เล่มที่ 2

[วันท่]ี [ช่อื เอกสาร] [ช่อื เร่อื งรองของเอกสาร] RAHMAN [ช่อื บรษิ ทั ] [ที่อยบู่ รษิ ทั ]

คำชี้แจง ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง งานเกษตรน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงาน อาชีพและเทคโนโลยีชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ชุดที่ 2 เรื่อง เครื่องมือและอุปกรณ์ ของการเกษตร จัดทาข้ึนโดยกาหนดเน้ือหา และจุดประสงค์ตามหลักสูตรกลุ่ม สาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันประถมศึกษาปีที่ 3 เพ่ือใช้ประกอบ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ซึ่งนักเรียนสามารถศึกษาได้ด้วยตนเอง และ สามารถปฏบิ ตั ิกิจกรรมตามกระบวนการตามเอกสารไดด้ ว้ ยตนเอง ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง งานเกษตรน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงาน อาชีพและเทคโนโลยีชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 ชุดท่ี 2 เรื่อง เครื่องมือและอุปกรณ์ ของการเกษตร จะชว่ ยส่งเสรมิ และพฒั นาผูเ้ รียนไดต้ ามศักยภาพของตนเอง และ จะมีประโยชน์มีคุณค่าต่อนักเรียน เม่ือนักเรียนนาความรู้ท่ีได้ไปเป็นแนวทาง ปฏิบัติจริงในชีวติ ประจาวนั ได้ ชุดท่ี 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 1

คำแนะนำสำหรับครู ในการจัดกิจกรรมการสอนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง เครื่องมือ และอุปกรณ์ของการเกษตร กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3 มคี าแนะนาสาหรบั ครูผ้สู อน ดงั นี้ 1. ศึกษาเน้ือหา และกิจกรรมของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เข้าใจอย่างละเอียด ตามข้ันตอนท่เี สนอแนะไว้ 2. ศึกษามาตรฐาน ตวั ช้วี ัด และจุดประสงค์การเรียนรูใ้ ห้เข้าใจ 3. ใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เล่มนี้ควบคู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ เร่ือง งานเกษตรน่ารู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีช้ัน ประถมศึกษาปีท่ี 3 เรื่อง เคร่ืองมือและอุปกรณ์ของการเกษตร พร้อมท้ังศึกษา แผนการจดั การเรยี นรอู้ ย่างละเอยี ด 4. ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เล่มน้ี ครูสามารถนาไปใชส้ อนซ่อมเสรมิ 4.1 นกั เรยี นทีม่ ผี ลสมั ฤทธิท์ างการเรยี นตา่ 4.2 นักเรยี นทีต่ อ้ งการเรียนซา้ 4.3 นักเรียนที่เรียนช้ากรณีหยดุ เรียนหรือย้ายมาเข้าเรียนใหม่ในระหว่างปี การศกึ ษา 4.4 ใชส้ อนเสรมิ กับนักเรยี นท่ตี ้องการพัฒนาทักษะเพม่ิ เตมิ จากบทเรียน 5. ครแู นะนา ชแ้ี จงให้นักเรยี นอ่านคาช้ีแจงใหเ้ ขา้ ใจและปฏิบัติตามลาดับขั้นตอน 6. แนะนาช่วยเหลือ และให้คาปรึกษา เม่ือนักเรียนมีปัญหาในการใช้ชุดกิจกรรม การเรียนรแู้ ละการปฏบิ ัติกจิ กรรม ชดุ ที่ 2 เครอื่ งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 2

คำแนะนำสำหรับนกั เรียน การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่ือง เคร่ืองมือและอุปกรณ์ของการเกษตร กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 มี คาแนะนาสาหรบั นกั เรยี นในการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรใู้ ห้ปฏิบตั ิ ดังน้ี 1. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เขา้ ใจ 2. ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เปน็ บทเรยี นสาหรับให้ผู้เรียนศึกษาดว้ ยตนเอง 2. ทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี น จานวน 10 ขอ้ เพือ่ วัดความรู้ก่อนเริ่มเรยี น 3. ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และขั้นตอน เรียงตามลาดับอย่างตั้งใจ เมื่อเกิด ปัญหาไม่เข้าใจนกั เรยี นสามารถสอบถามครูผสู้ อนได้ 4. นักเรียนทาใบงานทบทวนทุกกิจกรรมท่ีกาหนดให้ ลงในกระดาษคาตอบที่ จัดเตรยี มไว้ให้ 5. หลังศึกษาเน้ือหา และทากิจกรรมแต่ละตอนจบแล้ว ให้นักเรียนทา แบบทดสอบหลังเรยี น เพอ่ื ทดสอบความร้คู วามเข้าใจ 6. ตรวจคาตอบใบงาน แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนจากแบบเฉลย ท้ายเล่มและเปรียบเทียบการเรียนรู้ก่อนศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้กับหลัง ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หากยังไม่เข้าใจเรื่องใด ให้กลับไปทบทวนบทเรียน ใหม่ 7. ข้อสาคัญ นักเรียนต้องซ่ือสัตย์ต่อตนเอง ไม่เปิดดูเฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน และหลังเรียน รวมท้ังเฉลยใบงานทุกกิจกรรมก่อนเด็ดขาด และห้ามลอกเพ่ือน เพราะจะทาให้นกั เรียนไม่ประสบผลสาเร็จในการเรียนดว้ ยชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดท่ี 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 3

มำตรฐำนกำรเรยี นรู้ สำระที่ 1 กำรดำรงชีวิตและครอบครัว มำตรฐำน ง 1.1 เข้าใจการทางาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการ ทางานทักษะการจัดการ ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา ทักษะการทางานร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรม และลักษณะนิสัยในการทางานมี จิตสานึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อม เพื่อการดารงชีวิตและ ครอบครัว ตวั ชีว้ ัด ง 1.1 ป.3/1 อธบิ ายวิธกี ารและประโยชนก์ ารทางาน เพื่อช่วยเหลอื ตนเอง ครอบครวั และสว่ นรวม ง 1.1 ป.3/2 ใชว้ สั ดุ อปุ กรณ์ และเครือ่ งมือ ตรงกบั ลักษณะงาน ง 1.1 ป.3/3 ทางานอยา่ งเปน็ ขั้นตอนตามกระบวนการทางานดว้ ยความสะอาด ความรอบคอบ และอนรุ ักษ์สิ่งแวดลอ้ ม ชดุ ท่ี 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 4

สำระสำคญั เคร่ืองมอื และอุปกรณข์ องกำรเกษตร หมายถึง อปุ กรณ์ หรือสิ่งตา่ งๆ ท่ี มนุษยส์ รา้ งขนึ้ มา เพอ่ื ชว่ ยทุ่นแรง และอานวยความสะดวกในการทางาน เคร่อื งมอื เกษตรทีด่ ี ควรมลี กั ษณะเหมาะสมกับประเภทของงานน้นั ๆ และอยูใ่ น สภาพที่พรอ้ มใชง้ าน ช่วยให้ทาการเกษตรมปี ระสิทธิภาพดี ทาได้รวดเรว็ และ ไดผ้ ลดยี ง่ิ ขน้ึ ประเภทของเครอ่ื งมือเกษตร แบ่งตามลกั ษณะของการใชง้ าน ดังนี้ 1. เครอ่ื งมอื เกษตรท่ีใชก้ บั งานดนิ 2. เครือ่ งมือเกษตรที่ใชก้ บั งานปลกู และขยายพันธพุ์ ชื 3. เครอ่ื งมอื เกษตรท่ีใชป้ ฏิบตั ิในการบารงุ พืช 4. เคร่ืองมือเกษตรทใี่ ช้กบั งานเก็บเก่ียว สำระกำรเรยี นรู้ 1. ความหมายเคร่ืองมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 2. ชือ่ ประเภทเครอ่ื งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 3. หนา้ ท่ี และวธิ กี ารดูแลรกั ษาเครอ่ื งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร ชดุ ท่ี 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 5

จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ 1. สามารถบอกความหมาย ชอื่ ประเภท เครอื่ งมอื และอุปกรณข์ องการเกษตร ได้ (K) 2. สามารถบอกหน้าที่ และวิธกี ารดแู ลรักษาเครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร ได้ (K, P) 3. สามารถทากิจกรรมหลังชุดกจิ กรรมการเรียนรไู้ ด้อยา่ งถกู ต้อง (K, P) 4. เข้ารว่ มกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื ง เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร ดว้ ย ความสนกุ สนาน ช่นื ชอบและมคี ณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงคท์ างการเรยี น (A) ชุดที่ 2 เครอ่ื งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 6

แบบทดสอบก่อนเรยี น ชุดที่ 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของกำรเกษตร คำชแี้ จง : 1. แบบทดสอบฉบบั นเี้ ป็นแบบทดสอบ 4 ตวั เลอื กมี 10 ขอ้ คะแนนเตม็ 10 คะแนน 2. ให้นักเรยี นทาเครอื่ งหมาย ( x ) ลงในกระดาษคาตอบ โดยเลอื ก ขอ้ ทีถ่ กู ท่ีสดุ เพยี งขอ้ เดยี วเทา่ นน้ั 1. ก่อนนาเครอื่ งมอื การเกษตรไปใช้ทกุ ครงั้ นักเรียนควรปฏิบตั อิ ย่างไร ก. ตรวจความสะอาด ข. ตรวจสอบดวู ่าอยู่ในสภาพเรยี บรอ้ ยหรอื ไม่ ค. ปดั ฝุ่นใหส้ ะอาด ง. นบั จานวนวา่ ครบถ้วนหรอื ไม่ 2. เครอื่ งมอื เกษตรในขอ้ ใดใช้กับงานดนิ ก. มีด ข. บวั รดน้า ค. จอบ ง. คราด 3. เครือ่ งมอื เกษตรในขอ้ ใดใชก้ ับงานพืช ก. จอบ ข. พลวั่ ค. ถังน้า ง. เสยี ม 4. ขอ้ ใดเป็นเคร่ืองมอื เกษตรท่ีใช้ในการย้ายตน้ กลา้ ก. สอ้ มพรวน ข. ชอ้ นปลูก ค. จอบ ง. เสียม แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณข์ องกำรเกษตร 7 ชดุ ที่ 2 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร

5. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชนข์ องเครอื่ งมอื และอปุ กรณ์การเกษตร ก. ทาใหเ้ วลาการทางานเพมิ่ ขึน้ ข. ทาใหช้ ่วยผอ่ นแรง ค. ทาให้การทางานรวดเรว็ ข้ึน ง. ทาใหช้ ่วยลดคา่ ใชจ้ ่าย 6. ขอ้ ใดอธบิ ายถึงการใชเ้ ครื่องมอื เกษตรไดเ้ หมาะสมทสี่ ุด ก. ใช้จอบย่อยดิน ข. ใช้พลั่วขดุ ดนิ ค. ใช้คราดพรวนดิน ง. ใชม้ ีดดายหญา้ ในกระถาง 7. จากภาพใช้สาหรับทาอะไร ข. ย้ายต้นกล้า ก. ขุดดิน ง. ยอ่ ยดนิ ค. พรวนดิน 8. จากภาพใชส้ าหรับทาอะไร ข. ย้ายตน้ กลา้ ก. ยอ่ ยดนิ ง. ขดุ ดนิ ค. พรวนดนิ ชุดที่ 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 8

9. เครือ่ งมอื และอุปกรณก์ ารเกษตรชนดิ ใด หลงั ใชง้ านแล้วต้องทานา้ มนั ก. สายาง ข. บวั รดน้า ค. เครอ่ื งพ้นยา ง. กรรไกรตัดก่ิง 10. ข้อใดควรระมดั ระวงั ท่ีสดุ เพอื่ ป้องกนั การเกดิ อันตรายกบั พืชผักสวนครวั ก. การขุดหลมุ ข. การพรวนดนิ ค. การยอ่ ยดิน ง. การตกั ดิน ชดุ ท่ี 2 เคร่อื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 9

กระดำษคำตอบ แบบทดสอบก่อนเรยี น ชอ่ื – สกลุ ..........................................................ชัน้ ...............เลขที่............... ขอ้ ก ข ค ง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ชดุ ที่ 2 เคร่อื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 10

ใบควำมรู้ เร่อื ง เคร่ืองมอื และอปุ กรณข์ องกำรเกษตร ควำมหมำย เครอื่ งมอื เกษตรและอุปกรณข์ องกำรเกษตร เครอ่ื งมือเกษตรและอปุ กรณก์ ำรเกษตร หมายถงึ อปุ กรณ์ หรือส่งิ ตา่ งๆ ทมี่ นุษย์ สร้างขึ้นมา เพื่อช่วยทุ่นแรง และอานวยความสะดวกในการทางาน เคร่ืองมือ เกษตรท่ีดี ควรมลี ักษณะเหมาะสมกับงาน ประเภทนั้นๆ และอยใู่ นสภาพท่พี รอ้ ม ใชง้ าน ชว่ ยใหท้ าการเกษตรมปี ระสทิ ธภิ าพดี ทาให้ รวดเรว็ และได้ผลดียิง่ ขนึ้ หรอื เครื่องมือเกษตรและอุปกรณ์กำรเกษตร หมายถึง ส่ิงท่ีช่วยเพ่ิมปริมาณงานและ ประสิทธิภาพในการทางานของเกษตรกรให้สามารถทางานได้ มากขึ้น โดยใช้ เวลาน้อยลง (ปรัชญนันท์ นลิ สขุ และคณะ, 2559 : 18) ประเภทของเครอ่ื งมือเกษตร ประเภทของเครื่องมอื เกษตร แบ่งตามลกั ษณะของการใช้งานดังน้ี (ยุทธศกั ดิ์ ขุนทอง, 2559 : 31) 1. เครอื่ งมอื ใช้กบั งำนดนิ เครื่องมือประเภทน้ีใช้สาหรับการทางานเกษตรท่ีเกี่ยวข้องกับงานดินต่าง ๆ เชน่ การเตรียมพ้ืนท่ี การปรบั ปรงุ ดิน การผสมดิน ตัวอย่างเครื่องมือใช้กับงานดิน ได้แก่ ชุดที่ 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 11

จอบ กำรใชง้ ำน ใช้สาหรับขุดดิน ถากหญ้าขุดแปลง หรือใช้สาหรับขุดหลุมใหญ่ ๆ กรณีที่ใช้ เสยี มอาจจะทาใหล้ ่าช้าหรือไมส่ ามารถจะใชเ้ สยี มขดุ ไดเ้ พราะดนิ แขง็ เกินไป (จอบจะใชง้ านคอ่ นขา้ งหนัก โดยเฉพาะจอบขดุ ) ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ กอ่ นใช้ควรตรวจดวู า่ จอบเขา้ ด้ามแนน่ หนาหรือไม่ ขณะทใ่ี ชจ้ อบต้องระวัง เพอื่ นทอ่ี ยู่ขา้ งเคยี งและเทา้ ของผูใ้ ช้ดว้ ย ภาพท่ี 1 จอบ ท่ีมาภาพ : อบั ดลุ รอมนั มะรอื มอ , 2521 ชดุ ท่ี 2 เครือ่ งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 12

กำรทำควำมสะอำดและเก็บรกั ษำ หลงั จากใชแ้ ลว้ ล้างทาความสะอาดและใช้ผา้ เช็ดให้แหง้ ทานา้ มันกันสนิมแลว้ เก็บเข้าที่ให้เรยี บร้อย เสยี ม กำรใช้งำน ใช้สาหรับขุดหลุมปลูกต้นไม้ ส่วนมากนิยมใช้ขุดหลุมขนาดเล็กลึก หรือใช้ใน บริเวณแคบไม่เหมาะกับการใช้จอบ เวลาขุดใช้มือท้ังสองข้างจับด้ามเสียมให้มือ อยู่หา่ งกันพอสมควร แล้วกดปลายเสียมลงไปในดิน ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจสภาพของเสียมเสียก่อน ขณะปฏิบัติงานให้ ระมัดระวังไม่ให้ ด้ามเสียมไปโดนคนขา้ งเคยี งท่ยี ืนอยูไ่ ด้ ภาพที่ 2 เสยี ม ท่มี าภาพ : อบั ดุลรอมนั มะรอื มอ , 2521 ชุดที่ 2 เครอื่ งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 13

กำรทำควำมสะอำดและเก็บรกั ษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาด เช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้วเก็บ เขา้ ท่ใี หเ้ รยี บรอ้ ย พล่ัว ภาพที่ 3 พลั่ว ท่มี าภาพ : อบั ดลุ รอมัน มะรอื มอ , 2521 กำรใชง้ ำน ใช้ในการตกั ดนิ ตักปยุ๋ หรอื ขุดหลุมขนาดเลก็ ๆ ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูว่า ชารุดหรือไม่เพ่ือจะได้ซ่อมให้เรียบร้อย ในขณะท่ีใช้ควร ใช้ดว้ ยความระมดั ระวังไม่ใหถ้ กู เทา้ คนข้างเคียง ชุดท่ี 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 14

กำรทำควำมสะอำดและเก็บรักษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาดและเช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้ว เกบ็ เข้าทีใ่ หเ้ รยี บร้อย ครำด ภาพที่ 4 คราด ทีม่ าภาพ : อับดลุ รอมัน มะรอื มอ , 2521 กำรใช้งำน ใช้สาหรับย่อยดินและเก็บเศษหญ้า แต่งแปลงปลูก การจับคราดใช้มือทั้งสอง จบั ดา้ มคราดใหห้ า่ งกันพอสมควร แลว้ ถงึ เข้าหาตัว ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูว่าคราดอยู่ในสภาพที่ ใช้ได้หรือไม่ ขณะใช้ควรระมัดระวัง ไม่ให้ดา้ มคราดไปถูกคนใกล้เคยี ง ชดุ ที่ 2 เครอ่ื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 15

กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รักษำ หลังจากใช้แล้วล้างทาความสะอาดและใช้ผ้าเช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้ว เกบ็ เขา้ ที่ให้เรยี บรอ้ ย 2. เครือ่ งมอื ใชก้ บั งำนปลูกและขยำยพันธพุ์ ืช เครื่องมอื ใชก้ ับงานปลกู และขยายพันธพ์ุ ชื ไดแ้ ก่ ชอ้ นปลกู ภาพท่ี 5 ชอ้ นปลูก ทมี่ าภาพ : อบั ดลุ รอมัน มะรอื มอ , 2521 ชุดที่ 2 เครอื่ งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 16

กำรใชง้ ำน ใช้สาหรับขุดย้ายต้นกล้าไปปลูก ขุดหลุมปลูก หรือใช้ขุดและตักต้นกล้า เพื่อ นาไปปลูกในหลุมที่เตรียมไว้การใช้ช้อนปลูกจะช่วยให้ต้นกล้าไม่ได้รับความ กระทบกระเทือน ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ ช้อนปลูกตอนปลายมลี ักษณะแหลมและค่อนขา้ งคม ถา้ ผ้ใู ชไ้ มร่ ะมดั ระวังอาจ เกดิ อนั ตรายได้ กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รักษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาด เช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้วเก็บ เขา้ ทีใ่ หเ้ รยี บร้อย มีดตอนก่ิง ภาพที่ 2 มีดตอนกิ่ง ทีม่ าภาพ : อับดลุ รอมนั มะรือมอ , 2521 ชุดที่ 2 เครื่องมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 17

กำรใช้งำน มีดตอนก่ิงมักจะเป็นมีดท่ีมีความคม ผู้ใช้ควรระมัดระวังคมของมีดอาจบาดมือ ได้ ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ชอ้ นปลูกตอนปลายมลี ักษณะแหลมและค่อนขา้ งคม ถ้าผู้ใช้ไม่ระมดั ระวังอาจ เกดิ อันตรายได้ กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รักษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาด เช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้วเก็บ เขา้ ทใี่ ห้เรยี บร้อย มีดตดิ ตำ ภาพท่ี 7 มีดติดตา ทม่ี าภาพ : อบั ดุลรอมัน มะรอื มอ , 2521 ชดุ ที่ 2 เครื่องมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 18

กำรใช้งำน ใช้สาหรับเฉือนหรือปาดแผ่นตา และเตรียมต้นตอสาหรับการติดตาต่อกิ่ง และ ทาบก่ิง มีดติดตาต้องคมมาก มิฉะน้ันจะทาให้แผลช้า ส่วนท้ายด้ามมีดใช้ในการ แงะเผยเปลือก หรือลอกเปลือกออก ทาจากเขาของสัตว์ หรอื ทองเหลือง ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ มดี ตดิ ตามีความคมมาก ผูใ้ ชค้ วรระมัดระวงั คมของมดี อาจบาดมอื ได้ กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รกั ษำ ภายหลงั การใชค้ วรลา้ งทาความสะอาด เชด็ ใหแ้ ห้ง ทาน้ามนั กันสนมิ แลว้ เกบ็ เขา้ ท่ใี หเ้ รียบรอ้ ย กรรไกรตัดก่งิ ภาพที่ 8 กรรไกรตัดกิง่ ทมี่ าภาพ : อับดุลรอมัน มะรือมอ , 2521 ชดุ ท่ี 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 19

กำรใช้งำน ใช้สาหรบั ตัดแต่งก่ิงไม้ขนาดเล็ก ตดั กิ่งพันธุ์ กิ่งตอน เช่น กง่ิ ไมท้ ่ีไม่สมบรู ณเ์ ป็น โรคและแมลงกัดกินหรอื ใช้ตัดแต่งที่มใี บดกหนาเกินไป ก่อนใช้ควรปลดท่ีรัดสปริง ออกใช้ โดยใชอ้ ุง้ มอื บริเวณนว้ิ หวั มือบังคับกรรไกรตอนบนในการตัดกง่ิ ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ ขณะตัดแตง่ กง่ิ ควรใช้ความระมัดระวัง โดยไม่ให้หลุดมอื หรอื อยา่ แกว่งเลน่ กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รักษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาด เช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมและหยด น้ามันตรงขาสปรงิ แลว้ เกบ็ เข้าท่ีโดยการแขวนให้เรียบร้อย 3. เครือ่ งมือใช้กับงำนบำรุง เคร่ืองมอื ใช้กับงานบารุง ได้แก่ สอ้ มพรวน ภาพท่ี 9 ส้อมพรวน ท่มี าภาพ : อบั ดุลรอมนั มะรือมอ , 2521 ชุดท่ี 2 เคร่ืองมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 20

กำรใช้งำน ใช้สาหรับพรวนดินรอบ ๆ ต้นพืช ไม่ควรใช้พรวนในดินแข็ง เพราะจะหักและ งองา่ ย ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ ไม่ควรเล่นกันในขณะทางาน เพราะส้อมพรวนมีความแหลมคม อาจจะได้รับ อนั ตรายจากการใชไ้ ด้ ถ้าผใู้ ชข้ าดความระมดั ระวงั กำรทำควำมสะอำดและเก็บรกั ษำ ภายหลังการใช้ควรล้างทาความสะอาดและเช็ดให้แห้ง ทาน้ามันกันสนิมแล้ว เก็บเขา้ ที่ใหเ้ รยี บร้อย บัวรดน้ำ ภาพท่ี 11 บวั รดนา้ ท่มี าภาพ : อบั ดลุ รอมัน มะรือมอ , 2521 ชุดท่ี 2 เครือ่ งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 21

กำรใชง้ ำน ใชส้ าหรบั รดน้าพชื นา้ ทอ่ี อกจากฝักบวั จะเปน็ ฝอยกระจายทั่วตน้ พชื ทาใหพ้ ชื ได้รับน้าอย่างท่ัวถึง และส่วนต่าง ๆ ของพืชไม่หักง่าย การใช้บัวรดน้า ถ้าไม่ ระมดั ระวงั จะเสยี หายงา่ ยทสี่ ่วนคอของฝักบวั จึงควรจับทหี่ ูห้วิ หรือทมี่ ือจับเทา่ นนั้ ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูสภาพของบัวรดน้าตรงท่ีมือจับหรือหูหิ้วเสียก่อน ถ้าชารุด ควรซ่อมให้เรยี บรอ้ ยก่อนนาไปใช้ และขณะทีใ่ ช้ตอ้ งจับถือให้แน่นเพ่ือไม่ใหต้ กลง เทา้ กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รกั ษำ ภายหลังการใช้แล้ว ควรล้างทาความสะอาดถังตัวถังและฝักบัว อย่าให้เศษ หญ้าหรอื อย่างอ่ืนอุดตัน แล้วคว่าเก็บเขา้ ที่ใหเ้ รยี บร้อย ถงั นำ้ ภาพที่ 11 ถงั นา้ ทม่ี าภาพ : อับดลุ รอมนั มะรอื มอ , 2512 ชุดท่ี 2 เครื่องมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 22

กำรใช้งำน ใชส้ าหรับตกั น้าจากบ่อหรอื สระใสบ่ ัวรดน้า หรือใชส้ าหรับรด ตน้ ไม้โดยใช้มือ วักนา้ กไ็ ด้ ถา้ ไมม่ บี ัว ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรสารวจดูตรงหูหิ้วและเชือก (ถ้าต้องหาบ) เม่ือเห็น ว่าไม่ปลอดภัย ควรซ่อมแซมก่อนนาไปใช้ และขณะที่ใช้ต้องจับหรือห้ิวให้แน่น เพื่อไม่ให้ตกลง เทา้ กำรทำควำมสะอำดและเก็บรกั ษำ ภายหลังการใช้แล้ว ควรลา้ งทาความสะอาดเช็ดใหแ้ ห้ง เกบ็ คว่าเขา้ ที่ให้ เรียบร้อย สำยยำง ภาพที่ 12 สายยาง ท่มี าภาพ : อบั ดุลรอมัน มะรอื มอ , 2521 ชุดท่ี 2 เครื่องมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 23

กำรใช้งำน ใช้สาหรับรดน้าพืช น้าท่ีออกจากฝักบัวจะเป็นฝอยกระจายท่ัวต้นพืชทาให้พืช ได้รับน้าอย่างท่ัวถึง และส่วนต่าง ๆ ของพืชไม่หักง่าย การใช้บัวรดน้า ถ้าไม่ ระมัดระวัง จะเสียหายงา่ ยทส่ี ่วนคอของฝกั บวั จึงควรจับท่หี หู ิว้ หรอื ทีม่ อื จบั เทา่ นน้ั ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูสภาพของสายยางเสียก่อนว่ามีสัตว์ท่ีมีพิษอาศัยอยู่หรือไม่ เม่ือเริ่มปล่อยน้าสายยางต้องไม่พับถ้าสายยางพับจะมีผลที่ตามมาคือ สายยาง หลดุ จากกอ๊ กนา้ ต้องไปปดิ น้า เสียบและเดินใหม่ ซงึ่ ทาใหเ้ สยี เวลา กำรทำควำมสะอำดและเก็บรักษำ ภายหลังการใช้แล้ว ควรเก็บจากปลายสาย เก็บม้วนเข้าท่ีให้เรียบร้อย และไม่ ควรใช้สายยางใส เพราะเม่ือถูกแดดจะเกิดตะไคร้น้าในท่อสายยางทาให้อุดทาง น้าไหลไมส่ ะดวก ปุ้งกี๋ ภาพที่ 13 ปงุ้ กี๋ ท่มี าภาพ : อับดลุ รอมนั มะรอื มอ , 2521 ชดุ ท่ี 2 เครื่องมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 24

กำรใช้งำน ใชส้ าหรบั ขนดิน ปยุ๋ เศษวัชพืช และขยะตา่ งๆ ในสวน ควรเลือกที่มีนา้ หนักเบา เพื่อง่ายตอ่ การขนยา้ ย ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูสภาพของปุ้งก๋ี เสียก่อนว่ามีสภาพพร้อมที่จะใช้งานหรือมี สัตว์ท่ีมีพิษอาศัยอยู่หรือไม่ ควรเคาะเศษวัชพืช หรืออื่นๆออกให้หมดเพ่ือที่จะใช้ ให้เหมาะสมกบั งานตอ่ ไป กำรทำควำมสะอำดและเกบ็ รกั ษำ ภายหลังการใช้แล้ว ควรเก็บเศษวัชพืชหรือออื่นๆออก ถ้าเป็นปุ้งกี๋พลาสติก สามารถล้างทาความสะอาดและเชด็ ให้แห้งคว่าหรือแขวนไว้ มีดดำยหญ้ำ ภาพท่ี 14 มีดดายหญา้ ทม่ี าภาพ : อบั ดลุ รอมัน มะรอื มอ , 2521 ชดุ ท่ี 2 เคร่อื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 25

กำรใชง้ ำน ใชส้ าหรับดายหญา้ หรือถางหญ้าทีข่ นึ้ สงู ซงึ่ ไม่สามารถใช้กรรไกรตดั หญ้าได้ ควำมปลอดภัยในกำรใช้ ก่อนใช้ควรตรวจดูด้ามมีดว่าด้ามแน่นดีหรือไม่ ขณะใช้มีดดายหญ้าต้อง ระมดั ระวังใหม้ าก เพราะมดี ดายหญ้ามคี วามคม อาจเป็นอันตรายตอ่ ผู้ใช้ และผู้ที่ อยู่ขา้ งเคียง ควรคานงึ ถึงรัศมขี องมีดดายหญ้า และไมค่ วรแกว่งเลน่ หยอกล้อกนั กำรทำควำมสะอำดและเก็บรักษำ ภายหลงั การใช้แลว้ ควรเกบ็ ลา้ งทาความสะอาดเชด็ ด้วยผา้ แห้ง ทานา้ มันกัน สนิมแลว้ เก็บเขา้ ทีใ่ ห้เรยี บรอ้ ย 4. เครื่องมือใชก้ ับงำนเกบ็ เกี่ยว เคร่อื งมือใช้กับงานเก็บเกี่ยว ไดแ้ ก่ มีด ภาพท่ี 15 มีด ท่ีมาภาพ : อบั ดุลรอมนั มะรอื มอ , 2521 ชุดที่ 2 เครือ่ งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 26

กำรใช้งำน ใช้สาหรับตัดแต่งพืชผักจากแหล่งผลิตเพ่ือการบริโภคและก่อนนา พืชผักไป จาหนา่ ยโดยการตดั ใบแกท่ งิ้ และตกแต่งให้สวยงามนา่ จาหนา่ ย ควำมปลอดภยั ในกำรใช้ มีดที่ใช้มีความคมมากควรใช้อย่างระมัดระวัง ไม่ควรเล่นกันในขณะทางาน เพราะมีดมีความคม อาจเป็นอันตรายต่อผู้ใช้และผู้ท่ีอยู่ข้างเคียง ควรคานึงถึง รศั มขี องมดี และไม่ควรแกว่งเล่นหยอกลอ้ กัน กำรทำควำมสะอำดและเก็บรักษำ ภายหลงั การใช้ควรลา้ งทาความสะอาดและเชด็ ใหแ้ ห้ง แล้วเก็บเข้าทใ่ี ห้ เรยี บร้อย เป็นไงบ้ำงครับเพื่อนๆ พอจะรู้จัก เครอื่ งมือเกษตรบ้ำงแล้วใช่ไหมครับ ชดุ ที่ 2 เครื่องมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 27

หลักกำรใช้ เคร่อื งมือและอปุ กรณข์ องกำรเกษตร 1. รจู้ ัก และเลอื กใชเ้ ครอื่ งมอื ได้อยา่ งถกู ต้องเหมาะสมกับการใชง้ าน 2. รวู้ ธิ ีการใชเ้ คร่ืองมือและใชอ้ ยา่ งถูกต้อง ใชอ้ ย่างระมัดระวงั ไม่ประมาท 3. ไม่ควรใชเ้ คร่อื งมอื เลน่ หยอกลอ้ กบั เพอื่ น เพราะอาจเกิดอุบตั ิเหตุ และเกดิ อันตรายได้ 4. กอ่ นใช้เครือ่ งมือใดๆ ก็ตาม ต้องตรวจดสู ภาพของเคร่อื งมือใหพ้ รอ้ มทจี่ ะ ใช้ งาน ถ้าเครื่องมือชารุดตอ้ งซ่อมให้เรียบรอ้ ยก่อนนาไปใช้ 5. หลังใช้เคร่อื งมอื เสรจ็ แล้ว ควรตรวจสอบวา่ เคร่อื งมือชารุดหรอื ไม่ถา้ ชารุดให้ ซ่อมแซมแลว้ จึงทาความสะอาด จดั เก็บเข้าท่ีให้เรยี บรอ้ ยมิดชดิ เพอื่ สะดวกและ ปลอดภัยต่อการหยิบใช้งาน (อังคณา รัตนจนั ทร์, 2557 : 39) ชดุ ท่ี 2 เครอ่ื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 28

กำรดูแลรกั ษำ เครอื่ งมอื และอุปกรณข์ องกำรเกษตร 1. ทาความสะอาดเครอื่ งมือทกุ คร้ังหลงั จากเลกิ ใช้งานเสร็จแล้วก่อนนาไปเก็บ 2. เครื่องมอื บางชนดิ ทีเ่ ป้ือนมากใหล้ ้างทาความสะอาดแล้วใช้ผ้าแห้งเช็ดให้ สะอาด 3. เครอ่ื งมอื ที่เป็นโลหะ เชน่ มดี จอบ เสียม กรรไกร ต้องทาความสะอาดแลว้ ทา ดว้ ยนา้ มนั เพื่อปอ้ งกนั การเป็นสนมิ ตรงบรเิ วณทเ่ี ปน็ โลหะ 4. ถา้ เครือ่ งมอื ชน้ิ ใดชารดุ ต้องซ่อมแซมให้อย่ใู นสภาพดี ถา้ ใช้ไม่ได้ควรแยกเกบ็ ต่างหาก 5. ไมค่ วรทง้ิ เครื่องมอื ตากแดดตากฝน เพราะจะทาใหเ้ ป็นสนมิ ได้ง่ายและจะทา ให้ผุกร่อนเร็วขนึ้ 6. เครือ่ งมอื ทม่ี คี ม เชน่ มีด กรรไกร จอบ เมอื่ ใช้ไปนานๆ ความคมจะลดลงทาให้ ประสทิ ธภิ าพในการทางานลดลง จงึ ควรลบั ใหค้ มอยเู่ สมอ ดงั น้ี -เครื่องมือขนาดเล็ก เชน่ มีด กรรไกร ใหล้ บั กบั หนิ ลับมีด - เครอื่ งมือขนาดใหญ่ เชน่ จอบ พล่วั เสยี มใหล้ ับโดยใช้ตะไบถตู รงส่วนคม เสรจ็ แลว้ ทาความสะอาดเครอ่ื งมอื ทล่ี บั แล้วทาน้ามันเพอ่ื กนั สนมิ จากนน้ั เกบ็ เครื่องมอื ให้เรยี บร้อย 7.ควรเก็บเครอื่ งมอื เครอื่ งใชอ้ ยา่ งเปน็ ระเบียบ ถ้าเป็นของมคี ม เช่น จอบ พลั่ว ควรหันด้านคมเขา้ ขา้ งใน เพราะอาจเกดิ อนั ตรายได้ (องั คณา รัตนจนั ทร,์ 2557 : 40) ชดุ ท่ี 2 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 29

วธิ กี ำรจัดเก็บ เครือ่ งมอื และอุปกรณข์ องกำรเกษตร ต้องเกบ็ เคร่อื งมือการเกษตรใหเ้ ป็นระเบยี บ ดูเรยี บร้อย และหยิบใชง้ านสะดวก ภาพท่ี 12 วธิ กี ารจัดเก็บเคร่ืองมอื เกษตร ท่มี าภาพ : อบั ดลุ รอมัน มะรือมอ , 2521 ชดุ ที่ 2 เครื่องมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 30

กิจกรรมที่ 1 ชอื่ -สกุล................................................................ชัน้ ...........เลขท.ี่ .............. คำชแี้ จง : ใหน้ ักเรยี นตอบคาถามตอ่ ไปนี้ 1) เครอ่ื งมอื และอปุ กรณข์ องการเกษตร คือ …………………………………………………........................................................................ ................................................................................................................................ 2) ประเภทของเครอื่ งมือเกษตร แบ่งตามลกั ษณะของการใชง้ าน ออกเป็น ...................ประเภท คอื …………………………………………………………………………….. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3) เครอ่ื งมอื เกษตรที่ใช้กับงานดิน คือ………………………………………………………. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ยกตวั อย่าง ................................................................................................................................ 4) เครอ่ื งมอื เกษตรที่ใช้ขุดย้ายตน้ กลา้ คอื ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 5) เราทานา้ มันกับเครื่องเครอ่ื งมอื เกษตรทาดว้ ยเหลก็ หลังการใชง้ าน เพ่ือ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ชุดที่ 2 เครื่องมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 31

กจิ กรรมที่ 2 ชอื่ -สกุล..............................................................ชนั้ ...........เลขที่................ คำชแ้ี จง : ให้นักเรียนบอกชื่อเครอ่ื งมอื และอุปกรณก์ ารเกษตรทตี่ รงกบั การใช้ งานใหถ้ ูกตอ้ ง ขอ้ ท่ี ชื่อเครื่องมอื และอปุ กรณ์ กำรใช้งำน 1 ……………………………………….. ใช้สาหรับรดน้าพชื 2 ……………………………………….. ใช้สาหรบั ขดุ ดิน ถากหญ้าขุดแปลง 3 ……………………………………….. ใชส้ าหรับตัดแตง่ ก่ิงไม้ขนาดเล็ก ตดั ก่งิ พันธ์ุ กง่ิ ตอน 4 ……………………………………….. ใช้สาหรบั ยอ่ ยดนิ และเกบ็ เศษหญา้ แตง่ แปลงปลูก 5 ……………………………………….. ใชส้ าหรบั ขุดย้ายต้นกลา้ ไปปลกู ขุดหลุมปลกู ชุดที่ 2 เครอื่ งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 32

กจิ กรรมที่ 3 ชื่อ-สกุล.............................................................ชัน้ ...........เลขท.่ี .............. คำช้ีแจง : ใหน้ กั เรยี นโยงเสน้ จบั คู่รูปเครอ่ื งมอื การเกษตรกบั ชอ่ื ให้ถูกตอ้ ง เคร่อื งมอื ชอื่ เกษตร 1. ￭ ￭ มีดดำยหญ้ำ 2. ￭ ￭ พลั่ว 3. ￭ ￭ กรรไกรตัดก่ิง 4. ￭ ￭ สำยยำง 5. ￭ ￭ มีดตอนก่งิ ชุดที่ 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 33

แบบทดสอบหลังเรยี น ชุดท่ี 2 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ของกำรเกษตร คำชี้แจง : 1. แบบทดสอบฉบบั นี้เป็นแบบทดสอบ 4 ตัวเลอื กมี 10 ขอ้ คะแนนเตม็ 10 คะแนน 2. ใหน้ ักเรียนทาเคร่อื งหมาย ( x ) ลงในกระดาษคาตอบ โดยเลือก ขอ้ ทถ่ี กู ท่ีสดุ เพียงขอ้ เดยี วเทา่ นัน้ 1. เคร่อื งมอื เกษตรในขอ้ ใดใชก้ ับงานดิน ก. มดี ข. บวั รดน้า ค. จอบ ง. คราด 2. เครือ่ งมอื เกษตรในขอ้ ใดใช้กบั งานพืช ก. จอบ ข. พลัว่ ค. ถังนา้ ง. เสียม 3. ข้อใดเปน็ เคร่ืองมอื เกษตรท่ใี ช้ในการย้ายตน้ กล้า ก. สอ้ มพรวน ข. ชอ้ นปลกู ค. จอบ ง. เสียม 4. ก่อนนาเครอ่ื งมือการเกษตรไปใช้ทกุ ครง้ั นักเรยี นควรปฏิบตั ิอย่างไร ก. ตรวจความสะอาด ข. ตรวจสอบดูวา่ อยใู่ นสภาพเรียบรอ้ ยหรือไม่ ค. ปัดฝุ่นให้สะอาด ง. นับจานวนว่าครบถ้วนหรอื ไม่ ชดุ ที่ 2 เคร่ืองมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 34

5. ข้อใดอธิบายถึงการใชเ้ ครอื่ งมอื เกษตรได้เหมาะสมทส่ี ดุ ก. ใชจ้ อบยอ่ ยดนิ ข. ใชพ้ ลว่ั ขดุ ดิน ค. ใช้คราดพรวนดนิ ง. ใช้มดี ดายหญา้ ในกระถาง 6. จากภาพใช้สาหรับทาอะไร ข. ย้ายตน้ กล้า ก. ขุดดิน ง. ยอ่ ยดนิ ค. พรวนดนิ 7. จากภาพใชส้ าหรับทาอะไร ข. ย้ายต้นกล้า ก. ย่อยดิน ง. ขดุ ดิน ค. พรวนดิน 8. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชน์ของเครอื่ งมอื และอุปกรณก์ ารเกษตร ก. ทาใหเ้ วลาการทางานเพ่ิมขนึ้ ข. ทาใหช้ ่วยผอ่ นแรง ค. ทาใหก้ ารทางานรวดเร็วข้ึน ง. ทาใหช้ ่วยลดค่าใช้จา่ ย ชดุ ท่ี 2 เครอื่ งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 35

9. ข้อใดควรระมัดระวังที่สุด เพอ่ื ป้องกนั การเกดิ อันตรายกบั พืชผกั สวนครวั ก. การขดุ หลมุ ข. การพรวนดิน ค. การยอ่ ยดนิ ง. การตกั ดนิ 10. เครอ่ื งมอื และอุปกรณก์ ารเกษตรชนิดใด หลงั ใชง้ านแลว้ ตอ้ งทานา้ มัน ก. สายยาง ข. บัวรดน้า ค. เครอื่ งพ่นยา ง. กรรไกรตัดกงิ่ สบำยมำกใชไ่ หม ? เพอ่ื นๆ ชดุ ท่ี 2 เคร่อื งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 36

กระดำษคำตอบ แบบทดสอบหลงั เรียน ช่อื – สกลุ ..........................................................ชัน้ ...............เลขที่............... ขอ้ ก ข ค ง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ชดุ ที่ 2 เคร่ืองมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 37

ภำคผนวก ชดุ ที่ 2 เคร่ืองมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 38

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น ข้อ ก ข ค ง ทำกนั ไดไ้ หมครับ ? เด็ก ๆ 1. X 2. X 3. X 4. X 5. X 6. X 7. X 8. X 9. X 10. X ชุดท่ี 2 เครื่องมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 39

เฉลยกิจกรรมท่ี 1 คำชี้แจง : ให้นกั เรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1) เคร่ืองมือและอุปกรณ์ของการเกษตร คือ อุปกรณ์ หรือส่ิงต่างๆ ท่ี มนุษย์สร้างข้นึ มา เพ่อื ชว่ ยทุน่ แรง และอานวยความสะดวกในการทางาน ชว่ ยให้ ทาการเกษตรมปี ระสิทธภิ าพดี ทาไดร้ วดเรว็ และได้ผลดียิง่ ขน้ึ 2) ประเภทของเครอื่ งมือเกษตร แบ่งตามลกั ษณะของการใช้งาน ออกเป็น 4 ประเภท คือ 1. เครอื่ งมือเกษตรท่ใี ช้กบั งานดิน 2. เคร่ืองมอื เกษตรที่ใช้กับงานปลกู และขยายพนั ธพุ์ ชื 3. เครอ่ื งมือเกษตรทใี่ ช้ปฏบิ ัตใิ นการบารุงพชื 4. เคร่ืองมอื เกษตรที่ใชก้ บั งานเก็บเกี่ยว 3) เครอื่ งมอื เกษตรท่ใี ช้กับงานดนิ คอื อปุ กรณ์ที่ใชส้ าหรบั การทางาน เกษตร ทเ่ี ก่ยี วข้องกบั งานดินตา่ ง ๆ เชน่ การเตรยี มพ้นื ท่ี การปรบั ปรงุ ดนิ การผสมดนิ ยกตัวอย่าง จอบ เสียม พล่วั คราด 4) เครอ่ื งมอื เกษตรทีใ่ ช้ขุดยา้ ยตน้ กล้า คอื ชอ้ นปลกู 5) เราทานา้ มันกบั เครอ่ื งเครอื่ งมอื เกษตรทาดว้ ยเหลก็ หลังการใชง้ าน เพอื่ ไมใ่ หเ้ กดิ การสนมิ ชดุ ท่ี 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 40

เฉลยกจิ กรรมท่ี 2 คำชแี้ จง : ใหน้ ักเรียนบอกชือ่ เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์การเกษตรที่ตรงกบั การใช้ งานใหถ้ ูกตอ้ ง ข้อท่ี ชอ่ื เครื่องมอื และอปุ กรณ์ กำรใช้งำน 1 ……บัวรดน้ำ…….. ใชส้ าหรับรดน้าพชื 2 ………จอบ……….. ใชส้ าหรบั ขุดดนิ ถากหญา้ ขดุ แปลง 3 ……กรรไกรตัดกิ่ง…….. ใชส้ าหรับตดั แตง่ กง่ิ ไม้ขนาดเลก็ ตดั กิ่งพันธุ์ ก่งิ ตอน 4 ………ครำด……….. ใชส้ าหรบั ย่อยดินและเก็บเศษหญ้า แตง่ แปลงปลกู 5 ……ชอ้ นปลกู …….. ใช้สาหรบั ขดุ ย้ายต้นกลา้ ไปปลูก ขดุ หลมุ ปลกู ชดุ ท่ี 2 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 41

เฉลยกิจกรรมท่ี 3 คำชแ้ี จง : ให้นักเรียนโยงเสน้ จับคูร่ ปู เครอื่ งมือการเกษตรกับชอ่ื ใหถ้ ูกตอ้ ง เคร่ืองมือ ชอ่ื เกษตร 1. ￭ ￭ มดี ดำยหญ้ำ 2. ￭ ￭ พลว่ั 3. ￭ ￭ กรรไกรตัดก่งิ 4. ￭ ￭ สำยยำง 5. ￭ ￭ มดี ตอนกง่ิ ชดุ ที่ 2 เครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ของการเกษตร 42

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ขอ้ ก ข ค ง เรำมำเฉลยกนั เลย เด็ก ๆ 1. X 2. X 3. X 4. X 5. X 6. X 7. X 8. X 9. X 10. X ชุดท่ี 2 เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 43

บรรณำนกุ รม กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2551). เอกสำรประกอบหลักสูตรแกนกลำงกำรศกึ ษำ ขนั้ พ้นื ฐำน พุทธศกั รำช 2551 ตวั ชว้ี ัดและสำระกำรเรยี นรู้แกนกลำง กลุ่มสำระกำรงำนอำชพี และเทคโนโลย.ี กรุงเทพฯ : โรงพมิ พค์ รุ สุ ภา ลาดพรา้ ว. ปรชั ญนนั ท์ นลิ สุข และคณะ. (2559). หนงั สอื เรยี นรำยวชิ ำพ้ืนฐำน กำรงำน อำชพี และเทคโนโลยชี น้ั ประถมศึกษำปีท่ี 3. กรงุ เทพฯ : บริษทั พัฒนา คณุ ภาพวิชาการ (พว.) จากัด. ปรชี า พงศ์ภมร. (2553). คมู่ อื กำรเลีย้ งสตั วแ์ ละกำรเพำะปลูก. กรงุ เทพฯ : สานักงานหอสมดุ กลาง. ยทุ ธศกั ด์ิ ขนุ ทอง. (2559). ผักพนื้ บำ้ น ปลกู งำ่ ย สร้ำงรำยได้ด.ี กรุงเทพฯ: แมบ่ ้าน. อรา่ ม ค้มุ ทรัพย.์ (2553). เกษตรธรรมชำตเิ ชงิ ธุรกจิ : พชื . กรุงเทพฯ : ห้างหุ้นสว่ นจากดั โรงพิมพอ์ ักษรไทย (น.ส.พ. ฟ้าเมอื งไทย). องั คณา รตั นจนั ทร.์ (2557). ใช้ป๋ยุ ดี เลอื กดินถกู ปลูกพืชผักงดงำม. กรงุ เทพฯ: นานมีบคุ๊ ส์. ชดุ ท่ี 2 เครือ่ งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 44

ขอ้ กำหนดกำรให้คะแนนแบบประเมินผลกำรปฏิบตั งิ ำนตำมสภำพจริง กำรปฏบิ ัตงิ ำนรำยกล่มุ เลม่ ท่ี 2 เรอื่ ง เครอ่ื งมอื และอปุ กรณข์ องกำรเกษตร รำยกำรประเมิน ระดบั คะแนนทีใ่ ห้ ปฏบิ ัตงิ ำนกลุ่ม 5 43 2 1 1. มีการวาง มีการวางแผน มกี ารวางแผน มีการวางแผน มกี ารวางแผน ไม่มีการ แผนการปฏิบัติงาน และการกาหนด โดยการ แตร่ ะบุ บา้ งแต่ไม่ วางแผน ตามลาดบั ข้ันตอนที่ ขัน้ ตอนในการ ปรกึ ษาหารือ ขน้ั ตอนในการ ชดั เจน กาหนด ปฏิบัตงิ านเป็น กันท้ังกลุ่ม ปฏบิ ตั ิงานไม่ แบบอย่างทดี่ ีได้ ครบถว้ น 2. มีการมอบหมาย มกี ารมอบหมาย มอบหมาย มอบหมาย มอบหมายงาน ไม่มีการ งานคานงึ ถึงความ งานโดยคานงึ ถึง งานโดย งานโดยไม่ แต่คานงึ ถงึ มอบหมาย ถนัดความสามารถ ความถนัด คานงึ ถึงความ คานึงถงึ ความ ความใกลช้ ิดกัน งานตา่ งคน ของสมาชิกในกลุ่ม ความสามารถของ ถนัด ถนัดมกั จะ เป็นส่วนตวั ตา่ งทา สมาชิกในกล่มุ เกรงใจกนั โดยผ่าน มากกว่า กระบวนการกลมุ่ ทกุ คนเต็มใจใน การทางาน 3. มีการเตรยี มวสั ดุ มีการเตรียมวสั ดุ มีการเตรียม มีการเตรยี ม มกี ารเตรียม มกี ารเตรยี ม อปุ กรณ์ อปุ กรณ์ครบทุก วสั ดอุ ปุ กรณ์ วัสดุไม่ครบ วสั ดุอุปกรณ์ไม่ วัสดไุ มค่ รบ รายการและมี ครบทุก ขาด รายการ ครบขาด 2 ขาดมากกว่า ปริมาณเพยี งพอ รายการแต่มี รายการ 2 รายการ ปริมาณไม่ เพยี งพอ ชุดที่ 2 เครอื่ งมอื และอปุ กรณ์ของการเกษตร 45

ข้อกำหนดกำรใหค้ ะแนนแบบประเมนิ ผลกำรปฏิบัตงิ ำนตำมสภำพจริง (ตอ่ ) กำรปฏบิ ตั ิงำนรำยกลุ่ม เล่มที่ 2 เรอื่ ง เครอื่ งมอื และอปุ กรณข์ องกำรเกษตร รำยกำรประเมนิ ระดบั คะแนนทใี่ ห้ ปฏิบตั ิงำนกลมุ่ 5 4 3 21 4. ปฏิบัติงานตาม มีการปฏบิ ัตงิ าน มกี าร มกี าร มกี าร ไมม่ ีการ ขนั้ ตอนที่กาหนด ตามขั้นตอนที่ ปฏบิ ัติงาน ปฏิบัติงาน ปฏบิ ัตงิ าน ปฏบิ ตั ิงาน กาหนดทุก ตามขัน้ ตอนท่ี ตามขนั้ ตอนที่ ตามขัน้ ตอนท่ี ตามข้นั ตอน ขั้นตอน 1 ขน้ั ตอน กาหนดขาด 2 กาหนดขาด 3 ที่กาหนด ขัน้ ตอน ขน้ั ตอน 5. ความร่วมมอื ใน สมาชกิ ในกลมุ่ ทกุ สมาชกิ ในกลุ่ม สมาชกิ ในกลมุ่ สมาชิกในกลมุ่ สมาชิกใน การปฏบิ ัตงิ าน คนให้ความ ทุกคนให้ความ บางคนไม่ให้ ส่วนใหญ่ไมใ่ ห้ กลุ่มไม่ให้ รว่ มมอื กันในการ ร่วมมอื กันใน ความร่วมมือ ความร่วมมือ ความ ปฏิบตั งิ านดว้ ย การปฏิบัตงิ าน ในการ กนั ในการ รว่ มมือกัน ความขยันขนั แขง็ ปฏิบตั ิงาน ปฏิบตั งิ าน 6. ผลสาเร็จของ ผลสาเร็จของงาน ผลสาเรจ็ ของ ผลสาเรจ็ ของ ผลสาเรจ็ ผลงานไม่ งานเรียบร้อยมี เรียบรอ้ ยมี งานเรยี บร้อย งานเป็นส่วน บางส่วน สาเรจ็ ประสทิ ธภิ าพ คณุ ภาพ ใหญ่ ชดุ ที่ 2 เคร่อื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 46

แบบสงั เกตทักษะกำรทำงำน กลุม่ สำระกำรเรยี นรกู้ ำรงำนอำชีพและเทคโนโลยี ชั้นประถมศกึ ษำปที ่ี 3 เล่มท่ี 2 เร่อื ง เครอื่ งมอื และอุปกรณ์ของกำรเกษตร คำชี้แจง : พฤติกรรมการแสดงออกของนกั เรยี นกาหนดเป็นระดบั คะแนนได้ ดังน้ี ระดับคะแนน 3 ดีเยยี่ ม ระดับคะแนน 2 ดี ระดับคะแนน 1 ผา่ น ระดับคะแนน 0 ปรบั ปรุง รำยกำรประเมนิ ระดับคะแนน 3 210 1. มีความกระตือรอื ร้นในการเรยี นรู้ 2. มที กั ษะในการเรยี นรู้ 3. กล้าคดิ กลา้ แสดงออก 4. ความรว่ มมอื ในการรว่ มกิจกรรม 5. มที กั ษะการทางานเปน็ กล่มุ รวมคะแนนแต่ละชอ่ ง รวมคะแนนท้ังหมด คะแนนรวมเฉลย่ี ลงชื่อ ผปู้ ระเมิน วนั ท.ี่ ..........เดอื น.................................พ.ศ. 2561 หมำยเหต:ุ นาผลการประเมนิ คะแนนรวมเฉลย่ี ไปใส่ในแบบบันทกึ คะแนน ชุดท่ี 2 เครือ่ งมือและอปุ กรณ์ของการเกษตร 47

แบบสงั เกตคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้กำรงำนอำชพี และเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษำปีท่ี 3 เลม่ ท่ี 2 เรอ่ื ง เครอื่ งมอื และอุปกรณข์ องกำรเกษตร คำช้ีแจง : พฤติกรรมการแสดงออกของนักเรยี นกาหนดเป็นระดบั คะแนนได้ดงั น้ี ระดบั คะแนน 3 ดีเยย่ี ม ระดบั คะแนน 2 ดี ระดบั คะแนน 1 ผา่ น ระดับคะแนน 0 ปรับปรุง รำยกำรประเมิน ระดับคะแนน 32 1 0 1. ใฝ่เรยี นรู้ 2. อยู่อยา่ งพอเพยี ง 3. มงุ่ มน่ั ในการทางาน รวมคะแนนแต่ละช่อง รวมคะแนนทง้ั หมด คะแนนรวมเฉล่ีย ลงช่ือ ผู้ประเมนิ วันท.่ี ........เดอื น...............................พ.ศ. 2561 หมำยเหต:ุ นาผลการประเมนิ คะแนนรวมเฉลยี่ ไปใสใ่ นแบบบันทกึ คะแนน ชดุ ท่ี 2 เคร่อื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 48

แบบบันทกึ คะแนน กลมุ่ สำระกำรเรียนรกู้ ำรงำนอำชีพและเทคโนโลยี ชั้นประถมศกึ ษำปที ่ี 3 เลม่ ที่ 2 เรอ่ื ง เครอื่ งมอื และอปุ กรณข์ องกำรเกษตร ที่ กำรสังเกต กำรสังเกต กำรตรวจ กำรทำ ผลรวมกำร ผลกำรประเมนิ ทักษะกำร คณุ ลกั ษณะอนั ผลงำน/ แบบฝึกหดั / ประเมิน รอ้ ยละ ทำงำน (5) พงึ ประสงค์ (5) ชิ้นงำน(5) กำรทดสอบ (20) (5) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 ลงชอื่ ผู้ประเมิน วันท่ี............เดือน.....................................พ.ศ. 2561 หมำยเหต:ุ นาผลการประเมนิ คะแนนรวมเฉลยี่ ไปใส่ในแบบบนั ทึกคะแนน ชุดท่ี 2 เคร่อื งมือและอุปกรณ์ของการเกษตร 49