e book บทนำการควบคุมมอเตอร์

ผูส้ อน นายธวัชชยั สุขสันติดิลกแผนกวิชาไฟฟ้ากาลัง วทิ ยาลัยการอาชพี ปตั ตานี

• การควบคุมมอเตอร์ หมายถึง การทาให้มอเตอรท์ างานตามคาสง่ั และทาให้เกิดความปลอดภยั ต่อตัวมอเตอร์,อปุ กรณเ์ คร่ืองจักรที่ต่อ กับมอเตอร์ รวมถึงทาใหเ้ กดิ ความปลอดภัยตอ่ ผูป้ ฏบิ ตั ิงานดว้ ย • จดุ ประสงคข์ องการควบคุมมอเตอร์ • เพื่อทาการเรมิ่ เดนิ มอเตอร์ (starting) • เพอ่ื การหยดุ มอเตอร์ (stopping) • เพื่อการกลบั ทางหมนุ (reversing) • เพื่อควบคมุ การทางานของมอเตอร์ (running) • เพอ่ื การควบคมุ ความเรว็ (speed control) • เพื่อความปลอดภัยของผปู้ ฏบิ ตั ิงาน (safety of operator) • เพื่อปอ้ งกนั ความเสยี หายท่ีจะเกิดขึ้นกบั มอเตอรแ์ ละ ระบบ (protection from damage) • เพอื่ การบารุงรักษาอุปกรณเ์ รม่ิ เดินมอเตอร์ (maintenance of starting requirement)

แบง่ ตามลกั ษณะการส่งั อุปกรณ์ควบคมุ ให้มอเตอร์ทางานเป็น 3 ประเภท1) การควบคมุ ด้วยมือ (Manual control) การควบคมุ ดว้ ยมือ เป็นการส่ังงานใหอ้ ปุ กรณ์ควบคุมทางานโดยใช้ผู้ปฏิบตั ิงานควบคุมให้ระบบกลไกทางกลทางานซ่งึ การส่ังงานให้ระบบกลไกทางานนี้โดยส่วนมากจะใชค้ นเปน็ ผู้สัง่ งานแทบทง้ั สิ้น ซ่ึงมอเตอร์จะถกู ควบคมุ จากการส่งั งานด้วยมอื โดยการควบคุมผา่ นอปุ กรณต์ า่ ง ๆ เช่นทอ็ กเกิ้ลสวิตช์ (toggle switch) เซฟต้ีสวิตช์ (safety switch) ดรัมสวิตช์(drum switch) ตวั ควบคมุ แบบหนา้ จาน (face plate control) เปน็ ต้น2) การควบคุมกึ่งอตั โนมัติ (Semi Automatic control) โดยการใชส้ วิตชป์ ุม่ กด (push button) ทส่ี ามารถควบคุมระยะไกล(remote control) ได้ ซ่ึงมกั จะตอ่ ร่วมกบั สวติ ชแ์ ม่เหลก็ (magnetic switch)ท่ีใชจ้ า่ ยกระแสจานวนมาก ๆใหก้ บั มอเตอรแ์ ทนสวิตช์ธรรมดาซงึ่ สวติ ช์แมเ่ หล็กนี้อาศัยผลการทางานของแมเ่ หลก็ ไฟฟ้า วงจรการควบคมุ มอเตอร์กึ่งอัตโนมัตินี้ตอ้ งอาศยั คนคอยกดสวติ ช์จ่ายไฟใหก้ บั สวติ ช์แมเ่ หลก็ สวิตช์แมเ่ หลก็ จะดดู ให้หนา้ สัมผสั มาแตะกนั และจา่ ยไฟให้กับมอเตอร์ และถ้าต้องการหยดุ มอเตอร์ก็จะตอ้ งอาศัยคนคอยกดสวิตชป์ ่มุ กดอกี เชน่ เดมิ จงึ เรียกการควบคุมแบบนว้ี า่

3) การควบคุมอตั โนมัติ (Automatic control) การควบคมุ แบบน้ีจะอาศัยอปุ กรณช์ ้นี า (pilot device)คอยตรวจจบั การเปล่ียนแปลงของสิง่ ต่าง ๆ เช่นสวิตช์ลกู ลอย ทาหน้าที่ตรวจวัดระดบั นา้ ในถัง คอยสั่งให้มอเตอรป์ มั๊ ทางานเม่ือนา้ หมดถงั และส่งั ใหม้ อเตอร์หยุดเมอ่ืน้าเตม็ ถงั , สวติ ช์ความดัน (pressure switch) ทาหน้าที่ตรวจจับความดนั ลมเพือ่ สั่งใหป้ ๊ัมลมทางาน, เทอร์โมสตัท ทาหน้าที่ตัดตอ่ วงจรไฟฟา้ ตามอุณหภูมสิ ูงหรือต่า เป็นตน้ วงจรการควบคุมมอเตอร์แบบนี้เพียงแต่ใชค้ นกดป่มุ เรมิ่ เดนิมอเตอร์ในครัง้ แรกเท่านน้ั ตอ่ ไปวงจรก็จะทางานเองโดยอตั โนมตั ติ ลอดเวลา