หวัดปทุมธานี ดงั แสดงในรปู ที่ 7-7 ถงึ 7-9 แนวโนม อตั ราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนิรภัย 90 ในภาพรวม 80 71% 70% 70% จังหวดั นนทบรุ ี 70 59% 58% 60% 60 24% 22% 27% เฉลีย่ รวมผูขับข่แี ละผโู ดยสาร 50 40 59% 30 20 10 0 รวมผขู บั ข่แี ละผโู ดยสาร เฉพาะผูขับขี่ เฉพาะผูโดยสาร รปู ที่ 7-7 พัฒนาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวดั นนทบุรี

066 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 100 2559 2560 2561 90 แนวโนม อตั ราการ 80 65% 69% 71% สวมหมวกนริ ภัย 70 52% 55% 59% ในภาพรวม 60 50 25% จงั หวดั สมทุ รปราการ 40 20% 18% 30 เฉลย่ี รวมผขู บั ขแ่ี ละผโู ดยสาร 20 10 56% 0 รวมผูข ับขแ่ี ละผูโดยสาร เฉพาะผูข บั ขี่ เฉพาะผโู ดยสาร รปู ที่ 7-8 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวัดสมุทรปราการ แนวโนม อตั ราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนริ ภยั 90 68% 69% 69% ในภาพรวม 80 54% 55% 56% จงั หวัดปทุมธานี 70 60 17% 14% 15% เฉลี่ยรวมผูขบั ขี่และผโู ดยสาร 50 40 เฉพาะผโู ดยสาร 55% 30 20 10 0 รวมผขู บั ขี่และผูโ ดยสาร เฉพาะผขู บั ข่ี รปู ที่ 7-9 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดปทุมธานี

บทท่ี 7 067 จังหวัดท่มี อี ัตราการสวมหมวกนริ ภัยพฒั นาการดีเด่น ปี 2553-2561 7.4 จังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ปี 2559-2561 ภาคใต้ ผลจากการส�ารวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ที่ผ่านมา ต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในพื้นที่ภาคใต้ พบว่า ในภาพรวม บางจังหวัดมีแนวโน้มอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพ่ิมขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเจน เช่น ภูเก็ต นครศรีธรรมราช ระนอง ปัตตานี สงขลา พัทลุง เป็นต้น ในขณะท่ีบางจังหวัดในพ้ืนที่ภาคใต้มีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเน่ือง เช่น ตรัง สตลู เปน็ ตน้ สา� หรบั จงั หวดั ทมี่ อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั พฒั นาการดเี ดน่ ตง้ั แต่ ปี 2559-2561 ในภาคใต้ 3 อันดับแรก ได้แก่ อันดับที่ 1 จังหวัดภูเก็ต อันดบั ท่ี 2 จังหวดั นครศรีธรรมราช และอนั ดับท่ี 3 จังหวัดระนอง ดังแสดง ในรูปท่ี 7-10 ถงึ 7-12 แนวโนมอัตราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนิรภยั 90 ในภาพรวม 80 68% 71% 70% จงั หวัดภเู กต็ 70 60% 62% 61% 60 เฉล่ียรวมผขู บั ขี่และผูโ ดยสาร 50 37% 40 32% 31% 61% 30 20 10 0 รวมผขู บั ข่ีและผูโ ดยสาร เฉพาะผขู บั ขี่ เฉพาะผโู ดยสาร รูปท่ี 7-10 พัฒนาการอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดภูเกต็

068 อัตราการสวมหมวกนริ ภัย ของผ้ใู ช้รถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 แนวโนม อตั ราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนริ ภยั 90 ในภาพรวม 80 66% 66% 68% 70 56% 57% 59% จงั หวดั นครศรธี รรมราช 60 31% 33% 35% 50 เฉล่ยี รวมผูขับขแี่ ละผูโดยสาร 40 30 57% 20 10 0 รวมผูข บั ขแ่ี ละผูโดยสาร เฉพาะผูขับขี่ เฉพาะผโู ดยสาร รปู ท่ี 7-11 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวดั นครศรธี รรมราช 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอตั ราการ 80 58% 40% สวมหมวกนริ ภยั 70 53% 32% ในภาพรวม 60 12% จงั หวัดระนอง 50 47% 40 43% เฉพาะผูโดยสาร เฉลยี่ รวมผขู บั ขแ่ี ละผโู ดยสาร 30 20 15% 17% 41% 10 0 รวมผูขับขี่และผโู ดยสาร เฉพาะผขู ับขี่ รปู ที่ 7-12 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวดั ระนอง

บทที่ 7 069 จังหวดั ท่มี อี ัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเดน่ ปี 2553-2561 7.5 จงั หวดั ทมี่ พี ฒั นาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพมิ่ ขนึ้ ดเี ดน่ ในเขตชุมชนเมือง ปี 2559-2561 ผลจากการส�ารวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ทีผ่ ่านมา ตง้ั แต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในเขตชุมชนเมือง พบวา่ ในภาพรวม บางจังหวัดมีแนวโน้มอัตราการสวมหมวกนิรภัยในเขตชุมชนเมือง เพิม่ ข้ึนอยา่ งเห็นได้ชดั เจน เชน่ แพร่ หนองบัวลา� ภู ระยอง นครศรธี รรมราช พระนครศรีอยธุ ยา พษิ ณโุ ลก ประจวบคีรขี ันธุ์ สมทุ รสาคร ปตั ตานี เปน็ ตน้ ส�าหรับจังหวัดท่ีมีพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพิ่มขึ้นดีเด่น ตง้ั แต่ ปี 2559-2561 เปน็ อันดบั 1 ในแต่ละภาคได้แก่ ภาคเหนอื จังหวัด แพร่, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดหนองบัวล�าภู, ภาคกลางและ ตะวนั ออก จังหวดั ระยอง, และภาคใต้ จังหวดั นครศรธี รรมราช ดังแสดงใน รูปท่ี 7-13 ถงึ 7-16 แนวโนม อตั ราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนิรภัย 90 ในเขตชุมชนเมือง 80 75% 76% จังหวดั แพร 70 68% 60 เฉลีย่ รวมผูข บั ข่แี ละผูโ ดยสาร 50 68% 69% 40 59% 69% 30 20 41% 43% 10 31% 0 รวมผูขับขี่และผูโ ดยสาร เฉพาะผขู บั ขี่ เฉพาะผูโดยสาร รูปท่ี 7-13 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในเขตชมุ ชนเมือง ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดแพร่

070 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 แนวโนมอตั ราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนริ ภยั 90 ในเขตชมุ ชนเมอื ง 80 64% 65% 69% 70 66% จงั หวดั หนองบวั ลำภู 60 50 58% 61% เฉลี่ยรวมผูขับข่ีและผโู ดยสาร 40 49% 30 66% 20 38% 42% 10 0 รวมผขู บั ขแี่ ละผโู ดยสาร เฉพาะผขู ับขี่ เฉพาะผูโดยสาร รปู ท่ี 7-14 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในเขตชุมชนเมือง ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวดั หนองบัวลา� ภู 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอตั ราการ 80 53% 65% สวมหมวกนริ ภัย 70 46% 56% ในเขตชุมชนเมอื ง 60 30% จงั หวดั ระยอง 50 46% 40 38% เฉพาะผโู ดยสาร เฉลย่ี รวมผขู บั ขแี่ ละผูโ ดยสาร 30 20 17% 18% 56% 10 0 รวมผูขบั ข่แี ละผูโ ดยสาร เฉพาะผูขบั ข่ี รูปที่ 7-15 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในเขตชุมชนเมือง ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวดั ระยอง

บทท่ี 7 071 จังหวดั ท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพฒั นาการดีเดน่ ปี 2553-2561 แนวโนมอัตราการ 100 2559 2560 2561 สวมหมวกนริ ภยั 90 ในเขตชมุ ชนเมอื ง 80 80% 82% 83% 70 จงั หวดั นครศรธี รรมราช 60 71% 72% 75% 50 52% เฉล่ียรวมผขู ับข่ีและผูโดยสาร 40 30 47% 47% 75% 20 10 0 รวมผขู ับขแี่ ละผโู ดยสาร เฉพาะผูขับขี่ เฉพาะผโู ดยสาร รปู ท่ี 7-16 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ในเขตชมุ ชนเมอื ง ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดนครศรีธรรมราช

072 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 7.6 จงั หวดั ทมี่ พี ฒั นาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพม่ิ ขน้ึ ดเี ดน่ ในเขตชมุ ชนชนบท ปี 2559-2561 ผลจากการส�ารวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในช่วง 3 ปี ท่ผี ่านมา ตงั้ แต่ ปี พ.ศ. 2559-2561 ในเขตชุมชนชนบท พบวา่ ในภาพรวม บางจังหวัดมีแนวโน้มอัตราการสวมหมวกนิรภัยในเขตชุมชนชนบทเพิ่มข้ึน อยา่ งเหน็ ไดช้ ดั เจน เชน่ เพชรบรู ณ์ สรุ นิ ทร์ สระบรุ ี ภเู กต็ นครนายก ปทมุ ธานี สโุ ขทยั พิจติ ร นครปฐม เป็นตน้ ส�าหรบั จงั หวัดที่มพี ฒั นาการของอัตราการ สวมหมวกนิรภัยเพ่มิ ข้ึนดีเด่น ต้งั แต่ ปี 2559-2561 เปน็ อนั ดับ 1 ในแตล่ ะ ภาคได้แก่ ภาคเหนือ จังหวัดเพชรบรู ณ์, ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ จงั หวัด สรุ ินทร,์ ภาคกลางและตะวันออก จังหวดั สระบรุ ี, และภาคใต้ จงั หวดั ภเู กต็ ดังแสดงในรปู ท่ี 7-17 ถงึ 7-20 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอตั ราการ 80 59% สวมหมวกนิรภัย 70 ในเขตชมุ ชนชนบท 60 44% จงั หวดั เพชรบูรณ 50 50% 40 เฉล่ียรวมผูขบั ขี่และผูโดยสาร 30 35% 20 38% 56% 10 0 28% 16% 7% 11% รวมผขู บั ข่แี ละผโู ดยสาร เฉพาะผขู บั ขี่ เฉพาะผโู ดยสาร รูปที่ 7-17 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภยั ในเขตชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวัดเพชรบรู ณ์

บทที่ 7 073 จังหวัดท่มี ีอัตราการสวมหมวกนริ ภยั พฒั นาการดีเดน่ ปี 2553-2561 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอตั ราการ 80 53% 50% 50% สวมหมวกนิรภัย 70 44% 42% 40% ในเขตชมุ ชนชนบท 60 จงั หวัดสุรินทร 50 17% 18% 16% 40 เฉล่ยี รวมผูขบั ขีแ่ ละผูโ ดยสาร 30 เฉพาะผโู ดยสาร 20 41% 10 0 รวมผูข ับขีแ่ ละผโู ดยสาร เฉพาะผขู ับขี่ รูปที่ 7-18 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ในเขตชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวัดสรุ นิ ทร์ 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอตั ราการ 80 54% สวมหมวกนริ ภัย 70 48% 49% ในเขตชมุ ชนชนบท 60 จังหวัดสระบรุ ี 50 45% 40 38% 40% เฉลยี่ รวมผูขบั ข่แี ละผูโดยสาร 30 20 13% 16% 17% 45% 10 0 เฉพาะผโู ดยสาร รวมผูขับขแ่ี ละผูโ ดยสาร เฉพาะผขู บั ขี่ รปู ที่ 7-19 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ในเขตชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2559-2561 จังหวัดสระบรุ ี

074 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผู้ใช้รถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 100 2559 2560 2561 90 แนวโนมอัตราการ 80 55% 55% 58% สวมหมวกนริ ภยั 70 49% 50% 50% ในเขตชุมชนชนบท 60 จังหวดั ภเู กต็ 50 31% 40 26% 25% เฉล่ยี รวมผขู ับข่แี ละผูโ ดยสาร 30 20 50% 10 0 รวมผขู บั ขีแ่ ละผูโดยสาร เฉพาะผขู บั ข่ี เฉพาะผโู ดยสาร รปู ที่ 7-20 พัฒนาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ในเขตชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2559-2561 จงั หวัดภเู กต็

บทท่ี 7 075 จงั หวัดทมี่ อี ัตราการสวมหมวกนิรภยั พัฒนาการดีเด่น ปี 2553-2561 7.7 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัย ในกลุ่มผู้โดยสารสูงสุด ปี พ.ศ. 2561 ผลจากการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2561 พบว่า ในภาพรวมอัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในกลมุ่ ผู้โดยสารยังอยู่ในเกณฑ์ ที่ค่อนข้างต�่ำ เพียงร้อยละ 22 ซึ่งมีแนวโน้มคงท่ีไม่มีการเปลี่ยนแปลง อย่างมีนัยส�ำคัญ และเมื่อพิจารณาเปรียบเทียบรายจังหวัด พบว่า จังหวัด กรุงเทพมหานคร มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มผู้โดยสารสูงสุด คือ ร้อยละ 55 ซึ่งมีสัดส่วนท่ีเพิ่มข้ึนและยังอยู่ในระดับที่ค่อนข้างสูง เมอ่ื เปรยี บเทียบกับจังหวดั อ่นื ๆ ดังแสดงในรปู ท่ี 7-21 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในกลุ่มผ้โู ดยสารสงู สดุ ปี พ.ศ. 2561 55% กรุงเทพมหานคร รปู ท่ี 7-21 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในกลุม่ ผู้โดยสารสงู สุด ปี พ.ศ. 2561 จังหวัดกรุงเทพมหานคร



บทท่ี 8 สรปุ ผลการสา� รวจและขอ้ เสนอแนะ

078 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผ้ใู ช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 บทท่ี 8 8.1 ส ถ า น ก า ร ณ ์ ป ั จ จุ บั น ข อ ง ก า ร ส ว ม ห ม ว ก นิ ร ภั ย ข อ ง ผู ้ ใ ช ้ สรปุ ผล รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย การสำ� รวจ จากการส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ ใช้รถจักรยานยนต์ และขอ้ เสนอแนะ ในประเทศไทย ประจ�ำปี พ.ศ. 2561 โดยมีจ�ำนวนกลุ่มตัวอย่างของผู้ใช้ รถจกั รยานยนต์ที่ได้จากการส�ำรวจรวมทัง้ ส้ิน 1,529,808 คน แบ่งเป็นผขู้ ับข่ี เน้ือหาในบทน้ีนำ� เสนอขอ้ สรุป 1,146,860 คน และผู้โดยสาร 382,948 คน ครอบคลุมพนื้ ท่ี 77 จงั หวัด ผลส�ำรวจการสวมหมวกนริ ภยั ทั่วประเทศ สามารถสรปุ ประเดน็ ตา่ งๆ ทส่ี �ำคัญท่ีได้จากผลการสำ� รวจได้ ดังนี้ ของผู้ใช้รถจกั รยายนต์ - ผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวม ในประเทศไทยในชว่ ง 9 ปที ี่ผ่านมา ผขู้ บั ขแี่ ละผู้โดยสาร รอ้ ยละ 45 หากพจิ ารณาจำ� แนกตามตำ� แหนง่ ทน่ี งั่ ตงั้ แต่ ปี พ.ศ. 2553 จนถงึ พบว่า ผู้ขับขี่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัย ร้อยละ 52 และในขณะที่ ปี พ.ศ. 2561 เพอื่ สะท้อน ผู้โดยสารมีอัตราการสวมหมวกนริ ภัย รอ้ ยละ 22 ให้เหน็ ถึงแนวโน้มและสถานการณ์ - เมื่อพิจารณาอัตราการสวมหมวกนิรภัยในภาพรวม (รวมผู้ขับขี่และ การสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใช้ ผู้โดยสาร) จ�ำแนกตามภูมิภาค พบว่า ภาคกลางและตะวันออก รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สงู สดุ รอ้ ยละ 57 และ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ตง้ั แต่อดีตจนถึงปัจจุบนั มอี ตั ราการสวมหมวกนิรภยั ต่�ำสดุ รอ้ ยละ 32 พรอ้ มทัง้ ขอ้ เสนอแนะต่างๆ - เมื่อพิจารณาอัตราการสวมหมวกนิรภัยในภาพรวม (รวมผู้ขับข่ีและ โดยมรี ายละเอยี ดดงั น้ี ผู้โดยสาร) รายจังหวัด พบว่า กรุงเทพมหานคร มีอัตราการสวม 8.1 สถานการณป์ จั จุบันของการ หมวกนริ ภยั สงู สดุ รอ้ ยละ 85 และจงั หวดั ทม่ี อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สวมหมวกนิรภัยของผู้ ใช้ ตำ�่ สดุ คือ บึงกาฬ รอ้ ยละ 12  รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย - เมื่อพิจารณาอัตราการสวมหมวกนิรภัยจ�ำแนกตามกลุ่มผู้ ใช้ 8.2 แนวโนม้ ของการสวม รถจักรยานยนต์ตามช่วงอายุ พบว่า กลุ่มวัยรุ่นยังคงมีอัตราการสวม หมวกนริ ภัยของผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์ หมวกนิรภยั รวมผขู้ ับขแ่ี ละผู้โดยสารต่ำ� กว่ากลุ่มผู้ใหญ่ คือ รอ้ ยละ 22 ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2553-2561 และ 48 ตามล�ำดบั 8.3 การเปล่ยี นแปลงและ - จากการสำ� รวจการสวมหมวกนริ ภยั ของเดก็ ทนี่ งั่ โดยสารรถจกั รยานยนต์ พัฒนาการของอัตราการสวม จำ� นวน 71,389 คน พบวา่ อตั ราการสวมหมวกนริ ภัยยงั อยู่ในเกณฑท์ ่ี หมวกนิรภยั ในระดับจงั หวัด ต่�ำมาก คิดเปน็ คา่ เฉล่ยี ท้ังประเทศอย่ทู ี่ประมาณร้อยละ 8 เทา่ น้นั 8.4 ข้อเสนอแนะส�ำหรบั การ - หากเปรียบเทียบอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับข่ีและผู้โดยสาร ขับเคลื่อนการรณรงคส์ ่งเสริม ระหวา่ งบรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ในภาพรวมของทง้ั ประเทศ การสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใช้ พบว่า ในพ้ืนท่เี ขตชุมชนเมืองยังคงมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภัยสงู กวา่ รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย เขตชมุ ชนชนบท คือ ร้อยละ 78 และ 31 ตามล�ำดับ

บทที่ 8 079 สรุปผลการส�ำรวจและขอ้ เสนอแนะ 8.2 แนวโน้มของการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2553-2561 จากการสำ� รวจอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของประเทศไทยในชว่ ง 9 ปที ผ่ี า่ นมา ตง้ั แต่ ปี พ.ศ. 2553-2561 ซึง่ มจี �ำนวนกลุม่ ตัวอย่างของผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ ท่ีถูกส�ำรวจกว่าปีละ 1,000,000 คน ซ่ึงการส�ำรวจอย่างต่อเนื่องเป็นระยะ เวลานานทำ� ใหส้ ามารถสะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ แนวโนม้ การสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใช้ รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย โดยสามารถสรปุ ประเด็นส�ำคัญตา่ งๆ ไดด้ งั น้ี - จากผลการสำ� รวจอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2553-2561 พบวา่ อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม (รวมผขู้ บั ขแ่ี ละผู้โดยสาร) มสี ดั สว่ นเพม่ิ ข้ึนจากร้อยละ 44 ในปี พ.ศ. 2553 เป็นรอ้ ยละ 46 ในปี พ.ศ. 2554 หลังจากนั้นอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับข่ีและ ผู้โดยสารมีแนวโน้มลดลงเล็กนอ้ ย เหลอื เพยี งรอ้ ยละ 42-43 ในชว่ งปี พ.ศ. 2555-2560 และมสี ดั สว่ นเพมิ่ ขน้ึ เปน็ รอ้ ยละ 45 ในปี พ.ศ. 2561 เม่ือพิจารณาแยกตามต�ำแหน่งท่ีน่ัง อัตราการสวมหมวกนิรภัย ในตำ� แหน่งผขู้ บั ขี่หรอื ผู้โดยสารมีแนวโนม้ ไปในทิศทางเดยี วกัน - เม่ือพิจารณาอัตราการสวมหมวกนิรภัยในภาพรวม (รวมผู้ขับข่ีและ ผู้โดยสาร) จ�ำแนกตามภูมิภาค ผลจากการสำ� รวจ พบว่า ภาคกลาง และตะวันออก มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยสูงกว่าภูมิภาคอื่นและ สูงกวา่ คา่ เฉล่ยี ทัง้ ประเทศ ทงั้ 9 ปี (ปี พ.ศ. 2553-2561) ในขณะท่ี ภูมิภาคอนื่ ๆ ไม่วา่ จะเป็น ภาคเหนอื ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื และ ภาคใต้ พบว่า มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยต่�ำกว่าค่าเฉลี่ยท้ังประเทศ ทั้ง 9 ปี และเมื่อพิจารณาแยกตามต�ำแหน่งท่ีนั่ง เฉพาะผู้ขับขี่และ ผู้โดยสาร พบวา่ มีแนวโน้มไปในทิศทางเดยี วกัน - เมื่อพิจารณาอัตราการสวมหมวกนิรภัยจ�ำแนกตามกลุ่มผู้ ใช้ รถจกั รยานยนต์ ระหวา่ งผู้ใหญแ่ ละวยั รนุ่ (รวมทง้ั ผขู้ บั ขแ่ี ละผู้โดยสาร) ผลจากการส�ำรวจ พบว่า อัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มผู้ ใช้ รถจกั รยานยนตผ์ ู้ใหญส่ งู กวา่ กลมุ่ วยั รนุ่ ตลอดทง้ั 9 ปี ในขณะทอ่ี ตั ราการ สวมหมวกนิรภัยในผู้โดยสารกลุ่มเด็กยังคง พบว่า มีอัตราการสวม หมวกนริ ภยั อยใู่ นเกณฑท์ คี่ อ่ นขา้ งตำ�่ มาก ทง้ั 9 ปี และเปน็ ทน่ี า่ สงั เกตวา่ อัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุม่ วยั รนุ่ มแี นวโนม้ ลดลงอยา่ งต่อเนอ่ื ง ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2554-2558 และเพิม่ ขึน้ เลก็ น้อยในปี พ.ศ. 2559 ซึ่ง ในปี พ.ศ. 2560 พบว่าอัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มวัยรุ่นลดลง คอ่ นขา้ งมาก และในปี พ.ศ. 2561 มสี ัดส่วนเพิ่มข้ึนเพยี งเล็กน้อย

080 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 - จากผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2553-2561 เมื่อพิจารณาแนวโน้มของอัตราการสวม หมวกนิรภัยจ�ำแนกตามพ้ืนที่ตลอดทั้ง 9 ปี พบว่า อัตราการสวม หมวกนิรภัยในเขตชุมชนเมืองยังคงมีแนวโน้มสูงกว่าเขตชุมชนชนบท โดยในเขตชมุ ชนเมอื งมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวมคอ่ นขา้ งสงู กวา่ รอ้ ยละ 70 ในขณะที่ในเขตชมุ ชนชนบทมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม เพียงร้อยละ 31 โดยประมาณ ซง่ึ จะเห็นได้ว่าอตั ราการ สวมหมวกนริ ภยั ในเขตชมุ ชนชนบทอยใู่ นเกณฑท์ ค่ี อ่ นขา้ งตำ่� เกอื บเทา่ ตวั เมอื่ เปรยี บเทยี บกบั เขตชมุ ชนเมอื ง สอดคลอ้ งกบั ขอ้ เทจ็ จรงิ ในปจั จบุ นั ที่ความเข้มข้นของการกวดขันการสวมหมวกนิรภัยมักจ�ำกัดอยู่ในเขต เมืองเป็นสว่ นใหญ่   8.3 การเปล่ียนแปลงและพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัย ในระดับจังหวัด ปี พ.ศ. 2553–2561 จากผลการสำ� รวจอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ท่ีไดม้ กี ารเกบ็ รวบรวมตอ่ เนอื่ งกนั ตลอดระยะเวลา 9 ปี ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2553 จนถึง ปี พ.ศ. 2561 แม้ว่า ในภาพรวมมีแนวโน้มเพิ่มข้ึนเล็กน้อยในช่วงปี พ.ศ. 2554 หลังจากน้ัน ก็ลดลงเล็กน้อยและคงท่ีจนถึงปี พ.ศ. 2560 ซ่ึงปัจจุบันในปี พ.ศ. 2561 มีสดั สว่ นเพ่ิมข้ึนเพียงเลก็ นอ้ ย แตห่ ากพจิ ารณาในระดับพนื้ ที่หรือรายจงั หวดั พบว่า ในภาพรวมหลายจังหวัดมีการเปลี่ยนแปลงและมีพัฒนาการที่ดีขึ้น ดา้ นการสง่ เสรมิ การสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ ซง่ึ สามารถสรปุ ประเดน็ ต่างๆ ทีส่ �ำคญั ได้ดังน้ี - ผลจากการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยในระดับจังหวัด ระหว่าง ปี พ.ศ. 2557-2561 พบว่า ในภาพรวมหลายจังหวัดมีพัฒนาการ ที่ดีข้นึ ในการส่งเสริมให้ผู้ใช้รถจักรยานยนต์ (ทงั้ ผ้ขู ับขแ่ี ละผู้โดยสาร) สวมหมวกนิรภัยขณะขับขี่ ซ่ึงจังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัย เพิ่มสูงขึ้นกว่าร้อยละ 10 ได้แก่ พะเยา เพชรบูรณ์ แพร่ ระยอง นครศรธี รรมราช เป็นตน้ ในขณะเดยี วกนั อีกหลายจงั หวดั กลับมอี ตั รา การสวมหมวกนริ ภยั ลดลงอยา่ งเหน็ ไดช้ ดั เจน เชน่ ตาก สระแกว้ พงั งา ระนอง เปน็ ตน้ ซง่ึ มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ลดลงมากกวา่ รอ้ ยละ 10 - เม่ือพิจารณาการเปล่ียนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผู้ขับข่ี รายจังหวัด ระหว่าง ปี พ.ศ. 2557-2561 พบว่า หลายจังหวัด มีแนวโน้มของอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ ไปในทิศทางที่ดีข้ึน ซึ่งบางจังหวัดมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยของ ผูข้ ับขี่เพิม่ สูงขนึ้ มากกว่ารอ้ ยละ 10 ไดแ้ ก่ พะเยา เพชรบูรณ์ แพร่ ระยอง เป็นตน้ ในขณะเดยี วกนั กพ็ บว่ามหี ลายจังหวดั ที่มีแนวโนม้ ของ อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับขี่รถจักรยานยนต์ลดลงมากกว่า รอ้ ยละ 10 ไดแ้ ก่ ตาก สระแก้ว พงั งา ระนอง เปน็ ตน้

บทท่ี 8 081 สรุปผลการสำ� รวจและข้อเสนอแนะ - หากพจิ ารณาการเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้โดยสาร รถจักรยานยนต์ในระดบั พืน้ ที่รายจังหวัด ตง้ั แต่ ปี พ.ศ. 2557-2561 พบว่า บางจังหวดั มีการสวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารรถจักรยานยนต์ เพ่ิมข้ึนอย่างเห็นได้ชัด เช่น แพร่ กรุงเทพมหานคร ระยอง นครศรีธรรมราช เป็นต้น แต่ในขณะเดียวกันบางจงั หวดั กม็ อี ัตราการ สวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารรถจักรยานยนต์ลดลงอย่างชัดเจน ซึ่งบางจังหวัดลดลงมากกว่าร้อยละ 10 เช่น ตาก ขอนแก่น พังงา เปน็ ต้น  - จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ตั้งแต่ ปี 2559-2561 ในภาคเหนือ 3 อันดับแรก ไดแ้ ก่ อันดับท่ี 1 จังหวดั เชยี งใหม่ อนั ดบั ที่ 2 จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และอนั ดบั ท่ี 3 จงั หวดั นครสวรรค์ - จังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ต้ังแต่ ปี 2559-2561 ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 อันดับแรก ได้แก่ อันดับท่ี 1 จังหวัดสุรินทร์ อันดับท่ี 2 จังหวัดอุบลราชธานี และ อนั ดับท่ี 3 จังหวัดนครราชสมี า - จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ตั้งแต่ ปี 2559-2561 ในภาคกลางและตะวันออก 3 อันดับแรก (ไม่รวมกรุงเทพมหานคร) ไดแ้ ก่ อนั ดับที่ 1 จังหวดั นนทบุรี อันดับท่ี 2 จังหวัดสมทุ รปราการ และอนั ดบั ที่ 3 จงั หวดั ปทมุ ธานี - จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น ต้ังแต่ ปี 2559-2561 ในภาคใต้ 3 อันดบั แรก ได้แก่ อนั ดบั ท่ี 1 จงั หวดั ภูเกต็ อันดับท่ี 2 จงั หวดั นครศรีธรรมราช และอันดบั ท่ี 3 จังหวัดระนอง - จงั หวดั ทม่ี พี ฒั นาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพมิ่ ขน้ึ ดเี ดน่ ในเขต ชมุ ชนเมอื ง ปี 2559-2561 เปน็ อนั ดบั 1 ในแตล่ ะภาค ไดแ้ ก่ ภาคเหนอื จงั หวดั แพร,่ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื จงั หวดั หนองบวั ลำ� ภ,ู ภาคกลาง และตะวันออก จังหวัดระยอง, และภาคใต้ จังหวัดนครศรีธรรมราช - จงั หวดั ทม่ี พี ฒั นาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เพมิ่ ขน้ึ ดเี ดน่ ในเขต ชุมชนชนบท ปี 2559-2561 เป็นอันดับ 1 ในแต่ละภาค ได้แก่ ภาคเหนอื จงั หวดั เพชรบรู ณ,์ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื จงั หวดั สรุ นิ ทร,์ ภาคกลางและตะวันออก จังหวัดสระบุรี, และภาคใต้ จังหวัดภูเก็ต - จังหวัดท่ีมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มผู้โดยสารสูงสุด ปี 2561 คือ จังหวัดกรุงเทพมหานคร ซ่ึงมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยในกลุ่ม ผู้โดยสาร ร้อยละ 55

082 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 8.4 ข้อเสนอแนะส�าหรับการขับเคลื่อนการรณรงค์ส่งเสริมการสวม หมวกนริ ภยั ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย จากผลการศึกษาวจิ ัยพฤติกรรมการสวมหมวกนริ ภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทย โดยมูลนิธิไทยโรดส์และเครือข่ายเฝ้าระวังสถานการณ์ ความปลอดภัยทางถนน (Road Safety Watch, RSW) ค้นพบสาเหตแุ ละ แนวโน้มของผู้ ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทยที่จะไม่สวมหมวกนิรภัย เม่ือ (1) รู้สึกไม่มีความเสี่ยงท่ีจะถูกตรวจจับ (2) ไม่ค่อยพบเห็นจุดตรวจ/ ดา่ นตรวจ (3) ทราบสถานทีแ่ ละเวลาของจุดตรวจ/ด่านตรวจได้ (4) ไมท่ ราบ ว่าผู้โดยสารไม่สวมหมวกนิรภัยน้ัน “ผิดกฎหมาย” และ (5) รู้สึกว่าต�ารวจ ไม่กวดขันจับกุมอย่างเข้มงวด ซึ่งจากผลการศึกษา ดังกล่าว ประกอบกับ ข้อมูลผลการส�ารวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทย ท่ีได้ดา� เนินการสา� รวจต้ังแต่ปี พ.ศ. 2553 เป็นต้นมา จนถึง ปจั จุบนั จงึ มีข้อเสนอแนะในการขับเคลอื่ นการรณรงค์สง่ เสริมการสวมหมวก นิรภัยของผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ดงั น้ี 1. การจัดกิจกรรมรณรงค์สวมหมวกนิรภัย ควรเน้นกิจกรรมการรณรงค์ บริเวณนอกเขตเมอื งของแตล่ ะจงั หวัด 2. สนับสนุนให้มีการทดลองใช้นวัตกรรมของรูปแบบการบังคับใช้กฎหมาย ทม่ี ีประสิทธภิ าพและมกี ารประเมนิ ผลสัมฤทธใ์ิ นพ้ืนทีน่ �ารอ่ ง เชน่ การสุ่ม เวลาและสถานท่ีตรวจจบั เป็นตน้ 3. ส่งเสริมและสนับสนุนการสวมหมวกนิรภัยให้เป็นเร่ือง “วัฒนธรรม ความปลอดภัย” รวมถงึ ใช้เป็นมาตรการองค์กร เพ่ือปลกู จิตส�านกึ ให้แก่ ผทู้ ี่ใชร้ ถจกั รยานยนตต์ ระหนกั ถงึ ความปลอดภยั ของตนเองขณะขบั ขหี่ รอื โดยสาร 4. สร้างการรับรู้ของประชาชนในเร่ืองกฎหมายบังคับ โดยเฉพาะเร่ือง ผู้โดยสารไมส่ วมหมวกนริ ภัยน้นั “ผิดกฎหมาย” ผ่านการตรวจจบั จรงิ ให้ ผสู้ ญั จรไดพ้ บเห็นและรับรู้ เป็นต้น