เครื่องมือการเก็บรวบรวมข้อมูล

ความหมายของเครื่องมือ เ ค ร่ื อ ง มื อ ก า ร เ ก็ บ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล เป็นเคร่ืองมือที่ใช้ในการศึกษารวบรวมข้อมูล ท่ีเหมาะสม สามารถรวบรวมข้อมูลได้ตรงตาม วัตถุประสงค์ท่ีกาหนดไว้ ซ่ึงเทคนิคการสร้าง เคร่ืองมือรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบทดสอบ แบบสอบถาม การสมั ภาษณ์ และการสงั เกต 1

ประเภทของเคร่ืองมือ เ ค รื่ อ ง มื อ ใ น ก า ร เ ก็ บ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล สามารถแบง่ ออกเป็น 4 ประเภท ดงั นี้ แบบทดสอบ (Test) แบบสอบถาม (Questionnaire) การสมั ภาษณ์ (Interview Schedule) การสงั เกต (Observation) 2

แบบทดสอบ แบบทดสอบ (Test) เป็นเคร่ืองมือการ เก็บข้อมูลที่นามาใช้การทดสอบความรู้ของ กลุ่มตวั อยา่ งในเรือ่ งทศ่ี ึกษา เชน่ การศึกษาระดับการรับรู้ของข้าราชการต่อ หลักการบริหารกิจการบ้านเมืองท่ีดีก็นามาสร้าง แบบทดสอบ เพ่ือวัดความรู้ของกลุ่มตัวอย่างว่า มคี วามรู้ความเข้าใจอยู่ในระดบั ใด 3

หลกั ในการสร้างแบบทดสอบ 1. วิเคราะห์จุดประสงค์ เนอ้ื หาวชิ า กาหนด พฤติกรรมทตี่ อ้ งการวดั 2. ตารางวิเคราะห์มาตรฐานและ ตัวชี้วัด และจาแนกพฤติกรรมของผเู้ รียน - ความเข้าใจ - การประยุกต์ใช้ - การวิเคราะห์ - การประเมิน - การสงั เคราะห์ - สร้างสรรค์ 3. กาหนดรูปแบบของแบบทดสอบใหส้ อดคลอ้ งกบั มาตรฐาน ตัวชว้ี ัด และเนอ้ื หาทีจ่ ดั กจิ กรรมการ เรยี นการสอน 4

4. ลงมือเขยี นขอ้ คาถามตามจุดประสงค์ที่กาหนดไว้ โดยเลอื กสถานการณแ์ ละเนื้อหา 5. นาแบบทดสอบไปให้ผู้เช่ียวชาญพิจารณาความ เท่ยี งตรงเชิงเนอ้ื หา และพฤตกิ รรมที่ต้องการวัด 6. พิมพ์แบบทดสอบท้ังฉบับ ตรวจแก้ไขแล้วนาไป ทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่จะใช้แบบทดสอบใน การเก็บรวบรวมข้อมลู 7. ปรับปรุงแก้ไข พิมพ์แบบทดสอบฉบับจริง แลว้ นาไปเก็บรวบรวมข้อมูลกับกลุ่มตัวอย่างท่ีใช้ใน การทารายงาน 5

แบบสอบถาม แ บ บ ฟ อ ร์ ม ท่ี ไ ด้ ถู ก จั ด รู ป แ บ บ ข อ ง ตัวกาหนดแนวทางข้อมูล แบบฟอร์มต่าง ๆ ท่ีให้กรอกข้อมูล โดยผู้ตอบคาถามน้ันเข้าใจ ใ น ค า ต อ บ ด้ ว ย ต น เ อ ง แ ล ะ ค า ถ า ม เ ห ล่ า นั้ น โดยปราศจากการแนะนา ซ่ึ ง เ ป็ น เ ค รื่ อ ง มื อ ที่ ศึ ก ษ า ส ร้ า ง ขึ้ น เ พื่ อ ใ ช้ ส อ บ ถ า ม ค ว า ม คิ ด เ ห็ น แ ล ะ ใ ช้ บันทึกคาตอบ อาจเป็นชุดคาถามท่ีสร้างข้ึน ในรปู ของแบบฟอร์มที่มโี ครงสร้างของคาถาม 6

ลกั ษณะแบบสอบถาม 1. คาถามปลายเปดิ (Open-end Question) • เปน็ คาถามทีเ่ ปิดโอกาสใหแ้ สดงความ คดิ เห็นอยา่ งเต็มที่ • ไมก่ าหนดคาตอบไว้แน่นอน • ตอบไดอ้ ย่างอิสระ 2. คาถามปลายปดิ (Close-end Question) • เป็นคาถามและมีคาตอบท่กี าหนดไว้ เรยี บรอ้ ยแล้ว • ผ้ตู อบเลอื กตอบขอ้ ใดขอ้ หนึ่งทต่ี รงตาม ความเป็นจรงิ เก่ยี วกับผตู้ อบ 7

ตวั อย่างคาถามปลายเปดิ เพราะเหตใุ ดทา่ นจงึ ชอบอ่านหนังสอื ฉบบั นี้มาก ที่สุด ทา่ นมีความคิดเห็นอย่างไรต่อการจดั กิจกรรม การสง่ เสริมการอา่ น โปรดให้ขอ้ เสนอแนะในการปรบั ปรงุ ภมู ิทัศน์ ของหอ้ งสมุดโรงเรียน 8

ตวั อยา่ งคาถามปลายปดิ เพศ  ชาย  หญงิ อายุ  11-14 ปี  15-18 ปี  19-22 ปี  23-26 ปี ระดับการศกึ ษา  ประถมศึกษา  มัธยมศกึ ษาตอนตน้  มธั ยมศึกษาตอนปลาย  อุดมศกึ ษา  อื่น ๆ (ระบ)ุ .................................... ต้ังใจเรียนกันหน่อยนะครบั /คะ่ 9

โครงสร้างแบบสอบถาม ส่วนท่ี 1 คาชี้แจง บ่งบอกถึงวตั ถุประสงค์ของ การจดั ทารายงาน และรายละเอยี ดของ แบบสอบถาม ส่วนที่ 2 คาถามเกยี่ วกับ ขอ้ มูลสว่ นตวั หรือข้อมลู ผ้ตู อบแบบสอบถาม ส่วนท่ี 3 ชุดคาถามเกี่ยวกับ ความคิดเหน็ หรอื พฤตกิ รรม ของผตู้ อบ (ข้อมลู ท่ตี ้องการ ศึกษา) 10

ตวั อยา่ งแบบสอบถาม แบบประเมนก กรรมสัปดาห์หองสมุดส่งเสรมนสัยรกั การอ่าน ระหว่างวนั ที่ 1 – 8 สงหาคม 2561 ณ หองสมุดเ ลมพระเกียรตพระเกยี รตกา นาภเษก โรงเรยี นวีรวั น์โยธน ......................................................... คาชีแ ง ใหผ้ ตู้ อบแบบสอบถามทาเครอื่ งหมาย  ลงในชอ่ งที่ตรงกับระดับความคดิ เห็นของท่านมากทส่ี ุด ตอนที่ 1 ขอ้ มลู ท่วั ไปของผตู้ อบแบบสอบถาม เพศ  ชาย  หญงิ  นักเรยี น  ช้ันมัธยมศกึ ษาตอนตน้  ช้นั มธั ยมศึกษาตอนปลาย  ครู ตอนท่ี 2 รายการประเมนิ ผลความพงึ พอใจของผู้ใชบ้ ริการห้องสมุดโรงเรยี นวรี วั น์โยธนิ 5 = มากท่สี ุด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 = นอ้ ย 1 = น้อยทส่ี ุด ขอ รายการ ระดบั คณุ ภาพ มากทสี่ ดุ มาก ปานกลาง นอย นอยทส่ี ดุ 54 3 21 ดานก กรรม 1 กิจกรรมแข่งขนั เปดิ พจนานกุ รม 2 กิจกรรมแข่งขนั ตอบปญหาเกีย่ วกบั ความรทู้ ว่ั ไป 3 กจิ กรรมวาดภาพระบายสี “หนงั สือท่ขี า้ พเจ้า ประทับใจ” 4 กิจกรรมประกวดประดิษฐ์ทค่ี นั่ หนงั สอื 5 กิจกรรมประกวดแฟนซีรีไซเคิล 2018 “ลดขยะ ลดโลกร้อน” 6 กจิ กรรมแชร์โชวห์ นังสือเล่มโปรด 7 กิจกรรมโยนหว่ งคลอ้ งใจเธอ 8 กิจกรรมบิงโกหมวดหมู่หนงั สือ 9 กจิ กรรมผจญภัยโลกสามมิติ 10 กจิ กรรมถอดรหัสช่ือหนังสือ 11 กจิ กรรมวงล้อหรรษา ดานความเหมาะสมของก กรรม 12 ระยะเวลาในการจัดกจิ กรรม 13 สถานท่จี ัดกิจกรรม 14 ความหลากหลายของกจิ กรรมท่จี ัดขนึ้ 15 นักเรยี นได้รบั สาระและความบันเทงิ 16 ความเหมาะสมของรางวลั 17 การประชาสมั พนั ธ์กิจกรรมให้ทราบ 18 ควรจัดกิจกรรมอกี ในปหี น้า 11

ตัวอย่างแบบสอบถาม ส่งที่ประทับใ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

การสมั ภาษณ์ การสัมภาษณ์ หมายถึง การสนทนาซักถาม อย่างมีจุดมุ่งหมาย เพ่ือให้ได้ข้อมูลเร่ืองใดเร่ืองหน่ึง ทต่ี ้องการ ใช้สาหรับเกบ็ ข้อมลู พฤติกรรมของมนษุ ย์ การสมั ภาษณ์ เปน็ เครื่องมอื ในการเกบ็ รวบรวม ข้อมลู ทม่ี ีลกั ษณะเหมือนการสอบปากเปลา่ ตอ้ งอาศัย การโตต้ อบทางวาจาเปน็ หลัก เคร่ืองมือชนิดนี้ใช้ได้ดี สาหรับการเก็บข้อมูล เก่ียวกับความ รู้สึก ความสนใจ ความคิดเห็น และ ทศั นคติในเรอ่ื งต่าง ๆ ผู้สัมภาษณ์ได้จดบันทึกคาตอบ ของผู้ตอบในขณะที่ทาการสัมภาษณ์ ขอ้ สังเกตในการใช้แบบสัมภาษณ์ 13

รปู แบบการสัมภาษณ์ 1. การสมั ภาษณ์แบบไม่มโี ครงสราง • โดยใช้แบบสัมภาษณ์ที่จัดทาเป็นข้อคาถาม แบบเปิด เพือ่ ให้ผใู้ หส้ ัมภาษณไ์ ดอ้ ยา่ งอิสระ 2. การสัมภาษณ์แบบมโี ครงสราง • โดยใช้แบบสัมภาษณ์ท่ีจัดทาเป็นข้อคาถาม แบบมีคาตอบตายตัว เพ่ือให้ต้องเลือกตอบ เฉพาะคาตอบท่ีกาหนดใหเ้ ลอื ก 14

ประเภทของการสมั ภาษณ์ 1. การสัมภาษณ์เป็นรายบคุ คล • การติดต่อกับบคุ คลแต่ละคนแบบเผชญิ หน้า • ก า ร ส น ท น า กั น แ บ บ 2 ท า ง ร ะ ห ว่ า ง ผู้สัมภาษณ์และผู้ตอบคาถาม การสัมภาษณ์ เป็นรายบคุ คล • อาจเกิดขึ้นในโรงงานอุตสาหกรรม บ้านท่ีพัก อาศยั ศูนยก์ ารค้า หรอื สถานท่อี ่นื ๆ 2. การสัมภาษณท์ างโทรศัพท์ • การติดต่อกับผตู้ อบโดยทางโทรศัพท์ • การสัมภาษณ์ทางโทรศพั ท์กาลงั กลายเปน็ สิ่งท่ี นิยมกนั อยา่ งแพรห่ ลาย 15

การสังเกต วิธกี ารสังเกต (Observation method) เป็นการเก็บข้อมูล โดยเฝ้าดูบางอย่างที่เกิดข้ึน ในกลุ่มผู้ถูกสังเกตอย่างตั้งใจ และมีการวางแผน อย่างเป็นระบบ เพื่อหาคาตอบที่ตอบสนองตาม วตั ถุประสงค์ โดยการอาศัยประสาทสัมผัสท้ัง 5 ของผู้ศึกษา ได้แก่ การมอง การฟง การได้กลิ่น การลิ้มรส และ การสัมผัส ก า ร สั ง เ ก ต ใ ช้ ไ ด้ ดี กั บ ก า ร ศึ ก ษ า คุณลกั ษณะและพฤตกิ รรมของบุคคลรวมถึง ปรากฏการณแ์ ละพิธกี ารต่างๆ 16

คุณสมบัตของผูสงั เกต 1. มมี นษุ ย์สัมพันธ์ท่ดี ี, เป็นผู้ชา่ งสงั เกต 2. มกี ริ ยิ ามารยาทเรียบรอ้ ยสุภาพ 3. มีความละเอียดรอบคอบ 4. มคี วามซอื่ สัตย์ และอดทด 5. เป็นผ้ทู ีม่ คี วามรู้ ความสนใจ 6. สามารถวเิ คราะห์ สิ่งท่ไี ด้รับรไู้ ดอ้ ย่างถูกต้อง 7. เปน็ ผทู้ ี่ไม่เปดิ เผยความลับของผ้อู ่ืน 17

วธกี ารสงั เกต การสังเกตแบบมสี ว่ นร่วม (Participant Observation) การสงั เกตแบบไม่มสี ว่ นร่วม (Non-Participant Observation) 18

การสงั เกตแบบมสี ว่ นรว่ ม การทผี่ ู้สังเกตหรือผู้ศึกษา อ ยู่ ใ น เ ห ตุ ก า ร ณ์ ห รื อ ปรากฏการณท์ เี่ กดิ ข้นึ เชน่ - เข้าร่วมการประชมุ - ร่วมฟงการเสวนา - สงั เกตอยู่ในห้องขณะที่ครู กาลังสอนนักเรียน 19

การสงั เกตแบบไมม่ สี ว่ นร่วม เป็นการสังเกตโดยที่ผู้สังเกตไม่ได้อยู่ใน เหตุการณ์จรงิ แต่อยรู่ อบนอก เชน่ - นั่งฟงครูสอนอยู่นอกห้องเรียน ผู้สังเกต จึ ง ไ ม่ มี ส่ ว น ร่ ว ม กั บ กิ จ ก ร ร ม ห รื อ เหตุการณ์ทเ่ี กดิ ขนึ้ - สามารถบันทึกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ ตามทไ่ี ดต้ ามที่ได้ยนิ หรอื มองเหน็ ได้ - การสังเกตแบบไม่เป็นทางการจึงเป็นการ สังเกตเพ่ือตรวจสอบความถูกต้องของ ขอ้ มลู 20

เครอ่ื งมอื ท่ีใชในการสังเกต 1. แบบสอบถาม แบบทดสอบ • ใชใ้ นการสังเกตพฤติกรรมท่ซี ้อนเร้น 2. การบนั ทกึ • การจัดอันดับคณุ ภาพในส่ิงที่สงั เกตได้ • ทาแบบตรวจสอบรายการ • จัดทารหสั เพอ่ื บนั ทกึ จานวนครั้ง บนั ทกึ ปรมิ าณ เวลา 3. เคร่อื งมือทางเทคโนโลยี • เครอื่ งบนั ทกึ เสยี ง • บันทกึ ภาพ 21