กฎหมายธุรกิจ บทที่ 3

หลกั ฐานแห่งการชําระหนี้ 1. บุคคลผู้ชําระหนีช้ อบทจ่ี ะ ได้รับใบเสร็จเป็ นสําคัญจากผู้รับ ชําระหนี้ โดยไม่จํากัดว่าหนีน้ ้ัน จะเป็ นหนี้ที่มีหลักฐานเป็ น หนังสือหรือไม่

2. ถ้าหนีน้ ้ันได้ทาํ เอกสาร กนั ไว้ และได้มกี ารชําระหนี้ โดยสิ้นเชิงแล้ว ผู้ชําระหนี้ ช อ บ ท่ี จ ะ ไ ด้ รั บ เ อ ก ส า ร อัน เป็ นหลักฐานแห่งหนี้ หรือ ให้ขีดฆ่าเอกสารน้ันเสีย

3. ถ้าเอกสารอันเป็ น หลักฐานแห่ งหนี้น้ันสู ญ หาย บุคคลผู้ชําระหนีช้ อบ ทจี่ ะให้จดแจ้งการชําระหนี้ ลงไว้ ในใบเสร็จหรื อใน เ อ ก ส า ร อี ก ฉ บั บ ห นึ่ ง ต่างหากกไ็ ด้

การปลดหนี้ เป็ นกรณที ่ี เจ้าหนีย้ ินยอมให้หนีร้ ะงับลง โดยมิได้ เรี ยกร้ องประโยชน์ ตอบแทนจากลูกหนี้แต่อย่าง ใด

1. การปลดหนีก้ ระทําโดย เจ้าหนี้แสดงเจตนาต่อลูกหนี้ว่า จะปลดหนี้ให้ ซึ่งเป็ นนิติกรรม ฝ่ ายเดยี ว 2. เจ้าหนีอ้ าจจะปลดหนีใ้ ห้ ท้งั หมดหรือบางส่วนกไ็ ด้

3. การแสดงเจตนาปลดหนี้อาจจะ กระทําด้วยวาจาก็ได้ เว้นแต่ ถ้าหนี้น้ันมี หนังสือเป็ นหลกั ฐาน การปลดหนีก้ ต็ ้อง (1) ทาํ เป็ นหนังสือ หรือ (2) เวนคืนเอกสารอันเป็ นหลักฐาน แห่งหนี้ หรือ (3) ขีดฆ่าเอกสารน้ันเสีย

การหักกลบลบหนี้ 1. บุคคลสองคนต้องมีความ ผูกพันซ่ึงกันและกันในมูลหนี้ คือเป็ นลูกหนี้และเจ้าหนี้ซึ่งกัน และกนั

2. หนีท้ ้ังสองรายนีต้ ้องมี วตั ถุเป็ นอย่างเดยี วกนั 3. หนีท้ ้ังสองรายนี้ถึง กาํ หนดชําระแล้ว

4. การหักกลบลบหนีท้ ําได้ด้วย การที่คู่กรณีฝ่ ายหน่ึงแสดงเจตนาแก่ อีกฝ่ ายหน่ึง และการหักกลบลบหนี้ น้ันมีผลย้อนหลังไปจนถึงเวลาที่หนี้ ท้ังสองรายนี้ จะอาจหักกลบลบหนี้ กนั ได้เป็ นคร้ังแรก

5. การแสดงเจตนาหักกลบ ลบหนี้น้ันจะมีเง่ือนไข หรือ เงื่อนเวลาเริ่มต้น หรือเง่ือน เวลาสิ้นสุดไม่ได้

6. แม้สถานที่ซ่ึงจะต้อง ชํ า ร ะ ห นี้ ท้ั ง ส อ ง ร า ย จ ะ ต่างกนั กส็ ามารถหักกลบ ลบหนีก้ นั ได้

ผลของการหักกลบลบหนี้ ถ้ าหนี้ท้ังสองรายมีจํานวน เท่ากัน เมื่อหักกลบลบหนี้กันแล้ว หนี้ย่อมระงับไปด้วยกันท้ังคู่ แต่ถ้า หนี้ท้ังสองรายมีจํานวนไม่ เท่ ากัน ย่อมสามารถหักกลบลบหนี้กันได้ เท่าส่วนจํานวนทีต่ รงกนั

การแปลงหนีใ้ หม่ ได้แก่ การระงับหนี้เดิม โดยมีหนี้ใหม่ ขึ้นมาแทน ด้วยการเปลี่ยนส่ิงซึ่งเป็ น สาระสําคญั แห่งหนี้

1. คู่กรณีที่เกี่ยวข้องทําสัญญา ระงับหนี้เดิมโดยการก่อหนี้ใหม่ขึ้น จะต้องมีหนี้เดิมอยู่ก่อนแล้ว หากไม่ มีหนี้เดิมอยู่เลยก็ไม่ สามารถแปลง หนี้ใหม่ได้ ท้ังหนี้เดิมและหนี้ใหม่ ต้องเป็ นการอนั ชอบด้วยกฎหมาย

2. มีการเปลยี่ นส่ิงซึ่ง เป็ นสาระสําคัญแห่งหนี้ คื อ หนี้ใ หม่ นี้จะ ต้ อ ง แตกต่างจากหนีเ้ ดมิ

2.1 การแปลงหนีใ้ หม่โดย การเปล่ียนตัวเจ้าหนี้ ให้ใช้ หลักกฎหมายว่าด้วยเร่ืองการ โอนสิทธิเรียกร้องบงั คบั

2.2 การแปลงหนีใ้ หม่โดย การเปลี่ยนตัวลูกหนี้ จะทํา เป็ นสัญญาระหว่างเจ้าหนี้และ ลูกหนีค้ นใหม่กไ็ ด้ แต่จะทําโดย ขืนใจลูกหนีเ้ ดมิ ไม่ได้

2.3 การแปลงหนีใ้ หม่โดยการเปลีย่ น วตั ถุแห่งหนี้ 2.4 การแปลงหนี้ใหม่โดยทําหนี้ท่ีมี เง่ือนไขให้ กลายเป็ นหนี้ท่ีปราศจาก เงื่อนไข 2.5 การแปลงหนี้ใหม่โดยเพิ่มเติม เงื่อนไขเข้าไปในหนีท้ ปี่ ราศจากเง่ือนไข

2.6 การแปลงหนีใ้ หม่โดย การเปลย่ี นเงื่อนไขเสียใหม่ 2.7 การแปลงหนีใ้ หม่โดย ก า ร เ ป ล่ี ย น ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง สัญญาเสียใหม่

หนี้เกล่ือนกลืนกัน ถ้า สิ ท ธิ แ ล ะ ค ว า ม รั บ ผิด ใ น ห นี้ ร า ย ใ ด ต ก อ ยู่ กั บ บุ ค ค ล ค น เดียวกัน หนีร้ ายน้ันย่อมเป็ น อัน ร ะ งั บ สิ้ น ไ ป ด้ ว ย ก า ร เกลื่อนกลืนกนั

กรณที ี่หนีไ้ ม่เกลื่อนกลืนกนั 1. เม่ือหนีน้ ้ันตกอยู่ในบังคบั แห่ง สิทธิของบุคคลภายนอกแล้ว 2. เม่ือสลกั หลงั ตั๋วเงนิ กลบั คืนมา ตามมาตรา 917 วรรค 3