ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน E-Book

1 คำนำ “หัวใจ” เปน็ อวยั วะท่ปี ระกอบด้วยกล้ามเนื้อเป็นส่วนใหญ่พบอยู่ใน ช่องอกค่อนไปทางด้านซ้ายของคนเรา โดยขนาดของหัวใจนั้นจะแตกต่างกันไป ในแต่ละบุคคล ซึ่งเราสามารถคะเนขนาดของหัวใจคร่าว ๆ ได้จากขนาดกาป้ัน ของเรา เนื่องจากขนาดของหัวใจมักจะใหญ่กว่ากาปั้นของเราเพียงเล็กน้อย เท่าน้ัน เราทุกคนจาเป็นต้องใช้ออกซิเจนเพื่อหล่อเล้ียงเซลล์ทุกเซลล์ภายใน ร่างกาย ดังน้ันการที่หัวใจมีหน้าที่สาคัญในการสูบฉีดเลือดไปยังส่วนต่างๆของ ร่างกาย ก็เท่ากับว่าหัวใจกาลังทาหน้าที่ส่งออกซิเจนที่อยู่ในเลือด ไปยังเซลล์ ต่างๆของร่างกายน่ันเอง ซึ่งหัวใจของคนเราทาหน้าที่ไม่มีเวลาหยุดหย่อน หัวใจต้องเต้น อยู่ทุกวัน เพื่อทาการสูบฉีดโลหิตไปหล่อเล้ียงร่างกายให้ทั่วถึง หากหยดุ เต้นเมือ่ ไหรน่ ัน่ หมายถงึ มกี ารเสียชวี ติ เกดิ ขึน้ ในแต่ละปีมีคนเสียชีวิตจากโรคหัวใจมากถึงปีละ 54,000 คน เฉล่ียอยู่ที่ช่ัวโมงละ 6คน และโรคหัวใจนี้ก็ยังเป็นสาเหตุการเสียชีวิต อันดับ 3 รองจากโรคมะเร็งและอุบัติเหตุ คณะผู้จัดทาจึงอยากให้ทุกคนมาทาความรู้จัก กบั โรคนี้ใหม้ ากข้ึน เพื่อเฝ้าระวงั และสามารถรกั ษาไดอ้ ย่างทนั ถ่วงที คณะผู้จัดทา

2 สำรบัญ หนา้ เรอื่ ง 3 ระบบทำงเดนิ หำยใจและระบบไหลเวยี นเลอื ด 5 ภำวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน 6 กำรชอ็ กไฟฟ้ำก่อนกำหนด 8 หว่ งโซ่กำรรอดชวี ติ 9 หว่ งโซก่ ำรรอดชวี ิตในเด็ก

3 ระบบทำงเดนิ หำยใจและระบบไหลเวียนโลหติ เนือ่ งจากร่างกายมนุษย์ไม่สามารถกักเก็บออกซิเจนได้ จะต้อง จัดหาออกซิเจนอย่างต่อเนื่องท้ังเนื้อเยื่อและเซลล์ ผ่านการทางานร่วมกัน ของระบบทางเดินหายใจและระบบไหลเวียนเลือด ระบบทางเดินหายใจ ประกอบไปด้วยปอดและทางเดินหายใจ เดินทางจากปากและจมูกไปยังปอด การขยายตัวของหน้าอกในระหว่าง การหายใจ ทาให้เกิดการดูด ซึ่งจะดึงอากาศภายนอกที่มีออกซิเจนเข้ามา ผ่านทางเดินหายใจและเข้าไปในปอด การผ่อนคลายของหน้าอกทาให้ ความดยั ภายในเพิ่มขนึ้ และทาให้อากาศถกู ส่งออกจากปอด

4 ระบบไหลเวียนเลือด ประกอบด้วยหัวใจและเส้นเลือดทั่ว ร่างกาย การกระตุ้นไฟฟ้ากระตุ้นการหดตัวเชิงกลของหัวใจเพื่อสร้าง แรงดนั ที่ดนั เลือดไปทั่วร่างกาย หลอดเลือดในปอดดูดซับออกซิเจนจาก อากาศที่หายใจเข้า เลือดที่อุดมไปด้วยออกซิเจนจะเข้าไปในหัวใจและ ส่งออกไปยังส่วนอื่นๆของรา่ งกาย เสน้ เลือดขนาดใหญท่ ี่เรยี กว่า หลอดเลือดอารเ์ ทอรี (หลอด เลือดแดง) นาพาในเลือดออกไปจากหัวใจ หลอดเลือดแดงแตกแขนง ออกเป็นเสน้ เลือดขนาดเล็กมาก ที่ช่วยให้ออกซิเจนถูกดูดซึมเข้าสู่เซลล์ ร่างกายโดยตรง ดังน้ันมันจึงสามารถนามาใช้ในการสร้างพลังงานได้ สว่ นหลอดเลือดดาจะคืนเลือดทีม่ อี อกซิเจนน้อยกลับไปที่หัวใจและปอด เปน็ วงจรเดิมซา้ ๆ

5 ภำวะหวั ใจหยุดเตน้ เฉียบพลนั ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน หรือSCA สามารถเกิดขึ้นได้ ตลอดเวลา โดยไม่มีการเตือนใดๆ คือหนึ่งในสาเหตุสาคัญ ของ การเสยี ชีวติ ในหมู่ผู้ใหญ่ในประเทศสหรฐั อเมรกิ า ภาวะหวั ใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เกิดขึ้นเมื่อแรงกระตุ้นไฟฟ้าปกติ ในหัวใจผิดปกติโดยไม่คาดคิด การหดตัวเชิงกลโดยปกติของกล้ามเนื้อหัวใจ จะหายไปและทาให้เกิดภาวะหัวใจล่างเต้นแผ่วระรัว การไหลเวียนของเลือด ไปยังสมองและร่างกายจะหยุดทันที ซึ่งการขาดเลือดและออกซิเจนไป ยงั สมองทาให้ผู้ป่วยหมดสติ ทรุดลงและหยุดหายใจอย่างรวดเร็ว ซึ่งเนื้อเยื่อ สมองน้ันไวต่อการขาดออกซิเจนเป็นพิเศษ เมื่อขาดออกซิเจน ก็จะทาให้ สมองตายและเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็วภายในไม่กี่นาทีโดยไม่ได้รู้ล่วงหน้าและ การดแู ลจากผู้เหน็ เหตกุ ารณ์ บคุ คลน้ันจะไม่รอดชวี ิต จึงต้องทาการช่วยฟื้นคืนชีพหรือ CPR โดยผู้เห็นเหตุการณ์ช่วย คืนออกซิเจนบางส่วนไปยังสมอง โดยทาการกดหน้าอกและการชว่ ยหายใจ

6 กำรช็อกไฟฟ้ำกอ่ นกำหนด CPR เป็นเพียงมาตการชั่วคราวที่สามารถซื้อเวลาได้ จนกว่า จะมีการดูแลขั้นสูงที่มากขึ้น การรักษาที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดสาหรับ ภาวะหัวใจห้องล่างเต้นแผ่วระรัว คือการช็อกไฟฟ้า เพื่อกระตุ้นหัวใจ แผ่นอิเล็กโทรดจะถูกนาไปใช้กับหน้าอกและไฟฟ้าจะถูกส่งระหว่างแผ่น อเิ ล็กโทรดผ่านหัวใจ ไฟฟา้ ชอ็ ตจะหยดุ อาการหัวใจล่างเต้นแผ่วระรวั ดังน้ันการทางานของไฟฟ้าปกติของหัวใจสามารถกลับคืนมา และคืนค่าการไหลเวียนของเลือดได้ ซึ่งการช็อกไฟฟ้าที่ประสบ ความสาเรจ็ มักขึน้ อยู่กบั ความเรว็ ของการกระตุ้นหวั ใจของแต่ละบุคคล ใน แต่ละนาที บุคคลที่อยู่ในภาวะหัวใจหยุดเต้น โอกาสรอดชีวิตของเขา จะลดลงประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ หากเวลาผ่านไปเพียง 10 นาที การช็อก ดว้ ยไฟฟ้ากไ็ มจ่ ะไมป่ ระสบความสาเรจ็ ระยะเวลาที่ใช้ในการรับรู้ปัญหา การบริการทางการแพทย์ ฉุกเฉิน มีการตอบกลับจากบริการทางการแพทย์ฉุกเฉินและการกระตุ้น หัวใจมักจะใช้เวลายาวนานกว่า 10 นาที ในกรณีส่วนใหญ่ มักจะสาย เกินไป

7 เครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้าชนิดอัตโนมัติ หรือAED เป็น อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ขนาดเล็กแบบพกพาที่ใช้งานง่าย สาหรับผู้ที่ได้รับ การฝึกฝนน้อยท่สี ุดเชน่ ผู้ปฏิบตั ิงาน การเปิดเครื่องAEDน้ันง่ายเหมือนเปิดฝา เพียงแค่กดปุ่ม เปิด-ปิด เมื่อเปิดใช้งาน เครื่องAEDจะให้คาแนะนาด้วยเสียงเพื่อนาทาง คุณตลอดการใช้งาน เครื่องAEDจะวิเคราะห์จังหวะการเต้นของหัวใจ โดยอัตโนมัติ พิจารณาว่าจาเป็นต้องมีการกระตุ้นหรือไม่แล ะจะชาร์จ ตัวเองใหพ้ รอ้ มสาหรับการกระตุ้นหัวใจ ผู้ใชง้ าน(ผู้ช่วยเหลือ)กดทีป่ ุ่มชอ็ ค ตามสญั ญาณเมือ่ เครือ่ งAED บอก ในหลายกรณีของภาวะหัวใจหยุดเต้นกระทันหันถ้าการ ช็อกไฟฟ้าสามารถส่งได้เร็วกว่า ก่อนที่บริการทางการแพทย์ฉุกเฉิน จะมาถึง ผู้คนจานวนมากจะรอดชีวิต การช่วยฟื้นคืนชีพและการ ก ร ะ ตุ้ น หั ว ใ จ ทั น ที ที่ มี คุ ณ ภ า พ สู ง ด้ ว ย เ ค รื่ อ ง AEDจ า ก ผู้ ที่ อ ยู่ บ ริ เ ว ณ ใกล้เคียง สามารถเพิ่มโอกาสในการเอาชีวติ รอดได้สองหรือสามเท่า

8 ห่วงโซ่กำรรอดชวี ติ หว่ งโซก่ ารรอดชวี ิต ใช้เพื่ออธิบายวิธที ีม่ ีประสทิ ธิภาพภาพ มากท่สี ุดในการรักษาภาวะหวั ใจหยดุ เต้นเฉียบพลนั ซึง่ ประกอบด้วย 5 การเชือ่ มโยงซ่งึ กันและกนั คือ 1 การรบั รแู้ ละการแจ้งระบบตอบรบั บริการทางการแพทย์ฉกุ เฉินทนั ที จะเริ่มกระบวนการรักษาอย่างรวดเร็ว 2 ทา CPR หรือการชว่ ยฟืน้ คนื ชพี ก่อนกาหนดดว้ ยการกดหน้าอก ทม่ี ีคุณภาพสูงอย่างทนั ทีเพ่อื ยือ้ เวลาสาหรับการเขา้ ถงึ เคร่อื ง AED และช่วยเพิ่มโอกาสท่กี ารช็อกไฟฟา้ จะทางาน 3 ทาการช็อกไฟฟา้ โดยเร็ว ช่วยให้มีโอกาสทีด่ ีที่สุดในการทาให้หัวใจ กลบั มาเป็นจงั หวะปกติ 4 ขนั้ ตอนการชว่ ยชีวติ ขั้นสงู ทีม่ ีประสิทธภิ าพและยาทีใ่ ช้โดยแพทย์ พยาบาล หรือ หมอ ช่วยรักษาโอกาสในการฟืน้ ตัวและการรอดชีวติ 5 และสดุ ท้าย การดแู ลหัวใจหยุดเต้นหลังการผ่าตดั แบบบรู ณาการ เพิม่ โอกาสในการอยู่รอดในระยะยาว หากการเชือ่ มโยงอันใดอนั หนึ่งอ่อนแอหรือหายไป โอกาส ในการรอดชวี ิตจะลดลงอยา่ งมาก โอกาสทีด่ ี ทีส่ ุดสาหรบั การรอดชวี ิต จะเกิดขึ้นเมื่อทกุ การเชื่อมโยงทางานเชื่อมกนั

9 หว่ งโซ่กำรรอดชีวิตสำหรบั เด็ก เมื่ออธบิ ายแนวทางการรกั ษาสาหรบั เดก็ 1. บางคนทีม่ ีอายุน้อยกว่า 1 ปีเรียกว่า ทารก 2.บางคนท่มี ีอายุ 1-8 ปี เรียกว่า เด็ก 3.ทุกคนท่อี ายุ 8 ปีขนึ้ ไปถือว่าเปน็ ผู้ใหญ่ ภาวะหวั ใจหยุดเต้นเฉยี บพลันเกิดขึน้ น้อยในเดก็ ภาวะหวั ใจหยุดเต้น เฉียบพลันในเด็กส่วนใหญ่ ไม่ได้เกิดข้ึนกระทันหันและเกิดข้ึนตามกาลเวลา มักเกิดจากการสูญเสียทางเดินหายใจและการหายใจ เช่น การจมน้า สาลัก หรือปัญหาการหายใจรุนแรง ไม่มีออกซิเจน หัวใจอ่อนแรง ชา และในท่ีสุด ก็หยุดหายใจ เ มื่ อ จ ะ ท า ก า ร รั ก ษ า เ ด็ ก ห รื อ ท า ร ก ท่ี ส ง สั ย ว่ า อ ยู่ ใ น ภ า ว ะ หั ว ใ จ หยุดเต้นเฉียบพลัน ต้องแน่ใจว่าเปิดทางเดินหายใจแล้วและทาการช่วยหายใจท่ีมี ประสิทธิภาพ เมื่อทาการช่วยฟื้นคืนชีพ( CPR) ต้องติดเคร่ืองกระตุ้นหัวใจไฟฟ้า อตั โนมัตเิ สมอ

10 หว่ งโซก่ ารรอดชวี ิตสาหรบั เดก็ ซ่งึ จะรวมถึงการเชื่อมโยงต่อไปนี้ 1 การป้องกันที่มีประสิทธิภาพของสาเหตุท่ัวไปสาหรบั ทางเดินหายใจและการหายใจ 2 การชว่ ยฟืน้ คืนชพี (CPR) ก่อนกาหนด และชอ็ กไฟฟ้า ดว้ ยเครือ่ งกระตุกหัวใจไฟฟา้ อัตโนมัติ (AED) เพือ่ ชว่ ย หวั ใจออ่ นแอให้กลบั มาเปน็ ปกติ 3 การเปิดใชง้ านที่รวดเรว็ ของการบรกิ ารทางการแพทย์ ฉุกเฉนิ เพือ่ รับการดูแลอย่างมืออาชีพ 4 ข้ันตอนการชว่ ยชวี ิตข้ันสงู อย่างรวดเร็วสาหรบั เดก็ และยา ทีใ่ ช้โดยแพทย์ พยาบาล หรือหมอเพื่อช่วยรกั ษาโอกาสใน การฟื้นตวั และรอดชีวติ 5 การดูแลผู้ป่วยหลังหวั ใจหยดุ เต้นแบบบรู ณาการเพื่อเพ่มิ โอกาสในการอยรู่ อดในระยะยาว

11 “อย่างไรกด็ ี ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันอาจมาจากพฤติกรรมเส่ียง เชน่ ชอบกนิ อาหารไขมนั สงู สูบบุหรี่ ขาดการออกกาลังกาย หรือออกกาลัง กายมากเกินไป รวมไปถึงพฤติกรรมติดยาเสพติด โดยเฉพาะโคเคนเปน็ ตน้ ดังนั้นเพื่อสุขภาพท่ีดี ห่างไกลจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน อย่าลืมดูแลสุขภาพ และควรตรวจสุขภาพเป็นประจาทุกปี โดยเฉพาะ คนท่ีมีอายุ 35ปี ข้ึนไป หรือมีพฤติกรรมเส่ียง ควรเข้ารับการตรวจ คลื่นไฟฟ้าหวั ใจ เพอ่ื ปอ้ งกนั ภาวะหวั ใจหยดุ เต้นเฉยี บพลัน”

12 อำ้ งอิง สวุ ฒั น์ คงดารงเกียรติ. (2559). ภาวะหวั ใจหยดุ เตน้ เฉียบพลัน อนั ตรายที่ไร้ สญั ญาณเตือน. สบื ค้น 20 มกราคม 2563, จากhttps://www. phyathai.com/article_detail.php?id=1572 Ammay. (2561). หน้าทข่ี องหัวใจในแตล่ ะห้อง. สบื ค้น 20 มกราคม 2563, จากhttps://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/ 69354/-scibio-sci- American Health & Safety Institute. (2554). Sudden Cardiac Arrest (version 7.0), 7-9. สบื ค้น 20 มกราคม 2563. แหลง่ ข้อมูล จากหนังสอื CPR,AED,and Basid First Aid.