TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2023-yil aprel)

TIBBIYOTNOMA TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 04 2023 YIL 24 APREL KONSTITUTSIYA BIZNING KELAJAGIMIZ VA TAQDIRIMIZ Toshkent tibbiyot akademiyasida “Konstitutsiya bizning kelajagimiz va taqdirimiz, biz bunga befarq emasmiz” shiori ostida targ‘ibot tadbiri bo‘lib o‘tdi. Prezidentimiz, avvalo, inson va qomusimiz – Konstitutsiya – biz uchun Ahror Usmonov va boshqalar so‘zga uning hayoti, erkinligi, qadr-qimmati, nafaqat muhim hayotiy qo‘llanma, balki chiqib, tadbir ishtirokchilarini 30 apreldagi daxlsiz huquqlari va manfaatlari g‘urur-iftixor, kerak bo‘lsa, shu zaminda referendumda faol ishtirok etishga, masalasiga oid normalar Konstitutsiyada istiqomat qilayotgan, millati, tili, dinidan jamoatchilikni Konstitutsiya islohotlariga mustahkamlanishi lozimligini bildirdi. qat’i nazar, barcha insonlar uchun befarq bo‘lmaslikka chaqirdi. Shundan kelib chiqib, barpo etilayotgan mustahkam bir himoya. Konstitutsiya – Yangi O‘zbekiston uchun inson qadri va xalq nafaqat bugungi kunning qomusi, balki u Tadbir so‘nggida “Qomusim – baxtim manfaati hamma narsadan ustun bo‘lishi ertangi kunimiz, qurayotgan jamiyatimiz mening” qo‘shig‘i yangrab barcha aniq ko‘rsatib berildi. Konstitutsiyaviy istiqbolini aniqlab beruvchi hujjat, yosh ishtirokchilar jo‘r bo‘lib kuyladi. islohotlar jarayonida inson qadrini avlodni yo‘lini yoritib turguvchi mayoqdir. yuksaltirish haqiqatdan davlat hokimiyati Targ‘ibot tadbirlari respublika hududlari organlarining konstitutsiyaviy burchi Bayram-konsert formatida o‘tkazilgan bo‘ylab davom etmoqda. va ustuvor vazifasi bo‘lmog‘i shartligini tadbirda taniqli san’atkorlar, turli soha belgilash taklifi olg‘a surilmoqda. faollari ishtirok etdi. Unda O‘zbekistonda KELINGLAR, KELAJAGIMIZ xizmat ko‘rsatgan artist Rayhon Gʻaniyeva, UCHUN BIRLASHAYLIK, Shunday ekan bugungi hayotimizda estrada xonandalari – Botir Qodirov, YANGI O‘ZBEKISTONNING YANGI muhim ahamiyat kasb etayotgan Jahongir Poziljonov (“Bojalar” guruhi), QOMUSI UCHUN OVOZ BERAYLIK! TTA Matbuot xizmati Hikmat Yangilanayotgan Konstitutsiya – chinakam xalq Hikmat konstitutsiyasi.

TIBBIYOTNOMA2 № 04 2023 YIL 24 APREL KONSTITUTSIYAVIY ISLOHOTLAR INSON SHA’NI VA QADR- QIMMATI UCHUN SINSZYAN TIBBIYOT Toshkent tibbiyot akademiyasida UNIVERSITETI O‘RTASIDA «Adolat» sotsial-demokratik partiyasi hamkorligida O‘ZARO HAMKORLIK \"Konstitutsiyaviy islohotlar inson sha’ni va qadr-qimmati uchun\" O‘zbekiston-Xitoy texnoparki ochilish tadbiri doirasida mavzusida davra suhbati tashkil Toshkent tibbiyot akademiyasi va Sinszyan tibbiyot etildi. universiteti o‘rtasida o‘zaro hamkorlik shartnomasini imzolash marosimi bo‘lib o‘tdi. Ta’kidlanganidek, amaldagi Konstitutsiyamiz 30 yil davomida erishgan yutuqlarimizga mustahkam Mazkur muhim hujjat ikki universitet o‘rtasidagi kafolat va poydevor bo‘ldi. Bugun O‘zbekiston yangi hamkorlikni har tomonlama rivojlantirish, jumladan, ilmiy qadamlar bilan mutlaq yangi kelajakka yuzlanyapti. loyihalar, akademik va talabalar mobilligi dasturlarini hamda Demakki, mamlakatimiz ertasi uchun yangi qonuniy qo‘shma tadbirlarni amalga oshirish uchun mustahkam asos asoslar zarur. Yangilanayotgan Konstitutsiyaga bo‘ladi. xuddi shunday hayotbaxsh qonunlar kiritilyapti. Uning qabul qilinishi va hayotga tatbiq etilishida har birimizdan siyosiy faollik va fuqarolik pozitsiyasi talab etiladi. Davra suhbatida ana shular haqida so‘z yuritildi. Talaba-yoshlarni qiziqtirgan barcha savollarga batafsil javob berildi. M.QOSIMOVA, O‘zA muxbiri REVMATIK KASALLIKLARNI DAVOLASHNING DOLZARB MUAMMOLARI Toshkent tibbiyot akademi- Anjumanda Rossiya Feder- yasida yana bir xalqaro anju- atsiyasi revmatologiyasin- man o‘tkazildi. 1-son fakultet va ing ilg‘or mutaxassislari – aka- gospital terapiya, kasb patologi- demik V.Mazurov, professorlar yasi va 1-son ichki kasalliklar – A.Lila, Ye.Trofimov, D.Iskra, propedevtikasi, 1-son travma- A.Naumov bilan TTA professor- tologiya, ortopediya va harbiy lari – D.Nabiyeva, X.Miraxmedova dala jarrohlik kafedralari tashab- va M.Karimovlar revmatologi- busi bilan Rossiya Federatsi- yaning dolzarb muammolariga yasi, Belarusiya, Qozog‘iston va bag‘ishlangan ma’ruzalari bilan Qirg‘iziston Respublikalarining ishtirok etishdi. O‘zbekistonlik ilg‘or olimlari hamkorligida \"Rev- olimlar va amaliy shifokorlar qat- matik kasalliklarni davolashda nashgan anjumanda revmatologik dolzarb muammolar\" mavzusi kasalliklarni tashxislash, davolash muhokamalar maydonida bo‘ldi. va profilaktikasi masalalarining innovatsion usullari tahlil etildi. Hikmat Ilmdan ortiq ganj yo`qdir dunyoda. Hikmat

TIBBIYOTNOMA № 04 2023 YIL 24 APREL 3 QOMUSIMIZ – MUHOFAZAMIZ GAROVIDIR “Tabib-habibdir”. Hadisi shariflardan. Tabiblar va shifokorlar azal-azaldan xalqimiz ardog‘ida, mehr-muhabbatida bo‘lib kelgan. Moziyimizdagi Abulqosim az-Zahraviy, Muhammad Zakariyo ar- Roziy, Abu Ali ibn Sino, Hakim Yusufiy, Bositxon ibn Zohidxon Shoshiy kabi hoziq hakimlarning nomlari imom Al-Buxoriy, imom Abu Homid Gʻazzoliy, Jaloliddin Rumiy, Ahmad Yassaviy, Abduqodir Giloniy, Boborahim Mashrab kabi valiyulloh, sohibkaromat insonlar Amir Temur kabi jahongirlar bilan bir qatorda yodga olinishi bejiz emas. “Tabib – tan mahramidek”, “Tabib 2. Ta’lim tizimidagi ayrim oqsash dagina davlat va xalq orasida tushun- xulosasi hukm o‘rnida o‘tadi” qabilidagi va kamchiliklar oqibatida bo‘lg‘usi shi- movchiliklar, kelishmovchiliklar bo‘lmaydi. maqollar va o‘gitlar tabib va mediklarning fokorlar yetarli malaka va tajriba, bilim Buning uchun biz, tib xodimi degan yuksak xalq orasida hamma vaqti obro‘si baland, va ko‘nikmalarni egallamasdan bitirib manoqib va rutbaga har tomonlama mos so‘zi e’tiborli, rutbasi yuksak, manoqibi ketmoqdalar. Bular haqli ravishda aholi bo‘lishimiz zarur. sharafli bo‘lganligidan darakdir. noroziliklari va tajovuzlariga sabab bo‘lmoqda. Anatomiyada murda preparat- Bosh Qomusimizning ma’lum band- Ming taassuflar bo‘lsinki, so‘nggi yil- laridan voz kechish, ta’limni baholashning lariga tib xodimlariga nisbatan tajovuz larda ahli tibning omma oldida obro‘yi test tizimi, yangi texnologiya atalmish bir hollarida javobgarlikni kuchaytirish pasaydi. Ularga nisbatan hurmatsizlik, qator o‘zini oqlamaydigan “miya hujumi”, kabi o‘zgartishlar kiritilishi quvonarli obro‘sizlantirish, shaxsiga tegish, qolaversa “stol o‘rtasidagi qalam”, “Baliq suyagi” holdir. Endi tib xodimlarining yoshi, jinsi, tajovuzkorlik hollari kuchaydi. Ommaviy kabi o‘yinchoqsimson usullariga o‘tish ana malakasi mutaxassisligi va millatidan axborot vositalarining ma’lumotlariga shunday noxolis usullardan deb bilaman. qat’iy nazar ularga qilingan har qanday ko‘ra, 2019 yilda tib ahliga tajovuzkorlik tajovuz jinoyat hisoblanib, tegishli tart- 19 hol, 2020 yilda 28 hol va nihoyat 2021 3. Aholi orasida ruhiyati nosog‘lom, ibda jinoiy yoki ma’muriy javobgarlikka yilda 56 ta holda kuzatilgan. Ular orasida 1 tajovuz va agressiyaga moyil johil qat- tortiladi. Mazkur islohotning mohiyatidan nafar shifokorning pichoqlanishi, 1 nafarini lamlarning ko‘payib borishidir. Psixotrop gapiradigan bo‘lsak, shu paytga qadar urib, ko‘zini chiqarishi kabi og‘ir hollar ham vositalar, giyohvandlik, kashandalik, ichki- tib xodimlari huquqiy, ma’naviy jihatdan kuzatilgan. 35 yillik oliy tibbiy ta’lim peda- likbozlikka ruju qo‘ygan kimsalardan ijti- muhofazaga olinmagan bo‘lib, jinoyat gogi, 80 dan ortiq kitoblar bitgan Turon xalq moiy odobga zid faoliyatlar ko‘p kuzatiladi. kodeksidagi tegishli moddalar yo‘qligi yozuvchisi, oliy toifali shifokor, Respublika bois istagan shaxslar uni haqoratlashi. Sog‘liqni saqlash a’lochisi va qolaversa Yev- 4. Bo‘lg‘usi tib xodimlari oliygohlarga Hatto tan jarohati yetkazishi, va tabiiyki ropa Tabiiy fanlar akademiyasining haqiqiy qabul qilnishda psixologik testlardan jazolanmasdan qolishi oson edi. Bugungi a’zosi sifatida bunga bir qator ob’yektiv va o‘tkazilishi lozim. Ya’ni uning mizoji, du- kunda bularning barchasi shaxsan davla- sub’yektiv sabablar bor deb o‘ylaymiz: nyoqarashi, insoniylik va maishiy jihatlari timiz rahbari tomonidan e’tiborga olinishi bo‘lg‘usi tib xodimi oldiga qo‘yiladigan albatta quvonarli holdir. 1. Tib oliy yurtlarida bo‘lg‘usi shifokor- talablarga javob bera oladimi, yo‘qmi? larga muomala madaniyati va muloqot Yoki faqat ota-onasining qistovi bilan- Konstitutsiyamizdagi o‘zgarishlar va san’atidan, ularning huquq va majburiyat- gina tib oliygohi ostonasiga kelmoqdami? islohotlarning barchasi inson omiliga, laridan saboq beruvchi tibbiy deontologiya Superkontrakt, giperkontrakt asosida turmush tarzimizni yaxshilashga, huquq va kasb etikasidan yetarli o‘quv soatlari meditsina oliygohlariga qabul qilinganlar va majburiyatlarimiz kafolatlanishiga ajratilmaganligi... Buning oqibatida ak- o‘zlarini qay jihatdan oqlamoqda? Dono qaratilgan bo‘lib, referendumda faol sariyat shifokorlarimiz muomala madani- xalqimizda “O‘z og‘rig‘ingni his etish- bo‘lishimizga undaydi. yatidan, muloqot san’atidan halimlikdan ing – tirikligingdan, o‘zgalar og‘rig‘ini yiroq, qo‘rs, manman, dimog‘dor, man- his etishing – insonligingdan dalolatdir”, Hurmatli ahli jamoa! Referendumda faatparast va takabbur bo‘lib oliygohlarni deyiladi. Bo‘lg‘usi tib xodimlari ana shun- bitirib ketmoqdalar. Muhtaram ustozimiz, day insonlar orasidan saralab, tanlab faol qatnashib, yangi tahrirdagi qomusimiz terapevt olim Erkin Qosimov (Alloh rah- olinishi lozim. matiga olgan bo‘lsin) umrining oxirlariga uchun ovoz berishga chorlaymiz. qadar tibbiyot oliygohlarida tibbiy deon- Davlatimiz rahbari Sh.Mirziyoyev tologiya, kasb etikasi kafedrasi ochilishi “Meditsina – xalq va davlat tizimi orasid- Alijon FAQIROV, uchun kurashib kelgan edilar. Afsuski, bu agi ko‘prikdir” degan edi. Demak, sog‘liqni qutlug‘ niyat hozirgacha amalga oshmay saqlash tizimi, tib xodimlari ana shu Yevropa tabiiy fanlar akademiyasi kelmoqda. ko‘prik vazifasini vijdonan, sidqidildan bajarishlari lozim va lobuddir. Ana shun- akademigi, Xalqaro “Ekologiya i zdorovye cheloveka” ilmiy akademiyasi muxbir-a’zosi, Qutbiddin NIZOMOV, Respublika Sog‘liqni saqlash a’lochisi, Turon Fanlar akademiyasi akademigi Hikmat Yangilanayotgan Konstitutsiya demokratik Hikmat rivojlanishning muhim huquqiy poydevoridir.

TIBBIYOTNOMA4 № 04 2023 YIL 24 APREL TIBBIY TA’LIMDA KREATIVLIKNI SHAKLLANTIRISH VOSITALARI SOGʻLIQNI Jamiyatimiz rivojining hozirgi bosqichi bo‘lg‘usi mutaxassislarning zamon talablariga mos bilim, SAQLASH VAZIRI ko‘nikma va malakani egallashi barobarida, ularga tayanch va fanga doir kompetensiyalarni STIPENDIANTLARI tarkib toptirish, axborotlar globallashuvi davrida keng tabiiy-ilmiy dunyoqarashga ega, xorijdagi Toshkent tibbiyot hamkasblari bilan ijtimoiy hamkorlikka kirisha akademiyasining 3 nafar talabasi oladigan, kelgusi faoliyatida innovatsion va axborot – Oʻzbekiston Respublikasi texnologiyalaridan foydalanish orqali Vatan va fan Sogʻliqni saqlash vaziri ravnaqiga munosib hissa qo‘shadigan barkamol stipendianti boʻlishdi. shaxslarni tarbiyalash vazifasini qo‘ymoqda. 2022-2023 oʻquv yili Amalga oshirilayotgan ta’limiy is- maradorligini oshirish uchun peda- uchun «Oʻzbekiston lohotlar kadrlar tayyorlash tizimi va goglar doimiy ravishda izlanishdalar. Respublikasi Sogʻliqni mazmunini mamlakatning ijtimoiy va Hozirgi vaqtda fan mavzulari bo‘yicha saqlash vaziri stipendiya- iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, integral ma’ruzalarni tashkillashti- si» nomzodlari tasdiqlandi. jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madani- rish yuqorida qayd etilgan vazifalarni Respublika miqyosidagi yat, texnika va texnologiyaning za- bajarishga yordam beradi. 12 ta tibbiyot oliy ta’lim monaviy yutuqlaridan kelib chiqqan muassasalari bitiruvchi holda tashkillantirilmoqda. 2022-2023 o‘quv yilida Toshkent kurs talabalari orasidan tibbiyot akademiyasining normal tanlab olingan 11 gʻolibning Ta’lim jarayonida hamkorlik va patologik fiziologiya va 1-son 3 nafari Toshkent tibbi- pedagogikasiga asoslanish, har oilaviy tibbiyotda ichki kasalliklar yot akademiyasi talabasi bir darsda mavzuga mos peda- va klinik farmakologiya kafedra ekanligi quvonarli. gogik texnologiyalardan foydalanish, professor-o‘qituvchilari tomonidan o‘quvchilarda mustaqil va ijodiy fikr- 6-kurs talabalariga integrallashgan Ular: lashni rivojlantirish, ularda ma’naviy- ma’ruzalar o‘qildi. 1-son davolash fakulteti axloqiy fazilatlar, vatanparvarlik va talabasi Tursunbayeva Di- milliy g‘ururni shakllantirish, tabiatga 1-son davolash fakulteti yora Baxtiyor qizi; ongli munosabatni shakllantirish 605-606-guruh talabalari uchun 1-son davolash fakulteti masalalariga yordam beradi. “Aritmiya sindromi. Aritmiyalar talabasi Xamidova Dilafroʻz differensiasial diagnostikasi. Da- Baxtiyor qizi; Talabalarni ijodiy rivojlantirish volash va profilaktika. UASH tak- Tibbiy pedagogi- sharoitlari, metodlarini tanlash va tikasi” va “Arterial gipertenziya” ka fakulteti talabasi darslarni loyihalashtirish peda- mavzulari bo‘yicha normal va pa- Asrorxoʻjayeva Irodaxon gogdan yuqori kasbiy mahorat, tologik fiziologiya kafedrasi dotsenti Rustamxoʻja qizi. ijodiy izlanish talab qiladi. Bu ijodiy Z.Boboyeva, 1-son oilaviy tibbiyotda Talabalarimizni ushbu izlanishlar natijasi o‘laroq, biz ichki kasalliklar kafedrasi dotsentlari zafarlari bilan muborak- tayyorlaydigan talabalar kelajakda – Z.Shoolimova, N.Nuritdinova, klinik bod etgan holda yutuqlari respublikamiz taraqqiyotiga hissa farmakologiya kafedrasi dotsentlari bardavom boʻlishini tilab qo‘shadigan, kasbiy to‘siqlar va mua- – D.Po‘latova, N.Pulatova tomonidan qolamiz. Ta’lim-tarbiya be- mmolarni ijodiy fikrlash darajasida integral ma’ruzalar tashkillashtirildi. rayotgan ustoz-murabbiy- olgan bilimlariga tayangan holda hal Bu ma’ruzalarda o‘qituvchilar tomo- lari va komil inson sifatida etadigan yetuk mutaxassislar bo‘lib nidan qayd etilgan mavzular bo‘yicha kamolga yetkazayotgan yetishishiga zamin tayyorlaydi. kasalliklarning etiologiya, patogene- ota-onalariga oʻz tashak- zi, davolash choralari, qo‘llaniladigan kurimizni bildiramiz! Dars samaradorligiga erish- dori preparatlari haqida umum- ish uchun o‘qitishning didaktik lashtirilgan ma’lumot berildi. Bu ta’minotini yaratish mexanizmlari ma’ruzalar talabalarda katta qiziqish muhim ahamiyatga ega. Didaktik uyg‘otdi. Ma’ruza yakunlangach, ular ta’minotni yaratish mexanizmlariga mavzular bo‘yicha qiziqtirgan savol- kreativ yondashuvni tashkil etish lari bilan faol qatnashdi. o‘quvchilarni tanqidiy, tahliliy, ijodiy fikrlash va aniq ma’lumotlarga aso- Bu kabi ma’ruzalar talabalarni slangan bilimlarga ega bo‘lishlarini dars jarayonida faollik bilan qat- amalga oshiradi. Fanga tegishli nashishga undaydi. Ularning kelgusi mavzu bo‘yicha talabalarning bilimi, faoliyatida zarur bo‘lgan klinik fikr- kasbiy ko‘nikma va malakalari osha- lash ko‘nikmasini shakllantirishga di, dars jarayonining faolligi oshishi katta yordam beradi. kuzatilib, dars samarali o‘tadi. Z.BOBOYEVA, Toshkent tibbiyot akademiyasida TTA Normal va patologik talabalarning dars jarayonida faol- ligini ta’minlash, mashg‘ulotlarni sa- fiziologiya kafedrasi dotsenti Hikmat Mehr oqibat – inson hayotining ziynatidir. Hikmat

TIBBIYOTNOMA № 04 2023 YIL 24 APREL 5 BADIIY ADABIYOTDA SHIFOKOR OBRAZI O‘zbek adabiyotida shifokor obrazi adabiy tanqidda kam tilga olinadigan mavzu, ammo uning madaniyat uchun ahamiyati juda katta. Kasallik va shifo motivlari so‘zma-so‘z va ramziy ma’noda har qanday xalqda ham folklor, ham din va har qanday san’atga singib ketadi, chunki ular hayotning o‘ziga \"kirib keladi\". Adabiyot borliqning estetik, dunyoviy emas, balki chuqur hayotiy qiyofasini beradi. Tibbiyot tarixining vazifasi alohida e’tibor qaratish lozim. shifokorning tashqi ko‘rinishi Ayniqsa bu jarayon bemorlar va uning kasbiy fazilatlari bilan muloqotga kirishishda qanday o‘zgarib borayotganini namoyon bo‘ladi. Bemor bilan ko‘rsatishdir. Adabiyot buni muomalaga kirishishning bilvosita, faqat hayotni aks o‘ziga yarasha shartlari bor, ettiradigan darajada turadi: albatta. Shifokor bemor san’atkor tibbiyot sohasida xastaligining taxminiy diagnozi, nimani ko‘radi va hayotning shaxsi, kasbi, ijtimoiy sharoiti, qaysi qirralari shifokorning saviyasi, dunyoqarashi, ko‘ziga ochiq. bilim darajasin tashqi psixik belgilarini o‘rganganidan so‘ng Tabobat otasi bo‘lmish o‘zini ham bu muloqotga ruhan Ibn Sinoning buyuk tabibligi tayyorlaganidan keyingina u bilan birgalikda shoir va adib bilan muloqot qilish uchun bo‘lganligi buning isbotidir. ma’naviy haqqi paydo bo‘ladi. Har yili tibbiyotga aloqador yangi-yangi asarlar o‘rin oladi. Shifokorlik inson hayotiga Bu asarlar o‘zbek va xorijiy daxldor, o‘ta mas’uliyatli va badiiy asarlarning mumtoz mashaqqatli, eng sharafli namunalari va sohaviy badiiy kasblardan. Shu bois, bugun publisistikasi, O.Genrining xalq salomatligi yo‘lida, fidoyilik “So‘nggi yaproq”, “Hamdardlar” bilan mehnat qilayotgan asarlari bemor uchun tibbiyot xodimlari har qancha kasallikdan tuzalishiga ishonch e’zozga, e’tirofga munosib. qanchalik muhim ahamiyatga Mehnat faoliyatini bemorlarga egaligini ko‘rsatadi yoki bir shifo ulashishdek xayrli va xil dard hatto dushmanlarni savob bilan o‘tkazadigan ham do‘stlarga aylantirishi shifokorlar mamlakatimizda mumkinligini uqtiradi. talaygina. O‘z kasbiga fidoiy, N.Qilichevning “Baliq ovi” olijanob shifokorlarni badiiy asarida bir bolaning vafot adabiyotda obraz sifatida talqin etganida oila a’zolari, shifokor etadigan asarlar yaratilsa, qanchalik aybdor ekanligi zamonaviy shifokorlarni o‘z haqida fikr yuritishga majbur jabhalarida inson kelajagi, qilsa, Sh.Xolmirzayevning hayoti uchun javlon urishlarini, “Bodom qishda gulladi” pandemiya davrida ko‘rsatgan asari shifokor, hamshira, mislsiz jonkuyarligi- palatadagilarning gap-so‘zlari, yu matonatini badiiy talqin oddiy hazili inson salomatligida etadigan asarlar yaratilishi qanchalik shifo beruvchi zamon bilan hamnafas bo‘ladi. va buzg‘unchi rol o‘ynashi mumkinligidan saboq beradi. D.ARIPOVA, TTA ARM Badiiy adabiyotlar Xususan tibbiyotda ham ma’naviyat masalalariga bo‘limi mudiri Hikmat Hurmat – bitmas boylik. Hikmat

TIBBIYOTNOMA6 № 04 2023 YIL 24 APREL KONSTITUTSIYA – SENIKI, MENIKI, BARCHAMIZNIKI! Mamlakatimizda inson huquqlarini himoya qilish davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri sanaladi. Bugungi kunda yurtimizda bu borada zamonaviy mezonlarga javob beradigan barqaror siyosiy tizim shakllanish arafasida. “TIBBIYOT VA INNOVATSIYA” Mana shunday yuksak maqsad- Ma`lumot o`rnida aytish kerakki larga erishish va aholi farovonligini O‘zbekiston Respublikasining refer- XALQARO OLIMPIADADA NUFUZLI ta’minlash borasida bugungi kunda endumi O‘zbekiston Respublikasining salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda. qonunlari va boshqa qarorlarni qabul O‘RINLARNI EGALLASHDI qilish maqsadlarida jamiyat va davlat Bugun shiddat bilan hayotining eng muhim masalalari yu- Toshkent tibbiyot akademiyasi o‘zgarayotgan dunyoda ro‘y beray- zasidan fuqarolarning umumxalq ovoz talabalari jamoasi Toshkent davlat otgan giyosiyosiy vaziyatlar, eng av- berishidir. Referendum o‘tkaziladigan stomatologiya institutida o‘tkazilgan valo, mamlakatimizni kelgusida rivo- kunga qadar yoki referendum kunida “Tibbiyot va innovatsiya” nomli jlantirishga qaratilgan maqsadlarni o‘n sakkiz yoshga to‘lgan O‘zbekiston talabalar Xalqaro olimpiadasida amalga oshirish nafaqat qonunimizni Respublikasining har bir fuqarosi refer- qatnashib, diplomlarni qoʻlga kiritdi. mustahkamlash bilan birga, Bosh endumda ishtirok etish huquqiga egadir. qomusimizda ham inson qadrini Talabalar umumjamoa hisobida 3 ta mutlaq yuksaltirishga qaratilgan normalarni Akademik litseyda tahsil oluvchi chempion, 3 ta II oʻrin, 3 ta III oʻrinni egallab, akademiya yanada takomillashtirib, bugungi 8 nafar o‘quvchi 30 aprel kuni bo‘lib sharafini munosib himoya qildi. zamon talablariga moslashtirishni o‘tadigan siyosiy jarayonlarda ilk maro- taqozo etmoqda. taba qatnashadi. Yoshlarimiz ko‘zida Eng oliy o‘rin – mutlaq chempionlar safidan hayajon, bugungi referendum, Yangi – Sedenkov Aleksey Nikolayevich, Xursanova Toshkent tibbiyot akademiyasi Konstitutsiya ularning ertasi porloq Mohinurbonu Odiljon qizi va Tulyaganova Amina akademik litseyida bugungi siyosiy nurafshon yo‘li debochasidir. O‘quvchi- Abbdusattor qizi egalladi. jarayonlar jadallik bilan o‘quvchi- yoshlar qalbida “Konstitutsiya – Seniki, yoshlar va pedagogik jamoada Meniki, Barchamizniki!” shiori jarang II-oʻrin sovrindorlari deb Tursunboyev qo‘llab-quvvatlanmoqda. Shu muno- sochmoqda. Kelajakning porloq istiqboli Muxammadorif Oybek o‘g‘li, Zikirullayev Javlonbek sabat bilan “O‘zbekiston Respublikasi Qonunimiz timsolida nur taratmoqda. Davron o‘g‘li va Ismoilov Bahodir Yoqubovich topildi. Konstitutsiyasi to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy qonun- Zeroki, bugun yurtimizda Konsti- Xalqaro olimpiadaning III-oʻrinni Fozilov Ziyodillo ining loyihasi va ahamiyati” mavzusida tutsiyaga o‘zgartirish va qo‘shimchalar Ibodullo o‘g‘li, Abdunabiyev Rahmatillo Nodirjon o‘g‘li Jamoat havfsizligi universiteti pro- kiritish bo‘yicha takliflarni shakllan- va Uzoqov Jafar Erkinjon o‘g‘li egallashdi. fessor-o‘qituvchilari ishtirokida tadbir tirish va tashkiliy chora-tadbirlarni o‘tkazildi. amalga oshirish yuzasidan keng TANLOV G‘OLIBLARI ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. TAQDIRLANDI Tadbirda O‘zbekiston Respub- likasi Konstitutsiyasiga o‘zgartish va Nigora HAKIMOVA, Talabalar shaharchasida 6 ta oliy ta’lim qo‘shimchalar kiritish bo‘yicha takliflarni Toshkent tibbiyot akademiyasi muassasalari o’rtasida «Talabalar teatr studiyalari», olish, ularni ko‘rib chiqish yuzasidan akademik litseyi yoshlar masalalari «Voleybol», «Mini futbol» va «Shaxmat» bo’yicha amalga oshirilgan ishlar to‘g‘risida ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o’tkazilgan tanlov g‘oliblarini taqdirlash marosimi axborot berilib, Yangi qonun loyihasi va bo‘lib o‘tdi. unda xalqimiz tominidan berilgan takliflar o‘rinbosari albatta inobatga olinganligi ta’kidlandi. Mazkur tanlovda Аkademiya talabalari faol ishtirok etishdi. Qizg`in tarzda kechgan musobaqalarda Mavzu yuzasidan so‘zga chiqqan talabalar «Talabalar teatr studiyalar» o‘rtasidagi Jamoat xavfsizligi universiteti yuridik musobaqada 2-o’rinni, «Mini futbol» sport turi bo’yicha fanlari professori Y.Po‘latov tomonidan 2-o’rin, «Shaxmat» bo’yicha 3-o’rinni egallashdi. qisqa vaqt ichida xalq vakillari tomo- nidan ilgari surilgan tashabbus fuqaro- larimiz va keng jamoatchilik tomonidan qizg‘in qo‘llab-quvvatlangani, o‘tgan yillar davomida jamiyatimiz va unda ilgari surilayotgan g‘oya va tashab- buslarda xalqimizning ishtiroki va ular tomonidan bildirilayotgan fikr-mulo- hazalarining ahamiyati har tomonlama ortganini ta`kidlab o`tdi. Yangi tahrirga asosan, O‘zbekiston Konstitutsiyasidagi moddalar soni hozirgi 128 tadan 155 taga, undagi normalar esa 275 tadan 434 taga oshirilmoqda. Hikmat Yangilanayotgan Konstitutsiya – yaxshilanayotgan Hikmat qomusimiz.

TIBBIYOTNOMA № 04 2023 YIL 24 APREL 7 BOBUR MIRZONING KASALLIK TARIXI Ustozi komil Abdulla Oripov “Jannatga yo‘l” dramatik dostonida: Qodir Egam muhiblarin siylagan mahal Shoirlarni kiritmishdir pari qavmiga. Farishtalar til farqlamas, millat ham azal, Ular faqat quloq tutgay ko‘ngil mayliga, degan edi. Darhaqiqat, millatning, Turon zaminning shoirlari ko‘p bo‘lgan, ammo yuqoridagi e’tirofga loyiqlari barmoq bilan sanarli. Ana shunday so‘zdagi sehrni, she’rdagi hikmatni ko‘rsatib berolgan, O‘zbekiston xalq shoiri To‘ra Sulaymon bitganidek: So‘z durrini shodalab moʻjizalar tarixi”, “Farg‘ona tarixi”, “Buxoro tarixi” 2021 yilning 28 martida “Zahiriddin yaratgan, kabi asarlari, Sadriddin Ayniyning Muhammad Boburning kasallik “Qullar”, “Doxunda” , “Buxoro jallodlari”, tarixini o‘rganishda xalq tabobati Mag‘rib bilan mashriqni o‘z og‘ziga hazrat Alixonto‘ra Sog‘uniyning va zamonaviy tibbiyot asnolari” qaratgan “Turkiston qayg‘usi” tarixiy romanlari mavzuida doktorlik dissertatsiyasini kabi o‘z zamonasini eng xolisona va himoya qildi. Tadqiqotchi o‘n yillar dilbar shoirlardan bittasi, noyob qalb mukammal yoritgan qimmatli tarixiy mobaynida tarixiy asarlarni o‘rganish, sohibi Zahiriddin Muhammad Boburdir. manba hisoblanadi. ilmiy, madaniy meroslar bilan tanishish, zamonaviy meditsinadagi Zamharir qishlarning adog‘ida, “Boburnoma”da Mirzo Bobur 10 mingdan ortiq xastaliklarning klinik boychechaklar bosh ko‘targan qutlug‘ o‘zining shajarasi, padari Umarshayx manzaralarini va zaharlanishlarning davrda, ya’ni 9 fevralda millatning Mirzo, saroy hayoti, notinch kechgan alomatlarini ishonarli dalil va ashyolar eng salohiyatli shoiri, yozuvchisi, bolaligi, Andijon, Toshkent, Samarqand bilan qiyoslab, roja Ibrohim Lodining tarixchisi, olimi, davlat arbobi Bobur hukmdorlari, o‘sha davrda qonli onasi malika Bayda tomonidan Bobur Mirzo tavallud topgan. Bor-yo‘g‘i 47 muhit, hokimiyat uchun bemisl Mirzo dasturxonchilari va oshpazlari yillik, shoir ta’biri bilan aytganda janglar mukammal va chiroyli til orqali uni mishyak-margimush kapalakning qanoti bir ochilib bilan yoritilgan. Eng muhimi har bir bilan zaharlanganligini isbot qildi. yopilgunicha bo‘lgan tarixning qisqa muammoga xolislik va rostgo‘ylik Ammo, Mirzo Boburning yonida eng bir davrida umr ko‘rgan buyuk bilan yondoshilgan. Mirzo Bobur halim iqtidorli tabib hakim Yusufiy bor edi, bobokalonimizdan ro‘zi-mahshargacha inson, dilbar shoir va haqgo‘y hukmdor u o‘sha davr nuqtai nazaridan misli odamlar hayrat bilan o‘qiydigan ko‘plab bo‘lganligi bois hatto o‘z muxolifi, ko‘rilmagan tibbiy ixtironi qildi. Bobur g‘azallar, tarixiy asarlar qoldi. Uning hofizul Qur’on, shoir va hukmdor Mirzoning bilak va tirsak venasini siymosi hanuzgacha odamlarni Muhammad Shayboniyxonga oid qirqib, unga naycha-kateter o‘rnatib, hayratlantirishda davom etmoqda, ma’lumotlarni ham haqqoniy bergan, kunora zaharlangan qonni so‘rib olib, ko‘plab izlanuvchilar uning merosi va o‘rinsiz qoralamagan. Vaholanki, har kuni 3-5 litrgacha anor suvidan shaxsiyati bo‘yicha ilmiy izlanishlar keyinchalik Mirkarim Osim va Pirimqul ichirdi, ich surdi. Ana shu muolajalar olib borib, dissertatsiyalar himoya Qodirovlar buyuk Shayboniyxonni orqali hazratning umrini qariyb to‘rt qilmoqdalar. “Boburnoma”ni eng to‘g‘ri mutlaqo qoralab “Jayhun ustida yilga uzaytira oldi. Hazrat Bobur yozilgan, voqea va hodisalarga eng bulutlar”, “Yulduzli tunlar” asarlarida o‘zining bitiklarida tabibidan minnatdor olisona baho berilgan tarixiy asar ko‘plab noqislik va noxolislikka yo‘l ekanligini bir necha joyda e’tirof etib sifatida e’tirof etishmoqda. qo‘yganlar. Shuningdek, Mirzo Bobur o‘tgan. yurtimizdan Bobotog‘ orqali dastlab Bugungi kunda milliy tarixchiligimiz Afg‘onistonga, keyin Hindistonga Kim mazkur tafsilotlar bilan shaxsan davlatimiz rahbari hijrat qilganligi, hijrat taassurotlari, qiziqsa, monografiya va doktorlik Sh.Mirziyoyev tomonidan nazoratga Hindistonda, Panipatda kechgan qonli dissertatsiyasi avtoreferati bilan olinganligi, “O‘zbekiston tarixi” urushlar va Bobur sulolasi uchun Turon fanlar akademiyasi hamda telekanalining ochilishi, Turon Fanlar ikkinchi vatanga aylanib qolgan mazkur Alisher Navoiy kutubxonasida mufassal Akademiyasi, shaxsan akademik yurt, fuqarolar hayoti haqida qimmatli tanishishlari mumkin. Haydarbek Bobobekov tomonidan ma’lumotlarni o‘zida jamlagan. tariximizga oid ko‘plab anjumanlar Alijon FAQIROV, o‘tkazilib, ilmiy maqolalar chop etilishi Turon Fanlar akademiyasi qoshidagi Yevropa tabiiy fanlar akademiyasi o‘tmishimizga xolisona baho berish xalq tabobati bo‘yicha doktorlik haqiqiy a’zosi, Turon xalq yozuvchisi, uchun omil bo‘lib xizmat qilmoqda. dissertatsiyalari himoya qilish ilmiy Yaqinda tavallud kuni nishonlangan kengashida olim va adib Mirmahmud Qutbiddin NIZOMOV, Mirzo Boburning “Boburnoma” asari Mirsaydullayev Mirshohidovich Sog‘liqni saqlash al'ochisi, Turon ham “Qutadg‘u bilig”, “Devonu lug‘otit Yozuvchilar uyushmasi haqiqiy a'zosi turk\", Narshaxiyning “Samarqand Hikmat Mehr – gul, qahr – tikan. Hikmat

TIBBIYOTNOMA8 № 04 2023 YIL 24 APREL TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI QUYIDAGI LAVOZIMLARGA TANLOV E’LON QILADI (2023 yil aprel) № Kafedra nomi Lavozim, shtat birligi 1-son davolash fakulteti 1. 1-son travmatologiya, ortopediya va assistent – 1,0 harbiy dala xirurgiyasi 2. Normal va patologik fiziologiya assistent – 1,0 2-son davolash fakulteti 1. Odam anatomiyasi va OXTA katta o‘qituvchi – 1,0 assistent – 1,0 2. 2-son ichki kasalliklari va assistent – 1,0 endokrinologiya Pediatriya, stomatologiya, xalq tabobati va tibbiy pedagogika fakulteti 1. 2-son ichki kasalliklar propedevtikasi katta o‘qituvchi – 1,0 2. 2-son fakultet va gospital xirurgiya, assistent – 1,0 transplantologiya 3. Pedagogika, psixologiya va tillar dotsent – 1,0 Farmatsiya, menejment, tibbiy biologiya, biotibbiyot muhandisligi va OMH fakulteti 1. Ijtimoiy fanlar dotsent – 1,0 assistent – 1,0 2. Jamoat salomatligi va menejment assistent – 1,0 Malaka oshirish fakulteti 1. 1-son fakultet va gospital xirurgiyasi assistent – 1,0 2. Bolalar kasalliklari dotsent – 1,0 assistent – 1,0 Hujjatlar tanlov e’lon qilingan kundan boshlab bir oy davomida Toshkent tibbiyot akademiyasining devonxona va arxiv bo‘limida qabul qilinadi. Manzil: Olmazor tumani, Farobiy ko‘chasi, 2-uy. MUASSIS: MUHARRIR TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent TOSHKENT TURDIQUL TIBBIYOT BOBOMURATOV O.Hazratov, A.Zohidiy, N.Hakimova, Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida AKADEMIYASI L.Abduqodirova, М.Hasanova 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi Toshkent shahri, Farobiy boshqarmasida 2007-yil 15-yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun ko’chasi, 2-uy 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir Nashr uchun ma`sul Q.Nizomov Bepul tarqatiladi Topshirish vaqti: 14.00