การเขียนย่อความ

วชิ าภาษาไทย ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔ สอนโดย นางสาวพรรณทริ าภรณ์ อินทรพ์ รหม (ครบู วิ )

กิ จกรรมวันน้ี ช่วงน้ีช้ีแนน ทาความเขา้ ใจเนอ้ื หาเรื่อง การยอ่ ความ ทบทวน ก า ร บ้ า น เขียนแผนภาพโครงเรื่องและแผนภาพความคิด

การเขยี นยอ่ ความ

การเขยี นยอ่ ความ เปน็ การเรียบเรยี งใจความสาคญั จาก เรื่องที่อ่านหรือฟงั ตามความเข้าใจของผูย้ อ่ ความ ผทู้ ี่มที ักษะในการย่อความสามารถ นาไปใช้พัฒนาการเรียน โดยยอ่ เน้อื หา ของบทเรยี นไวอ้ ่านทบทวน ยอ่ เนอื้ หาที่ ศกึ ษาคน้ คว้าในห้องสมุด หรือจากสอ่ื การ เรยี นรูต้ า่ ง ๆ

จดุ มงุ่ หมายของการเขียนยอ่ ความ เพอ่ื นิยามความหมาย เพอื่ สรปุ ย่อความ เพ่อื เลา่ เร่ืองยอ่

หลักการ ยอ่ ความ

๑ อา่ นเน้ือเรอ่ื งโดยละเอยี ดอยา่ งน้อย ๒ รอบ เพือ่ ทาความเข้าใจเนอ้ื หา อะไร ใคร ทาอะไร กบั ใคร ท่ไี หน เม่อื ไร มีผลเป็นอยา่ งไร และสุดท้ายเป็นแบบใด ๒ สรปุ สาระสาคญั ของเร่อื งท่ีอ่าน

๓ เปลย่ี นการใชค้ าสรรพนามบรุ ุษ ท่ี ๑ หรือบุรุษที่ ๒ เป็นสรรพนาม บรุ ุษที่ ๓ ๔ การยอ่ คาพูด คาสนทนาของ บุคคล ให้ย่อสรุปความโดยไม่ตอ้ ง ใส่เคร่ืองหมาย (“ ”)

๕ ถ้าเร่อื งเดมิ มคี าราชาศัพท์ เมอื่ ยอ่ แลว้ กต็ ้องใช้ คาราชาศัพท์ ให้ถูกตอ้ ง ๖ ถา้ เร่ืองเดมิ มหี ลายยอ่ หน้า ใจความทีย่ อ่ แล้วให้เขียนรวมเปน็ ย่อ หน้าเดียว

๗ ถ้าเปน็ บทร้อยกรองต้อง ถอดความเป็นร้อยแก้วก่อน แล้วจึงจับใจความสาคัญตอ่ ไป ๘ การยอ่ ความไมค่ วรมคี วามยาว มากกว่าครึ่งหนึ่งของเนื้อความเดมิ

รูปแบบ การยอ่ ความ

นทิ าน นยิ าย ข่าว บทความ พงศาวดาร หนงั สอื ทัว่ ไป ย่อ (ชื่อประเภท)........................เรือ่ ง (ช่อื เรอ่ื ง)............................... ของ (ชือ่ ผูแ้ ต่ง).............................จากหนังสือ (ช่อื หนงั สอื )...................... หน้า...............................ความวา่ ๑

จดหมาย ประกาศ คาส่ัง แจ้งความ แถลงการณ์ ย่อ (ชื่อประเภท)........................ของ (ชอื่ ผู้เขยี น/ผลู้ งนาม/ หนว่ ยงาน).......................ถึง.....................เรื่อง (ชื่อเรื่อง).......................... ลงวนั ท.ี่ ........เดือน....................พ.ศ. ............... ความวา่ ๒

พระบรมราโชวาท พระราชดารสั โอวาท ปาฐกถา สุนทรพจน์ คาปราศรยั รายงาน ระเบยี บ และคากล่าวอืน่ ๆ ยอ่ (ชอ่ื ประเภท)........................ของ (ชอ่ื ผู้กล่าว) ......................................... กล่าวแก่ (กลุม่ ผูฟ้ งั )..............................เรอ่ื ง (ชอ่ื เร่อื ง) ......................................... เนอื่ งในงาน (ชือ่ งาน)...................................... ณ (ชอ่ื สถานท่ี)............................... เมื่อ (วนั /เดือน/ป)ี ...............................จากหนงั สอื (ช่ือหนังสือ).............................. หน้า.............................ความวา่ ๓

บทร้อยกรองประเภทโคลง ฉนั ท์ กาพย์ กลอน รา่ ย ยอ่ คาประพันธ์ประเภท....................................เรอ่ื ง............................ ของ..........................ตอน..................จากหนงั สอื (ช่อื หนงั สอื )................... หน้า.......................ความวา่ ๔

ตวั อย่าง การย่อความ

แพะหลงกล สนุ ขั จงิ้ จอกตัวหนึ่งตกลงไปในบ่อนา้ มันพยายามท่ีจะตะกายขึ้นจากบอ่ แตไ่ มส่ าเร็จ ขณะนน้ั มีแพะตัวหนึ่งเดนิ ชะโงกหนา้ ทีบ่ ่อ และมองเห็นสุนัข จิง้ จอกอยู่ในบ่อน้นั มนั จึงรอ้ งถามว่า “เป็นไงสหาย นา้ ในบอ่ นั้นคงมีมากและ อรอ่ ยซนิ ะ” สนุ ขั จง้ิ จอกจึงบอกกบั แพะว่า “ลงมากนิ ด้วยกนั สิเพือ่ น นา้ ในบอ่ น้ีทง้ั เยน็ ทง้ั หวาน แล้วกม็ มี ากเสยี ด้วย ขา้ กินเท่าไหร่กไ็ ม่หายอยาก สหายลงมาสิ” แพะไดฟ้ ังดังนน้ั กก็ ระโดดลงไปในบอ่ ตามคาชักชวนของสุนัขจ้ิงจอก ทันที สนุ ขั จิง้ จอกได้โอกาส จงึ เหยยี บเขาแพะกระโดดขึ้นมาจากบ่อได้ มัน ตะโกนบอกแกแ่ พะวา่ “ถา้ เจ้ามสี มองสักครง่ึ หน่งึ ของหนวดเคราเจ้า เจา้ กค็ ง จะต้องมองใหแ้ นเ่ สยี ก่อนท่ีจะกระโดดลงไป ข้าไปล่ะสหายหนา้ โง่” นิทานอสี ป ฉบับสอนเดก็ โดย ครูพร สานักพมิ พ์เสรมิ วิทย์บรรณาคาร พ.ศ. ๒๕๒๔

ยอ่ นิทานเร่ือง แพะหลงกล ของ ครูพร สานกั พมิ พ์ เสริมวิทยบ์ รรณาคาร พ.ศ. ๒๕๒๔ จากหนังสือ นทิ าน อสี ป ฉบับสอนเด็ก ความว่า สนุ ัขจ้งิ จอกตัวหน่งึ ตกลงไปในบ่อน้าและพยายามจะ ขึ้นจากบอ่ แตไ่ มส่ าเร็จ เผอญิ มีแพะตัวหน่ึงผา่ นมา สุนัข จ้ิงจอกจึงออกอบุ ายชวนแพะให้ลงมากินน้าในบอ่ ดว้ ยกัน แพะไม่ทันคดิ จึงกระโดดลงไปในบ่อ สุนัขจ้ิงจอกจงึ เหยียบเขาแพะกระโดดขน้ึ มาจากบอ่ นนั้ ได้

โคลงสส่ี ภุ าพ ส่งิ ใดในโลกล้วน เปลย่ี นแปลง หนง่ึ ชราหย่อนแรง เร่งรัน ความตายติดตามแสวง ทาชพี ประลัยเฮย สามส่วนควรคดิ ค้น คตริ ูเ้ ตรียมคอย

ย่อโคลงสสี่ ภุ าพ เร่ือง โคลงสสี่ ุภาพ พระราชนพิ นธ์ ในพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยหู่ วั ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอย่หู วั ตอน ๑๖ หน้า ๑๐๔ ความวา่ ทุกส่งิ หรอื ทุกอยา่ งบนโลกนย้ี อ่ มมีการเปลย่ี นแปลง อนั ไดแ้ ก่ ความไมเ่ ทีย่ งไม่แนน่ อน ความชรา และความตาย

ประโยชนข์ องการย่อความ ชว่ ยใหก้ ารอ่านการฟงั ได้ผลดียงิ่ ขึ้น ชว่ ยใหเ้ ข้าใจและจดจาข้อความที่สาคญั ได้ ช่วยในการบนั ทึก เมือ่ ไดฟ้ งั หรอื ศึกษาวชิ าใด รู้จักจดขอ้ ความทีส่ าคญั ลงในสมุด ช่วยในการเขยี นตอบแบบฝกึ หดั หรือข้อสอบ ช่วยเตอื นความจานกั เรยี นอา่ นหนงั สือทาบทยอ่ เป็นตอน ๆ จะช่วยใหไ้ มต่ ้องอา่ นซา้

ใหน้ ักเรยี นเขียนยอ่ ความจากบทอ่านเสรมิ การละเล่นเดก็ ไทย เรอื่ ง ว่งิ เปรีย้ ว ว่งิ เปร้ยี วเปน็ การละเลน่ ของเดก็ ไทยอย่างหนึง่ ที่เดก็ ๆ นยิ มเลน่ กนั เป็น การละเล่นที่เล่นง่ายและไม่ตอ้ งมอี ปุ กรณอ์ ะไรมีเพยี งผ้าผืนเล็ก ๆ ๒ ผืนเท่านน้ั มีวธิ เี ลน่ ดังนี้ จานวนผ้เู ลน่ ไมจ่ ากัดโดยแบง่ ผูเ้ ล่นออกเป็น ๒ ฝา่ ยฝา่ ยละเท่า ๆ กนั โดย ปักหลกั ๒ ข้างหรอื ใชค้ นน่ังเปน็ หลกั ขา้ งละหลกั ระยะหา่ งประมาณ ๕๐ เมตร มี กรรมการตดั สิน ๑ คน เร่มิ ต้นพรอ้ มกนั ท้ังสองขา้ งต้องวง่ิ ล้อมหลกั ให้ทนั กนั มือถือ ผ้าคนละผืน เม่ือถงึ ฝ่ายของตนกส็ ง่ ผ้าให้คนตอ่ ไป เป็นเชน่ น้จี นวิ่งทันกนั ฝ่ายไล่ ทันต้องใช้ผ้าทถี่ อื อยตู่ ีอีกฝา่ ยหนง่ึ ถอื วา่ เปน็ ฝ่ายชนะ ศิลปะชาวบา้ น ของ วบิ ลู ย์ ล้สี วุ รรณ หน้า ๔๓

จบแลว้ จ้า เดก็ ๆ

เฉลย ยอ่ เรื่อง วงิ่ เปร้ียว ของ วิบูลย์ ลสี้ ุวรรณ จาก ศิลปะชาวบ้าน หน้า ๔๓ ความว่า วิ่งเปรี้ยวเปน็ การละเลน่ ของเดก็ ไทย มเี พียงผ้า ๒ ผืน เปน็ อุปกรณก์ ารเลน่ ไมจ่ ากัดจานวนผู้เล่น ผูเ้ ล่นต้องแบง่ เป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายละเท่า ๆ กนั มีหลัก ๒ ข้าง มกี รรมการ ๑ คน ผ้เู ล่นจะเรมิ่ วิง่ พรอ้ มกนั ต้องว่งิ ล้อมหลักให้ทนั กนั มอื ถอื ผา้ คน ละผืน เมื่อถงึ ฝา่ ยของตนกส็ ่งผา้ ให้คนตอ่ ไป เปน็ เชน่ น้ี จนวิง่ ทนั กนั ฝา่ ยไล่ทนั ต้องใชผ้ ้าทถ่ี อื อย่ตู ีอีกฝ่ายหนึ่ง ถือวา่ ฝา่ ยน้นั ชนะ