พ่ีเขาบวชเป็นพระ เพียงแค่กราบเรียนท่านว่าอยากได้บทความประมาณนี้ ๆ ทา่ นจะพดู ออกมาใหเ้ ราฟงั ไดเ้ ลย เรากเ็ อาเลย แลว้ ทา่ นจะกลบั ไปพมิ พ์ แลว้ สง่ ตน้ ฉบบั ใหเ้ ราทนั ที เปน็ ทป่ี ระทบั ใจเราเปน็ อยา่ งมาก หลวงพที่ า่ นมคี วามวริ ยิ อตุ สาหะมากในการศกึ ษาเลา่ เรยี น ทา่ นสามารถ เรียนจบปริญญาเอกในมหาวิทยาลัยท่ีมีชื่อเสียงของประเทศได้ ด้านการเป็น พระอาจารย์ ก็เป็นพระอาจารย์ประจ�ำจังหวัด พระอาจารย์ประจ�ำภาค ท�ำ หนา้ ท่ไี ด้อยา่ งยอดเย่ยี ม แมช้ ว่ งปลายทา่ นจะมโี รคภัยมาเบียดเบียนเป็นอย่าง มาก และวนั ทเ่ี ราไมอ่ ยากจะใหม้ าถึงก็มาถงึ วันทห่ี ลวงพี่เดนิ ทางล่วงหนา้ เรา ไปกอ่ น เสน้ ทางของหลวงพ่นี นั้ เราไม่ต้องคาดเดา เหลอื แตเ่ ราจะต้องเดนิ ตาม ทา่ นไปให้ได้ ขอพระพีส่ ุขในทิพยวิมาน ได้พบกันอีก ไดส้ ร้างบญุ ร่วมกนั ไปเป็น ทีมจนถงึ ท่ีสุดแห่งธรรม กราบนมสั การดว้ ยความเคารพ อบุ าสกวนั ชัย ภทั รโกมล กัลยาณมติ รคนแรกของผม หลวงพไ่ี ดช้ อื่ วา่ เปน็ กลั ยาณมติ รคนแรกของผมในการทำ� หนา้ ทป่ี ระสาน งานแกว้ ภูธร นกึ ย้อนไปในปี พ.ศ. ๒๕๓๐ ผมไดม้ าสมัครเปน็ เจา้ หนา้ ที่มูลนิธิ ธรรมกาย ท่ีส�ำนักงาน สมก.เกษตรศาสตร์บางเขน ผมเป็นคนต่างจังหวัด 51 namitra.org
เลยได้ไปสังกัดหน่วยงานแก้วภูธร เมื่อผมเรียนรู้งานธุรการอยู่ระยะหนึ่ง ทาง ส่วนกลางก็ได้มอบหมายให้ไปท�ำหน้าที่ประสานงานกับผู้น�ำบุญในต่างจังหวัด ทางภาคอสี าน มหี ลวงพเี่ ปน็ หวั หนา้ ทมี (ตอนนน้ั เปน็ อบุ าสก สมศกั ด์ิ ดวงสเี สน) เน่ืองจากผมเป็นน้องใหม่ไม่เคยผ่านการอบรมหลักสูตรต่าง ๆ ของ มลู นธิ ฯิ เลย นอกจากเคยผา่ นการอบรมธรรมทายาทในปี พ.ศ. ๒๕๒๗-๒๕๒๘ ทางสว่ นกลางจึงให้จบั คบู่ ดั ดี้กับหลวงพี่ ซ่ึงกไ็ มผ่ ิดหวังเลย หลวงพ่เี ปน็ อบุ าสก ตน้ บญุ ต้นแบบทีด่ ีจริง ๆ ไมว่ า่ จะเปน็ การวางตัว การพดู จา การประสานงาน การประสานใจ หลวงพ่ีท�ำได้ไม่มีท่ีติเลยในสายตาของน้องใหม่อย่างผม การ เดินทางยุคนั้น ต้องไปข้ึนรถท่ีหมอชิต แล้วไปต่อรถทีละจังหวัด ไม่มีรถ สว่ นกลางเหมอื นยคุ น้ี คำ�่ ไหนนอนนนั่ สว่ นใหญน่ อนบา้ นผนู้ ำ� บญุ ในจงั หวดั นน้ั ๆ การเรยี นรู้งานเกดิ จากการปฏบิ ตั งิ านจริง หลวงพค่ี อยท�ำใหด้ ู แม้เร่อื ง เลก็ ๆ นอ้ ย ๆ หลวงพไี่ มป่ ลอ่ ยผ่าน เชน่ คร้ังหนง่ึ ได้ไปพกั ค้างท่บี า้ นอาจารย์ อุทศิ ตันแก้ว ทจ่ี ังหวัดอบุ ลราชธานี เปน็ ช่วงทต่ี ้องอาบนำ�้ พักผ่อน หอ้ งนอน กับห้องน้�ำอยู่คนละที่กัน ด้วยความเคยชินผมก็ออเจ้าเต็มที่ คือนุ่งผ้าขาวม้า ผนื เดียวเดนิ จากหอ้ งนอนไปห้องนำ้� หลวงพ่สี อนทันที ท�ำอย่างนไี้ ม่ได้ เราอยู่ บา้ นเจา้ ภาพ เราเปน็ เด็กวัด ตวั แทนหลวงพ่อ ตอ้ งรกั ษาศรทั ธาเจ้าภาพ เวลา อาบน�้ำให้ใส่ชุดเก่าไปก่อน แล้วเอาชุดใหม่ท่ีจะเปล่ียนไปด้วย อาบน้�ำแล้ว 52 www.kalyan
เปลี่ยนชุดในห้องน�้ำให้เรียบร้อยค่อยออกมา ออเจ้าไม่เคยลืม ได้ติดตาม ประสานงานกับหลวงพ่ีจนวบิ ากกรรมเกา่ ผมตามทนั เป็นโรคกระดกู ทบั เสน้ ที่ บา้ นพกั อาจารยเ์ กษร สอนอ่อน จงั หวัดร้อยเอด็ กไ็ ด้หลวงพี่คอยเป็นธุระเรอื่ ง โรงพยาบาลท่ีจังหวดั ขอนแกน่ จนกลบั มารกั ษาตอ่ ที่มลู นธิ ธิ รรมกาย มคี ำ� กลา่ วของครบู าอาจารยท์ ว่ี า่ “การเปน็ ตน้ บญุ ตน้ แบบทดี่ มี คี า่ มากกวา่ ค�ำสอน” เป็นจริงไม่ผิดเพ้ียน แต่ถ้าบุคคลน้ันเป็นต้นบุญต้นแบบที่ดีแล้วยังมี หวั ใจกลั ยาณมติ ร คอยบอก คอยสอน คอยเตอื น บคุ คลนนั้ ยอ่ มมคี า่ ควรแกก่ าร จดจำ� และทำ� ตาม หนงึ่ ในบคุ คลเหลา่ นนั้ คอื หลวงพพ่ี ระ ดร.สมศกั ดิ์ จนทฺ สโี ล บุญกุศลใดท่ีผมได้ท�ำมาท้ังหมด หลวงพ่ีก็มีส่วนทั้งหมดครับ ภพชาติ ต่อไปขอให้ได้สร้างบารมีร่วมกับหลวงพี่อีก โดยมีมหาปูชนียาจารย์เป็นผู้น�ำ จนกว่าจะถงึ ท่สี ดุ แห่งธรรม นมัสการดว้ ยความเคารพศรัทธา หัวหนา้ ชนั้ วนิ ชิ พันธุ์วิริยรตั น์ 53 namitra.org
ความตายไม่ใชส่ ิ่งน่ากลวั และเลวร้าย สำ� หรับนักสร้างบารมที ่สี ง่ั สมบุญมาดีแลว้ ความตายไม่ใช่ส่ิงน่ากลัวและเลวร้ายส�ำหรับนักสร้างบารมีที่ส่ังสมบุญ มาดแี ลว้ เพยี งแคเ่ ปน็ การเปลย่ี นภพภมู ทิ อ่ี ยใู่ หม่ ทแี่ สนสขุ สบายกวา่ โลกมนษุ ย์ หลายร้อยหลายพันเท่า กระผมเคยได้ยินเสียงหลวงพ่ีจากการเป็นพิธีกร งานพิธีกรรมไมค์กลางทุกคร้ังท่ีมาวัด เช่น น�ำกราบหลวงพ่อ น�ำประกอบ พิธีกรรมในงานบุญวนั อาทิตย์และงานบญุ ใหญ่ ต้งั แต่ปลายปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ที่ ผมเร่ิมเข้าวัด จ�ำได้ว่าเป็นเสียงเดียวตลอดกาลที่น�ำกราบหลวงพ่อ และ ท่านแม่นย�ำในคิวมาก จึงได้รับความไว้วางใจจากหลวงพ่อมากที่สุด และ ทา่ นยังมคี วามสามารถด้านใชเ้ สยี งรอ้ งเพลงธรรมะอกี ด้วย ผมมารู้จักหลวงพ่ีตอนสมัยท่านเป็น “หัวหน้าอาศรมอุบาสก” ราวปี พ.ศ. ๒๕๓๘ ท่ีอาศรมอุบาสก อยู่ที่กุฏิจากข้างเต็นท์แจ่มจันทร์ ซ่ึงตอนน้ัน ผมเป็น “เตรียมอบุ าสก” มาชว่ ยงานที่ธุรการอาศรมอุบาสกแล้ว ซึง่ มีท่ีท�ำงาน อยู่ที่เดียวกับธุรการพระ แต่อยู่ฝั่งซ้ายมือติดกับเรือนปั้นหยา (สถานท่ีท่ีให้ ญาตโิ ยมพบพระ) และทกุ เชา้ อบุ าสกตอ้ งมารบั บญุ ทำ� ความสะอาดใหท้ ง้ั ธรุ การ พระและธุรการอุบาสก หลวงพ่ีเปน็ คนใจเยน็ ใจดี พร้อมใหค้ �ำปรึกษา ไมเ่ คยโกรธใคร เสยี งดี และดังสม่�ำเสมอ ไม่เคยขึ้นเสียงสูงกับใคร ยังให้ค�ำปรึกษาเรื่องการท�ำหน้าที่ พธิ ีกร การเขียนบทความตา่ ง ๆ เมอ่ื หลวงพบ่ี วชแล้ว ท่านยงั เป็นตน้ แบบเรื่อง การวางตวั เปน็ พระแท้ และมคี วามขยนั หมน่ั เพยี รเรยี นจนจบปรญิ ญาเอก เปน็ 54 www.kalyan
ดอกเตอร์ (ดร.) ซ่ึงคิดวา่ สมยั นัน้ คงเรียนหนกั มาก เพราะตอ้ งท�ำงานวดั ไปด้วย และเทม่ ากเมือ่ เรยี นจบ ที่ท่านสามารถนำ� ความรมู้ าชว่ ยงานหลวงพ่อและงาน พระพทุ ธศาสนาได้เตม็ ทีค่ รบั อุบาสกสะมะนกึ (สะมะ) สงั ขแ์ กว้ BK รุ่น ๑๓ ทรงภมู ิรู้ภูมิธรรม ภาพแจ่มชัดในความทรงภูมิรู้ภูมิธรรมของพระอาจารย์ ท่านส�ำเร็จ ปรญิ ญาเอกดา้ นพทุ ธศาสตรท์ มี่ หดิ ล ทา่ นจงึ เปน็ ทพ่ี งึ่ ของนกั วชิ าการรนุ่ นอ้ ง ๆ ท่านเมตตาเป็นผู้เช่ียวชาญในข้ันตอนการท�ำวิทยานิพนธ์ของผม ก่อนท่ีผม จะส�ำเร็จการศึกษา ท่านน่ังรถไปประชุมกับนักวิชาการจากสถาบันต่าง ๆ ที่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั พรอ้ มกนั โดยไมเ่ หน็ แกเ่ หนด็ เหนอื่ ย และดว้ ยอธั ยาศยั ท่ีเปยี่ มดว้ ยเมตตาของท่าน จึงมนี กั วิจัยเพอ่ื น ๆ ของผมท่ีท�ำวจิ ยั เกีย่ วข้องกบั คุณธรรมหรือพระพุทธศาสนามาขอค�ำปรึกษาจากท่าน แม้ว่าท่านจะไม่เคย รจู้ กั คนุ้ เคย แตท่ กุ คนไดร้ บั คำ� แนะนำ� ทดี่ เี ยย่ี ม เปน็ ความทรงจำ� ทส่ี ดุ ประทบั ใจ ของผมและทุก ๆ คน กราบขอบพระคุณอย่างสูงครับ น้อมบูชาคุณส่งพระอาจารย์สู่ดุสิตบุรี เทอญ ดร.วรี ะ สภุ ะ (สมาชกิ อาศรมอุบาสก) 55 namitra.org
ทา่ น คอื พระผูม้ คี วามดีเป็นอาภรณ์ ดว้ ยอัธยาศยั ไมตรี สุขมุ เยอื กเย็น สภุ าพ ออ่ นนอ้ มถ่อมตน คณุ ธรรม ความดี ความสามารถตา่ ง ๆ ในตวั ทา่ น กอ่ ใหเ้ กดิ ผลงานทเี่ ตม็ เปย่ี มดว้ ยคณุ ภาพ และปริมาณ โดยเฉพาะการเปน็ พิธีกร วิทยากร นกั รอ้ ง นักเขยี น นกั วชิ าการ การท�ำหน้าท่กี ัลยาณมติ ร เช่น จดั รถ จดั ธุดงค์ เป็นตน้ เปล่ียนพลังกายเป็นพลังบุญบารมีท่ีบริสุทธ์ิ สว่างไสว ประดุจอาภรณ์ ประดับกายที่สง่างาม สมศักดิ์ศรีแห่งความดีท่ีท่านได้อุทิศตนรับใช้งาน พระศาสนา เปน็ ขนุ พลแนวหนา้ กองทพั ธรรม ตง้ั แตย่ คุ บกุ เบกิ วดั รนุ่ แรก ๆ ผา่ น การฝึกฝนตนจากอุบาสกมาเน่ินนาน กระทั่งได้อุทิศชีวิตเข้าสู่เพศบรรพชิต สนองงานหลวงพ่อตราบกระท่ังวาระสุดท้ายด้วยความเด็ดเดี่ยว กล้าหาญ ดุจทหารกล้าผู้มีชัยชนะในสมรภูมิอย่างน่าปลาบปลื้ม ปีติ และภาคภูมิใจ เป็นอนสุ รณแ์ ห่งชวี ติ เปน็ ต้นบญุ ตน้ แบบใหก้ บั ผอู้ ่นื สืบตอ่ ไป อุบาสกอดิเศรษฐ์ นัฐกรานตน์ ุวฒั น์ ๒๘ เมษายน ๒๕๖๑ 56 www.kalyan
57 namitra.org
สดุดเี ชิดชเู กียรติ ในภาพความทรงจ�ำที่ประทับใจตลอดเวลาของหลวงพ่ีสมศักดิ์ คือ ความสภุ าพเรยี บรอ้ ย ออ่ นนอ้ มถอ่ มตน ตงั้ แตพ่ บทา่ นเมอื่ ครงั้ เปน็ รนุ่ พอ่ี บุ าสก จนกระทั่งท่านอยู่ในเพศสมณะ บคุ ลิกของความสุภาพ ออ่ นน้อม เปน็ ทร่ี ักของ ทุกคนยังติดตัวท่านตลอดเวลา เหมือนเป็นอุปนิสัยท่ีติดตัวท่านมาข้ามภพ ข้ามชาตเิ ลย ไม่เคยเห็นท่านโกรธหรือมีอารมณฉ์ นุ เฉยี วเลย ทา่ นจะเป็นผู้ที่รับผดิ ชอบงานแบบตามตดิ แม้ในเร่ืองเล็ก ๆ นอ้ ย ๆ ก็ จะลงรายละเอียดแบบไม่ให้พลาดได้ ท่านเป็นผู้ที่รักในการหาความรู้ใหม่เพื่อ พัฒนาตนเองอยู่ตลอดเวลา เป็นผู้ท่ีใช้เวลาในการสร้างบารมีได้อย่างคุ้มค่า มาก ๆ ไมเ่ คยเหน็ ทา่ นทำ� อะไรทจ่ี ะทำ� ใหเ้ สยี เวลากบั สงิ่ ทไี่ มใ่ ชเ่ รอ่ื งบญุ เลย ทา่ น เป็นยอดนักสร้างบารมที ี่เปน็ แบบอย่างที่ดีใหก้ บั พระหรอื อบุ าสกรนุ่ นอ้ ง ๆ ได้ อย่างสมภาคภูมคิ รับ พิชัย เหล่าศริ มิ งคล อาศรมอบุ าสก 58 www.kalyan
แด่ยอดพุทธบตุ รแหง่ พระพุทธศาสนา เมอ่ื ไดท้ ราบวา่ ทา่ นละสงั ขารแลว้ เมอื่ เวลา ๑๐.๔๐ น. อยากตะโกนใหพ้ วก เรารบั รวู้ า่ บดั นข้ี นุ พลกลา้ แหง่ กองทพั ธรรมไดจ้ ากพวกเราไปอกี หนงึ่ ยอดขนุ พล แลว้ กอ่ นหนา้ เพยี ง ๑ วนั กไ็ ดไ้ ปเยยี่ มทา่ นทโ่ี รงพยาบาลวชิ ยั ยทุ ธ ทา่ นพยกั หนา้ ให้เป็นท�ำนองรับรู้ว่าพวกเรามาเยี่ยม ใบหน้าท่านผ่องใส มีนวลใยเหมือนว่า อีกไม่ก่ีวันก็จะหายจากอาการเจ็บป่วย และจะได้ออกจากห้องคนไข้กลับมา สรา้ งบารมรี ว่ มกบั หมคู่ ณะไปอกี นาน ๆ แตค่ วามตายกเ็ หมอื นมาชงิ ชว่ งใหท้ า่ น ละสงั ขารในเวลาอนั รวดเรว็ กอ่ นอายขุ ยั ทคี่ วรจะเปน็ แมจ้ ะอยใู่ นมอื หมอและ พยาบาลทแ่ี วดลอ้ มอยู่ กไ็ มอ่ าจเอาชนะความตายได้ เราทกุ คนทยี่ งั มลี มหายใจอยู่ กไ็ มค่ วรประมาทเชน่ เดยี วกนั คณุ ความดเี ทา่ นนั้ ทเี่ ปน็ เครอ่ื งใหร้ ะลกึ ถงึ หลวงพี่ดอกเตอร์เมื่อคราวท่ีท่านยังเป็นฆราวาสอยู่ ใบหน้าของท่าน ผ่องใส มีความส�ำรวมกาย วาจา ใจอยู่เป็นปกติ ท�ำให้บุคลิกของท่านสุภาพ นุ่มนวล ท่านแต่งกายด้วยชุดขาวอุบาสก หรือเสื้ออุบาสกขาวกางเกงน้�ำเงิน ตลอดเวลา ไมเ่ คยเหน็ ทา่ นแตง่ กายดว้ ยชดุ อน่ื จนกระทงั่ เปลยี่ นจากชดุ อบุ าสก มาเป็นชดุ ผ้ากาสาวพัสตร์ งดงามด้วยศีล สมาธิ และปญั ญา สมกบั คุณคา่ ของ ความเปน็ สมณะ หนง่ึ ในสามของพระรตั นตรยั นา่ กราบไหวบ้ ชู าดว้ ยศลี าจารวตั ร และวัตรปฏบิ ัตทิ ีน่ ่าเลอ่ื มใสยง่ิ 59 namitra.org
ประวตั ผิ ลงานทที่ า่ นสงั่ สมไวเ้ ปน็ คณุ ปู การแกพ่ ระพทุ ธศาสนามมี ากมาย นับไม่ถ้วน และท่ีเคยร่วมงานกับท่านในยามที่ท่านยังไม่ได้บวชและยามท่ี บวชแลว้ ทเ่ี ดน่ มาก ๆ คอื การเปน็ นกั เขยี นเรอ่ื งราวและบทความตา่ ง ๆ ซง่ึ เปน็ เรื่องเด่นประจ�ำฉบับของวารสารกัลยาณมิตร วารสารประจ�ำเดือนของวัด พระธรรมกายในยคุ แรก ๆ จนถงึ ยคุ กลาง ๆ ทา่ นเปน็ นกั เขยี นทไี่ มเ่ คยมขี อ้ แม้ ขอ้ อา้ งหรอื เงอื่ นไขใด ๆ ทกุ บทความเรอ่ื งเดน่ ประจำ� ฉบบั ของทา่ นสง่ มาตรงเวลา ทกุ เรอื่ งราวมคี ณุ คา่ เปน็ บทความทใี่ หค้ วามรู้ เปน็ ประวตั ศิ าสตรก์ ารสรา้ งวดั เปน็ ขอ้ ธรรมะทใ่ี ครไดอ้ า่ นแลว้ ยอ่ มมกี ำ� ลงั ใจทจ่ี ะสรา้ งความดใี หย้ ง่ิ ๆ ขนึ้ ไป อกั ษร ทกุ ตวั ทกุ บรรทดั ทที่ า่ นบรรจงรอ้ ยรดั เปน็ งานเขยี นจงึ เปน็ อกั ษรแกว้ ทกี่ ลายเปน็ ดวงบญุ ใสสวา่ ง สอ่ งสวา่ งตลอดทง้ั กลางวนั และกลางคนื (หาอา่ นไดใ้ นวารสาร กลั ยาณมติ ร เขยี นโดยสมศกั ดิ์ ดวงสเี สน หรอื พระสมศกั ด์ิ จนทฺ สโี ล) แม้ในขณะน้ีท่านละสังขารกายหยาบไปแล้ว แต่พวกเรายังรู้สึกว่าท่าน ยังไม่ได้จากไปไหน แม้ท่านไปอยู่ดุสิตบุรี ก็เหมือนท่านได้กลับไปพักสัก ประเด๋ียวหนึ่ง อีกไม่นานพวกเราก็ตามท่านไปเช่นเดียวกัน แต่ส่ิงท่ีมีคุณค่า และความหมายมากกว่าน้ันก็คือ การได้กลับมาสั่งสมบุญสร้างบารมีตามติด ติดตามมหาปูชนียาจารย์ของพวกเราไปทุกภพทุกชาติ จนกว่าจะถึงท่ีสุด แห่งธรรม สง่ิ น้ีคอื มโนปณธิ านของพวกเราทกุ คน ขอนอ้ มถวายบญุ กศุ ลใหท้ า่ นกลบั สดู่ สุ ติ บรุ เี ทวภมู ิ อนั เปน็ ดนิ แดนวงบญุ พิเศษของพระบรมโพธิสตั ว์ดว้ ยความบรสิ ทุ ธงิ์ ดงามเทอญ สาธุ อบุ าสกิ าเสนห่ ์ ธรรมย่ิง รนุ่ ๒ 60 www.kalyan
กราบแทบเท้าพระพ่ีชายทเ่ี คารพยิง่ ความตายทีใ่ คร ๆ ก็หลีกเล่ยี งไมไ่ ด้ มนั เจบ็ ปวด แต่กต็ อ้ งท�ำใจ ด้วยน่ี คือสัจธรรม เรายงั ลว่ งพน้ ความตายไปไมไ่ ด้ คงไว้แตค่ ุณความดีให้ระลึกนึกถึง เม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๒๗ ครัง้ ยงั เปน็ นกั ศึกษาท่ีมหาวิทยาลยั ขอนแก่น ปีนน้ั เป็นปีที่มีโอกาสรู้จักหลวงพี่ คร้ังท่ีเป็นอุบาสก ด้วยภาพลักษณ์สุขุม นุ่มนวล เยอื กเย็น เป็นวทิ ยากรแกว้ ทต่ี อ้ งเดนิ ทางไปต่างจงั หวัดดว้ ยรถโดยสาร พรอ้ ม ส่ือธรรมะ เช่น หนังสือสวดมนต์ ในกระเป๋าจะมีเอกสารรายชื่อผู้ที่เคยมาวัด เดินทางด้วยเครื่องแต่งกายท่ีพร้อมเสมอ ชุดเสื้ออุบาสกกางเกงสีเข้ม พูดคุย ธรรมะให้ทุกคนเบิกบานในการท�ำหน้าท่ีกัลยาณมิตร ซ่ึงในยุคน้ันข่าวของวัด ไมว่ า่ จะเร่ือง ๒,๐๐๐ ไร่ คนบวชแลว้ ไมย่ อมสกึ ตอ้ งตอบค�ำถามมากมาย แต่ ท่านก็ไม่ย่อท้อ เบื่อหน่าย ตอบทุกค�ำถามอย่างใจเย็น มีใบหน้าท่ีเปื้อนยิ้ม ตลอดเวลา คร้ังหนึ่งมีการบรรยายธรรมะท่ีสถาบันเทคโนโลยีตะวันออกเฉียงเหนือ เพอ่ื ชักชวนน้อง ๆ ให้เขา้ อบรมการอยู่ธุดงค์สุดสัปดาห์ ในการบรรยายครัง้ นัน้ มีพี่ ๆ หลายท่านหมุนเวยี นข้นึ ไปบรรยายเปน็ รอบ ๆ ต้ังแตเ่ ชา้ จรดค�่ำ หลวงพ่ี ให้นั่งฟัง ๒-๓ รอบ แล้วก็บอกให้ขึ้นไปพูดท่ามกลางน้อง ๆ และคณาจารย์ กว่าครึ่งพัน เป็นประสบการณ์ครั้งแรกในชีวิตท่ีต้องพูดต่อหน้าสาธารณชน 61 namitra.org
จ�ำนวนมาก ท่านให้ก�ำลังใจว่า ให้พูดด้วยจิตท่ีหวังจะท�ำหน้าที่กัลยาณมิตร ดว้ ยประสบการณต์ รงทเ่ี ขา้ วดั นง่ั สมาธแิ ลว้ ไดป้ ระโยชนอ์ ะไร กเ็ ลา่ แลว้ จะชแ้ี นะ ให้ ต้ังแตบ่ ัดนัน้ เป็นต้นมา ทา่ นกช็ ้ีแนะวธิ กี ารพดู การเขียนบทพธิ กี ร ทีต่ ้องรู้ บรบิ ทต่าง ๆ ในพ้ืนท่ที ่เี ราพูด ต้องรอู้ งค์ประกอบตา่ ง ๆ เพอื่ ให้คนฟังได้สาระ ไดค้ วามเบกิ บาน มขี นั้ ตอน โดยเฉพาะธรรมะตอ้ งถกู ตอ้ ง เทยี่ งตรง และเขา้ กบั กลมุ่ คนทฟี่ งั จนบดั นส้ี งิ่ ทห่ี ลวงพสี่ อนทำ� ใหไ้ ดท้ ำ� หนา้ ทจ่ี บั ไมคเ์ ลา่ ธรรมะมาตลอด ความประทบั ใจและซาบซงึ้ ทเี่ ปน็ พระคณุ ยงิ่ คอื เมอื่ คราวงานศพคณุ พอ่ คณุ แม่ ท่านช่วยดูแลงานต้ังแต่ต้นจนจบ ครอบครัวงามเกียรติทรัพย์ขอกราบหลวงพ่ี ด้วยความซาบซงึ้ ในน�้ำใจ ในพระคุณเจา้ ค่ะ ยิง่ ไดฟ้ ังเสยี งนำ� สวดมนต์ทีห่ ลวงพ่ี เป็นตน้ เสียง ยงิ่ ท�ำให้ระลึกถงึ เป็นอย่างยิ่ง กราบแทบเทา้ ด้วยความเคารพย่ิงเจ้าคะ่ ครอบครัวงามเกยี รติทรพั ย์ ความทรงจ�ำดี ๆ ตอ่ พระพช่ี าย ภาพท่เี หน็ พระพ่ีชาย ท่านไม่เคยท้อ ไมเ่ คยบน่ ว่าเหนอ่ื ยให้นอ้ ง ๆ ได้ เหน็ มแี ตบ่ อก เราทำ� ไปกอ่ นนะ สู้ ๆ ๆ ใหก้ ำ� ลงั ใจพวกเราตลอด ทา่ นเปน็ ตน้ บญุ ต้นแบบ ไม่เคยว่าร้ายใคร ไม่โกรธใคร มีแต่ค�ำให้อภัย ท่านใจดีจนเราเอง ต้องพูดว่า พ่อพระจริง ๆ ชว่ งที่ท่านป่วย ทา่ นยงั ไปโปรดญาติโยมทกุ ทที่ ที่ า่ น 62 www.kalyan
รู้จัก และทีล่ ืมไม่ไดเ้ ลยคือ หลวงพี่ไปงานศพคุณพ่อของเราท่ีบา้ น ท้ังทหี่ ลวงพ่ี ปว่ ยกไ็ ปทง้ั ฟงั สวดและเผา ครอบครวั เราซาบซงึ้ ในความเมตตาของหลวงพมี่ าก หลวงพี่จะอยใู่ นใจทุกคนตลอดไปคะ่ กราบนมสั การพระพี่ชายท่เี คารพรักค่ะ แปะ๊ ภูธร ๖ แด่..พระพีช่ ายทเี่ ปน็ ต้นบุญต้นแบบ หลวงพี่ท่านเป็นพระที่ใจดี มีความเมตตามาก มีความสุภาพ ใจเย็น ละเอยี ดรอบคอบ รกั ษานำ้� ใจคนรอบขา้ ง ทำ� ใหค้ นทที่ ำ� งานดว้ ยสบายใจ รบั ฟงั เหตุผลของน้อง ๆ คอยแนะน�ำให้ก�ำลังใจ เมื่อมีปัญหาท่านก็ดูแลไม่ทอดทิ้ง มีคุณสมบัติท่ีเหมาะในการปกครอง และท่านก็เป็นแบบอย่างท่ีดีในด้านการ ฝกึ ฝนตนเอง เป็นตน้ บุญตน้ แบบในการสรา้ งบารมี มีความอดทน ต้ังใจท�ำงาน ใหอ้ อกมาดี มคี วามสมบรู ณ์ เป็นตัวอย่างที่ดีต่อนกั สรา้ งบารมีทีม่ าทีหลงั สุดท้ายนี้ ขอให้ดวงวิญญาณของท่านกลับดุสิตบุรี วงบุญพิเศษอย่าง สงา่ งาม และตง้ั ใจจะอทุ ศิ ผลบญุ ให้ทา่ นตลอดไปค่ะ อุบาสิกาศริ ินทร์ วรพันธ์ (น้องเก๋) อบุ าสกิ าสมพร พชื พันธไ์ พศาล แกว้ ภูธร ๖ 63 namitra.org
พระสุปฏิปันโน กราบถวายความอาลัยแด่พระอาจารย์พี่ ดร.สมศักดิ์ จนฺทสีโล ผู้ซึ่ง ขา้ พเจ้าทงั้ สองเคารพรักยิง่ เนอ่ื งจากทา่ นเป็นพระสปุ ฏปิ นั โน ปฏิบัติดี ปฏบิ ตั ิ ชอบ กราบไหว้ไดโ้ ดยสนิทใจ จริยวัตรอันงดงามของทา่ นเป็นแบบอย่างท่ดี แี ก่ ศิษย์ ท่านมีเมตตาสูง อยู่ใกล้ท่านจะมีแต่ความสงบร่มเย็น ท่านมีปกติเป็นผู้ อ่อนนอ้ มถอ่ มตน มเี มตตาต่อศษิ ย์เสมอตน้ เสมอปลาย ทกุ คร้ังทีศ่ ษิ ย์มีความทุกขจ์ ากการสูญเสยี บดิ า มารดา ญาตพิ ี่นอ้ ง ท่าน จะอยู่เคียงข้างให้ก�ำลังใจอย่างสม�่ำเสมอ ยังความซาบซึ้งแก่ข้าพเจ้าท้ังสอง และญาตพิ ่นี อ้ ง ด้วยบุญกุศลที่ท่านกระท�ำไว้ดีแล้ว รวมทั้งบุญกุศลท่ีข้าพเจ้าทั้งสองได้ กระท�ำไว้ดีแล้ว ขอให้พระอาจารย์ที่เคารพกลับดุสิตบุรี วงบุญพิเศษได้อย่าง สงา่ งามดว้ ยเทอญ ชูศรี ประกอบกลุ , นงลกั ษณ์ ศรีสว่าง 64 www.kalyan
ขอกราบแทบเท้าด้วยดวงใจ น้�ำตาหล่ังริน เม่ือส้ินนักปราชญ์ขุนพลกล้าแห่งกองทัพธรรม น้อม ส่งนักรบกล้าของตะวันธรรมกลับสู่แดนสรวงดุสิตบุรี วงบุญพิเศษ เขตบรม- โพธสิ ัตว์ บำ� เพญ็ บญุ บารมตี ่อ สาธุ สาธุ สาธุ ขอสดดุ ีพระอาจารย์ ดร.สมศักด์ิ จนทฺ สโี ล พทุ ธบตุ รทม่ี ผี ลงานดา้ นพระพทุ ธศาสนาอยา่ งอเนกอนนั ต์ รวมทงั้ เปน็ เนอ้ื นาบญุ อนั เยยี่ ม บรสิ ทุ ธ์ิ สะอาด ใหแ้ กโ่ ยมพแี่ ละบตุ รธดิ า ขอกราบแทบเทา้ ด้วยดวงใจ จากโยมพ่สี นุ นั ทา ชชั วาลนนท์ และบุตรธิดา สาธุ สาธุ สาธุ ไมเ่ คยเห็นทา่ นโมโหหรือโกรธใครเลย ใครกต็ ามทไ่ี ดร้ จู้ กั คนุ้ เคยกบั พอจ.สมศกั ด์ิ จะซาบซงึ้ ใจวา่ ยงั มพี ระภกิ ษุ สงฆ์ที่ประพฤติดีปฏิบัติชอบให้กราบไหว้ได้เต็มหัวใจ จากการที่ได้รู้จักท่าน มากวา่ ๓๐ ปี ต้ังแต่สมัยทา่ นเปน็ ฆราวาส ท่านเปน็ ผู้ทมี่ ีวาจานุ่มนวล ใจคอ เยอื กเยน็ ยังไมเ่ คยเห็นท่านโมโหหรอื โกรธใครเลย ทา่ นเปน็ ภกิ ษทุ ปี่ ระพฤตปิ ฏบิ ตั เิ ครง่ ครดั นอบนอ้ มถอ่ มตน เปน็ ทต่ี ง้ั แหง่ ศรทั ธาตอ่ ผทู้ ไ่ี ดร้ จู้ กั ทา่ น นา่ เสยี ดายทช่ี าวพทุ ธไดส้ ญู เสยี พระสงฆท์ น่ี า่ กราบไหว้ ไปอีกทา่ นแล้ว ชชั วาลย์ ทศรตั น์ 65 namitra.org
กราบแทบเทา้ พระพช่ี ายทเี่ คารพและศรทั ธาอยา่ งสูงยิง่ คร้ังสุดทา้ ยที่ได้กราบทา่ น...คือเดอื นมิถนุ ายนปี พ.ศ. ๒๕๖๐ น้เี องคะ่ ผ่านมายังไม่ครบขวบปีเลย กลับได้ทราบข่าวที่ไม่คิดว่าจะเป็นไปได้ ค�ำสอน สุดท้ายของท่านคือ อย่าประมาทในความตาย...มันมาได้ทุกเวลา ท่านกล่าว อธบิ ายในเรอ่ื งนเ้ี กอื บครบชว่ั โมงเลยทีเดยี ว แตล่ ูกศิษยผ์ ู้มปี ญั ญาน้อย กห็ าได้ ฉกุ คิดสิง่ ใดไดเ้ ลย จวบจนไดม้ าทราบข่าวการจากไปของทา่ น... สุดแสนเสียดายพระพี่ชายผู้เปี่ยมด้วยความรัก ความเมตตา ความ พยายาม ความพอดี ความหว่ งใยทมี่ ตี อ่ ทง้ั หนา้ ทก่ี ารสรา้ งบญุ บารมที ไี่ ดร้ บั มอบ หมาย และต่อทุก ๆ สรรพชวี ติ ทไ่ี ดม้ าปรากฏตอ่ หนา้ พระพ่ีชายทา่ นนี้ ท่านพบ ใครจะมแี ตบ่ คุ คลทร่ี กั ทา่ น และปรารถนาอยากจะปฏบิ ตั ธิ รรมกบั ทา่ นในทกุ ๆ คร้ังที่ท่านมาเยี่ยมเยือน... ในคร้ังที่ท่านเป็นอุบาสก ท่านวางตัวได้พอเหมาะพอดีกับบุคคลใน ทุกเพศทุกวัย ท่านมีคุณธรรมของความเป็นครู เป็นผู้น�ำที่พูดค�ำไหนค�ำน้ัน และทกุ คนพรอ้ มปฏบิ ตั ติ าม มคี รงั้ หนงึ่ กบั ความประทบั ใจของนอ้ ง ๆ ชมรมพทุ ธฯ โรงเรียนขอนแกน่ วิทยายน ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ พส่ี มศักดิข์ องน้อง ๆ ในตอนน้นั ไดเ้ ปน็ ทป่ี รกึ ษาในการจดั ธดุ งคท์ โ่ี รงเรยี น จวบจนกระทง่ั ผา่ นความเหน็ ของทา่ น ผอ.โรงเรียน ซ่ึงตอนน้ันพวกเราเข้ารายงานท่าน ผอ.หลายครั้ง แต่ ผอ.ก็ยัง ไม่อนุญาตให้มีการจัดปฏิบัติธรรม แต่พ่ีชายของเราก็ให้เหตุผลในการต่อสู้กับ พวกเราวา่ “หากไม่เขา้ ถ�้ำเสอื แล้วจะไดล้ กู เสอื มาไดอ้ ยา่ งไร” 66 www.kalyan
พวกเราก็พยายามใหม่ตามค�ำส่ังและค�ำสอนอีกหลายคร้ัง จนในที่สุด ท่าน ผอ.ก็อนุญาตให้จัดธุดงค์ได้ แต่พอถึงข้ันตอนการประชุมครูท้ังโรงเรียน พร้อมกับทีมงานชมรมพุทธฯ พวกเราหันหน้าเข้าหากันว่าจะผ่านเหตุการณ์น้ี ไปได้อย่างไร (มันน่ากลัวมาก)...ณ บัดดล พ่ีชายของพวกเราก็ปรากฏตัวข้ึน ท่ามกลางความแปลกใจของทุกคน ว่าพ่ชี ายทราบได้อยา่ งไรว่าจะมเี หตกุ ารณ์ นเ้ี กดิ ขนึ้ และนาทนี นั้ เอง พช่ี ายทป่ี ระหนง่ึ ซเู ปอรแ์ มนของเดก็ ๆ กม็ าชว่ ยเดก็ ๆ และได้เป็นผู้จับไมค์อธิบายไขข้อข้องใจของท่าน ผอ. และคุณครูในโรงเรยี น ในครง้ั นนั้ ทหี่ อประชมุ ใหญ่ (ซง่ึ เปน็ โรงเรยี นประจำ� จงั หวดั ขนาดใหญ)่ คุณครู ทกุ ทา่ นตา่ งเบกิ บาน ประทบั ใจในทกุ คำ� ตอบ และเขา้ ใจอยา่ งถอ่ งแทใ้ นเหตผุ ล ที่ว่า ท�ำไมต้องมีการจัดปฏิบัติธรรม “อยู่กลดหมดทุกข์ พบสุขแท้จริง” ข้ึน ในโรงเรยี น ๓ วัน ๓ คนื การจัดธุดงคใ์ นคร้ังน้ี พี่ชายใหพ้ วกเราจดั บอรด์ มงคลชีวิต ๓๘ ประการ ซ่ึงมกี วา่ ร้อยบอร์ด แตพ่ วกเราก็ทำ� ส�ำเร็จ จากค่ำ� จนสว่างคาตา การจัดธดุ งค์ ครง้ั นนั้ ผา่ นไปดว้ ยความสำ� เรจ็ อนั ยง่ิ ใหญ่ เปน็ ทป่ี ระจกั ษแ์ กท่ กุ สายตาทพ่ี บเหน็ ก็ด้วยความเคารพรักและศรัทธาในตัวพ่ีชายท่านน้ีของเด็ก ๆ ทุกคน น้อง ๆ ทกุ คนพร้อมเสมอส�ำหรบั ทุกคำ� สงั่ และค�ำสอนจากพ่ีชายทา่ นน้ี มาวันน้ี แม้เด็ก ๆ ท่ีท่านสร้างมาจะเติบโตเป็นขุนพลกล้าแห่งกองทัพ ธรรม แต่ท่านก็ยงั ตามดแู ล ถามไถ่ถงึ ทุก ๆ คน ท่านจ�ำทุกคนได้ และนาทนี ี้ 67 namitra.org
68 www.kalyan
น้อง ๆ ทุกคนก็จะไม่มีวันลืมค�ำสั่งและค�ำสอนของพระพี่ชายท่านน้ีตลอดไป เช่นเดยี วกนั เจ้าคะ่ นอ้ ง ๆ ทุกคนขอกราบพระพีค่ รง้ั สดุ ท้ายดว้ ยหวั ใจทีเ่ คารพ และศรัทธาอย่างเปี่ยมล้นใจ...และจะสานความฝันท่ีปลายฟ้าสู่ที่สุดธรรม... ก้าวเดินกนั ตอ่ ไปจนกวา่ เราจะพบกนั ใหม.่ ..เจา้ คะ่ ดวงมาลย์ เดชขนั ธ์ BK16 และคณะคณุ ครู น้อง ๆ ชมรมพุทธฯ ขอนแก่นวิทยายน ปี พ.ศ. ๒๕๒๙-๒๕๓๑ เจ้าคะ่ พระพช่ี ายของน้อง ๆ เปน็ เวลากว่า ๑๕ ปที ่ีได้เติบโตและร่วมรบั บญุ ทภี่ าคกลางแห่งนี้ ตอนนี้ เปลี่ยนเป็นแก้วภูธร ๖ แล้ว การเข้ามาอยู่ท�ำงานท่ีน่ี ได้รับความห่วงใยจาก หลวงพ่สี มศักดิ์ ท่เี ป็นเหมือนทง้ั พ่อท้งั พช่ี ายท่คี อ่ ยดูแลห่วงใย น้องอบุ าสกิ าใน ภาคอยู่ด้วยแล้วสบายใจ อยู่ด้วยแล้วอุ่นใจ อยู่ด้วยแล้วมั่นใจ คุณธรรมและ ความดขี องหลวงพท่ี ่ีเลา่ ต่อจากคนรนุ่ แรก ร่นุ กลาง รุน่ หลัง ท�ำใหร้ วู้ ่ามีคนรัก ท่านมากเหลือเกิน เพราะท่านสุปฏิปันโนมาก นุ่มนวล รักการฝึกตัว เป็น ต้นแบบตอนเป็นอุบาสก พอบวชพระท่านก็เป็นต้นบุญ เป็นกัลยาณมิตร เป็นทเ่ี คารพรกั 69 namitra.org
เคยรว่ มงานจดั ปฏบิ ตั ธิ รรมบา้ นกลั ยาณมติ ร ถา้ บา้ นไหนทา่ นจะไปเทศน์ ไปนำ� สวดมนต์ จะมีคนมามากทุกครงั้ จริง ๆ คะ่ กอ่ นที่ท่านจะเดนิ ทางไปรอ ทดี่ สุ ติ บรุ ใี นครง้ั น้ี ขา้ พเจา้ ไดม้ สี ว่ นในการประสานงานรบั ปจั จยั ทำ� บญุ เกาะแกว้ เจดีย์สวรรคท์ างไลน์ มนั มากมายจรงิ ๆ คะ่ เบอรธ์ นาคารทพ่ี ระอาจารยแ์ ละ พ่ีผู้น�ำบุญ พี่อุบาสกอุบาสิกาโอนมา SMS ดังไม่ขาดสาย รวมปัจจัยได้ ๖๐๐,๐๐๐ กว่าบาท แสดงถึงผู้คนจ�ำนวนมากมายท่ีระลึกถึงท่านและอยาก ร่วมบุญกับท่าน อยากกราบอนุโมทนากับทุกท่าน และขอให้พระพี่ชาย ของนอ้ ง ๆ หลวงพี่สมศักด์ิ ไปรอนอ้ ง ๆ ก่อนทด่ี สุ ิตบุรีนะคะ คณุ ธรรมของทา่ น ความดขี องทา่ น เสยี งสวดมนตท์ ำ� วตั รเชา้ ทำ� วตั รเยน็ ในเทปจะยงั คงดงั และยงั คงอย่เู หมอื นทา่ นอยูใ่ กล้ ๆ ไมไ่ ดไ้ ปไหน ไปรอน้อง ๆ กอ่ นนะคะ จะพยายามตามไปท่ตี รงโน้นนะคะ กอบกลุ แววนลิ านนท์ แกว้ ภูธร ๖ ไมเ่ คยได้ยินค�ำพดู ท่หี ยาบคายจากทา่ นแมแ้ ต่ครง้ั เดียว ได้รู้จักหลวงพ่ีสมศักด์ิ จนฺทสีโล จากการฟังเสียงสวดมนต์ท�ำวัตรท้ัง เชา้ -เยน็ ทกุ วนั ไพเราะมาก รสู้ กึ ประทบั ใจ อยากรจู้ กั ตวั ทา่ น ในทส่ี ดุ บญุ จดั สรร ให้ได้ทำ� งานกบั ท่านทหี่ นว่ ยงานแก้วภธู รภาคกลาง ส�ำนักกลั ยาณมิตรสากล 70 www.kalyan
ทา่ นเป็นพระพชี่ ายท่ีสุภาพนมุ่ นวล พดู จาไพเราะ มีเมตตา ไมเ่ คยได้ยนิ ค�ำพดู ทหี่ ยาบคายจากท่านแม้แตค่ รง้ั เดียว ทา่ นเป็นพระอาจารย์ท่ีขยันมาก ๆ ไม่เคยหยุดพักเลย ออกปฏิบัติศาสนกิจเยี่ยมบ้านกัลยาณมิตรสม�่ำเสมอ โดย เฉพาะจงั หวดั ทท่ี า่ นรบั ผดิ ชอบในโซนภาคกลางและอนื่ ๆ จนไมม่ เี วลาพกั ผอ่ น ทำ� ใหส้ ขุ ภาพของทา่ นเรมิ่ ไมแ่ ขง็ แรง แตท่ า่ นมจี ติ ใจเขม้ แขง็ มาก ยงั คงทำ� หนา้ ท่ี ตลอดเวลา ไม่เคยหยุดพกั เลย ตอ่ มา ท่านเร่ิมป่วย ไดเ้ ขา้ รบั การรกั ษาท่โี รงพยาบาลหลายครง้ั ชว่ งที่ ท่านป่วยอยู่ที่โรงพยาบาล พวกเราชาวภูธร ๖ และคณะผู้น�ำบุญได้รวบรวม ปัจจัย เพ่ือสร้างองค์พระธรรมกายประจำ� ตัวถวายแด่ท่าน จากนั้นท่านก็จาก พวกเราไปอย่างสงบ กราบถวายอาลัยอยา่ งสุดซึง้ จากปราณี แซ่ก๋ง อบุ าสกิ า รนุ่ ๑๑ ภูธร ๖ สำ� นกั กลั ยาณมิตรสากล เจ้าของเสยี งสวดมนต์อันไพเราะ วนั เวลาแหง่ การสรา้ งบารมชี า่ งผา่ นไปอยา่ งรวดเรว็ เหมอื นสายนำ�้ ทไี่ มม่ ี วันไหลกลบั เหลอื แตร่ ่อยรอยแหง่ ความสงบ น่ิง เยน็ กาย เย็นใจ แก่ผพู้ บเหน็ เฉกเช่นเดียวกบั หลวงพีส่ มศกั ดิ์ จนฺทสโี ล ผ้จู ากไป 71 namitra.org
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ มโี อกาสพบกับพี่อบุ าสกสมศกั ดิ์ ดวงสีเสน (ขณะนั้น ยงั ไมบ่ วช) ภาพบคุ ลกิ อนั สภุ าพ สงบ สำ� รวม ยม้ิ แยม้ พดู นอ้ ย มคี วามออ่ นนอ้ ม ยงั ประทบั อยใู่ นความทรงจำ� ไมเ่ คยลมื ทา่ นเปน็ เจา้ ของเสยี งสวดมนตอ์ นั ไพเราะ ทุ้ม นุ่มกังวาน ตรึงใจญาติโยมให้ติดกับศูนย์กลางกายทุกครั้งที่สวดมนต์ ทำ� วัตรเช้า-เยน็ เวลาผา่ นไป จนกระทงั่ ไดม้ โี อกาสมาสรา้ งบารมเี ปน็ ลกู นอ้ งทา่ น หลวงพี่ ดแู ลนอ้ งทกุ คนในภาคเปน็ อยา่ งดี หลวงพใ่ี จเยน็ สงบ สำ� รวม ออ่ นนอ้ ม เกรงใจ ใหเ้ กยี รติ ยกยอ่ ง ชื่นชม และคอยให้ก�ำลงั ใจนอ้ งทุกคนในภาค ค�ำพูดท่ีไดย้ นิ จากปากทา่ นเสมอ ๆ คือ “ท�ำดีแล้ว ให้ตั้งใจท�ำต่อไป แล้วจะดีข้ึนไปอีก” เม่ือมีปัญหาในการ ท�ำงานท่านจะรับฟังอย่างต้ังใจ และหาทางช่วยเท่าท่ีท่านช่วยได้ ท่านจึงเป็น ที่รกั เป็นทยี่ อมรบั และเป็นต้นบุญต้นแบบในการสร้างบารมมี าโดยตลอด ขอให้หลวงพพ่ี กั ผอ่ นใหส้ บาย ณ ทิพยวิมาน ดสุ ิตบรุ ี รอคอยหมู่คณะ เพื่อจะได้กลับลงมาสร้างบารมีร่วมกันอีกในภพชาติต่อไป ขอกราบแทบเท้า หลวงพี่ดว้ ยความเคารพอยา่ งสงู อบุ าสิกาลดั ดาวัลย์ สรุ ยิ สมบรู ณ์ แก้วภูธร ๖ 72 www.kalyan
73 namitra.org
สดดุ ี “ขอกราบขอบพระคณุ พระสมศกั ด์ิ จนทฺ สโี ล, ดร. ทปี่ รกึ ษาวทิ ยานพิ นธ์ ผูส้ ัง่ สอนความร้ทู างพระพุทธศาสนาในหลักสตู ร ผู้ให้ค�ำปรกึ ษาและค�ำแนะน�ำ แนวทางในการท�ำโครงร่างวิทยานิพนธ์ ที่ได้กรุณาเสียสละเวลาคอยดูแล เอาใจใส่ในการทำ� วิทยานพิ นธจ์ นสำ� เร็จสมบรู ณล์ งไดด้ ว้ ยดี” นน่ั คอื ขอ้ ความสว่ นหนง่ึ ในกติ ตกิ รรมประกาศทผ่ี เู้ ขยี นขอนอ้ มนำ� มา เพอื่ ประกาศคุณของหลวงพีท่ เ่ี มตตาให้ความรู้ ใหค้ ำ� แนะน�ำ รวมท้ังเป็นทีป่ รึกษา เร่ืองการศึกษาวิเคราะห์ ตงั้ แตโ่ ครงรา่ งท่รี วั ๆ ราง ๆ จับต้นชนปลายไม่ได้ แต่ จากการท่ีท่านช่วยวางแนวทางให้ ท�ำให้ผู้เขียนเห็นภาพชัดข้ึน ทั้งยังช่วยจัด ปรับตกแต่งแก้ไขส�ำนวนการเขียนและเน้ือหาครั้งแล้วครั้งเล่า อย่างไม่รู้สึก เบ่ือหน่ายในการท�ำหน้าที่ “ครู” หรือ “ครุ” ผู้มีใจหนักแน่น ผู้ควรเคารพ จากเดือนเป็นปีและหลาย ๆ ปี ผู้เขียนจึงค่อย ๆ ซึมซับและเข้าใจวิธีการที่ ท่านถ่ายทอดใหม้ าถึง ณ วันนี้ บุญกุศลใดและธรรมทานอันใดท่ีบังเกิดข้ึนแล้ว และจะบังเกิดในภาย ภาคหนา้ ขอสง่ ผลใหห้ ลวงพีม่ ีส่วนในทุก ๆ บุญทกุ ประการเทอญ อุบาสกิ าวยิ ดา 74 www.kalyan
จากใจนกั รบภธู ร มาเป็นอาสาฟื้นฟูรุ่นแรกของสิงห์บุรี เร่ิมงานลงพื้นท่ีชวนบวช ๑๐๐,๐๐๐ รปู ทุกหมู่บา้ นท่วั ไทย ภายใต้การดแู ลของท่าน ๙ ปที ่ีรว่ มงานมา นกั รบภธู รมนี โยบายสว่ นกลางอะไรลงมา เรากม็ หี นา้ ทล่ี ยุ อยา่ งเดยี ว เพราะเรา อาสามาแล้วค่ะ แต่ถ้าไม่มีคนคอยประคองช่วยเหลือให้ก�ำลังใจ ความส�ำเร็จ คงเกิดขน้ึ ไม่ได้ งานที่ออกมาสำ� เรจ็ ทกุ โครงการมที ่านอยเู่ บ้อื งหลงั จริง ๆ ค่ะ งานธดุ งคเ์ มอ่ื หลายปกี อ่ นเดนิ เตม็ เสน้ ทาง นกั รบภธู รอยา่ งเราหลงตลอด ท่านคือ GPS ท่านเมตตาไปส�ำรวจเส้นทางก่อนวันจริง มีอยู่คร้ังหน่ึงขบวน พระธุดงค์ออกเดินแล้วยังไปไม่ถึงจุดท่ีรับผิดชอบ ท่านเมตตาแนะน�ำเส้นทาง ท�ำให้ไปทันเวลาเฉียดฉิวพอดี ภาพคนนั่งเต็มพ้ืนที่ทันเวลาเห็นแล้วปลื้มมาก เลยคะ่ ทุกวันท่ีรับบุญอยู่ที่ศูนย์อบรมธรรมอุทยานบ้านแป้ง สมัยท่ีท่านยัง แข็งแรง ท่านจะมาน�ำสวดมนต์ น�ำน่ังสมาธิ พวกเรารอฟังว่าวันนี้ท่านจะมี ธรรมะดี ๆ อะไรมาเลา่ ให้ฟัง มขี ้อคิด มีคำ� แนะนำ� อะไรใหเ้ ราไปท�ำงานในพน้ื ที่ ตอ่ แค่เห็นทา่ นมากใ็ จช้ืน ท่านช้ีขุมทรพั ย์อยู่บอ่ ย ๆ เรอื่ งการรกั ษาคน “ตน้ ไมใ้ หญ่ใช้เวลาปลูกเป็น ๒๐-๓๐ ปี แต่ใชเ้ วลาตัดไม่กีน่ าท”ี กว่าจะ ได้คนมาทุ่มเทสรา้ งบารมีสักคนมันยาก จะพูดอะไรกนั ท่านให้ระวังคำ� พูด 75 namitra.org
ค�ำของท่านมีแตค่ ำ� เพชรค�ำพลอย พดู ออกมาเราได้ยนิ แลว้ ใจฟู มกี �ำลงั ใจ บางครั้งปลื้มจนจะกลนั้ น้�ำตาไม่อยู่ ดวงปญั ญาทา่ นเยอะมาก ท่านไปคดั แต่ คำ� พดู ที่เขา้ ถึงใจคนลุยงานอยา่ งเรา นักรบภธู รอย่างเรา นกั รบภธู รคนนจ้ี ะขอ จดจำ� และนอ้ มนำ� สิ่งดี ๆ ทที่ ่านเมตตาคอยชแ้ี นะเอามาใช้สอนตัวเอง และจะ ยึดทา่ นเป็นแบบอยา่ งในการสร้างบารมีใหต้ ลอดรอดฝงั่ ภิญโญ ค�ำคง ศนู ย์อบรมธรรมอุทยานบา้ นแปง้ ผู้เปน็ ขวญั และก�ำลังใจของพวกเรา พวกเรานอ้ ง ๆ ทมี งานจงั หวดั สระบรุ ี ขอนอ้ มกราบบชู าธรรมพระอาจารย์ ดร.สมศกั ด์ิ จนทฺ สโี ล ผเู้ ปน็ ขวญั และกำ� ลงั ใจของพวกเราดว้ ยความเคารพรกั ยง่ิ ภาพรอยยิ้มแห่งความเมตตาที่พระอาจารย์มีให้พวกเราอย่างเสมอต้น เสมอปลาย อยา่ งต่อเน่ืองเสมอมา ยังคงชดั แจ่มท่กี ลางใจของนอ้ ง ๆ ทุกคน พระอาจารยจ์ ะใสใ่ จดแู ลหว่ งใยทมี งานนอ้ ง ๆ และคอยชแี้ นะ ใหธ้ รรมะ ประคับประคองในทกุ ภารกิจกระทั่งส�ำเรจ็ ลุล่วง 76 www.kalyan
ในชว่ งทที่ า่ นเรม่ิ มอี าการอาพาธ ทา่ นกอ็ ดทน เขม้ แขง็ ยมิ้ แยม้ มาประชมุ และเยย่ี มเยยี นทมี งานเหมอื นกบั ท่านแข็งแรงดี เพ่ือมิให้นอ้ ง ๆ ตอ้ งเป็นหว่ ง แม้ในวนั น้ี พระอาจารย์จะไม่ไดใ้ ช้กายหยาบสร้างบารมรี ่วมกบั พวกเรา แล้ว แต่พระอาจารย์ยังคงอยใู่ นใจของนอ้ ง ๆ ทุกคน และได้บุญทุก ๆ บุญกับ พวกเราตลอดไป เพราะพระอาจารย์เป็นต้นบุญต้นแบบของพวกเราทีมงาน จงั หวดั สระบรุ ี ดว้ ยความเคารพและระลกึ ในพระคณุ นอ้ ง ๆ ทีมงานจงั หวัดสระบุรี ๒๘ เมษายน ๒๕๖๑ วิธกี ารสอนสมาธขิ องพระอาจารยเ์ รยี บงา่ ย เขา้ ใจงา่ ย พระอาจารยเ์ ปน็ ตน้ แบบของนกั สรา้ งบารมี มกี ริ ยิ าวาจาสภุ าพ ออ่ นโยน มเี มตตาตอ่ ทกุ คนท่ไี ดพ้ บปะเจอะเจอ เสียงสวดมนตอ์ นั ไพเราะ กงั วาน เป็นที่ จบั ใจของเหลา่ กลั ยาณมติ รทไี่ ดส้ วดมนตก์ บั พระอาจารย์ วธิ กี ารสอนสมาธขิ อง พระอาจารยเ์ รยี บงา่ ย เขา้ ใจงา่ ย แมก้ ารแสดงธรรมกไ็ พเราะนา่ ฟงั เปน็ อยา่ งยง่ิ ข้าพเจ้าได้มีโอกาสพบพระอาจารย์คร้ังสุดท้ายเม่ือวันอาทิตย์ที่ ๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ หลงั จากเสร็จการปฏิบัติธรรมทหี่ ้องแก้วฯ ไปเยี่ยมพระอาจารย์ กับคุณแม่ ถึงแม้ร่างกายท่านจะเพลีย ๆ แต่ท่านก็ต้อนรับอย่างดี มีเมตตา 77 namitra.org
ดวงตาของพระอาจารยย์ งั มปี ระกายสกู้ บั โรคภยั ไขเ้ จบ็ อยา่ งไมย่ อมแพ้ ขา้ พเจา้ มีบญุ ถวายปัจจยั ใหก้ บั พระอาจารย์เปน็ ครง้ั สุดท้าย นับเป็นบุญวาสนาอย่างย่ิงที่ข้าพเจ้าและคุณแม่มีโอกาสท�ำบุญกับ เนือ้ นาบุญทเ่ี ปน็ ทหารกลา้ ของกองทัพธรรม ขออาราธนากุศลผลบุญที่ได้ร่วมท�ำกับพระอาจารย์ เป็นปัจจัยส่งให้ พระอาจารยก์ ลับดุสิตบรุ สี มเกียรตยิ ศท่ไี ดม้ าสร้างบารมใี นโลกนีด้ ว้ ยเทอญ กราบนมัสการด้วยความเคารพอย่างสูง อารี คำ� สวสั ด์ิ ศูนยป์ ฏบิ ัติธรรมและอบรมเยาวชน จ.ชัยนาท พระพีช่ ายผู้เปน็ ต้นบญุ ตน้ แบบแห่งความดี ไดร้ จู้ กั หลวงพคี่ รง้ั แรกปี พ.ศ. ๒๕๔๗ ตอนนน้ั พอี่ บุ าสกิ านมิ นตท์ า่ นไป ศนู ยฯ์ ทอ่ี ดุ มสขุ บอ่ ย ๆ กไ็ ดแ้ ตแ่ ปลกใจวา่ ทำ� ไมเจา้ ภาพชอบใหน้ มิ นตห์ ลวงพี่ บอ่ ยนกั เสยี งเทศนข์ องทา่ นกเ็ บา ตอ้ งคอยเงย่ี หฟู งั วา่ ทา่ นเทศนอ์ ะไร ? ไดแ้ ต่ เกบ็ ความสงสยั เอาไว้ ไมก่ ลา้ ถามใคร แลว้ กเ็ กบ็ ความประทบั ใจ คอื ทา่ นเมตตา และสัมผัสได้ถึงความจริงใจ และมีความสุภาพมาก ๆ มารู้ภายหลังว่า ท่าน ทำ� หนา้ ทก่ี ลั ยาณมติ รใหก้ บั เจา้ ภาพทา่ นนแี้ ละหลาย ๆ ทา่ นอกี ดว้ ย 78 www.kalyan
หลังจากนน้ั ไมน่ าน พี่ ๆ นอ้ ง ๆ ชมรมพุทธฯ มหาวทิ ยาลัยขอนแก่น ได้ จัดกิจกรรมรวมใจปีใหม่ โดยนิมนต์ท่านมาลงเทศน์ จึงทราบว่าท่านเป็นรุ่นพ่ี รนุ่ บุกเบิกทศ่ี ูนยก์ ัลยาณมติ รขอนแกน่ ในสมัยแรก ๆ และหลงั จากน้ันมา ท่าน จะเมตตามาลงเทศนใ์ หน้ อ้ ง ๆ แมท้ า่ นจะมภี ารกจิ งานบญุ มากแคไ่ หน ซงึ่ ทำ� ให้ นอ้ ง ๆ ไดเ้ หน็ ความทมุ่ เท ตน้ บญุ ตน้ แบบของการสรา้ งบารมี ซงึ่ นอ้ ง ๆ ซาบซง้ึ ใจ มากทที่ ่านเมตตาน้อง ๆ มาก ทงั้ ทีน่ อ้ ง ๆ แต่ละคนยงั ใหม่ต่อการสร้างบารมี ท้ังน้นั แตท่ ่านก็ใหค้ วามสำ� คญั ไม่วา่ จะมากันกี่คน จะมากหรือน้อย ท่านมา เทศนใ์ ห้เสมอ น้อง ๆ จงึ รสู้ ึกโชคดมี าก ๆ ทไี่ ดร้ ับความเมตตาจากท่าน หลงั จากนนั้ กไ็ ดท้ ราบวา่ ทา่ นปว่ ยอยหู่ ลายครงั้ เขา้ ออกโรงพยาบาลอยู่ ตลอด แตส่ งิ่ ทไี่ ดย้ นิ จากผปู้ ระสานงานของทา่ นเสมอคอื “ทา่ นไปอกี ละ ไปเยยี่ ม ศูนย์อีกละ” เม่ือไรก็ตามท่ีท่านแข็งแรงข้ึน มีเรี่ยวแรงข้ึน จะได้ยินว่าท่านไป ลงพน้ื ท่ีอยา่ งสมำ่� เสมอ การทำ� หนา้ ทก่ี ลั ยาณมิตรอยู่ในหัวใจท่านตลอดเวลา แมห้ ลวงพจ่ี ะจากไปแลว้ คณุ ความดขี องทา่ นจะจารกึ อยใู่ นใจของนอ้ ง ๆ ตลอดไป ว่าคร้ังหน่ึงเคยมีพระพ่ีชายผู้เป็นต้นบุญต้นเเบบในการสร้างบารมี ใหเ้ ราไดก้ า้ วเดนิ ตาม ขอกราบขอบพระคุณหลวงพีด่ ้วยความเคารพอยา่ งสูง นอ้ ง ๆ ชมรมพุทธฯ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 79 namitra.org
ภาพดี ๆ ทอี่ ยใู่ นใจ ภาพของนกั สรา้ งบารมที ม่ี คี วามอดทน ขยนั เมตตา กรณุ า ยม้ิ แยม้ แจม่ ใส และสุภาพต่อคนรอบข้าง เป็นที่ประทับใจ ระลึกถึงคราใดก็มีก�ำลังใจอยาก กา้ วเดินไปแบบน ี้ ซาบซ้ึงใจและอาลยั ไปพรอ้ มกัน กราบนมัสการด้วยความเคารพยงิ่ ค่ะ มด (น้องชมรมพุทธฯ ม.ขอนแก่น รหสั ๓๙ / สมาชิกอาศรมอุบาสิกา) ทกุ ถ้อยค�ำจากทา่ นลว้ นยกใจใหส้ งู สง่ “...ชา่ งอดทนเกนิ กวา่ ใครในธรณนิ นอ้ มชวี นิ ขอกราบกรานตะวนั ธรรม” บทประพันธเ์ พลง “ธงธรรมชยั ” ท่ีไพเราะ งดงาม สูงสง่ ได้กลัน่ ออกมาจาก หัวใจยอดกตัญญขู องพระอาจารยส์ มศกั ด์ิ จนฺทสโี ล ทุก ๆ ถ้อยคำ� ตา่ ง ๆ ของหลวงพ่ที ฝ่ี ากไว้ในโลกนี้ ลว้ นแล้วแตเ่ ป็นไป เพอ่ื เทิดทนู ประกาศคุณของมหาปชู นยี าจารย์ ยกใจมนุษย์ใหส้ งู ขา้ มพ้นกิเลส หลวงพเ่ี ปน็ บุคคลทม่ี ีจิตอนั ประณีต บริสุทธิ์ และมีแตค่ วามปรารถนาดี ตอ่ ทุกสรรพชีวติ อย่างแทจ้ ริง 80 www.kalyan
กราบขอบารมี ๓๐ ทัศที่ได้ส่ังสมมา ขอให้หลวงพี่ได้รับความสุขใน ดุสิตบุรี วงบุญพิเศษ และได้มาสร้างบารมีติดตามมหาปูชนียาจารย์ไปทุกภพ ทกุ ชาตเิ จา้ คะ่ C.T. จากไปอยา่ งผ้มู ีชยั ชนะ ขอกราบถวายความไว้อาลัยแด่หลวงพ่ี ดร. สมศักด์ิ ผู้เป็นขุนพลกล้า แหง่ กองทพั ธรรมคะ่ ฉนั เหน็ ทา่ นตง้ั แตเ่ ปน็ อบุ าสก ทา่ นมใี บหนา้ ยม้ิ แยม้ ตลอด เปน็ ความประทบั ใจทต่ี อ้ งยอมรบั วา่ ทา่ นเปน็ ตน้ แบบของการสรา้ งบารมผี หู้ นง่ึ ทั้งด้วยอัธยาศัย หน้าท่านจะน่ิง ๆ และย้ิม ท่านเป็นผู้ท่ีมีความอดทนและ เสียสละเพื่อส่วนรวมตลอด คุณธรรมและคุณงามความดีของท่านเป็นท่ี ประจักษ์แก่สายตาของหมู่คณะมาตลอด แต่ว่าเสียดายที่ท่านจากไปเร็วกว่า เวลาอันควร แต่ทา่ นก็จากไปอย่างผมู้ ชี ัยชนะในผ้ากาสาวพสั ตร์ ขอน้อมถวาย บุญกศุ ลแดห่ ลวงพดี่ ว้ ยคะ่ มนั ทนา เพช็ รศ์ รีฟา้ 81 namitra.org
เมตตาเหลอื เกิน ถ้ากล่าวถึงพระอาจารย์ ดร. ภาพของความเป็นครูท่ีสอนงานกิจกรรม ก็ปรากฏเป็นภาพชัดเจน มอี ยู่ชว่ งหนง่ึ ซ่งึ จะมีการเปิดอบรมครูโครงการอบรม ครดู ีศรตี ำ� บลเชิงปฏิบตั ิธรรม ทว่ี ัดพกิ ุลทอง ท่านพระอาจารย์ ดร. กไ็ ดเ้ ดนิ ทาง ไปดสู ถานทที่ ี่จะจัดอบรมหลายท่ี แล้วท่านก็ประทับใจทว่ี ัดพกิ ลุ ทอง ทา่ นเลย ให้จัดปฏิบัติธรรมเพ่ือทดลองสถานท่ี เพ่ือที่จะมีข้อมูลในการเตรียมการและ วางแผนงาน โดยจดั ปฏบิ ตั ธิ รรมวนั แมแ่ หง่ ชาตเิ ปน็ เวลา ๓ วัน ทา่ นกใ็ หใ้ บงาน กจิ กรรมในแต่ละวันวา่ มอี ะไรบ้าง แตป่ ระทับใจวนั ที่ ๓ ของกจิ กรรม ท่านให้ หวั ขอ้ กจิ กรรมวนั แมโ่ ดยปา้ เปก็ ปา้ เปก็ กค็ ดิ ในใจ นที้ า่ นจะสอนงานเราใชไ่ หม? คำ� ถามที่เกิดขน้ึ ในใจ และดีใจมากทีท่ ่านให้งาน ปา้ เปก็ กเ็ ขียนลำ� ดบั กจิ กรรม ในกระดาษเอสี่ แล้วนำ� เสนอกราบเรียนทา่ น ทา่ นบอกโอเค ดี แลว้ กป็ รกึ ษา รายละเอียดของกิจกรรมกับท่าน ท่านก็ให้ค�ำชี้แนะ รู้สึกภูมิใจและดีใจมาก ในครง้ั นนั้ ทา่ นเมตตาเหลอื เกนิ สอนและแนะนำ� ทำ� ใหด้ ู อยใู่ หเ้ หน็ ทา่ นเมตตา ตอ่ ทหารยศนอ้ ยอย่างป้าเป็กใหค้ ิดงานเปน็ ขอกราบถวายความอาลัยอย่างสุดซึ้ง ขอส่งท่านกลับดุสิตบุรีอย่าง สงา่ งาม สาธเุ จา้ ค่ะ สมหวัง รกั ษาแก้ว 82 www.kalyan
83 namitra.org
ยังอยู่ในความทรงจ�ำตลอดไป ได้พบท่านเมอ่ื เขา้ มาชว่ ยงานแกว้ ภูธรใหม่ ๆ เม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๓๒ ถึงแม้ จะไม่ได้สนิทกับท่านเท่าไร แต่ก็เคารพท่าน เพราะท่านเป็นอุบาสกท่ีสุภาพ พดู น้อย เมือ่ มโี อกาสได้เรยี นปรญิ ญาโท DOU ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ไดก้ ราบนิมนต์ ท่านใหเ้ ป็นพระอาจารย์ท่ปี รึกษาวทิ ยานพิ นธ์ ทา่ นใหค้ ำ� ปรกึ ษาและใหค้ วามรู้ หลายอย่าง ท�ำใหเ้ ห็นถงึ ความทมุ่ เทของทา่ น ท่านจากไปแตก่ าย สว่ นคณุ งาม ความดขี องทา่ นยังอยใู่ นความทรงจ�ำของผอู้ ยูเ่ บอื้ งหลงั ตลอดไป กราบนมสั การด้วยความเคารพอยา่ งสงู สุรารักษ์ ฮาดดา หัวหนา้ กองแกว้ ภูธร ๘ 84 www.kalyan
“ความสงบเย็น” ท่เี ราอยากเป็นให้ได้ ตลอดหลายปีที่ผา่ นมา หลวงพีส่ มศักด์ิ จนทฺ สีโล เมตตาเขียนบทความ ลง “วารสารอยใู่ นบญุ ” อยา่ งสมำ�่ เสมอแทบทกุ เดอื น และบางเดอื นกเ็ ขยี นถงึ ๒ บทความ อีกทงั้ ยงั ส่งตน้ ฉบับอยา่ งรวดเรว็ ทัง้ ๆ ที่ท่านมีภารกจิ มากมาย แถมบางช่วงยงั อาพาธอีกดว้ ย ดงั นนั้ เมอ่ื ทมี งาน “วารสารอยใู่ นบญุ ” นกึ ถงึ ทา่ นคราใด กบ็ งั เกดิ ความ เคารพเล่อื มใสเปน็ อยา่ งย่ิง และเมอื่ หวนคิดถงึ คำ� พดู ของท่านทว่ี า่ “ถ้าชว่ ยได้ หลวงพ่ยี ินดชี ว่ ยทกุ อยา่ ง” กย็ ่งิ รสู้ กึ ซาบซึ้งตื้นตันใจ ทีมงาน “วารสารอยู่ในบุญ” จึงขอกราบอนุโมทนาบุญและกราบ ขอบพระคุณหลวงพส่ี มศกั ดิ์มา ณ ที่น้ีด้วย ในวันนี้ แม้วา่ หลวงพ่จี ากพวกเราไปแลว้ กต็ าม แต่คณุ ธรรมความดงี าม นานปั การของหลวงพจี่ ะยงั คงอยใู่ นใจของพวกเราตลอดไป โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ในเรอ่ื งของ “ความสงบเย็น” ทพี่ วกเราอยากเป็นใหไ้ ด้เหมือนหลวงพ่ี กองบรรณาธกิ ารวารสารอยู่ในบญุ ส�ำนกั ส่ือธรรมะ 85 namitra.org
หนังสอื ประดุจขนุ พลแก้วแห่งกองทพั ธรรม จดั ท�ำขนึ้ ในวาระท่รี ะลกึ งานชำ� ระรา่ งพระ ดร.สมศกั ดิ์ จนฺทสีโล สำ� นกั สอื่ ธรรมะ ไดจ้ ดั ทำ� หนงั สอื ทร่ี ะลกึ เลม่ น้ี โดยนำ� เนอ้ื หาสว่ นหนง่ึ มาจากหนงั สอื คำ� สอนคณุ ครู ไม่ใหญ่ ทพี่ มิ พ์มอบเปน็ ธรรมบรรณาการในวันวิสาขบูชา ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ เน่ืองจาก หนงั สือเลม่ นี้เป็นหน่งึ ในผลงานของพระ ดร.สมศกั ดิ์ จนทฺ สีโล ทีท่ ่านได้มีสว่ นในการตรวจทาน เม่อื ครัง้ ทีท่ า่ นยังมีชีวิตอย.ู่ .. ท่ปี รกึ ษา : พระครใู บฎกี าอำ�นวยศักดิ์ มนุ สิ กโฺ ก พระครูสมหุ ณ์ รงค์ ทนตฺ จิตโฺ ต พระมหาเสถียร สวุ ณฺณโิ ต ป.ธ.๙ พระมหาธรรมสถติ ธมมฺ โิ ต ป.ธ.๙ พระสมศกั ดิ์ จนฺทสีโล Ph.D. พระตรีเทพ ชนิ งกฺ โุ ร พระมหาสวุ ทิ ย์ ธมฺมิกมุนิ ป.ธ.๙ พระมหาพรชยั วรชโย ป.ธ.๙ พระมหาวิรยิ ะ ธมมฺ สารี ป.ธ.๙ พระมหายุทธศกั ดิ์ รตนชโย วิชญา ไตรวเิ ชียร เมตตา สวุ ชติ วงศ์ บรรณาธกิ ารบริหาร : ขวญั จติ ต์ จิตสินธุ เรยี บเรยี ง : จารวุ รรณ วศนิ สกลุ กองบรรณาธกิ าร : ไพบูลย์ สบื สาย ศุภลกั ษณ์ พฤทธพิ งศ์สิทธิ์ สุพัตรา เงินขาว วัชรา มโนศริ นิ ุกลู สุธิดา จนิ ดากจิ นุกูล อรอนงค์ สาลผี ล สริยา ลือฤทธกิ ลุ จินดา ชว่ ยเกิด สพุ ชิ ญา ศรีสกุ ลุ อภิชญา ฮวดชยั ประสานงาน : วลยั ลกั ษณ์ มงคลกาวลิ , สุดปรารถนา จารชุ าต, พรรณี โอษฐ์นภาพร ภาพ : ศูนย์ภาพน่ิง วดั พระธรรมกาย รปู เลม่ : สพุ ัตรา ปญั ญาแสง, สุดปรารถนา จารชุ าต ลขิ สิทธ์ิ/ผจู้ ดั ทำ� : มลู นธิ ธิ รรมกาย อ.คลองหลวง จ.ปทมุ ธานี ๑๒๑๒๐ 86 www.kalyan
คำ� สอน คุณครูไม่ใหญ่ https://dhamma01.blogspot.com 87 namitra.org
88 www.kalyanamitra.org
Search
