มณีเมขลา

ตำนำนนำงเมขลำกบั รำมสูร วชิ ำกำรอ่ำนวเิ ครำะห์ วรรณคดี

เหเ่ อยนางเอก มณีเมขลา ลอยเร่ในเมฆา ถอื จนิ ดาด่งั ดวงดาว โยนเล่นเหน็ แกว้ สว่างแวววามวาว ลอยฟ้าเวหาหาว รูปราวกับกนิ รี ทรงเคร่อื งเรืองจารัส อร่ามรัศมฉี วี ชูชว่ งดวงมณี เลอื่ นลอยลลี ามา เลยี บรอบขอบทวปี อยกู่ ลางกลีบเมฆา เชยชมยมนา เฝ้ารักษาสนิ ธุ เหเ่ ร่ือง \"จบั ระบา\" ทแี่ ตง่ โดยสุนทรภู่

ตำมนิยำยพื้นบ้ำนของไทย ได้ยกเร่ืองเมขลำมำ อธิบำยเกี่ยวกับปรำกฏกำรณ์ฟ้ำแลบและฟ้ำร้อง โดย เล่ำว่ำเมขลำมีแก้ววิเศษประจำตัว รำมสูรเห็นดังน้ันก็ พอใจในดวงแก้วและควำมงำมของเมขลำจึงเที่ยวไล่ จับ เม่ือจับไม่ทันก็เอำขวำนขว้ำงแต่ไม่ถูก เนื่องจำก นำงใช้แก้วล่อจนมีแสงเป็ นฟ้ำแลบทำให้รำมสูรตำพร่ำ มัวขว้ำงขวำนไม่ถูก บ้ำงว่ำเป็ นเพรำะรำมสูร เมขลำ และพระประชุนมำชุมนุมรื่นเริงกนั

พระประชุ นคือพระอินทร์ ในสมัยพระเวทที่มีหน้ ำที่ทำ ให้เกดิ พำยุฝน พระอนิ ทร์ในหน้ำทน่ี ีเ้ รียกว่ำ ปรรชันยะ หรือ ปรรชัยนวำต ไทยเรียกเป็ นพระประชุน เม่ือมกี ำรชุมนุมร่ืน เริงกันของเทพแห่งฝน เมขลำผู้มีดวงแก้วและรำมสูรผู้มี ขวำนจงึ ทำให้เกดิ ฟ้ำแลบ ฟ้ำร้อง ฟ้ำผ่ำ เข้ำใจว่ำเดิมคงเป็ น มุขปำฐะเล่ำเร่ืองดินฟ้ำอำกำศของคนสมัยก่อน โดยให้เสียง ฟ้ำร้องเป็ นยักษ์ถือขวำน นำงฟ้ำถือดวงมณี และให้ สภำพ อำกำศเป็ นเทวดำ ภำยหลงั จงึ แผลงให้เป็ นอินเดยี ด้วยกำรใส่ ชื่อเทวดำท่ีมีลักษณะคล้ำยกันคือ รำมสูร เมขลำ และอรชุน ตำมลำดบั

ในวรรณคดีเร่ือง รำมเกียรต์ิ พระรำชนิพนธ์ใน พระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ำจุฬำโลกมหำรำชว่ำ เทศกำลวสันต์ครำวหน่ึงนำงอัปสรและเทวดำต่ำง ๆ มำร่วมจับระบำกัน เมขลำเองก็ถือแก้วมณีไปร่วมจับ ระบำด้วย รำมสูรเห็นดังน้ันจึงไล่จบั นำงเมขลำ แต่พระ อรชุนเหำะมำพอดี ด้วยควำมโกรธรำมสูรจึงจับสองขำ พระอรชุนไปฟำดเหลยี่ มเขำพระสุเมรุจนตำย

สุนทรภู่ได้แต่งกลอนอธิบำยกำรล่อแก้วของเมขลำและกำรขว้ำงขวำน ของรำมสูรไว้ ควำมว่ำ ๏ เมขลำกล้ำแกล้ว ล่อแก้วแววไว โยนสว่ำงเหมือนอย่ำงไฟ ปลำบไนยเนตรมำร ๏ หน้ำมืดฮืดฮำด เกรี้ยวกรำดโกรธทยำน แค้นนำงขว้ำงขวำน เปรี้ยงสท้ำนโลกำ ๏ ฤทธ์ิแก้วแคล้วคลำศ ยง่ิ กริ้วกรำดโกรธำ โลดไล่ไขว่คว้ำ เมขลำล่อเวยี น ๏ ยกั ษ์โถมโจมโจน นำงกโ็ ยนวเิ ชียร หลกี ลดั ฉวดั เฉวยี น ล่อเวยี นวงวล ๏ เปรี้ยงเปรี้ยงเสียงขวำน ก้องสท้ำนสำกล ไล่นำงกลำงฝน มืดมนท์ในเมฆำ ๏ นวลนำงน้นั ช่ำงล่อ ร้ังรอร่อนรำ เวยี นรไวไปมำ ในจักรรำศีเอย ๚

ขอบคุณค่ะ