TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2016-yil dekabr)

TIBBIYOTNOMA8 № 12 2016 YIL DEKABR TIBBIYOTNOMA ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БЎЙИЧА TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 12 2016 YIL DEKABR БЎШ ПРОФЕССОР-ЎҚИТУВЧИ ХОДИМЛАР ТАРКИБИГА ТАНЛОВ ЭЪЛОН ҚИЛАДИ: Мудирлар: Тиббий педагогика факультетига қарашли “Онколо- ЯНГИ ЙИЛИНГИЗ ҚУТЛУҒ 2017 йил – Халқ билан Тиббий педагогика факультетига қарашли “Трав- гия, нур диагностикаси ва терапия” кафедраси БЎЛСИН, АЗИЗ ЮРТДОШЛАР! мулоқот ва инсон матология, ортопедия ХДЖ ва нейрожарроҳлик №2” манфаатлари йили кафедраси Тиббий педагогика факультетига қарашли “Юқумли Азиз юртдошлар, устоз ва талабалар! Тиббий педагогика факультетига қарашли “Фтизи- ва болалар юқумли касалликлари” кафедраси БУЮК МАҚСАДЛАР атрия” кафедраси Ўтган 2016 йил академиямиз ҳаётида муҳим воқеаларга БИЛАН ЯШАШ Тиббий педагогика факультетига қарашли “Факуль- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Факуль- тет ва госпитал терапия №2” кафедраси тет ва госпитал жарроҳлик №2” кафедраси бой бўлди. Айниқса ўқув жараёнига янги педагогик технология- САОДАТИ Профессор: ларнинг жорий этилиши биз кутган натижаларни берди. Илмий Тиббий педагогика факультетига қарашли “Психи- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Факуль- тадқиқотлар борасида ҳам аҳамиятга молик силжишларга Инсон ҳаётида ўтаётган атрия ва наркология” кафедраси тет ва госпитал терапия №2” кафедраси эришдик. Янгидан-янги илмий тадқиқотлар ва ихтирочилик куннинг қандай бўлгани, Доцентлар: ишлари республикамиз жамоатчилиги эътиборини қозонди. аҳамияти эришган ютуқлари Тиббий педагогика факультетига қарашли “Факуль- Тиббий педагогика факультетига қарашли “Гистоло- Маънавият ва маърифат, маданият ва спорт соҳасида билан белгиланса, Ватан ва тет ва госпитал жарроҳлик №2” кафедраси гия ва тиббий биология” кафедраси қилинган ишлар, қўлга киритилган ютуқлар ҳам ўзига хос халқ тақдирида йиллар муҳим Малака ошириш факультетига қарашли “Акушер ва салмоққа эга. роль ўйнайди. Йиллар сарҳисоб гинекология №1” кафедраси Тиббий профилактика факультетига қарашли қилинади ва натижалар Даволаш факультетига қарашли “Акушер ва гинеко- “Информатика, биофизика ва нормал физиология” Академиямиздан Президент, Ибн Сино ва бошқа номдор сти- таҳлили олиб борилади. логия №2” кафедраси кафедраси пендиантларнинг кўплаб чиққани ҳам юқорида қайд этилган Катта ўқитувчилар: ютуқларимизнинг самарасидир, десак, асло муболаға бўлмайди. Жорий йилда халқимиз улкан ютуқлар Тиббий педагогика факультетига қарашли “Трав- Тиббий профилактика факультетига қарашли “Па- билан бирга катта йўқотишларни ҳам бо- матология, ортопедия ХДЖ ва нейрожарроҳлик №2” тология” кафедраси Янги — 2017 йил Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси шидан ўтказди. Ўзбекистоннинг Биринчи кафедраси билан “ХАЛҚ БИЛАН МУЛОҚОТ ВА ИНСОН МАНФААТЛАРИ ЙИЛИ” деб Президенти, мустақиллигимиз асосчиси Тиббий педагогика факультетига қарашли “Педаго- Тиббий профилактика факультетига қарашли “Жис- эълон қилинди. Шундан келиб чиқиб, янги йилда академиямиз жа- Ислом Каримов вафоти халқимизни оғир гика ва психология” кафедраси моний тарбия ва реабилитология” кафедраси моаси бир қатор хайрли тадбирларни ўтказишни мўлжалламоқда. қайғуга солди. Аммо халқимиз йўлини Тиббий педагогика факультетига қарашли “Гистоло- йўқотмади, аксинча, янада бирлашди, аҳил- гия ва тиббий биология” кафедраси ОМХ факультетига қарашли “Тиллар” кафедраси Қадрли устозлар, муҳтарам профессор-ўқитувчилар, азиз ҳамжиҳат халқ эканини жаҳон узра яна бир ОМХ факультетига қарашли “Тиллар” кафедраси ОМХ факультетига қарашли “Жамоат саломатлиги, талабалар! Сизларни яна бир бор кириб келаётган Янги йи- бор намоён этди. Даволаш факультетига қарашли “Болалар касал- соғлиқни сақлашни ташкил этиш, бошқариш ва фуқаро лингиз билан чин қалбимиздан муборакбод этамиз. Илмий, ликлари №1” кафедраси мудофааси” кафедраси ижодий, ўқишдаги фаолиятингиз ва интилишларингизда Ўзбекистон Республикаси Конституцияси- Даволаш факультетига қарашли “Болалар касал- ОМХ факультетига қарашли “Ҳамширалик иши” муваффақиятлар тилаймиз. Оилангизга тотувлик, ўзингизга нинг 96-, 117-моддалари, “Ўзбекистон Респуб- ликлари №2” кафедраси кафедраси мустаҳкам соғлиқ, хонадонингизга файзу барака тилаймиз! ликаси Президенти сайлови тўғрисида”ги Даволаш факультетига қарашли “Ички касалликлар Малака ошириш факультетига қарашли “Акушер ва Қонуннинг 8-моддасига мувофиқ мамла- №2” кафедраси гинекология №1” кафедраси Янги йилингиз муборак бўлсин, муҳтарам академиямиз жа- катимизда муддатидан олдин Президент Ассистентлар: Малака ошириш факультетига қарашли “Тери-тано- моаси, қадрли профессор-ўқитувчилар ва азиз талаба ёшлар! сайлови ўтказилди. Сайлов миллий сайлов Тиббий педагогика факультетига қарашли “Трав- сил касалликлари” кафедраси қонунчилигимизда мустаҳкамлаб қўйилган матология, ортопедия ХДЖ ва нейрожарроҳлик №2” Даволаш факультетига қарашли “Умумий ва бола- РЕКТОРАТ демократик принципларга тўлиқ мувофиқ кафедраси лар жарроҳлиги” кафедраси ҳолда, очиқ-ошкора ва адолатли, халқаро Тиббий педагогика факультетига қарашли “Ички Даволаш факультетига қарашли “Факультет ва талаблар даражасида бўлиб ўтди. касалликлар №3” кафедраси госпитал терапия №1” кафедраси Даволаш факультетига қарашли “Нерв касалликла- Биринчи Президентимиз Ислом Каримов ри” кафедраси ҳар бир янги йилга муайян ном бериш анъ- Даволаш факультетига қарашли “Болалар касаллик- анасига асос солган эди. Йилларга ном бе- лари №2” кафедраси рилар экан, бу йўналишда давлат дастури Даволаш факультетига қарашли “Ички касалликлар қабул қилиниб, соҳадаги ишлар ривожида №2” кафедраси муҳим қадамлар қўйилади. Даволаш факультетига қарашли “Хирургик касаллик- лари” кафедраси Давоми 2-бетда. Ҳужжатларни қабул қилиш муддати эълон қилинган кундан бошлаб бир ойда ректоратнинг девонхона бўлимига топширилади. Манзилимиз: Олмазор тумани, Фаробий кўчаси, 2-уй. MUASSIS: MUHARRIR TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV Ҳикмат Ҳикмат TOSHKENT Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent TIBBIYOT TURDIQUL O.Hazratov, D.Hidaуeva, D.Norgulov, Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida AKADEMIYASI BOBOMURATOV L.Abduqodirova, D. Xudoyqulov 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi Сен етгунча умр қадрига, boshqarmasida 2007-yil 15-yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun Toshkent shahri, Farobiy Умр ўтиб кетган бўлади. 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir ko’chasi, 2-uy Nashr uchun ma`sul Q. Nizomov Topshirish vaqti: 14.00

TIBBIYOTNOMA2 № 12 2016 YIL DEKABR TIBBIYOTNOMA № 12 2016 YIL DEKABR 7 БУЮК МАҚСАДЛАР БИЛАН ЯШАШ САОДАТИ ПЕДАГОГ КАДРЛАРНИ ҚАЙТА ТАЙЁРЛАШ ЖАРАЁНИГА ЯНГИЧА ЁНДАШУВ (Давоми. Боши 1-бетда.) Ўзбекистон Республикасининг сай- такомиллаштирилиб, лойиҳалар амалиётга татбиқ этилишига ланган Президенти Шавкат Мирзиёев олиб келди. Бизга маълумки 2005-2014 йиллар Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Ассамблеяси томонидан “Барқарор тараққиёт таълими” умумжаҳон Конституциямиз қабул қилинганининг 24 йиллигига бағишланган Халқ билан мулоқот инсон манфаатларининг юксалишига декадаси йиллари деб эълон қилинган эди. Шу муносабат билан Бирлашган тантанали маросимда 2017 йилга “Халқ билан мулоқот ва инсон олиб келади. Яъни, мулоқот ва манфаат тушунчаси халқ давлат Миллатлар Ташкилотига аъзо мамлакатлардан “Барқарор тараққиёт манфаатлари йили” деб ном беришни таклиф этди. Бу Биринчи идораларига эмас, давлат идоралари халқимизга хизмат қилиши таълими”нинг асосий тамойиллари ишлаб чиқилди ва бугунги кунда Президентимиз бошлаб берган инсон, унинг ҳаёти, озодлиги, керак, деган тамойилга асосланади. Халқ билан мулоқот ва Ўзбекистонда тўлалигича ҳаётга татбиқ этилмоқда. шаъни, қадр-қиммати ва бошқа ажралмас ҳуқуқ ҳамда эркинлик- инсон манфаатлари йилидаги асосий вазифалар давлат орган- лари муқаддас саналиши каби ғоянинг мантиқий давоми бўлди. ларининг фуқаролар билан ўзаро муносабатларининг тубдан Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта мах- логия” кафедраси катта 2. Ҳаммамизга маълумки, ўқитиш жараёнида такомиллашишига замин бўлиб, аҳоли билан доимий мулоқот сус таълим вазирлигининг (ОЎМТВ) 2015 йил 21 ўқитувчиси Б.Ўтбосарова инновацион таълим технологияларини қўллаш ва “Бизнинг энг катта бойлигимиз бу меҳнатсевар халқимиздир\", қилиш, уларни қийнаётган муаммоларни ҳал этишнинг янги августдаги 303-сонли буйруғи билан тасдиқланган “Тиллар” кафедраси катта педагогик компетентликка катта аҳамият берил- деган эди Биринчи Президентимиз. Дарҳақиқат, ўтган йиллар механизмлари ва самарали усулларини топиш учун имконият “Олий таълим муассасалари педагог кадрларини ўқитувчиси Г.Ҳазратовалар ган. Зеро биз борган ҳар бир модулда инноваци- мобайнида мамлакатимизда амалга оширилган туб ўзгаришлар яратади. қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш мазму- ўз касбининг фидойилари онлиликни ва компетентликни кўришни хоҳлардик, ва ислоҳотларни, барча ҳудудларда бажарилган кенг кўламли ни, сифати ва уларнинг тайёргарлигига ҳамда тимсолида биз тингловчи- афсуски бундай эмас. бунёдкорлик ва ободонлаштириш ишлари замирида халқ ман- “Бизнинг асосий мақсадимиз – “Халқ қабулхоналари”га компетентлигига қўйиладиган малака талаблари” ларда ижобий таассурот- фаати, аҳоли фаровонлиги мужассам. қилинган ҳеч бир мурожаат эътиборсиз қолмайдиган тизим асосида ташкил этилган Тошкент Тиббиёт ака- лар қолдирди. 3. Тест маркази тармоғидан (ТМТ дан) яратишдан иборат”, деди Ш.Мирзиёев. Бу дегани ҳар бир туман демияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта чиқариладиган кириш ва чиқиш тестлари, яхши Инсон манфаатлари, халқ фаровонлигини таъминлашда халқ ва шаҳарда ташкил этилиши кутилаётган “Халқ қабулхоналари” тайёрлаш ва уларни малакасини ошириши тармоқ Малака ошириш мутахассислар томонидан кўриб чиқилиши ло- билан мулоқот қилиш, уларнинг орзу-ниятлари, ҳаётий муаммо фуқароларнинг мақсад ва манфаатларини рўёбга чиқарадиган марказига 2016 йил 2 октябрдан бошлаб бизлар, тармоқ маркази ди- зим, тест саволлари қисқа, мазмунли бўлиши, ва эҳтиёжларини билиш муҳим ҳисобланади. Одатда яхши куч сифатида амалиётга жорий этилади. яъни Ўзбекистон Республикаси тиббиёт институт- ректори, т.ф.д, доцент жавоблар ҳам шунга мос келиши керак (изоҳ: бир таклиф ва муаммоли масалалар самимий мулоқот ва ларида фаолият юритаётган педагоглар – жами У.Ташкенбаева ва бўлим вақтлар тестларни “валидлиги” деган сўз юри- суҳбатларда етилади ва ечимини топади. Яна бир жиҳат: бу қабулхоналар ҳар бир ҳудуддаги вазиятни, 178 нафар киши ўқув режа ва дастур асосида, бошлиқлари Бахтиёржон тиларди). Ҳозирги тест саволлари жуда узундан аввало, қонун, фармон ва қарорлар ижросини аҳолининг кенг гуруҳларга бўлинган ҳолда даволаш иши “Тиббий Аҳмеджановлар ўз фаоли- узоқ, жавоблар ҳам шундай. “Биз кейинги пайтда одамлар билан мулоқот қилишни уну- қатламига етказиш, уларнинг самарадорлигини янада оши- биология” йўналиши бўйича қайта тайёрлаш ва ятларини аъло даражада тиб қўйдик. Уларнинг ичига кириб, очиқ ва самимий гаплашиш, ришда муҳим қадам бўлади. Бу ишлар инсон манфаатларини малака ошириш курсида ўқишни (тингловчиликни) бажаришмоқда. Биз малака ошириш билан бир қаторда дардини эшитиш бизнинг фаолиятимизда, афсуски, охирги таъминлашга, дунёдаги ривожланган давлатлар қаторига кириш, бошлаб юбордик. Тошкент Тиббиёт академияси ва Самарқанд ўринга тушиб қолди”, деди Ўзбекистон Республикасининг сай- халқимизнинг ҳаёт сифати ва даражасини ошириш, Ватанимиз- Малака ошириш мар- давлат тиббиёт институтлари орасидаги дўстлик ланган Президенти Шавкат Мирзиёев Конституциямиз қабул нинг жаҳон миқёсидаги обрў-эътиборини юксалтириш йўлидаги Раҳбар ва педагог кадрларни қайта тайёрлаш кази тингловчилари пе- муносабатларини мустаҳкамладик ва дарсларни қилинганининг 24 йиллигига бағишланган тантанали маросим- ишларимизни изчил давом эттиришга асос бўлади. ва малакасини ошириш асосий ишдан ажралган дагогик маҳоратларини ошириш билан бир модул системасида ўқитишда тажриба алмашдик. даги маърузасида. ҳолда 8 ҳафта (288 соат) белгиланган бўлиб, қаторда Тошкент Тиббиёт академияси ректори Халқимиз буюк мақсадлар, эзгу ниятлар билан яшаш қандай назарий машғулот 74 соат, амалий машғулот Ш.Каримовнинг бошчилигида, маънавият ва Хулоса шуки, малака ошириш жараёни менинг Жорий йил 25 сентябрда ташкил қилинган Бош вазирнинг юксак марраларга, саодатга мушарраф этишини яхши билади. 138 соат, малакавий амалиёт 28 соат, малакавий маърифат ишлари бўйича проректори, профес- фикримча хизмат қилаётган ҳар бир ходимнинг виртуал қабулхонаси жамоатчилик ўртасида энг кўп муҳокама Ислоҳот – ислоҳот учун эмас, аввало инсон учун, деган тамойил аттестация 14 соатни ташкил этади. 2016 йил сор Т.Бобомуратов ташаббуси билан Тошкент билим ва малакасини ошириш бугунги давр тала- қилинган масалалардан бўлди. Бу ерда одамлар нафақат шах- халқимиз ҳаётида, турмуш даражаси ва сифатининг изчил ўсиб 2 ноябрга қадар юкламаларнинг ярмини, яъни, шаҳрининг кўрки бўлган Амир Темур музейи, би эканига, бу ишларнинг йил давомида амалга сий муаммолари, балки яхши таклиф, фикр-мулоҳазалари билан бораётганида ўзининг яққол ифодасини топмоқда. Шу боис Вата- 144 соатни ўзлаштириб, ўқув режадаги модуллар Шаҳидлар хотираси хиёбони, мотамсаро Она, оширилиши, дастур ва режалардан ўрин олган ҳам қатнашиб турибди. нимиз мустақиллигининг қадрига етиш, уни мустаҳкамлаш учун бўйича ассистентларга топширдик, натижалар уруш қурбонлари майдонлари, Туркистон саройи- вазифалар кўзланган олижаноб мақсадларга курашиш ҳар биримизнинг фуқаролик, фарзандлик бурчимиздир. яхши бўлмоқда. га, А.Навоий номли опера ва балет театрига етказишини кўзда тутаётган Тошкент Тиббиёт ака- Маълумотларга қараганда, ўтган даврда Бош вазирнинг ташриф буюрдилар. демиясининг нафақат Республикамиздаги нуфузи, виртуал қабулхонасига фуқаролардан 218 мингдан ортиқ Мустақиллик йилларида эришилган улуғвор натижалар да- Олий таълим тизимида педагогик жараённи балки, МДҲ давлатлари орасида ҳам нега юқори мурожаат келиб тушган. Мурожаатларнинг қарийб 59 фо- вомийлигини халқимиз ўзи танлаган, ўзи сайлаган Президенти ташкил этишда талабанинг ва ўқитувчининг му- Бу ташрифлардан катта таассурот олдилар. даражада эканлигига амин бўлдик. Бу даргоҳда изи ечимини топган бўлса, 41 фоизи кўриб чиқилмокда. Бу раҳбарлигида давом эттиражак. носабатига алоҳида эътибор қаратиш зарурати бу Тошкент шаҳрида мустақиллигимиз даврида бўлғуси саломатлик посбонларининг босқичма- халқ билан қилинган очиқ ва самимий мулоқот натижасида жараёнга янгича ёндашувни талаб этиб бормоқда. бўлган катта ўзгаришларни кўрдилар, миллий босқич билим олишаётгани, баҳс-мунозараларда муаммолар ҳал этилиб, масалалар ечим топган, таклифлар ЎзА Янгича ёндашувнинг моҳияти – педагогик техно- маданиятимиз, маънавиятимиз улкан ютуқларга чиниқишаётгани, пировардида, мамлакатимизда логия моҳияти билан мазмунан бирликни ташкил эришаётганлигининг гувоҳи бўлдилар. Шу ўринда амалга оширилаётган ислоҳотлар жараёнидаги “ОНА ВА БОЛА САЛОМАТЛИГИ – МИЛЛАТ СОҒЛИГИ” этади. француз мутафаккири Виктор Гюгонинг қуйидаги иштироки янада кенгаяётгани қалбимизни ғурур сўзларини келтирмоқчиман: “Миллатнинг буюкли- ва ифтихор туйғуларига тўлдирди. Аёлни улуғламоқ – оилани, Ватанни, ҳаётни соғлом авлодни шакллантириш, оналар ва Шунинг учун малака ошириш маркази ги унинг сон-саноғи билан ўлчанмаганидек, инсон- улуғламоқ демакдир. Аёлларга бўлган чексиз ҳурмат- болалар саломатлигини муҳофаза қилиш, ўқитувчи – тренерлари ўзларининг ўқув режадаги нинг буюклиги унинг бўй-басти билан ўлчанмайди, Н.СОДИҚОВ, эҳтиромнинг яна бир сабаби шундаки, аёл – аввало аҳолининг репродуктив саломатлигини модуллари бўйича ассесментлар ўтказиб, тинг- ягона ўлчов унинг маънавиятидир”. Самарқанд давлат тиббиёт институти ҳар бир инсоннинг бешигини тебратадиган, оқ сути мустаҳкамлаш, соғлом бола туғилиши, ҳар ловчиларнинг бошқарув компетентлиги ҳамда “Биофизика курси” мудири, физика ва мате- билан унинг юрагига одамийлик фазилатларини томонлама баркамол авлодни ҳаётга кел- ўқув модуллари доирасидаги билим, кўникма ва Тошкент Тиббиёт академиясининг малака сингдирадиган, уни ҳаёт бўронларидан асраб- тириш ва шакллантириш мақсадида жамо- малакаларни турли шаклларда (тест суҳбати, ошириш марказида олиб борилаётган барча матика фанлари номзоди, доцент авайлайдиган фидойи инсондир. атчиликнинг тиббий маданиятини ва савод- савол-жавоб ва б.) баҳоладилар. ислоҳотлар биринчи Президентимиз И.Каримов хонлик даражасини оширишга қаратилган айтганларидек “Ислоҳот ислоҳот учун эмас, инсон Дарҳақиқат, соғлом оналардан соғлом ларининг сиҳат-саломатликларини сақлаш қатор қарорлар қабул қилинган бўлиб, ушбу Ҳозиргача ўтказилган модуллар бўйича ўз учун!” тамойили асосида олиб борилмоқда. фарзандлар дунёга келади. Соғлом саналади. Шу боис И.Каримовнинг “Юксак қарорларнинг ҳар бир банди ёшларимизнинг, касбининг маҳоратли усталари (тренерлари), про- насл – соғлом жамият асосини ташкил маънавият – енгилмас куч” асарида “... ёшла- айниқса, қизларимизнинг саломатликларини фессор Д.Норқулов (модул 1.1), доцент Н.Ниёзова Якунига етаётган “Соғлом она ва бола” йилида қилади. Соғлом жамият ва соғлом насл эса римизни ҳар томонлама соғлом ва баркамол мустаҳкамлаш, уларни оилага тайёрлаш, (модул 1.2), профессор Т.Сагатов (модул 6.1), бизлар ҳам соғ-саломат режадаги ўқув фанлари- соғлом турмуш тарзи замирида вужудга этиб тарбиялаш, ҳаёт абадийлиги, авлодлар соғлом оилани шакллантириш учун замин катта ўқитувчи Д.Ўтбосарова (модул 2.1), про- ни аста-секин ассесментларни муваффақиятли келади. Давлатимиз сиёсатининг устувор давомийлигини таъминлайдиган маънави- бўладиган чоралар асосида тузилган. Ушбу фессор Б.Маматқулов (модул 5.2), катта ўқитувчи топшириб битирув ишига тайёрланмоқдамиз. йўналишларидан бири ҳам ёшларни соғлом ят қўрғони бўлмиш оилани мустаҳкамлаш дастурларда “Соғлом она – соғлом бола” Г.Ҳазратова (модул 4.1), доцент Н.Бозорбоев (мо- оилавий ҳаётга тайёрлаш, ибратли соғлом бугунги кунда барчамизнинг, наинки асосий ҳаракатини ривожлантириш, ёшлар ўртасида дул 3.1), катта ўқитувчи Э.Мирсаидов (модул 5.1), Тошкент Тиббиёт ак адемиясининг ма- оилавий муносабатларни шакллантириш, вазифамиз, балки инсоний бурчимизга ай- тарғибот-ташвиқот ишларини олиб бориш профессор Ҳ.Турсунов (модул 6.2) тингловчилар лака ошириш марказида тиббий биология оилалар барқарорлиги, мустаҳкамлигини ланишини истардим” деб таъкидлаганлари муҳим йўналишлардан бирига айланган. Бу ҳурматига сазовор бўлдилар. йўналишидаги турли модулларни ўқиб тугатиб, таъминлашда оила, никоҳ, эр-хотин муноса- бежиз эмас. борада йил давомида ТТА ёшлари ўртасида қуйидаги таклифларимиз билан мурожаат батлари муаммоларини ўрганиш, оила аъзо- талайгина хайрли ишлар амалга оширилиб Шу ўринда, физика-математика фанлари ном- қилмоқчимиз: Ўзбекистон Республикаси Президентининг келинди. зоди, “Тиббий ва биологик физика, информацион технологиялар, нормал физиология” кафедраси 1. Тиббий биология йўналишидаги гуруҳларга Давоми 3-бетда. мудири М.Бозорбоев “Ижтимоий фанлар” кафед- дарс жадвалини шундай тузиш лозимки, битта раси доценти Н.Ниёзова “Педагогика ва психо- фан тугаб (битта модул тугаб), цикл бўйича ик- кинчисига ўтиш имконияти яратилса тингловчилар учун қулай бўлади; Ҳикмат Ҳикмат Инсонни фош қилувчи — ўзининг тилидир. Ҳикмат Ҳикмат Ҳар бир сўзнинг ўз вазни ва ўз ўлчови бор.

TIBBIYOTNOMA6 № 12 2016 YIL DEKABR TIBBIYOTNOMA № 12 2016 YIL DEKABR 3 УСТОЗЛАРНИНГ УСТОЗИ “ОНА ВА БОЛА ИЛМ ВА ИЖОД ЧОРРАҲАСИДА Бир ғариб кўнглини қила олсанг шод, САЛОМАТЛИГИ – Яқинда устозим, Ўзбекистон Рес- қариндош-уруғлари билан мулоқот Яхшидир ер юзин қилгандан обод! публикаси Ёзувчилар уюшмаси қилишимга тўғри келади. Табиийки, Лутфингла бир дилни қул қила олсанг, МИЛЛАТ СОҒЛИГИ” аъзоси, олим ва адиб Алижон ҳамма вақт бирор зиддият пайдо Яхшидир юз қулни қилгандан озод! Зоҳидий менга “Суврат ва сийрат” бўлмаслиги, мунозара ва музока- (Давоми. Боши 2-бетда.) деб номланган ўзларининг 57-китоб- ралар осон ва силлиқ кечиши учун Тарих зарварақларига олтин ҳарфлар билан битилган бу байтлар ларини тақдим қилдилар. 10 босма ҳаракат қиламан, аммо таассуфки Ўзбекистон тиббиёт оламининг буюк намояндаси, тиббиёт фанлари доктори, Аҳолининг репродуктив саломатлигини тобоқдан иборат мазкур китобни мен ҳамма вақт ҳам бунинг уддасидан профессор, Ўзбекистoн Фанлар академияси ва Россия тиббиёт фанлари мустаҳкамлаш, уларнинг тиббий онгини янада бир кечадаёқ ўқиб тугатдим. Чунки чиқиб бўлмайди. Чунки ички дунёси Академиясининг академиги, Беруний номидаги Ўзбекистoн фан ва техника ошириш мақсадида олий таълим муассасалари китоб ўта оддий, содда, халқ тилида нопок, ҳасадгўйлик, ғаразгўйлик ва соҳасидаги Давлат мукофоти лауреати, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган талабалари, ўрта мактаб ўқувчилари, маҳалла ёзилган бўлиб, унда аксарият тиббий манфаатпарастликни касб қилиб фан арбоби, республикада хизмат кўрсатган шифокор, халқаро хирурглар аҳолисининг тиббий онгларини ошириш бўйича мавзуларда илмий-оммабоп китоб олган кимсалар билан ҳам мулоқот жамиятининг ва хирург-гепатологлар халқаро ассоциациясининг аъзоси, семинар-учрашувлар ўтказилди. 2016 йилнинг ёзадиган олимларимиздан фарқли қилишимга тўғри келади, баъзан. Зиммельвейс номидаги Будапешт тиббиёт университетининг фахрий январь ойидан ноябрь ойига қадар бўлган муддат равишда мураккаб ва аҳоли учун Ушбу китобни ўқиб, бундай кимса- доктори, бетакрор ва беназир устозимиз Ўктам Орипович Орипов ҳақида ичида ТТА ХҚҚ аъзолари иштирокида Тошкент тушунарсиз медицина атамалари ларнинг шакл- шамойили ва ташқи айтилган десак муболаға бўлмайди. шаҳри бўйича 350 дан ортиқ учрашув ва давра мутлақо ишлатилмаган, балки баайни кўриниши, ҳатто сўзлаш, қадам суҳбатлари ўтказилди. Йил давомида соғлом уста эртакчи ёнгинангизда ўтириб, ташлаш хусусиятларининг ўзига Ў.Орипов ўз ҳаёти ва фаолияти давомида од- эллардан келган талабаларни ўқитиш имкониятини ларнинг ҳам истиқболига ишонар ва тушунмаган турмуш тарзи тарғиботи оммавий ахборот восита- тафсилотларни сиз учун тушунар- хослигини билиб олгандай бўлдим. дийлиги, одамийлиги, халқчиллилиги, самимийлиги ва пировард натижада юқори малакали мутахассис- мавзуларини оғир-вазминлик билан эринмасдан лари, телевидение ҳамда радио орқали суҳбатлар ли тилда баён қилиб бераётганга Шунга яраша муомала қилиб, анча билан бир эмас, минглаб одамларнинг кўнглини лар тайёрлаш имкониятини берди. тушунтириб, амалий кўникмаларни кўрсатиб бе- уюштирилди. Барчамизга маълумки, қизларни ўхшайди. Ўрни келганида муаллиф муваффақият қозондим, ҳам. шод қилган, лутфу карами ила минглаб инсонлар- рар ва амалда бажаришига имконият берар эди. соғлом оналикка тайёрлаш учун авваламбор ўзининг сўз бойлигидан маҳорат нинг қалбини ўзига ром қилган устоз, мураббий, кўп Ушбу марказларда талабалар учун ҳамма Ҳеч қачон талабаларга танбеҳ бермас, койимас, онанинг ҳомиладорлик вақтидаги соғлиғи, қиз билан фойдаланиб, тегишли муаммо- Китобда ички касалликларнинг қиррали инсон. қулайликлар яратилган эди – марказлаштирил- ҳаттоки овозини кўтариб гапирмас ва аксинча болани болалик даврида чиниқтириш, юқумли, ларга боғлиқ латифа ва ҳажвияларни инсон чеҳраси, қадди-қомати, юриш- ган, замонавий жиҳозланган кийиниш хоналари, оталарча насиҳат қилар эди. яллиғланиш ва бошқа касалликлардан сақлаш моҳирона қистириб кетган, бу эса ки- туриши, ҳатто муомала мадания- Ў.Ориповнинг Ўзбекистон, дунё тиббиётига овқатланиш шохобчалари, кенг, ёруғ ва иссиқ ўқув ёки касалликни даволашни охиригача олиб бориш тоб ўқилувчанлигини жуда оширади. тига ҳам қанчалар таъсир этиши қўшган улкан ҳиссаси ҳақида, оламшумул на- хоналари, маъруза заллари ташкил этилган эди. Академик Ў.Орипов томонидан чоп этил- ҳамда ўсмирлик даврида ўз вақтида тиббий кўрик ишонарли манбалар билан асослаб тижалар берган илмий ишлари ҳақида, тиббиёт ган ўнлаб китоблар, юзлаб ўқув қўлланмалари ўтказишда улар орасида учрайдиган хавфли Ушбу китобда устоз ўзларининг берилган. Бу эса медицинадан соҳасининг намояндалари учун яратган имкони- Ў.Орипов ўзига ўта талабчан бўлганлиги сабаб- ҳозирги кунда ҳам талабаларни ва профессор- гуруҳларни аниқлаш ва уларни мутахассислар қарийб ўттиз йиллик педагоглик, мутлақо йироқ кишиларда ҳам тиб- ятлари ҳақида юзлаб мисралар ёзиб адоғига ета ли педагог кадрларни танлашга жуда катта эътибор ўқитувчиларнинг севимли китобига, дастури-ама- томонидан ўз вақтида соғломлаштириш муҳим шифокорлик, ёзувчилик, табиблик бий саводхонлик даражасини оши- олмаймиз. берар, номзодлар билан шахсан ўзи суҳбат олиб лига айланган. аҳамиятга эгадир. тажрибаларидан келиб чиққан риб, ўзида ёки суҳбатдошида қандай борар ва биринчи навбатда номзоднинг маънавий ҳолда одамнинг шакл ва моҳияти, касаллик бошланаётганлигига гумон Шунинг учун биз устозимиз Ў.Ориповнинг фақат қиёфасига, интизомига, дунёқарашига, билимига, “Буюклик фақат буюк инсонларга хос” – 2000 “Соғлом она ва бола” йилида талаба қизларда ташқи кўриниши ҳамда ирсия- туғдиради. педагоглик фаолияти ҳақида қисқача тўхталиб ташаббускорлигига, фидойилигига аҳамият берар йилда дунё илм аҳли ХХ асрнинг энг буюк 500 соғлом турмуш малакалари, ўз саломатлигига нис- тининг жисмоний-руҳий, жинсий ўтмоқчимиз, зеро бу йўл бўлғуси ва бугунги кунда эди. Ўз касбини ва талабаларни севмаган, маъна- та олимини аниқлашга киришди. Миллионлаб батан масъулият, жавобгарлик ҳисси, ғамхўрлик, ҳолатларига, темпераментига, феъл- Муаллиф хусусига келсак, устоз педагоглик фаолияти билан шуғулланиб келаётган вий паст, фидойи-ташаббускор бўлмаган, билимсиз олимлар, фан фидойилари ичида ўтказилган бу турли зарарли одатларга ружу қўймаслик, атворига, кайфиятига, дунёқараши, менга 1992 йилда ТошПМИда дастав- муаллимлар, профессор-ўқитувчилар учун ҳам ва интизомсиз инсон педагогик фаолият олиб танловда ўзбек ўғлони Ўктам Oрипович Oрипов мунтазам равишда спорт билан шуғулланиш, инсонийлиги ва саломатлиги даража- вал одам анатомияси, кейинчалик, такрорланмас ибратли йўл десак янглишмаган боришга ҳаққи йўқ деб ҳисоблар эди. Юқорида ХХ асрнинг энг буюк 500 олимидан бири деб тан овқатланиш, кийиниш гигиеналарига ва муо- сига қай даражада мувофиқ келиши яъни 1993 йилда нейрохирургия, бўламиз. қайд этилган мезонлардан бирортасида камчилиги олинди ва олтин медаль билан тақдирланди. Бу мала одатларига риоя қилишни шакллантириш тиббий, ижтимоий, диний, фалса- яна ҳам кейинчалик, 1996 йилда бўлган шахс педагогик фаолиятга қўйилмас эди. оламшумул воқеа эди. мақсадида талаба қизларнинг тиббий маданиятини фий, руҳий ва мантиқий жиҳатларда болалар хирургияси фанидан сабоқ 1927 йил 3 январда Жиззах шаҳрида, оддий Педагог-мураббий талабаларга ҳар томонлама ошириш, соғлом авлод туғилиши ва уни тарбия- асослаб берганлар. Шу билан бирга берган. Ҳамма вақт тиббий деон- хизматчи оиласида дунёга келган Ў.Орипов 1943 ўрнак бўла оладиган, талабалар ҳавас билан Академик Ў.Орипов ва у томонидан яратилган лашнинг устувор йўналишларини амалга ошириш рисолада одам юзининг анато- тология ва касб этикасига таяниб, йилда мактабни, 1948 йилда Самарқанд тиббиёт қарайдиган, уларни эргаштира оладиган хар томон- илмий мактаб Ўзбекистонда тиббиёт фанининг мақсадида турли тадбирлар, давра суҳбатлари мик, физиологик, ирқий миллий талабаларнинг барчасини баайни институтини тугатиб клиник ординаторликдан про- лама етук мутахассис бўлиши шарт эди. ривожланишига катта ҳисса қўшди. 25 та доктор- ўтказилди. Масалан, Республика Саломатлик ва кўрсаткичлари, мимикасининг ўзига ўз қондошлар ва жондошларидек фессор, кафедра мудири, даволаш факультети де- лик ва 70 дан ортиқ номзодлик диссертациялари тиббий статистика институти мутахассислари, хослиги, руҳият ва кайфиятдаги кўриб сабоқ берганлари ҳеч ёдим- кани, илмий ва даволаш ишлари бўйича проректор, Шу ўринда Ў.Ориповнинг ўзи ҳаммага ўрнак бўла муваффақиятли ҳимоя қилинди, 400 дан ортиқ Тошкент шаҳар СПИД маркази мутахассисла- ўзгаришларнинг чеҳра ўзгаришларига дан чиқмайди. Бугунги кунда тибби- Республика соғлиқни сақлаш вазирининг биринчи олар эди. Ҳар бир талабага ҳурмат билан қарар, илмий ишлар чоп қилинди, шу жумладан 16 та ри, Тошкент Тиббиёт академияси кафедраси таъсири илмий ва тарихий жиҳатдан ёт соҳасида нима муваффақиятга муовини ва ТошДавМИ факультет хирургия ка- унинг иқтидорига қараб алоҳида ёндошар эди. На- монография, 3 та дарслик. профессор-ўқитувчилари иштирокида талаба муфассал асослаб берилган. Муам- эришган бўлсак, уларнинг барчаси- федрасининг мудири, ТошДавМИ ректорлигигача зарий ва амалий билимларни аксарият ҳолларда қизлар ўртасида “Ўзбекистонда оила манфаат- мога тарихий, фалсафий, мантиқий, да Алижон Зоҳидий каби самимий бўлган катта йўлни босиб ўтди. беморнинг олдида, текшириш хоналарида, опера- Академик Ў.Ориповнинг минглаб шогирдлари лари – давлат сиёсатининг устувор йўналиши”, ижтимоий жиҳатдан ёндошиш китоб устозларнинг холисона ҳиссаси бор ция хонасида, боғлов хонасида беришни мақсадга – фан номзодлари, фан докторлари, профессор- “Баркамол авлод – оила ва жамият таянчи”, “Никоҳ ўқилувчанлигини янада оширади. деб эътироф этаман. Самарқанд шаҳрининг ўзидаёқ Ўктам Ори- мувофиқ деб ҳисоблар эди. Талаба билим олиш лар, академиклар, соғлиқни сақлаш тизимини, ёши ва унинг атрофидаги муаммолар”, “ОИТСдан пович фаол ҳаётий позицияга эга инсон, синчков жараёнида ўқиши, эшитиши, ёзиши, кўриши ва амал республика миқёсидаги илмий марказларнинг сақланинг: имкониятлар ўз қўлимизда”, “Ёшлар ва Рисола кенг китобхонлар оммаси- Эътироф мухтасарида ушбу тадқиқотчи, кенг дунёқарашли олим, кўп қиррали қилиши шарт деб ҳисоблар эди. Талабалар операция раҳбарларидир. репродуктив саломатлик”, “Йод танқислигининг ол- га мўлжаллаб ёзилган бўлиб, ундан қизиқарли китоб ҳар бир юртдошим- жарроҳ сифатида шакллана бошлади. 1953 йил- босқичларини ўзлари кўришлари, бу жараённинг дини олиш чора-тадбирлари”, “Анемия ва унинг ол- тиббиёт олийгоҳлари талабалари, нинг хонадонига кириб боришини, да у номзодлик диссертациясини, 1963 йилда ниҳоятда мураккаблигини билишлари ва масъули- Ҳозирги кунда академик Ў.Ориповнинг минглаб дини олиш”, “Тери таносил касалликлари ва унинг тадқиқотчилар, шифокорлар, анатом- муаллифга эса мустақил юртимиз эса докторлик диссертациясини муваффақиятли ятни сезишлари учун операция хоналари устида шогирдлари Ўзбекистонда, ҳамдўстлик мамлакат- олдини олиш чора-тадбирлари”, “Сил тарқалганлик лар, физиологлар, косметологлар, фуқаролари саломатлигини яхши- ҳимоя килди. гумбазлар ташкил қилган, операция вақтида мала- ларида ва чет элларда халқ саломатлиги йўлида ҳолати ва унинг олдини олиш чора-тадбирлари”, руҳшунослар ҳам ўзлари учун фой- лашга қаратилган яна юзлаб китоб- кали профессор-ўқитувчилар операция жараёнининг меҳнат қилиб малакали тиббиёт ходимларини “Соғлом турмуш тарзи йўналишлари” каби мавзу- дали маълумотларни топиши мумкин. лар битиш бахтини тилаб қоламан. Соғлиқни сақлаш тизимини янгитдан ташкил- босқичларини талабаларга тушунтириб борар эди. тайёрлашда устозлик қилиб келмоқда. ларда давра суҳбатлари шулар жумласидандир. Зеро, яхши ва мазмундор китоб лаштириш ва уни ихтисослаштирилган хизматла- Ўтказилган тадбирлар талаба қизларни соғлом Мен хизматим тақозоси билан юртимиз аҳолиси учун энг улуғ туҳфа рига ўтказиш, Республикада куйиш касаллиги, то- Талабаларнинг ўзлаштиришлари осонроқ Мақоламиз охирида Ўктам Орипович томони- турмуш тарзи асосида оилавий ҳаётга тайёрлаш, ҳар куни юзлаб беморлар, уларнинг деб биламан. ракал, қон-томир, абдоминал хирургия, Республика бўлиши учун режадаги мавзу бўйича маъруза дан айтиб ўтилган, ҳозирги кунда эса тараққиёт улар ўртасида соғлом оилани вужудга келти- колопроктология марказини, Республика гепато- эрталаб ўқилар, сўнгра олинган билим маъру- тезлашуви сабабли янада долзарблиги ошиб бора- риш, ҳар томонлама баркамол авлодни шакл- Маъфура САЪДУЛЛАЕВА, панкреатобилиар хирургия марказини, тўқималар задан сўнг назарий ва амалий дарс жараёнида ётган ўгитлардан бирини эслаб ўтмоқчимиз – “Тиб- лантириш, уларнинг репродуктив саломатлигини ТТА 1-клиникаси бош шифокорининг муовини, кўчириб ўтказилганда тўқималар номутаносиблиги- мустаҳкамланар эди. Ў.Орипов ҳеч қачон бит- биётни ўрганишни, тиббиёт билан шуғулланишни мустаҳкамлаш ва тиббий саводхонлик даражасини ни енгиш бўйича муаммоли илмий-тадқиқот лабо- та мавзу бўйича икки марта бир хил маъруза дарёнинг оқимига тескари сузиш билан қиёслаш оширишга хизмат қилади деб ишонамиз. олий тоифали педиатр раториясини, буйрак кўчириб ўтказиш марказини, ўқимаган: ҳар доим талабаларнинг саволларидан, мумкин. Тасаввур қилинг, агар оқимга қарши бир гемодиализ лабораторияси бўлимларининг ташкил қизиқишларидан келиб чиққан ҳолда янги ҳаётий дақиқа, бир соат, бир кун сузилмаса, дарё сизни Л.АБДУҚОДИРОВА, этилиши академик Ў.Орипов номи билан боғлиқ. маълумотлар билан маърузасини тўлатиб борар қайларга олиб бориб қўяди”. Тошкент Тиббиёт академияси ХҚҚ раиси ва ўз навбатида маърузалар ўзаро савол-жавоб Бундай ихтисослаштирилган хизматлар тариқасида мунозарага бой бўлиб жуда қизиқарли Ўктам Орипович Орипов устозларнинг устозидир. тармоғининг юзага келиши ўз навбатида клиник тиб- ўтарди. Ў.Ориповнинг маърузасига аксарият Академик Ў.Oриповнинг ибратли, нурли ҳаёти биёт пойдеворининг мустаҳкамланишига, аҳолига ҳолларда ҳамма профессор-ўқитувчилар, ёш мута- доимо қалбимизда! юқори малакали тиббий ёрдам кўрсатилишига хассислар қатнашар ва дунё тиббиётидаги энг янги имкон бериш билан биргаликда, бундай фан- маълумотларни олишга муваффақ бўлишар эди. Т. БОБОМУРОТОВ, техника ютуқлари билан жиҳозланган, юқори мала- Тошкент Тиббиёт академияси маънавият ва кали мутахассислар иш юритаётган марказларда Ў.Орипов ўзлаштириши қийин бўлган талаба- маърифат ишлари проректори, т.ф.д., профессор Ўзбекистон, ҳамдўстлик мамлакатлари ва ўнлаб чет М. ПЎЛАТОВ, тиббий педагогика факультети факультет- госпитал хирургия кафедраси катта ўқитувчиси, т.ф.н Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Тўғри тил — тош ёради, эгриси — бош. Ширин сўз — жон озиғи.

TIBBIYOTNOMA4 № 12 2016 YIL DEKABR TIBBIYOTNOMA № 12 2016 YIL DEKABR 5 Устоз Эркин Воҳидов таваллудининг 80 йиллиги олдидан ЁШЛАРИМИЗ – МИЛЛАТ КЕЛАЖАГИ Эркин Воҳидов поэтик тафаккури ғоят кенг ва тиниқ шоир эканлигини Миллатнинг етуклик даражаси ҳар бир давлатда ёшларга ўз маънавият ва маърифатини таъкидлаш зарур. Ҳаётда рўй бераётган воқеа-ҳодисаларга теран нигоҳ ошириш учун хилма-хил шаклдаги шароит яратилганлиги билан белгиланади. Бугунги билан қараш, уларнинг туб моҳиятини англашга интилиш, қайси бири кунда мамлакатимиз аҳолисининг 64 фоизини ёшлар ташкил этади. Юртимизда хайрли, қай бири сохталигини аниқлай олиш истаги шоирнинг илк ёшларга қаратилаётган эътибор, ёшларнинг барча соҳаларда эришаётган ютуқлари, ижодий қадамларидан буён йўлдош бўлиб келди… қўлга киритаётган муваффақиятларини кўриб, юрт истиқболини тасаввур этиш қийин эмас. Албатта, ҳар бир ёш юрт, жамият, қолаверса миллат эртаси демакдир. Улар учун РУҲИЯТНИ ЁРИТГАН ШЕЪРИЯТ жаҳоннинг энг замонавий фан ва техника ютуқларидан хабардор бўлиш ва нуфузли таълим даргоҳларида ўқиш имконияти мамлакатимизда мавжуд.Таълим, ҳар томонлама баркамол Атоқли шоир Эркин Воҳидов портретига бўлиб ўсиш масаласи мамлакатимизда давлат сиёсати даражасига кўтарилмоқда. чизгилар Ана шундай иқтидорли ёшлардан бири Тошкент Тиббиёт ўша йилнинг декабрь ойида эса Италиянинг Милан шаҳрида Одатда, улкан ва истеъдодли санъ- дий қадамларидан буён йўлдош бўлиб назардан қарасин, деган қутлуғ ният билан академияси тиббий педагогика факультети 7-курс талабаси ўтказилган “Паркинсонизм ва ҳаракат бузилишлари” мавзу- аткорларнинг бутун бир ижодигина эмас, келаётир. Шоирнинг бадиий тафаккури до- қўлига қалам олди, бутун адабиёти, маъна- Ойбек Турғунхўжаевдир. сидаги 21-анжуманда қатнашиш ҳуқуқини қўлга киритди. 2016 балки ҳар бир асари ўнлаб, юзлаб олимлар имий ҳаракатда бўлгани туфайли ўзининг вияти, маърифати тарихида том маънода йилнинг август ойида Ойбек Хитойда ўтказилган Suzhoubasi томонидан батафсил тадқиқ қилинади, син- сархил меваларини тез ва мўл-кўл бера янги саҳифалар очди. Улар бадиий сўз Ойбек 1992 йили Тошкент шаҳрида зиёли оиласида туғилди. csciencesummer school Сужоу мактаби ташкил этган илмий чиклаб ўрганилади. Мабодо, улар бир жойга бошлади. Натижада, Э.Воҳидов ижоди воситасида одамларнинг мудроқ қалбини У ёшлигиданоқ тиббиёт соҳасида фаолият кўрсатаётган волида- семинарда қатнашиб, совриндор бўлди. Қувонарлиси шундаки, жамлангудек бўлса, ажойиб бир тафаккур жадал суръатлар билан камолот чўққисига уйғотди, онг-шуурида исён ясади. си – Саодат опага ўхшаб, инсонлар дардига даво топиш, улар- барча чиқишларини у инглиз тилида мукаммал талқин этди. чаманзори дунёга келади. Ундаги бир- кўтарилди ва устоз адабиётшунос Ума- нинг соғлигини сақлашдек масъулиятли касб эгаси бўлиш орзу- бирига мутлақо ўхшамаган ҳар битта гул ўз рали Норматов лутф қилганларидек, Одамларга фақат шеъригина эмас, си билан улғайди. Шу мақсадда у 34-мактабни муваффақиятли Ойбекнинг илм-фан сирларини чуқур эгаллашга интилиш ранги ҳамда таровати билан кўнгилларга шоир қаламига мансуб ҳар бир сўз, ҳар балки ўзи ҳам кераклигини чуқур ҳис этиб тамомлаб, 2007 йили Тошкент Тиббиёт академиясининг тиббий билан бирга ташкилотчилик роли ҳам уйғунлашиб бормоқда. ором беради ва ижодкор гулзорининг тур- бир сатр чиндан ҳам “Кўнгилларга кўчган яшаш истаги Эркин Воҳидовни ҳамиша педагогика факультетига ўқишга кирди. Талабалик йилларининг Шу боис у 2016 йилнинг февраль ойидан бошлаб Америка фалигини кўрсатувчи фазилатга айланади. шеърият”га айланди. ана шу авлоднинг олдинги сафида юришга ҳар бир кунини сермазмун ўтказишга интилган Ойбек ўқишнинг неврологлар академияси қошидаги ўзбек талабалари Масалан, улуғ Алишер Навоий ижоди 500 ундади. Шоир ижодининг илк қадамларидан дастлабки йилларидан бошлаб билимга чанқоқлиги, барча фан- шўъбасининг раиси сифатида ҳам фаолият кўрсатиш билан йилдан буён тадқиқ этиляпти, бундан кейин Маълумки, Эркин Воҳидов тенгдош ижодкорлик ва фуқаролик масъулиятини ларни қизиқиш ва иштиёқ билан ўзлаштириши, шу билан бирга бирга ҳаракат бузилишлари халқаро ушмаси (MDS-2014 й.), Ев- ҳам ўрганилаверади. Бу билан Навоий ижо- бўлган авлод адабиётга ўтган асрнинг чуқур ҳис этиб, унинг залворли юкини онгли фаол талаба сифатида ҳам тенгдошлари ва устозларининг ропа ва Америка неврологлари академиялари (2015 й.), ҳаракат ди ҳақида айтиладиган фикр қолмади, деган 60-йилларида кириб келди ва ўзбек шеъ- равишда зиммасига ортган ҳолда яшаб ва ҳурматини қозона бошлади. Шу боис у талабалик йилларидан бузилишлари ва паркинсонизм халқаро уюшмаси (IMDS-2015 й.) муаммо келиб чиқмайди. Аксинча, фикр риятини ҳам шаклан, ҳам мазмунан тубдан ижод қилиб келди. Агар синчиклаб қаралса, бошлаб анатомия, нормал физиология, офтальмология каби аъзоси ҳисобланади. фикрни уйғотади деганларидек, ижодкор ус- янгилади. Айнан шу йилларда қўлига қалам Эркин Воҳидов асарларида миллат шаъни- фанлардан илмий-амалий анжуманларида ўзининг қизиқарли луби ва маҳоратининг янги-янги қирралари олган шоиру ёзувчилар юраги озодлик, га мақтов ёғдиришдан, унга ҳамду санолар мавзулари билан қатнашиб, иқтидорини намойиш эта бошлади. Ойбек жуда интилувчан, тиббиёт ва айниқса, неврологиянинг очилаверади. Чунки ҳақиқий истеъдодли эрк туйғуси билан тўлиб-тошган эди. ўқишдан кўра, кўпроқ инсоннинг ҳаёт олди- 2-курсда Ойбек ўртоқлари билан мустақил равишда каламуш- охирги ютуқларидан доимо хабардор бўлишга, фан муаммола- санъаткорнинг ижодий мероси уммонга Ҳурриятга, эркка интилган бу ижод аҳли даги бурчини англаши, замон унинг елкаси- ларда “Гелиатринли интоксикациянинг қон томирлари ва бош рини ўрганишга ҳаракат қилади, шунинг учун ҳам соҳага оид ўхшайди. Унга шўнғиган ғаввос насибасига ўз асарлари руҳига, энг аввало, миллат- га ортаётган таҳқирли юкдан қандай қилиб мияга таъсири” бўйича тажрибалар ўтказган бўлса, 2012 йили тиббий адабиётларни мутолаа қилади. Айниқса Брейдлининг яраша дуру гавҳарларни териб чиқаверади, нинг қадр-қимматини улуғлашни, миллий озод бўлиш йўлларини излаши лозимлиги эса Республика миқёсида ўтказилган нормал физиология фани- “Neurology in clinical practice, Daroff and Jankovic” ва Вольтернинг улар эса мутлақо тугамайди. ифтихор туйғусини сингдиришни истади тўғрисида ёзишни муҳимроқ деб билга- дан ғолибликни қўлга киритди. “Parkinson disease and Other Movement Disorders” дарсликла- ва бунга дадил киришди. Натижада, бу нини англаш қийин эмас. Шу боисдан, у рини инглиз тилида зўр қизиқиш билан ўқиб, ўзлаштиришга Замонамизнинг истеъдодли шоири авлоднинг илк шеърлариёқ ўша пайтдаги бутун ҳаёти давомида ҳам ижодий, ҳам У айниқса 5-курсдан бошлаб неврология фанини чуқур интилади. Эркин Воҳидов ижоди ҳам ана шундай жамиятда чуқур томир отган ёлғонга, сох- ижтимоий фаолиятини бир-бирига қўшиб ўрганишга интилиб, шу мақсадда асаб касалликлари кафедра- уммонлардан биридир. Агар шоир ижоди таликка, баландпарвозликка қарши исён олиб борди ва бу узвий боғлиқлик шоир сида фаолият кўрсатаётган “Ёш невролог” тўгарагида ушбу фан Ойбек ўқишдан бўш вақтларини ҳам фойдали ва қизиқарли ҳақидаги илк мақолалар матбуотда эълон сифатида жаранглади. Аммо бу исённи шеърларига ўзига хос мазмун ҳамда ранг сирларини чуқур ўрганишга ҳаракат қила бошлади. ўтказишга интилади. У бўш вақтларида бадиий адабиётни севиб қилинганига ярим асрдан ошганини ино- очиқ-ошкора баён этиш мумкин эмасди. бағишлади. мутолаа қилиш билан бирга спортнинг альпинизм тури билан батга олсак ҳозиргача бу уммондан йиғиб Чунки яккаҳокимликни бой бериб қўйишни Ҳар бир инсоннинг ҳаётдаги ўрнини топиши, танлаган касби ҳам шуғулланади. олинган жавоҳирот хазинасининг ҳисобига истамаган коммунистик мафкура заҳарли Сўнгги йиллар Эркин Воҳидов ижо- сир-асрорларини чуқур ўрганиши ва одамлар билан муомала етиш мушкул эканлиги аён бўлади-қолади. тишларини қайраб турарди. Хайриятки, дининг ширага тўлган пайти бўлди. Бу маданиятини эгаллашида маслаҳатчиси, устози ва андоза ола- Орзулари ўзи сингари беғубор, соф бу иқтидорли тала- Шундан буён ўтган давр мобайнида бирон шеъриятда фикрни рамзий тимсоллар фикримизни шоирнинг кейинги пайтда диган мураббийлари бўлади. Ойбекнинг болаликдан тиришқоқ, банинг фикр-мулоҳазалари ҳам ўзгача... Келинг, унинг фикр- бир ўзбек адабиётшуноси йўқки, ўзининг орқали ифодалаш, тиконни гулга ўраб эълон қилган шеърлари, публицистик бир сўзли, қийинчиликлар олдида довдираб қолмай, имкон из- мулоҳазаларини тинглайлик… илмий-тадқиқот ишларида, ҳеч қурса, “тортиқ” қилишнинг турли усуллари ва воси- мақолалари, суҳбатлари тўла исботлаб лашга одатланиб вояга етишишида ота-онаси ибрат шамчироғи бир марта Эркин Воҳидов номини тил- талари бор. 60-йиллар ижодкорлари ана шу турибди. Она халқига, Ватанига чинакам бўлган бўлишса, ёш мутахассиснинг шаклланишида, унинг ўз “Бугунги кунда мамлакатимизда ёшларга кўрсатилаётган га олмаган, шоир ижодига хос янги бир усул ва воситалардан унумли фойдаланиб, меҳр қўймаган ижодкор ҳар қанча истеъ- касбини пухта эгаллашга интилишида, даволашнинг замонавий ғамхўрлик, уларга яратиб берилаётган шарт-шароитларнинг фазилатни кашф этмаган бўлсин! Шунга одамлар юрагига кириб бордилар. “Менинг додга эга бўлмасин бундай мавқега эриша усулларини ўзлаштиришида устозлари: профессор Ҳ.Ҳалимова чегараси йўқ, йигит-қизларимизнинг олган билими ва касбини қарамай, бу санъаткор ижодининг очилма- ҳам ўша йилларга мансуб шеърларимнинг олмайди. Меҳр-муҳаббати кучли, садоқати ва ассистент Р.Матмурадовларнинг мураббийликлари беқиёс амалий ҳаётда намоён этиши ва ишлатиши учун, ўқув юртларини ган қатламлари жуда сероб. Мен ҳам ана ҳар учтадан биттасида жамиятдаги ёлғону беқиёс бўлганлиги туфайли Эркин Воҳидов бўлмоқда. Устозлари ёрдамида ёш Ойбек “Паркинсонизм касал- битириб чиқаётган ёшларнинг ҳаётда ўзига мустаҳкам ўрин эгал- шу қатламлар қаърига кучим ва нафасим алдовларга қарши исён туйғуси бор” дейди халқимизнинг чиндан ҳам ниҳоятда суюкли лиги ва ҳаракат бузилишлари” муаммоларини ҳар томонлама лаши учун кўмак ва кенг имкониятлар туғдириб бериш масаласи- етганча шўнғиб, Эркин Воҳидов шеърия- бу ҳақда Э.Воҳидов. шоири бўлиб қолди. Шоир ўзбек шеърияти- ўрганмоқда. Бу борадаги изланишлари натижаси академия ва га янада жиддий эътибор берилаётганлиги биз ёшларга нисбатан тининг ўзим илғаган айрим фазилатлари га янгича фикр, янги шакллар, янги образ, республикамиз ҳамда чет мамлакатларда ўтказилган анжуман- давлатимиз томонидан кўрсатилаётган кўплаб ғамхўрликларнинг ҳақида фикр юритмоқчи бўлдим. Аслида, бу авлоднинг хизмати шу би- янгича оҳанг, янгича усул ва воситалар ларда қизиқарли чиқишлар ва чоп этилган мақола тезислар (15 бир ифодаси ҳисобланади, улар замирида мамлакатимиз кела- лангина чекланмайди. Чунки улар ўз қутлуғ олиб кирди ва унинг тамоман янгиланиши- га яқин илмий ишлар) да ўз ифодасини топмоқда. Жумладан, жаги бўлган – биз ёш авлоднинг маънавий ва жисмоний етук, Аввало, Эркин Воҳидов поэтик тафакку- қадами билан шеърият соҳасидагина га муносиб ҳисса қўшди. Шоир шеърлари у 2015 йили апрель ойида академия миқёсида ўтказилган “Ёш соғлом, эртанги кунимиз учун муносиб мутахассислар бўлиб ри ғоят кенг ва тиниқ шоир эканлигини таъ- эмас, балки ижтимоий-сиёсий жабҳаларда кўнгилларга ором, руҳимизга кўтаринкилик, олимлар “ кунида “Паркинсонизм касаллигида кўз ҳаракатлари етишишларига қаратилган ғоялар ва фикрлар ётади. Шундай кидлаш зарур. Ҳаётда рўй бераётган воқеа- ҳам, маънавий-маърифий майдонда ҳам вужудимизга мадад бағишлайди. Демак, хусусияти” маърузаси билан қатнашиб, бош совринни қўлга экан, биз ёшлар эртанги куннинг яратувчилари ва бунёдкорлари ҳодисаларга теран нигоҳ билан қараш, туб ўзгаришларни вужудга келтирди. Ҳар шундай шоирни севмаслик, асарларини чин киритди. 2015 йилнинг июнь ойида Германия пойтахти Берлин сифатида билимли, ақлли ва доно бўлишимиз шарт!.” уларнинг туб моҳиятини англашга интилиш, бир ижодкор қулликка маҳкум этилган дилдан суйиб мутолаа қилмаслик мумкин шаҳрида ўтказилган Европа неврологлари академиясининг қайси бири хайрли, қай бири сохталигини халқ ўзининг аянчли турмуши моҳиятини эмас! 1-конференциясида маъруза билан чиқиш қилган бўлса, Сўзлари маъноли, ақли тийран Ойбекнинг орзулари бисёр. аниқлай олиш истаги шоирнинг илк ижо- чуқурроқ англасин, унга танқидий нуқтаи Бу йўлда унга орзуларидек беғуборлик ёр бўлсин... Йўлдош СОЛИЖОНОВ Шоира ҚОДИРОВА, ТТА тиббий педагогика факультетининг катта ўқитувчиси Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Тил зарби — қиличдан ўткир. Сўз — барча масалалар қулфини очувчи калитдир.