ประวัติการฝึกอบรม

ประวตั ิการฝึ กอบรมลูกเสือในอดตี สมมาต สังขพนั ธ์

การฝึกอบรมผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือ ในอดีต กิจการลูกเสือไดเ้ ริ่มข้ึนใน ค.ศ. 1907 ส่วนการฝึกอบรมผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือก็มีอายรุ ุ่นราวคราวเดียวกนั กบั ขบวนการลูกเสือ แมว้ า่ เวลาส่วนใหญใ่ นตอนตน้ ไดใ้ ชไ้ ปในการเผยแพร่แนวความคิดใหม่ เพื่อสนบั สนุนการ เติบโตตามธรรมชาติของกิจการลูกเสือกต็ ามที บี.-พ.ี ในระยะเวลาเริ่มแรก บี.-พ.ี (ลอร์ด เบเดน- โพเอลล)์ ได้ สนใจในเร่ืองการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือดว้ ยตวั ทา่ นเอง ไดท้ าการอานวยการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือ 2 รุ่น ในปี 1911 และ 1912 การฝึกอบรมในสมยั น้นั ประกอบดว้ ยการบรรยายในเวลากลางคืน แนวความคิดหลกั และลกั ษณะตา่ ง ๆ ซ่ึงจะกลายเป็น “การฝึกอบรมเพื่อรับเคร่ืองหมายวดู แบดจ์ (Wood Badge Training) น้นั ไดเ้ ร่ิมมีข้ึนในปี ค.ศ. 1913 การฝึกอบรมไดจ้ ดั ใหม้ ีข้ึนโดยใชร้ ะบบหมู่เป็นสาคญั ส่วนทฤษฎีและ ภาคปฏิบตั ิน้นั ไดจ้ ดั ผสมผสานกนั อยา่ งไดส้ ดั ส่วนพอดีกนั แต่ระบบน้ียงั มิไดจ้ ดั ใหเ้ ป็ นรูปแบบการฝึกที่จริงจงั ต่อมาเม่ือภายหลงั การสงครามโลกคร้ังท่ีหน่ึงไดส้ ิ้นสุดลงแลว้ กิจการลูกเสือจึงไดเ้ จริญ กา้ วหนา้ ไปอยา่ งรวดเร็วอยา่ งแทบไมน่ ่าเช่ือ บี.-พ.ี จึงไดห้ นั มาสนใจกบั การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสืออยา่ งจริงจงั เพื่อสนองความเจตนาดีและความกระตือรือร้นของผกู้ ากบั ลูกเสือ บี.-พี. ไดก้ ล่าวในตอนน้นั วา่ “เพ่ือทาใหเ้ ป็นที่ แน่ใจวา่ เมื่อขา้ พเจา้ ไดต้ ายไปแลว้ ผกู้ ากบั ลูกเสือในอนาคตจะมีความเขา้ ใจอยา่ งแทจ้ ริงวา่ เร่ืองท้งั หมดน้ีคือ อะไร และความต้งั ใจจริงของขา้ พเจา้ คืออะไร (“To make quite certain that when I am gone, the future leaders of Scouting will really understand what it is all about and what my intentions have been.”) เพอ่ื ใหบ้ รรลุถึงจุดประสงคน์ ้ี จาตอ้ งมีสถานที่ฝึกอบรมและกาหนดการ (Programme) สถานท่ีน้นั คือ Gilwell Park ซ่ึง บี.-พ.ี ไดไ้ ปเห็นในปี ค.ศ. 1918 และดว้ ยความเอ้ืออนุเคราะห์ของ Mr. de Bois Maclaren ผซู้ ่ึงไดซ้ ้ือ ท่ีดินแปลงน้ีมอบใหเ้ ป็นสมบตั ิของสมาคมลูกเสือองั กฤษ (The Scout Association) ในปี ค.ศ. 1919 สาหรับใช้ เป็นท่ีอยคู่ ่ายพกั แรมของบรรดาลูกเสือ และเป็นศนู ยฝ์ ึกผกู้ ากบั ลูกเสือ การฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือรุ่นแรกมีข้ึนเม่ือ 8 – 19 กนั ยายน ค.ศ. 1919 การฝึกอบรมดาเนินไปตามแนวท่ี บี.-พ.ี ไดก้ าหนดไวใ้ นปี ค.ศ. 1913 มีผกู้ ากบั ลูกเสือจากส่วนต่าง ๆ ของประเทศองั กฤษและเวลลจ์ านวน 19 คน มีอายุ และอาชีพแตกต่างกนั เขา้ รับการฝึกอบรม มี Mr. Francis Gidneys เป็นผอู้ านวยการค่าย (Camp Chief) ในปี น้ีได้ มีการจดั พิมพห์ นงั สือ “คูม่ ือผกู้ ากบั ลูกเสือ” (Aids to Scoutmastership) ข้ึน และไดใ้ ชเ้ ป็นแนวการฝึกอบรม

ต่อมาในหนงั สือคู่มือเล่มน้ีมีทฤษฎีวชิ าการต่าง ๆ เช่น หลกั การข้นั พ้นื ฐานของการลูกเสือ และภาคปฏิบตั ิซ่ึงตอ้ ง ใชเ้ วลาฝึกอบรมเป็นเวลา 7 วนั พร้อมดว้ ยการอยคู่ า่ ยพกั แรมคืนไปดว้ ย ส่วนการบริหารการลูกเสือน้นั ตอ้ งทา ดว้ ยการปฏิบตั ิจริงในกองลูกเสือของตนก่อนหนา้ น้ีน้นั การฝึกอบรมไดจ้ ดั ข้ึนโดยสมาคมลูกเสือ East London Association มีผกู้ ากบั จากสมาคมน้ีเขา้ รับการฝึกอบรมประมาณ 25 นาย ในตอนแรก การฝึกอบรมจากดั อยเู่ ฉพาะวชิ าการและกิจกรรมเกี่ยวกบั กองลูกเสือสามญั เทา่ น้นั บี.-พี. มิไดส้ นใจ เรื่องประกาศนียบตั ร หรือดีโปลมาท่ีจะมอบใหแ้ ก่ผสู้ าเร็จการฝึกอบรมแลว้ แต่ไดม้ อบ “ลูกปัดทาดว้ ยไม”้ (Wood badge) ใหแ้ ก่ผไู้ ดร้ ับการฝึกอบรมจนสาเร็จแลว้ “ลูกปัดไม”้ น้ีเป็นไมส้ องท่อน และสายหนงั มีประวตั ิมาจากสร้อยคอของชาวแอฟริกนั เผา่ ดินิซูลู (Dini Zulu) ในเดือนพฤษภาคม 1921 ไดม้ ีการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือสารอง ในสองสามปี ต่อมาหลกั สูตรการฝึกอบรมผู้ กากบั ลูกเสือสารองไดร้ ับการพฒั นาเปล่ียนแปลงไปอยา่ งมาก ส่วนหลกั สูตรของการฝึกอบรมผกู้ ากบั ลูกเสือ สามญั กไ็ ดเ้ ปลี่ยนแปลงปรับปรุงเน้ือหาวชิ าไปอยา่ งมากดว้ ย การฝึกอบรมลูกเสือวสิ ามญั ไดเ้ ร่ิมข้ึนในปี ค.ศ. 1927 ในปี 1921 ไดม้ ีการพบปะกนั (Reunion) คร้ังแรกของบรรดาผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท่ีไดผ้ า่ นการฝึกอบรมจากกิล เวลล์ ปาร์คมาแลว้ ในปี น้นั บี.-พี. ไดร้ ับการแตง่ ต้งั อุปโลกน์ใหด้ ารงตาแหน่งผกู้ ากบั ลูกเสือกิตติมศกั ด์ิ (Honorary Scoutmaster) ของเหล่าผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท่ีเขา้ รับการฝึกอบรมท่ีกิลเวลล์ ปาร์คเรียกช่ือวา่ The First Gilwell Park Group และถือเป็นประเพณีสืบเนื่องกนั ตอ่ มาวา่ ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือคนที่ไดเ้ ขา้ รับการฝึกและผา่ นการฝึกอบรมระดบั Wood Badge มาแลว้ เป็นสมาชิกของผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือกลุ่มน้ีทุกคน การฝึกอบรมวดู แบดจ์ เป็ นไปตามแนวทางท่ี บี.-พ.ี ไดก้ าหนดข้ึนไว้ แบ่งเป็น 3 ตอน กล่าวคือ ตอนที่ 1 วา่ ดว้ ยทฤษฎี มีวชิ าวา่ ดว้ ยหลกั การข้นั พ้ืนฐานของกิจการลูกเสือ ดงั ไดอ้ ธิบายไวใ้ นหนงั สือคูม่ ือผกู้ ากบั ลูกเสือ Aids to Scout mastership ผเู้ ขา้ รับการฝึกตอ้ งตอบคาถามตา่ ง ๆ ที่กาหนดไว้ ตอนท่ี 2 วา่ ดว้ ยภาคปฏิบตั ิ อยคู่ า่ ยพกั แรมคืนหน่ึง สัปดาห์

ตอนที่ 3 วา่ ดว้ ยการบริหารงาน คือ ผกู้ ากบั ปฏิบตั ิหนา้ ที่ในกองลูกเสือของตนตามวธิ ีการและวชิ าการที่ไดร้ ับการ ฝึกอบรมมา สาหรับงานตอนท่ี 2 น้นั มีข้นั ตอนโดยสงั เขป ดงั ตอ่ ไปน้ี ผกู้ ากบั ลูกเสือท่ีมาเขา้ รับการฝึกอบรมตอ้ งกินนอนอยใู่ นค่าย ดว้ ยวธิ ีการช่วยเหลือตวั เองและเรียนรู้ดว้ ยการ กระทา ผกู้ ากบั บางคนมีโชคดีกวา่ คนอื่นเพราะไดร้ ับการแต่งต้งั เป็นนายหมู่ แตบ่ างคนโชคไมด่ ีเพราะตอ้ งรับ หนา้ ท่ีเป็นพ่อครัว ทุกคนในหมจู่ ะไดร้ ับมอบหมายหนา้ ท่ีโดยเฉพาะใหท้ าเป็ นการชวั่ คราวเพราะวนั รุ่งข้ึนหนา้ ท่ี ตา่ ง ๆ น้นั กต็ อ้ งเปล่ียนกนั ไป นายหมู่กลบั มาทาหนา้ ท่ีเป็นคนรับใชเ้ บ็ดเตลด็ วนั ต่อมาก็ไดเ้ ลื่อนตาแหน่งข้ึนเป็ น คนหาฟื น หาน้า คนครัว และพลาธิการฉะน้นั เม่ือการฝึกอบรมไดผ้ า่ นไปแต่ละวนั สมาชิกในหมู่ทุกคนตา่ งไดม้ ี ประสบการณ์ในการปฏิบตั ิหนา้ ที่ของหมู่ทว่ั กนั เมื่อผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมาถึงคา่ ยกิลเวลล์ ปาร์ค ผอู้ านวยการค่าย (Camp Chief) จะเป็น ผกู้ ล่าวตอ้ นรับ ผทู้ ี่มา เขา้ รับการฝึกอบรม และช้ีแจงภารกิจประจาวนั ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทราบ คร้ันแลว้ จะปล่อยใหท้ ุกคนไปเขา้ คา่ ยเพอ่ื จดั ท่ีพกั ทาความรู้จกั ซ่ึงกนั และกนั และตระเตรียมจดั ทาอาหาร เพื่อจะรับประทานเป็นม้ือแรก ถึงแมว้ า่ ผมู้ าเขา้ รับการฝึกอบรมจะมีตาแหน่งสูง มีอาชีพสาคญั เช่น เป็นผตู้ รวจการลูกเสือประจาเขต ประจา จงั หวดั เป็นผจู้ ดั การธนาคาร หรือเป็นผอู้ านวยการ ครูใหญ่ อาจารยใ์ หญก่ ็ตามที เมื่อเขา้ มาอยใู่ นหมู่ ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือเพื่อรับการฝึกอบรมแลว้ ตาแหน่งสาคญั ต่าง ๆ เหล่าน้ีตอ้ งยตุ ิลงท้งั สิ้น ตอ้ งมาทาหนา้ ที่เป็น นายหมู่ รองนายหมู่ พลาธิการ และคนครัว เป็นตน้ ไมว่ า่ ใครจะรู้สึกอกส่นั ขวญั หายเพราะคาส่ังของทา่ นผอู้ านวยการค่ายเพียงไรกต็ ามเช่นวนั น้ีท่านเป็นคนครัวรู้สึก กงั วลใจวา่ จะหุงขา้ วไหม้ หรือปรุงอาหารไม่ดี ทา่ นก็ตอ้ งทางานตามหนา้ ท่ีของท่านให้ดีที่สุด ค่าวนั น้นั จะมีการชุมนุมรอบกองไฟ ผอู้ านวยการค่ายจะมาปราศรัยกบั ท่านถึงเร่ืองกิจการลูกเสือโดยทวั่ ๆ ไป เช่น จะกล่าวถึงประวตั ิการลูกเสือ จุดมุง่ ประสงคแ์ ละภารกิจของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม และกล่าวเตือนวา่ ทุกคน ที่มาเขา้ รับการฝึกอบรมคร้ังน้ี เพ่ือจะแลกเปลี่ยนประสบการณ์ของตนในฐานะท่ีเป็นผชู้ าย ผหู้ ญิง และเป็น ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือกบั สมาชิกบุคคลอื่น และเวลาเดียวกนั จะมาเป็นผรู้ ับประสบการณ์ตา่ ง ๆ ไปจากกิลเวลล์ ปาร์ค ดว้ ย คร้ันแลว้ จะมีการสวดมนต์ (Camp prayers) การฝึกอบรมในคืนแรกก็จบลง การหลบั นอนในคืนแรก รู้สึกวา่ จะหลบั ยากสักหน่อย ผรู้ ับหนา้ ท่ีเป็นคนครัวจะนอนละเมอฝันไปวา่ พรุ่งน้ีจะปรุงอาหารท่ีไหม้ อบเน้ือที่ ไมส่ ุกใหเ้ พอื่ นรับประทานหรืออยา่ งไรหนอ ?

เวลา 07.00 น. วนั รุ่งข้ึนเสียงดงั จากการเป่ าเขา Kudu Horn จะปลุกใหท้ ุกคนต่ืนข้ึน เวลา 09.30 น. ทุกสิ่งทุกอยา่ งภายในท่ีพกั ตอ้ งจดั เก็บใหเ้ รียบร้อย เพราะผอู้ านวยการค่ายและคณะจะมาตรวจ การตรวจจะทาอยา่ งละเอียดลออมาก แมแ้ ตก่ า้ นไมข้ ีดไฟเพียงกา้ นเดียวก็ทิ้งไวไ้ มไ่ ด้ ผตู้ รวจซ่ึงมีสายตาแหลม คมจะมองเห็นท้งั สิ้น คร้ันแลว้ ทุกคนไปพร้อมกนั ที่เสาธง ทาพธิ ีเชิญธง สวดมนต์ (Camp prayers) และเล่นเกมส์ ก่อนท่ีจะทาการ ฝึกอบรม หลงั จากอาหารกลางวนั มีระยะเวลาอยชู่ ่วงหน่ึงใหช้ ื่อวา่ ชวั่ โมงพกั ผอ่ น (Rest Hour) ผทู้ ่ีไดไ้ ปเขา้ รับ การฝึกที่กิลเวลล์ ปาร์คมาแลว้ เท่าน้นั จึงจะเขา้ ใจความหมายของเวลาชว่ั โมงน้ีไดด้ ี กิลเวลลเ์ ช่ือวา่ การพกั ผอ่ นที่ ดีท่ีสุดน้นั คือการทางาน และปฏิบตั ิส่ิงท่ีกิลเวลลเ์ ชื่อ Mr. Rex Hazlewood ไดอ้ ธิบายคาวา่ Rest Hour ไวใ้ นหนงั สือ The Scout Master’s Guide from A to Z “การอยคู่ า่ ยพกั แรมคร้ังแรกท่ีสุดท่ีจดั ข้ึนโดย บี.-พี. ที่เกาะบราวนซ์ ีน้นั มีชว่ั โมงพกั ผอ่ น (Rest Hour) ดว้ ย หลงั จากอาหารกลางวนั เป็นส่วนหน่ึงของตารางฝึกประจาวนั เป็นส่วนจาเป็ นส่วนหน่ึงของการอยคู่ า่ ยพกั แรม แบบลูกเสือต้งั แตน่ ้นั มา” เป็ นโอกาสดีสาหรับลูกเสือท้งั หลายไมเ่ ฉพาะแต่ในเร่ืองการยอ่ ยอาหารกลางวนั เทา่ น้นั แต่เพ่ือการพกั ผอ่ นการเขียนจดหมายถึงกนั หรือเขียนบนั ทึกประจาวนั หรือเพอื่ อ่านหนงั สือ หรือเพื่อพกั ผอ่ น ตามลาพงั ชว่ั เวลา 60 นาที นบั วา่ เป็นประโยชนด์ ีมาก และควรถือเป็ นขอ้ ปฏิบตั ิสาหรับผอู้ ยคู่ ่ายพกั แรมที่ดี เรื่อง น้ีเกิดมากจากความคิดของ บี.-พี. เอง ขอ้ ความตอนน้ีไดม้ าจากหนงั สือ The Scout Master’s Guide from A to Z Mr. Rex Hazlewood. เวลา 18.00 น. การฝึกอบรมประจาวนั ก็สิ้นสุดลง แต่เร่ืองการจดั หาอาหารเยน็ การหาฝื นและสิ่งอ่ืนอีกมากมาย ซ่ึงจะตอ้ งจดั ทากนั เพอื่ ทาให้การอยคู่ ่ายไดเ้ ป็นไปโดยเรียบร้อย เวลา 20.30 น. เป็นเวลาการชุมนุมรอบกองไฟ สมาชิกผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมตอ้ งเป็ นผแู้ สดงเอง ถา้ เป็นการ ฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสามญั ในคืนวนั เสาร์หมบู่ ริการเป็นผรู้ ับผิดชอบในเรื่องการชุมนุมรอบกองไฟ จะนา ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมไปยงั สถานที่ชุมนุมรอบกองไฟของลูกเสือที่มาพกั แรม (Boy’s Camp Fire) ที่น่ีทุกหมู่ จะตอ้ งออกมาแสดงการเล่นอะไรอยา่ งหน่ึง

วนั ตา่ ง ๆ ของการฝึกอบรมไดผ้ า่ นไปทานองน้ี ดว้ ยวธิ ีการท่ีคลา้ ยคลึงกนั แตกตา่ งกนั โดยกิจกรรมท่ีตอ้ งทา เท่าน้นั ทุกคนมองความยากลาบากต่าง ๆ ของการฝึกตามสภาพท่ีเป็นจริงทุกสิ่งทุกอยา่ งท่ีเราคิดวา่ จะทาไม่ได้ น้นั ก็ไดท้ าสาเร็จไปโดยมิไดร้ ู้สึกประหวน่ั พร่ันพรึงหรือทอ้ ถอยแต่ประการใด แตล่ ะหม่ตู ่างมีความต้งั อกต้งั ใจ จะทาใหห้ มขู่ องตนมีผลงานออกมาดีเด่นกวา่ หมู่อื่นทุกคนมีความประสงคอ์ นั เกิดข้ึน โดยมิรู้สึกตวั เองในอนั ที่ จะทางานเพอื่ แบง่ เบาภาระของเพือ่ นในหมู่ตนใหเ้ พ่ือนทางานนอ้ ยลง ในการฝึกอบรมมีมาตรฐานการอยคู่ ่ายกาหนดไว้ ซ่ึงทุกหมตู่ อ้ งพยายามปฏิบตั ิใหไ้ ดต้ ามมาตรฐานน้นั และตอ้ ง ใหด้ ีกวา่ หมอู่ ่ืนดว้ ย นอกจากน้นั ตอ้ งพยายามทาความรู้จกั กบั สมาชิกผอู้ ่ืนทุกคนดว้ ย ในการฝึกอบรมแตล่ ะรุ่นผู้ เขา้ รับการฝึกอบรมมีตาแหน่งแตกต่างกนั อาชีพตา่ งกนั อายแุ ตกตา่ งกนั เช้ือชาติกแ็ ตกต่างกนั คนหนุ่มอาจจะ เป็นนายหม่ขู องชายคนหน่ึงท่ีมีอายถุ ึง 68 ปี นกั ศึกษาอาจเป็นผนู้ าของศาสตราจารย์ แตว่ า่ ไม่ชา้ ไมน่ านนกั ศาสตราจารยก์ ็จะมีโอกาสเป็ นผนู้ า นกั ศึกษาน้นั บา้ งก่อนท่ีการฝึกอบรมจะสิ้นสุดลง ถา้ เป็นการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสามญั หมูต่ า่ ง ๆ จะออกจากคา่ ยไปสู่ป่ าเอปปิ ง เป็นเวลา 24 ชว่ั โมง เพื่อ เดินทางไกลพกั แรมคืน การเดินทางไกลน้ีเป็นท่ีต่ืนเตน้ และสนใจของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมาก การชุมนุมรอบกองไฟคร้ังสุดทา้ ยไดม้ าถึงเร็วกวา่ ท่ีสมาชิกทุกคนคาดหมาย ผอู้ านวยการค่ายไดก้ ล่าวเตือนผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทุกคนถึงขอ้ ความที่ทา่ นไดก้ ล่าวไวแ้ ลว้ ในการชุมนุมรอบกองไฟคร้ังแรก กล่าวคือ เป็ นภารกิจ ของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทุกคนที่จะทาอยา่ งไรเพือ่ ใหก้ ารฝึกอบรมคร้ังน้นั ประสบผลสาเร็จดีที่สุด ถา้ เขา ตอ้ งการเช่นน้นั ผอู้ านวยการคา่ ยไดเ้ ตือนผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมถึงงานของแตล่ ะคนท่ีจะมีมาในวนั ขา้ งหนา้ ได้ เตือนดว้ ยวา่ ยงั มีเด็กอีกเป็ นจานวนมากที่ตอ้ งการความช่วยเหลือจากเรา ไดเ้ ตือนวา่ ยงั มีผกู้ ากบั อ่ืนอีกที่ทางาน อยา่ งเดียวกบั เรา แต่อาจมิไดท้ าโดยวธิ ีเดียวกนั ท่ีเราจะทา การฝึกอบรมกส็ ิ้นสุดลง คงเหลือแตก่ ารทาความสะอาดเคร่ืองมือเครื่องใช้ ในวนั รุ่งข้ึนแมว้ า่ ทุกคนจะกลบั ไปสู่ สภาพเดิมของชีวิตตน ทุกคนก็ไดม้ องเห็นชวั่ ครู่หน่ึงซ่ึงสภาวะของชีวติ ท่ีมีคุณค่าอนั ควรจะติดตามตอ่ ไป เชา้ วนั สุดทา้ ยจะเห็นทุกหมู่รีบเร่งช่วยกนั ทางาน เพราะมีหลายส่ิงหลายอยา่ งที่ตอ้ งทาความสะอาด มีหลายสิ่งท่ี ตอ้ งจดั เก็บใหเ้ รียบร้อย ผา้ ผกู คอและเชือกสาหรับผกู เงื่อนเป็นสิ่งท่ีวางไวท้ ี่ไหนหาไดย้ าก รองผกู้ ากบั หรือ พลาธิการจะทาหนา้ ที่เขม้ งวดกวา่ ที่เคยเป็นมา และจะไม่ยอมรับหมอ้ ท่ีลา้ งไมส่ ะอาดดีพอ ตอ้ งขอใหไ้ ปทาใหม่ ในท่ีสุดทุกส่ิงทุกอยา่ งกส็ ิ้นสุดลง คงมีการตรวจแต่ละหมอู่ ีกคร้ังหน่ึง ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมทุกคนถอดผา้ ผกู คอ

ตามสีของตนซ่ึงแตกตา่ งกนั คร้ันแลว้ ทุกคนไปพร้อมกนั ณ เสาธงประจาค่าย ทาการสวดมนตแ์ ละทบทวนคา ปฏิญาณของลูกเสือตามภาษาของผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมจากประเทศตา่ ง ๆ ก็เชิญธงของประเทศตนลง พิธีการน้ีดูเป็นพิธีการท่ีง่าย ๆ แตว่ า่ เร้าใจและประทบั ใจมาก เพราะแสดงวา่ กิจการลูกเสือน้นั อาจสร้างความ ภาคภูมิใจใหเ้ กิดข้ึนในชาติ และสร้างมิตรภาพและภราดรภาพใหแ้ ก่นานาประเทศดว้ ย การฝึกอบรมมิเพียงไดท้ า ใหบ้ รรลุถึงความมุ่งหมายที่ไดต้ ้งั ใจไวห้ รือเพอื่ แกไ้ ขส่ิงที่แตกตา่ งกนั ใหห้ มดไปเท่าน้นั แตก่ ารฝึกอบรมคร้ังน้ียงั ไดเ้ สริมสร้างความเชื่อมนั่ ของเราใหม้ น่ั คงยงิ่ ข้ึน คร้ันแลว้ ไดส้ ่งใหผ้ บู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือท่ีมาเขา้ รับการฝึกอบรม ไดก้ ลบั ไปยงั บา้ นของตนในฐานะปัจเจกบุคคลท่ีมีความจงรักภกั ดีต่อประเทศชาติของตน และในเวลาเดียวกนั ก็ ทาการผกู มิตรไมตรีกบั ประเทศชาติอ่ืนดว้ ย