TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2018-yil aprel)

TIBBIYOTNOMA8 № 4 2018 YIL 24APREL TIBBIYOTNOMA Ғалаба муборак TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 4 2018 YIL 24 APREL 2018 йил 12 апрель куни ТИББИЁТДА ИННОВАЦИЯЛАР: ТДСИда тиббиёт олий ўқув ЁШ ОЛИМЛАР НАЗАРИ ВА ТАЛАБАЛАР юртлари ходимлари ўртасида спорт мусобақалари бўлиб ИЛМИЙ КОНФЕРЕНЦИЯСИ ўтди. 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Унда тиббий олий ўқув юртларининг Республикасини ривожлантиришнинг профессор-ўқитувчилари стол тенниси, волей- бешта устувор йўналишлари бўйича бол, баскетбол, футбол спорт турлари бўйича Ҳаракатлар стратегиясининг IV бандида мусобақада қатнашишди. Тошкент Тиббиёт кўрсатилганидек ижтимоий соҳани ри- академиясининг мини-футбол жамоаси барча вожлантиришнинг устувор йўналишлари, рақибларини мағлубиятга учратиб, 1-ўринни яъни аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш эгаллади. Қизлар волейбол жамоаси 2-ўринни, ва соғлиқни сақлаш тизимини такомил- эркаклар баскетбол жамоаси 3-ўринни эгал- лаштириш тўғрисида ҳамда Ўзбекистон лашди. Мини-футбол жамоасини қўлга киритган Республикаси Президентининг 2017 йил ғалабаси билан табриклаймиз. Ғолибларга 27 июлдаги “Олий маълумотли мутахас- мукофотларни ТТА ректори, Л.Н.Туйчиев топ- сислар тайёрлаш сифатини оширишда ширди. иқтисодиёт соҳалари ва тармоқларининг иштирокини янада кенгайтириш чора- ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БЎЙИЧА БЎШ ЎЗАРО ҲАМКОРЛИК тадбирлари тўғрисида”ги ва 2017 йил ПРОФЕССОР-ЎҚИТУВЧИ ХОДИМЛАР ТАРКИБИГА РИВОЖЛАНМОҚДА 5 майдаги “Ўзбекистон Республикасида тиббий таълим тизимини янада ислоҳ ТАНЛОВ ЭЪЛОН ҚИЛАДИ: Ўзбекистон Республикасида барча соҳалар қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги билан бир қаторда тиббиёт ҳамда таълим қарорлари ижроси юзасидан 2018 йил 11- Мудирлар Тиббий педагогика факультетига соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар 12 апрель кунлари “Тиббиётнинг долзарб қарашли “Психиатрия ва борасида Тошкент Тиббиёт академиясида масалалари”га бағишланган “Тиббиётда Тиббий профилактика наркология” кафедраси ҳам бир қатор истиқболли режалар амалга инновациялар: ёш олимлар назари” факультетига қарашли “Тиббий ва оширилмоқда. мавзусида илмий-амалий конференция биологик кимё” кафедраси Олий маълумотли ҳамшира ўтказилди. факультетига қарашли Халқаро муносабатларнинг ривожланиши асосида тибби- Тиббий профилактика “Ҳамширалик иши” кафедраси ёт соҳаси ва таълим тизими бўйича юқори кўрсаткичларга эга Конференция Тошкент шаҳридаги факультетига қарашли бўлган давлатларнинг ўзига хос стратегиялари, дастурлари, шу “Халқаро бизнес маркази”нинг Навоий ва “Эпидемиология” кафедраси Ассистент билан бирга амалга оширилган чора-тадбирларни ўрганиш ҳамда Қўқон маърузалар залларида бўлиб ўтди. амалиётга татбиқ этиш Республикамизда юқорида қайд этилган Конференцияда чет эллик меҳмонлар, Тиббий педагогика факультетига Даволаш факультетига қарашли соҳаларнинг ривожланишига кенг имкониятлар яратади. Тошкент Тиббиёт академияси ректори қарашли “Педагогика ва “Асаб касалликлари” кафедраси профессор Л.Туйчиев, ўқув ишлари про- психология” кафедраси Нуфузли халқаро ташкилотлар (хусусан, Иқтисодий ҳамкорлик ректори Ш.Боймурадов, илмий ишлар ва ривожланиш ташкилоти – ОЭСР) ва экспертларнинг фикрича, проректори Ф.Азизова ва ректорат хо- Ҳужжатларни қабул қилиш эълон қилинган кундан бошлаб бир ой Осиё таълим модели Европа моделига қараганда анча мукаммал. димлари, факультет деканлари ва кафе- муддатда ректоратнинг девонхона бўлимига топширилади. Жумладан, Япония, Жанубий Корея, Сингапур ва Тайвань (Хитой) дра мудирлари ва иқтидорли талабалар Манзилимиз: Олмазор тумани, Фаробий кўчаси, 2-уй. дунёда энг яхши миллий таълим тизимига эга кўплаб мамлакатлар қатнашдилар. орасида (Финляндия ва Канада билан бир қаторда) пешқадамлик MUASSIS: MUHARRIR: TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV қилмоқда. Минтақанинг ушбу тўрт мамлакати айнан Осиё таълим Давоми 2-бетда. TOSHKENT Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent модели туфайли дунёнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланган мам- TIBBIYOT TURDIQUL Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida лакатлари қаторига қўшилгани ҳам бу модель самарадорлигининг AKADEMIYASI BOBOMURATOV O.Hazratov, A.Zohidiy, S.Mavlyanov, яна бир тасдиғидир. D.Norgulov, L.Abduqodirova, D.Xudoyqulov 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Давоми 4-бетда. Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi Toshkent shahri, Farobiy Ҳикмат Меҳнатидан элни баҳраманд қилган Ҳикмат boshqarmasida 2007 yil 15 yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun ko’chasi, 2-uy одам – қадр топади. 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir Nashr uchun ma`sul Бепул тарқатилади Q. Nizomov Topshirish vaqti: 14.00

TIBBIYOTNOMA2 № 4 2018 YIL 24APREL TIBBIYOTNOMA № 4 2018 YIL 24 APREL 7 ТИББИЁТДА ИННОВАЦИЯЛАР: ЁШ ОЛИМЛАР НАЗАРИ ВА ТАЛАБАЛАР ИЛМИЙ КОНФЕРЕНЦИЯСИ (Давоми. Боши 1-бетда) К о н ф е р е н ц и я д а в о м и д а қилишди. Уларнинг маърузалари қизиқарли савол-жа- ЁШЛАРНИНГ ЭКОЛОГИК МАДАНИЯТИ қозоғистонлик делегация вакилла- воблар ва баҳс-мунозараларга бой бўлди. Ҳакамлар ОШИРИЛМОҚДА ҳайъати томонидан маърузачилар баҳоланиб уларнинг ри билан учрашув ташкил қилинди. Олиб борилган музо- фикр-мулоҳазалари тингланди. Тошкент Тиббиёт академияси қошидаги академик лицейда “Ўзбекистон каралар натижасида профессор-ўқитувчиларнинг ўзаро келажагига мен ҳам масъулман!” мавзусидаги анжуман бўлиб ўтди. алмашинуви, илмий-амалий тадбирлар ўтказиш, шу Тиббиёт соҳасида халқаро алоқаларни ривожлан- жумладан ТТА ва унинг филиалларида хорижий профес- тириш дунёнинг етакчи тиббиёт муассасалари билан сорлар иштирокидаги онлайн маъруза ва вебинарларни ҳамкорликни йўлга қўйиш, таълим тизимининг янада ўтказиш, қўшма ҳамкорликда ўқув адабиётлари ва фан ривожланишига, хорижнинг илғор инновацион ёндашув- дастурларини яратиш, биргаликда илмий изланишларни ларини амалиётга тадбиқ этиш ва ўзаро тажриба алма- амалга оширишга доир масалалар кўрилди ва учрашув шиниш учун имкониятлар яратади, бу эса ўз навбатида якунида Қозоғистон университети билан ўзаро англаши- аҳолига кўрсатилаётган тиббий ёрдам хизматини халқаро нув меморандуми имзоланди. стандартларга мос даражага етказишга олиб келади. Конференцияни ТТА ректори Л.Туйчиев очиб бердилар Ушбу конференцияда қатнашган барча тингловчилар ва барча маърузачиларга омад тиладилар. Тадбирда жуда кўплаб соҳага оид янгиликларга эга бўлдилар. Шу маърузалар, пленар йиғилишида, хирургия ва терапия каби тадбирлар талаба-ёшларимизни келажакда ватани- йўналишлари бўйича тармоқларда, шунингдек, постер мизга ва ўз соҳасида яхши мутахассис бўлиб етишишида маърузалар бўлиб ўтди. Иқтидорли магистр ва талаба- катта аҳамият касб этади. ларимиз инглиз, рус ва ўзбек тилларида маърузалар ТАЪЛИМ СИФАТИ МУАММОЛАРИ ПЕДАГОГ Тадбир “ЭКОСАН” экология ва кўмаклашиш, миллийликни ҳаққоний, иншолар кўрик-танлови кўргазмаси НИГОҲИДА саломатлик халқаро хайрия жамоат холисона ўсиб келаётган ёш авлодга ет- ҳамда янги технологиялар асосида фонди, “Меҳр ва мурувват” жамоат казиш ва тарғибот қилиш, улар қалбида жиҳозланган ўқув хоналари ва лабора- “Илмни Чин-Мочинга бориб бўлса ҳам Аммо, ютуқларимиз билан бирга бир қатор йўқ. Фикримча, талабалар ҳали нормал ана- фонди, Олмазор туман ҳокимлиги миллий ғоя ва мафкура, миллий урф- ториялар билан танишдилар, педагог- ўрган”, – дейилади ҳадиси шарифларда. “Ду- мулоҳазага сабаб бўлувчи айрим қусур ва томия, физиология ва гистология асосларидан билан ҳамкорликда халқимизнинг одат ва анъаналарга меҳр-садоқат лар билан мулоқотда бўлдилар. нёда турмоқ учун дунёвий илмларни ўрганмоқ камчиликларимиз ҳам мавжудки, улар ал- бохабар бўлмасдан туриб хирургияга келиши умумхалқ байрами Наврўз шукуҳи ости- туйғуларини шакллантириш мақсадида лозим, замона илмидан бебаҳра халқлар батта юқори ташкилотлар томонидан кўриб унчалик тўғри эмас. Иккинчи ва учинчи курс- да ўтказилди. ўтказилди. Иштирокчилар эътиборига мазкур ўзгалар оёғи остида поймол бўлур”, – дейди чиқилиши ва ойдинлик киритилиши лозим. лардан махсус фанларга келса ўқитувчига ҳам, лицейнинг ва “ЭКОСАН” фондининг маърифатпарвар бобокалонимиз Абдулла талабага ҳам осон ва ўнғай бўлади. Ва ниҳоят Тадбир иштирокчилари ўқув му- — Боғу далалардаги дарахту майса- бир қатор эколог-олимлари томонидан Авлоний. Бу тахлитдаги ҳадислар, донолар Биринчидан, болалар хирургияси борасида биз узоқ йиллар талабалар билимларини ассасасининг боғидаги Абу Али ибн зорларнинг ям-яшилликка бурканиши, Ўзбекистон Республикаси Олий Маж- бисотидаги қанотли ибораларни сон-саноқсиз гапирадиган бўлсак, курснинг асосий қисми 100 баллик тизимда баҳолаб келдик, баайни Сино ҳайкали пойида Ўзбекистон субҳидамда қушларнинг шўх-шодон лиси ҳузуридаги Нодавлат нотижорат келтиришимиз мумкин. Сўнгги йилларда ўрта жойлашган бино авария ҳолатида бўлиб бугун- ҳисобчилардек вақтимизнинг бир қисми кре- Ёшлар иттифоқи Тошкент Тиббиёт чуғурлашлари ҳар бир кишининг кўнгил ташкилотларини ва фуқаролик жамия- ва олий таълим муассасаларида таълим ги кун талабига асло жавоб бермайди, бундай дит – дебит балларни қўшиш-айириш-бўлиш- академияси қошидаги академик ли- торларини чертиб ўтади, — дейди тининг бошқа институтларини қўллаб- ва тарбия сифатини ошириш бўйича Пре- шароитда таълим сифати ҳақида гапирмасак кўпайтириш-тақсимлаш кабиларга кетди. Аммо цей бошланғич ташкилот ташаббуси лицейнинг 2-босқич ўқувчиси Фотима қувватлаш жамоат фондининг давлат зидентимизнинг қатор фармонлари чиқди. ҳам бўлади. Иккинчидан, болалар хирурги- сифат кўрсаткичи ўзгардими, шуниси муаммо. билан ташкил этилган “Ўзбекона анъ- Йўлдошхўжаева. — Биз соғинган баҳор ижтимоий буюртмаси доирасидаги Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таъ- яси ва урологиясидан ёзилган адабиётлар 5 баллик баҳолаш тизими нимаси билан ёмон ана ва қадриятлар” деб номланган юртимиз бўйлаб кезмоқда. Ташкил “Табиий ресурсларни муҳофаза қилиш, лим вазирлиги, Соғлиқни сақлаш вазирлиги маънавий жиҳатдан мутлақо эскирган бўлиб, эди, деган савол туғилади. мамлакатимизнинг ҳар бир вилояти, этилган тадбирда ҳам юртимизнинг урф- ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини асраб- томонидан бўлғуси тиббиёт ходимлари наза- уларни янгилаш давр талабларидандир. Уч Қорақалпоғистон Республикаси ва Тош- одатларга нақадар бойлиги, асрлар оша авайлаш, аҳоли ўртасида айниқса ёш- рий ва амалий билимларини мустаҳкамлаш, йил муқаддам мен замон талабларидан келиб Икки оғиз сўз профессор-ўқитувчиларнинг кент шаҳри кўргазмасини катта қизиқиш қадриятларимиз ҳали ҳам ўз қадрини ларимизнинг экологик маданияти, онги кўникмаларини сифатли эгаллаш бўйича чиққан ҳолда болалар хирургияси ва уроло- малакасини ошириш борасида. Меним- билан томоша қилдилар. Айниқса, Рос- йўқотмаганига гувоҳ бўлдик. Мазкур тад- ва дунёқарашларини шакллантиришда қарорларига имзо чекилди. гиясидан дарслик ҳамда ўқув қўлланмаси ча мазкур курсда педагогика соатларини сиянинг Иркутск Тиббиёт институтидан бирда биз Навоий вилоятининг ўзига хос кўргазмали тарғибот материаллардан ёзган эдим, аммо чоп этилиши маблағ ма- кўпайтириш,тизимли таҳлил каби унчалик ташриф буюрган меҳмонлар ўзбекона урф-одатларини акс эттиришга ҳаракат кенг фойдаланиш” лойиҳаси асосида Нуфузли Академиямиз ректорати, дека- саласига тақалиб, иш тўхтаб қолди. Бугунги нозарур фанлар ўрнига тиббий деонтоло- урф-одатларимизга катта қизиқиш бил- қилдик. Ҳар бир ёш ўзи яшаб турган чоп этилган касб-ҳунар коллежлари ва нати томонидан таълим ва тарбиянинг усту- кунда уларнинг электрон дарслик сифатида гия, касб этикаси ва психологиядан соатлар дирганини эътироф этиш ўринли. юртининг урф-одати ва қадриятларини академик лицейлар учун мўлжалланиб вор йўналишлари ўрганилиб, қатор ижобий талабаларга тарқатмоқдамиз,аммо электрон кўпайтирилиши лозим. билиши ва қадрлаши лозим. тайёрланган ҳамда Олий ва ўрта махсус ислоҳотлар ўтказилди. Булар узоқ йиллар дарслик ҳеч қачон тўлақонли китобнинг ўрнини — Ёшлар қалбида миллий ғоя, таълим вазирлиги мутахассислари то- мобайнида профессор-ўқитувчиларни пахта босолмаслиги ҳаммага маълум. Биринчи Албатта юқорида келтирилган жузъий миллий урф-одат, анъаналарга меҳр- Қатнашчилар лицейнинг “Ёшлар монидан маъқулланган “Экология асос- ҳашарига жалб қилишга барҳам берилиши, курс талабалари учун ТошПМИ профессор камчиликлар жиддий характерда бўлмасдан, садоқат туйғуларини шакллантириш- экологик боғи”га 12 йил аввал асос лари” ўқув қўлланмасининг тақдимоти турли-туман зарур-нозарур шанбаликлар ўқитувчилари томонидан битилган “Клиникага менинг хусусий мулоҳазаларимдир. Аммо, да бу каби тадбирларнинг аҳамияти солишда иштирок этган “Нуроний” фон- ҳам уюштирилди. ва қўшимча юкламаларини олиб ташлаш, кириш” дарслиги ҳам бугунги кун талабла- фикри ожизимча уларни муҳокама қилиш ва катта, — дейди Ўзбекистон Ёшлар дининг фахрий аъзолари – Тошкент таълимнинг 7 йилдан 6 йилга туширилиши, ри даражасида эмас. Навбатдаги муаммо мулоҳаза билдириш таълим сифатига ижобий иттифоқи Тошкент Тиббиёт академияси Педиатрия тиббиёт институти профес- Анжуманда йиғилганларга “ЭКОСАН” таълим жараёнида тест иштирокининг камай- биринчи курс талабаларининг гуруҳларда таъсир кўрсатади. Зеро, Президентимиз ўз қошидаги академик лицей бошланғич сори, академик Э.Турсунов, “ЭКОСАН” фондининг “Электр энергиясини тежа!” тирилиши, бўлғуси тиб ходимларини имкон ҳаддан ташқари кўплигидир. Олий таълим чиқишларида аҳоли фаровонлигини яхшилашга, ташкилот етакчиси Нигора Ҳакимова. — ва “Меҳр ва мурувват” жамоат фонд- ва Орол ҳақидаги “Харитага номи кир- даражасида клиникага, реал ишлаш шарои- стандартларига кўра ҳар бир ўқитувчига 6,4 таълим-тарбия сифатини оширишга қаратилган “Ўзбекона анъана ва қадриятлар” деб лари раис ўринбосарлари, академик маган саҳро” ҳужжатли видеороликла- тига яқинлаштириш, кафедраларнинг моддий- та талаба тўғри келиши керак, аммо мазкур ҳар қандай таклиф беэътибор қолмаслиги номланган тадбир ёшларни маънавий К.Жўраев ва профессор А.Юнусов ри намойиш этилди. Экологияга оид техника базасини яхшилаш, мебель билан курснинг айрим гуруҳларида 14 ва ҳатто 16 шартлиги хусусида кўп марталаб айтиб ўтмоқда. баркамол, мамлакатимиз тарихининг ва бошқа меҳмонлар бошчилигида ўтказилган кўрик-танлов ғолибларига таъминлаш кабиларда мужда бўлди. Албатта, тадан талаба бор. Табиийки, бундай ҳолда чуқур билимдон фарзандлари қилиб “ЭКОСАН” фондининг “Анъаналарни фахрий ёрлиқ ва совғалар тақдим буларнинг ижобий самараси бугунданоқ куртак уларнинг ҳар бири билан тўлиқ мулоқот қилиб, Алижон ЗОҲИДИЙ, тарбиялаш, ўзбек халқининг удум ва ма- тикла – дарахт эк!” шиори остида да- этилди. бериб, яқин келажакда яққол намоён бўлади. билимлари кўламини холис баҳолаш имкони Ўзбекистон Республикаси Ёзувчилар росимлари ўзагини англаб етишларига рахт кўчатлари экдилар. Расмлар ва уюшмаси аъзоси, тиббиёт фанлари номзоди, Диёр ЖАББАРОВ. олий тоифали жарроҳ Ҳикмат Ҳикмат Ҳалол меҳнатдан яхши фазилат йўқ. Ҳикмат Ҳикмат Табиат – мўъжизалардан иборат.

TIBBIYOTNOMA6 № 4 2018 YIL 24APREL TIBBIYOTNOMA № 4 2018 YIL 24 APREL 3 ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ВА ЖИНОЯТЧИЛИКНИНГ АДОЛАТ ВА ҚУДРАТ СОҲИБИ ОЛДИНИ ОЛИШ УСТУВОР ВАЗИФА Амир Темур – халқимиз тарихи солномасидаги нажоткор қаҳрамонлардан бири. Бугун мамлакатимиз ҳуқуқий демократик давлат, эркин фуқаролик жамият Мустақилликка эришганимиздан сўнг Биринчи Президентимиз Ислом Каримов барпо этиш йўлидан дадил одимлаб бормоқда. Мустақиллик йилларида ана шу маънавий тикланиш ва янгиланиш ислоҳотларини улуғ аждодларимизнинг муборак эзгу мақсадни рўёбга чиқариш борасида кўпдан-кўп ишлар амалга оширилди. номи, бой мероси, хотираси ва тарихий сиймосини тиклаш асосига қурди. Бунинг Демократик жамиятнинг эркин муносабатлар негизини белгилайдиган, миллий самарасида халқимиз ҳар йили Соҳибқирон таваллуд топган кунни улуғ аждодимиз тараққиётимиз талабларига тўла-тўкис жавоб берадиган Конституциямизнинг хотирасига эҳтиром сифатида кенг байрам қилиб нишонламоқда. яратилгани, кўплаб қонун ва норматив ҳужжатларнинг қабул қилингани, айниқса, муҳим аҳамиятга эга бўлди. Шу билан бирга жамиятимизда ҳуқуқий маданиятни Темурнинг тарихи кўп жилдлик китоб- кенг қамровли ислоҳотлар шакллантириш ва юксалтириш ҳамда суд-ҳуқуқ тизимида эскидан қолган турли лар ёзишга арзийди. Мустақилликка Амир Темур бобомизнинг тамойиллар ва қарашлардан воз кечган ҳолда ислоҳ қилиш мақсадида мамлакатимиз эришгунимизга қадар буни амалга оши- дунёқараши ва тутумла- Президенти томонидан бир қатор Қарор ва фармойишлар, Олий Мажлис Сенати ришнинг имконига эга эмас эдик. Чунки рига моҳиятан уйғундир. ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг бир қатор қарорлари ишлаб чиқилди. коммунистик ғоя бунга йул бермасди. Президентимиз Шавкат Амир Темурнинг ўзи таҳқирланиб, туҳмату Мирзиёевнинг 2016 йил 14 Шуни алоҳида эътироф этиш жоизки, эркин фуқаролик ва жиноятчиликка қарши”, “Ёшлар ўртасида жиноятчилик маломатларга қолди. Мустақиллик туфай- декабрда Олий Мажлис хабар олинг, халқ дардига дармон бўлинг, жамиятининг шаклланиш жараёнида ҳуқуқий маданиятнинг ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш”, “Жиноятчилик ва ли кўп минг йиллик бой тарихимизни, шу палаталари қўшма маж- деган ва бунга қатъий амал қилган, ўрни ва мавқеи беқиёсдир. Чунки, қонун устувор бўлган ҳуқуқбузарликлар – жамият тараққиётига зарар” ҳамда мам- жумладан улуғ бобомиз Амир Темурни лисида «Буюк соҳибқирон халқнинг фаровонлиги, тинчлиги ҳақида демократия шароитида ҳуқуқий маданият жамиятдаги мав- лакатимиз Президентининг “Ҳуқуқбузарлик профилактикаси ўрганиш имконига эга бўлдик Амир Темур бобомиз- қайғурган, қайси юртга борсалар ўша юртни жуд муносабатлар сифати ва моҳиятини белгиловчи асосга ва жиноятчиликка қарши курашиш тизимини янада тако- нинг: “Адолат ҳар бир обод этиб, боғлар, хиёбонлар барпо этган. айланади. Ҳуқуқ ва ҳуқуқий маданият бир-бири билан боғлиқ миллаштириш тўғрисидаги” қарорининг мазмун-моҳиятини “Улуғ аждодларимизга эҳтиром мавзу- ишда ҳамроҳимиз ва да- тушунчалардир. Ҳар бир фуқаро ҳуқуққа, қонунга ҳурмат би- талаба-ёшлар ўртасида кенг тарғиб қилиш мақсадида про- сида” 9 апрель куни Тошкент Тиббиёт ака- стуримиз бўлсин!” деган Амир Темур бобомиз ҳақида қанча га- лан муносабатда бўлса, ҳуқуқ ва қонунчилик устуворлигини филактик тадбирлар ташкил этилмоқда. Ташкил этилаётган демиясида бобомизнинг таваллуд кунлари чуқур маъноли сўзлари пирсак кам, чунки саркарда, қонуншунос, тан олса давлатда тартиб, жамиятда ривожланиш бўлади. тадбирлар Тошкент шаҳар ИИБ, Тошкент шаҳар Олмазор барча факультет ва кафедраларда кенг ҳар биримиз учун ҳаётий истеъдодли меъмор, нотиқ, руҳшунос, шу Мамлакатимизда аҳолининг турли қатламлари ўртасида тумани ИИБ ва Тошкент шаҳар Олмазор тумани прокурату- нишонланди. эътиқодга айланиши за- билан бирга эл- юртини, халқини севган ва бир сўз билан айтганда, ҳар бир фуқарода ҳуқуқий мада- раси билан ҳамкорлик асосида йўлга қўйилган. рур”, деган эзгу даъва- уни жаҳонга машҳур қилган инсон. ниятни шакллантириш ҳамда уни юксалтириш борасида Унда профессор-ўқитувчилар, талаба ти улуғ аждодимиз хоти- мустақиллик йилларида юқорида айтиб ўтилган ўнлаб қонун Бугунги кунга келиб мамлакатимиз таълим тизимида ёшлар ва темуршунос олимлар, жамо- расига кўрсатилаётган Албатта, ота-боболаримиз билан ҳар ҳужжатлари, фармойиш ва қарорлар билан бирга юзлаб кон- ҳам ҳуқуқий маданиятни шакллантиришга алоҳида эъти- атчилик вакиллари иштирок этди. Амир улкан эҳтиромнинг бар- қанча фахрлансак кам. Ўзбекистоннинг ференция ҳамда ўқув-семинарлар ташкил қилинмоқда-ки, бор қаратилмоқда. Жамият ҳаётининг барча бўғинларида Темур нафақат ўз давридаги энг қудратли давомлигидан дало- гуллаб-яшнашига ўз ҳиссасини қўшган буларнинг барчасидан асосий мақсад ҳуқуқий маданиятни ҳуқуқий тарғибот масаласи устувор йўналишлардан давлат асосчиси, илм-фан, маданият ва лат. Амир Темур Оқсарой пештоқининг буюк саркарда. юксалтиришга қаратилган. саналмоқда. Айтиш мумкинки, сўнгги йиллар ичида кўрилган маънавият ҳомийси, балки, ўз вақтида олд томонида “Адолат – давлат асоси ва чора-тадбирлар бесамар кетмади. Катта авлод вакиллари, Осиё ва Европа қитъаларида рўй берган ҳукмдорларнинг шиоридир”, деган ёзувни Президентимиз 2017 йил 5 июлда Тошкент Тиббиёт академиясида Ўзбекистон Республи- устозларимизнинг эътироф этишича, бугунги юртдошимиз- тарихий ўзгаришларга ҳал қилувчи таъсир ёздирган, бу ҳикматга, аввало, ўзи амал “Ёшларга оид давлат сиёсати сама- каси Президентининг “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси нинг ҳуқуқий билимлари, ҳуқуқий маданияти даражаси собиқ кўрсатиб, дунё цивилизацияси ривожи- қилган. радорлигини ошириш ва Ўзбекистон ва жиноятчиликка қарши курашиш тизимини янада тако- шўро давридагига нисбатан сезиларли даражада ўсган. га беқиёс ҳисса қўшган буюк бунёдкор ёшлар иттифоқи фаолиятини қўллаб- миллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 2017 йил 14 бўлганини таъкидлади. Бугун мамлакатимизда халқ билан қувватлаш тўғрисида”ги Фармонни қабул мартдаги ПҚ-2833-сон қарори ижросини таъминлаш бўйича Ҳуқуқий тафаккурнинг биринчи шарти ва зарурати инсон- мулоқот қилиш ва мурожаатлар билан қилиши ҳаётимизда муҳим воқеа бўлди. бир қатор юқори даражадаги тадбирлар ташкил этилмоқда-ки, нинг озодлиги ва яна бир шарти ва зарурати ўзига хос де- Амир Темур Евроосиё ҳудудида улкан ишлаш бўйича янги тизимга асос солин- Фармон бандларидан бирида ”Буюк дав- бу бевосита талаба-ёшлар ўртасида ҳуқуқбузарлик ва жино- мократик муҳитнинг мавжудлигидир. Бугун мамлакатимизда салтанат барпо қилган Амир Темур шахси гани ўзбек давлатчилик мактабига мансуб лат арбоби ва саркарда Соҳибқирон Амир ятчиликнинг олдини олишда муҳим аҳамият касб этмоқда. ана шундай муҳит шаклланиб, инсоннинг барча ҳуқуқлари ва ва фаолиятига қизиқиш халқаро майдонда адолатпарварлик, ҳақиқатни таъминлаш Темурнинг Ватанга садоқат, эл-юртни Жумладан, “Ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчиликка қарши эркинлиги таъминланмоқда, давлат ва жамият ўртасидаги тобора ортиб бормоқда. Бу беназир зот- борасидаги ана шундай буюк анъаналар- ардоқлаш, мардлик, фидойилик ва адо- кураш – барчамизнинг вазифамиз ва бурчимиз”, “Ёшларни муносабатлар қонуний асосда ривожланиб бормоқда. нинг қандай замин ва тарихий шароитда нинг мантиқий давоми бўлмоқда. латпарварлик каби юксак фазилатларни ҳуқуқбузарлик ҳолатлари рўй беришининг олдини олишда ўсиб-улғайгани, қай тариқа шундай юксак ёш авлодга ўрнак бўлиб хизмат қилишини миллий қадриятларимизнинг ўрни ва роли”, “Жиноятчилик ва Зеро, биз буюк келажак барпо этиш, тараққиётга эришиш чўққиларга кўтарилгани, давлат арбоби, Шу кунларда Халқ қабулхоналарига инобатга олган ҳолда, Республиканинг ҳуқуқбузарликка қарши барчамиз масъулмиз”, “Йўл ҳаракати йўлида мамлакатнинг сиёсий, иқтисодий ҳаётини, давлат енгилмас саркарда ва инсон сифатидаги кираверишда давлатимиз раҳбарининг барча ҳарбий лицейларига “Темурбеклар хавфсизлиги ва бу борада мамлакатимизда олиб борилаётган ва жамият қурилишини янада эркинлаштириш, жамият фазилатлари, ички дунёси ва кечинма- “Инсонларнинг дарду ташвишларини мактаби” номи берилди ва халқимиз бу чора-тадбирлар” каби мавзуларда талабалар турар жойлари- маънавиятини ҳар томонлама юксалтириш, етук кадрлар лари ҳақида шарқ ва ғарб тилларида бир ўйлаб яшаш – одамийликнинг энг олий фармондан жуда миннатдор бўлди. да, факультетлардаги ўқув бинолари залларида ҳамда акаде- тайёрлаш, халқ турмуш даражасини изчил ва барқарор ярим мингдан ортиқ асар битилган. Бугун мезонидир”, деган ҳаётбахш сўзларига мияда мунтазам равишда ташкил этилиб келинаётган “Маъ- ўстириш, иқтисодиётдаги таркибий ўзгаришларни амалга дунёнинг қарийб 50 мамлакатида темур- кўзингиз тушади. Президентимиз бар- Ҳабиба НУРБОЕВА, навият ва ахборот”соатлари, семинарлари ташкил этилмоқда. ошириш, жамиятдаги барқарорлик, тинчлик, миллатлараро шунос олимлар илмий изланишлар олиб чага ўрнак кўрсатиб, чекка қишлоқ ва Маънавият ва маърифат бўлими тотувликни, сарҳадларимиз дахлсизлигини, мамлакатимиз- бормоқда. Амир Темур феноменини анг- овулларгача кириб бориб, юзага келган Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Президенти- нинг ҳудудий яхлитлигини таъминлаш каби масалаларни лаш, холис ва ҳаққоний ёритишга фақат реал вазият, аҳолининг турмуш шароити услубчиси, нинг ҳафтанинг ҳар пайшанба куни “Ҳуқуқбузарликлар бош мақсадимиз қилиб белгилаганмиз. мустақиллик туфайли кенг йўл очилди. билан яқиндан танишмоқда, муаммо- Гавхар ХАЙДАРОВА ва жиноятчиликка қарши профилактика куни” деб эълон ларни бартараф қилиш бўйича тегишли қилиниши муносабати билан ҳафтанинг ҳар пайшанба куни Л.МАҲМУДОВ, 1996 йил мамлакатимизда Амир Темур кўрсатмалар бермоқда. Бугун парламент академияда мавжуд 5 та ТТЖларда “Ҳуқуқбузарликлар Тошкент Тиббиёт академияси “Маънавият йили бўлди, Соҳибқирон таваллудининг аъзолари, давлат органлари раҳбарлари ва маърифат” бўлими услубчиси, ҳуқуқбузарликлар 660 йиллиги халқаро миқёсда кенг нишон- ва масъул ходимлари ҳам жойларга чиқиб, ва жиноятчиликка қарши кураш йўналиши бўйича масъул ланди, Тошкент, Самарқанд ва Шаҳрисабз асл ҳолатни ўрганмоқда, ўз фаолиятини шаҳарларида муҳташам ҳайкаллари қад таҳлилий-танқидий кўриб чиқмоқда. Бар- ростлади. Улуғ бобомиз шарафига орден ча даражадаги ҳокимлар, прокуратура ва таъсис этилди. 2011 йили Ислом Каримов ички ишлар органлари раҳбарларининг таклифи ва сўзбошиси билан “Темур ту- халқ олдида ҳисобот бериш тизими жорий зуклари” асари мукаммал ҳолда, юксак этилди. сифат билан янгидан чоп этилди. Амир Темур бобомиз ҳам йўқсиллардан Бугун мамлакатимизда катта ғайрат- шижоат билан амалга оширилаётган Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Ҳикмат Табиат – билимлар хазинаси. Меҳнат – инсонни улуғлайди.

TIBBIYOTNOMA4 № 4 2018 YIL 24APREL TIBBIYOTNOMA № 4 2018 YIL 24 APREL 5 ЎЗАРО ҲАМКОРЛИК РИВОЖЛАНМОҚДА Давоми. Боши 1, 4-бетларда. Ўзбекистон лабларига мос би- нолар қурилмоқда, ва Жанубий Ко- баъзилари таъмирланмоқда. Шарқий Осиёнинг бошқа мам- Жанубий Корея таълим тизимининг ривожланиш реяни катта масофа ажратиб туради. Бироқ шунга лакатлари каби Жанубий Корея босқичларини беш даврга бўлиб кўриб чиқиш мумкин: қарамай, баъзи (Давоми. Боши 1-бетда) Шунга қарамай, Ўзбекистон ва Корея- бир муаммоларни Индустрлаштиришгача бўлган давр: 1945-1960 йиллар. ҳал этишда, мак- ҳам конфуцийлик меросига эга бўлган ҳолда, расмий Халқ таълими тизимининг кенгайиши: 1960-йиллар. ни мустаҳкам дўстлик ришталари, таб тизимини қайта Касб-ҳунар таълими тизимининг яратилиши: 1970-йил- қуришнинг стра- таълим тизимининг узоқ ўтмишига эга. Бошланғич таълим лар. халқларимизни тарихий маънавий тегик режаларини Илмий-техник ходимлар сонининг ошиб бориши: ишлаб чиқишда, тизими мактаблари Чосон сулоласи ҳукмронлик қилган 1980-йиллар. яқинлик боғлаб туради. Жанубий Корея молиялаштириш Меҳнат бозори ўзгарувчанлиги даври: 1990-йиллар. масалаларида хо- даврлардаёқ ташкил этилган эди. Бундай мактаблар Корея Республикаси таълим тизи- Ўзбекистоннинг энг йирик сармоявий риж тажрибасини мининг институционал таркиби: Корея Респу- жорий этиш замон талабидир. сифати талаб даражасида эмаслиги сабабли ХVI асрда бликасида яхши маълумотга эга бўлиш шерикларидан биридир. Унинг мам- ҳар бир корейс фуқаросининг муваффақиятли Тошкент Тиббиёт академияси мавқеига кўра академиялар – “совонлар”, неоконфуций- карьерасининг қарор топишида ҳал қилувчи аҳамиятга лакатимиз иқтисодиётига киритган ўқув ишлари бўйича проректор ва эга. Шунинг учун ҳам, олий ўқув юртига кириш юқори атроф-муҳит гигиенаси кафедраси, лик тикланиш марказларига айлантирилди. Талабалар даражали нуфузга эгадир. Корея давлат маъмурий сармояси 2 миллиард АҚШ долларидан таълим сифатини назорат қилиш органлари боланинг илк ўқиш давридан бошлаб, олий бўлими ҳамда халқаро бўлим ходим- ўша вақтларда ҳам ҳарбий хизматдан озод этилганлар ва таълимнинг сўнгги йилигача бўлган давр давомида ошди. Айниқса, нефть-газ, кончилик, лари Жанубий Корея пойтахти Сеул бутун таълим тизимини аниқ равишда тартибга солиб шаҳрига ташриф буюрдилар. Таш- ҳозирги кундагидек ижтимоий имтиёзларга эга бўлганлар. ва бошқариб турадилар. Корея таълими тизимида мате- нефть кимёси, логистика, қурилиш, таъ- риф давомида Сеул университети, матика, корейс ва инглиз тилларига, аниқ ва ижтимоий Корё университети ва клиникалари Олий таълим пойтахтдаги Сонгюнгван дэхаккё Конфуций фанларга алоҳида эътибор қаратилади. Жисмоний лим соҳаларида йирик лойиҳалар бор. фаолияти билан яқиндан таниш- бутун дунёда глобал муаммо бўлган тарбия машғулотлари мамлакатда иккинчи даражали дилар. Ташриф давомида халқаро атроф-муҳит муҳофазаси бўйича миллий университетида берилган. Бу ерда йилига 200 аҳамиятга эга. Барча таълим муассасаларида юқори Мамлакатимизда Корея Респуб- грант лойиҳаси доирасида ташкил бир қатор муаммолар муҳокама тезликдаги Интернетга уланиш таъминланган. Ўқув этилган конференция ва семинар- қилинди ва амалга оширилган иш- талаба таълим олган. ХIХ аср охири – ХХ аср бошларида йили икки семестрга бўлинган бўлиб, биринчиси мартда ликаси таълим тизимини модерни- ларда Тошкент Тиббиёт академияси лар, истиқболли режалар бўйича бошланади ва июль ўрталарида тугайди, иккинчиси эса профессор-ўқитувчилари ва Корё фикр алмашинилди. корейслар ва христианлар томонидан хусусий мактаблар кеч августда бошланиб, февраль ўрталарида ниҳоясига зация қилиш тажрибасини қўллаш университети профессорлари ўз етади. Ўқув йили қатъий тарзда белгиланмаган ва бир маърузалари билан қатнашдилар. Жанубий Кореянинг таълим билан ташкил этила бошланди. Уларнинг ўзига хос томони шун- муассасада бошқасидан фарқ қилиши мумкин. ижобий натижаларга олиб келиши Шу билан бирга тиббиёт соҳаси, фаннинг интеграциялашуви соҳасида 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини таълим соҳаси, лицензия олиш тизи- олиб бораётган фаолияти ҳам дан иборат эдики, уларда хотин-қизларнинг таълим олиши ривожлантиришнинг бешта устувор йўналишлари муқаррардир. Корея Республикаси ми, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш таҳсинга сазовор. Бу мамлакатда яго- бўйича ҲАРАКАТЛАР СТРАТЕГИЯСИ асосида мамла- доирасида семинар-тренинглар на илмий- техник ва таълим сиёсати- ҳам тарғиб қилинган ва Ғарбнинг ижтимоий ва сиёсий катимизда олиб борилаётган кенг қамровли иқтисодий Осиё-Тинч океан минтақасининг ўтказилиб, ТТА ходимлари ўз мала- ни ўтказиш учун замин яратиб бера- ислоҳотларни амалга оширишда авваламбор таълим каларини оширдилар. ди. Кореяда яна бир нарса муҳимки, ғоялари кенг ёйилган. 1910 йилдан Япония таълим тизими тизимини янада такомиллаштириш, таълим турлари ўзига хос мамлакатларидан бири си- мамлакат хориж тажрибасидан кенг ва уларни янада ривожлантириш энг муҳим ва долзарб Илмий конференция ва семинар- фойдаланади, чет эллик олимларни сиёсати Кореяни итоатли мустамлакага айлантиришдан масалалардан ҳисобланади. Ўзбекистон Республикаси фатида бир қатор тадқиқотчиларнинг лар давомида Жанубий Кореяда ўзига жалб этишга ҳаракат қилади. давлат мустақиллигига эришиб, иқтисодий ва ижтимоий ўтказилган ислоҳотлар, тиббий Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, иборат бўлган, шунинг учун ҳам бу ерда ўқитувчилар асо- ривожланишнинг ўзига хос ва мос йўлини танлаши кад- диққатини жалб этиб келмоқда. таълим соҳасидаги ўзига хос хусу- нафақат Корея Республикаси тажри- рлар тайёрлаш тузилмаси ва мазмунини қайта ташкил сиятлар, илмий-тадқиқот ишлари- басини, балки жаҳоннинг бошқа илғор сан техник билимларни оширадиган фанларни ўқитишга этишни ҳаётий заруратга айлантирди. Бунинг моҳияти шундаки, бу давлат нинг амалга оширилиши, аҳолига мамлакатларининг таълим соҳасида Таълим тизимини ривожлантиришнинг энг муҳим кўрсатилаётган тиббий хизмат олиб бораётган сиёсати тажрибаси- ҳаракат қилганлар. Токио университети каби давлат йўналишларидан бири мазкур соҳада халқаро постиндустриал цивилизациянинг кўлами ва сифати, мутахассислар- ни қўллаш мақсадга мувофиқдир. ҳамкорлик масалалари ҳисобланади. Унинг мақсади нинг фаолият олиб бориши учун Бугунги кунда таълимни харажат университети Кореяда илк бор 1923 йилда очилган. 1945 Ўзбекистон таълим тизимини жаҳон таълим ма- ютуқларини ўзлаштирган ҳолда, имкон яратувчи лицензия олиш қилувчи соҳа эмас, балки жамиятнинг конига интеграциялашуви ҳисобланади. Таълим жараёни, тиббий суғурта тизими- энг муҳим ишлаб чиқарувчи кучига йилда Кореянинг АҚШ томонидан ишғол қилиниши билан соҳасидаги халқаро ҳамкорлик Ўзбекистон Республи- ўзининг анъанавий маданиятини нинг жорий қилиниш босқичлари, айлантириш лозим. Яъни таълим каси қонунлари ва халқаро битимлар, шартномалар ва симуляцион марказнинг аҳамияти ва рақобатбардош бўлиши, жиддий бу ерда Америка тизими асосидаги таълимга асос со- конвенциялар асосида амалга оширилади. Таълимни сақлаб қолишга интилмоқда ва у ерда амалга оширилаётган жара- молиявий маблағларни ўзига жалб ислоҳ қилишда жаҳон стандартларини асос қилиб ол- ённинг, яъни талабаларнинг амалий эта олиши керак. Бошланғич мактаб- линди: олти йиллик бошланғич таълим, олти йил кичик ган ҳолда, таълимнинг давлатни ривожлантиришдаги сиёсий ҳамда ижтимоий-иқтисодий кўникмаларини ривожлантиришга нинг биринчи поғонасидан бошлаб тутган ўрнини аллақачонлар тушуниб етган ривожлан- қаратилган тадбирлар, имтиҳон жа- таълимни иқтисодиётни, умуман дав- ва катта мактаб ҳамда тўрт йиллик олий таълим. 9 йил- ган мамлакатлар тажрибасидан фойдаланиш зарур. ислоҳотларни ўз маданияти, анъ- раёни билан танишилди. Хусусан латни ривожлантиришга йўналтириш лозим. Фақат билим олиш билан лик таълим мажбурий бўлган. Ли Син Ман ҳукмронлиги Давоми 5-бетда. анавий қадриятлари ва Шарқ чекланиб қолмай, балки олинган билимларни амалиётда қўллаш ва вақтида ресурсларнинг етишмовчилиги туфайли бу дунёқарашлари билан уйғунликда жамият ҳаётида фойда келтиришига ҳаракат қилиш зарур. ислоҳотларнинг катта қисми бекор қилинди. Ли ва Пак амалга оширишга ҳаракат қилмоқда. Ш.БОЙМУРАДОВ, Чон Хи ҳукмронлиги вақтида таълим устидан назорат Ма- ЮНИСЕФ экспертлари томонидан ТТА ўқув ишлари бўйича проректор ориф вазирлиги ихтиёрига ўтказилди. Тадқиқотчиларнинг мазкур мамлакатнинг таълим ти- Л.АБДУРАҲИМОВА, ТТА таълим сифатини назорат фикрича, Жанубий Кореянинг иқтисодиёт ва техникада зими саноати ривожланган мам- қилиш бўлими бош мутахассиси эришган ютуқлари “инсон ресурслари”га моҳирлик билан лакатлар қаторида энг самарали инвестиция киритилишида деб ҳисоблайдилар. Маълу- деб баҳоланган. Корея Республи- мотли инсонга бўлган анъанавий ҳурмат билан қараш каси ҳукумати таълим тизимида конфуцийлик вақтидан бошлаб ҳозирги кунга қадар синовдан ўтган ва жуда ҳам сама- сақланган. 1980-йиллардан бошлаб илмий сиғими юқори рали ҳисобланган сиёсатни олиб касблар Корея Республикасида энг нуфузли ҳисобланади. бормоқда. Кореяда мактабларни Мамлакат миллий таълим дастурининг муваффақиятини компьютерлаштириш ва Интернет статистик маълумотлар ҳам тасдиқламоқда. 1945 йилда тармоғига эркин уланишини таъмин- аҳолининг 22 фоизи маълумотга эга бўлган бўлса, 1970 лашга катта эътибор қаратилади. йилга келиб бу кўрсаткич 87,6 га, 1980 йилда эса 93 фоиз- Ўзбекистонда ҳам шунга ўхшаш га етди. Корейс талабалари математика ва аниқ фанлар вазият қарор топмоқда. Таълим бўйича халқаро мусобақаларда яхши кўрсаткичларга муассасаларини ахборот техно- эришмоқдалар. Давлатнинг таълим тизимини ривожлан- логиялари билан жадал таъмин- тиришга ажратаётган маблағлари ҳам кишини ҳайратда лашга давлат томонидан катта қолдиради: 1975 йилда улар 220 млрд. вонни ташкил молиявий маблағлар ажратилмоқда. этган бўлса, бу ЯИМнинг 2,2 ёки жами бюджетнинг 13,9 Мактабларни керакли жиҳозлар, фоизни ташкил этади. 1986 йилга келиб эса, бу рақам 3,76 дарсликлар ва спорт анжомлари триллион вонга, яъни ЯИМнинг 4,5 фоиз ва бюджетнинг билан таъминлашга катта эътибор 27,3 фоизига тенг бўлди. Корея Республикаси ҳукумати мамлакатни иқтисодий ривожлантиришнинг беш йиллик билан қаралмоқда. Дарс бериш- режаларини жорий этишда айни вақтда инсон капиталини нинг янги интерактив усулларидан ҳам тараққий эттириш режаларини ишлаб чиққан. фойдаланилмоқда, янги замон та- Ҳикмат Ҳикмат Ер – хазина, сув – олтин. Ҳикмат Ҳикмат Ҳаётнинг илдизи ерга қадалган.