knowledge_10

การผลติ ไมด้ อกในพื้นทดี่ นิ ทราย พมิ พ์คร้งั ท่ี 1 ปี พ.ศ. 2556 โดย ศูนยศ์ กึ ษาการพฒั นาอ่าวคงุ้ กระเบน อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ อาเภอทา่ ใหม่ จงั หวดั จันทบุรี รว่ มกบั สานกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื ง มาจากพระราชดาริ (สานกั งาน กปร.)

คานา ไมด้ อก มีความสาคญั กับชีวติ ประจาวันของผ้คู นมากข้นึ เนอื่ งจากมีความตอ้ งการใช้ ไม้ดอก เพื่อปกั แจกัน จัดชอ่ ดอกไม้ และประดบั ตกแตง่ สถานท่ี อาคารสานกั งานต่างๆ การปลกู ไม้ดอกใหส้ วยงามตลอดท้ังปี และมีคณุ ภาพตรงกบั ความตอ้ งการของตลาด จาเป็นต้องมคี วามรู้ และเทคนิคในการผลิต ซง่ึ ไมด้ อกแตล่ ะชนิดมวี ธิ ีการและเทคนคิ ในการผลติ แตกต่างกนั เอกสาร ฉบับนม้ี ีวัตถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ใหเ้ กษตรกรหรอื ผทู้ ีส่ นใจ ไดเ้ รียนรู้วิธีการเพาะเมล็ดไมด้ อก การเตรียม วัสดเุ พาะ การดูแลรักษาให้มีอายุการใช้งาน ที่นานขนึ้ ตลอดจนการเกบ็ เกย่ี วและการปฏบิ ัติหลัง การเก็บเกี่ยว งานวิชาการเกษตร ศนู ยศ์ ึกษาการพฒั นาอ่าวคุง้ กระเบนฯ รับผดิ ชอบโดย สานกั วจิ ยั และพฒั นาการเกษตรเขตท่ี 6 กรมวิชาการเกษตร จงึ ไดจ้ ัดทาหนงั สือองคค์ วามรู้เรือ่ ง การผลิตไม้ดอกเพื่อการค้า เพอ่ื ใหเ้ กษตรกรและผสู้ นใจสามารถนาไปปฏิบตั ิใหถ้ ูกตอ้ งและ แพรห่ ลายต่อไป งานวิชาการเกษตร ศูนยศ์ ึกษาการพัฒนาอา่ วคงุ้ กระเบน อนั เนื่องมาจากพระราชดาริ

สารบัญ หนา้ 1 การเพาะเมล็ด 3 การดแู ลรักษาต้นกล้า 4 การปลูก 4 การดูแลรกั ษา 5 การเก็บเก่ยี ว 5 เทคนคิ การปลกู ไมต้ ดั ดอกเพอื่ การคา้ 15 - การปลกู ดาวเรืองตดั ดอก 5 - การปลกู ปทุมมา 10 19 - การปลูกแกลดิโอลสั 12 20 เทคนิคการปลูกไม้ดอกไม้ประดบั - การปลูกสร้อยไก่ 15 - การปลูกหงอนไก่ 16 - การปลกู ทานตะวนั 17 - การปลูกฮอลลฮ่ี อ็ ค 18 ตารางแสดงตน้ ทุนการผลิตและรายได้ เอกสารอา้ งองิ



“...กสิกรรมและเกษตรกรรมเป็นเร่ืองสาคัญมาก ทา่ นทง้ั หลายจะต้องชว่ ยกันคน้ คว้าหาความรู้ และความชานาญใหก้ วา้ งขวางยง่ิ ข้ึนเสมอ และพยายามสง่ เสรมิ เผยแพรค่ วามร้ทู ไ่ี ดศ้ กึ ษามาแกพ่ ่ี นอ้ งกสิกร และเกษตรกร ให้ได้ทราบถงึ วิธปี ฏิบตั ิอันถกู ต้องตามหลักวิชาอกี ดว้ ย จงึ จะเกิด ประโยชนแ์ ก่สังคมในดา้ นน้ี และเปน็ ผลดีแกป่ ระเทศชาติสืบไป...” พระราชดารัส พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว เม่อื วนั ท่ี 19 กรกฎาคม 2505 ในพิธีพระราชทานปรญิ ญาบัตรและอนุปริญญาบตั รของมหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์

1 การผลติ ไม้ดอกเพ่อื การค้า ไมด้ อกจัดเปน็ ไม้ประดับทม่ี ีความสาคัญกบั ชวี ติ ประจาวนั ของผู้คนมากข้ึน เน่ืองจากมี ความตอ้ งการใชไ้ ม้ดอก เพอ่ื ปักแจกนั จัดชอ่ ดอกไม้ และประดับตกแต่ง สถานทอ่ี าคารสานักงาน ตา่ งๆ การปลูกไม้ดอกใหส้ วยงามตลอดท้ังปีและมคี ณุ ภาพตรงกับความตอ้ งการของตลาด จาเป็นต้องมคี วามรแู้ ละเทคนคิ ในการผลิต ซึง่ ไมด้ อกแตล่ ะชนดิ มวี ธิ กี าร และเทคนิคในการผลติ แตกตา่ งกนั แตโ่ ดยทว่ั ไปมีหลกั การและขัน้ ตอนดังน้ี 1. การเพาะเมล็ด 1.1 ปัจจยั สาคัญสาหรบั การงอกของเมล็ด ไดแ้ ก่ ความช้ืนหรอื น้าในการรดน้าใหแ้ ก่เมลด็ ท่ีเพาะ ในถาดเพาะควรใชบ้ วั ฝอยละเอยี ด เพ่ือไมใ่ หว้ สั ดุเพาะกระเด็นออกจากถาดเพาะ ควรรดน้าใหช้ ื้นแตไ่ ม่ แฉะ หากเป็นเมลด็ ขนาดเลก็ ควรใหน้ ้าซึมผา่ นกระดาษลงไป นอกจากความชืน้ แลว้ เมล็ดบางชนดิ ยังตอ้ งการแสง และออกซเิ จน เพ่ือใชใ้ นกระบวนการงอก ซึง่ เมล็ดพืชแตล่ ะชนดิ จะแตกตา่ งกัน และอณุ หภมู ทิ ีเ่ หมาะสมอยู่ในช่วง 15-24 องศา เซลเซียส 1.2 ถาดเพาะเมล็ด อาจใชถ้ าดเพาะเมล็ดโดยเฉพาะหรอื ใช้ตะกรา้ โปรง่ การใชถ้ าดเพาะเมล็ดจะ ช่วยใหร้ ะบบรากของตน้ กลา้ แยกกัน โดยอิสระทาให้การย้ายปลกู ทาไดส้ ะดวก และตน้ กลา้ กระทบกระเทือนน้อยกวา่ เพาะในตะกรา้ ขนาดของถาดเพาะมหี ลาย ขนาดให้เลือกใชต้ ามความเหมาะสม 1.3 วสั ดุเพาะ วัสดทุ ีใ่ ช้ในการเพาะเมลด็ ไมด้ อก ตอ้ งสะอาดปราศจากเช้อื โรค และสามารถ กักเก็บความชืน้ ได้พอควร ร่วนซุย โปรง่ ระบายอากาศดี โดยทว่ั ไปนิยมใช้ ดนิ รว่ น ปุ๋ยหมกั ชีวภาพ ขุยมะพร้าวรอ่ น อตั รา 1:1:1 หรือ พที มอส

2 1.4 วธิ ีการเพาะเมลด็ เปน็ ปจั จยั สาคญั ประการหนง่ึ ท่ีทาให้การปลูกไมด้ อกประสบความสาเรจ็ การ เตรียมวสั ดุเพาะเมล็ด ได้แก่ ดินรว่ น ขุยมะพรา้ วรอ่ น ปุ๋ยหมักชวี ภาพ อัตรา 1:1:1 หรือ พที มอส ผสมนา้ ลงในวัสดเุ พาะให้มีความช้นื พอประมาณ (ทดสอบโดยใช้มอื บบี วัสดุเพาะจะทรงตวั อย่ไู ด้โดยไม่มีนา้ ไหลผ่าน) จากน้นั บรรจลุ งถาดเพาะเมล็ดท่ี เตรยี มไว้ ใชถ้ าดเปล่าอกี อนั หน่ึงขนาดเทา่ กนั กดลงไปบนวัสดเุ พาะ เพือ่ ทาหลุม หากเพาะเมล็ดในตะกรา้ โปร่ง ใหใ้ ชก้ ระดาษหนังสือพมิ พ์เก่ารองวางด้านล่าง ก่อน ใสว่ สั ดเุ พาะ จากนัน้ ทาร่องตืน้ ๆ เพื่อหยอดเมล็ดหลังหยอดเมล็ดลงทกุ หลุมแล้ว กลบเมลด็ บางๆ ด้วยวสั ดเุ พาะปดิ ด้วยกระดาษหนงั สอื พิมพ์ คอยหม่นั ตรวจดู เม่อื เมลด็ งอกแล้วจงึ เปิดกระดาษออก หรอื เพาะเมล็ดโดยใชส้ ่วนลา่ งของเมล็ดเสียบลง ในดนิ ลกึ ประมาณครงึ่ เมล็ด วางไวใ้ นทรี่ ่ม รดนา้ ให้ชืน้ แต่ไมแ่ ฉะ บรรจวุ สั ดุในถาดหลุม วางเมล็ดพันธลุ์ งบนถาดหลุม ความลึก 0.5-0.7 ซม.

3 2. การดแู ลรักษาต้นกล้า นาถาดทีเ่ พาะเมลด็ แลว้ วางไวใ้ นทร่ี ม่ ราจไรนกระทง่ั เมลด็ งอก นามาวางไวใ้ ตต้ าขา่ ยพรางแสง ประมาณ 50% รดน้าใหช้ ืน้ สมา่ เสมอแตไ่ ม่แฉเมะือ่ ใบจรงิ งอก ใหร้ ดดว้ ยปยุ๋ สตู ร46-0-0 อตั รา 30 กรมั ต่อนา้ 100 ลิตร หรอื รดด้วยน้าหมักชีวภาพอัตร3า0 ซซี ีตอ่ นา้ 20 ลติ ร สัปดาห์ละ 1 คร้งั จนกระทง่ั ยา้ ย ปลูก ระยะที่ 1 เมลด็ เริม่ มีพฒั นาการงอก มีราก และมลี าตน้ โผล่ขน้ึ มาเหนอื วสั ดุเพาะอายุ ประมาณ 3 วนั ระยะท่ี 2 ต้นกล้าเรม่ิ พฒั นามรี ากและใบเลย้ี ง อายปุ ระมาณ 5 วัน ระยะท่ี 3 ตน้ กล้าเริม่ มใี บจรงิ เจริญข้นึ มา 1 คู่ อายปุ ระมาณ 7-10 วัน ระยะที่ 4 ต้นกล้าเจริญเตบิ โตมากขน้ึ มีใบจริง เพิ่มมากขน้ึ สงั เกตรากเริม่ จะเจรญิ เตม็ หลมุ อายปุ ระมาณ 15 วนั

4 3. การปลูก 3.1 การเตรยี มพ้ืนที่ ไถดะตากดนิ ประมาณ 1 สัปดาห์ หวา่ นปนู ขาวอตั รา 300-400 กโิ ลกรัมตอ่ ไร่ เพือ่ กาจดั โรค -แมลง ทอี่ าศยั อย่ใู นดิน ไถยอ่ ยดนิ และผสมคลกุ เคลา้ ปยุ๋ หมักชวี ภาพท่ี สลายตัวดแี ลว้ อัตรา 2,000 -3,000 กโิ ลกรมั ต่อไร่ ปรับดนิ ให้สม่าเสมอ ขนึ้ แปลงปลูก สงู ประมาณ 25-30 เซนตเิ มตร กว้าง 1 เมตร ความยาวตามพ้ืนที่ โดยมีระยะระหวา่ ง แถว 50 เซนตเิ มตร ระยะระหวา่ งตน้ 25-30 เซนตเิ มตร คลุมดว้ ยใบหญ้าแฝกหรือฟาง ข้าวและรดนา้ ให้ชนื้ 3.2 วิธกี ารปลูก เมอ่ื ต้นกลา้ มอี ายปุ ระมาณ 15-20 วัน ใหส้ งั เกตได้จากใบจริงของตน้ กลา้ โดยจะ มใี บจริงเกดิ ขึน้ อย่างน้อย 4-6 ใบให้ยา้ ยต้นกลา้ ลงแปลงปลูก ควรย้าย ปลกู ในช่วงเย็น เพื่อให้ตน้ กลา้ สามารถตง้ั ตวั ได้เร็ว รดน้าให้ชนื้ 4. การดูแลรกั ษา 4.1 การให้น้า ควรใหใ้ นชว่ งเชา้ -เยน็ เพอื่ ใหด้ นิ มีความชน้ื สมา่ เสมอ แต่ไมแ่ ฉะ 4.2 กาจัดวัชพืช กาจดั วัชพชื สมา่ เสมอ โดยวิธกี ารถอน เพือ่ ลดปญั หาการแย่งนา้ อาหาร ปยุ๋ และแสงแดด 4.3 การใสป่ ๋ยุ หลังย้ายปลูกควรใสป่ ยุ๋ ยูเรยี หรือ ปุ๋ยเคมีสูตร 15-0-0 อัตรา 1 กิโลกรัมต่อ น้า 100 ลิตร รดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง หลังยา้ ยปลกู 35-45 วัน ใสป่ ยุ๋ เคมีสตู ร 15-15-15 อตั รา 50 กโิ ลกรัมตอ่ ไร่ (หลงั หวา่ นปยุ๋ ควรให้นา้ ตามทนั ที) ระยะนคี้ วรเน้นพ่นปุย๋ เ กล็ด ทีม่ ีสูตรตวั กลางสงู ผสมกับแคลเซยี มโบรอน ทกุ 7-10 วัน

5 4.4 การปอ้ งกนั กาจดั โรค- แมลง ฉีดพ่นสารสกดั จากพืช สัปดาหล์ ะ 1-2 คร้งั เชน่ หางไหล พริก ขา่ เหล้าขาว น้าสม้ สายชู อตั รา 30 ซีซีต่อนา้ 20 ลติ ร หรือฉดี พน่ นา้ ส้มควนั ไม้ อตั รา10 ซีซตี ่อน้า 20 ลิตร ทกุ 7-10 วัน 5. การเก็บเกย่ี ว ไม้ดอกแตล่ ะชนดิ มีอายกุ ารเกบ็ เกี่ยวแตกต่างกนั เชน่ ดาวเรอื ง สามารถเก็บ ดอกรนุ่ แรกเม่อื อายุประมาณ 75 วัน ทยอยเกบ็ ตอ่ เนื่องจนกระทั่งเสร็จสิ้น ประมาณ 3 เดือน ปทมุ มา หลังปลกู ประมาณ 85-90 วนั สามา รถตัดดอกจาหนา่ ยได้ ทยอยตดั ดอก ตอ่ เน่อื งจนกระทัง่ เสร็จส้ินประมาณ 3 เดือน แกลดโิ อลัส หลังปลูกประมาณ 2-3 เดอื น เริ่มตดั ดอกจาหนา่ ยได้ สว่ นสร้อยไก่ หงอนไก่ ทานตะวัน ฮอลลฮี่ ็อค ดาวกระจาย บานช่ืน นิยมปลกู ประดบั แปลง ตกแตง่ อาคารสถานท่ี 6. เทคนิคการปลูกไม้ตดั ดอกเพ่อื การคา้ 6.1 การปลกู ดาวเรอื งตดั ดอก ดาวเรอื งเป็นไมด้ อกที่นยิ มปลกู เพอ่ื ประดับสถานที่ หรอื ใช้รอ้ ยพวงมาลัย เพือ่ ใชใ้ น โอกาสต่างๆ ทาให้ดาวเรอื งเป็นที่ตอ้ งการของตลาดอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ดาวเรอื งท่ีนิยมปลูกเพื่อตัดดอก เปน็ ดาวเรอื งอเมรกิ นั ( American Marigold) ซ่ึงมดี อกขนาดใหญ่ ดอกมีสีเขม้ ออ่ นแตกตา่ งกัน เชน่ สีเหลอื ง สีทอง สสี ้ม และสขี าว

6 1. ลักษณะดนิ และการเตรยี มดนิ เปน็ ท่ีดอน ดนิ ร่วนปนทรายระบายน้าดี ทาการไถดะตากดนิ ประมาณ 1 สปั ดาห์ หวา่ น ปูนขาวในอตั รา 300-400 กิโลกรมั ตอ่ ไร่ เพอ่ื กาจัดโรค -แมลง ท่ีอาศยั อย่ใู นดนิ ไถยอ่ ยดนิ และ ผสมคลุกเคล้าปยุ๋ หมักชีวภาพท่สี ลายตวั ดแี ล้ว อตั รา 2,000 -3,000 กิโลกรมั ตอ่ ไร่ ปรบั ดนิ ให้ สม่าเสมอ ขึ้นแปลงปลูกสูงประมาณ 25-30 เซนตเิ มตร กว้าง1 เมตร ความยาวตามพืน้ ท่ี ระยะ ระหว่างแถว 50 เซนตเิ มตร ระยะระหวา่ งตน้ 30 เซนติเมตร คลมุ ดว้ ยใบหญา้ แฝกหรือฟางขา้ ว รดนา้ ใหช้ ื้น ไถดะ ตากดินประมาณ 1 สปั ดาห์ หว่านปนู ขาวปอ้ งกนั โรคและแมลง ไถย่อยดนิ ผสมคลกุ เคลา้ ปยุ๋ หมกั ชวี ภาพ ยกแปลงปลกู 25-30 เซนติเมตร กว้าง 1 เมตร

7 2. การย้ายปลูก เมือ่ ต้นกล้าอายุได้ประมาณ15 วนั (มีใบจริงเกดิ ขนึ้ อยา่ งน้อย 4-6 ใบ) ยา้ ยลงแปลงปลกู ควรย้ายปลกู ในช่วงเยน็ เพอ่ื ใหต้ ้นกล้าสามารถตัง้ ตัวได้เร็ว รดนา้ ใหช้ ื้น 3. การเด็ดยอด เรม่ิ เด็ดยอดเม่อื ดาวเรอื งมีอายุประมาณ 30 วัน เพ่อื ให้มกี ารแตกกิ่งข้างและไดจ้ านวน ดอกต่อตน้ มากขึ้น การเด็ดยอด การแตกกิ่งข้างหลงั จากการเดด็ ยอด 4. การดูแลรักษา หลงั ยา้ ยปลกู ควรใส่ปุ๋ยยูเรีย หรอื ปุ๋ยเคมีสูตร 15-0-0 อตั รา 1 กิโลกรัมตอ่ น้า 100 ลติ ร รดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง หลงั ยา้ ยปลกู 35-45 วัน ใสป่ ยุ๋ เคมสี ูตร 15-15-15 อัตรา 50 กิโลกรัม ตอ่ ไร่ (หลังหว่านป๋ยุ ควรใหน้ า้ ตามทนั ที) ระยะน้ีควรเน้นพ่นป๋ยุ เกล็ดท่มี สี ตู รตัวกลางสูงผสมกบั แคลเซียมโบรอน ทุก 7-10 วัน และฉีดพน่ น้าหมักสมุนไพร อัตรา 30 ซีซตี ่อนา้ 20 ลติ ร หรอื ฉีด พ่นน้าสม้ ควนั ไม้ อัตรา 10 ซซี ีต่อน้า 20 ลิตร ทุก 7-10 วัน คลุมโคนต้นด้วยใบหญา้ แฝกหรือฟาง ขา้ ว หลงั ยา้ ยปลูกได้ 20-24 วัน เพอ่ื ใหต้ ้นดาวเรืองเจริญเติบโตดี และชว่ ยไมใ่ ห้ต้นล้มงา่ ย ควร ทาการค้ายนั ต้นหลังยา้ ยปลกู ไดป้ ระมาณ 50-55 วนั โดยใชเ้ ชือกขงึ ด้านข้างแปลงท้ังสองข้าง จานวน 2 ชน้ั

8 การให้นา้ การคลมุ โคนดว้ ยฟางขา้ ว การคา้ ยนั ตน้ ดาวเรอื ง

9 5. การเก็บเกีย่ ว ผลผลติ ดอกดาวเรอื ง ในรุน่ แรก นน้ั จะทาการเก็บเกย่ี ว เม่ือดอกดาวเรอื งมี อายุได้ ประมาณ 75 วัน ในระยะที่ดอกดาวเรอื ง บานประมาณ 90% ส่วนของใจกลางดอกขนาด ประมาณ 0.5 เซนติเมตร และตัดก้านดอกให้ มคี วามยาวพอประมาณ และทยอยเก็บตอ่ เนอ่ื ง จนกระทั่งเสรจ็ ส้ิน จากนน้ั นาดอกมาคดั ขนาด และสง่ จาหน่ายตอ่ ไป ระยะกอ่ นตดั ดอก ระยะตัดดอกทีส่ มบรู ณ์(บานประมาณ90 %) ระยะดอกบานเกนิ ไป การคดั ขนาดดอกดาวเรือง

10 6.2 การปลกู ปทมุ มา ปทุมมา เปน็ พืชใบเลีย้ งเดย่ี วที่มลี าตน้ สะสมอาหารอยใู่ ตด้ ินแบบเหง้า และมกี าร เจรญิ เตบิ โตทางลาต้นและใหด้ อกในช่วงฤดฝู นราวเดือนมิถุนายนถึงเดือนกนั ยายน จากน้ันจะทง้ิ ใบจนหมดแล้วพกั ตัวอยใู่ นดนิ ตลอดช่วงฤดหู นาวเดือนธันวาคมถงึ เดือนกมุ ภาพันธ์ เมื่อถงึ ฤดฝู นก็ จะเจริญเตบิ โตออกดอกอกี คร้ัง ดอกปทุมมามีรูปทรงสงา่ และมสี สี นั สวยงาม เปน็ ทป่ี ระทบั ใจแก่ผู้ ทีไ่ ด้พบเห็น จนไดร้ บั การสง่ เสริมใหเ้ ปน็ ไมต้ ดั ดอกและเกบ็ หัวพันธ์เุ พอ่ื ส่งไปขายยังต่างประเทศ เป็นท่ปี ระทับใจและชื่นชอบของชาวตา่ งประเทศจนไดส้ มญาวา่ สยามทิวลิป (Siam Tulip) 1. ลักษณะดนิ และการเตรียมดิน เป็นทด่ี อน ดนิ ร่วนปนทราย ระบายนา้ ดี มคี ่าความเป็นกรด-ด่างของดนิ อยู่ในชว่ ง 6.5- 7.0 ชอบแสงแดดจัด มีนา้ เพียงพอสาหรับตลอดฤดูปลกู และเปน็ พนื้ ที่ท่ไี มม่ ีการระบาดของโรค เหีย่ วมากอ่ น การเตรยี มดนิ ทาการไถดะ ตากดนิ ประมาณ 1 สปั ดาห์ หว่านปนู ขาว อตั รา 300 - 400 กโิ ลกรัมต่อไร่ เพ่ือกาจัดโรค - แมลง ที่อาศัยอยใู่ นดิน ไถยอ่ ยดนิ และผสมคลุกเคล้า ป๋ยุ หมกั ชีวภาพทสี่ ลายตัวดแี ล้ว อตั รา 2,000 - 3,000 กโิ ลกรมั ต่อไร่ ปรับดนิ ให้สมา่ เสมอ ข้นึ แปลงปลกู สูงประมาณ 20 - 30 เซนตเิ มตร กว้าง 1-1.2 เมตร ความยาวตามพนื้ ที่

11 2. ฤดูกาลปลูก โดยทั่วไปเริ่มปลกู หวั ปทุมมาในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม ประมาณเดอื น กรกฎาคม-สิงหาคม เรมิ่ ออกดอก อุณหภมู ิ 27-28 องศาเซลเซียส 3. การปลกู ขุดหลุมปลูกลกึ ประมาณ 7-10 เซนตเิ มตร ปลูกหลุมละ 1 หวั ระยะระหว่างแถว 30 เซนติเมตร ระยะระหว่างตน้ 25 เซนตเิ มตร คลุมดว้ ยใบหญ้าแฝกหรอื ฟางข้าว รดนา้ ให้ช้ืน 4. การดูแลรกั ษา เมือ่ ปทมุ มามีใบจรงิ 2 ใบ ใส่ปยุ๋ ยูเรยี อัตรา 5-7 กรมั ต่อกอ เม่ือเรม่ิ ออกดอกใส่ปุ๋ยสูตร 13–13–21 อตั รา5-7กรัมตอ่ กอ เม่อื เรม่ิ ลงหัวใสป่ ุ๋ยสูต8ร– 16–24,13 –13–21อัตรา7กรัมตอ่ กอ ควรมีการใหน้ า้ อย่างสม่าเสแมลอะระบายนา้ ไม่ให้ทว่ มขัง หลังออกดอกประ2มาเดณือน งดการให้นา้ เพ่ือให้ พชื พกั ตัว 5. การเก็บเก่ียว หลงั ปลูกประมาณ 85 – 90 วนั สามารถตดั ดอกจาหน่ายได้ และทยอยตัดดอกตอ่ เน่อื ง จนกระทงั่ เสร็จส้ิน ประมาณ 3 เดือน 6. การเก็บเกย่ี วหัวพันธ์ุ เม่ือพชื พกั ตัวสมบูรณแ์ ลว้ สังเกตจากใบแห้งเหย่ี วเปน็ สีน้าตาล จึงขดุ หัวพนั ธ์ขุ ้ึนมาทา ความสะอาด จากนัน้ นามาแช่สารเคมปี อ้ งกันโรคและแมลง นาน 15 นาที กอ่ นนาไปผึง่ ใหแ้ ห้งใน ทีร่ ่ม ระบายอากาศดี จากน้นั คดั ขนาดหัวเพือ่ ส่งจาหนา่ ยต่อไป

12 6.3 การปลูกแกลดิโอลัส แกลดโิ อลัส เปน็ ไม้ดอกประเภทหัว ที่มีลกั ษณะดอกและสสี นั สวยงามสะดดุ ตา อายุการ ใชง้ านนานและปลกู ง่าย เหมาะสาหรับปลูกเพ่ือตดั ดอกเปน็ การค้า มขี นั้ ตอนการปลูกดังน้ี 1. สภาพแวดล้อมท่เี หมาะสม ดนิ ควรเป็นดนิ รว่ นปนทราย มีการระบายน้าดแี ละมอี นิ ทรยี วัตถุสงู มคี า่ ความเป็นกรด- ดา่ งประมาณ 6-6.3 ถา้ ต่ากวา่ 5 ควรใส่ปนู ขาว แต่ถ้าสงู กว่า 7 สามารถแก้ไขไดโ้ ดยใส่ปุย๋ อนิ ทรยี ์ อุณหภูมิทเี่ หมาะสมตอ่ การเจริญเติบโตอยู่ในช่วง 20-25 องศาเซลเซียส จนถงึ ประมาณ 35 องศา เซลเซียส และควรปลกู กลางแจ้งให้ได้รับแสงแดดตลอดทั้งวนั

13 2. การเตรยี มแปลงปลกู ปลูกแบบแถวคู่ หรอื 2 แถว ขนาดแปลงกว้า1ง เมตร ซึง่ มีแถวค2ู่ แถว ระยะห่างระหว่างแถว 20 เซนตเิ มตร ระยะห่างระหวา่ งแถ4ว0คู่เซนติเมตร ทางเดิน50 เซนติเมตร สาหรับระยะปลกู ค1อื 5×15 เซนตเิ มตรหรอื 20×20 เซนติเมตรและปลูกลกึ ประมาณ 10 เซนติเมตร 3. การปลูกและการดแู ลรกั ษา 3.1 นาหัวพนั ธุ์ทพ่ี น้ ระยะพักตวั คือ มตี ุ้มรากสขี าวเกิดขน้ึ ใต้หวั แชย่ ากันเชือ้ รานาน 30 นาที ผ่งึ หวั พันธ์ุใหแ้ หง้ ในท่ีร่มระบายอากาศดี แลว้ นาหวั พันธุ์ไปปลูกในหลมุ ทเ่ี ตรียมไว้ กลบดิน แลว้ คลุมดว้ ยฟางขา้ วหรอื แกลบดบิ เพ่ือลดอณุ หภมู แิ ละรกั ษาความช้ืนในดนิ 3.2 ใหน้ า้ อยา่ งสม่าเสมอโดยเฉพาะในระยะที่มีการแทงช่อดอก 3.3 ใส่ปุย๋ สูตร 15-15-15 รองก้นหลมุ อตั รา 20 กรัมต่อตารางเมตร ทุก 2 สปั ดาห์ จนกระทง่ั แทงชอ่ ดอก หลงั ตดั ดอกควรใสป่ ุ๋ยสตู ร 8-16-24 หรือ 14-14-21 อตั รา 20 กรัมต่อ ตารางเมตร ทุก 2 สปั ดาห์

14 3.4 การตดั ดอก ดอกเร่มิ แทงชอ่ ออกมาหลังปลกู ประมาณ 2-3 เดอื น และสามารถตัด ดอกจาหน่ายได้ เม่ือดอกจรงิ ดอกแรกปรากฏสีให้เหน็ ควรตัดกา้ นช่อดอกให้เหลอื ใบทต่ี น้ ไว้ ประมาณ 3 ใบ เมอื่ ตัดดอกแล้วควรวางช่อดอกในแนวตง้ั หรือนามาห่อด้วยกระดาษหนังสอื พมิ พ์ หอ่ ละประมาณ 10 ช่อ แลว้ บรรจุลงกล่องกระดาษ เพ่ือส่งจาหน่ายต่อไป 3.5 หลังตดั ดอกแล้วควรดูแลต้นตอ่ ไปอีกประมาณ 2-3 เดือน จงึ งดน้าและเมื่อส่วนของ ใบแห้งจึงขดุ หวั ขึน้ มาทาความสะอาด คัดขนาด และเกบ็ ไว้ในหอ้ งเยน็ อุณหภูมิประมาณ 4 องศา เซลเซียส นาน 2 เดอื น ก่อนนาออกปลกู อีกครัง้ ระยะตัดดอก หวั พนั ธุ์แกลดิโอลัส

15 7. เทคนิคการปลูกไมด้ อกไมป้ ระดับ 7.1 การปลกู สรอ้ ยไก่ สร้อยไก่หรือดอกด้ายเป็นพนั ธุ์ไม้ในวรรณคดไี ทยชนดิ หนึ่ง เปน็ ไม้พมุ่ ดอกมีหลากสี และสีสดมาก เม่อื อากาศเยน็ นยิ มปลูกประดบั กระถาง และตกแตง่ สวนหรอื สถานทต่ี ่างๆ การ ดูแล ไม่ควรรดน้าให้โดนดอก เพราะจะทาให้ดอกเนา่ เสยี ง่าย การขยายพันธ์ุ ด้วย วิธกี ารเพาะเมล็ด จานวนเมล็ดต่อกรมั 1,600 เมล็ด ระยะเวลางอก 3-5 วนั วันเพาะถงึ วนั ยา้ ยปลูก 20-25 วนั ออกดอกแรกหลังย้ายปลูก 30-35 วัน โรคและแมลง โรคเน่าคอดิน โรคเหี่ยวหนอนและเพย้ี ไฟ การปลูกและการดแู ลรกั ษา สรอ้ ยไก่เปน็ ไมก้ ลางแจ้ง ปลูกง่ายเลย้ี งงา่ ย สามารถเจรญิ เติบโตได้ในดนิ ท่ีมอี นิ ทรียวัตถุ สงู และระบายน้าได้ดี หลังย้ายปลูกควรใสป่ ุย๋ ยเู รียหรือปยุ๋ เคมสี ตู ร 15-0-0 อตั รา 1 กโิ ลกรมั ต่อ น้า 100 ลิตร รดสปั ดาห์ละ 1 ครงั้ หลงั ยา้ ยปลกู 30-35 วัน ใส่ปุ๋ยเคมสี ตู ร 15-15-15 อตั รา 50 กิโลกรมั ต่อไร่(หลงั หวา่ นปยุ๋ ควรใหน้ ้าตามทนั ที) ระยะนค้ี วรเน้นพน่ ปยุ๋ เกล็ดทมี่ ีสูตรตวั กลางสูง ผสมกับแคลเซยี มโบรอน ทกุ 7-10 วนั และฉีดพน่ นา้ หมักสมนุ ไพร อัตรา 30 ซซี ีต่อนา้ 20 ลิตร หรอื ฉดี พ่นน้าส้มควนั ไม้ อตั รา 10 ซีซีต่อน้า 20 ลิตร ทกุ 7-10 วนั

16 7.2 การปลูกหงอนไก่ หงอนไก่ เป็นไมด้ อกลาต้นสีเขยี วสงู ประมาณ 20 น้วิ แตกกง่ิ ก้านสาขามาก ใบเป็นใบ เด่ยี วออกเป็นกลมุ่ แต่ละกลมุ่ จะมใี บใหญ่อยหู่ นงึ่ ใบ ลักษณะมนรี ปลายใบแหลม ขนาดใบใหญ่ ประมาณ 3-4 ซม. นอกนั้นเป็นใบยอ่ ยขนาดเล็ก ออกดอกดก และดอกคลา้ ยหงอนไก่มีหลายสี เช่น แดงสดหรือเหลืองจา้ แลว้ แตพ่ นั ธุ์ การขยายพนั ธุ์ โดยวิธกี ารเพาะเมล็ด จานวนเมลด็ ต่อกรัม 1,300 เมลด็ ระยะเวลางอก 3-5 วนั วนั เพาะถงึ วันย้ายปลกู 20-25 วัน ออกดอกแรกหลงั ย้ายปลกู 30-35 วัน โรคและแมลงไดแ้ ก่ โรคเน่าคอดนิ โรคเหีย่ วหนอนและเพลีย้ ไฟ การปลูกและการดแู ลรกั ษา หงอนไก่เป็นไม้กลางแจ้ง ตอ้ งการแสงแดดจดั ชอบดินรว่ นซยุ และระบายนา้ ไดด้ ี หลงั ยา้ ยปลูกควรใส่ปยุ๋ ยเู รยี หรอื ปุ๋ยเคมีสูตร 15-0-0 อัตรา 1 กโิ ลกรมั ตอ่ น้า 100 ลิตร รดสัปดาห์ ละ 1 คร้งั หลงั ยา้ ยปลูก 30-35 วนั ใส่ปุย๋ เคมสี ูตร 15-15-15 อตั รา 50 กโิ ลกรมั ต่อไร่ (หลงั หวา่ น ปุ๋ยควรให้น้าตามทันที) ระยะนีค้ วรเนน้ พน่ ป๋ยุ เกลด็ ท่มี สี ตู รตวั กลางสูงผสมกับแคลเซียมโบรอน ทกุ 7-10 วัน และฉีดพ่นนา้ หมักสมนุ ไพร อัตรา 30 ซซี ตี อ่ น้า 20 ลิตร หรือฉดี พ่นนา้ สม้ ควนั ไม้ อตั รา 10 ซซี ีตอ่ นา้ 20 ลติ ร ทกุ 7-10 วัน

17 7.3 การปลกู ทานตะวนั ทานตะวันเปน็ ดอกไม้สเี หลอื ง ดอกใหญก่ วา่ ดอกรกั เร่ นยิ มปลกู เปน็ แปลง เป็นไมท้ ่ี ปลกู งา่ ยและโตเร็ว เมือ่ ออกดอกแล้ว ดอกจะหันไปทางทิศตะวันออก ไม่หนั ไปทางทิศอื่น จงึ ได้ ชือ่ วา่ ดอกทานตะวนั มถี ิ่นกาเนิดในอเมรกิ าตะวนั ตก การขยายพนั ธ์ุ โดยวธิ ีการเพาะเมลด็ จานวนเมล็ดตอ่ กรัม 15-65 เมลด็ ระยะเวลางอก 3-5 วนั วั นเพาะถึงวนั ย้ายปลกู 15-20 วนั ออกดอกแรกหลังยา้ ยปลกู 30-35 วัน โรคและแมลงได้แก่ โรคเนา่ คอดนิ โรคใบไหหมน้ อนชอนใบเพีย้ ไแฟมลงหวีข่ าว การปลกู และการดแู ลรักษา ทานตะวันเปน็ ไม้กลางแจ้ง ตอ้ งการแสงแดดจดั ข้ึนได้ดีในดนิ รว่ นปนทราย และระบาย น้าได้ดี หลังย้ายปลูกควรใสป่ ยุ๋ ยูเรยี หรอื ป๋ยุ เคมีสูตร 15-0-0 อตั รา 1 กโิ ลกรัมต่อน้า 100 ลติ ร รดสัปดาหล์ ะ 1 คร้ัง หลังยา้ ยปลูก 30-35 วัน ใส่ปยุ๋ เคมสี ตู ร 15-15-15 อัตรา 50 กิโลกรัมต่อไร่ (หลังหว่านปยุ๋ ควรใหน้ า้ ตามทันที) ระยะนีค้ วรเนน้ พ่นปุ๋ยเก ล็ดที่มสี ตู รตวั กลางสงู ผสมกบั แคลเซยี มโบรอนทกุ 7-10 วัน และฉดี พ่นน้าหมักสมุนไพร อัตรา 30 ซซี ีต่อนา้ 20 ลติ ร หรือฉีด พ่นนา้ สม้ ควนั ไมอ้ ัตรา 10 ซีซีต่อน้า 20 ลิตร ทกุ 7-10 วัน

18 7.4 การปลูกฮอลลี่ฮ็อค ฮอลลฮี่ ็อค มีถนิ่ กาเนดิ ในประเทศจีน ต้นสูง 5-6 ฟุต ลักษณะต้นและใบคล้ายปอหรอื ฝ้าย มีเปลอื กเหนยี ว มขี นระคายปกคลมุ อยทู่ ัว่ ทั้งต้นและใบ ใบเปน็ ใบเดีย่ วออกใบสลบั ทางกนั ใบหยกั เปน็ สามแฉก กา้ นใบยาว 8-10 ซม. ออกดอกเดีย่ ว มดี อกมาก ดอกมีหลายสี เมอ่ื บาน เต็มทก่ี วา้ ง 7 ซม. การขยายพันธุ์ โดยวิธกี ารเพาะเมล็ด ระยะเวลางอก 3-5 วัน วนั เพาะถึงวันย้ายปลกู 30-35 วัน ออกดอกแรกหลงั ยา้ ยปลูก 110-120 วัน โรคและแมลงได้แก่ โรคเน่าคอดนิ โรคเหย่ี วหนอนและเพลีย้ ไฟ การปลกู และการดแู ลรักษา ฮอลลี่ฮอ็ คเป็นไม้กลางแจ้ง ขนึ้ ได้ดใี นดนิ ร่วนซยุ หรือดินร่วนปนทรายและระบายน้าไดด้ ี ชอบอากาศหนาวเย็นหลังย้ายปลูกควรใส่ปุ๋ยยเู รียหรือปยุ๋ เคมีสตู ร 15-0-0 อตั รา 1 กโิ ลกรมั ตอ่ นา้ 100 ลิตร รดสัปดาห์ละ 1 ครงั้ หลังย้ายปลูก 30-35 วนั ใส่ปุ๋ยเคมีสตู ร 15-15-15 อัตรา 50 กโิ ลกรมั ตอ่ ไร่ (หลังหวา่ นปุ๋ยควรให้น้าตามทันที) ระยะนค้ี วรเน้นพน่ ปุ๋ยเกล็ดท่มี ีสตู รตวั กลางสูง ผสมกบั แคลเซียมโบรอน ทุก 7-10 วนั และฉดี พน่ น้าหมกั สมนุ ไพร อตั รา 30 ซซี ตี ่อนา้ 20 ลิตร หรือฉดี พน่ นา้ สม้ ควนั ไม้ อัตรา 10 ซีซีต่อน้า 20 ลิตร ทุก 7-10 วัน

19 ตารางท่ี 1 ต้นทนุ การผลติ และรายได้ของ ดาวเรืองตัดดอก ปทมุ มา ของงานวิชาการเกษตร ศนู ย์ฯ (พืน้ ท่ี 1 ไร่) รายการ ดาวเรอื งตดั ดอก ปทุมมา 1.อายพุ ชื (วัน) 130-150 150 2. ผลผลิตเฉลย่ี (ไร่) 267,300 ดอก จานวนดอก จานวนหวั พนั ธ์ุ 3. ราคาขายเฉล่ยี (บาท) 0.44 63,840 63,840 4. รายได้ (บาท/ไร่) 117,612 15 5. ต้นทนุ ผนั แปร (บาท/ไร่) 54,790 63,840 319,200 6. ผลตอบแทน (บาท/ไร่) 62,822 133,475 249,565 หมายเหตุ ตน้ ทนุ การผลิตและรายไดข้ องดาวเรืองตัดดอก-ปทมุ มา ใน 1 รุ่น

20 เอกสารอ้างอิง โสรยา รว่ มรังสี. 2554. เอกสารประกอบการฝึกอบรมเรื่องเทคโนโลยีการผลติ ไม้ตดั ดอก ศูนยบ์ ริการ การพัฒนาขยายพนั ธไุ์ มด้ อกไม้ผลบา้ นไรอ่ ันเนือ่ งมาจากพระราชดาริ . คณะ เกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่ จ.เชียงใหม/่ 50200, 5 หนา้ . โสรยา รว่ มรังสี. 2554. เอกสารประกอบการฝึกอบรมเร่อื งเทคโนโลยีการผลิตไมก้ ระถาง ศูนย์บรกิ ารการพัฒนาขยายพนั ธไ์ุ มด้ อกไม้ผลบ้านไรอ่ นั เนือ่ งมาจากพระราชดาริ . คณะ เกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่ จ.เชยี งใหม/่ 50200, 5 หนา้ .