ระบบสุริยะ (The Solar System)

นางสาวนริ มล ซ้ายขวา รหัสนกั ศกึ ษา 63120633104 ครุศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวทิ ยาศาสตรศ์ กึ ษา

คานา รายงานฉบับนี้จัดทาเพื่อเรียนวิชานวัตกรรมและเทคโนโลยี ทางวิทยาศาสตร์ศึกษา โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้จัดทาได้ฝึกการ ค้นคว้า และนาสิ่งที่คน้ คว้ามาสร้างเป็นช้ินงานเพื่อเป็นประโยชน์ ต่อการจัดการเรียนรูข้ องตนเองและครูผู้สอนตอ่ ไป ทั้งนี้ เนื้อหาเรื่อง ระบบสุริยะ ได้มาจากหนังสือแบบเรียน และจากการค้นคว้าเพ่ิมเติมจากเว็บไซต์ ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิง ว่ารายงานฉบบั นีจ้ ะเปน็ ประโยชนต์ ่อแก่ผูอ้ ่านและสามารถนาไป ประยุกต์ใช้

สารบญั เรือ่ ง หนา้ ระบบสุริยะ - ความหมายของระบบสุริยะ 1 - ดาวเคราะห์ในระบบสุรยิ ะ 7 บรรณานุกรม 11

1 ระบบสรุ ยิ ะ (The Solar System) ระบบสุริยะ คือ ระบบดาวที่มีดาวฤกษ์เป็นศูนย์กลาง และมีดาว เคราะห์ (Planet) เป็นบริวารโคจรอยู่โดยรอบ เม่ือสภาพแวดล้อมเอื้ออานวยต่อ การดารงชีวิต ส่ิงมีชีวิตก็จะเกิดขึ้นบนดาวเคราะห์เหล่านั้น หรือ บริวารของดาวเคราะห์ เองที่เรียกว่าดวงจันทร์ (Satellite) นักดาราศาสตร์เชื่อว่า ในบรรดาดาวฤกษ์ ท้ังหมดกว่าแสนล้านดวงในกาแลกซ่ีทางช้างเผือก ต้องมีระบบสุริยะท่ีเอ้ืออานวยชีวิต อย่างระบบสุริยะที่โลกของเรา เป็นบริวารอยู่อย่างแน่นอน เพียงแต่ว่าระยะทางไกล มากเกินกว่าความสามารถในการติดต่อจะทาได้

2 ระบบสุริยะ (The Solar System) ระบบสรุ ิยะ ประกอบด้วยดวงอาทิตย์และวัตถุอื่น ๆ ที่โคจรรอบดวงอาทติ ยเ์ นอ่ื งจาก แรงโน้มถว่ ง ไดแ้ ก่ ดาวเคราะห์ 8 ดวงกบั ดวงจันทร์บรวิ าร (Moon) ทีค่ ้นพบแลว้ 166 ดวง ดาวเคราะห์แคระ (Dwarf planet) 5 ดวงกบั ดวงจนั ทรบ์ ริวารท่คี น้ พบแลว้ 4 ดวง กบั วตั ถุขนาดเลก็ อ่นื ๆ อีกนับล้านช้นิ ซงึ่ รวมถึง ดาวเคราะหน์ ้อย (Asteroid) วตั ถใุ นแถบ ไคเปอร์ (Kuiper Belt) ดาวหาง (Comet) สะเกด็ ดาว (Meteoroid) และฝุ่นระหว่าง ดาวเคราะห์ (Interplanetary dust cloud)โดยท่ัวไปแลว้ จะแบง่ ยา่ นตา่ ง ๆ ของระบบ สุริยะ นับจากดวงอาทิตย์ออกมาดงั นี้คือ ดาวเคราะหช์ ัน้ ในจานวน 4 ดวง แถบดาวเคราะห์ น้อย (Asteroid belt) ดาวเคราะห์ขนาดใหญร่ อบนอกจานวน 4 ดวง และแถบไค เปอร์ (Kuiper Belt) ซึ่งประกอบดว้ ยวตั ถทุ ่เี ยน็ จดั เป็นน้าแขง็ พน้ จากแถบไคเปอรอ์ อกไป เปน็ เขตแถบจานกระจาย (Scattered disc) ขอบเขตเฮลโิ อพอส (Heliosphere) (เขตแดนตามทฤษฎที ี่ซึง่ ลมสุริยะสน้ิ กาลังลงเนือ่ งจากมวลสารระหวา่ งดวงดาว) และพ้นไปจากนน้ั คอื ย่านของเมฆออร์ต (Oort cloud)

3 ระบบสุริยะ (The Solar System) แถบดาวเคราะหน์ ้อย (Asteroid belt) แถบดาวเคราะหน์ อ้ ย เป็นบริเวณในระบบสุริยะทอี่ ยู่ระหว่างวงโคจรของดาว องั คารกับดาวพฤหัสบดี ประกอบไปดว้ ยวัตถุรูปร่างไม่แนน่ อนจานวนมาก เรยี กวา่ ดาวเคราะห์นอ้ ย (Asteroid หรอื Minor planet) บางครัง้ กเ็ รียกแถบดาว เคราะห์น้อยวา่ \"แถบหลัก\" เพอื่ แยกแยะมนั ออกจากดาวเคราะหน์ ้อยกลุม่ อ่นื ๆ ท่มี ี อยใู่ นระบบสุริยะ เชน่ แถบไคเปอร์

4 ระบบสรุ ิยะ (The Solar System) แถบไคเปอร์ (Kuiper Belt) แถบไคเปอร์ หมายถงึ บริเวณที่อยู่เลยวงโคจรของดาวเนปจนู ออกไป ที่ด้าน นอกระบบสรุ ยิ ะรอบนอก มบี ริเวณกว้าง 3,500 ลา้ นไมล์ มีกอ้ นวัตถุแขง็ เปน็ น้าแขง็ ขนาดเลก็ จานวนมากโคจรรอบดวงอาทิตย์ ลกั ษณะคลา้ ยกับแถบดาวเคราะห์น้อย ทีอ่ ย่รู ะหว่างวงโคจรของดาวองั คารกบั ดาวพฤหสั บดี วตั ถุท่ีอยูใ่ นแถบไคเปอร์ มชี ่ือ เรยี กว่า วัตถแุ ถบไคเปอร์ (Kuiper Belt Object - KBO) หรอื อกี ชอ่ื หน่งึ วา่ วัตถุพ้นดาวเนปจนู (Trans-Neptunian Object - TNO) ซึ่งมี องคป์ ระกอบสว่ นใหญเ่ ปน็ น้าแขง็ เช่อื กันวา่ กอ้ นน้าแข็งเหลา่ นี้ เป็นแหล่งกาเนดิ ของดาว หางคาบสั้น โดยชอื่ แถบไคเปอร์นี้ ไดต้ ัง้ เพ่อื เป็นเกยี รตแิ ก่ เจอรารด์ ไคเปอร์ (Gerard Kuiper) ผู้คน้ พบ

5 ระบบสุริยะ (The Solar System) แถบจานกระจาย (Scattered disc) แถบจานกระจาย หรือ แถบหินกระจาย (Scattered disc) คือย่านวัตถุไกลในระบบสุริยะที่มี ดาวเคราะห์น้าแข็งขนาดเล็กกระจัดกระจายอยู่ห่าง ๆ กัน เรียกช่ือว่า วัตถุในแถบหินกระจาย (อังกฤษ: Scattered disc objects; SDO) ซ่ึงเป็นกลุ่มย่อยอยู่ในบรรดาตระกูลวัตถุพ้นดาวเนปจูน (Trans-Neptunian object; TNO) วัตถุในแถบหินกระจายมีค่าความเย้ืองศูนย์กลางของวงโคจร สูงสุดถึง 0.8 ความเอียงวงโคจรสูงสุด 40° มีระยะไกลดวงอาทิตย์ท่ีสุดมากกว่า 30 หน่วยดารา ศาสตร์ วงโคจรท่ไี กลมากขนาดน้เี ชอ่ื ว่าเป็นผลจากแรงโนม้ ถ่วงท่กี ระจัดกระจายโดยดาวแก๊สยกั ษ์ ขอบเขตเฮลโิ อพอส (Heliosphere) เฮลิโอสเฟียร์ (Heliosphere) มีลักษณะคล้ายฟองอากาศอยู่ในห้วงอวกาศ ท่ีพองตัวอยู่ใน สสารระหว่างดาว ซ่งึ เปน็ ผลจากลมสรุ ิยะ ทาหนา้ ทีป่ กป้องระบบสุริยะเอาไว้จากรังสีคอสมกิ แม้จะมีอะตอมท่ี เป็นกลางทางไฟฟ้าส่วนหน่ึงจากสสารระหว่างดาวสามารถลอดเข้ามา ภายในเฮลิโอสเฟียร์ได้ แต่โดยทั่วไป แล้วสสารส่วนใหญท่ ี่อย่ภู ายในเฮลิโอสเฟยี ร์ลว้ นมีต้นกาเนิดมา จากดวงอาทติ ย์ทงั้ สิน้

6 ระบบสรุ ยิ ะ (The Solar System) ยา่ นของเมฆออร์ต (Oort cloud) เมฆออร์ต (Oort cloud) คอื ชนั้ เมฆในอวกาศทีล่ อ้ มรอบระบบสุริยะอย่เู ปน็ ทรง กลม บริเวณเมฆเหล่าน้อี ยหู่ ่างจากดวงอาทิตย์ออกไปราว 50,000 - 100,000 หนว่ ย ดาราศาสตร์ จากดวงอาทิตย์ ไกลออกไปจากขอบระบบสรุ ิยะรอบนอก ตาแหน่งของเมฆออร์ ตอย่ใู นระยะความหา่ ง 1 ใน 4 ของดาวแคระแดงพร็อกซิมาคนคร่ึงมา้ ในกลุม่ เมฆออร์ตนม้ี ี วัตถุพน้ ดาวเนปจูน อยา่ งดาวเคราะห์แคระ 90377 เซดนา ทีถ่ กู ค้นพบเม่ือวันท่ี 14 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2546 อยดู่ ้วย ระบบสุริยะของเรามีขนาดใหญโ่ ตมากเมื่อเทยี บกบั โลกทเ่ี ราอาศยั อยู่ แตร่ ะบบสรุ ยิ ะมีขนาดเลก็ เม่อื เทยี บกบั กาแล็กซขี องเราหรือกาแล็กซีทางชา้ งเผอื ก ระบบสุรยิ ะตัง้ อยู่ในบรเิ วณ วงแขนของกาแล็กซีทาง ชา้ งเผอื ก (Milky Way) ท่ีชื่อแขนโอไลออน ซ่งึ เปรยี บเสมอื นวงลอ้ ยกั ษท์ ี่หมุนอยใู่ นอวกาศ โดยระบบ สุริยะจะอยู่หา่ งจาก จุดศนู ย์กลางของกาแลก็ ซที างช้างเผือกประมาณ 30,000 ปีแสง

7 ดาวเคราะห์ในระบบสุรยิ ะ ดาวพธุ ดาวพุธ เป็นดาวเคราะห์ท่ีอยู่ใกล้ดวง อาทิตย์มากท่ีสุดและมีขนาดเล็กที่สุดในระบบ สุริยะ ใช้เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์ 88 วัน และหมุนรอบตวั เองเป็นเวลา 56.646 วัน ดาวพุธไม่มีบริวาร เนื่องจากดาวพุธอยู่ใกล้ ดวงอาทิตย์ หมุนรอบตัวช้า หรือเราเรียก ดาวพุธอกี อยา่ งหนึง่ วา่ เตาไฟแชแ่ ข็ง ดาวศุกร์ ดาวศุกร์ ดาวศกุ รจ์ ะเปน็ ดาวที่ปรากฏแสงสว่างมาก ท่ีสุดในท้องฟ้าถ้าปรากฏให้เห็นบนท้องฟ้าตอนหัวค่า เรียกว่า ดาวประจาเมือง และ ถ้าปรากฏให้เห็นบน ท้องฟ้าในตอนเช้ามือ เรียกว่า ดาวประกายพรึก ดาว ศุกร์ไม่มีบริวาร และ ดาวศุกร์ ได้ช่ือว่าเป็น ดาวฝา แฝดกับโลก ใช้เวลาหมุนรอบตัวเอง 243 วัน และ โคจรรอบดวงอาทติ ยร์ อบละ 225 วัน

8 ดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะ โลก ดาวอังคาร โลก เปน็ ดาวเคราะห์ที่อยู่ห่างจากจาก ดาวองั คาร เปน็ ดาวเคราะห์ท่ีอยู่ห่างจาก ดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 3 มีดวงจันทร์เป็น ดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 4 ใช้เวลาโคจรรอบ บริวาร 1 ดวง ใช้เวลาหมุนรอบตัวเอง ดวงอาทิตย์ประมาณ 687 วัน และหมุนรอบ 24 ชั่วโมง และโคจรรอบดวงอาทิตย์ ตัวเองในเวลา 24.623 ชัว่ โมง มีดาวบริวาร ประมาณ 365 วัน 2 ดวง หรือเราเรียกดาวอังคารอีกอย่างหน่ึง ว่า ดาวเคราะห์สีแดง หรือ ดาวเทพแห่ง สงคราม

9 ดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะ ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวพฤหัสบดี เป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ ดาวเสาร์ เป็นดาวเคราะห์ท่ีอยู่ห่างจาก ที่สุดในระบบสุริยะ มีขนาดใหญ่กว่าโลก ดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 6 ดาวเสาร์มีวงแหวน ประมาณ 11 เท่า อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ ขนาดใหญ่ ซึ่งประกอบด้วยก้อนหินท่ีมีน้าแข็ง เป็นลาดับท่ี 5 หมุนรอบตัวเองเป็นเวลา ปะปน หมุนรอบตัวเองเป็นเวลา 10.42 9.925 ชั่วโมง เร็วกว่าดาวเคราะห์ดวง ช่ัวโมง มีดวงดาวบริวาง62 ดวง เช่น ไททัน อื่นๆ โคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นเวลา 12 ไมมัส รีอา ทีทิส เป็นต้น และ โคจรจรรอบ ปี ดาวพฤหัสบดีเรียกอีกชื่อหน่ึงว่า โลก ดวงอาทิตย์เป็นเวลา 29 ปี มีฉายาว่า เทพ ยักษ์ เพราะเป็นดาวเคราะห์ท่ีมีขนาดใหญ่ เจา้ แห่งการเกษตร ทส่ี ดุ ในระบบสุริยะ และ ดาวพฤหัสบดีเรียก อกี ชอื่ หนง่ึ วา่ ดาวเคราะห์แกส๊

10 ดาวเคราะห์ในระบบสุรยิ ะ ดาวยเู รนัส ดาวเนปจนู ดาวยูเรนัส หรือ ดาวมฤตยู เป็น ดาวเนปจูน หรือ ดาวเกตุ เป็นดาว ดาวเคราะทอี่ ยูห่ ่างจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับท่ี เคราะที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 8 7 จัดเป็นดาวเคราะแก๊ส โคจรรอบดวง จัดเป็นดาวเคราะห์แก๊ส โคจรรอบดวงอาทิตย์ อาทิตย์เป็นเวลา 84 ปี หมุนรอบตัวเอง เป็นเวลา 165 ปี หมุนรอบตัวเองเป็นเวลา เป็นเวลา 17.24 ช่ัวโมง มีดาวบริวาร 16.06 ชว่ั โมง มีดาวบริวาร 8 ดวง มีฉายา 27 ดวง มฉี ายาวา่ เทพเจา้ แหง่ ความงาม ว่า เทพเจ้าแห่งท้องทะเลโรมัน หรือ ดาว สมทุ ร

11 บรรณานกุ รม ดาวเคราะหใ์ นระบบสรุ ยิ ะ. สบื คน้ เมื่อ 22 กมุ ภาพนั ธ์ 2564, จาก https://sites.google.com/site/gonkgonkscience ระบบสรุ ยิ ะ. สืบค้นเมือ่ 22 กมุ ภาพนั ธ์ 2564, จาก https:// www.scimath.org/lesson-physics/item/7316 -origin-of-solar-system สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยกี ระทรวงศึกษาธิการ. (2562). รายวชิ าเพมิ่ เตมิ วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี โลกดาราศาสตร์ และอวกาศ. กรงุ เทพฯ: สานกั พมิ พ์จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย

12 Thank you