รายงานประจำ�ำ ปีี 2561 1
สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือ “สมเดจ็ ย่า” ทรงก่อตงั้ มูลนิธิแม่ฟา้ หลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ ์ โดยพระราชทานพระราชทรพั ยส์ ่วนพระองค ์ 100,000 บาท เม่ือวนั ท่ี 29 เมษายน 2515 เพ่ือแกป้ ญั หา “เจบ็ จน ไม่รู”้ ของประชาชน
พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ โปรดกระหม่อมให ้ สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็ นนายกกิตติมศกั ดิ ์ ตงั้ แต่ปี 2538 จนปจั จุบนั พระองค์ย์ ังั คงทรงงานสืืบทอดพระราชปณิิธานของสมเด็จ็ ย่่าอย่่างต่่อเนื่่�อง เพ่ือสรา้ งประโยชนใ์ หก้ บั ประชาชนและสรา้ งแรงบนั ดาลใจใหค้ นรุ่นใหม่ เป็ นพลเมืองท่ีมีความรบั ผิดชอบต่อสงั คม
สารจากประธานกรรมการ “การพััฒนาไม่่มีีวัันจบ” ต้้องทำำ�อย่่างต่่อเนื่่�องให้้ก้้าวหน้้าขึ้้�น ให้้ดีีขึ้้�นอยู่่�ตลอดเวลา แม้้บางโครงการสิ้้�นสุุดไปแล้้ว นั่�นคืือ ชุุมชนอยู่่�ได้้ ด้ว้ ยตนเองในระดับั หนึ่่ง� แล้ว้ แต่่ มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวง ในพระบรมราชููปถัมั ภ์์ ยัังคอยติิดตาม และเป็น็ ที่�ปรึกษาเมื่�อ่ ชุุมชนต้้องการ กว่่า 40 ปีีที่ �เราเดิินทางจากมููลนิิธิิส่่งเสริิมผลผลิิตชาวเขาไทย ในพระอุุปถััมภ์์สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีี จนมาเป็็น มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวง ในพระบรมราชููปถัมั ภ์์ เรามีอี งค์ค์ วามรู้้�และประสบการณ์์ จากการลงมืือปฏิิบััติิจริ ง ซึ่่�งสามารถเผยแพร่่และส่่งต่่อไปยัังนัักพััฒนา รุ่�นใหม่่ ตลอดจนหน่่วยงานที่�สนใจ เพื่อ�่ ให้ท้ ุุกภาคส่ว่ นในสัังคมนำ�ำ ไปเป็น็ แนวปฏิิบัตั ิิและปรับั ใช้ไ้ ด้้ รวมถึึงเยาวชนคนรุ่�นใหม่ใ่ นเมืือง ซึ่ง�่ มีศี ักั ยภาพสููง แต่่ส่่วนใหญ่่ยัังขาดความรู้้�ความเข้้าใจเกี่ �ยวกัับปััญหาในภาพรวมของ ประเทศ ทั้�งด้้านการเกษตร ป่่า และยาเสพติิด ในปีี 2561 มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ผนึึกกำำ�ลัังกัับภาครััฐและเอกชน ในการขยายผลการพััฒนา โดยได้้เริ่�มดำำ�เนิินโครงการพััฒนาทางเลืือก ในการดำ�ำ รงชีวี ิิตอย่า่ งยั่ง� ยืืน ที่ต� ำ�ำ บลท่า่ ตอน อำ�ำ เภอแม่อ่ าย จังั หวัดั เชียี งใหม่่ เพื่่�อพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตของประชาชนอย่่างรอบด้้านและแก้้ไขปััญหา ยาเสพติิด นอกจากนี้ � ยัังได้้เริ่�มต้้นโครงการพััฒนาแห่่งใหม่่ในประเทศ เมียี นมา พร้อ้ มทั้้ง� ขยายบทบาทด้า้ นการเป็น็ ที่ป� รึกษาและผลักั ดันั นโยบาย ทั้้�งในและต่่างประเทศด้้านการพััฒนาที่่�ยั่ �งยืืน ธุุรกิิจเพื่่�อสัังคม ยาเสพติิดและอาชญากรรม ผลการดำำ�เนิินงานในปีีที่ �ผ่่านมาจึึงถืือว่่าเป็็นที่ �น่่าพอใจ เพราะ สามารถส่่งเสริิมสัังคมและชุุมชนให้้มั่�นคงขึ้้�นได้้ อีีกทั้�งเจ้้าหน้้าที่�ทุุกคน ของมููลนิิธิิแม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ยัังเข้้มแข็ง็ ทุ่่�มเทแรงกาย แรงใจ และสติิปัญั ญา อย่า่ งเต็ม็ ที่่� เพื่อ�่ สืืบสานพระราชปณิิธานของพระบาทสมเด็จ็ พระชนกาธิเิ บศร มหาภููมิิพลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร และสมเด็จ็ พระศรีนี ครินทรา บรมราชชนนีี ในการสร้้างความยั่่�งยืืนให้้ประเทศไทยและโลกใบนี้ต� ่่อไป หม่อมราชวงศ์ดิศนัดดา ดศิ กุล ประธานกรรมการ มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์
สารจากเลขาธิการ มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวง ในพระบรมราชููปถััมภ์์ มุ่�งเน้้นที่�จะแก้้ปััญหา ความยากจน และการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิต เพื่อ่� ให้้ผู้�คนหลุดุ พ้น้ จากคำำ�ว่า่ “เจ็็บ จน ไม่่รู้�” ซึ่�่งเป็็นสิ่�งที่�ทำำ�ให้้คนเหล่่านั้�นไม่่สามารถที่่�จะช่่วยเหลืือ ตััวเองได้้ โดยใช้้การศึึกษาและสิ่�งแวดล้้อมเป็็นตััวช่่วยในการขััดเกลา พร้อ้ มปููรากฐานให้ก้ ับั คนรุ่�นต่่อไป การศึึกษาเป็น็ สิ่ง� ที่ม� ููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ให้ค้ วามสำ�ำ คัญั มาโดยตลอด เพราะการศึึกษาจะเป็็นเครื่�่องมืือช่่วยชี้้�นำำ�ไปในทางที่�ถููกที่�ควร อีีกทั้�ง ความรู้้�ที่่�ได้้จากการศึึกษายัังช่่วยต่่อยอดเมื่�่อไปประกอบอาชีีพหรืือ ทำ�ำ ธุรุ กิิจได้้ ซึ่ง�่ เห็น็ ได้จ้ ากโครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ที่ป� ัจั จุบุ ันั ผู้�คนสามารถ นำำ�องค์์ความรู้้�ที่่�ได้้รัับไปต่่อยอดได้้ด้้วยตััวเอง จนสามารถเป็็นเจ้้าของ กิิจการต่่างๆ ส่่วนเยาวชนก็็มีีโอกาสได้้เล่่าเรีียน ซึ่่�งส่่งผลให้้เยาวชน มีีความต้้องการที่ �จะเรีียนต่่อในระดัับที่ �สููงขึ้้�นจนถึึงระดัับมหาวิิทยาลััย สิ่ �งเหล่่านี้ �เกิิดขึ้�้นได้้จากการปลููกฝัังให้้พวกเขารัักการเรีียนรู้ �ไปตลอดชีีวิิต อัันเป็็นผลมาจากการได้ร้ ัับความรู้้�ทัักษะ หรืือประสบการณ์จ์ ากการศึึกษา หรืือกิิจกรรมในวิิถีชี ีวี ิิตที่่ส� ามารถเกิิดขึ้้�นได้ต้ ลอดเวลา ตั้�งแต่เ่ กิิดจนตาย ด้้านสิ่�งแวดล้้อม ในปีีที่�ผ่่านมามููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ได้้นำำ�ร่่อง โครงการจััดการขยะ มีีการจััดตั้้�งศููนย์์คััดแยกขยะ ที่�ใช้้เป็็นศููนย์์อบรม ให้้ความรู้้�เรื่�องการจััดการขยะ จนสามารถแปลงขยะให้้กลายเป็็นเงินได้้ อีีกทั้�ง มีีการขยายผลไปยัังชุุมชนอย่่างจริงจััง เพื่�่อแก้้ปััญหาบ่่อฝัังกลบ ลดปริิมาณขยะ และนำ�ำ ขยะมาใช้ป้ ระโยชน์ใ์ ห้้มากที่ส� ุุด ทั้�งยัังตอบสนอง นโยบายเป้้าหมายการพััฒนาอย่่างยั่�งยืืนของสหประชาชาติิ ในเรื่�่องที่� เกี่ย� วกับั การอนุุรัักษ์์สิ่�งแวดล้อ้ มอีกี ด้ว้ ย ในปีี 2561 มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ยังั คงบทบาทการเป็น็ ผู้�นำ�ทางด้า้ น การพััฒนาอย่่างต่่อเนื่�่อง โดยมีีการขยายผลจากโครงการเดิิมไปจนถึึง การริเริ่�มโครงการใหม่่และยัังคงทำำ�หน้้าที่�เป็็นนัักปฏิิบััติิ คืือ การพาทำำ� เพื่�่อให้้มั่�นใจว่่าชุุมชนเหล่่านั้�นจะได้้เรีียนรู้�ไปพร้้อมๆ กัับพวกเรา โดยมีกี ารติิดตาม วัดั และประเมิินผลอยู่�่เสมอ ท้า้ ยนี้้� พวกเรายัังคงระลึึก ถึึงพระดำำ�รััสของสมเด็็จพระศรีีนคริ นทราบรมราชชนนีี อยู่่�เสมอว่่า “ไม่่มีใี ครอยากเป็น็ คนไม่่ดีี แต่ท่ี่เ� ขาไม่่ดีเี พราะขาดโอกาสและทางเลืือก” ซึ่่�งเป็็นแรงผลัักดัันให้้พวกเราเจ้้าหน้้าที่�มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ทุุกคนยัังคง ปฏิิบััติิหน้้าที่�ให้้เกิิดประโยชน์์อย่า่ งสููงสุดุ ต่่อไป ท่านผูห้ ญิงบุตรี วีระไวทยะ เลขาธิการ มูลนิธิแม่ฟา้ หลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์
คณะกรรมการ และคณะท่ีปรกึ ษา มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ ์ 12 3 4 56 78 9 10 11 12 13 14 คณะกรรมการมูลนิธิแม่ฟา้ หลวงฯ ประธานกรรมการ คณะท่ีปรกึ ษามูลนิธิแม่ฟา้ หลวงฯ กรรมการ และเลขาธิการ 1. หมอ่ มราชวงศ์ดิศนัดดา ดิศกุล กรรมการ 1. นายอภิลาศ โอสถานนท ์ ทป่ี รกึ ษามูลนิธิแม่ฟา้ หลวงฯ 2. ทา่ นผหู้ ญิงบตุ รี วีระไวทยะ กรรมการ และเหรัญญิก 2. นายเชี่ยวชาญ เคียงศิริ ทป่ี รกึ ษามูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ 3. นายนคร พงคน์ ้อย กรรมการ และเลขานกุ าร 3. นายฤกษ์ ศยามานนท ์ ที่ปรึกษามูลนิธิแมฟ่ ้าหลวงฯ 4. นายบรรยง พงษพ์ านิช กรรมการ 4. นายสุเมธ ตันติเวชกลุ ที่ปรกึ ษามูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ 5. นางสาวภาวนา เนียมลอย กรรมการ 5. พลเอก แป้ง มาลากลุ ณ อยธุ ยา ที่ปรกึ ษามูลนิธิแมฟ่ ้าหลวงฯ 6. คุณหญิงพวงร้อย ดิศกลุ ณ อยธุ ยา กรรมการ 6. นางปัทมา เพชรเรยี ง ท่ปี รกึ ษาดา้ นกฎหมาย 7. หม่อมหลวงดิศปนัดดา ดิศกุล กรรมการ มูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ 8. นายจิทศั ศรสงคราม กรรมการ 9. นายวิรไท สันติประภพ กรรมการ คณะท่ีปรกึ ษาประธานกรรมการ 10. นายฐาปน สิริวฒั นภักด ี กรรมการ 11. นายมนูญ สรรค์คุณากร กรรมการ 1. Mr. Alessandro Calvani ที่ปรกึ ษาประธานกรรมการ 12. นางกุลภัทรา สิโรดม กรรมการ 2. นายรอม หิรัญพฤกษ์ ที่ปรึกษาประธานกรรมการ 13. นายพิพัฒพงศ์ อศิ รเสนา ณ อยุธยา 3. นายบุญชอบ สุทธมนัสวงษ ์ ท่ปี รกึ ษาประธานกรรมการ 14. นางสาวบรุ ณี รชั ไชยบญุ คณะท่ีปรกึ ษาคณะกรรมการบริหาร 1. นางสาวตอ้ งใจ ธนะชานนั ท ์ ท่ปี รกึ ษาคณะกรรมการบริหาร 2. นายอภิราม จันทรเสน ทีป่ รกึ ษาคณะกรรมการบริหาร
วิสยั ทศั น ์ มูลนิธิแม่ฟา้ หลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ ์ มุ่งพฒั นาชุมชน สงั คม ส่ิงแวดลอ้ ม และวฒั นธรรม ตามหลกั การทรงงานของสมเด็จย่า เพ่ือสรา้ งความสุข ความย่งั ยืน และความม่นั คง พนั ธกิจ ผลกั ดนั ใหเ้ กิดการพฒั นาท่ีย่งั ยืนทางเศรษฐกิจ สงั คม วฒั นธรรม และส่ิงแวดลอ้ ม ดว้ ยการปฏิบตั ิการพฒั นา การบูรณาการความร่วมมือ การใหค้ �ำปรึกษา และการฝึ กอบรม และส่งเสริมใหก้ ารพฒั นาตามต�ำราแม่ฟา้ หลวง เป็ นแนวทางพฒั นากระแสหลกั ของประเทศไทย
เสน้ ทางแม่ฟ้าหลวง 2515 2516 2517 2528 2530 2531 2515 2528 • สมเด็จ็ พระศรีนี ครินทราบรมราชชนนีที รงก่อ่ ตั้ง� “มูลู นิธิ ิสิ ่ง่ เสริมิ ผลผลิติ • มููลนิิธิิฯ เปลี่ย� นชื่อ่� เป็น็ “มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวง ในพระราชููปถัมั ภ์์ ชาวเขาไทยในพระอุุปถัมั ภ์์ สมเด็จ็ พระศรีีนครินิ ทราบรมราชชนนีี” สมเด็็จพระศรีนี คริินทราบรมราชชนนี”ี ต่อ่ มาในปีี 2524 ได้้เปลี่�ยนชื่�่อมููลนิิธิิฯ จากคำำ�ว่า่ “ในพระอุุปถัมั ภ์”์ เป็็น “ในพระราชูปู ถััมภ์์” 2530 2516 • สมเด็็จพระศรีีนครินทราบรมราชชนนีี เสด็จ็ พระราชดำำ�เนิินไป ทอดพระเนตรพื้น� ที่�บริเวณหน่ว่ ยอนุรุ ักั ษ์์ ต้้นน้ำ�ำ� 31 ดอยตุงุ • เปิดิ ร้า้ นจำ�ำ หน่า่ ยผลิิตภัณั ฑ์จ์ ากภููมิิปัญั ญาชาวไทยภููเขาเป็น็ แห่ง่ แรก เพื่่�อสร้า้ งที่ป� ระทับั และพื้�นที่ท� รงงาน โดยทรงมีีพระราชดำ�ำ รััสว่า่ ที่่�จัังหวัดั เชียี งใหม่่ “ฉัันจะปลูกู ป่า่ บนดอยตุงุ ” จึึงเป็น็ จุดุ เริ่ม� ต้้นของโครงการพัฒั นา ดอยตุงุ (พื้้�นที่ท� รงงาน) อัันเนื่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ และ 2517 พระตำ�ำ หนักั ดอยตุุง • จััดทำ�ำ โครงการอบรมเยาวชนชาวไทยภููเขาในถิ่�นห่า่ งไกล ให้ไ้ ด้ม้ ีี 2531 โอกาสเข้้ามาเรียี นในโรงเรียี นที่จ� ัังหวัดั เชีียงราย เพื่อ่� ให้เ้ ยาวชน รู้้�จักั การใช้้ชีีวิิตอยู่่�ร่วมกััน ช่ว่ ยเหลืือเกื้�อกููลกันั และสร้า้ งความเป็็น • รัฐั บาลเริ่�มโครงการปลููกป่่าเฉลิิมพระเกีียรติิ 9,900 ไร่่ เนื่่อ� งใน ผู้้�นำ�ำ ชุุมชน ณ อุุทยานศิิลปะวัฒั นธรรมแม่่ฟ้า้ หลวง โอกาสที่่�สมเด็็จพระศรีีนครินทราบรมราชชนนีี เจริิญพระชนมายุุ ครบ 90 พรรษา 8 รายงานประจ�ำปี 2561
2532 2533 2535 2536 2532 2535 • ก่อ่ ตั้ง� บริิษัทั นวุตุ ิิ จำ�ำ กัดั เนื่อ่� งในโอกาส สมเด็จ็ พระศรีนี ครินทรา • สร้้าง “สวนรุุกขชาติิแม่่ฟ้้าหลวง ดอยช้้างมููบ” เพื่�่อรวบรวมและ บรมราชชนนีี เจริิญพระชนมายุคุ รบ 90 พรรษา เพื่อ่� ปลููกป่า่ เศรษฐกิิจ อนุุรัักษ์พ์ ัันธุ์�ไม้ห้ ายาก อาทิิ ดอกกุหุ ลาบพัันปีี กล้้วยไม้พ้ื้น� เมืือง ในพื้น� ที่�โครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ โดยมีีผู้�ถือหุ้�น 6 บริิษัทั ได้แ้ ก่่ และสร้้างงานให้ช้ ุุมชนบนพื้น� ที่แ� นวตะเข็็บชายแดนไทย-เมียี นมา สำ�ำ นักั งานทรัพั ย์ส์ ิินส่ว่ นพระมหากษัตั ริิย์์ บริิษัทั มิิตซุุยแอนด์ค์ ััมปานีี ที่่เ� คยเป็็นเส้้นทางลำำ�เลียี งยาเสพติิด ไทยแลนด์์ จำ�ำ กัดั ธนาคารไทยพาณิิชย์์ จำ�ำ กัดั (มหาชน) • ก่อ่ ตั้ง� ศููนย์์บำำ�บัดั ยาเสพติิดที่่บ� ้้านผาหมีี เพื่�อ่ ให้้ผู้้�ติิดยาประมาณ ธนาคารเอเชียี จำ�ำ กัดั (มหาชน) บริิษัทั เอื้อ� ชููเกียี รติิ จำำ�กััด 500 คน กลับั คืืนสู่�่ สังั คมได้อ้ ย่า่ งมีศี ักั ดิ์ศ� รีีและมีีทางเลืือกในการ และธนาคารซููมิิโต โม มิิตซุุย แบงกิ้้ง� คอร์์ปอเรชั่น� โดยผู้้�ถืือหุ้�น ประกอบอาชีีพที่่ส� ุจุ ริิตและมั่�นคง ไม่ร่ ับั เงินต้น้ คืืน และให้น้ ำ�ำ กำ�ำ ไรไปใช้ใ้ นการพัฒั นาสังั คมและชุมุ ชน ต่อ่ ไปจึึงเป็็นการดำำ�เนิินงานธุุรกิิจเพื่�อ่ สังั คมเต็็มรููปแบบแห่่งแรก 2536 ของประเทศไทย • พระบาทสมเด็จ็ พระชนกาธิเิ บศร มหาภููมิิพลอดุลุ ยเดชมหาราช 2533 บรมนาถบพิิตร และสมเด็จ็ พระบรมราชชนนีพี ันั ปีหี ลวง เสด็็จพระราชดำ�ำ เนิิน “สวนรุกุ ขชาติแิ ม่่ฟ้า้ หลวง ดอยช้า้ งมูบู ” • ก่อ่ ตั้ง� “ศูนู ย์ส์ ่ง่ เสริมิ อาชีพี หัตั ถกรรม เพื่อ� ฝึกึ อบรมการทอผ้า้ และ โดย พระบาทสมเด็จ็ พระมหาภููมิิพลอดุลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร เย็บ็ ผ้า้ ” ปัจั จุบุ ันั ใช้ช้ื่อ� ว่า่ “ศูนู ย์ผ์ ลิติ และจำ�ำ หน่า่ ยงานมืือ” โดยเปิดิ ได้พ้ ระราชทานชื่อ่� จุุดชมวิิวที่่�สููงสุุดของเทืือกเขานางนอนว่่า ร้า้ นจำำ�หน่า่ ยสิินค้า้ แห่ง่ แรกที่� โครงการพััฒนาดอยตุงุ ฯ ปััจจุบุ ันั “สิริ ิิ แลเมียี นมา” คืือร้า้ น “ดอยตุงุ ไลฟ์์สไตล์”์ 9
2537 2538 2539 2541 2543 2545 2537 2543 • สร้า้ งโรงคั่ว� กาแฟ และโรงงานแปรรูปแมคคาเดเมียี เพื่�อ่ ต่่อยอด • องค์์การเพื่อ่� การศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ และวััฒนธรรม การปลููกป่า่ เศรษญกิิจ แห่่งสหประชาชาติิ (UNESCO) เฉลิิมพระเกียี รติิยกย่อ่ ง สมเด็จ็ พระศรีนี ครินทราบรมราชชนนีี ให้้เป็น็ “บุคุ คลสำำ�คัญั ของโลก” 2538 • โครงการพัฒั นาดอยตุุงฯ มีีรายได้้เลี้�ยงตนเองจากการทำ�ำ ธุรุ กิิจ เพื่�่อสัังคม หัตั ถกรรม ท่อ่ งเที่�ยว อาหาร และเกษตร สามารถนำ�ำ • เปิิดร้า้ นคาเฟ่่ดอยตุุงแห่ง่ แรกที่�โครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ไปใช้ใ้ นการดำำ�เนิินงานและการพััฒนาสัังคมในพื้�นที่�ดอยตุงุ 2539 2545 • หลังั จากสมเด็จ็ พระศรีนี ครินทราบรมราชชนนีี สวรรคต • เริ่ม� โครงการ “ดอยตุุง 2” (2545-2547) ที่ห� มู่�่ บ้า้ นหย่อ่ งข่่า รััฐฉาน พระบาทสมเด็จ็ พระชนกาธิิเบศวร มหาภููมิิพลอดุลุ ยเดชมหาราช สาธารณรััฐแห่่งสหภาพเมียี นมา ถืือเป็น็ จุดุ เริ่ม� ต้้นของการทำำ� บรมนาถบพิิตร ทรงมีีพระมหากรุณุ าธิิคุุณรัับมููลนิิธิิแม่ฟ่ ้้าหลวงฯ โครงการขยายผลต่่างประเทศ ไว้ใ้ นพระบรมราชููปถัมั ภ์์ และทรงพระกรุณุ าโปรดเกล้า้ โปรดกระหม่อ่ ม • United Nations Office on Drug and Crime (UNODC) ให้้ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตั นราชสุุดาฯ ได้ม้ อบป้า้ ยติิดสิินค้้าที่�มีีตราสัญั ลัักษณ์์ UNOD และข้อ้ ความ สยามบรมราชกุุมารีี เป็็นนายกกิิตติิมศักั ดิ์�จนปััจจุุบััน รับั รองว่า่ “รายได้้จากการขายผลิติ ภััณฑ์์นี้ม� ีสี ่ว่ นสนับั สนุุนให้้ โลกปลอดจากยาเสพติดิ ” 2541 • หม่่อมราชวงศ์ด์ ิิศนัดั ดา ดิศิ กุุล เลขาธิิการมููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ (ตำ�ำ แหน่ง่ ในขณะนั้น� ) ได้ร้ ับั เลืือกให้เ้ ป็น็ สมาชิิกคณะกรรมการ • เริ่ม� การพััฒนาการศึึกษาที่�โรงเรียี นบ้้านขาแหย่่งพัฒั นา ในพื้�นที่� อำ�ำ นวยการ ของสำ�ำ นัักงานยาเสพติิดแห่่งสหประชาชาติิและ โครงการพััฒนาดอยตุงุ ฯ โดยใช้้การเรีียนการสอนแบบทฤษฎีี อาชญากรรม (UNODC) ในการประเมิินการพััฒนาทางเลืือก สร้้างองค์ค์ วามรู้้�ด้ว้ ยตนเอง (Constructionism) (UNODC Steering Committee on Thematic Evaluation on Alternative Development) 10 รายงานประจ�ำปี 2561
2546 2548 2549 2551 2546 2549 • นำ�ำ การเรียี นการสอนแบบมอนเตสซอรี่� (Montessori) มาใช้้ที่� • เริ่�มโครงการ “ดอยตุงุ 3” (2549-2555) ที่จ� ังั หวัดั บัลั คห์์ โรงเรีียนบ้า้ นขาแหย่ง่ พัฒั นา ในพื้�นที่โ� ครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ สาธารณรัฐั อิิสลามอััฟกานิิสถาน สำ�ำ หรับั การศึึกษาช่ว่ งประถมวัยั เพื่อ�่ พัฒั นาให้เ้ ด็ก็ เป็น็ ศููนย์ก์ ลาง • เริ่�มโครงการ “ดอยตุงุ 4” (2549-2553) ที่�จังั หวััดอาเจะห์์ การเรียี นรู้�เตรีียมความพร้้อมพื้้น� ฐานและปลููกฝังั อุปุ นิิสััยการเรียี นรู้� สาธารณรััฐอิินโดนีเี ซีีย • ร่ว่ มมืือกับั มููลนิิธิิ Japan International Friendship and • ร่ว่ มกัับมููลนิิธิิชัยั พััฒนาขยายพื้้น� ที่ป� ลููกป่่าถาวรเฉลิิมพระเกียี รติิ Welfare Foundation (JIFF) ตั้ง� ศููนย์์ฝึกึ อบรมทางการแพทย์์ ไปยัังหมู่่�บ้้านปููนะ ตำ�ำ บลเทอดไทย จังั หวััดเชียี งราย โดยใช้ห้ ลักั การ เพื่อ�่ พััฒนาทักั ษะให้้บุุคลากรทางการแพทย์์ พร้้อมสนับั สนุุนด้า้ น ปลููกป่า่ แบบไม่ป่ ลููก อุปุ กรณ์ท์ างการแพทย์์ แก่ป่ ระเทศสมาชิิก อนุภุ ููมิิภาคลุ่่�มน้ำ�ำ� โขง • กาแฟดอยตุุงได้้รัับการขึ้�้นทะเบีียนสิ่ง� บ่ง่ ชี้ท� างภููมิิศาสตร์์ 4 ประเทศ ได้แ้ ก่่ ลาว เมียี นมา เวียี ดนาม และไทย (Geographical Indication) จากกรมทรััพย์์สิินทางปัญั ญา กระทรวงพาณิิชย์์ 2548 2551 • พระบาทสมเด็จ็ พระวชิริ เกล้า้ เจ้า้ อยู่�หัว (ขณะทรงดำ�ำ รงพระอิิสริิยยศ เป็น็ สมเด็จ็ พระบรมโอรสาธิิราช สยามมกุุฎราชกุมุ าร ในขณะนั้�น) • ผลักั ดัันให้้แนวทางการพััฒนาทางเลืือกในการดำ�ำ รงชีีวิิตที่่ย�ั่ง� ยืืน ทรงเป็น็ ประธานในพิิธีเี ปิดิ “หอฝิ่่�น อุทุ ยานสามเหลี่�ยมทองคำ�ำ ” ของประเทศไทยอยู่�ใ่ นมติิของคณะมนตรีเี ศรษฐกิิจและสัังคมแห่่ง • ร่ว่ มกัับมููลนิิธิิสยามกััมมาจล ดำ�ำ เนิินโครงการปลููกป่่าถาวร สหประชาชาติิที่่� 2008/16 กระทรวงพาณิิชย์์ เฉลิิมพระเกียี รติิ (ปลููกป่า่ แก้จ้ น) ที่บ� ้า้ นปางมะหันั ตำ�ำ บลเทอดไทย จังั หวัดั เชีียงราย โดยใช้้หลัักการปลููกป่า่ แบบปลููกเสริิม 11
2552 2554 2555 2556 2557 2552 2555 • หม่อ่ มราชวงศ์์ดิศิ นััดดา ดิศิ กุลุ เลขาธิกิ ารมููลนิิธิิแม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ • เริ่�มโครงการ “ดอยตุงุ 6” (2555-2560) ที่จ� ัังหวัดั ท่า่ ขี้�เหล็็ก และ (ตำำ�แหน่ง่ ในขณะนั้�น) ได้้รัับเลืือกจาก Schwab Foundation for จังั หวััดเมืืองสาด รัฐั ฉาน สาธารณรัฐั แห่ง่ สหภาพเมียี นมา 2556 Social Entrepreneurship ให้เ้ ป็น็ หนึ่่ง� ผู้�ประกอบการเพื่อ่� สังั คมดีเี ด่น่ • สมัชั ชาใหญ่ส่ หประชาชาติิรัับ “แนวปฏิิบััติสิ ากลว่่าด้ว้ ยการ สำำ�หรัับภาคพื้น� เอเชียี ตะวันั ออก และเอเชียี ตะวันั ออกเฉียี งใต้้ พััฒนาทางเลืือก” (United Nations Guiding Principles on ประจำ�ำ ปีี 2552 Alternative Development) ซึ่่ง� เริ่ม� ต้้นจากการประชุมุ ICAD • ร่ว่ มกับั มููลนิิธิิปิิดทองหลังั พระฯ สืืบสานแนวพระราชดำำ�ริิ ที่่โ� ครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ในปีี 2554 เป็็นแนวทางในการดำ�ำ เนิิน เริ่ม� โครงการพััฒนาพื้�นที่�ต้้นแบบบููรณาการแก้้ไขปัญั หาและพััฒนา โครงการพััฒนาให้ม้ ีีประสิิทธิิภาพแก้้ไขปัญั หาและความต้้องการ พื้้น� ที่�จัังหวัดั น่่าน ตามแนวพระราชดำ�ำ ริิ (2552-2556) ครอบคลุมุ ของชุุมชนได้้อย่า่ งแท้จ้ ริงและยั่�งยืืน 21 หมู่่�บ้้าน 3 อำ�ำ เภอ ในจังั หวััดน่่าน ได้แ้ ก่่ อำำ�เภอท่า่ วัังผา อำ�ำ เภอสองแคว และอำำ�เภอเฉลิิมพระเกีียรติิ 2556 2554 • เริ่�ม “โครงการปลูกู ป่า่ สร้้างคน บนวิิถีพี อเพีียง รัักษาต้น้ น้ำ��ำ บรรเทาอุทุ กภัยั จัังหวัดั น่่าน” (2556-2560) ครอบคลุมุ พื้้น� ที่� • เริ่ม� โครงการ “ดอยตุงุ 5” (2554-2560) ที่�อำ�ำ เภอเยนันั ชอง 250,000 ไร่่ เพื่่อ� ต่อ่ ยอดการ “ปลููกคน” ที่�เริ่ม� ดำำ�เนิินโครงการ ภาคมะกวย สาธารณรััฐแห่ง่ สหภาพเมีียนมา ตั้้ง� แต่่ 2552 • เริ่ม� “โครงการกล้า้ ...ดีี : ฟื้น�้ ฟููคุณุ ภาพชีีวิิตผู้�ประสบอุทุ กภัยั • ดำำ�เนิินโครงการของสำ�ำ นักั งานข้้าหลวงใหญ่่ผู้�ลี้ภ� ัยั สหประชาชาติิ อย่่างยั่ง� ยืืน” ในพื้�นที่� 13 จังั หวัดั ได้้แก่่ พิิษณุุโลก พิิจิิตร (UN High Commissioner for Refugees - UNHCR) ในการสำ�ำ รวจ นครสวรรค์์ อุุทัยั ธานีี ชััยนาท ลพบุรุ ีี สิิงห์บ์ ุุรีี อ่่างทอง ข้้อมููลผู้้�พลััดถิ่่น� ในพื้น� ที่�พัักพิิงชั่�วคราว 9 แห่ง่ ตลอดแนวชายแดน พระนครศรีีอยุธุ ยา นครปฐม นครนายก ปทุมุ ธานีี และนนทบุรุ ีี ไทย-เมีียนมา ครอบคลุุมผู้้�พลััดถิ่่น� 130,000 คน เพื่่�อให้ท้ ราบ เพื่�่อฟื้�น้ ฟููอาชีีพให้เ้ กษตรกรหลังั น้ำ��ำ ลด จากเหตุกุ ารณ์์น้ำำ��ท่ว่ มใหญ่่ ข้อ้ มููลประชากรปัจั จุบุ ันั และความต้อ้ งการในการดำ�ำ รงชีวี ิิตในอนาคต ในภาคกลางของประเทศ 2557 • มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้้าหลวงฯ ได้้รับั รางวัลั นิิเคอิิเอเชีีย (Nikkei Asia) จาก หนังั สืือพิิมพ์แ์ ละสำ�ำ นักั ข่า่ วนิิเคอิิของประเทศญี่่ป�ุ่�น ในฐานะองค์ก์ ร ยอดเยี่ย� มของเอเชียี ด้า้ นการพัฒั นาชุุมชนและวัฒั นธรรม 12 รายงานประจ�ำปี 2561
2558 2559 2560 2561 2558 • สร้้างพันั ธมิิตรกับั รัฐั บาลเยอรมัันและหน่ว่ ยงานด้้านการพััฒนา เยอรมันั (GIZ) ภายใต้โ้ ครงการ “Global Partnership on Drug • สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรัตั นราชสุดุ าฯ Policy and Development” (GPDPD) เพื่อ�่ ให้ค้ ำ�ำ ปรึกษาแก่ป่ ระเทศ สยามบรมราชกุมุ ารีี ทรงมีรี ับั สั่ง� ในการประชุมุ คณะกรรมการมููลนิิธิิ ที่่�ประสบปัญั หาการปลููกพืืชเสพติิดและอื่น�่ ๆ ที่เ� กี่ย� วข้อ้ ง แม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ให้โ้ ครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ เข้า้ ไปผลักั ดันั และพัฒั นา การเรียี นการสอนภาษาไทยในโรงเรียี นในอำำ�เภอแม่่ฟ้า้ หลวง 2560 ซึ่่�งเป็น็ พื้น� ที่�ข้้างเคีียงโครงการพััฒนาดอยตุุงฯ • ร่ว่ มกับั มููลนิิธิิปิดิ ทองหลังั พระฯ จัดั ทำ�ำ โครงการซ่อ่ มแซมปรับั ปรุงุ • เริ่ม� โครงการความร่่วมมืือระหว่า่ งภาคเอกชนและมููลนิิธิิ หรืือ เสริิมฝาย อ่า่ งเก็็บน้ำำ��และการส่่งน้ำำ��ด้ว้ ย ระบบท่อ่ ในจัังหวััดน่่าน Team D ประกอบด้ว้ ย 4 มููลนิิธิิ ได้แ้ ก่่ มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ โดยมููลนิิธิิแม่ฟ่ ้้าหลวงฯ อบรมให้ค้ วามรู้้� และดููแลการดำ�ำ เนิินงาน มููลนิิธิิปิดิ ทองหลัังพระฯ มููลนิิธิิรากแก้้ว และมููลนิิธิิมั่�นพัฒั นา ซ่่อมแซมฝาย 663 ตััว ครอบคลุมุ พื้้น� ที่�การเกษตร 100,000 ไร่่ บริิษััทเอกชน 9 บริิษััท ได้้แก่่ บริิษััท เครือเจริิญโภคภััณฑ์์ จำ�ำ กัดั กระจายอยู่่�ในแต่ล่ ะอำ�ำ เภอในจังั หวัดั น่า่ น สร้า้ งรายได้ใ้ ห้เ้ กษตร บริิษัทั ไทยเบฟเวอเรจ จำ�ำ กัดั (มหาชน) บริิษัทั เทสโก้้ โลตัสั จำ�ำ กัดั เพิ่ม� ขึ้น�้ 600 ล้า้ นบาทต่อ่ ปีี บริิษัทั น้ำ��ำ ตาลมิิตรผล จำำ�กัดั บริิษััท บางจาก คอร์ป์ อเรชั่�น จำ�ำ กัดั • กาแฟดอยตุงุ ได้ร้ ับั การจดทะเบียี นสิ่ง� บ่ง่ ชี้ท� างภููมิิศาสตร์์ (มหาชน) บริิษัทั ประชารัฐั รักั สามัคั คีี (ประเทศไทย) จำ�ำ กัดั (Geographical Indication) จากสหภาพยุโุ รป บริิษัทั ปููนซิิเมนต์์ไทย จำำ�กััด (มหาชน) ธนาคารไทยพาณิิชย์์ จำ�ำ กัดั (มหาชน) และบริิษัทั ยููนิิลีเี วอร์์ ไทยเทรดดิ้้ง� จำ�ำ กัดั เพื่่�อบููรณาการ 2559 การทำำ�งานในพื้�นที่จ� ริง และผลักั ดันั ให้้เกิิดการทำ�ำ งานร่่วมกััน เพื่อ�่ การพัฒั นาที่ย�ั่ง� ยืืน ตามศาสตร์พ์ ระราชาและตำ�ำ ราแม่ฟ่ ้้าหลวง • ร่่วมกับั สำำ�นัักงานคณะกรรมการการศึึกษาขั้�นพื้�นฐาน (สพฐ.) กระทรวงศึึกษาธิกิ ารเริ่�มโครงการพััฒนาการจัดั การเรียี นรู้� 2561 สำ�ำ หรับั เด็ก็ ที่ไ� ม่ใ่ ช้ภ้ าษาไทยเป็น็ ภาษาแม่่ ให้แ้ ก่โ่ รงเรียี นในตำ�ำ บล เทอดไท ตำ�ำ บลแม่ส่ ลองนอก ตำำ�บลแม่่สลองใน และตำ�ำ บล • สมเด็จ็ พระเจ้า้ ลูกู ยาเธอ เจ้า้ ฟ้า้ พัชั รกิติ ิยิ าภา นเรนทิริ าเทพยวดีี แม่ฟ่ ้า้ หลวง โดยมีเี ป้า้ หมาย 26 โรงเรียี น ระยะเวลา 2560-2564 กรมหลวงราชสาริณิ ีสี ิริ ิพิ ัชั มหาวัชั รราชธิดิ า เสด็จ็ พระราชดำ�ำ เนิิน • เริ่�มดำำ�เนิินการขยายผลการพััฒนาและจัดั การระบบน้ำ��ำ ในอำำ�เภอ ไปทรงตรวจเยี่ย� มการดำ�ำ เนิินงานโครงการร้้อยใจรัักษ์์ หลังั จากเริ่ม� แม่่ฟ้้าหลวง สร้า้ งและซ่อ่ มแซมฝาย อนุรุ ัักษ์ฝ์ ายเพื่่�อการเกษตร ดำ�ำ เนิินโครงการการเมื่อ่� เดืือนพฤศจิิกายน 2560 ในพื้น� ที่�ตำ�ำ บล และอุปุ โภคบริโภค วางระบบส่่งน้ำำ�� ด้ว้ ยท่อ่ สร้้างถัังเก็็บน้ำ��ำ บริโภค ท่่าตอน อำ�ำ เภอแม่่อาย จังั หวัดั เชียี งใหม่่ และระบบกรองน้ำ��ำ ในหมู่่�บ้า้ นที่�ต้อ้ งการ • โครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ประสบความสำ�ำ เร็จ็ ด้า้ นการบริิหาร จัดั การขยะภายในโครงการฯ สามารถลดปริิมาณขยะที่�ไปสู่่� บ่่อฝังั กลบได้เ้ ป็็นศููนย์์ (Zero Waste to Land Fil) 13
โครงสรา้ งการด�ำเนินงาน มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ ์ ในปี 2561 โครงการต้น้ แบบ อุุทยานศิิลปะวัฒั นธรรม โครงการขยายผล แม่่ฟ้้าหลวง ต่่างประเทศ โครงการพัฒั นาดอยตุุง • โครงการพัฒั นาทางเลือื ก (พื้้น� ที่่�ทรงงาน) เพื่่�อชีีวิิตความเป็็ นอยู่�่ที่่�ยั่่�งยืืน ไทย-เมีียนมา อันั เนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ - พื้้น� ที่่�หนองตะยา อำ�ำ เภอพิินเลา รัฐั ฉาน หอฝิ่�่ น - พื้้น� ที่่� จังั หวัดั ท่่าขี้้เ� หล็ก็ รัฐั ฉาน อุุทยานสามเหลี่่�ยมทองคำำ� 14 รายงานประจ�ำปี 2561
โครงการขยายผล การเผยแพร่่ องค์ค์ วามรู้้� โครงการขยายผล ในวงกว้า้ ง ในประเทศ การผลักั ดันั • โครงการศึึกษาและพัฒั นาการปลููกชาน้ำำ�� มันั เชิงิ นโยบาย และพืืชน้ำำ�� มันั อื่่�นๆ หมู่�่บ้า้ นปางมะหันั และปููนะ ตำำ�บลเทอดไทย อำำ�เภอแม่่ฟ้า้ หลวง มหาวิิทยาลัยั จังั หวัดั เชีียงราย ที่่�มีีชีีวิิต • โครงการปลููกป่่ า สร้า้ งคน บนวิิถีพี อเพีียง รักั ษาต้น้ น้ำำ�� บรรเทาอุุทกภัยั จังั หวัดั น่่าน • โครงการร้อ้ ยใจรักั ษ์ ์ ตำำ�บลท่่าตอน อำำ�เภอแม่่อาย จังั หวัดั เชีียงใหม่่ 15
รายงานพิเศษ โครงการพัฒั นาดอยตุุงฯ ทำ�ำ สำำ�เร็จ็ จัดั การขยะที่่�เหลืือทิ้้ง� สู่่�บ่่อฝัังกลบ จนเป็็ น “0” ความส�ำเรจ็ ล่าสุด ผลส�ำเรจ็ จากการศึึกษาพบว่่า ขยะที่�ย่่อยสลายได้้ เช่่น เศษอาหาร ปริมาณขยะท่ีเหลอื ทิง้ ลงสู่บ่อฝงั กลบ เมื่อ่� ถููกทิ้ง้� แล้ว้ นำ�ำ ไปจัดั การด้ว้ ยการฝังั กลบลงดิินนั้น� ไม่ไ่ ด้ก้ ลายเป็น็ ปุ๋ย� อย่า่ งที่เ� ราคิิด แถมยังั ส่ง่ ผลกระทบต่อ่ โลกอย่า่ งร้า้ ยแรง เพราะบ่อ่ ขยะ 100 เกืือบทั้ง� หมดเป็น็ การหมักั แบบไร้อ้ ากาศ เศษอาหารจะสลายและปล่อ่ ย ก๊๊าซมีีเทนออกมา ซึ่่�งส่่งผลให้้เกิิดสภาวะโลกร้้อนรุุนแรงกว่่า 5ก0ว่า% คาร์์บอนไดออกไซด์์ถึึง 25 เท่่า ซึ่�่งสามารถแก้้ไขได้้ด้้วยการ จัดั การขยะอย่า่ งถููกวิิธีี 50 โครงการพัฒนาดอยตุงฯ จึงเริ่มบริหารจัดการขยะภายใต้ 00 % แนวคิด “Zero Waste” ในพื้นทโี่ ครงการฯ ตง้ั แต่ปี 2555 เปา้ หมาย เพื่อลดปริมาณขยะที่เหลอื ทิ้งลงสูบ่ อ่ ฝังกลบให้เป็นศนู ย์ (Zero Waste ปี พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2561 toLandfil) จากการลงมืือปฏิิบัตั ิิอย่า่ งจริงจังั ตลอด6 ปีทีี่ผ� ่า่ นมา ส่ง่ ผล ให้้ล่่าสุุดในปีี 2561 ประสบความสำำ�เร็็จสามารถลดปริิมาณขยะ *สามารถลดการปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกได้ 280.67 ตนั คารบ์ อนไดออกไซดเ์ ทยี บเทา่ ที่�เหลืือทิ้ง�้ ลงสู่�่ บ่อ่ ฝังั กลบเป็น็ ศููนย์์ได้้ในที่ส� ุดุ 16 รายงานประจ�ำปี 2561
เบื้้อ� งหลังั ความสำำ�เร็จ็ ของการแยกขยะ เปล่ียน “ขยะย่อยสลายได”้ เป็ น “รายได”้ เบื้�องหลัังความสำำ�เร็็จของกระบวนการการแยกขยะ คืือ ผลจากการจััดการขยะภายใต้้แนวคิิด “Zero Waste” การร่ว่ มมืือร่ว่ มใจกันั ของพนักั งานทุกุ คนที่ป� ฏิิบัตั ิิตามหลักั การแยกขยะ สง่ ผลใหส้ ามารถจดั การขยะยอ่ ยสลายได้ จนสามารถสรา้ งรายได้ และ แบบแบ่ง่ ตามการใช้ป้ ระโยชน์์ โดยเริ่ม� แยกตั้ง� แต่ต่ ้น้ ทาง ช่ว่ ยไม่ใ่ ห้ข้ ยะ ลดรายจา่ ยใหก้ บั องคก์ รอีกดว้ ย จำ�ำ นวนมากจากพื้น� ที่โ� ครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ตกเป็น็ ภาระหนักั ของคน ไม่ก่ี่ค� นที่�รออยู่ป�่ ลายทาง ขยะย่่อยสลายได้ ้ โดยหลักั การแยกขยะตามการใช้ป้ ระโยชน์์ แบ่ง่ ออกเป็น็ 6 ชนิิด เศษอาหาร เศษผักั และวััสดุเุ หลืือทิ้ง้� ได้แ้ ก่่ เช่่น เปลืือกกาแฟเชอร์์รี่� วััชพืืช ที่�ถางออกจากแนวกันั ไฟ เป็น็ ต้้น 1. ขยะย่่อยสลายได้ ้ เช่่น เศษอาหาร เศษผััก ภาชนะย่อ่ ยสลายได้้ นำ�ำ มาผ่่านกระบวนการแปรรูปู ในรูปู แบบต่่างๆ ฯลฯ จัดั การโดยนำ�ำ ไปทำ�ำ ปุ๋๋ย� หมักั ปุ๋ย� ไส้้เดืือน น้ำำ�� หมััก EM ผลิิตหนอน ให้เ้ ป็็ น แมลงวันั ลาย และอาหารสัตั ว์์ อาหารหมู ป๋ ุยหมกั 60 ตนั 7 ตนั 2. ขยะขายได้ ้เช่น่ แก้ว้ จานพลาสติิก กระดาษ โลหะ ฯลฯ จััดการ อาหารของ อาหารไส้เ้ ดืือน โดยคัดั แยก รวบรวม แล้้วนำ�ำ ไปจำ�ำ หน่า่ ย หนอนแมลงวันั ลาย ได้ผ้ ลผลิิตเป็็ นฉี่�่ไส้เ้ ดืือน 3. ขยะเปื้้ �อน เช่น่ พลาสติิกที่�เปื้้อ� นอาหาร ฯลฯ จัดั การโดยนำ�ำ มาล้า้ ง 60 กิโิ ลกรัมั 2,500 ลิิตร ปั่�นแห้้ง แล้ว้ นำำ�ไปจำ�ำ หน่า่ ย อาหารสัตั ว์อื์ ่่�นๆ อาหารไส้เ้ ดืือน 4. ขยะพลังั งาน เช่่น เศษด้้าย เศษกระดาษ วััสดุุเหลืือทิ้้�ง ที่่�มีีโปรตีีน ได้ผ้ ลผลิิตเป็็ นปุ๋๋� ยไส้เ้ ดืือน กะลาแมคคาเดเมีีย ฯลฯ จััดการโดยนำ�ำ ไปเผาเป็็นพลังั งานความร้้อน เพื่่อ� ใช้ใ้ นโรงงาน 40% 10 ตันั 5. ขยะอันั ตราย เช่น่ กระป๋๋องสเปรย์์ ถังั สีี ถ่า่ นไฟ แบตเตอรี่� ฯลฯ ผลประโยชน์ ์ จััดการโดยการจััดเก็็บไม่่ให้้รั่�วไหล เตรีียมนำำ�ส่่งบริิษััทรัับกำำ�จััดขยะ อันั ตรายที่่ไ� ด้ม้ าตรฐาน สร้า้ งรายได้ ้ 500 436,600 6. ขยะห้อ้ งน้ำ�ำ � เช่น่ ทิิชชูู ผ้า้ อนามัยั ผ้า้ อ้อ้ มสำ�ำ เร็จ็ รูป ฯลฯ จัดั การโดย บาท/ปี นำำ�ไปกำำ�จััดในเตาเผาขยะมลพิิษต่ำ�ำ� ผลิิตปุ๋๋� ย 2ประมาณ ตันั และฉ่ีไสเ้ ดือนจ�ำนวนหน่ึง ใช้บ้ ำ�ำ รุงุ แปลงผักั ผลิิตผักั 2 28ได้ ้ ตันั ชนิิด คิิดเป็็ นมููลค่่าประมาณ 76,000 บาท/ปีี เป็็ นต้น้ 17
โครงการตน้ แบบ อุทยานศิลปะวฒั นธรรมแม่ฟ้าหลวง ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ “อุุทยานศิิลปะวััฒนธรรมแม่่ฟ้้าหลวง” หรืือที่�รู้�จักกัันในนาม “ไร่่แม่่ฟ้้าหลวง” เดิิมเป็็น 2561 - ปจั จุบนั สำำ�นัักงานของมููลนิิธิิส่่งเสริิมผลผลิิตชาวเขาไทยฯ (ชื่�่อเดิิมของมููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ) และเป็็นสถานที่� “ปลููกคน” โดยเป็น็ ที่พ� ักั อาศัยั ของเยาวชนชาวไทยภููเขาที่ไ� ด้ร้ ับั พระราชทานทุนุ การศึึกษาให้ไ้ ด้ม้ าเรียี น พืน้ ท่ีโครงการ หนังั สืือในโรงเรียี นในจังั หวัดั เชียี งราย นอกจากนี้ย� ังั ได้เ้ รียี นรู้�ทักษะการใช้ช้ ีวี ิิตร่ว่ มกับั ผู้�อื่น� นอกห้อ้ งเรียี น 313 หมู่่� 7 บ้า้ นป่่ างิ้้ว� อีีกด้้วย ต่่อมาได้้พััฒนาเป็็นศููนย์์กลางด้้านศิิลปวััฒนธรรมล้้านนา รวบรวมความรู้้�และเก็็บรัักษา ตำำ�บลรอบเวีียง งานพุุทธศิิลป์์เก่่าแก่่ สถาปััตยกรรมล้้านนา ศิิลปวััตถุุจากไม้้สััก และโบราณวััตถุุอายุุกว่่าศตวรรษ อำำ�เภอเมืืองเชีียงราย และมีีนิิทรรศการหมุุนเวีียนของศิิลปิินด้้านต่่างๆ อย่่างต่่อเนื่�่อง ภายในประกอบด้้วยลานพระรูปปั้�น จังั หวัดั เชีียงราย สมเด็็จย่่า หอคำำ�หลวง หอน้้อย ศาลาแก้้ว และหอแก้้ว ท่่ามกลางบรรยากาศสงบร่่มรื่่�นด้้วยพัันธุ์�ไม้้ พื้้�นที่่� 150 ไร่่ น้อ้ ยใหญ่แ่ ละสระน้ำ��ำ จนเป็น็ สถานที่ท� ่อ่ งเที่ย� วสำ�ำ คัญั แห่ง่ หนึ่่ง� ของภาคเหนืือ ทั้ง� ยังั เป็น็ สถานที่ต� ้อ้ นรับั อาคันั ตุกุ ะระดัับประเทศหลายครั้ง� ผูร้ บั ประโยชน์ เยาวชนท่ีผ่านการอบรม การดำ�ำ เนิินงานในปีี 2561 ประมาณ 500 คน นกั ท่องเท่ียวเขา้ ชม • โครงการจัดั เก็บ็ ข้อ้ มููลศิิลปวัตั ถุุ 13,686 คน/ปี อุทุ ยานศิิลปะวัฒั นธรรมแม่่ฟ้า้ หลวง ในปีี 2561 ที่�ผ่่านมา มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ได้จ้ ัดั ทำ�ำ ข้อ้ มููลศิิลปวัตั ถุโุ บราณ จำ�ำ นวน 2,421 รายการ ลงระบบฐานข้้อมููล ตามมาตรฐานหลัักการ จััดการพิิพิิธภััณฑ์์ เพื่�่อนำำ�มาใช้้ประโยชน์์ในการ พััฒนาสื่�่อเรีียนรู้�และเผยแพร่่ศิิลปวััฒนธรรม ล้้านนาต่อ่ ไป 18 รายงานประจ�ำปี 2561
“พระพรา้ โต”้ พระประธานภายในหอค�ำหลวง • งานสระเกล้า้ ดำ�ำ หัวั • งานกรองผกาบููชาพระคุุณ จัดั ขึ้น�้ เมื่่�อวันั ที่� 20 เมษายน 2561 ซึ่�่งเป็น็ จััดขึ้�้นเมื่่�อวัันที่� 18-20 กรกฎาคม 2561 เพื่�่อสัักการะและรำ��ลึึกถึึง ประเพณีีสงกรานต์์ ตามขนบธรรมเนีียมล้้านนา พระมหากรุณุ าธิิคุณุ ของสมเด็จ็ พระศรีนี ครินทราบรมราชชนนีี ในวาระครบรอบ 23 ปีี โบราณ ภายในงานได้อ้ ัญั เชิิญพระพุทุ ธรููปไม้โ้ บราณ แห่่งการสวรรคต ผู้�คนที่�มาร่่วมงานจะนำำ�ขัันดอก (การจััดพานพุ่่�มอย่่างล้้านนา) จำำ�นวน 16 องค์์มาประดิิษฐาน พร้้อมกัันนั้�นยััง มาสัักการะต่่อหน้้าพระรู ปของสมเด็็จย่่า ด้้วยความสำำ�นึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณ ใ ห้ ้ ผู้ � ค น ไ ด้ ้ ส ร ง น้ำ ำ� �พ ร ะ ผ่ ่ า น ร า ง พญ า น า ค ทั้ง� ในด้า้ นการยกระดับั คุณุ ภาพชีวี ิิตของชาวไทยภููเขา การสาธารณสุขุ และการศึึกษา ด้้วยน้ำ�ำ�ขมิ้�น้ ส้ม้ ป่่อย ประเพณีีสระเกล้้าดำ�ำ หัวั เป็น็ ภายในงานยัังเชิิญศิิลปิินจััดดอกไม้้ระดัับประเทศมาสร้้างสรรค์์ขัันดอก แล้้วจััดเป็็น ประเพณีีโบราณที่่�สืืบทอดต่่อกัันมา เปรีียบเสมืือน นิิทรรศการขัันดอก เปิดิ ให้บ้ ุคุ คลภายนอกเข้า้ ชม เพื่�อ่ เป็็นการอนุุรัักษ์์ประเพณีีไว้้ให้้ การขอขมาต่อ่ ผู้�ใหญ่ท่ี่เ� ราเคารพรักั เป็น็ การอนุรุ ักั ษ์์ เยาวชนรุ่�นหลังั ได้้ศึึกษา ประเพณีีโบราณที่่�นับั วัันยิ่�งจะเลืือนหาย 19
โครงการตน้ แบบ 20 รายงานประจ�ำปี 2561
โครงการพฒั นาดอยตุง (พืน้ ท่ีทรงงาน) อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ เป็็นโครงการต้น้ แบบการพัฒั นาทางเลืือกในการดำ�ำ รงชีวี ิิตที่่�ยั่�งยืืน ภายใต้้การดำ�ำ เนิินงานของ 2531 - ปจั จุบนั มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ก่อ่ ตั้ง� เมื่อ�่ ปีี2531 โดย สมเด็จ็ พระศรีนี ครินิ ทราบรมราชชนนีี จากพระราชปณิิธาน “ฉันั จะปลูกู ป่่าบนดอยตุงุ ” เพื่อ�่ แก้้ไขปััญหาคุณุ ภาพชีวี ิิต พร้อ้ มฟื้น�้ ฟููทรัพั ยากรธรรมชาติิ โดยดอยตุงุ พืน้ ท่ีโครงการ อยู่ใ�่ นพื้น� ที่ส� ามเหลี่่ย� มทองคำ�ำ แหล่ง่ ค้า้ ยาเสพติิดอันั ดับั 1 ของโลกในขณะนั้น� เมื่อ�่ เริ่ม� ดำ�ำ เนิินโครงการ 106,980 ไร่่ พบว่่า ป่่าถููกบุุกรุุกทำำ�ลายกลายเป็็นภููเขาหััวโล้้น ชุุมชนมีีสภาพความเป็็นอยู่่�อย่่างยากจนแร้้นแค้้น (ตามการดููแลจริงิ ในปัจั จุุบันั ) ขาดโอกาสทางการศึึกษา ไม่่มีีสาธารณููปโภคขั้�นพื้�นฐาน และประชากรส่่วนใหญ่่เป็็นคนไร้้สััญชาติิ ครอบคลุุม 29 หมู่่�บ้า้ น อีกี ทั้ง� ยังั มีกี องกำ�ำ ลังั ควบคุมุ พื้้น� ที่� ส่ง่ ผลให้ช้ าวบ้า้ นต้อ้ งหาทางรอดด้ว้ ยการประกอบอาชีพี ผิิดกฎหมาย บนเทืือกเขานางนอน เช่น่ การทำำ�ไร่ห่ มุนุ เวียี น การปลููกฝิ่น� ค้า้ ยาเสพติิด และการค้้ามนุุษย์์ จังั หวัดั เชีียงราย สมเด็็จพระศรีีนคริ นทราบรมราชชนนีี ทรงเล็็งเห็็นว่่ารากเหง้้าของปััญหาเหล่่านี้� คืือ ผูร้ บั ประโยชน์ “ความยากจน และการขาดโอกาส” จึึงแก้ไ้ ขปัญั หาพื้น� ฐานอย่า่ งรอบด้า้ น ทั้ง� “ความเจ็บ็ ป่ว่ ย ความยากจน 1,746 ครวั เรือน และความไม่่รู้�” โดยยึึดคนเป็น็ ศููนย์์กลาง ส่ง่ เสริิมความก้า้ วหน้า้ ทางเศรษฐกิิจที่ส� มดุลุ กับั ความมั่่�นคง ประชากร 11,000 คน ทางสัังคม และความสมบููรณ์์ทางธรรมชาติิ ด้้วยการพััฒนาสาธารณููปโภคพื้�นฐาน สร้้างงาน สร้้างอาชีพี ที่่�หลากหลายและเหมาะสมกับั ภููมิิสัังคม พััฒนาทัักษะความรู้้�ในการประกอบอาชีีพตลอด ห่่วงโซ่ม่ ููลค่่า ฟื้้�นฟููธรรมชาติิ และพััฒนาการศึึกษาของเยาวชน โดยใช้้ธุุรกิิจเพื่�อ่ สัังคมภายใต้้แบรนด์์ “ดอยตุงุ ” (DoiTung) เป็็นกลไกในการสร้า้ งรายได้ท้ี่�มั่น� คงในระยะยาวให้ช้ ุมุ ชน เน้้นการใช้้วััตถุดุ ิิบ จากธรรมชาติิ คุณุ ภาพดีี ต่อ่ ยอดจากภููมิิปััญญาท้อ้ งถิ่น� และผลิิตด้้วยความประณีตี ใส่ใ่ จ โดยแบ่่ง หน่ว่ ยธุรุ กิิจออกเป็น็ 5 หน่ว่ ย ได้แ้ ก่่ หัตั ถกรรม เกษตร อาหารแปรรูป คาเฟ่ด่ อยตุงุ และการท่อ่ งเที่ย� ว ผลการดำำ�เนิินงานพัฒั นาทางเลืือกที่�ผ่า่ นมาประสบผลสำำ�เร็็จเป็็นที่ย� อมรับั ในระดับั นานาชาติิ และกลายเป็น็ โครงการต้้นแบบนำำ�ไปขยายผลการพััฒนาสู่่�ชุมุ ชนอื่่�นๆ ที่�กำ�ำ ลัังประสบปััญหาในหลาย ประเทศ เช่น่ สาธารณรัฐั แห่ง่ สหภาพเมียี นมา สาธารณรัฐั อิิสลามอัฟั กานิิสถาน และสาธารณรัฐั อิินโดนีเี ซียี 21
โครงการตน้ แบบ : โครงการพฒั นาดอยตุง (พืน้ ท่ีทรงงาน) อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ ปัญหาตงั้ ตน้ รอ้ ยละ 70 เขาหวั โลน้ ไม่มีสาธารณูปโภค กองก�ำลงั มีการปลูก คา้ ของประชาชนในพืน้ ท่ี เกิดจาก การถางป่ า พืน้ ฐาน ชาวบา้ น ติดอาวุธในพืน้ ท่ี และเสพส่ิงเสพติด ไม่มีสญั ชาติ และท�ำไร่หมุนเวียน ยากจน รายได ้ รวมไปถงึ ต่อคน ต่อปี อยู่ท่ี การคา้ มนุษย ์ 3,772 บาท ผลจากการพฒั นา: ชาวบา้ นไดอ้ ะไร? ส่ิงแวดลอ้ ม: การใชป้ ระโยชนพ์ ืน้ ท่ีโครงการ ในปี 2561 ป่ าเศรษฐกิจ โครงการพฒั นาดอยตุงฯ มีพืน้ ท่ีป่ า 14.9% 86.8% ป่ าใชส้ อย 86.8% จากเดิิม 3.4% 28% ในปีี 2531 ป่่ าดั้้ง� เดิิม ป่ าอนุรกั ษ์ 28% 68.5% ผลส�ำเรจ็ ท่ีสอดคลอ้ งกบั “เปา้ หมายการพฒั นาอย่างย่งั ยืน” (SDGs) ของสหประชาชาติ 22 รายงานประจ�ำปี 2561
เศรษฐกิิจ: เปรีียบเทีียบรายได้ ้ รายจ่่าย หนี้้�สิิน และเงิินออม ต่่อครัวั เรืือน (บาท/ครวั เรือน) 533,021 2536 2546 2560 2561 593,415 600,000 500,000 400,000 87,948 188,400 300,000 77,970 200,000 140,066 209,915 100,000 193,500 19,190 50,689 126,758 125,085 34,019 71,182 90,549 135,192 0 รายจา่ ย หนีส้ ิน เงินออม รายได้ ้ หมายเหตุ : รวมรายได้ของคนในครวั เรอื นทอ่ี าศยั อยูน่ อกพื้นที่ด้วย (ข้อมูลปี 2561 เป็นข้อมูลระหวา่ งเดือนเมษายน 2560 - เดือนมนี าคม2561) สังั คม: โอกาสทางการศึึกษาของคนในชุุมชน ไม่่ได้ร้ ับั การศึึกษา 2536 ไดร้ บั การศึกษา ไม่ไดร้ บั การศึกษา 2561 ไดร้ บั การศึกษา 53% 47% 31% 69% 50 4850 % 40 30.3% 3440 % 30 30 20 20 12.6% 10 0.2% 6% 10 0 0 ปริญาตรี ระดบั ระดบั ปริญาตรี ระดบั ระดบั และสูงกว่า มธั ยมศึกษา ประถมศึกษา และสูงกว่า มธั ยมศึกษา ประถมศึกษา 23
โครงการตน้ แบบ : โครงการพฒั นาดอยตุง (พืน้ ท่ีทรงงาน) อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ การด�ำเนินงานในปี 2561 1. แบรนดด์ อยตุง 1.1 ยกระดบั ฝี มือแรงงาน • “DoiTung & Friends 2018” (โครงการ ดอยตงุ แอนด์ เฟรนดส์ 2018) จดั ขึ้นอยา่ งตอ่ เนอื่ งเปน็ ปที ี่ 3 เพื่อเปดิ พื้นทใ่ี หพ้ นั ธมิตรของดอยตงุ ได้มาท�ำงานรว่ มกบั ทมี ชา่ งฝีมือชนเผา่ สร้างสรรค์คอลเลคช่ันพิเศษ เพื่อเป็นตวั แทนในการเชื่อมโยงวิถีชุมชนกับวิถีเมือง ผ่านผลงานสร้างสรรค์ของ ตัวแทนคนเมืองรุ่นใหม่ ที่ตระหนักถึงคุณค่าของการด�ำเนินชีวิตอย่างมีความหมาย และมีความตั้งใจมุ่งมั่นในการพัฒนาชุมชน โดยในปีนี้ได้ นกั สรา้ งสรรค์ 4 คน ไดแ้ ก่ พลพฒั น์ อศั วะประภา, สมบษั ร ถิระสาโรช, กลุ วิทย์ เลาสขุ ศรี และ ณฐพร เตมรี กั ษ์ รว่ มกบั ศลิ ปนิ ชนเผา่ จากดอยตุง ออกแบบผลงานสุดพิเศษท่ี สามารถสื่อสารไปยังกลุ่มคนรุ่นใหม่ท่ีอยู่ในเมืองผ่านผลิตภัณฑ์ดีไซน์พิเศษกว่า 30 ชิ้น โดยจะน�ำรายได้หลังจากหัก ค่าใชจ้ า่ ยไปสนับสนุนการ “ปลกู คน” ใหพ้ ึ่งพาตนเองได้ตามพระราชปณิธานของสมเดจ็ ย่า และเพื่อการพัฒนาอยา่ งยง่ั ยืน • การพัฒั นาช่า่ งปั้น�้ มูลู นิธิ ิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ได้ร้ ่ว่ มมืือกับั เทศบาลคาซามะ ในปีี 2561 โดยส่ง่ พนักั งานที่ผ� ่า่ นการคัดั เลืือก นางสาวทิิพวรรณ ดวงดอกมููน เข้า้ ศึึกษาต่อ่ ที่� Kasama Colege of Ceramic Art เมืืองคาซามะ จังั หวัดั อิิบารากิิ ประเทศญี่่ป�ุ่�น สถาบันั ที่ม� ีชีื่อ�่ เสียี งทางด้า้ นเซรามิิก โดยก่อ่ นหน้า้ นั้น� ในปีี 2558 มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ได้เ้ ชิิญผู้้�เชี่ย� วชาญด้า้ นเซรามิิกจากเมืืองคาซามะเข้า้ มาถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้้�และฝึกึ สอนคนในโรงงาน ทั้ง� ในเรื่อ� งการออกแบบ การใช้ด้ิิน เทคนิิคการปั้น� การทำ�ำ น้ำ�ำ� เคลืือบ และการเผา เพื่อ�่ ยกระดับั การผลิิตทุกุ ขั้น� ตอน พร้อ้ มกันั นั้น� ยังั ได้น้ ำ�ำ ช่า่ งฝีมี ืือของดอยตุงุ ไปฝึกึ งานที่ญ� ี่่ป�ุ่�น และนำ�ำ งานฝีมี ืือของช่า่ งดอยตุงุ เข้า้ ร่ว่ มงาน Himatsuri งานเทศกาลเซรามิิกประจำ�ำ ปีขี องเมืืองคาซามะอีกี ด้ว้ ย 24 รายงานประจ�ำปี 2561
1.2 การออกแบบเพ่ือความย่งั ยืน มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้้าหลวงฯ มุ่�งอนุรุ ักั ษ์ง์ านหัตั ถกรรมชุมุ ชน ภููมิิปััญญาท้้องถิ่�น พัฒั นาฝีีมืือแรงงาน และเพิ่ม� ศัักยภาพให้ก้ ับั ชุมุ ชนดอยตุงุ ในการ สร้้างอาชีีพและรายได้้ที่�ยั่�งยืืน โดยสร้้างสรรค์์ผลิิตภััณฑ์์เสื้�อผ้้าแฟชั่่�น “Mae Fah Luang Spring/Summer 2018 Collection” ด้้วยแนวคิิด “ผ้าทอมือไทยร่วมสมัย” รงั สรรคจ์ ากวัสดุธรรมชาติที่หลากหลาย และสร้างเอกลักษณ์การเป็นงานฝมี ือ ECO - Friendly จนเปน็ ที่ยอมรบั ในวงการ แฟช่นั ท้งั ในประเทศและนานาชาติ โดยในปีี 2561 มููลนิิธิิแม่ฟ่ ้้าหลวงฯ ได้ร้ ัับรางวััลผู้�ประกอบธุุรกิิจส่่งออกดีีเด่น่ (PM Award 2018) และรางวััล Design Excelence Award (DEmark) จากผลิิตภัณั ฑ์์ “Mae Fah Luang Spring/Summer 2018 Colection” จากโครงการรางวัลั สิินค้า้ ไทยที่่ม� ีกี ารออกแบบดีี โดยสำ�ำ นักั ส่ง่ เสริิม มููลค่า่ เพิ่�มเพื่�่อการส่ง่ ออก กรมส่ง่ เสริิมการส่ง่ ออก กระทรวงพาณิิชย์์ นอกจากนี้ย� ังั ได้ร้ ับั รางวัลั Good Design Award 2018 (G-mark) จากสถาบันั Japan Institute of Design Promotion (JDP) ประเทศญี่่�ปุ่�นอีีกด้้วย 1.3 กระบวนการผลิตท่ีเป็ นมิตรกบั ส่ิงแวดลอ้ ม มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ มุ่�งเน้น้ พัฒั นากระบวนการทำ�ำ งานที่เ� ป็น็ มิิตรต่อ่ สิ่ง� แวดล้อ้ มอย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง และส่ง่ เสริิมการบริิหารจัดั การทรัพั ยากรธรรมชาติิ อย่า่ งมีปี ระสิิทธิิภาพ • พลงั งานหมุนเวียน • ระบบบ�ำบัดน�้ำเสยี • 5 ส. • การบริหารจดั การ ในกระบวนการผลิตไดน้ �ำ พั ฒ น า ก ร ะ บ ว น ก า ร เริ่มการตรวจประเมิน การใชพ้ ลงั งานในอาคาร ”พลังงานหมุนเวียน” มาใช้ 2 “ระบบบ�ำบัดน�้ำเสีย” มาใช้ใน “5 ส.” ครอบคลมุ พื้นท่ี ส�ำนกั งาน มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ได้ร้ ับั ประเภทหลัก ไดแ้ ก่ โรงงานยอ้ มสเี สน้ ดา้ ยและโรงงาน กรุงเทพฯ ส�ำนักงานโครงการ การประเมิินระดัับสมรรถนะด้้าน 1. พลงั งานแสงอาทติ ย์ เพื่อผลิต กระดาษสา ด้วยหลักการ พัฒนาดอยตุงฯ ศูนย์ผลิตและ พลังั งาน อาคารสำ�ำ นักั งานประเภท ไฟฟ้าโดยโซลาร์เซลล์ สามารถ ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ เช่น จ�ำหนา่ ยงานมือ หอฝิ่น อุทยาน A (Very Good Performance ช่วยลดรายจ่ายได้ราว 108,000 บอ่ เติมอากาศที่ปลกู พืช 5 ชนิด สามเหลี่ยมทองค�ำ และอุทยาน Building) จากกรมพฒั นาพลงั งาน บาท/ปี ไดแ้ ก่ กก แฝก ธูปฤาษี พทุ ธรกั ษา ศิลปะวัฒนธรรมแม่ฟ้าหลวง ทดแทนและอนุุรัักษ์์พลัังงาน 2. พลังงานชีวมวล มาจาก และผัักตบชวา การเติิมอากาศ เพื่อส่งเสริมให้พนักงานตระหนัก กระทรวงพลังั งาน เศษด้าย เศษกระดาษ และกะลา ด้้วยกัังหัันชััยพััฒนา ช่่วย ถึงความส�ำคัญของการใส่ใจ แมคคาเดเมยี เพื่อผลิตความรอ้ น ประหยััดค่่าเติิมอากาศไปได้้ สิ่งแวดล้อม ตลอดจนเพิ่ม ส่งผลให้ประหยัดค่าใช้จ่ายได้ 3 เท่่า ป ร ะ สิทธิภ า พ ก า ร ผ ลิต แ ล ะ 372,000 บาท/ปี รวมเป็นเงิน ลดการสูญเสีย เชน่ เวลา พื้นท่ี ทั้งสิ้น 480,000 บาท ท�ำให้ แรงงานและพลังั งาน โดยประเมิิน มีสัดส่วน การใช้พลังงาน มูู ล ค่ ่ า ค ว า มสููญ เ สีี ยที่่� ล ด ล ง หมนุ เวยี นอยู่ที่ 3.7% ได้ท้ั้ง� สิ้้�น 368,739 บาท 25
โครงการตน้ แบบ : โครงการพฒั นาดอยตุง (พืน้ ท่ีทรงงาน) อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ การด�ำเนินงานในปี 2561 2. ธุรกิจเพ่ือสงั คม 2.1 การส่งเสริมผูป้ ระกอบการในชุมชน งานเทศกาลสีสนั แหง่ ดอยตุง 2561 • งานเทศกาลสีีสัันแห่ง่ ดอยตุงุ ครั้ง� ที่� 5 จััดขึ้�้นทุุกวัันเสาร์์-อาทิิตย์์ และวัันหยุุดนัักขััตฤกษ์์ ระหว่่างวัันที่� 1 ธันั วาคม 2561 จนถึึงวันั ที่� 27 มกราคม 2562 เพื่อ่� เปิดิ โอกาสให้ช้ าวบ้า้ นได้ฝ้ ึกึ และเรียี นรู้�ทักษะการเป็น็ ผู้�ประกอบการ เพื่อ่� ให้ช้ ุมุ ชนสามารถนำ�ำ องค์ค์ วามรู้้� ส่่วนนี้�ไปต่่อยอดในอนาคต ในปีีนี้�มีีร้้านค้้าจากชุุมชนทั้�งหมดกว่่า 80 ร้้าน โดยภายในงานยังั มีี โชว์ก์ ารแสดงท้อ้ งถิ่น� และกิิจกรรมเวิิร์ก์ ช็อ็ ปอีกี มากมาย เพื่อ่� ตอบสนองความต้อ้ งการของคนทุกุ วัยั และสามารถมาเที่ย� วกันั ได้ท้ั้ง� ครอบครัวั ธุุรกิิจเพื่่�อสังั คม • โครงการพัฒั นาและวิจิ ัยั สมุนุ ไพร มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ร่ว่ มกับั มููลนิิธิโิ รงพยาบาลเจ้า้ พระยาอภัยั ภููเบศรฯ พััฒนาองค์์ความรู้้�ด้้านสมุุนไพรชนเผ่่าในพื้ �นที่ �โครงการพััฒนาดอยตุุงฯ พร้อ้ มทั้้ง� สร้า้ งเครือข่า่ ยหมอยาชนเผ่่า ด้้วยความมุ่่�งมั่�นที่�จะต่่อยอดสมุุนไพร ชนเผ่่าเป็็นผลิิตภััณฑ์์ทางการแพทย์์ทางเลืือกในอนาคต และยัังเป็็นการ รัักษาภููมิิปััญญาชนเผ่่าให้้คงอยู่่�ต่่อไป ซึ่่�งในปีีที่�ผ่่านมาสำำ�รวจพบสมุุนไพร 220 ชนิิดและตำำ�รับั ยาอีกี 19 ตำ�ำ รับั ในพื้น� ที่โ� ครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ • กองทุนุ พัฒั นาข้้าวอินิ ทรีีย์์ ก่่อตั้ �งขึ้้�นเพื่่�อพััฒนาช่่องทางการจำำ�หน่่ายข้้าวในราคาที่ �เป็็นธรรม รวมไปถึึงพััฒนาระบบผลิิตข้้าวอิินทรีีย์์ที่�มีีประสิิทธิิภาพ ลดต้้นทุุนการผลิิต ทำำ�ให้้เกษตรกรในโครงการมีีรายได้้เพิ่�มขึ้�้นกว่่าร้้อยละ 15 - 20 ซึ่่�งปััจจุุบััน มีกี ลุ่่�มเกษตรกรในพื้น� ที่�7 จังั หวัดั เข้า้ ร่ว่ มโครงการ ได้แ้ ก่่ เชียี งราย เชียี งใหม่่ พะเยา สุรุินทร์์ ร้อ้ ยเอ็ด็ ยโสธร และอุบุ ลราชธานีี รวมจำ�ำ นวน 245 ครอบครัวั โดยสามารถจำ�ำ หน่า่ ยข้า้ วรวม146 ตันั ต่อ่ ปีี สร้า้ งกำ�ำ ไรสะสมเข้า้ กองทุนุ พัฒั นา เกษตรอิินทรีีย์์ 423,000 บาท • โครงการสีีย้อ้ มผ้้าธรรมชาติิ มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ริเริ่ม� งานพััฒนาวิิจััยผลิิตภััณฑ์์ผ้้าทอจากสีีย้้อม ผ้้าธรรมชาติิ พััฒนาสููตรสีีย้้อมจากธรรมชาติิเพิ่�มเติิมกำำ�หนดมาตรฐาน การผลิิตสียี ้อ้ มจากธรรมชาติิและพัฒั นาเทคนิิคเพื่อ่� ให้ส้ ีตี ิิดทนและเข้ม้ ยิ่่ง� ขึ้น�้ พร้้อมทั้้�งขยายเครื อข่่ายผู้้�ย้้อมสีีจากธรรมชาติิทั้้�งภาคเหนืือและภาคอีีสาน เพื่�่อแลกเปลี่�ยนองค์์ความรู้้�และผลิิตภััณฑ์์สีีจากธรรมชาติิ ทั้�งนี้� โครงการ ย้้อมสีีผ้้าธรรมชาติิยัังได้้ร่่วมออกแบบผลิิตภััณฑ์์กัับนัักออกแบบภายนอก เพื่่อ� ยกระดัับสิินค้้าจากสีีย้อ้ มผ้้าธรรมชาติิเพิ่�มเติิมด้้วย 26 รายงานประจ�ำปี 2561
• โครงการผลิิตผัักอินิ ทรีีย์์ ธุุรกิิจปลููกผัักอิินทรีีย์์สามารถสร้้างรายได้้ให้้กัับชาวบ้้านถึึง 95,160 บาท/ครอบครััว/ปีี โครงการมุ่�งเน้้นการสร้้างองค์์ความรู้้�ด้้านการเกษตร ให้้กัับชุุมชน สร้้างความเป็็นเจ้้าของให้้แก่่ชาวบ้้านกระตุ้�นให้้พวกเขาเรีียนรู้� การจััดการโรคและแมลงที่�พบเพื่�่อแก้้ไขปััญหาได้้อย่่างถููกต้้อง โดยมีี แผนจะขยายผลโครงการให้ค้ รอบคลุมุ ชาวบ้้านเพิ่�มขึ้น�้ ในอนาคต 2.2 ผูน้ �ำดา้ นธุรกิจเพ่ือสงั คม ความร่ว่ มมืือกับั ธุุรกิิจเพื่่�อสังั คมรายอื่่�นๆ • Doitung Plus • ECOLIFE • A-Chieve ขยายผลลััพธ์์เชิิงบวกทางสัังคม ร่่วมกัับธุุรกิิจเพื่่�อสัังคม “คิิด คิิด” สนัั บ สนุุ น ก า ร จัั ดกิิ จ ก ร ร ม ง า น ผ่่านการขยายช่่องทางการจำำ�หน่่ายให้้กัับ พััฒนาแอปพลิิเคชััน ECOLIFE เพื่่�อสร้้าง ฟัักฝัันเฟสของกิิจการเพื่่�อสัังคม A-Chieve กิิจการเพื่่�อสัังคมที่่�ผ่่านเกณฑ์์ รวมถึึงเพิ่�ม ความตระหนัักถึึงความสำำ�คััญของการลดใช้้ ซึ่�่งมีีกลุ่่�มนัักเรีียน นัักศึึกษาจาก 76 จัังหวััด ช่่องทางการสื่�่อสารให้้สาธารณชนทราบ ขยะพลาสติิกแบบครั้ง� เดียี วทิ้ง�้ โดยมุ่่�งเน้น้ ไปที่� รวมแล้้วกว่่า 15,000 คนเข้้าร่่วมโครงการ เกี่ย� วกับั ความเป็น็ กิิจการเพื่อ่� สังั คม และสร้า้ ง กลุ่่�มคนรุ่�นใหม่่ ผ่า่ นนักั ศึึกษาในมหาวิิทยาลัยั เ พื่�่ อ สร้ ้ า ง ค ว า ม เ ข้ ้ า ใ จ ถึึ ง โ อ ก า ส ก า ร ความตระหนัักถึึงปััญหาสัังคมในหลายมิิติิ ที่ส� นใจ พร้อ้ มทำ�ำ ความเข้า้ ใจกับั ผู้�ประกอบการ ประกอบอาชีีพในอนาคต พร้้อมกัับการ ร้้านค้้าและบุุคลากรในมหาวิิทยาลััย ซึ่่�งมีี พัั ฒ น า ทรัั พย า ก ร บุุ ค ค ล รุ่ � น ใ ห ม่ ่ ใ ห้ ้ มีี ผู้�ร่วมทดลองใช้แ้ อปพลิิชันั กว่่า 10,000 คน ศัักยภาพสููงขึ้น�้ การเช่อื มโยงเครอื ข่ายธุรกิจเพ่ือสงั คม • การสนัับสนุุนการดำ�ำ เนิินงานสมาคมธุุรกิิจเพื่�อสัังคม (Social Enterprise Thailand: SE THAILAND) ในปีี 2561 มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ สนัับสนุุนการดำำ�เนิินงาน และร่่วมก่่อตั้�งเครือข่่ายธุุรกิิจเพื่�่อสัังคม (SE THAILAND) โดยปััจจุุบัันมีีวิิสาหกิิจ เพื่่อ� สังั คมเข้า้ ร่่วมแล้ว้ กว่า่ 62 องค์ก์ ร และมููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้้าหลวงฯ ได้เ้ ป็น็ เจ้า้ ภาพจัดั การประชุมุ เครือข่า่ ยธุุรกิิจเพื่่�อสัังคมในประเทศไทย จำ�ำ นวน 3 ครั้�ง รวมทั้้ง� การจััดสัมั มนาให้ค้ วามรู้้�ด้้านการวิเคราะห์์ตลาด และการลงทุนุ ทางสังั คมกัับเครือข่่ายธุรุ กิิจเพื่่�อสังั คม • การจัดั เวทีีรับั ฟัังความคิดิ เห็็นของเครือข่า่ ยผู้�ประกอบการทางสังั คม มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ได้้รัับการทาบทามจากกระทรวงพััฒนาสัังคมและความมั่่�นคงของมนุุษย์์ โดยกรมพััฒนาสัังคมและสวััสดิิการ ให้้นำำ�การจััดกระบวนการรัับฟัังความคิิดเห็็น และความต้้องการของเครื อข่่ายผู้้�ประกอบการทางสัังคม (กิิจการเพื่�่อสัังคม สถาบัันการศึึกษา องค์์กรพััฒนาเอกชน เป็น็ ต้น้ ) ทั้�ง 4 ภาค โดยมีี 147 องค์์กรเข้้าร่่วมแสดงความคิิดเห็น็ และกำำ�หนดแผนส่่งเสริิมวิิสาหกิิจเพื่่อ� สัังคมของภาครััฐ 27
โครงการตน้ แบบ : โครงการพฒั นาดอยตุง (พืน้ ท่ีทรงงาน) อนั เน่ืองมาจากพระราชด�ำริ การด�ำเนินงานในปี 2561 แม่ฟ่ ้า้ หลวงด้ว้ ย เป็น็ การหมุนุ เวียี นครูเพื่อ่� แลกเปลี่ย� นเรียี นรู้� นอกจากนี้� ยัังขอรัับการสนัับสนุุนจากองค์ก์ ารบริิหารส่่วนตำำ�บลอีีกด้ว้ ย 3. การสรา้ งผูน้ �ำรุน่ ใหม่ 2. การเรีียนการสอนแบบการจััดการเรีียนรู้�โดยการสร้้างสรรค์์ผลงาน (Task-Based Learning: TBL) 3.1 การศึกษาในหอ้ งเรียน การจัดั การเรียี นรู้�โดยการสร้า้ งสรรค์ผ์ ลงาน (TBL) ในโครงการ การขยายผลการสอนภาษาไทย การสอนการอ่่านเขีียนภาษาไทย ระดัับชั้�นประถมศึึกษาปีีที่� 1-3 ให้แ้ ก่น่ ักั เรียี นที่่�ไม่่ได้ใ้ ช้ภ้ าษาไทยเป็็ นภาษาแม่่ โดยแบ่่งกลุ่่�มดำ�ำ เนิินงาน 3 กลุ่่�ม การพััฒนาด้้านการศึึกษาของนัักเรีียนในโรงเรีียนในพื้ �นที่ � 1. ปีี 2560 - 2562 จำ�ำ นวน 8 โรงเรียี น โครงการฯ จำำ�เป็็นต้้องใช้้ภาษาเดีียวกัันเพื่�่อสื่�่อสารให้้อย่่างเข้้าใจ 2. ปีี 2561 - 2563 จำ�ำ นวน 12 โรงเรียี น ถููกต้้องและทั่�วถึึง เมื่่�อพบว่่ายัังมีีนัักเรีียนบางส่่วนที่�ไม่่ได้้ใช้้ภาษาไทย 3. ปีี 2562 - 2564 จำำ�นวน 11 โรงเรีียน เป็น็ ภาษาแม่่ จึึงต้อ้ งเริ่ม� งานพัฒั นาจากการขยายผลการสอนภาษาไทย ทั้�งนี้� คณะทำำ�งานได้้จััดตั้้�งศููนย์์ขยายผลภาษาไทย 5 ศููนย์์ ให้้แก่่นัักเรีียนที่ �ไม่่ได้้ใช้้ภาษาไทยเป็็นภาษาแม่่ให้้มีีประสิิทธิิภาพ ในโรงเรีียนที่ �สามารถพััฒนาการจััดการเรีียนการสอนได้้ดีีขึ้�้นมาเป็็น โดยผ่า่ นกระบวนการการเรียี นการสอน 2 รูปแบบหลััก ได้้แก่่ แกนนำำ�เพื่�่อคอยดููแลโรงเรีียนในพื้�นที่�ใกล้้เคีียง จากการดำำ�เนิินงาน 1. การเรีียนการสอนแบบมอนเตสซอรี่� (Montessori) ที่ผ� ่า่ นมาพบปัญั หาความไม่พ่ ร้อ้ มของเด็ก็ เมื่อ�่ เข้า้ เรียี นชั้น� ประถมศึึกษา ปีีที่� 1 เด็็กจำำ�นวนมากยัังไม่่สามารถฟัังและพููดภาษาไทยได้้ จึึงทำำ�ให้้ ในปีกี ารศึึกษา2560-2561 ได้ข้ ยายผลการเรียี นการสอนแบบ ต้อ้ งนำ�ำ การเรียี นการสอนแบบมอนเตสซอรี่เ� ข้า้ ไปจัดั การในศููนย์พ์ ัฒั นา มอนเตสซอรี่�ในระดัับอนุุบาลไปยัังพื้�นที่�อื่่�นๆ ในอำำ�เภอแม่่ฟ้้าหลวง เด็ก็ เล็ก็ และอนุบุ าล เพื่อ�่ สร้า้ งความพร้อ้ มก่อ่ นขึ้น�้ ชั้น� ประถมศึึกษาปีทีี่� 1 จัังหวััดเชีียงราย เป้้าหมายทั้้�งหมด 29 โรงเรีียน 77 ห้้องเรีียน • การร่ว่ มมืือกัับองค์ก์ รเอกชนอื่น� ในปีี 2560-2561 ดำำ�เนิินการไปแล้้ว 19 โรงเรีียน 50 ห้้องเรีียน ยัังต้้องดำำ�เนิินงานในปีี โรงเรีียนนานาชาติิเซนต์์ แอนดรููวส์์ กรุุงเทพฯ บริิษััท 2562 อีีก 10 โรงเรีียน 27 ห้้องเรียี น ไทยเบฟเวอเรจ จำ�ำ กััด (มหาชน) และ บริิษััท ทรูู คอร์์ปอเรชั่น� จำำ�กัดั (มหาชน) เข้า้ ร่ว่ มเป็น็ พันั ธมิิตรด้า้ นการพัฒั นาการศึึกษา เพื่อ�่ สนับั สนุนุ เป้า้ หมายศููนย์พ์ ัฒั นาเด็ก็ เล็ก็ ในพื้น� ที่ข� ยายผล มีทีั้ง� หมด53 ศููนย์์ การเพิ่ม� ประสิิทธิิภาพในการเรียี นการสอนโดยเฉพาะ Project Based 84 ห้อ้ งเรียี น ดำ�ำ เนิินงานไปแล้ว้ 14 ศููนย์์ 27 ห้อ้ งเรียี น ต้อ้ งดำ�ำ เนิินงาน Learning สื่�่อ ICT และ Software พร้้อมร่่วมประชุุมวางแผนดำำ�เนิิน อีกี 39 ศููนย์์ 57 ห้้องเรีียน ในปีีการศึึกษา 2562 การในปีีการศึึกษา 2562 โดยมีี ธนาคารไทยพาณิิชย์์ จำ�ำ กัดั (มหาชน) สนัับสนุุนด้้านสาธารณููปโภคและสุุขภาพนัักเรีียน โดยเฉพาะในพื้ �นที่� การขยายผลจะดำำ�เนิินการโดยครููของศููนย์์พััฒนาเด็็กเล็็ก ข้า้ งเคียี งโครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ ในอำ�ำ เภอแม่ฟ่ ้า้ หลวง ผ่า่ นการจัดั ทำ�ำ ที่อ� ยู่�ใ่ นพื้�นที่ใ� กล้เ้ คียี ง ซึ่�่งจะร่่วมอบรมกัับครูอนุุบาลที่�ศููนย์ท์ั้ง� 5 ศููนย์์ น้ำ�ำ�สะอาด เพื่่�ออุุปโภค-บริโภคใน 31 โรงเรีียน ดููแลสุุขภาพนัักเรีียน โดยทางองค์ก์ ารบริิหารส่ว่ นตำ�ำ บลจะกำ�ำ หนดศููนย์พ์ ัฒั นาเด็ก็ เล็ก็ ที่จ� ะเป็น็ เริ่ม� จากเรื่�องพยาธิิและเหา รวมถึึงปรับั ปรุงุ สภาพอาคารบ้า้ นพัักครู แกนนำำ� คอยประสานและช่่วยเหลืือศููนย์์ที่�เพิ่�งรัับการพััฒนา มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ได้ส้ ่ง่ ครูจากศููนย์พ์ ัฒั นาเด็ก็ เล็ก็ ในโครงการพัฒั นา ดอยตุุงฯ ไปอบรมและให้้คำำ�ปรึกษาแก่่ครูในศููนย์์พััฒนาเด็็กเล็็กที่�จะ พััฒนาใหม่่ซึ่่�งจะได้้เข้้ามาทำำ�งานในศููนย์์พััฒนาเด็็กเล็็กของตำำ�บล 28 รายงานประจ�ำปี 2561
3.2 การศึกษานอกหอ้ งเรยี น “เจบ็ จน ไมร่ ้”ู คือสาเหตุของความยากล�ำบากในอดตี ของดอยตงุ เร่ืองของการศกึ ษา เปน็ เร่ืองที่มูลนิธิแมฟ่ ้าหลวงฯ ใหค้ วามส�ำคัญ เปน็ อยา่ งมาก เพราะเป็นการสานต่อความยัง่ ยืนของชุมชนต่อไปในอนาคต กิจกรรมสรา้ งพืน้ ฐาน 2561 • พื้น�้ ที่ก� ารเรียี นรู้�อย่า่ งสร้า้ งสรรค์ส์ ำ�ำ หรับั เด็ก็ และเยาวชน มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ปรับั ปรุงุ อาคารเดิิม 2 อาคาร ให้เ้ ป็น็ พื้น� ที่เ� รียี นรู้� สำำ�หรัับเด็็กและเยาวชนโดยแบ่่งเป็็น 8 ห้้องประกอบด้้วย ห้้องสำำ�นัักงาน ห้้องคอมพิิวเตอร์์ ห้้องสมุุด ห้้องดููหนััง ห้้องครััว ห้้องเต้้น ห้้องศิิลปะ และห้้องจััดกิิจกรรมรวม ซึ่่�งเกิิดจากการออกแบบร่่วมกัับเยาวชนและ ผู้�ปกครอง มีเี ป้า้ หมายเพื่อ�่ เป็น็ พื้น� ที่ส� ำ�ำ หรับั การต่อ่ ยอดและพัฒั นาทักั ษะของ เด็ก็ และเยาวชนในพื้น� ที่ใ� ห้ใ้ ช้เ้ วลาว่า่ งอย่า่ งเป็น็ ประโยชน์์ ห่า่ งไกลจากสิ่ง� ยั่ว� ยุุ โดยคัดั เลืือกเนื้อ� หาที่น� ่า่ สนใจที่น� อกเหนืือจากเรื่อ� งวิิชาการ เกิิดเป็น็ หลักั สููตร ที่พ� ัฒั นาร่ว่ มกับั เยาวชนผู้�ใช้บ้ ริการจำ�ำ นวน 12 หลักั สููตร เช่น่ การเสริิมทักั ษะ การอ่า่ น การเสริิมทักั ษะฝีมี ืือและแนะแนวอาชีพี การทำ�ำ กิิจกรรมร่ว่ มกับั ศิิลปินิ ทั้ง� ในและนอกพื้น� ที่� การแสดงออกอย่า่ งเหมาะสม และสร้า้ งเครือข่า่ ยระหว่า่ ง กลุ่่�มเด็ก็ เยาวชน และผู้�ปกครองในชุุมชนดอยตุุง เป็น็ ต้้น • ค่า่ ยเด็ก็ ใฝ่่ดีี มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ร่่วมกัับ มููลนิิธิิกระต่่ายในดวงจัันทร์์จััด “ค่า่ ยเด็ก็ ใฝ่ด่ ี”ี โดยมีเี ป้า้ หมายเพื่อ่� ให้เ้ ด็ก็ ในสังั คมเมืืองอายุรุ ะหว่า่ ง 8-13 ปีี ได้้สััมผััสธรรมชาติิและวััฒนธรรมของชุุมชนที่ �อยู่่�กัับป่่าผ่่านการเรีียนรู้ � “ศาสตร์์” และ “ศิิลป์์” ซึ่่�งเป็็นหนึ่่�งในปรััชญาการดำำ�เนิินพระชนม์์ชีีพของ สมเด็็จย่่า โดยเน้้นการใช้้หลัักเหตุุผล และศิิลปะเป็็นสื่่�อกลางด้้วยหวัังว่่า จะทำำ�ให้้เด็็กๆ คิิดถึึงคนอื่�่นและสิ่�งรอบตััว สามารถเติิบโตขึ้้�นเป็็นผู้�ใหญ่่ที่� รู้�เท่า่ ทันั ความเปลี่ย� นแปลง และปรับั ตัวั ในโลกปัจั จุบุ ันั และอนาคต โดยในปีี ที่ผ� ่า่ นมาค่า่ ยเด็ก็ ใฝ่ด่ ีไี ด้จ้ ัดั ขึ้น้� 4 รุ่�น มีเี ยาวชนเข้า้ ร่ว่ มกิิจกรรมทั้้ง� หมด121 คน 29
โครงการตน้ แบบ หอฝิ่ น อุทยานสามเหล่ียมทองค�ำ ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ แหล่งเรยี นร้เู รอื่ งประวตั ิศาสตร์ของ “ฝ่นิ ” ท่ี ยาวนานกวา่ 5,000 ปี เพื่อให้ประชาชนท่ั วไป 2548 – ปจั จุบนั ตระหนกั ถึงมหนั ตภยั จากยาเสพติด น�ำเสนอผา่ นนิทรรศการรปู แบบมลั ติมเี ดยี ทนั สมยั สรา้ งความนา่ สนใจใหเ้ กิดการเรยี นรู้อย่างมปี ระสิทธิภาพ พรอ้ มปลูกจิตส�ำนึกให้ประชาชน โดยเฉพาะเยาวชนให้ พืน้ ท่ีโครงการ หา่ งไกลจากยาเสพติด อนั เปน็ การแกป้ ญั หายาเสพติดดา้ นอปุ สงค์(Demand) ควบคไู่ ปกบั การด�ำเนนิ บา้ นสบรวก อำ� เภอเชียงแสน โครงการพฒั นาดอยตุงฯ ซึ่งเป็นแก้ไขปญั หายาเสพติดดา้ นอุปทาน (Supply) จงั หวดั เชียงราย พืน้ ท่ี 250 ไร่ ผูร้ บั ประโยชน์ นกั ท่องเท่ียวเขา้ ชม 61,018 คน/ปี 30 รายงานประจ�ำปี 2561
การด�ำเนินงานในปี 2561 • “คา่ ยเดก็ ใฝด่ ี หอฝิ่น ปอ้ งกนั ยาเสพติด” มูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ จดั กจิ กรรม “คา่ ยเดก็ ใฝด่ ี หอฝน่ิ ปอ้ งกนั ยาเสพติด” เปน็ ประจ�ำทกุ ปี เริ่มครงั้ แรกเมื่อปี 2557 เรอื่ ยมาจนปจั จบุ นั โดยน�ำ เดก็ และเยาวชนอายุ9-18 ปี มารว่ มกจิ กรรมการเรยี นรรู้ ว่ มกนั ในเรอ่ื งยาเสพติด ตงั้ แตเ่ รอ่ื งราวในประวตั ิศาสตร์ ความรเู้ กี่ยวกบั พืชเสพติด ประโยชน์ และโทษภััยร้้ายแรงจากยาเสพติิด ณ หอฝิ่น� อุทุ ยานสามเหลี่่�ยมทองคำ�ำ เพื่อ�่ ให้ค้ วามรู้�ที่ถ� ููกต้้องและสร้้างความเข้า้ ใจอย่า่ งถ่อ่ งแท้แ้ ก่เ่ ยาวชนไม่ใ่ ห้้ หลงผิิดไปกัับยาเสพติิด โดยในปีี 2561 มีเี ด็็กเข้้าร่่วมกิิจกรรมทั้้ง� สิ้้น� เดก็ และเยาวชน อายุ 9-18 ปี ชุมชนในเชียงราย 2,237 คน 3 ชุมชน โรงเรียน ขยายผลสู่่�เด็ก็ ในโรงเรีียน ที่่�เข้า้ ร่่วมโครงการ 78 โรงเรียน 4,116 คน 31
รายงานพิเศษ เดินหนา้ แกป้ ัญหาส่ิงแวดลอ้ มโลก ร่่วม “โครงการลดก๊า๊ ซเรืือนกระจกภาคสมัคั รใจ ตามมาตรฐานของประเทศไทย” (T-VER) ตงั้ เปา้ ปลอ่ ยกา๊ ซเรือนกระจกเป็ น “0” ในปี 2563 การดููแลสิ่ง� แวดล้อ้ มเป็็นหน้้าที่�ของประชากรโลกทุุกคน มููลนิิธิิแม่ฟ่ ้้าหลวงฯ จึึงร่ว่ มส่่งเสริิมและรักั ษาสิ่ง� แวดล้อ้ ม อย่า่ งต่อ่ เนื่�อ่ ง และมุ่�งมั่�นเป็น็ มิิตรต่่อสิ่ง� แวดล้้อม ด้้วยหลักั ปฏิิบัตั ิิการ “ใช้น้ ้้อย” คืือ ลดการใช้้พลัังงานจากฟอซซิิล และ “ปล่่อยน้้อย” คืือ ลดการปล่่อยมลพิิษสู่่�สิ่�งแวดล้้อม กระทั่�งสามารถลดความเข้้มของการใช้้พลัังงาน (หรืือสััดส่่วนของ พลังั งานที่ใ� ช้้ต่่อรายได้้) ร้อ้ ยละ 36 จากปีี 2557 และเพิ่ม� การใช้พ้ ลัังงานหมุุนเวียี นเป็น็ ร้้อยละ 4.5 ในปีี 2561 นอกจากนี้� โครงการพััฒนาดอยตุุงฯ ยัังได้้เข้้าร่่วม โครงการลดก๊๊าซเรือนกระจกภาคสมััครใจตามมาตรฐานของ ประเทศไทย (Thailand Voluntary Emission Reduction Program: T-VER) องค์์การบริิหารจััดการก๊๊าซเรือนกระจก (องค์ก์ ารมหาชน) ซึ่ง�่ กิิจกรรมทั้้ง� หมดล้ว้ นเกิิดจากความร่ว่ มมืือของพนัักงาน และชาวบ้้านในพื้�นที่� พร้อ้ มตั้้ง� เป้า้ เป็น็ องค์ก์ รที่ป� ล่อ่ ยก๊า๊ ซเรือนกระจกเป็น็ ศููนย์์ ในปีี 2563 โดยการชดเชยปริิมาณก๊า๊ ซเรือนกระจกที่ป� ล่อ่ ย ทั้�งหมด ด้้วยคาร์์บอนเครดิิตที่่�จะได้้ในปีี 2563 32 รายงานประจ�ำปี 2561
ผลการด�ำเนินงานในปี 2561 โครงการลดก๊๊าซเรื อนกระจกภาคสมััครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย (T-VER) ในพื้น� ที่�โครงการขยายผล มีทีั้ง� สิ้น�้ 2 โครงการ ได้แ้ ก่่ 1. โครงการปลูกป่ า สรา้ งคน บนวิถพี อเพียง รกั ษาตน้ น�้ำ บรรเทาอทุ กภยั จงั หวดั น่าน ไดร้ บั ขนึ ้ ทะเบียน T-VER โครงการลดก๊า๊ ซเรืือนกระจกภาคสมัคั รใจ ปริมาณกา๊ ซเรือนกระจก ท่ีคาดว่าจะลด/ดูดกลบั ได ้ จ�ำนวน 176,704 ตนั คารบ์ อนไดออกไซด ์ เทียบเท่าต่อปี พื้้น� ที่่�ป่่ าอนุุรักั ษ์ใ์ นเขตโครงการปลููกป่่ าสร้า้ งคนบนวิิถีพี อเพีียงฯ จำ�ำ นวน 130,817 ไร่่ ได้ร้ ับั ความร่่วมมืือจากชุุมชนในพื้้น� ที่่�ในการดููแลป่่ าไม่่ให้ถูู้กทำ�ำ ลายหรืือตัดั ต้น้ ไม้ ้ 2. โครงการศึึกษาและพัฒั นาการปลููกชาน้ำ�ำ � มันั และพืืชน้ำ�ำ � มันั อื่่�นๆ ประเมิินคาร์์บอนเครดิิตจากการเพิ่�มความสมบููรณ์์ของป่่าและพื้�นที่�ป่่า ภายใต้้โครงการ T-VER เพื่อ่� ให้ท้ ราบศักั ยภาพของพื้น� ที่ใ� นการดููดซับั ก๊า๊ ซเรือนกระจก โดยการขายคาร์บ์ อนเครดิิต จะเป็น็ กลยุทุ ธ์ส์ ร้า้ งแรงจููงใจให้ช้ ุมุ ชนอนุรุ ักั ษ์ป์ ่า่ และป้อ้ งกันั ไฟป่า่ ในพื้น� ที่ต� ่อ่ ไป 33
โครงการขยายผลในประเทศ โครงการศึกษาและพฒั นา การปลูกชาน�้ำมนั และพืชน�้ำมนั อื่นๆ ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ โครงการนี้�เริ่�มต้้นมาตั้�งแต่่ปีี 2549 เพี่�อแก้้ไขความยากจน และพััฒนาทางเลืือกในการดำำ�รง พ.ศ. 2549 - ปจั จุบนั ชีวี ิิตแก่่ผู้�คนในพื้�นที่� แก้้ไขปัญั หาความเสื่อ่� มโทรมของทรัพั ยากรธรรมชาติิ การบุุกรุุกทำำ�ลายป่า่ โดย มููลนิิธิแิ ม่่ฟ้้าหลวงฯ ร่่วมกัับมููลนิิธิิชัยั พััฒนา ศึึกษาและพััฒนาการปลููกชาน้ำำ�� มันั ให้้เป็น็ พืืชเศรษฐกิิจ พืน้ ท่ีโครงการ ของพื้�นที่� ตามพระราชดำำ�ริิของสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดาฯ ครอบคลุมพืน้ ท่ีทงั้ หมด สยามบรมราชกุุมารีี เพราะชาน้ำ�ำ�มัันมีีประโยชน์์ทางการแพทย์์ มีีราคาสููง เหมาะแก่่การสร้้างรายได้้ 46,739 ไร่ ที่ม�ั่น� คงให้ก้ ับั ผู้�คนในพื้น� ที่� ผูร้ บั ประโยชน์ การด�ำเนินงานในปี 2561 621 ครวั เรือน 3,489 คน ในปีี 2561 ที่�ผ่่านมา ได้้เพาะกล้า้ ชาน้ำำ��มัันจากต้น้ พันั ธุ์�ดีี จำ�ำ นวน 206,343 ต้น้ โดยควบคุมุ อัตั รารอดมากกว่า่ 70% เพื่อ่� เป็น็ กล้า้ สำ�ำ หรับั ปลููกซ่อ่ มและปลููกทดแทนต้น้ เดิิม ซึ่ง�่ จะดำ�ำ เนิินการปลููกในปีี 2562-2563 สำำ�รวจ เก็็บข้้อมููลต้้นชาน้ำ�ำ�มัันรายต้้น เพื่่�อแบ่่งเกรดต้้นและวิ เคราะห์์การเจริิญเติิบโต รวมไปถึึงอบรมและเตรีียมความพร้อ้ มชาวบ้า้ นในพื้�นที่โ� ครงการฯ เรื่�องการตััดแต่ง่ กิ่�ง การเสีียบยอด และการปรับั ปรุุงต้น้ ที่�ให้ผ้ ลผลิิตต่ำำ�� ในขณะเดีียวกััน มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ก็็ได้้สนัับสนุุนแม่่พัันธุ์�สุกรเหมยซานให้้แก่่เกษตรกร 81 ครััวเรือน และไก่ก่ ระดููกดำำ�ให้แ้ ก่่เกษตรกร 561 ครัวั เรือน คิิดเป็็นมููลค่า่ ทั้�งหมด 2,187,500 บาท ซึ่ง�่ นอกจากจะเป็น็ การเพิ่ ม� รายได้แ้ ละลดรายจ่า่ ยแล้ว้ ยังั ช่ว่ ยปรับั ปรุงุ สายพันั ธุ์�สัตว์ท์ ้อ้ งถิ่น� ให้ด้ ีขี ึ้น�้ อีกี ด้้วย และส่่งเสริิมกล้้าผักั สวนครััวและกล้า้ ไม้้เศรษฐกิิจให้ก้ ัับชาวบ้้าน 696 ราย เพื่อ่� นำำ�ไปปลููกภายใน ครัวั เรือนเพื่่�อลดรายจ่า่ ย สร้้างรายได้้เสริิม ในปีี 2561 โครงการยังั คงสำำ�รวจข้อ้ มููลสภาพเศรษฐกิิจ สังั คมของชาวบ้า้ นในพื้น� ที่�โครงการฯ ประจำำ�ปีีตามปกติิ โดยภายหลัังการสำำ�รวจก็็ได้้คืืนข้้อมููลให้้แก่่ชุุมชนเพื่�่อยืืนยัันความถููกต้้อง ก่่อนนำ�ำ ข้้อมููลไปใช้ใ้ นการวิเคราะห์์ และปรับั แผนการดำ�ำ เนิินงานพััฒนาเชิิงพื้น� ที่ต� ่อ่ ไป 34 รายงานประจ�ำปี 2561
ปัญหาตงั้ ตน้ ผลส�ำเรจ็ ท่ีสอดคลอ้ ง ชุมชน เสน้ ทางล�ำเลียง ปลูกพืชเชงิ เด่ียว ป่ าตน้ นำ� ้ ขาดองคค์ วามรู ้ กบั “เปา้ หมาย มีความขดั แยง้ ยาเสพติด ขาดการบริหาร ถูกท�ำลาย และทกั ษะ การพฒั นา เร่อื งนำ� ้ และ และปญั หาผูเ้ สพ จดั การนำ� ้ ชุมชน ในการประกอบ อย่างย่งั ยืน” ท่ีดินท�ำกนิ ผูต้ ิดยาเสพติด มีขา้ วไม่พอกนิ อาชีพ (SDGs) ของ สหประชาชาติ ผลจากการพฒั นา: ชาวบา้ นไดอ้ ะไร? 35 ส่ิงแวดลอ้ ม: การใชป้ ระโยชนพ์ ืน้ ท่ีโครงการ ป่ าเศรษฐกิจ 4.11% ป่ าใชส้ อย พืน้ ท่ีท�ำกิน ป่ าอนุรกั ษ์ 70.93% 8.61% 16.34% การปลูกป่ าแบบปลูกเสริม พืน้ ท่ี ปางมะหนั การปลูกป่ าแบบไม่ปลูก พืน้ ท่ี ปูนะ ป่ าอนุรกั ษ์ 75.43% ป่ าใชส้ อย พืน้ ท่ีท�ำกิน ป่ าเศรษฐกิจ 3.37% 2.96% 18.51% เศรษฐกิิจ: เปรีียบเทีียบ รายได้ ้ และรายจ่่ายต่่อครัวั เรืือน 185,273 2549 270,225 2560 300,000 2561 200,000 70,205 43,262 100,000 156,446 25,633 96,644 231,873 110,110 42,050 114,149 109,549 0 รายได ้ รายจา่ ย รายได้ ้ รายจา่ ย (บาท/ครวั เรือน) พืน้ ท่ี ปูนะ พืน้ ท่ี ปางมะหนั หนีส้ ินและเงินออม ปี 2561 (บาท/ครวั เรือน) พืน้ ท่ี ปางมะหนั 4,396 8,569 8,940 พืน้ ท่ี ปูนะ 3,969 หนี้้ส� ิิน เงิินออม เปรียบเทียบการเกิดไฟป่ า พืน้ ท่ี ปางมะหนั เสียหาย 493 ไร่ เสียหาย พืน้ ท่ี ปูนะ เสียหาย 16 ไร่ เสียหาย 0 0 1.65% 0% 0.05% 0% 2548 2561 2552 2561
โครงการขยายผลในประเทศ โครงการปลูกป่ า สรา้ งคน บนวิถพี อเพียง รกั ษาตน้ น�้ำ บรรเทาอุทกภยั จงั หวดั น่าน ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ โครงการปลูกปา่ สรา้ งคน บนวิถีพอเพียง รกั ษาต้นน�้ำ บรรเทาอุทกภยั เปน็ โครงการต่อเนื่อง พ.ศ. 2552 - 2563 จากโครงการบูรณาการแก้ไขปัญหาและพฒั นาพื้นท่จี งั หวดั นา่ น ตามแนวพระราชด�ำริ ซึ่งเริ่มด�ำเนนิ พืน้ ท่ีโครงการ การตัง้ แต่ปี 2552 โดยมูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ และสถาบนั สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมปดิ ทองหลงั พระ 250,000 ไร่ สืบสานแนวพระราชด�ำริ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พื่อชว่ ยแกป้ ญั หาความยากจนและยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตของ ครอบคลุมพืน้ ท่ี 3 อำ� เภอ ชาวบ้านในพื้นที่โครงการ กิจกรรมในโครงการฯ ประกอบด้วยการปรับปรุงระบบน�้ำเพื่อการอุปโภค 4 ต�ำบล 20 หมู่บา้ น บรโิ ภคและชลประทาน การสง่ เสริมอาชพี ดว้ ยการพฒั นาดา้ นการเกษตรและปศสุ ตั ว์ การจดั ตงั้ กองทนุ จงั หวดั น่าน พนั ธพ์ุ ืช พนั ธส์ุ ตั ว์ และการแปรรปู ซึ่งลว้ นมเี ปา้ หมายในการ “ปลกู คน” ตามแนวพระราชด�ำริ “ปลกู ป่า ผูร้ บั ประโยชน์ ปลูกคน” ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และการส่งเสริมให้คนอยู่ร่วมกับป่าของ 1,723 ครวั เรือน 7,392 คน สมเดจ็ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง กล่าวคือการปลูกป่าที่ย่ังยืนน้ัน ต้องท�ำให้ชุมชนมีคุณภาพชีวิต ที่ดขี ึ้นและไดร้ ับประโยชนจ์ ากปา่ ซึ่งนอกจากจะท�ำใหช้ มุ ชนไมร่ กุ ปา่ แลว้ ยงั ท�ำใหพ้ วกเขาหวงแหนและ 36 รายงานประจ�ำปี 2561 รกั ษาปา่ อกี ดว้ ย มูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ ด�ำเนนิ โครงการปลกู ปา่ สรา้ งคนฯ ระหวา่ งปี2556-2560 ดว้ ยงบประมาณ จากส�ำนกั งานปลดั ส�ำนกั นายกรฐั มนตรี มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พื่อฟื้นฟูทรพั ยากรธรรมชาติในพื้นท่ี เพิ่มพื้นท่ี ปา่ ควบคกู่ บั การพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตของชมุ ชน สง่ เสริมใหช้ มุ ชนอยูร่ ว่ มกบั ปา่ ไดอ้ ยา่ งยงั่ ยืน กจิ กรรม หลักั ในโครงการฯ ได้แ้ ก่่ การเพาะกล้้าไม้้ การจััดการการใช้้ประโยชน์พ์ื้น� ที่เ� ป็็นพื้�นที่�ป่่าแยกจากที่ท� ำำ� กิินและที่อ� ยู่อ�่ าศัยั อย่า่ งชัดั เจน การจัดั ตั้้ง� คณะกรรมการและกฎระเบียี บชุมุ ชนว่า่ ด้ว้ ยการใช้แ้ ละอนุรุ ักั ษ์์ ทรัพั ยากรป่า่ ไม้้ การปลููกป่่า 3 อย่่าง ประโยชน์์ 4 อย่า่ ง ในพื้น� ที่ท�ี่�กำ�ำ หนดให้เ้ ป็น็ ป่่าประกอบด้ว้ ย ปา่ อนุรักษ์ เพื่อเปน็ พื้นท่ี ต้นน�้ำและรกั ษาความหลากหลายทางชีวภาพ ปา่ ใชส้ อย เพื่อเปน็ พื้นทแี่ หล่ง พลังงานและแหล่งอาหารที่บริหารจัดการโดยชมุ ชน และปา่ เศรษฐกจิ ซึ่งมีบทบาทส�ำคญั ในการสรา้ ง รายได้ที่ยง่ั ยืนทดแทนการพึ่งพิงพืชไรเ่ ชิงเดี่ยว การปลกู ป่าเศรษฐกิจนอกจากเป็นการลดการใชพ้ ื้นที่ การเกษตรและการเผาไรเ่ พื่อเตรยี มปลกู พืชไรเ่ ชิงเดี่ยวแล้ว ยังท�ำหนา้ ท่เี ป็นแนวกันไฟท่ี มชี วี ิตในการ ปอ้ งกันไม่ใหไ้ ฟลามเข้าพื้นท่ปี า่ อนรุ กั ษ์และป่าใช้สอยอีกดว้ ย การด�ำเนินงานในปี 2561 ในปีี 2561 มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ยัังคงดำำ�เนิินกิิจกรรมเพื่่�อส่่งเสริิมคุุณภาพผลผลิิตจากป่่า เศรษฐกิิจอย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� ง โดยพืืชหลักั ที่โ� ครงการปลููกป่า่ สร้า้ งคนฯ สนับั สนุนุ ให้ช้ ุมุ ชนปลููกเพื่อ่� เพิ่ม� รายได้้ ได้้แก่่ กาแฟ และมะม่ว่ งหิิมพานต์์ กิิจกรรมที่่ด� ำ�ำ เนิินการในปีทีี่ผ� ่า่ นมา ได้้แก่่ 1) การจดั อบรมการเพิ่มผลผลิตโดยใชส้ ารชวี ภณั ฑ์ และการแปรรูปผลผลิตข้นั ต้น 2) การตรวจติดตามป่าเศรษฐกิจโดยผู้เชี่ยวชาญ 3) การน�ำผู้น�ำชุมชนศึกษาดูงานสวนมะม่วงหิมพานต์ในพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อแลกเปล่ี ยน ความรูก้ บั เกษตรกรต่างพื้นที่ 4) การจดั หาตลาดส�ำหรับกาแฟและมะมว่ งหิมพานต์ โดยโครงการฯ สามารถจัดั หาตลาดให้ก้ ับั ผลผลิิตทั้้ง� หมด ได้แ้ ก่่ กาแฟกะลา จำ�ำ นวน10,636 กิิโลกรัมั และเม็ด็ มะม่ว่ งหิิมพานต์ด์ิิบ 8,237 กิิโลกรัมั ซึ่ง่� สร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ับั ชุมุ ชนเป็น็ มููลค่า่ รวม 1.4 ล้า้ นบาท นอกจากกิิจกรรมที่่เ� กี่ย� วข้อ้ งกับั ป่า่ เศรษฐกิิจ มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ยังั คงติิดตามการบริิหารจัดั การ ทรััพยากรป่่าไม้้โดยชุุมชนผ่่านมาตรการเฝ้้าระวัังและจััดการไฟป่่า พบว่่าชุุมชนมีีการบริิหารจััดการ ไฟป่า่ อย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� งและไม่เ่ กิิดไฟป่า่ ขึ้น้� เลยในพื้น� ที่โ� ครงการอำ�ำ เภอท่า่ วังั ผาและสองแคว มีเี พียี งพื้น� ที่ป� ่่า 24 ไรใ่ นอ�ำเภอเฉลิมพระเกยี รติทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบจากไฟปา่ อยา่ งไรกต็ าม พื้นทปี่ า่ ทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบลดลง จากปฐี าน (2556) ซึ่งมพี ื้นทป่ี า่ ทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบจากไฟปา่ 76,180 ไร่ คิดเปน็ สดั สว่ นทลี่ ดลงถึงรอ้ ยละ 99
ปัญหาตงั้ ตน้ ผลส�ำเรจ็ ท่ีสอดคลอ้ ง ธรรมชาติถูกท�ำลาย การเกษตร คุณภาพชีวิต กบั “เปา้ หมาย ตน้ น�ำ้ น่านเป็ น 45% ของ เผาป่ าเพ่ือท�ำไร่หมุนเวียน ผูค้ นยากจนและไม่มี การพฒั นา แม่น�ำ้ เจา้ พระยา แต่พืน้ ท่ีป่ า ปลูกพืชเชิงเด่ียว แหล่งท�ำ รายไดท้ ่ีม่นั คง อย่างย่งั ยืน” กลบั ลดลงอย่างมาก กินปนเปื อ้ นดว้ ยสารเคมี (SDGs) ของ สหประชาชาติ ผลจากการพฒั นา: ชาวบา้ นไดอ้ ะไร? ส่ิงแวดลอ้ ม: การใชป้ ระโยชนพ์ ืน้ ท่ีโครงการ ป่ าอนุรกั ษ ์ 41.4% ป่ าใชส้ อย 0.5% ท่ีอยู่อาศยั 0.4% ป่ าเส่ือมโทรม 30.7% พืน้ ท่ีท�ำกิน 27% 2552 2561 ป่ าอนุรกั ษ ์ 63.3% ป่ าเศรษฐกิจ ป่ าใชส้ อย พืน้ ท่ีท�ำกิน 13.9% 0.5% 13.4% ท่ีอยู่อาศยั 0.4% เศรษฐกิจ: เปรียบเทียบสภาพเศรษฐกิจต่อครวั เรือน (บาท/ครวั เรือน) 200,000 163,781 140,445 2552 2560 2561 150,000 150,115 100,000 54,913 45,195 74,805 38,537 38,593 50,000 43,718 17,911 23,516 15,479 0 รายจ่า่ ย หนี้้ส� ิิน เงิินออม รายได้ ้ หมายเหต:ุ ขอ้ มูลปี 2561 เป็นขอ้ มูลระหวา่ งเดือนมกราคม-ธนั วาคม 2560 ส�ำรวจโดยโดยสถาบนั ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมปดิ ทองหลงั พระ สืบสานแนวพระราชด�ำริ เปรียบเทียบการเกิดไฟป่ า 100 เสียหาย 76,180 ไร่ 50 43% 0 เสียหาย 1,285 ไร่ เสียหาย 89 ไร่ เสียหาย 24 ไร่ 2556 0.2% 0.1% 1% 2558 2561 2557 37
โครงการขยายผลในประเทศ โครงการรอ้ ยใจรกั ษ์ ต�ำบลท่าตอน อ�ำเภอแมอ่ าย จงั หวดั เชียงใหม่ ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาด�ำเนินโครงการ โครงการร้อ้ ยใจรักั ษ์เ์ กิิดขึ้น้� เพื่อ�่ สนับั สนุนุ มาตรการและนโยบายของรัฐั บาลในการป้อ้ งกันั และ พ.ศ. 2561 - 2572 แก้้ไขปััญหายาเสพติิด และเสริิมสร้้างความมั่่�นคงของชาติิด้้วยการสร้้างความเข้้มแข็็งของชุุมชน สร้า้ งทางเลืือกในการดำ�ำ รงชีพี อย่า่ งพอเพียี ง และสร้า้ งภููมิิคุ้้�มกันั แก่ช่ ุมุ ชนเป้า้ หมายซึ่ง่� เคยสร้า้ งรายได้้ พืน้ ท่ีโครงการ ส่ว่ นใหญ่จ่ ากกิิจกรรมผิิดกฎหมายต่า่ งๆ ให้ห้ ันั มาประกอบอาชีพี สุจุ ริิตแทน โดยมุ่่�งเน้น้ การสร้า้ งตัวั อย่า่ งที่� พืน้ ท่ีลุ่มน�ำ้ หว้ ยเมืองงาม เป็น็ รูปธรรมให้ช้ ุมุ ชนเห็น็ และเข้า้ ใจ นำ�ำ ไปสู่ก�่ ารเปลี่ย� นแปลงตนเอง โดยมีลี ำ�ำ ดับั การพัฒั นา “อยู่ร�่ อด พอเพียี ง 37,119 ไร่ ครอบคลุม และยั่ง� ยืืน” เพื่อ่� เป็น็ ต้น้ แบบการแก้ป้ ัญั หายาเสพติิดในบริบทสังั คมเมืืองอย่า่ งยั่ง� ยืืนด้ว้ ยการใช้ก้ ารพัฒั นา 4 หมู่บา้ นหลกั ไดแ้ ก่ ทางเลืือกเชิิงพื้�นที่�ระยะยาว อย่า่ งมีบี ููรณาการและรอบด้า้ นทั้ง� ในมิิติิเศรษฐกิิจสังั คมและสิ่ง� แวดล้อ้ ม บา้ นเมืองงามเหนือ เน้น้ การมีสี ่ว่ นร่ว่ มสะท้อ้ นความต้อ้ งการของชุมุ ชนในพื้น� ที่� และความเป็น็ เจ้า้ ของระหว่า่ งผู้�มีส่ว่ นได้เ้ สียี บา้ นหว้ ยสา้ น บา้ นหวั เมืองงาม ทุกุ ระดับั ในท้อ้ งถิ่น� บููรณาการทุกุ ภาคส่ว่ นทั้ง� ภาครัฐั และเอกชน เพื่อ่� เสริิมสร้า้ งศักั ยภาพของคนในชุมุ ชน และบา้ นเมืองงามใต ้ ในด้า้ นการเกษตร ปศุสุ ัตั ว์์ ชลประทาน หัตั ถกรรม การแปรรูปสร้้างมููลค่่าเพิ่ม� แก่่ผลผลิิตการบริการ และ 20 หมู่บา้ นย่อย และการบริิหารจััดการทรััพยากรธรรมชาติิ ตลอดจนสามารถขัับเคลื่�่อนการพััฒนาชุุมชนต่่อไปได้้ ในตำ� บลท่าตอน อำ� เภอแม่อาย ด้ว้ ยตนเอง จงั หวดั เชียงใหม่ การด�ำเนินงานในปี 2561 ผูร้ บั ประโยชน์ 1,067 ครวั เรือน 4,297 คน 1. ด้า้ นระบบน้ำำ �� เริ่�มดำำ�เนิินการพััฒนาระบบน้ำ�ำ�เพื่�่ออุุปโภคและบริโภคเป็็นอัันดัับแรก เนื่�่องจาก เป็น็ กิิจกรรมที่่�เห็็นผลเร็ว็ ที่่�สุุดตามความต้้องการของชาวบ้า้ น สามารถสร้า้ งความเชื่่อ� มั่�นและศรััทธา ต่่อมููลนิิธิิฯ และภายหลัังได้้จััดการน้ำำ��ด้้านการเกษตรเพื่�่อใช้้ประโยชน์์จากต้้นทุุนน้ำ�ำ�ที่่�มีีในพื้�นที่� ให้้เกษตรกรสามารถเพิ่�มผลผลิิตรวมทั้้�งเพาะปลููกมากกว่่า 1 ครั้ง� ต่อ่ ปีี 2. ด้า้ นงานอาสาสมัคั ร คััดเลืือกและอบรม “อาสาสมััครพััฒนา” (อสพ.) จำำ�นวน 21 คน เพื่อ่� ปฏิิบัตั ิิงานในพื้น� ที่แ� ละเป็น็ ข้อ้ ต่อ่ เชื่อ�่ มความสัมั พันั ธ์แ์ ละความเข้า้ ใจระหว่า่ งโครงการฯ และชุมุ ชน โดยจััดการฝึกึ อบรม อสพ. ที่โ� ครงการปลููกป่า่ สร้า้ งคนฯ จังั หวัดั น่า่ นเป็น็ เวลา 48 วันั และสำ�ำ รวจข้อ้ มููล เศรษฐกิิจและสังั คมประจำ�ำ ปีี 3. ด้า้ นปศุุสัตั ว์์สนัับสนุนุ พัันธุ์�สัตว์์คุุณภาพดีีให้ก้ ัับชาวบ้้าน เพื่อ่� เป็น็ แหล่ง่ รายได้แ้ ละแหล่ง่ อาหาร ในครอบครััว โดยในปีี 2561 ได้ส้ นัับสนุุน สุกุ รพัันธุ์�ดำ�ดอยตุุง 107 ตััว ไก่่กระดููกดำำ� 780 ตัวั เป็็ดเทศ 580 ตััว และเป็็ดไข่่ 274 ตัวั ให้้แก่่ชาวบ้้านในพื้น� ที่�โครงการฯ ทั้�งสิ้�น้ 274 ครััวเรือน นอกจากจะช่ว่ ย เพิ่�มจำำ�นวนสัตั ว์ใ์ นพื้�นที่�แล้ว้ ยังั ช่่วยปรับั ปรุงุ สายพัันธุ์�สัตว์ท์ ้้องถิ่�นให้้ดีขี ึ้้น� อีีกด้ว้ ย 4.ด้า้ นเกษตร จัดั ตั้้ง� แปลงเกษตรสาธิิต 75 ไร่่ เพื่อ�่ เป็น็ พื้น� ที่ต� ัวั อย่า่ งให้ก้ ับั ชุมุ ชน หรืือหน่ว่ ยงานอื่น่� ๆ เพื่อ�่ ขยายผลการพัฒั นาโดยเฉพาะในเขตพื้้�นที่�ภาคเหนืือ ในการดำำ�เนิินกิิจกรรมพัฒั นาทั้ง� 5 มิิติิ ได้้แก่่ 38 รายงานประจ�ำปี 2561
น้ำ��ำ ดิิน ป่่า เกษตรและปศุสุ ััตว์อ์ ย่า่ งครบวงจร ครอบคลุมุ การใช้ป้ ระโยชน์์ทั้�งพื้�นที่�ดอน พื้น� ที่ล� ุ่่�ม หรืือพื้�นที่น� า ผลส�ำเรจ็ ทั้�งยัังเป็็นแหล่่งจ้้างงานให้้กัับชาวบ้้านในพื้�นที่� สร้้างรายได้้รายวัันอย่่างสม่ำำ��เสมอ นอกจากนี้�ยัังมีีการสำำ�รวจ พื้�นที่�ทำำ�กิินของชาวบ้้านภายในโครงการฯ เพื่่�อทราบถึึงการใช้้ประโยชน์์ของที่�ดิิน ผลผลิิตและชนิิดของพืืชไร่่ ท่ีสอดคลอ้ งกบั และไม้้ยืืนต้น้ ซึ่่�งเป็็นข้้อมููลตั้ง� ต้้นที่ส� ำ�ำ คัญั ในการกำ�ำ หนดการใช้ป้ ระโยชน์์ของพื้น� ที่�ลุ่่�มน้ำ��ำ รวมไปถึึงการส่่งเสริิม “เปา้ หมาย การเกษตรเพื่อ�่ เพิ่ม� ผลผลิิตและการแปรรูปผลิิตภััณฑ์์เพื่่อ� เพิ่�มมููลค่า่ ต่่อไป การพฒั นา 5. ด้า้ นการส่ง่ เสริมิ อาชีพี สตรีี ส่ง่ เสริิมอาชีพี หัตั ถกรรมให้ก้ ลุ่่�มสตรีใี นพื้น� ที่ใ� ห้พ้ ัฒั นาฝีมี ืือและมีรี ายได้เ้ สริิม อย่างยง่ ั ยืน” 6. ด้า้ นการท่อ่ งเที่่�ยว วางแผนปรับั ภููมิิทัศั น์เ์ พื่อ่� พัฒั นาพื้น� ที่เ� ป็น็ แหล่ง่ ท่อ่ งเที่ย� ว สร้า้ งความเข้า้ ใจและแรงกระตุ้�น (SDGs) ให้้ชาวบ้า้ นมองเห็็นภาพในอนาคตและเห็น็ ประโยชน์ร์ ่่วมกันั ของสหประชาชาติ 7. ด้า้ นการศึึกษา เน้น้ การพัฒั นาครูและบุุคลากรทางการศึึกษาโดยจััดให้ไ้ ปศึึกษาดููงานที่�โครงการพััฒนา ดอยตุุงฯ พััฒนาและจััดการกระบวนการเรีียนรู้�โดยเน้้นวิิธีีการเรีียนการสอนแบบมอนเตสซอรี่� และปรัับปรุุง อาคารโรงเรียี นและศููนย์เ์ ด็็กเล็ก็ ให้ม้ ีีสภาพแวดล้อ้ มเหมาะสมแก่่การเรีียนรู้�ของเด็็ก 8. ด้า้ นการแก้ป้ ัญั หายาเสพติิด มููลนิิธิแิ ม่่ฟ้้าหลวงฯ ร่่วมกัับเจ้า้ หน้้าที่ท� หาร ฝ่่ายปกครอง เจ้้าหน้า้ ที่� สาธารณสุขุ อำ�ำ เภอแม่่สาย และสถาบันั ธัญั ญารักั ษ์์ ดำ�ำ เนิินกิิจกรรม “อาสาทำำ�ดี”ี รุ่�นที่� 1 โดยนำ�ำ ผู้้�เสพยาเสพติิด ที่�สมัคั รใจเลิิกยาด้้วยตัวั เองจำ�ำ นวน 53 ราย ทำ�ำ งานร่ว่ มกับั โครงการฯ ในแปลงเกษตรสาธิิต ควบคู่่�กับั การดููแล บำ�ำ บัดั และฟื้น�้ ฟููอย่า่ งใกล้ช้ ิิดของเจ้า้ หน้า้ ที่ท� หารและแพทย์เ์ ป็น็ เวลา 50 วันั มีกี ารฝึกึ ทักั ษะอาชีพี มีอี าชีพี ที่่ส� ุจุ ริิต ทำ�ำ มีรี ายได้ส้ ม่ำ��ำ เสมอตลอดระยะเวลาที่ร� ่ว่ มกิิจกรรม เพื่อ�่ สร้า้ งโอกาสแก่ผ่ ู้้�ติิดยาเสพติิดได้ก้ ลับั มาใช้ช้ ีวี ิิตในสังั คม ได้อ้ ย่า่ งมีศี ักั ดิ์�ศรีี และสร้้างทางเลืือกในการประกอบอาชีพี สุุจริิต และได้้รับั การยอมรัับจากสังั คมอีีกครั้�ง ปัญหาตงั้ ตน้ ความยากจน ขาดการบริหารจดั การน�้ำ ปัญหายาเสพติด การเกษตร ชาวบา้ นขาดความรู ้ น�ำ้ เพ่ือการอุปโภคบรโิ ภค ยงั มีผูเ้ สพและผูค้ า้ ใชส้ ารเคมีการท�ำเกษตรมาก และทกั ษะในการประกอบ ไม่เพียงพอในหนา้ แลง้ หลงเหลืออยู่ในพืน้ ท่ี ขาดองคค์ วามรูใ้ นการท�ำเกษตร อาชีพ มีความเหล่ือมลำ� ้ ไม่มีระบบชลประทาน ไม่สามารถ อิทธิพลของกลุ่ม น�ำ้ ไม่เพียงพอในหนา้ แลง้ ทางเศรษฐกิจ ใชน้ �ำ้ เพ่ือการเกษตรอย่างมี เครือข่ายยาเสพติด ดินเส่ือมคุณภาพ มีอตั ราการ ประสิทธิภาพ ตายของปศุสตั วส์ ูง ผลจากการพฒั นา: ชาวบา้ นไดอ้ ะไร? เศรษฐกิิจ: ข้อ้ มููลสภาพ รายได้ ้ รายจ่่าย หนี้้ส� ิิน และเงิินออม โดยเฉลี่่�ยต่่อครัวั เรืือน ปีี 2561 สิ่่�งแวดล้อ้ ม: การใช้ป้ ระโยชน์พ์ื้้�นที่่�โครงการ ร้อ้ ยใจรักั ษ์ ์ ปีี 2561 ท่ีอยู่อาศยั รายได ้ 197,300 บาท พืน้ ท่ีท�ำกิน 3.00% 37.54% รายจา่ ย 266,127 บาท ป่ าอนุรกั ษ ์ หนีส้ ิน 68,516 บาท 43.96% ป่ าเศรษฐกิจ เงินออม 31,707 บาท 15.50% (บาท/ครวั เรือน) หมายเหตุ : ข้อมูลระหวา่ งเดือนมกราคม 2560 ถึงเดือนธันวาคม 2560 0 100,000 200,000 300,000 39
โครงการขยายผลในต่างประเทศ โครงการพฒั นาทางเลือก เพ่ือชีวิตความเป็ นอยู่ท่ีย่งั ยืนไทย-เมียนมา ขอ้ มูลพืน้ ฐาน ความเป็ นมา ระยะเวลาดำ�ำ เนิินโครงการ โครงการมีวี ัตั ถุปุ ระสงค์เ์ พื่อ�่ ลดปัญั หายาเสพติิดทั้้ง� ในส่ว่ นของการปลููกฝิ่น� การค้า้ และลำ�ำ เลียี ง 2561-2568 ยาเสพติิดในพื้น� ที่เ� ป้า้ หมาย ด้ว้ ยการสร้า้ งทางเลืือกในการประกอบอาชีพี สุจุ ริิตต่า่ งๆ ที่ม� ีรี ายได้ม้ั่น� คง โดยเป็็ นโครงการขยายผล เพียี งพอให้แ้ ก่ช่ ุมุ ชน ลดปัญั หาความยากจน ตามแนวทางการพัฒั นาตามตำ�ำ ราแม่ฟ่ ้า้ หลวง ซึ่ง่� จะช่ว่ ย จากพื้้�นที่่�เดิิม คืือ เสริิมสร้้างความมั่่�นคงตามแนวชายแดนไทย-เมียี นมาได้อ้ ีกี ด้้วย นอกจากนี้� ยัังมุ่�งเป้า้ ในการเป็็นต้้น จังั หวัดั ท่่าขี้้เ�หล็ก็ และจังั หวัดั แบบการพัฒั นาเชิิงพื้น� ที่อ� ย่า่ งมีบี ููรณาการและรอบด้า้ น เน้น้ การมีสี ่ว่ นร่ว่ มของชุมุ ชน ที่ร� ัฐั บาลเมียี นมา เมืืองสาด ที่่�ดำำ�เนิินงาน สามารถขยายผลไปยังั พื้น� ที่�อื่น่� ๆ ของประเทศได้ต้ ่อ่ ไป ตงั้ แต่ปี 2555-2560 มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ดำำ�เนิินงานใน 2 พื้�นที่�หลัักตามที่่�รััฐบาลเมีียนมาร้้องขอ ได้้แก่่ พื้�นที่� หนองตะยา อำำ�เภอพิินเลา รัฐั ฉานใต้้ และพื้น� ที่ท� างตอนเหนืือของจังั หวััดท่่าขี้�เหล็็ก รััฐฉานตะวัันออก พืน้ ท่ีโครงการ ปััญหาตั้้ง� ต้น้ ขาดองค์ค์ วามรู้้ใ� นการบริิหาร 1. พืน้ ท่ีหนองตะยา จัดั การน้ำำ ��อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ (รฐั ฉานใต)้ ประกอบดว้ ย การปลููกพืืชเสพติิดและเป็็ นเส้น้ ทาง 4 กลุ่มบา้ น ครอบคลุม ลำ�ำ เลีียงและค้า้ ยาเสพติิด 101 หมู่บา้ น 2. พืน้ ท่ีจงั หวดั ท่าขีเ้หลก็ (รฐั ฉานตะวนั ออก) ประกอบดว้ ย 3 กลุ่มบา้ น ครอบคลุม 25 หมู่บา้ น ผูร้ บั ประโยชน์ ขาดแคลนยาและวัคั ซีีนป้อ้ งกันั ขาดองค์ค์ วามรู้้�ด้า้ การเกษตร 1. พืน้ ท่ีหนองตะยา 4,197 โรคในปศุุสัตั ว์ ์ และตลาดรองรับั ผลผลิิต ครวั เรือน 18,917 คน 2. พืน้ ท่ีจงั หวดั ท่าขีเ้หลก็ 965 ครวั เรือน 4,331 คน รวมทั้้ง� สิ้้น� 5,162 ครัวั เรืือน 23,248 คน 40 รายงานประจ�ำปี 2561
การดำ�ำ เนิินงานในปีี 2561 ผลส�ำเรจ็ โครงการฯ มุ่�งเน้้นการสร้้างความเข้้าใจ เข้้าถึึง “ภููมิิสัังคม” ของชุุมชนเป้้าหมาย ท่ีสอดคลอ้ งกบั และดำำ�เนิินกิิจกรรม Quick Hit แก้้ปัญั หาเร่ง่ ด่่วนของชุุมชน เพื่อ�่ ให้ช้ ุุมชนเกิิดความไว้้วางใจในโครง “เปา้ หมาย การฯ นำ�ำ มาซึ่�ง่ ความร่่วมมืือในระยะยาวต่อ่ ไป การพฒั นา อย่างย่งั ยืน” (SDGs) ของสหประชาชาติ พื้้�นที่่�หนองตะยา อำ�ำ เภอพิินเลา รัฐั ฉานใต้ ้ รััฐบาลเมีียนมาได้้ดำำ�เนิินโครงการพััฒนาทางเลืือกนำำ�ร่่องในพื้�นที่�หนองตะยา เพื่่�อแก้้ปััญหา การปลููกฝิ่ �น โดยได้้ขอให้้มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ให้้การช่่วยเหลืือด้้านวิิชาการเกี่�ยวกัับการพััฒนา คุุณภาพชีีวิิต โดยในปีี 2561 มููลนิิธิิแม่่ฟ้า้ หลวงฯ ได้ด้ ำ�ำ เนิินการดังั นี้้� 1. จััดการศึึกษาดููงานด้้านการพััฒนาทางเลืือกที่�โครงการพััฒนาดอยตุุงฯ และโครงการ พัฒั นาอื่น่� ๆ ของมููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ให้แ้ ก่ผู่้�แทนฝ่า่ ยเมียี นมาที่เ� กี่ย� วข้อ้ งกับั การดำ�ำ เนิินโครงการดังั กล่า่ ว รวมทั้้�งผู้้�นำำ�กลุ่่�มปะโอ ซึ่่�งเป็็นกลุ่่�มชาติิพัันธุ์์�หลัักในพื้�นที่� เพื่�่อสร้้างความเข้้าใจเกี่�ยวกัับแนวทางการ พัฒั นาของมููลนิิธิฯิ ก่่อนเริ่ม� ดำำ�เนิินงานในพื้�นที่� 2. เก็บ็ ข้อ้ มููลเพื่อ่� วางแผนพัฒั นา โดยโครงการฯ ได้ล้ งพื้น� ที่ร� ่ว่ มกับั ผู้�แทนจากสำ�ำ นักั งาน ป.ป.ส. และรััฐบาลเมีียนมา เพื่่�อสำำ�รวจข้้อมููลเบื้�องต้้นทางกายภาพ แหล่่งน้ำำ�� การประกอบอาชีีพของคน ในชุุมชน เช่่น เกษตร ปศุุสััตว์์ ตลอดจนพููดคุุยกัับชาวบ้้านถึึงปััญหา ความต้้องการ และประเมิิน ศัักยภาพชุมุ ชน เพื่�่อนำ�ำ มาพิิจารณาวางแผนโครงการในระยะยาวต่อ่ ไป 3. กิิจกรรม Quick Hit ส่่งเสริิมให้้ชาวบ้้านสร้้างถนนอิิฐบล็็อกรูปตััวไอ (i-section road) โดยสนัับสนุุนชุุดอุุปกรณ์์ในการผลิิตอิิฐบล็็อกและแนะนำำ�วิิธีีการสร้้าง ทั้�งนี้� วิิธีีการดัังกล่่าวมีีความ เหมาะสมกัับสภาพพื้้น� ที่� สามารถแก้ป้ ัญั หาการสัญั จรภายในหมู่�่ บ้า้ นได้ต้ ามความต้อ้ งการของชุมุ ชน ใช้ต้ ้น้ ทุุนก่อ่ สร้้างไม่ส่ ููง ชาวบ้้านสามารถดำ�ำ เนิินการได้้ด้้วยตััวเอง พื้้�นที่่�ตอนเหนืือของ จังั หวัดั ท่่าขี้้เ�หล็ก็ รัฐั ฉานตะวันั ออก 1. มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ลงพื้�นที่�เพื่่�อหารื อกัับชุุมชนและหน่่วยงานราชการที่�เกี่�ยวข้้อง เพื่�่อทำ�ำ ความเข้า้ ใจถึึงปััญหาและความต้้องการของชุมุ ชน 2. ดำำ�เนิินกิิจกรรม Quick Hit แก้้ปััญหาเร่่งด่่วนของชุุมชน ได้้แก่่ การพััฒนาระบบน้ำำ��เพื่�่อ อุปุ โภคบริโภคสำ�ำ หรับั หมู่�่ บ้า้ นและโรงเรียี น โดยร่ว่ มกับั ชุมุ ชน 2 หมู่�่ บ้า้ น สร้า้ งฝายอุปุ โภคบริโภค 2 ฝาย ระบบท่่อส่่งน้ำ�ำ� และถัังพัักน้ำ�ำ�รวม 5 ถััง รวมทั้้�งร่่วมกัับโรงเรีียนในการทำำ�ความสะอาดบ่่อน้ำ�ำ�เดิิม ซ่่อมแซมท่่อส่่งน้ำ�ำ� และติิดตั้้�งถัังพัักน้ำ�ำ�จำำ�นวน 2 ถััง เพื่่�อสำำ�รองน้ำำ��ให้้เพีียงพอต่่อการอุุปโภคบริโภค ช่ว่ งเปิิดภาคเรียี น 41
มหาวิทยาลยั ท่ีมีชีวิต มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ มีีเป้้าหมายที่่�จะเป็็นแหล่่งเรีียนรู้�ชั้�นนำำ�ของโลก ด้้านการพััฒนาที่�ยั่�งยืืน และการบริิหารธุุรกิิจเพื่�่อสัังคม มีคี วามพร้อ้ มทั้้ง� ด้า้ นองค์์ความรู้้� บุคุ ลากร สื่่อ� ห้้องเรีียน และสิ่ง� อำ�ำ นวยความสะดวก สำำ�หรัับจััดหลัักสููตรการศึึกษาดููงาน และกิิจกรรมท่่องเที่�ยวเชิิง เรียี นรู้�ที่ห� ลากหลาย เพื่่อ� เผยแพร่ก่ ารพััฒนาตามตำ�ำ ราแม่ฟ่ ้า้ หลวงให้้เป็น็ แนวทางพััฒนาหลักั ของประเทศ จึึงได้้ริเริ่�ม “มหาวิิทยาลััยที่่ม� ีีชีีวิิต” ขึ้้น� เพื่่�อถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้�ที่�ปฏิิบัตั ิิได้้จริง เพื่อ�่ สร้า้ งและจุุดประกาย “ผู้�นำ�ความเปลี่�ยนแปลง” ให้้เกิิดขึ้�้นในภาคส่ว่ นต่า่ งๆ ของสังั คม และสามารถ นำ�ำ องค์์ความรู้้�ไปขยายผลต่่อไป นำ�ำ ไปสู่่ก� ารลดความเหลื่�่อมล้ำำ�� และสร้า้ งสังั คมที่่�เป็็นสุขุ และยั่�งยืืน ในปีี 2561 มหาวิทิ ยาลัยั ที่่�มีีชีีวิติ รับั คณะศึึกษาดููงานทั้้ง� สิ้้น� หน่วยงานภายใน หน่วยงานรฐั 2.74% 21.40% องคก์ ารบริหารส่วนทอ้ งถ่นิ สถาบนั การศึกษา 2.88% 19.34% รฐั วิสาหกิจ 243 คณะ บริษทั เอกชน รวม 4.12% 15.64% 9,022 คน มูลนิธิ / องคก์ รไม่แสวงผลก�ำไร ส่ือมวลชน /องคก์ รมหาชน 10.29% 4.94% องคก์ รระหวา่ งประเทศ บุคคล 5.35% 10.06% สถาบนั การฝึ กอบรม 5.35% 42 รายงานประจ�ำปี 2561
การจดั หลกั สูตรนกั ศึกษาฝึ กงาน • มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ รว่ มมือกบั Keley School Indiana University ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ในหลกั สูตร AGILE (MBA ออนไลน)์ เพื่อเปดิ โอกาสให้นักศึกษาท่เี ขา้ รว่ มโครงการไดเ้ รียนรู้ เขา้ ใจ โดยใชโ้ ครงการพฒั นาดอยตงุ ฯ และโจทย์ Marketing Strategy in the และสามารถน�ำหลักการพัฒนาของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ไปใช้ในการ United States for DoiTung handicraft products (กลยทุ ธก์ ารตลาด ปฏิบัติงาน รวมถึงเกิดแรงบันดาลใจท่ีจะสร้างประโยชน์ต่อเนื่องแก่ ในสหรัฐั อเมริิกาสำ�ำ หรับั สิินค้า้ หัตั ถกรรมแบรนด์ด์ อยตุงุ ) เป็น็ หัวั ข้อ้ เรียี น สงั คม และถา่ ยทอดเร่ืองราวการท�ำงานของมูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ ใหผ้ ู้ ของนัักศึึกษาปริิญญาโท ชั้�นปีีที่� 1 อืน่ ต่อไป โดยในปี 2561 มหี ลกั สูตรดงั นี้ • มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ร่ว่ มกับั กรมองค์์การระหว่่างประเทศ • การจัดหลกั สูตรนักศึกษาฝกึ งานนานาชาติปีท่ี 7 ระหวา่ ง กระทรวงการต่่างประเทศ จััดหลัักสููตรฝึึกอบรมให้้แก่่ผู้�แทนผู้้�หนีีภััย วนั ท่ี 1 มิถนุ ายน ถึง 31 กรกฎาคม 2561 มนี กั ศกึ ษาทัง้ หมด 12 คน การสู้�รบจากเมีียนมา ภายใต้้โครงการพััฒนาศัักยภาพและเตรีียม (นักศึกษาไทย 5 คนจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ ความพร้อ้ มผู้้�หนีภี ัยั การสู้�รบจากเมียี นมา เพื่อ�่ การพัฒั นาคุณุ ภาพชีวี ิิต มหาวิทยาลยั และUniversityofBath สหราชอาณาจกั ร และนกั ศกึ ษา อย่่างยั่�งยืืน ระหว่่างวัันที่� 1 กัันยายน - 1 พฤศจิิกายน 2561 ณ ต่างชาติ 7 คน จาก Columbia University, Indiana University พื้น� ที่โ� ครงการร้อ้ ยใจรักั ษ์์ ตำ�ำ บลท่า่ ตอน อำ�ำ เภอแม่อ่ าย จังั หวัดั เชียี งใหม่่ สหรััฐอเมริิกา University of Portsmouth สหราชอาณาจัักร และ เพื่อ่� เตรียี มความพร้อ้ มให้ผ้ ู้้�หนีภี ัยั มีที ักั ษะที่จ� ำ�ำ เป็น็ และสามารถกลับั ไป L’ecole des Hautes Etudes Commerciales de Paris สาธารณรัฐั ตั้�งถิ่�นฐานที่�มาตุุภููมิิได้้อย่่างยั่�งยืืน โดยมีีผู้�แทนผู้้�หนีีภััยเข้้าร่่วม ฝรั่่ง� เศส โดยแบ่ง่ เป็น็ 2 โครงการ ได้แ้ ก่่ โครงการพัฒั นาแผนการตลาด การอบรมทั้้�งสิ้�้น 31 คน โดยเป็็นผู้�แทนจากศููนย์์พัักพิิงชั่�วคราวตาม และขายสิินค้า้ ออนไลน์ส์ ำ�ำ หรับั ผลิิตภัณั ฑ์ง์ านมืือและเครื่อ� งประดับั ของ แนวชายแดนไทย-เมีียนมา ทั้�ง 9 ศููนย์์ คณะกรรมการผู้�ลี้�ภััยชาว แบรนด์์ดอยตุุง และโครงการพััฒนาแผนการสื่่�อสารการตลาดแบรนด์์ กระเหรี่ยง(KRC) และคณะกรรมการผลู้ ี้ภยั ชาวกระเหรี่ยงแดง(KnRC) ดอยตงุ ส่วนหน่ึงของหน่วยงานภาครฐั บริษทั เอกชน สถาบนั การศึกษา ที่่�เข้า้ มาศึึกษาดููงานในพื้้น� ที่่�พัฒั นาของมููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ในปีี 2561 คณะดูงานจากต่างประเทศ คณะดูงานภายในประเทศ • การศึกษาดูงานและการประชุมหารืออย่างไม่เป็นทางการว่าด้วย • ผบู้ ริหารกฟผ.และทมี ปฏิบตั ิการด้านงานพัฒนาชุมชน การป้องกันอาชญากรรมและแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท�ำผิดโดยใช้ • ผูแ้ ทนชุมชนในพื้นทีเ่ ป้าหมายโครงการร้อยใจรกั ษ์ การพัฒนาเป็นกลไกน�ำ (UNODC GWA Coloquium) • ผบู้ ริหารระดับกลาง มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ • ผู้้�ปฏิิบัตั ิิงานพัฒั นาในพื้น� ที่�หนองตะยา ประเทศเมียี นมา ฝึึกอบรม • ผบู้ ริหารระดับสูงของ Mitsui.,Co.(Thailand) Ltd. ที่่�โครงการร้้อยใจรัักษ์์ (โครงการความร่่วมมืือกัับรััฐบาลเยอรมััน • เลขาธิการศาลรัฐธรรมนูญ รองเลขาธิการฯ ผู้ทรงคุณวุฒิ ในโครงการ GPDPD) ผู้เช่ี ยวชาญ นกั วิชาการ เจ้าหนา้ ท่ี • รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงสวสั ดิการสังคมฯ เมยี นมาและผ้ตู ิดตาม • นิสิตคณะพาณิชยศาสตรแ์ ละการบัญชี จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย • ผู้้�เชี่ย� วชาญด้า้ นการพััฒนาทางเลืือก (Alternative Development) • ผูบ้ ริหารระดบั กลาง มหาวิทยาลยั มหิดล จาก London School of Economics • สถาบนั วิทยาการตลาดทุน • H.E. Fernando Quiros เอกอัคราชทูตเปรูประจ�ำประเทศไทย • ครผู ้นู �ำความเปลี่ยนแปลง Teach for Thailand รุน่ ที่ 5 พร้อมด้วยภริยา • หลักสูตร Leadership Boot Camp ส�ำหรับผู้บริหารระดบั ผ้ชู ่วย • คณะทูตานุทูตและภริยา 24 ประเทศในโครงการทูตานุทูตสัญจร ผ้อู �ำนวยการ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย • Madame Gerda Hasselfeldt ประธานสภากาชาดเยอรมนั และ • หลักสูตรการพัฒนาทางเลือกในการด�ำรงชีวิตที่ยั่งยืนส�ำหรับ อดตี รฐั มนตรสี าธารณสขุ และรองประธานสภาผแู้ ทนราษฎรเยอรมนี เจา้ หนา้ ท่ี ส�ำนกั งานคณะกรรมการปอ้ งกนั และปราบปรามยาเสพติด • Professor Ursula Mannle ประธาน Hanns Seidel Foundation • ผู้้�ต้อ้ งขััง เรือนจำำ�ดอยฮาง และอดีตสมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎรเยอรมัน • สถาบันฝึกอบรม Fujitsu-JAIMS 43
การผลกั ดนั เชงิ นโยบาย การผลกั ดนั เชงิ นโยบายระดบั สากล ในปี 2561 มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ เขา้ มามบี ทบาทอย่างกวา้ งขวางในด้านการพัฒนาอย่างยง่ั ยืน และเป็นตัวแทนของประเทศไทยอยูบ่ ่อยคร้ัง ในการรว่ มการประชมุ กบั ประเทศพนั ธมิตรหรอื ภาคตี า่ งๆ โดยมากเปน็ เรอ่ื งเกี่ยวกบั การแกไ้ ขปญั หาความยากจนและยาเสพติดโดยใชก้ ารพฒั นาน�ำ รวมถึงการแบ่งปันองค์ความรู้และประสบการณ์จากการท�ำงานของโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ซึ่งผ่านการพิสูจน์มาแล้วว่าประสบความส�ำเร็จ อยา่ งมากในการน�ำไปปรบั ใช้กับพื้นท่ี หลายแหง่ โดยมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ร่วมกับรฐั บาลไทยและภาคี เตรียมการส�ำหรับการทบทวน ‘ปฏิญญาทางการเมืองและแผนปฏิบัติว่าดว้ ยความร่วม มือระหวา่ งประเทศในการก�ำหนดยทุ ธศาสตร์อย่างบรู ณาการและมดี ลุ ยภาพ ในการแก้ไขปญั หายาเสพติด’ (Political Declaration and Plan of Action on International Cooperation towards an Integrated and Balance Strategy to Counter World Drug Problem) ซึ่งจะเกิดขึ้นในปี 2562 โดยมูลนิธิแม่ฟา้ หลวงฯ มสี ว่ นรว่ มในการประชุมหลักด้านการพฒั นาทางเลือก 2 การประชมุ ดังนี้ • การประชุมคณะกรรมาธิการยาเสพติด สมยั ท่ี 61 (Commission on Narcotic Drugs - CND) เมื่อวนั ที่ 11-17 มนี าคม 2561 คณะผแู้ ทนมูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ ไดร้ ว่ ม เป็นคณะผู้แทนไทยเข้าร่วมการประชุมคณะกรรมาธิการยาเสพติดแห่ง สหประชาชาติ สมยั ท่ี61 ณ กรงุ เวยี นนา สาธารณรฐั ออสเตรยี โดยมบี ทบาท ร่วมกับรัฐบาลไทยผลักดันข้อมติเสนอการจัดประชุมผู้เช่ี ยวชาญด้านการ พัฒนาทางเลือก (EGM) เพื่อพัฒนาข้อเสนอส�ำหรับการทบทวนเป้าหมาย ยาเสพติดโลกในปี 2562 และมีบทบาทในการประชุมคู่ขนานที่เก่ี ยวกับ นโยบายยาเสพติดและการพฒั นารว่ มกบั ประเทศภาคี ไดแ้ ก่ รฐั บาลเยอรมนี โคลอมเบยี อัฟกานิสถาน และ UNODC เปน็ ต้น • การประชุมผูเ้ ช่ียวชาญการพฒั นาทางเลือก (Expert Group Meeting on Alternative Development - EGM) จัดขึ้นระหว่างวนั ท่ี 23-26 กรกฎาคม 2561 โดยมูลนิธิแม่ฟา้ หลวงฯ ร่วมกับรฐั บาลไทย เยอรมนี เปรู และ UNODC มูลนิธิแมฟ่ ้าหลวงฯ ไดห้ ยิบ ประเด็นการปรับใช้หลักการพัฒนาทางเลือกเพื่อแก้ไขปัญหายาเสพติด ในบริบทสังคมเมือง ซึ่งเป็นมิติใหม่ของการพัฒนาทางเลือกมาน�ำเสนอ เพราะปัญหายาเสพติด ไม่ได้จ�ำกัดเฉพาะในชนบทและพืชเสพติด อีกต่อไป จึงต้องมีการพัฒนาท้ังระบบเศรษฐกิจและยกระดับคุณภาพชีวิต อย่างครบวงจร รวมไปถึงการวัดผลโดยยึดคนเป็นศูนย์กลาง และการฟัง เสยี งสะทอ้ นของชมุ ชน 44 รายงานประจ�ำปี 2561
การเขา้ รว่ มประชุมส�ำคญั อื่นๆ • การประชุมรฐั ภาคอี นุสญั ญาสหประชาชาติวา่ ดว้ ยการเปล่ยี นแปลง สภาพภูมอิ ากาศ สมยั ท่ี 23 (COP 23) ณ เมืองบอนน์ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี เมื่อวันที่ 6-17 พฤศจกิ ายน 2560 ผูแ้ ทนมูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ ไดเ้ ข้าร่วมเพื่อเผยแพร่ผลงาน ของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ และชุมชนในพื้นที่โครงการฯ ในการจัดการ การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศของโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเพิ่มพูน ศกั ยภาพของชุมชนในการจดั การทรพั ยากรปา่ ไม้อย่างยั่งยืน • โครงการความรว่ มมือระหวา่ งประเทศดา้ นนโยบายยาเสพติดและ การพฒั นา (Global Partnership on Department and Drug Policies - GPDPD) มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ ร่ว่ มกับั องค์ก์ รความร่ว่ มมืือระหว่า่ งประเทศของ เยอรมันั (GIZ) ดำ�ำ เนิินโครงการนี้เ� พื่อ�่ ให้ค้ ำ�ำ แนะนำ�ำ ด้า้ นนโยบายแก่ป่ ระเทศที่� ประสบปััญหาการปลููกพืืชยาเสพติิด ให้้สามารถพััฒนานโยบายด้้านการ พััฒนาทางเลืือก จนเป็็นที่�ยอมรัับในฐานะผู้้�นำำ�ระดัับโลก โดยในปีี 2561 มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ นอกจากจัดั การศึึกษาดููงานให้แ้ ก่ค่ ณะผู้�แทนจากประเทศ หุ้�นส่่วน ที่�โครงการพััฒนาดอยตุุงฯ และโครงการของมููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ ที่�จังั หวััดเชีียงราย และ จัังหวััดเชียี งใหม่่แล้้ว ยัังได้้ดำ�ำ เนิินการดัังนี้� 20 ก.พ. - 1 ม.ี ค. 61 ติดตามผลการศึกษาดูงานของคณะผูแ้ ทนจาก หนองตะยา อ�ำเภอพินเลา จงั หวดั ตองยี รฐั ฉาน สาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมา 3 - 6 ก.ย. 61 ร่่วมประชุุมนานาชาติิเกี่ย� วกัับผู้้�หญิิงในพื้น� ที่�ปลููกพืืช เสพติิด ณ กรุุงเม็็กซิิโกซิิตีี ประเทศเม็ก็ ซิิโก • การประชุมสุดยอดส่ือมวลชนแหง่ เอเชียครงั้ ท่ี 15 (Asia Media Summit) เมื่อวนั ท่ี 10 พฤษภาคม 2561 ณ กรุงนิวเดลี สาธารณรัฐอินเดยี มูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ ไดเ้ ผยแพรเ่ รอื่ งราวการด�ำเนนิ งาน ที่สอดคลอ้ งตอ่ เปา้ หมาย การพัฒนาท่ี ยง่ั ยืนของสหประชาชาติ (SDGs) โดยแบ่งปนั ประสบการณจ์ าก การด�ำเนนิ งานของโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ที่ให้ความส�ำคญั กบั การยึดคน เป็นศนู ยก์ ลางในการแก้ไขปญั หาความยากจน และการปลูกพืชเสพติด • การประชุม ASEAN-China-UNDP Symposium on Sustainable Development 2018 ระหว่างวันที่ 20-21 สิงหาคม 2561 ณ เมืองเสียมราฐ ราชอาณาจกั รกมั พูชา โดยทางคณะผจู้ ดั งานไดเ้ ชิญเจา้ หนา้ ที่มูลนิธิแมฟ่ า้ หลวงฯ เปน็ ผนู้ �ำกระบวนการพูดคยุ กบั ชาวบา้ นในหวั ขอ้ Sustainable Livelihood for Local Farmers and Entrepreneurs และ Enhancing Capacities and Resources of Local Goverment เพื่อใหผ้ แู้ ทนประเทศและองคก์ รระหวา่ ง ประเทศทเ่ี ขา้ รว่ มการประชมุ เรยี นรมู้ มุ มองของชาวบา้ นเกี่ยวกบั ความยง่ั ยืนและ ความเขา้ ใจเก่ี ยวกบั SDGs และน�ำไปปรบั ใชก้ บั ยทุ ธศาสตรข์ องแตล่ ะประเทศ 45
เหตุการณส์ �ำคญั และกิจกรรมต่างๆ” • สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงเย่ี ยมชม การดำ�ำ เนิินงาน “โครงการศึึกษาและพััฒนาการปลููกชาน้ำำ��มััน และพืืชน้ำ�ำ�มัันอื่�นๆ” ของ มููลนิิธิิแม่่ฟ้้าหลวงฯ เพื่่�อพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตชาวบ้้าน ในพื้น� ที่� โดยมีี หม่อ่ มราชวงศ์ด์ ิิศนัดั ดา ดิิศกุลุ ประธานกรรมการมููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ และคณะทำ�ำ งาน รับั เสด็จ็ ณ หมู่�่ บ้า้ นเล่า่ วางใหม่่ ตำ�ำ บลเทอดไทย อำำ�เภอแม่ฟ่ ้า้ หลวง จังั หวัดั เชียี งราย ระหว่า่ งวันั ที่� 12 - 16 กุุมภาพันั ธ์์ 2561 เสด็จ็ พระราชดำ�ำ เนิิน• สมเด็จ็ พระเจ้า้ ลูกู เธอ เจ้า้ ฟ้า้ พัชั รกิติ ิยิ าภา นเรนทิริ าเทพยวดีี กรมหลวงราชสาริณิ ีีสิิริพิ ัชั ร มหาวัชั รราชธิิดา ไปทรงตรวจเยี่�ยมโครงการร้้อยใจรัักษ์์ ซึ่�่งดำำ�เนิินงานสนัับสนุุนมาตรการและนโยบายของรััฐบาลในการป้้องกัันและแก้้ไขปััญหายาเสพติิด ที่ห� มู่�่ บ้า้ นห้ว้ ยส้า้ น ตำ�ำ บลท่่าตอน อำ�ำ เภอแม่อ่ าย จังั หวัดั เชียี งใหม่่ เป็น็ การส่ว่ นพระองค์์ โดยมีหี ม่อ่ มราชวงศ์ด์ ิิศนัดั ดา ดิิศกุลุ ประธานกรรมการ มููลนิิธิแิ ม่ฟ่ ้า้ หลวงฯ และคณะทำ�ำ งาน รัับเสด็จ็ เมื่อ่� วันั ที่� 27 มกราคม 2561 46 รายงานประจ�ำปี 2561
• งานถวายสกั การะสมเดจ็ ย่า เปน็ งานทจี่ ดั ขึ้นในวนั ท่ี 21 ตลุ าคมของทกุ ปี ซึ่งเปน็ วนั คลา้ ยวนั พระราชสมภพ ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เพื่อน้อมส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ของพระองค์ท่ี ทรงมีต่อปวงชนชาวไทยทุกหมู่เหล่าท้ังในด้านการพัฒนาคุณภาพ ชวี ิต สาธารณูปโภค ตลอดจนเรอื่ งการศกึ ษาและยาเสพติด โดยมีทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชนท่ั วไป ร่วมขบวนเดินแถวเข้าสักการะพระฉายาลักษณ์ของสมเด็จย่า ณ โครงการพัฒนาดอยตงุ ฯ • รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงสวสั ดิการสงั คม การบรรเทาทุกขแ์ ละการตงั้ ถ่นิ ฐานใหม่เมียนมา เย่ียมชมโครงการพฒั นาดอยตุงฯ หม่อมราชวงศ์ดิศนัดดา ดิศกุล ประธานกรรมการ มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ใหก้ ารต้อนรับ นายแพทย์วิน เมียต เอ (Dr. Win Myat Aye) รฐั มนตรีว่าการกระทรวง สวสั ดิการสงั คม การบรรเทาทุกข์และการตงั้ ถิ่นฐานใหม่ สาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมา และคณะที่เ� ดิินทางมาเยี่ย� มชมและศึึกษาดููงานโครงการพัฒั นาดอยตุงุ ฯ จังั หวัดั เชียี งราย เพื่อ่� แลกเปลี่ย� นองค์ค์ วามรู้้�เกี่�ยวกัับการพััฒนา ที่�อาจนำำ�ไปปรัับใช้้ในเมีียนมาได้้ ที่�มีี ร่่วมกัันโดยได้้เข้้าไปศึึกษางานในส่่วนของแปลงปลููกป่่าเศรษฐกิิจที่ �ปลููกแมคคาเดเมีีย และกาแฟอาราบิิก้้าที่�เป็น็ พืืชเศรษฐกิิจหลักั ของโครงการพััฒนาดอยตุุงฯ • สายการบิน Japan Airlines มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ร่วมกับสายการบิน Japan Airlines (JAL) ให้บริการ เสิิร์์ฟกาแฟดอยตุุงทุุกที่�นั่�ง ในเที่�ยวบิินกรุุงเทพ-ญี่่�ปุ่�น เริ่�มตั้้�งแต่่ 1 ธัันวาคม 2561 ซึ่�่งเป็น็ การสนัับสนุุนสิินค้้าของโครงการพััฒนาดอยตุงุ ฯ สร้้างรายได้้ที่�มั่�นคงแก่่ชุมุ ชน และร่่วมเผยแพร่ป่ รััชญาการทำ�ำ งานของมููลนิิธิิแม่่ฟ้า้ หลวงฯ ในระดัับนานาชาติิ • Café DoiTung Cafe DoiTung เปิิดตััวผลิิตภััณฑ์์ใหม่่ โดยเป็็นกาแฟระดัับสเปเชีียลตีี (Specialty) 4 สายพัันธุ์� ได้้แก่่ สายพัันธุ์�คาติิมอร์์ (Cartimor) สายพัันธุ์์�ทิิปิกิ า (Typica) สายพันั ธุ์�กาโย (Gayo) และสายพัันธุ์�จาวา (Java) ในงานไทยแลนด์์ คอฟฟี่่� เฟส 2018 ถืือเป็็นการพััฒนาทักั ษะด้้านการเกษตรของชุุมชนให้ก้ ้้าวไปอีีกขึ้�้น 47
งบแสดงฐานะการเงิน 2561 30 กนั ยายน 2560 178,111,042 (บาท) 9,081,681 สินทรพั ย์ 1,488,140 92,989,889 27,025,422 สนิ ทรัพย์หมนุ เวยี น 1,021,838,230 969,125,248 36,446,472 184,965,783 เงินสดและรายการเทียบเทา่ เงินสด 187,692,570 34,117,260 เงนิ สดและเงนิ ฝากธนาคารส�ำหรบั โครงการพิเศษ 1,749,259 185,882,486 เงินลงทนุ ชั่วคราว 22,071,592 5,246,480 เงนิ ลงทุนในหลักทรพั ยร์ ะยะสัน้ 70,636,520 ลกู หนี้การค้า 1,458,478,986 1,569,989,088 สินคา้ คงเหลือ 13,750,000 ดอกเบ้ี ยคา้ งรบั 390,000,000 13,750,000 สินทรัพย์หมนุ เวียนอน่ื 313,187,999 355,000,000 รวมสนิ ทรพั ย์หมนุ เวียน 41,668 265,013,372 14,349,911 สนิ ทรัพย์ไม่หมนุ เวียน 731,329,578 208,334 10,590,866 เงินลงทุนในบรษิ ทั ยอ่ ย 2,189,808,564 644,562,572 เงนิ ลงทุนในระยะยาวอื่น 2,214,551,660 ท่ี ดินอาคารและอปุ กรณ์ 32,975,205 สินทรัพยไ์ ม่มีตวั ตน 7,875,110 32,428,237 สินทรัพยไ์ มห่ มุนเวียนอื่น 32,922,688 7,898,400 รวมสินทรัพย์ไมห่ มุนเวยี น 4,176,595 40,083,266 77,949,598 3,159,762 รวมสินทรพั ย์ 77,949,598 83,569,665 83,569,665 หน้ี สินและทนุ สะสม หน้ี สนิ หมุนเวียน เจา้ หน้กี ารคา้ และเจา้ หนี้อ่นื รายไดร้ ับลว่ งหนา้ ค่าใช้จา่ ยคา้ งจา่ ย หน้ี สินหมุนเวียนอืน่ รวมหน้ี สินหมุนเวยี น รวมหน้ี สนิ 48 รายงานประจ�ำปี 2561
2561 30 กนั ยายน 2560 199,812,059 (บาท) 1,721,200,095 เงินสนับสนุนโครงการพิเศษ 185,303,591 179,568,894 ทุนสะสม 5,543,221 1,750,292,405 1,912,046,907 200,000,000 ทนุ สะสม 2,189,808,564 ทุนส�ำรองเงินทุนสนับสนนุ โครงการ 1,120,696 ก�ำไร (ขาดทนุ ) ท่ี ยงั ไม่เกิดขึ้น จากการ 1,951,413,101 เปล่ี ยนแปลงมูลค่าของเงนิ ลงทุน 2,214,551,660 รวมทุนสะสม 584,578,524 552,756,196 รวมหนี้สนิ เงนิ สนับสนนุ 290,068,884 198,686,847 โครงการพเิ ศษและทนุ สะสม 26,440,267 29,509,484 12,938,010 งบรายได้และคา่ ใช้จา่ ย 8,186 301,168,735 65,077,738 1,095,059,272 รายได้ 966,173,599 219,846,979 171,717,809 รายได้จากการขายและการใหบ้ รกิ าร 243,779,644 427,799,495 เงินรบั บรจิ าค 176,520,858 819,364,283 รายได้จากการลงทนุ 531,216,651 275,694,989 เงนิ ชดเชยจากประกนั ภยั 951,517,153 รายไดอ้ ื่น 14,656,446 49 รวมรายได ้ คา่ ใช้จา่ ย ต้นทุนขายและต้นทนุ การให้บรกิ าร คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและบรกิ าร คา่ ใช้จา่ ยในการบริหาร รวมค่าใชจ้ ่าย รายได้มากกวา่ ค่าใชจ้ ่าย
รายงานประจ�ำปี 2561 1. รายงานประจ�ำปี 2561 ฉบบั นีค้ รอบคลุมระยะเวลาการด�ำเนินงานกิจกรรมต่างๆ ระหว่างวันท่ี 1 ตลุ าคม 2560 - 30 กันยายน 2561 เมษายน 2562 สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2562 โดยมูลนิธิแมฟ่ า้ หลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ์ จัดพมิ พ์โดย: มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถมั ภ์ 1875/1 ถนนพระราม 4 แขวงลมุ พินี เขตปทมุ วนั กรุงเทพฯ 10330 ประเทศไทย โทรศัพท์ : 0-2252-7114 www.maefahluang.org พมิ พท์ ่:ี บริษทั เอเอ็นที ออฟฟิศ เอก็ ซ์เพรส จ�ำกดั 464/2 ซอยเทอดไท 33 แขวงดาวคะนอง เขตธนบรุ ี กรงุ เทพฯ 10600 โทรศัพท์ : 0-2878-8936 www.antoffice.com SBN 978-616-7681-34-4 รายงานฉบบั น้ีพมิ พด์ ้วยกระดาษรีไซเคิล 100% และใช้หมกึ ธรรมชาติผลติ จากถ่ัวเหลอื ง (Soy Ink) 50 รายงานประจ�ำปี 2561
Search
