นางสาวจินตนา-พรหมราช

เสนอ ครูจรรยา เขื่อนหมั้น การขยาย พันธ์ุพืช vegetative propagation นางสาวจินตนา พรหมราช เลขที่ 20 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

คำนำ หนังสืเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาอาชีพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3. เพื่อศึกษาค้นคว้าหาความรู้เรื่อง การขยายพันธ์ุพืช เเละเพื่อนำความรู้ที่ได้ปฏิบัติในการทำ ต่อไปให้ดีที่สุด ผู้ทำหวังว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์กับผู้อ่าน ที่กำลังศึกษาหาความรู้เรื่องนี้อยู่ หากมีข้อเเนะนำหรือผิด พลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้เเละขออภัยมา ณ ที่นี้ ผู้จัดทำ นางสาวจินตนา พรหมราช

สารบัญ หน้า 2 เรื่อง 3 คำนำ 4 สารบัญ 5-6 ความหมายของการขยายพันธ์ุพืช 7-8 การตอนกิ่ง การทาบกิ่ง 9-10 การติดตา 11-12 การเสียบยอด 13-14 การตัดชำ 15-16 การปักชำ อ้างอิง 17

ความหมายของการ ขยายพันธ์ุพืช การขยายพันธุ์พืช หมายถึง วิธีการที่ ทำให้เกิดการเพิ่มปริมาณของต้นพืช ให้มากขึ้น เพื่อดำรงสายพันธุ์ พืช ชนิดต่าง ๆ ไว้ไม่ให ้สูญพันธุ์ ซึ่งวิธี การที่นิยมปฏิบัติโดยทั่วไป ได้แก่ -การตอนกิ่ง -การทาบกิ่ง -การติดตา -การเสียบยอด -การตัดชำ

การตอนกิ่ง การตอนกิ่ง คือ การทำให้กิ่งหรือต้นพืช เกิดรากขณะติดอยู่กับต้นแม่ จะทำให้ได้ต้น พืชใหม่ ที่มีลักษณะทางสายพันธุ์ เหมือนกับ ต้นแม่ทุกประการ โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้ 1. เลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่ส มบูรณ์ปราศจากโรคและแมลง 2. ควั่นกิ่ง ลอกเอาเปลือกออก แล้วขูดเยื่อเจริญที่เป็นเมือกลื่น ๆ ออก 3. นำตุ้มตอน (ขุยมะพร้าวที่แช่น้ำ แล้วบีบหมาด ๆ อัดลงในถุง พลาสติก ผูกปากถุงให้แน่น) มาผ่าตามความยาวแล้วนำไปหุ้มบน รอยแผลของกิ่งตอน มัดด้วยเชือกทั้งบนและล่างรอยแผล 4. เมื่อกิ่งตอนมีรากงอกแทงผ่านวัสดุ และเริ่มแก่เป็นสีเหลือง สี น้ำตาล ปลายรากมีสีขาว และมีจำนวนมากพอจึงตัดกิ่งตอนได้ 5. นำกิ่งตอนไปชำในภาชนะ กระถางหรือถุงพลาสติก เพื่อรอการ ปลูกต่อไป

ขั้นตอนการตอนกิ่ง

การทาบกิ่ง การทาบกิ่ง คือ การนำต้นพืช 2 ต้นเป็นต้นเดียวกัน โดยส่วน ของต้นตอทตี่้นนำพมันาทธุ์ดาีบโกดิ่งยมจีะขัท้นำตห อน้นาทกี่เาปร็นปฏริะบบัตบิ รดัางกนีอ้ าหารให้กับ 1. เลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่สมบูรณ์เพศปราศจากโรค และแมลง 2. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีให้เป็นรูปโล่ยาวประมาณ 1 - 2 นิ้ว 3. เฉือนต้นตอเป็นรูปปากฉลาม แ4น.่ปนรแะกล้บวมแัดผตล้นต้ตนอตอกัเบข้กาิ่กงับพ ักนิ่งธุพ์ดั้นวยธุ์ดเีชืพอักนหพรลือาลสวติดก5ให้. ประมาณ 6 - 7 สัปดาห์ แผลจะติดกันดี รากตุ้มต้นตอจะ งอกแทงผ่านวัสดุ และเริ่มมีสีน้ำตาล ปลายรากมีสีขาว และมีจำนวนมากพอ จึงจะตัดได้ 6. นำลงถุงเพาะชำ พร้อมปักหลังค้ำยัน ต้นเพื่อป้องกัน ต้นล้ม

ขั้นตอนการทาบกิ่ง

การติดตา การติดตาคือ การเชื่อมประสานส่วนของต้นพืชเข้าด้วยกัน เพื่อให้เจริญเป็นพืชต้น เดียวกัน โดยการนำแผ่นตาจากกิ่ง พันธุ์ดี ไปติดบนต้นตอ การติดตาจะมีวิธีการทำ 2 วิธี คือ วิธี การติดตาแบบลอกเนื้อไม้ และแบบไม่ลอกเนื้อไม้ ซึ่งในทีนี้จะ แนะนำเฉพาะขั้นตอน การ ติดตาแบบลอกเนื้อไม้ ดังนี้ 1. เลือกต้นตอในส่วนที่เป็นสีเขียวปนน้ำตาล แล้วกรีดต้นตอจากบน ลงล่าง 2 รอย ห่างกันประมาณ 1 ใน 3 ของเส้นรอบวงของต้นตอ ความยาวประมาณ 6 - 7 เซนติเมตร 2. ตัดขวางรอยกรีดด้านบน แล้วลอกเปลือกออกจากด้านบนลง ด้านล่าง ตัดเปลือก ที่ลอกออกให้เหลือด้านล่างยาวประมาณ 1 เซนติเมตร 3. เฉือนแผ่นตายาวประมาณ 7 - 10 เซนติเมตร ลอกเนื้อไม้ออก แล้วตัดแผ่นตา ด้านล่างทิ้ง 4. สอดแผ่นตาลงไปในเปลือกต้น ตอ โดยให้ตาตั้งขึ้น แล้วพันด้วย พลาสติกให้แน่น 5. ประมาณ 7 - 10 วัน จึงเปิดพลาสติกออก แล้วพันใหม่ โดยเว้น ช่องให้ตาโผล่ ออกมา ทิ้งไว้ประัมาณ 2 - 3 สัปดาห์ จึงตัดยอดต้น เดิมแล้วกรีดพลาสติกออก

ขั้นตอนการติดตา

การเสียบยอด การเสียบยอด คือ การเชื่อมประสาน เนื้อเยื่อของต้นพืช 2 ต้นเข้าด้วยกัน เพื่อให้เจริญเติบโต เป็นต้นเดียวกัน โดย มีขั้นตอนการปฏิบัติ ดังนี้ 1. ตัดยอดต้นตอให้สูงจากพื้นดิน ประมาณ 10 เซนติเมตร แล้วผ่ากลาง ลำต้นของ ต้นตอให้ลึก ประมาณ 3 - 4 เซนติเมตร 2. เฉือนยอดพันธุ์ดีเป็นร ูปลิ่มยาวประมาณ 3 - 4 เซนติเมตร 3. เสียบยอดพันธุ์ดีลงในแผลของต้นตอ ให้รอย แผลตรงกัน แล้วใช้เชือกมัดด้านบน และล่างรอย แผลต้นตอให้แน่น 4. คลุมต้นที่เสียบยอดแล้วด้วยถุงพลาสติก หรือ นำไปเก็บไว้ในโรงอบพลาสติก 5. ประมาณ 5 - 7 สัปดาห์ รอยแผลจะประสานกัน ดี และนำออกมาพักไว้ในโรง เรือนเพื่อรอการปลูก ต่อไป

ขั้นตอนการเสียบยอด

การตัดชำ การตัดชำ คือ การนำส่วนต่าง ๆ ของพืชพันธุ์ ดี เช่น ใบ และ ราก มาตัดและปักชำในวัสดุ เพาะชำ เพื่อให้ได้พืชต้นใหม่จากสวนที่นำมา ตัดชำ แต่ชในำกทิี่่งนี้ซจึ่งะขมอีข ัแ้นนตะนอำนขั้ดนังตนีอ้ นการตัด 1. ตัดโคนกิ่งให้ชิดข้อยาวประมาณ 15 - 20 เซนติเมตร โดยตัดเฉียงเป็นรูปปากฉลาม และตัดปลายบนให้เหนือตา ประมาณ 1 เซนติเมตร 2. ใช้มีดปลายแหลมกรีดบริเวณรอบโคนยาว 1 - 1.5 เซนติเมตร ประมาณ 2 - 3 รอย 3. ปักกิ่งชำลงในวัสดุเพาะชำ ลึกประมาณ 2.5 - 5 เซนติเมตร 4. นำเข้าโรงอบพลาสติก หรือถุงพลาสติกขนาดใหญ่ 5. ประมาณ 25 - 30 วัน กิ่งตัดชำจะแตกยอกอ่อน พร้อมออกราก เมื่อมีจำนวนมากพอ จึงย้ายปลูกต่อไป

ขั้นตอนการตัดชำ

การปักชำ การปักชำหรือการปัก กิ่ง คือ การนำเอา ส่วนหนึ่งส่วนใดของพืช เช่น ราก ลำต้น กิ่งหรือใบ ไปปลูกในดินที่เหมาะสมหรือ วัสดุชำ ซึ่งส่วนต่าง ๆ เหล่านี้จะงอกราก หรือยอดใหม่ตรงบริเวณที่ตัด ขั้นตอนการปักชำ มีดังนี้ 1. ตัดโคนกิ่งให้ชิดข้อยาวประม าณ 6 – 8 นิ้ว โดยตัดเฉียง เป็นรูป ปากฉลาม และตัดปลายกิ่งบนให้เหนือตา ประมาณ 1 เซนติเมตร ใช้มีดปลายแหลม กรีดบริเวณโคนกิ่ง ยาว 1 – 1.5 เซนติเมตร ประมาณ 2 – 3 รอย 2. ปักกิ่งลงในวัสดุปักชำลึกประมาณ 2 นิ้ว รดน้ำให้ชุ่ม ครอบด้วย พลาสติกขนาดใหญ่ 3. ประมาณ 20 – 30 วัน กิ่งปักชำจะงอกราก และแตก ยอดอ่อน ดูแลสักระยะหนึ่งแล้วจึงย้ายไปปลูกต่อไป

ขั้นตอนการปักชำ

อ้างอิง https://docs.google.com/document

นางสาว จินตนา พรหมราช เลขที่ 20 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนบ้านทุ่งคา บุณยขจรประชาอาสา

vegetative propagation